اعمال ودعاهای ماه رجب
دعای یا من ارجوه، که خواندن آن صبح و شب و پس از هر کدام از نمازهای یومیه سفارش شده است:
"یَا مَنْ أَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ، وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ کُلِّ شَرٍّ، یَا مَنْ یُعْطِی الْکَثِیرَ بِالْقَلِیلِ، یَا مَنْ یُعْطِی مَنْ سَأَلَهُ، یَا مَنْ یُعْطِی مَنْ لَمْ یَسْأَلْهُ وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً، أَعْطِنِی بِمَسْأَلَتِی إِیَّاکَ جَمِیعَ خَیْرِ الدُّنْیَا وَ جَمِیعَ خَیْرِ الْآخِرَةِ، وَ اصْرِفْ عَنِّی بِمَسْأَلَتِی إِیَّاکَ جَمِیعَ شَرِّ الدُّنْیَا وَ شَرِّ الْآخِرَةِ، فَإِنَّهُ غَیْرُ مَنْقُوصٍ مَا أَعْطَیْتَ، وَ زِدْنِی مِنْ فَضْلِکَ یَا کَرِیمُ، یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا ذَا النَّعْمَاءِ وَ الْجُودِ، یَا ذَا الْمَنِّ وَ الطَّوْلِ، حَرِّمْ شَیْبَتِی عَلَی النَّارِ."[یادداشت ۸]
در تمام ایام ماه رجب دعای ذیل را که روایت شده امام سجادع خوانده شود:
"یا مَنْ یمْلِک حَوَائِجَ السَّائِلِینَ وَ یعْلَمُ ضَمِیرَ الصَّامِتِینَ لِکلِّ مَسْأَلَةٍ مِنْک سَمْعٌ حَاضِرٌ وَ جَوَابٌ عَتِیدٌ اللَّهُمَّ وَ مَوَاعِیدُک الصَّادِقَةُ وَ أَیادِیک الْفَاضِلَةُ وَ رَحْمَتُک الْوَاسِعَةُ فَأَسْأَلُک أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَقْضِی حَوَائِجِی لِلدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ."
دعایی را که از امام صادق روایت شده، خوانده شود:
"خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَی غَیرِک وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِلا لَک وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلا بِک وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَک بَابُک مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِینَ وَ خَیرُک مَبْذُولٌ لِلطَّالِبِینَ وَ فَضْلُک مُبَاحٌ لِلسَّائِلِینَ وَ نَیلُک مُتَاحٌ لِلْآمِلِینَ وَ رِزْقُک مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاک وَ حِلْمُک مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاک عَادَتُک الْإِحْسَانُ إِلَی الْمُسِیئِینَ وَ سَبِیلُک الْإِبْقَاءُ عَلَی الْمُعْتَدِینَ اللَّهُمَّ فَاهْدِنِی هُدَی الْمُهْتَدِینَ وَ ارْزُقْنِی اجْتِهَادَ الْمُجْتَهِدِینَ وَلا تَجْعَلْنِی مِنَ الْغَافِلِینَ الْمُبْعَدِینَ وَ اغْفِرْ لِی یوْمَ الدِّینِ."[یادداشت ۹]
از امام صادق(ع) روایت شده که در ماه رجب این خوانده شود:
"اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک صَبْرَ الشَّاکرِینَ لَک وَ عَمَلَ الْخَائِفِینَ مِنْک وَ یقِینَ الْعَابِدِینَ لَک اللَّهُمَّ أَنْتَ الْعَلِی الْعَظِیمُ وَ أَنَا عَبْدُک الْبَائِسُ الْفَقِیرُ أَنْتَ الْغَنِی الْحَمِیدُ وَ أَنَا الْعَبْدُ الذَّلِیلُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ امْنُنْ بِغِنَاک عَلَی فَقْرِی وَ بِحِلْمِک عَلَی جَهْلِی وَ بِقُوَّتِک عَلَی ضَعْفِی یا قَوِی یا عَزِیزُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْأَوْصِیاءِ الْمَرْضِیینَ وَ اکفِنِی مَا أَهَمَّنِی مِنْ أَمْرِ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ."
از رسول اکرم روایت شده که: "هر کس در ماه رجب صد مرتبه بگوید: "أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذِی لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَحْدَهُ لا شَرِیک لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیهِ" و آن را به صدقه ختم فرماید حق تعالی برای او به رحمت و مغفرت و کسی که چهار صد مرتبه بگوید بنویسد برای او اجر صد شهید عطا فرماید.
از رسول خدا(ص) روایت است: کسی که در ماه رجب هزار مرتبه "لا إِلَهَ إِلا اللهُ" بگوید خداوند عز و جل برای او صد هزار حسنه عطا کند و برای او صد شهر در بهشت بنا فرماید.
روایت است کسی که در رجب در صبح هفتاد مرتبه و در شب نیز هفتاد مرتبه بگوید: "أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیهِ" و پس از اتمام ذکر، دستها را بلند کند و بگوید: "اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی وَ تُبْ عَلَیَّ" اگر در ماه رجب بمیرد خدا از او راضی باشد و به برکت ماه رجب، آتش او را لمس نکند.
در کل این ماه هزار مرتبه ذکر: "أَسْتَغْفِرُ اللهَ ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکرَامِ مِنْ جَمِیعِ الذُّنُوبِ وَ الْآثَامِ" گفته شود. از خداوندِ صاحب شکوه و کرامت، برای تمام گناهان و معصیتها آمرزش میطلبم.
سه روز از این ماه را که پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه گرفته شود.
از حضرت رسول اکرم روایت شده است که: "هر کس در یک شب از شبهای ماه رجب ده رکعت نماز به این نحو که در هر رکعت حمد و قل یا ایها الکافرون یک مرتبه و توحید سه مرتبه بخواند، خداوند گناهان او را میآمرزد."
در هر شب، دو رکعت، بعد از حمد سه مرتبه سوره کافرون و یک مرتبه سوره توحید خوانده شود و چون سلام دهد دستها را بلند کند و بگوید: «لا اله الا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد یحیی و یمیت و هو حیّ لا یموت بیده الخیر و هو علی کلّ شیء قدیر و الیه المصیر و لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم صلّ علی محمد النّبیّ الامّیّ و آله» و دستهایش را به صورت خود بکشد.
رسول خدا فرمود کسی که این نماز را بخواند خداوند دعای او را مستجاب گرداند و ثواب شصت حج و شصت عمره به او عطا فرماید.
دعای اَللَّهُمَّ یا ذَا الْمِنَنِ السَّابِغَةِ اَللَّهُمَّ یا ذَا الْمِنَنِ السَّابِغَةِ وَ الْآلاءِ الْوَازِعَةِ وَ الرَّحْمَةِ الْوَاسِعَةِ وَ الْقُدْرَةِ الْجَامِعَةِ وَ النِّعَمِ الْجَسِیمَةِ وَ الْمَوَاهِبِ الْعَظِیمَةِ وَ الْأَیادِی الْجَمِیلَةِ وَ الْعَطَایا الْجَزِیلَةِ یا مَنْ لا ینْعَتُ بِتَمْثِیلٍ وَ لا یُمَثَّلُ بِنَظِیرٍ وَ لا یغْلَبُ بِظَهِیرٍ یا مَنْ خَلَقَ فَرَزَقَ وَ أَلْهَمَ فَأَنْطَقَ وَ ابْتَدَعَ فَشَرَعَ وَ عَلا فَارْتَفَعَ وَ قَدَّرَ فَأَحْسَنَ وَ صَوَّرَ فَأَتْقَنَ وَ احْتَجَّ فَأَبْلَغَ وَ أَنْعَمَ فَأَسْبَغَ وَ أَعْطَی فَأَجْزَلَ وَ مَنَحَ فَأَفْضَلَ یا مَنْ سَمَا فِی الْعِزِّ فَفَاتَ نَوَاظِرَ [خَوَاطِرَ] الْأَبْصَارِ وَ دَنَا فِی اللُّطْفِ فَجَازَ هَوَاجِسَ الْأَفْكَارِ یا مَنْ تَوَحَّدَ بِالْمُلْكِ فَلا نِدَّ لَهُ فِی مَلَكُوتِ سُلْطَانِهِ وَ تَفَرَّدَ بِالْآلاءِ وَ الْكِبْرِیاءِ فَلا ضِدَّ لَهُ فِی جَبَرُوتِ شَأْنِهِ یا مَنْ حَارَتْ فِی كِبْرِیاءِ هَیبَتِهِ دَقَائِقُ لَطَائِفِ الْأَوْهَامِ وَ انْحَسَرَتْ دُونَ إِدْرَاكِ عَظَمَتِهِ خَطَائِفُ أَبْصَارِ الْأَنَامِ یا مَنْ عَنَتِ الْوُجُوهُ لِهَیبَتِهِ، وَ خَضَعَتِ الرِّقَابُ لِعَظَمَتِهِ وَ وَجِلَتِ الْقُلُوبُ مِنْ خِیفَتِهِ أَسْأَلُكَ بِهَذِهِ الْمِدْحَةِ الَّتِی لا تَنْبَغِی إِلا لَكَ وَ بِمَا وَأَیتَ بِهِ عَلَی نَفْسِكَ لِدَاعِیكَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ بِمَا ضَمِنْتَ الْإِجَابَةَ فِیهِ عَلَی نَفْسِكَ لِلدَّاعِینَ یا أَسْمَعَ السَّامِعِینَ وَ أَبْصَرَ النَّاظِرِینَ وَ أَسْرَعَ الْحَاسِبِینَ یا ذَا الْقُوَّةِ الْمَتِینَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِیینَ وَ عَلَی أَهْلِ بَیتِهِ وَ اقْسِمْ لِی فِی شَهْرِنَا هَذَا خَیرَ مَا قَسَمْتَ وَ احْتِمْ لِی فِی قَضَائِكَ خَیرَ مَا حَتَمْتَ وَ اخْتِمْ لِی بِالسَّعَادَةِ فِیمَنْ خَتَمْتَ وَ أَحْینِی مَا أَحْییتَنِی مَوْفُوراً وَ أَمِتْنِی مَسْرُوراً وَ مَغْفُورا وَ تَوَلَّ أَنْتَ نَجَاتِی مِنْ مُسَاءَلَةِ الْبَرْزَخِ وَ ادْرَأْ عَنِّی مُنْكَرا وَ نَكِیرا وَ أَرِ عَینِی مُبَشِّرا وَ بَشِیرا وَ اجْعَلْ لِی إِلَی رِضْوَانِكَ وَ جِنَانِكَ [جَنَّاتِكَ] مَصِیرا وَ عَیشا قَرِیرا وَ مُلْكاً كَبِیرا وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ كَثِیراً.
دعای اول ناحیه مقدسه الَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ بِمَعَانِی جَمِیعِ مَا یدْعُوكَ
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ بِمَعَانِی جَمِیعِ مَا یدْعُوكَ بِهِ وُلاةُ أَمْرِكَ الْمَأْمُونُونَ عَلَی سِرِّكَ الْمُسْتَبْشِرُونَ بِأَمْرِكَ الْوَاصِفُونَ لِقُدْرَتِكَ الْمُعْلِنُونَ لِعَظَمَتِكَ أَسْأَلُكَ بِمَا نَطَقَ فِیهِمْ مِنْ مَشِیتِكَ فَجَعَلْتَهُمْ مَعَادِنَ لِكَلِمَاتِكَ وَ أَرْكَانا لِتَوْحِیدِكَ وَ آیاتِكَ وَ مَقَامَاتِكَ الَّتِی لا تَعْطِیلَ لَهَا فِی كُلِّ مَكَانٍ یعْرِفُكَ بِهَا مَنْ عَرَفَكَ لا فَرْقَ بَینَكَ وَ بَینَهَا إِلا أَنَّهُمْ عِبَادُكَ وَ خَلْقُكَ فَتْقُهَا وَ رَتْقُهَا بِیدِكَ بَدْؤُهَا مِنْكَ وَ عَوْدُهَا إِلَیكَ أَعْضَادٌ وَ أَشْهَادٌ وَ مُنَاةٌ وَ أَذْوَادٌ وَ حَفَظَةٌ وَ رُوَّادٌ فَبِهِمْ مَلَأْتَ سَمَاءَكَ وَ أَرْضَكَ حَتَّی ظَهَرَ أَنْ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ فَبِذَلِكَ أَسْأَلُكَ وَ بِمَوَاقِعِ الْعِزِّ مِنْ رَحْمَتِكَ وَ بِمَقَامَاتِكَ وَ عَلامَاتِكَ أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَزِیدَنِی إِیمَانا وَ تَثْبِیتا یا بَاطِنا فِی ظُهُورِهِ وَ ظَاهِرا فِی بُطُونِهِ وَ مَكْنُونِهِ یا مُفَرِّقا بَینَ النُّورِ وَ الدَّیجُورِ یا مَوْصُوفا بِغَیرِ كُنْهٍ وَ مَعْرُوفا بِغَیرِ شِبْهٍ حَادَّ كُلِّ مَحْدُودٍ وَ شَاهِدَ كُلِّ مَشْهُودٍ وَ مُوجِدَ كُلِّ مَوْجُودٍ وَ مُحْصِی كُلِّ مَعْدُودٍ وَ فَاقِدَ كُلِّ مَفْقُودٍ،لَیسَ دُونَكَ مِنْ مَعْبُودٍ أَهْلَ الْكِبْرِیاءِ وَ الْجُودِ یا مَنْ لا یكَیفُ بِكَیفٍ وَ لا یؤَینُ بِأَینٍ یا مُحْتَجِبا عَنْ كُلِّ عَینٍ یا دَیمُومُ یا قَیومُ وَ عَالِمَ كُلِّ مَعْلُومٍ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ عَلَی عِبَادِكَ الْمُنْتَجَبِینَ وَ بَشَرِكَ الْمُحْتَجِبِینَ وَ مَلائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِینَ وَ الْبُهْمِ الصَّافِّینَ الْحَافِّینَ وَ بَارِكْ لَنَا فِی شَهْرِنَا هَذَا الْمُرَجَّبِ الْمُكَرَّمِ وَ مَا بَعْدَهُ مِنَ الْأَشْهُرِ الْحُرُمِ وَ أَسْبِغْ عَلَینَا فِیهِ النِّعَمَ وَ أَجْزِلْ لَنَا فِیهِ الْقِسَمَ وَ أَبْرِرْ لَنَا فِیهِ الْقَسَمَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَجَلِّ الْأَكْرَمِ الَّذِی وَضَعْتَهُ عَلَی النَّهَارِ فَأَضَاءَ وَ عَلَی اللَّیلِ فَأَظْلَمَ وَ اغْفِرْ لَنَا مَا تَعْلَمُ مِنَّا وَ مَا لا نَعْلَمُ وَ اعْصِمْنَا مِنَ الذُّنُوبِ خَیرَ الْعِصَمِ وَ اكْفِنَا كَوَافِی قَدَرِكَ وَ امْنُنْ عَلَینَا بِحُسْنِ نَظَرِكَ وَ لا تَكِلْنَا إِلَی غَیرِكَ وَ لا تَمْنَعْنَا مِنْ خَیرِكَ وَ بَارِكْ لَنَا فِیمَا كَتَبْتَهُ لَنَا مِنْ أَعْمَارِنَا وَ أَصْلِحْ لَنَا خَبِیئَةَ أَسْرَارِنَا وَ أَعْطِنَا مِنْكَ الْأَمَانَ وَ اسْتَعْمِلْنَا بِحُسْنِ الْإِیمَانِ وَ بَلِّغْنَا شَهْرَ الصِّیامِ وَ مَا بَعْدَهُ مِنَ الْأَیامِ وَ الْأَعْوَامِ یا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ.
دعای دوم ناحیه مقدسه الَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ بِالْمَوْلُودَینِ فِی رَجَبٍ
اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ بِالْمَوْلُودَینِ فِی رَجَبٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی الثَّانِی وَ ابْنِهِ عَلِی بْنِ مُحَمَّدٍ الْمُنْتَجَبِ وَ أَتَقَرَّبُ بِهِمَا إِلَیكَ خَیرَ الْقُرَبِ یا مَنْ إِلَیهِ الْمَعْرُوفُ طُلِبَ وَ فِیمَا لَدَیهِ رُغِبَ أَسْأَلُكَ سُؤَالَ مُقْتَرِفٍ مُذْنِبٍ قَدْ أَوْبَقَتْهُ ذُنُوبُهُ وَ أَوْثَقَتْهُ عُیوبُهُ فَطَالَ عَلَی الْخَطَایا دُءُوبُهُ وَ مِنَ الرَّزَایا خُطُوبُهُ یسْأَلُكَ التَّوْبَةَ وَ حُسْنَ الْأَوْبَةِ وَ النُّزُوعَ عَنِ الْحَوْبَةِ وَ مِنَ النَّارِ فَكَاكَ رَقَبَتِهِ وَ الْعَفْوَ عَمَّا فِی رِبْقَتِهِ فَأَنْتَ مَوْلای أَعْظَمُ أَمَلِهِ وَ ثِقَتِهِ [ثِقَتُهُ] اللَّهُمَّ وَ أَسْأَلُكَ بِمَسَائِلِكَ الشَّرِیفَةِ وَ وَسَائِلِكَ الْمُنِیفَةِ أَنْ تَتَغَمَّدَنِی فِی هَذَا الشَّهْرِ بِرَحْمَةٍ مِنْكَ وَاسِعَةٍ وَ نِعْمَةٍ وَازِعَةٍ وَ نَفْسٍ بِمَا رَزَقْتَهَا قَانِعَةٍ إِلَی نُزُولِ الْحَافِرَةِ وَ مَحَلِّ الْآخِرَةِ وَ مَا هِی إِلَیهِ صَائِرَةٌ
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: اعمال ودعاهای ماه رجب
ادامه مطلب را ببينيد
ماه رجب
«ماه رجب» هفتمین ماه از ماههای قمری، ماهی بسیار شریف و با فضیلت و از ماههای حرام است. مبعث حضرت محمد صلی الله علیه و آله و ولادت امام علی علیه السلام، از وقایع مهم این ماه است. در ماه رجب دعاها و اعمال خاصی وارد است که مهمترین آنها اعمال ام داوود و برنامه اعتکاف است. رَجَب یا رَجَب المُرَجَّب هفتمین ماه از ماههای قمری و یکی از ماههای حرام است. در زمان جاهلیت رجب ماه مقدسی بود، در آن برای خدایان قربانی میشد و جنگ در آن حرام بود. پس از ظهور اسلام انحرافات به تدریج از بین رفتند. در حدیث مهمی از پیامبر اسلام آمده: «رجب ماه خداست، شعبان ماه من است و رمضان ماه مردم من است. که رجب را هم پایهٔ دو ماه مبارک دیگر نهادهاست. همچنین از او نقل است که هرکس یک روز در ماه رجب روزه بگیرد مانند آن است که یک ماه را روزه گرفته است. طبق روایات اسلامی ماه رجب، ماه تهذیب و عبادت و خودسازی، و آغاز یک دوره جدید سلوک به سوی خداست. مؤمنان و کسانیکه اعمال این ماه را انجام میدهند رجبیون خوانده میشوند. در قیامت فرشته ای ندا میدهد: أین الرجبیون» کجایند افرادی که ماه رجب را محترم شمرده و اعمالی از آن را انجام داده اند «. در نام گذاری این ماه به «رجب الاصب» و «رجب الاصم» از پیامبر اکرم صلی الله عليه وآله وسلم نقل است که فرمود: یُسَمَّی شَهرُ الرَّجبِ الاَصَبَّ ِلاَنَّ الرّحمةَ تُصَبُّ عَلَی اُمَّتی فیهِ صَبّاً وَ یُقالُ الاصَمُّ لِاَنَّهُ نُهِیَ فیهِ عَن قِتالِ المُشرکینَ وَ هُوَ مِنَ الشُّهورِ الحُرُم[۷]. ماه رجب را اصبّ نامیده اند چون در این ماه رحمت الهی بر امت من فرو میریزد و ماه اصم میگویند چون در این ماه از جنگ با مشرکان نهی شده است وچون صدایی برای فرا خواندن به جنگ دراین ماه شنیده نمیشود گویا این ماه ازاین نظر ناشنواست. از پیامبر ص نقل است: رجب ماه خداست، شعبان ماه من است و رمضان ماه امت من است. رجب به معنای بزرگ داشتن و عظیم شمردن است.[۱] ماه رجب به معنای ماهی است که بزرگ و محترم شمرده میشود. به نقل منابع لغوی، عرب از دوران جاهلیت پیش از اسلام این ماه را بزرگ میداشته و از جنگ در آن پرهیز میکرده است.[۲] مُرَجَّب هم به معنای بزرگ داشته شده است.[۳] ماه رجب با اوصاف و نامهای دیگری نیز خوانده شده است. به این ماه «رجب الفَرْد» گویند؛ به این جهت که از سه ماه حرام دیگر که در پی هم واقع شده اند، یعنی ذیالقعده، ذیالحجه و محرم جدا افتاده است. به این ماه «رجب المُضَر» نیز گویند، به این جهت که قبیله مُضَر برای این ماه احترام ویژهای قائل بودند.[یادداشت ۱] رجبُ الاَصَمّ، رجبُ المُرَجَّب، رجبُ الحرام، [یادداشت ۲] مُنصَل الأَسِّنه و مُنصَل الأَلّ از دیگر نامهای این ماه است در جاهلیت و آن را بدین جهت چنین نامیدند که در این ماه (به خاطر این که از ماههای حرام بود) سِنانها (نیزه و سرنیزه) را از خود دور میکردند و دست به جنگ نمیبردند و به یکدیگر نمیتاختند. از اقرب الموارد .[۴][یادداشت ۳] . در نام گذاری این ماه به رجب الاصَبّ و رجب الاصَمّ از پیامبر اکرم(ص) نقل است که فرمود: سُمِّيَ شَهرُ الرَّجبِ الاَصَبَّ ِلاَنَّ الرّحمةَ تُصَبُّ عَلَی اُمَّتی فیهِ صَبّاً وَ یُقالُ الاصَمُّ لِاَنَّهُ نُهِیَ فیهِ عَن قِتالِ المُشرکینَ وَ هُوَ مِنَ الشُّهورِ الحُرُم. [۵] ماه رجب را اَصَبّ نامیده اند چون در این ماه رحمت الهی بر امت من فرو میریزد و ماه اَصَمّ میگویند چون در این ماه از جنگ با مشرکان نهی شده است و چون صدایی برای فرا خواندن به جنگ (نه فراخوانی برای جنگ و نه شیهه اسب و نه صدای کشیده شدن شمشیر از نیام) در این ماه شنیده نمیشود گویا این ماه از این نظر ناشنواست. از عبدالله بن عباس نقل است که چون ماه رجب فرا میرسید، مسلمانان اطراف پیامبر حلقه میزدند و پیامبر پس از ثنای خداوند و یادی از پیامبران پیش از خود میفرمود: ای مسلمانان! ماه بزرگ و با برکتی بر شما سایه افکنده است و آن ماه اَصَبّ است که رحمت الهی بر کسی که او را پرستش میکند فرو میریزد مگر مشرک یا کسی که بدعتی را در اسلام اظهار و ایجاد کرده است. به راستی که در ماه رجب شبی است که هر کس در آن بیدار باشد و نماز گزارد خداوند جسدش را بر آتش حرام میکند و هزار مَلِک با او مصافحه میکنند و هزار ملک تا همانند آن روز برای او استغفار میکنند. سپس فرمود: هر کس روزی از ماه رجب را روزه بگیرد، از ترس روز قیامت در امان است و از آتش جهنم نجات مییابد .[۹]
فضیلت ماه رجب
ماه رجب شرافت زیادی دارد و در فضیلت آن روایات بسیاری وارد شده است. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: ماه رجب برای امت من ماه "استغفار" است. رجب ماه خدا و ماه شعبان ماه من و ماه رمضان ماه امت من است. کسی که یک روز از ماه رجب را روزه گیرد، مستوجب خشنودی خداوند گردد، غضب الهی از او دور میگردد و دری از درهای جهنم به روی او بسته میشود. براى روزه ماه رجب فضیلت بسیار وارد شده است و روایت شده که اگر شخصی قادر بر آن نباشد، هر روز صد مرتبه این تسبیحات را بخواند تا ثواب روزه آن را دریابد: سُبْحَانَ الْإِلَهِ الْجَلِیلِ سُبْحَانَ مَنْ لایَنْبَغِى التَّسْبِیحُ إِلا لَهُ سُبْحَانَ الْأَعَزِّ الْأَکرَمِ سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ هُوَ لَهُ أَهْلٌ. از حضرت موسى بن جعفر علیهماالسلام روایت شده است: هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، آتش جهنم یک سال از او دور شود و هر کس سه روز از آن را روزه بگیرد بهشت بر او واجب میگردد. و همچنین فرمود که: رجب نام نهری است در بهشت که از عسل شیرینتر و از شیر سفیدتر است و هر کس یک روز در این ماه روزه دارد، از آن نهر آب مینوشد .[۳] . ابن بابویه از سالم روایت کرده است که گفت: در اواخر ماه رجب که چند روز از آن مانده بود، خدمت امام صادق علیهالسلام رسیدم. وقتی نظر مبارک آن حضرت بر من افتاد فرمود که آیا در این ماه روزه گرفته اى؟ گفتم: نه اى فرزند رسول خدا. فرمود: آن قدر ثواب از تو فوت شده است که قدر آن را به غیر از خدا کسى نمى داند، به درستى که این ماهى است که خدا آن را بر ماههاى دیگر فضیلت داده و حرمت آن را عظیم نموده و گرامی داشتن روزه دار را در این ماه بر خود واجب گردانیده است. پس گفتم: یابن رسول الله اگر در باقیمانده این ماه روزه بدارم آیا به بعضى از ثواب روزه داران آن نائل مى گردم؟ فرمود: اى سالم هر کس یک روز از آخر این ماه را روزه بدارد خدا او را ایمن گرداند از شدت سکرات مرگ و از هول بعد از مرگ و از عذاب قبر و هر کس دو روز از آخر این ماه را روزه بگیرد از صراط به آسانى بگذرد و هر کس سه روز از آخر این ماه را روزه بگیرد، ایمن گردد از ترس بزرگ روز قیامت و از شدتها و هولهاى آن روز و برائت از آتش جهنم به او عطا کنند . از امام صادق علیه السلام روایت است که حضرت رسول اکرم صلى الله علیه و آله فرمود که: ماه رجب، ماه استغفار امت من است پس در این ماه بسیار طلب آمرزش کنید که خدا آمرزنده و مهربان است و رجب را "أصَبّ" مى گویند زیرا که رحمت خدا در این ماه بر امت من بسیار ریخته مى شود پس بسیار بگوئید: أَسْتَغْفِرُاللهَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ .[۴] . شیخ طوسی در کتاب مصباح فرموده: از حضرت جواد علیه السّلام روایت شده: همانا در ماه رجب شبی است، که از هر آنچه آفتاب بر آن می تابد بهتر است و آن، شب بیست و هفتم رجب است، که در صبح آن پیامبر صلّی اللّه علیه وآله به رسالت مبعوث شد. برای کسیکه از شیعه ما عامل در آن شب است، پاداش نیکوکاری شصت سال مقرّر است.
اعمال مشترک ماه رجب
اینها اعمالی است که انجام دادن آنها متعلق به همه ماه رجب است و اختصاصى به روز معینی ندارد و آن چند مورد است: در تمام ایام ماه رجب دعای ذیل را که روایت شده امام زین العابدین علیه السلام در حجر در غره خواندند، خوانده شود: یَا مَنْ یَمْلِک حَوَائِجَ السَّائِلِینَ وَ یَعْلَمُ ضَمِیرَ الصَّامِتِینَ لِکلِّ مَسْأَلَةٍ مِنْک سَمْعٌ حَاضِرٌ وَ جَوَابٌ عَتِیدٌ اللَّهُمَّ وَ مَوَاعِیدُک الصَّادِقَةُ وَ أَیَادِیک الْفَاضِلَةُ وَ رَحْمَتُک الْوَاسِعَةُ فَأَسْأَلُک أَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَقْضِىَ حَوَائِجِى لِلدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ إِنَّک عَلَى کلِّ شَىْءٍ قَدِیرٌ . دعایی را که از امام صادق علیه السلام روایت شده، خوانده شود: خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَیْرِک وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِلا لَک وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلا بِک وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَک بَابُک مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِینَ وَ خَیْرُک مَبْذُولٌ لِلطَّالِبِینَ وَ فَضْلُک مُبَاحٌ لِلسَّائِلِینَ وَ نَیْلُک مُتَاحٌ لِلْآمِلِینَ وَ رِزْقُک مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاک وَ حِلْمُک مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاک عَادَتُک الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِیئِینَ وَ سَبِیلُک الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِینَ اللَّهُمَّ فَاهْدِنِى هُدَى الْمُهْتَدِینَ وَارْزُقْنِى اجْتِهَادَ الْمُجْتَهِدِینَ وَلا تَجْعَلْنِى مِنَ الْغَافِلِینَ الْمُبْعَدِینَ وَاغْفِرْلِى یَوْمَ الدِّینِ . همچنین از امام صادق علیهالسلام روایت شده که در ماه رجب این دعا خوانده شود: اللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُک صَبْرَ الشَّاکرِینَ لَک وَ عَمَلَ الْخَائِفِینَ مِنْک وَ یَقِینَ الْعَابِدِینَ لَک اللَّهُمَّ أَنْتَ الْعَلِىُّ الْعَظِیمُ وَ أَنَا عَبْدُک الْبَائِسُ الْفَقِیرُ أَنْتَ الْغَنِىُّ الْحَمِیدُ وَ أَنَا الْعَبْدُ الذَّلِیلُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ امْنُنْ بِغِنَاک عَلَى فَقْرِى وَ بِحِلْمِک عَلَى جَهْلِى وَ بِقُوَّتِک عَلَى ضَعْفِى یَا قَوِىُّ یَا عَزِیزُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْأَوْصِیَاءِ الْمَرْضِیِّینَ وَاکفِنِى مَا أَهَمَّنِى مِنْ أَمْرِ الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ . از حضرت رسول اکرم صلى الله علیه و آله روایت شده که هر کس در ماه رجب صد مرتبه بگوید: أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِى لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَحْدَهُ لاشَرِیک لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ، و آن را به صدقه ختم فرماید، حق تعالى براى او به رحمت و مغفرت دهد و کسى که چهارصد مرتبه بگوید بنویسد براى او اجر صد شهید عطا فرماید. از نبی مکرم اسلام روایت است: کسى که در ماه رجب هزار مرتبه "لا إِلَهَ إِلا اللهُ" بگوید خداوند عزوجل براى او صد هزار حسنه عطا کند و براى او صد شهر در بهشت بنا فرماید. روایت است کسى که در رجب در صبح هفتاد مرتبه و در شب نیز هفتاد مرتبه بگوید: "أَسْتَغْفِرُاللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ" و پس از اتمام ذکر، دستها را بلند کند و بگوید: "اللَّهُمَّ اغْفِرْلِى وَ تُبْ عَلَىَّ" اگر در ماه رجب بمیرد خدا از او راضى باشد و به برکت ماه رجب، آتش او را مس نکند. در کل این ماه هزار مرتبه ذکر: "أَسْتَغْفِرُاللهَ ذَاالْجَلالِ وَالْإِکرَامِ مِنْ جَمِیعِ الذُّنُوبِ وَالْآثَامِ" گفته شود؛ تا خداوند رحمان او را بیامرزد. سید بن طاووس در اقبال از حضرت رسول اکرم صلى الله علیه و آله فضیلت بسیاری براى خواندن سوره قل هو الله أحد نقل کرده است که ده هزار مرتبه یا هزار مرتبه یا صد مرتبه در این ماه تلاوت شود و نیز روایت کرده که هر کس در روز جمعه ماه رجب صد مرتبه سوره قل هو الله أحد را بخواند براى او در قیامت نورى شود که او را به بهشت بکشاند. سید بن طاووس از حضرت رسول اکرم صلى الله علیه و آله روایت کرده که: هر کس در روز جمعه ماه رجب، مابین نماز ظهر و عصر چهار رکعت نماز بگزارد و در هر رکعت سوره حمد یک مرتبه و آیة الکرسی هفت مرتبه و قل هو الله أحد پنج مرتبه بخواند و سپس ده مرتبه بگوید: "أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذِى لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ" حق تعالى براى او از روزى که این نماز را گزارده تا روزى که بمیرد هر روز هزار حسنه به او عطا فرماید و او را به هر آیهای که خوانده شهرى در بهشت از یاقوت سرخ و به هر حرفى قصرى در بهشت از دُرّ سفید دهد و تزویج فرماید او را حورالعین و از او راضى شود. سه روز از این ماه را که پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه گرفته شود، زیرا که روایت شده هر کس در یکى از ماههاى حرام، این سه روز را روزه بدارد حق تعالى براى او ثواب نهصد سال عبادت بنویسد. از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله روایت شده است که: هر کس در یک شب از شبهاى ماه رجب ده رکعت نماز به این نحو که در هر رکعت حمد و قل یا ایها الکافرون یک مرتبه و توحید سه مرتبه بخواند، خداوند گناهان او را میآمرزد.
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: اعمال ودعاهای ماه رجب
اعمال شب و روز اول ماه رجب
این شب، شب شریفى است و در آن چند عمل وارد شده است:[۵] . وقتی هلال ماه دیده شد فرد بگوید: «اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنَا بِالْأَمْنِ وَالْإِیمَانِ وَالسَّلامَةِ وَالْإِسْلامِ رَبِّى وَ رَبُّک اللهُ عَزَّوَجَلَّ» و از حضرت رسول صلى الله علیه و آله منقول است که چون هلال رجب را مى دید، مى گفت: اللَّهُمَّ بَارِک لَنَا فِى رَجَبٍ وَ شَعْبَانَ وَ بَلِّغْنَا شَهْرَ رَمَضَانَ وَ أَعِنَّا عَلَى الصِّیَامِ وَالْقِیَامِ وَ حِفْظِ اللِّسَانِ وَ غَضِّ الْبَصَرِ وَلاتَجْعَلْ حَظَّنَا مِنْهُ الْجُوعَ وَالْعَطَشَ . غسل: حضرت رسول اکرم صلى الله علیه و آله فرمودهاند: هر کس ماه رجب را درک کند و اول و وسط و آخر آن ماه را غسل نماید، از گناهان خود پاک میشود مانند روزى که از مادر متولد شده است. زیارت امام حسین علیه السلام. بعد از نماز مغرب بیست رکعت یعنی ۱۰ تا دو رکعتی نماز گزارده شود تا خود، اهل، مال و اولادش محفوظ بماند و از عذاب قبر در پناه باشد. بعد از نماز عشاء دو رکعت نماز گزارده شود بدین نحو: در رکعت اول حمد و ألم نشرح یک مرتبه و توحید سه مرتبه و در رکعت دوم حمد و ألم نشرح و توحید و معوذتین خوانده شود و پس از سلام، سى مرتبه "لا إلهَ إلا اللهُ" بگوید و سى مرتبه صلوات بفرستد تا حق تعالى گناهان او را بیامرزد مانند روزى که از مادر متولد شده است.
روز اول ماه رجب: این روز، روز شریفى است و برای آن چند عمل ذکر شده است: روزه: روایت شده که حضرت نوح علیه السلام در این روز به کشتى سوار شد و به کسانى که همراه او بودند، امر فرمود: روزه بگیرند که هر کس این روز را روزه بگیرد، آتش جهنم یک سال از او دور شود. غسل. زیارت امام حسین علیه السلام؛ از امام جعفر صادق علیه السلام روایت شده است که: هر کس امام حسین علیهالسلام را در روز اول رجب زیارت کند، خداوند او را بیامرزد. البته شایان ذکر است که زیارت از راه دور هم مورد قبول است ان شاءالله.
شب جمعه اول ماه : اولین پنجشنبه و شب جمعه ماه رجب را «لیلة الرغائب»؛ یعنی «شب عطا و بخشش بسیار» یا «شب میل و خواسته» مینامند. از پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله روايت شده است كه فرمودند: از اولين شب جمعه در ماه رجب غافل نشويد. زيرا شبى است كه فرشتگان آن را «ليلة الرغائب» مى نامند. اين نامگذارى به اين جهت است كه هنگامى كه يك سوم از شب گذشت هيچ فرشته اى در آسمانها و زمين نمى ماند مگر اين كه در كعبه و اطراف آن جمع مى شوند. آنگاه خداوند بطور غير منتظره اى بر آنان وارد شده و مى فرمايد: اى فرشتگانم هر چه مى خواهيد از من درخواست كنيد. فرشتگان عرض مى كنند: حاجت ما اين است كه از روزه داران رجب درگذرى. خداوند مى فرمايد: اين كار را انجام دادم. سپس رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله فرمودند: كسى كه روز پنجشنبه اول رجب را روزه گرفته و سپس بين نماز مغرب و عشا دوازده ركعت نماز بجا آورده هر دو ركعت به يك سلام و در هر ركعتى سوره فاتحه يك بار، انا انزلناه سه بار و قل هو اللّه احد را دوازده بار خوانده، و هنگامى كه نماز تمام شد، هفتاد بار بر من (با اين الفاظ) صلوات بفرستد: «اللّهمّ صلّ على محمّد النّبىّ الأمىّ و على آله»؛ سپس سجده كرده و در سجده هفتاد بار بگويد: «سبّوح قدّوس ربّ الملائكة و الرّوح»؛ سپس سر خود را بلند كرده و بگويد: «ربّ اغفر و ارحم و تجاوز عمّا تعلّم إنّك أنت العلىّ الأعظم». آنگاه بار ديگر به سجده رفته و در سجده همان چيزى را بگويد كه در سجده اول گفت، سپس حاجت خود را از خدا بخواهد، ان شاء اللّه تعالى برآورده مى شود. سپس رسول خدا فرمودند: قسم به كسى كه جانم در دست اوست، هيچ بنده يا كنيزى - از بندگان و كنيزان خدا - اين نماز را بجا نمى آورد، مگر اين كه خداوند گناهان او را مى بخشد گرچه گناهان او مثل كف دريا و بعدد شن و به وزن كوه ها و بعدد برگ هاى درختان باشد و روز قيامت هفتصد نفر از خويشان خود را كه همگى سزاوار آتش باشند شفاعت مى كند. و در شب اول قبر خداوند ثواب آن را به بهترين صورت، با روى گشاده و خندان و زبان فصيح براى او مى فرستد كه مى گويد: اى محبوب من مژده بده، از هر سختى نجات پيدا كردى. مى پرسد: تو كيستى؟ رويى بهتر از روى تو نديده و بويى به خوشبويى تو مشامم نرسيده. جواب مى دهد: اى محبوب من من ثواب آن نمازى هستم كه در فلان شب، فلان منطقه، فلان ماه و فلان سال بجا آوردى، امشب آمده ام تا حقت را ادا كرده، مونس تنهايى تو بوده و وحشتت را از بين ببرم، و زمانى كه در شيپور دميده شود، در عرصه قيامت بر سرت سايه افكنم و تو هرگز هيچ خيرى را از جانب مولايت از دست نخواهى داد.[۶] .
اعمال ام داوود : اعمال امّ داوود از عباداتی است که در ماه رجب در ایّامالبیضِ روزهای سیزدهم تا پانزدهم بهجا آورده میشود. این اعمال را امام صادق علیه السلام به ام داوود مادر رضاعی اش به منظور آزادی فرزند او داوود آموزش داده است. در حدیثی که در آن امام صادق(ع) اعمال ام داوود به وی آموزش داده است، درباره اهمیت آن آمده است: خداوند درهای آسمان را برای آن باز میکند، فرشتگان به اجابت آن بشارت میدهند و پاداشی کمتر از بهشت ندارد.[۷] . اعمال ام داوود به این شرح است: ابتدا باید ایام البیض یعنی سه روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه رجب را روزه گرفت؛ سپس در روز پانزدهم هنگام ظهر غسل کرد و نماز ظهر و عصر را به جا آورد، همراه با رکوع و سجود نیکو و در مکان خلوتی که چیزی انسان را مشغول نکند و کسی با او سخن نگوید؛ پس از پایان نماز، رو به قبله این سورهها را قرائت کرد: صد بار سوره حمد، صد بار سوره اخلاص، ده بار آیة الکرسی، یک بار هریک از سورههای انعام، بنی إسرائیل، کهف، لقمان، یس، صافات، سجده، شوری، دخان، فتح، واقعه، ملک، قلم، انشقاق و سورههای بعد از آن تا آخر قرآن؛ و در آخر دعای استفتاح یا همان دعای ام داوود خوانده میشود.[۸]
مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی چنین است: از مراقبت های مهم در این ماه، به یاد داشتن حدیث “ملک داعی” می باشد که از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت شده است: خدای متعال در آسمان هفتم فرشته ای قرار داده است که “داعی” گفته می شود. هنگامی که ماه رجب آمد، این فرشته در هر شب از این ماه تا صبح می گوید: خوشا به حال تسبیح کنندگان خدا، خوشا به حال فرمانبرداران خدا. خدای متعال می فرماید: همنشین کسی هستم که با من همنشینی کند. فرمانبردار کسی هستم که فرمانبردارم باشد و بخشنده خواهان بخشایش هستم. ماه، ماه من و بنده، بنده من و رحمت، رحمت من است. هر کسی در این ماه مرا بخواند او را اجابت می کنم و هر کس از من بخواهد به او می دهم و هر کس از من هدایت بخواهد او را هدایت می کنم. این ماه را رشته ای بین خود و بندگانم قرار دادم که هر کس آن را بگیرد به من می رسد. سزاوار است که طالبان علم در این ماه و ماههای شعبان و رمضان، عبادت را مقدم بر تحصیل علم نمایند؛ گر چه تحصیل علم نیز از برترین عبادتهاست. شب اول این ماه، یکی از چهار شبی است که شب زنده داری در آن تاءکید شده است. یکی از مراقبت ها این است که در هنگام دیدن ماه در شب اول، دعایی که روایت شده است را بخواند. مستحب است که در شب اول این ماه، بعد از نماز مغرب بیست رکعت نماز به جا آورده که در هر رکعت سوره فاتحه و اخلاص را یک مرتبه خوانده و برای هر دو رکعتی، یک سلام بدهد. نماز آسان تری از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) روایت شده است که فرمود: کسی که دو رکعت نماز در شب اول ماه رجب، بعد از نماز عشا بخواند و در رکعت اول آن، سوره فاتحه و الم نشرح را یک بار و اخلاص را سه بار و در رکعت دوم، سوره فاتحه، الم نشرح، اخلاص و معوذتین" ناس و فلق" را هر کدام یک بار بخواند؛ سپس تشهد خوانده و سلام دهد. بعد از آن نیز سی بار “لا اله الا اللّه” گفته و سپس سی بار بر پیامبر صلی الله علیه و آله صلوات بفرستد، گناهان گذشته او آمرزیده شده و او را مانند روزی که از مادر متولد شده از گناهان بیرون می برد. سزاوار است که در تمام این ماه و ماه شعبان، رمضان و تمام عمر، اهمیت زیادی به دعا، جهت توفیق اخلاص داده و توجه به خدای متعال با نامهای او مانند «کریم العفو» و «مبدل السیئات بالحسنات» و توسل به او به وسیله محمد و آل او (علیه السلام) را زیاد کند. چنانچه شب اول ماه، مصادف با شب جمعه بود، سزاوار است که عمل “لیلة الرغائب” را انجام دهد. از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) روایت شده است که فرمودند: “از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید؛ زیرا شبی است که فرشتگان آن را “لیلة الرغائب” می نامد. این نامگذاری به این جهت است که هنگامی که یک سوم از شب گذشت، هیچ فرشته ای در آسمان ها و زمین نمی ماند، مگر این که در کعبه و اطراف آن جمع می شوند. آنگاه خداوند، به آنان می فرماید: ای فرشتگان! هر چه می خواهید از من درخواست کنید. فرشتگان عرض می کنند: حاجت ما این است که از روزه داران رجب درگذری. خداوند می فرماید: این کار را انجام دادم”. بهتر است کسی که این حدیث را می شنود، در این شب، زیاد بر فرشتگان صلوات فرستاده تا تکلیفی را که آیه تحیت (نساء/۸۶) به عهده ما گذاشته به اندازه توانایی انجام داده باشد. سپس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: کسی که روز پنج شنبه اول رجب را روزه گرفته و بین نماز مغرب و عشا دوازده رکعت نماز به جا آورده هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعتی سوره فاتحه یک بار، سوره قدر سه بار و سوره توحید دوازده بار خوانده و هنگامی که نماز تمام شد، هفتاد بار بر من (با این الفاظ) صلوات بفرستد: اللهم صل علی محمد النبی الامی و علی آله، سپس سجده کرده و در سجده هفتاد بار بگوید: سبوح قدوس رب الملائکة و الروح، سپس سر خود را بلند کرده و بگوید: رب اغفر و ارحم و تجاوز عما تعلم انک انت العلی الاعظم. آنگاه بار دیگر به سجده رفته و در سجده همان چیزی را بگوید که در سجده اول گفت، سپس حاجت خود را از خدا بخواهد، ان شاء اللّه تعالی برآورده می شود. از کارهای مهم در روز اول ماه رجب، روزه، نماز حضرت سلمان، دعا در اول آن با دعایی که سید قدس سره در اقبال روایت کرده، می باشد. از کارهای مهم در این ماه این است که در تمام ماه، هزار بار بگوید: استغفر اللّه ذاالجلال و الاکرام من جمیع الذنوب و الاثام. شیخ صدوق روایت کرده است : اگر کسی این ذکر را در رجب هزار بار بگوید، خداوند متعال می فرماید: اگر گناهان شما را نبخشم، پروردگار شما نیستم! مستحب است که در تمام ماه رجب، سوره توحید را ده هزار بار و همچنین روایت شده است که هزار بار بخواند. روایت شده است : “کسی که هزار بار آن را بخواند روز قیامت، عمل هزار پیامبر و هزار فرشته را می آورد و هیچکس نزدیکتر از او به خدا نیست ؛ مگر کسی که بیشتر از او آن را خوانده باشد و ثواب خواندن این سوره در رجب، چندین برابر است. مستحب است که در این ماه هزار بار خدا را تسبیح کند. در روایت آمده است کسی که چنین عملی را انجام دهد، خداوند صد هزار عمل خوب برای او نوشته و صد کاخ در بهشت برای او می سازد. مستحب است که در تمام این ماه، هزار بار “ لا اله الا اللّه” بگوید. روایت شده است کسی که در این ماه این عمل را انجام دهد خداوند برای او صد هزار حسنه نوشته و صد شهر در بهشت برای او می سازد. مستحب است که در این ماه صد بار بگوید: استغفر اللّه الذی لا اله الا هو وحده لا شریک و له و اتوب الیه. و اگر پس از آن صدقه بدهد خداوند او مورد رحمت قرار داده و گناهان او را می آموزد و کسی که چهار صد بار بگوید خداوند پاداش صد شهید را برای او می نویسد. خوب است که در تمام ماه با پیروی از امام سجاد علیه السلام در سجده خود این ذکر را بگوید: عظم الذنب من عبدک فلیحسن العفو من عندک. سزاوار است که صبح و شب و بعد از هر نمازی دعای يَا مَنْ أَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ كُلِّ شَرٍّ يَا مَنْ يُعْطِي الْكَثِيرَ بِالْقَلِيلِ يَا مَنْ يُعْطِي مَنْ سَأَلَهُ يَا مَنْ يُعْطِي مَنْ لَمْ يَسْأَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً أَعْطِنِي بِمَسْأَلَتِي إِيَّاكَ جَمِيعَ خَيْرِ الدُّنْيَا وَ جَمِيعَ خَيْرِ الْآخِرَةِ وَ اصْرِفْ عَنِّي بِمَسْأَلَتِي إِيَّاكَ جَمِيعَ شَرِّ الدُّنْيَا وَ (جَمِيعَ) شَرِّ الْآخِرَةِ فَإِنَّهُ غَيْرُ مَنْقُوصٍ مَا أَعْطَيْتَ وَ زِدْنِي مِنْ فَضْلِكَ يَا كَرِيمُ را بخواند و سپس با دست چپ محاسن خود را گرفته و انگشت سبابه دست راست خود را حرکت داده گریه کند و بگوید: یا ذالجلال و الاکرام یا ذا النعماء و الجود یا ذا المن و الطول حرّم شیبتی علی النار . از دعاهای مستحب در این ماه دعای : یا من یملک حوائج السائلین... می باشد. از کارهای مهم در این ماه، زیارت امام حسین علیه السلام در اول و وسط ماه است. نمازهای مستحبی در این ماه، در بخش نمازهای مستحبی ذکر شده اند. روز بیست و هفتم رجب، مستحب است که روزه بگیرد، غسل کرده و زیارت پیامبر صلی الله علیه و آله و حضرت علی علیه السلام را بخواند.[۱] . روز یکم ماه رجب روز ولادت امام محمد باقر علیه السّلام در سال ۵۷ هجری، روز سوم رجب روز شهادت امام علی النقی (علیه السّلام) در سال ۲۵۴ هجری، روز دهم رجب ولادت امام محمد تقی علیه السّلام، روز سیزدهم رجب، ولادت امیرمؤمنان علی بن ابی طالب علیه السّلام در داخل کعبه؛ ۱۲ سال قبل از بعثت رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم، روز پانزدهم رجب، روز وفات حضرت زینب کبری سلام الله علیها در سال ۶۳ هجری، روز هجدهم روز وفات جناب ابراهیم فرزند رسول خدا (صلیالله عليه وآله وسلم)، روز بیست و پنجم رجب روز شهادت امام موسی بن جعفر علیه السّلام در سال ۱۸۳ هجری، روز بیست و ششم رجب مطابق روایتی روز وفات حضرت ابوطالب علیه السّلام و روز بیست و هفتم رجب روز بعثت پیامبر گرامی اسلام صلی الله عليه وآله وسلم است.
اعمال شب و روز مبعث
شب بیست و هفتم ماه رجب، شب بعثت پیامبر صلّی اللّه علیه وآله و از شبهای پربرکت است، و در آن چند عمل مستحب است:
اوّل : شیخ طوسی در کتاب مصباح از امام جواد علیه السّلام در مورد عمل در آن شب نقل نموده: چون نماز عشا را خواندی، و به بستر استراحت رفتی، تا پیش از نیمه شب، هر ساعتی که خواستی از بستر برمی خیزی، و دوازده رکعت نماز هر دو رکعت به یک سلام به جای می آوری در هر رکعت حَمد و سوره ای از سوره های کوچک مفصّل می خوانی و کوچک مفصّل از سوره محمّد صلّی اللّه علیه وآله تا آخر قرآن است، زمانی که از دوازده رکعت فارغ شدی، در همان حال نشسته هر یک از سوره های «حَمد» و «قُل اَعوذُ بِرَبِّ الفَلَق» و«قُل اَعوذُ بِرَبِّ النّاسِ» و «قُل هُوَ اللّهُ اَحَدٌ»و«قُل یا اَیُّهاَ الکافِرون» و «انِّا اَنزَلناهُ» و آیَةُ الکُرسی را هفت مرتبه بخوان ، و به دنبال همه آنها این دعا را بخوان: اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى لَمْ يَتَّخِذْ وَ َداً ، وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِى الْمُلْكِ ، وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيراً . اَللّٰهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُك بِمَعاقِدِ عِزِّكَ عَلَىٰ أَرْكانِ عَرْشِكَ وَ مُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ كِتابِكَ ، وَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ ، وَ ذِكْرِكَ الْأَعْلَى الْأَعْلَى الْأَعْلىٰ ، وَ بِكَلِماتِكَ التَّامَّاتِ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَفْعَلَ بِى مَا أَنْتَ أَهْلُهُ. سپس بخوان هر دعایی را که میخواهی. و نیز غسل در این شب مستحب است. و نمازی که داود بن سرحان از امام صادق علیه السّلام برای شب نیمه رجب روایت کرده و جزو اعمال شب نیمه ذکر شد در این شب هم خوانده می شود.
دوّم: زیارت حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام است که برترین اعمال این شب می باشد. و بدان که ابن بطوطه - از دانشمندان اهل سنت - ، در سفرنامه خود در بیان ورودش از مکه معظّمه به نجف اشرف، روضه و قبر مبارک مولا امیرالمؤمنین علیه السّلام را ذکر نموده، و گفته است همه اهل این شهر رافضی هستند، و برای این روضه مبارکه کراماتی ظاهر شده: از جمله در شب بیست و هفتم ماه رجب که نامش نزد اهل آنجا «لیلة المحیا» [شب بیداری] است، از عراقین بصره و کوفه و خراسان و شهرهای فارس و روم، افراد شَل و مفلوج و زمین گیری را که حدود سی یا چهل نفر می شوند پس از عشا نزد ضریح مقدس علی علیه السّلام می آورند، آنگاه مردم اجتماع می کنند، و به انتظار شفا یافتن و برخاستن آنان می مانند. گروهی از اجتماع کنندگان نماز می خوانند، و عده ای ذکر می گویند، و گروهی قرآن تلاوت می کنند، و بعضی هم به تماشای روضه مبارکه مشغول می شوند، تا آنکه نصف شب بگذرد. در این هنگام تمام مبتلایان و زمین گیران که محروم از حرکت بودند، از جای برمی خیزند درحالی که صحیح و تندرستند و نقصی در آنان نیست و می گویند: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، «مُحَمَّدٌ رَسولُ اللّهِ» «عَلِیٌّ وَلِیُّ اللّهِ»، و این امری است مشهور و معروف. من گرچه آن شب را در آن روضه درنیافتم، ولی از مردمان مورد اطمینان که بر گفتارشان اعتماد داشتم شنیدم.
سوم : شیخ کفعمی در کتاب «بلد الامین» فرموده: شب مبعث این دعا را بخواند: اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِالتَّجَلِّی الْأَعْظَمِ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ، مِنَ الشَّهْرِ الْمُعَظَّمِ، وَ الْمُرْسَلِ الْمُكَرَّمِ، أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَغْفِرَ لَنا مَا أَنْتَ بِهِ مِنَّا أَعْلَمُ، يَا مَنْ يَعْلَمُ وَ لَا نَعْلَمُ... . سپس به سجده برو و بگو: اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى هَدانا لِمَعْرِفَتِهِ، وَ خَصَّنا بِوِلايَتِهِ، وَ وَفَّقَنا لِطاعَتِهِ، شُكْراً شُكْراً، تا صد مرتبه. پس سر از سجده بردار و بگو: اَللّٰهُمَّ إِنِّى قَصَدْتُكَ بِحاجَتِى، وَ اعْتَمَدْتُ عَلَيْكَ بِمَسْأَلَتِى، وَ تَوَجَّهْتُ إِلَيْكَ بِأَئِمَّتِى وَ سادَتِى. اَللّٰهُمَّ انْفَعْنا بِحُبِّهِمْ، وَ أَوْرِدْنا مَوْرِدَهُمْ، وَ ارْزُقْنا مُرافَقَتَهُمْ، وَ أَدْخِلْنَا الْجَنَّةَ فِى زُمْرَتِهِمْ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ. این دعا را سید ابن طاووس برای روز مبعث ذکر فرموده است.
اما روز بیست وهفتم: یکی از اعیاد بزرگ است، و روزی است که حضرت رسول صلّی اللّه علیه و آله به پیامبری مبعوث شد، و جبرئیل برای ابلاغ پیامبری، بر آن حضرت فرود آمد، و برای این روز چند عمل وارد است: اوّل: غسل کردن. دوّم: روزه گرفتن و آن یکی از چهار روزی است که در طول سال برای روزه گرفتن امتیاز ویژه دارد، و ثوابی برابر با روزه هفتاد سال دارد. سوّم: صلوات زیاد فرستادن. چهارم: زیارت حضرت رسول صلّی اللّه علیه و آله و امیرالمؤمنین علیه السّلام. پنجم: شیخ طوسی در کتاب «مصباح» فرموده که از ریّان بن الصّلت روایت شده: حضرت جواد علیه السّلام زمانی که در بغداد بود روز نیمه رجب و روز بیست وهفتم رجب را روزه گرفت، و همه خدمتکاران آن حضرت نیز روزه گرفتند و هم به ما فرمان داد دوازده رکعت نماز بجا آوریم، به این صورت که در هر رکعت یک مرتبه «حَمد» و سوره خوانده و پس از پایان نماز، هر کدام از سوره های «حَمد» و «قُل هُوَ اللّهُ اَحَدٌ» و «قُل اَعوذُ بِرَبِّ الفَلَق» و «قُل اَعوذُ بِرَبِّ النّاسِ» را چهار مرتبه بخوانیم، آنگاه چهار مرتبه بگوئیم: لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ وَ اللّٰهُ أَكْبَرُ وَ سُبْحانَ اللّٰهِ وَ اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ. و چهار مرتبه: اللَّهُ اللَّهُ رَبِّی لا أُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً. و چهار مرتبه: لا أُشْرِکُ بِرَبِّی أَحَداً. ششم: شیخ طوسی از جناب ابوالقاسم حسین بن روح روایت کرده که در این روز دوازده رکعت نماز به جا می آوری در هر رکعت سوره حَمد و سوره ای که آسان باشد می خوانی، و پس از گفتن تشهّد و سلام بین هر دو رکعت می گویی: اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً، وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِى الْمُلْكِ، وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ، وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيراً. يَا عُدَّتِي فِي مُدَّتِي، يَا صاحِبِي فِي شِدَّتِى، يَا وَلِيِّى فِى نِعْمَتِى، يَا غِياثِى فِى رَغْبَتِى، يَا نَجاحِى فِى حاجَتِى، يَا حافِظِى فِى غَيْبَتِى، يَا كافِىَّ فِى وَحْدَتِى،.... . هفتم: در کتاب اقبال و در بعضی نسخه های «مصباح» آمده است که مستحب است در این روز این دعا را بخوانند: یَا مَنْ أَمَرَ بِالْعَفْوِ وَ التَّجَاوُزِ وَ ضَمَّنَ نَفْسَهُ الْعَفْوَ وَ التَّجَاوُزَ... .
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: اعمال ودعاهای ماه رجب
ادامه مطلب را ببينيد
وقایع ماه رجب
مبعث حضرت محمد صلی الله علیه و آله، میلاد مسعود امیرالمؤمنین علی علیه السلام در کعبه و خروج "فاطمه بنت اسد" از کعبه، سه روز پس از ولادت "امام علی علیه السلام" از اتفاقاتی است که گفته شده در ماه رجب رخ داده است.
برخی از وقایع مهم تاریخ اسلام که در این ماه به وقوع پیوسته است:
تغییر قبله مسلمانان از مسجدالاقصی به سمت مسجدالحرام کعبه در ۱۵ رجب سال ۲ ق.
ولادت امام باقر علیه السلام در ۱ رجب سال ۵۷ ق.
حرکت امام حسین علیه السلام از مدینه به مکه در ۲۸ رجب سال ۶۰ ق.
وفات حضرت زینب سلام الله علیها در ۱۵ رجب سال ۶۲ ق.
شهادت امام کاظم علیه السلام در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ ق.
ولادت امام جواد علیه السلام در ۱۰ رجب ۱۹۵ ق.
ولادت "امام هادی علیهالسلام" دهمین امام شیعیان در ۵ رجب سال ۲۱۲ ق به روایتی
شهادت امام هادی علیه السلام در ۳ رجب سال ۲۵۴ ق.
بخشی از حوادث مهم تاریخ معاصر، که در این ماه به وقوع پیوسته است:
۱۴۰۹ ق. صدور حکم ارتداد و فتوای قتل "سلمان رشدی" نویسنده کتاب آیات شیطانی توسط "امام خمینی" ۲۵ بهمن ۱۳۶۷ ش [۱]: ۷ رجب
۱۴۳۵ ق. تخریب کامل مقبره "عمار یاسر" و "اویس قرنی" توسط داعش در سوریه ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۳ ش: ۱۵ رجب
۱۴۴۲ ق. دیدار "پاپ فرانسیس"، رهبر کاتولیکهای جهان با "آیتالله سیستانی" از مراجع تقلید شیعه ۱۶ اسفند ۱۳۹۹ش [۲]: ۲۲ رجب
مشاهده فهرست وقایع ماه رجب
۱رجب
۵۷ ق. ولادت "امام محمد باقر علیه السلام"، به روایتی[۱] . ۱۱۰ ق. درگذشت "حسن بصری"[۲] . ۱۳۸ ق. وفات "ابن ابی عیاش" از محدثان شیعه . ۱۹۹ ق. درگذشت "محمد بن ابراهیم طباطبا" از امامان زیدیه که علیه "مأمون عباسی" قیام کرد[۳] . ۳۶۳ ق. وفات "نعمان بن محمد" معروف به "قاضی نعمان" از فقهای اسماعیلی . ۶۳۹ ق. وفات . "رشیدالدین ابومنصور صوری" گیاهشناس و طبیب برجسته مسلمان . ۶۴۴ ق. آغاز نگارش شرح نهج البلاغه توسط "ابن ابیالحدید"[۴] . ۱۰۹۹ ق. وفات "آقا حسین خوانساری" فقیه، اصولی، محدث و حکیم بزرگ شیعه[۵] . ۱۳۴۶ ق. درگذشت "نورالله نجفی اصفهانی" از فقیهان نهضت مشروطه خواه در اواخر دوره قاجار ۴ دی ۱۳۰۶ ش[۶] . ۱۴۲۴ ق. شهادت "سید محمدباقر حکیم" فقیه، سیاستمدار، از بنیانگذاران مجلس اعلای اسلامی عراق و حزب الدعوة الاسلامیة ۷ شهریور ۱۳۸۲ ش .
۲رجب
۲۱۲ ق. ولادت "امام هادی علیه السلام" دهمین امام شیعیان به روایتی [۷] . ۲۲۱ ق. ولادت "ابن رومی" ادیب و شاعر بزرگ شیعه . ۴۴۰ ق. درگذشت "ابوریحان بیرونی" حکیم، فیلسوف و ریاضیدان مسلمان[۸] . ۱۴۲۰ ق. کودتای "پرویز مشرف" در پاکستان ۲۰ مهر سال ۱۳۷۸ ش [۹] . ۱۴۲۵ ق. پایان درگیری جیش المهدی و نیروهای آمریکایی در نجف، با طرح صلح "سید علی حسینی سیستانی" از مراجع تقلید شیعه ۶ شهریور سال ۱۳۸۳ ش [۱۰] .
۳رجب
۲۵۴ ق. شهادت "امام هادی علیه السلام" دهمین امام شیعیان به روایتی .[۱۱] . ۳۸۸ ق. وفات "ابوالوفاء محمد بوزجانی" ریاضیدان و منجم ایرانی. ۴۹۶ ق. درگذشت "طاهر بن احمد بابشاد" ادیب مصری. ۱۴۱۰ ق. درگذشت "حسنعلی نجابت شیرازی" فقیه و عارف شیعی ۱۰ بهمن ۱۳۶۸ ش .[۱۲] . ۱۴۳۴ ق. درگذشت "سید عزالدین حسینی زنجانی" مرجع تقلید، فیلسوف، مفسر و استاد حوزه علمیه مشهد ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۲ ش .[۱۳] . ۱۴۴۱ ق. درگذشت "سید هادی خسروشاهی" مجتهد، نویسنده، مترجم و تاریخ نگار شیعه ۸ اسفند ۱۳۹۸ ش .[۱۴] .
۴رجب
۵۸۷ ق. درگذشت "شهابالدین سهروردی" معروف به "شیخ اشراق" فیلسوف و حکیم مسلمان.[۱۵] . ۵۹۲ ق. درگذشت "محمد بن علی واسطی" معروف به "ابن معلم" شاعر مسلمان. ۱۳۲۷ ق. وفات "ملا علی علیاری تبریزی" فقیه، اصولی، محدث و حکیم شیعه ۳۱ تیر ۱۲۸۸ ش [۱۶] . ۱۳۷۱ ق. وفات "سید محسن امین عاملی" فقیه و رجالی بزرگ شیعه ۱۰ فروردین ۱۳۳۱ ش [۱۷] .
۵رجب
۱۵ ق. وقوع جنگ یرموک بین سپاه مسلمین و امپراتوری روم شرقی. ۲۴۴ ق. شهادت "ابن سکیت اهوازی" عالم لغوی و ادیب شیعه به دستور "متوکل عباسی". ۴۷۰ ق. درگذشت "عبدالله بن بناء" فقیه، محدث، ادیب و دانشمند علوم قرآنی. ۱۳۷۹ ق. وفات "سید علی یثربی کاشانی" عالم ربانی و فقیه اصولی شیعه.[۱۸] . ۱۴۳۷ ق. درگذشت "سید محمد موسوینژاد" از استادان حوزه علمیه خراسان و بنیانگذار مدرسه علمیه موسوینژاد ۱۳ دی ۱۳۳۸ ش .
۶رجب
۱۸۳ ق. شهادت "امام کاظم علیهالسلام"، بنا به روایتی . ۴۸۳ ق. تصرف "قلعه اَلَموت" توسط "حسن صباح" در عهد سلجوقیان . ۵۱۶ ق. وفات "قاسم بن على بصرى" معروف به "ابن حریری" ادیب و نویسنده ایرانی . ۱۲۵۰ ق. آغاز سلطنت "محمد میرزا" سومین شاه قاجار . ۱۴۲۱ ق. درگذشت "حسین تقوی اشتهاردی" از فقها و اساتید حوزه علمیه ۱۴ مهر ۱۳۷۹ ش [۱۹] .
۷رجب
۳۰۵ ق. ولادت "معافى بن زکریا" معروف به "ابن طَرّار" فقیه، محدث و ادیب مسلمان . ۱۲۷۳ ق. انعقاد معاهده پاریس بین ایران و انگلیس در عهد "ناصرالدین شاه قاجار" و به رسمیت شناختن افغانستان توسط دولت ایران ۱۳ اسفند ۱۲۳۵ ش . ۱۳۴۱ ق. درگذشت "آقا نورالدین عراقی" مجتهد، واعظ و از حامیان نهضت مشروطه ۳ اسفند ۱۳۰۱ ش . ۱۴۰۱ ق. درگذشت "سید ابوالحسن حافظیان مشهدی" عارف، نویسنده، از مبلغان شیعه در هند و پاکستان ۲۲ اردیبهشت ۱۳۶۰ ش . ۱۴۰۹ ق. صدور حکم ارتداد و فتوای قتل "سلمان رشدی" نویسنده کتاب "آیات شیطانی" توسط "امام خمینی" ۲۵ بهمن ۱۳۶۷ ش [۲۰]
۸رجب
۲۱۸ ق. مرگ "مأمون عباسی" هفتمین خلیفه عباسی [۲۱] . ۶۱۹ ق. شهادت "محمد بن على سمرقندی" معروف به "نجیبالدین سمرقندی" دانشمند و طبیب مسلمان . ۱۰۳۳ ق. ولادت "محمد بن حسن عاملی" معروف به "شیخ حرّ عاملی" فقیه، محدث و متکلم بزرگ شیعه [۲۲] . ۱۲۴۸ ق. شهادت "میر یزدانبخش"، از رهبران شیعه هزاره در افغانستان ۱۰ آذر ۱۲۱۱ ش . ۱۳۲۸ ق. شهادت "سید عبداللَّه بهبهانی" از فقها و مجتهدین شیعه و از رهبران مشروطه ۲۴ تیر ۱۲۸۹ ش [۲۳] . ۱۴۱۵ ق. درگذشت "عبدالحسین چهرگانی غروی" فقیه، واعظ و از اعضای مجلس خبرگان رهبری ۲۰ آذر ۱۳۷۳ ش . ۱۴۲۸ ق. درگذشت "عبدالکریم حق شناس" از فقها و اساتید اخلاق در تهران ۱ مرداد ۱۳۸۶ ش .
۹رجب
۹۲۱ ق. ولادت "عبدی بیک شیرازی" ملقب به "نویدی" ادیب، شاعر و مورخ ایرانی . ۹۳۰ ق. آغاز سلطنت "شاه طهماسب اول" از پادشاهان صفویه . ۹۶۳ ق. شهادت "عزالدین سید حسین عاملی" عالم ربانی و فقیه شیعه لبنانی . ۱۳۰۸ ق. درگذشت "محمدحسن آلیاسین" فقیه و استاد حوزه علمیه کاظمین ۲۹ بهمن ۱۲۶۹ ش . ۱۳۳۶ ق. انتشار مجله "دانشکده" به مدیریت "ملک الشعراء بهار" . ۱۴۰۲ ق. انتصاب "سیدعلی غیوری" به نمایندگی ولیفقیه در هلال احمر جمهوری اسلامی ایران توسط "امام خمینی" ۱۳ اردیبهشت ۱۳۶۱ ش . ۱۴۱۸ ق. درگذشت "محمدحسین کلباسی اصفهانی" فقیه و متکلم شیعه ۱۸ آبان ۱۳۷۶ ش . ۱۴۲۴ ق. درگذشت "سید حسین بدلا" از فقها و اساتید حوزه علمیه قم ۱۶ شهریور ۱۳۸۲ ش .
۱۰رجب
۶۰ ق. ولادت "حضرت علیاصغر علیه السلام" . ۱۹۵ ق. ولادت "امام جواد علیه السلام" . ۱۳۶۶ ق. وفات "میرزا باقر قاضی طباطبایی" عالم ربانی و فقیه اصولی شیعه ۹ خرداد ۱۳۲۶ ش .
۱۱رجب
۲۷۱ ق. ولادت "محمد بن قاسم انباری" ادیب، لغوی، محدث و مفسر مسلمان . ۵۷۱ ق. درگذشت "ابن عساكر دمشقی" مورخ و محدث شهیر مسلمان . ۱۱۲۲ ق. تعیین ۱۳ رجب به عنوان روز میلاد "حضرت علی علیه السلام" در جلسه ای که به دستور "شاه سلطانحسین صفوی" و با حضور علمای شیعه در اصفهان تشکیل شد. ۱۳۳۹ ق. ولادت "حسین وحید خراسانی" از مراجع تقلید شیعه در قم ۱ فروردین ۱۳۰۰ ش [۲۴] .
۱۲رجب
۳۶ ق. ورود "امام علی علیهالسلام" به كوفه و انتخاب آن به مقرّ خلافت . ۲۰۶ ق. وفات "ابوحُذیفه" راوی حدیث و اخبار تاریخی و داستانهای پیامبران . ۱۲۰۹ ق. قتل "لطفعلی خان زند" آخرین فرمانروای زندیه به فرمان "آقا محمدخان قاجار"[۲۵] . ۱۲۷۷ ق. ولادت "محمدهادی هادوی بیرجندی" فقیه، واعظ و شاعر شیعی . ۱۳۴۹ ق. ولادت "سید مصطفی خمینی" فقیه اصولی و عالم مجاهد شیعه . ۱۳۸۱ ق. درگذشت "مرتضی چهرگانی انزابی" از فقهای شیعه ۲۹ آذر ۱۳۴۰ ش . ۱۴۲۳ ق. درگذشت "سید محمدعلی موحد ابطحی" از مراجع تقلید شیعه و نویسنده "تهذیب المقال" در علم رجال ۲۹ شهریور ۱۳۸۱ ش .
۱۳رجب
۳۰ عام الفیل. میلاد مسعود "امیرالمؤمنین علی علیهالسلام" در کعبه . ۲۷۹ ق. درگذشت "محمد بن عیسی ترمذی" از محدثان اهل سنت . ۷۵۵ ق. درگذشت عالم ربانی "علی بن محمد نصیرالدین حلی کاشی" . ۱۳۲۷ ق. شهادت "شیخ فضلاللَّه نوری" فقیه و عالم مجاهد شیعه و طرفدار مشروطه مشروعه ۹ مرداد ۱۲۸۸ ش . ۱۳۴۴ ق. ولادت "سید عبدالکریم موسوی اردبیلی"، از مراجع تقلید شیعه مدفون در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها ۸ بهمن ۱۳۰۴ ش . ۱۳۴۸ ق. ولادت "سید محمدعلی روضاتی" کتابشناس و تراجمنگار شیعه ۲۴ آذر سال ۱۳۰۸ ش . ۱۳۶۳ ق. درگذشت "محمدرضا شریعتمدار ساوجی"، از مجتهدان قم . ۱۴۱۳ ق. افتتاح رسمی کتابخانه "آیتالله گلپایگانی" در قم ۱۷ دی ۱۳۷۱ ش . ۱۴۳۵ ق. درگذشت "سید محمدباقر شیرازی"، مراجع تقلید شیعه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۳ ش . ۱۴۳۱ ق. آغاز به کار "شبکه جهانی ولایت"، وابسته به "آیت الله ناصر مکارم شیرازی" ۵ تیر ۱۳۸۹ ش .
۱۴رجب
۲ ق. سریه عبدالله بن جحش، نخستين نبرد مسلمانان با مشركان مكه . ۳۲ ق. وفات "عباس بن عبدالمطلب" عموی "پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله" . ۲۷۹ ق. مرگ "معتمد عباسی" از خلفای عباسی . ۱۴۱۸ ق. درگذشت "میرزا حسین هبةاللهی مراغی" فقیه، مفسر و استاد حوزه علمیه ۲۴ آبان ۱۳۷۶ ش .
۱۵رجب
۵ بعثت. آغاز نخستین مهاجرت مسلمانان از مکه به حبشه . ۲ ق. تغییر قبله از بیت المقدس به سوی کعبه، به قول مشهور . ۶۰ ق. مرگ "معاویة بن ابیسفیان" بنیانگذار سلسله اموی . ۶۲ ق. وفات "حضرت زینب كبری سلام الله علیها" . ۱۴۸ ق. شهادت "امام جعفر صادق علیه السلام" ششمین امام شیعیان اثناعشری به روایتی . ۱۰۰۶ ق. انتخاب اصفهان به پایتخت دولت صفوی توسط "شاه عباس اول" . ۱۳۱۷ ق. ولادت "سید ابوالقاسم خویی" از مراجع تقلید شیعه، نویسنده کتابهای "معجم رجال الحدیث" و "البیان فی تفسیر القرآن" ۲۸ آبان ۱۲۷۸ ش . ۱۳۸۰ ق. وفات "شیخ علیاکبر الهیان تنکابنی" عالم ربانی شیعه ۱۳ دی ۱۳۳۹ ش . ۱۴۲۸ ق. درگذشت "علیاکبر فیض مشکینی" رئیس مجلس خبرگان رهبری و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ۸ مرداد ۱۳۸۶ ش . ۱۴۳۵ ق. تخریب مقبره "عمار یاسر" و "اویس قرنی" توسط داعش در سوریه ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۳ ش .
۱۶رجب
۳۰ عام الفیل. خروج "فاطمه بنت اسد" از کعبه، سه روز پس از ولادت "امام علی علیه السلام" . ۲۵۶ ق. قتل "المهتدی بالله" چهاردهمین خلیفه عباسی، توسط ترکان دربار . ۵۳۹ ق. وفات "محمد بن عبدالملک" معروف به "ابن خیرون" محدث و قاری مسلمان . ۹۲۰ ق. وقوع جنگ چالدران بین قوای صفوی و عثمانی در نزدیكی تبریز[۲۶] .
۱۷رجب
۱۱۲۱ ق. وفات "شیخ سلیمان بحرانی ماحوزی" فقیه و محدث رجالى شیعه . ۱۲۷۱ ق. ولادت "سید ابوتراب خوانساری" فقیه اصولى، محدث رجالى و متکلم شیعه .
۱۸رجب
۱۰ ق. وفات "ابراهیم" پسر "حضرت محمد صلی الله علیه و آله" . ۲۱۸ ق. مرگ "مأمون" هفتمین خلیفه عباسی[۲۷] . ۲۷۹ ق. مرگ "المعتمد بالله" پانزدهمین خلیفه عباسی . ۱۲۲۰ ق. ولادت "ملا محمد اشرفی مازندرانی" عالم ربانی و فقیه شیعه . ۱۳۲۳ ق. ولادت "شیخ عباس آل کاشف الغطاء" عالم بزرگ شیعه . ۱۳۴۳ ق. وفات "سید علی مجتهد کازرونی" استاد فلسفه و عرفان ۲۳ بهمن ۱۳۰۳ ش . ۱۴۱۶ ق. درگذشت "میرزا کاظم نجفی تبریزی" فقیه، محدث، رجالی و استاد حوزههای علمیه نجف و قم ۲۰ آذر ۱۳۷۴ ش .
۱۹رجب
۹ ق. حرکت "پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله" از مدینه برای انجام "غزوه تبوک" [۲۸] . ۴۷۴ ق. درگذشت "سلیمان بن خلف مالکی" ادیب، مفسر و فقیه مسلمان . ۹۳۰ ق. درگذشت "شاه اسماعیل صفوی" و جلوس "شاه طهماسب" . ۱۲۳۵ ق. درگذشت "سید دلدار علی نَقَوی" فقیه، مفسر و مروج تشیع در هند ۱۳ اردیبهشت ۱۱۹۹ ش . ۱۳۵۲ ق. ترور "محمدنادر"، شاه افغانستان توسط "عبدالخالق هزاره" ۱۶ آبان ۱۳۱۲ ش . ۱۳۸۳ ق. درگذشت "شیخ محمد خالصیزاده" از علمای مبارز علیه استعمار انگلیس در ایران و عراق ۱۵ آذر ۱۳۴۲ ش . ۱۴۲۲ ق. درگذشت "شیخ مجتبی حاج آخوند کرمانشاهی" از روحانیون فعال در انقلاب اسلامی ایران ۱۵ مهر سال ۱۳۸۰ ش . ۱۴۲۷ ق. پایان جنگ ۳۳ روزه بین اسرائیل و حزبالله لبنان و عقبنشینی اسرائیل ۲۳ مرداد ۱۳۸۵ ش .
۲۰رجب
۱۳ ق. جنگ یرموک بین مجاهدان مسلمان و سپاه روم به روایتی . ۱۰۱ ق. درگذشت "عمر بن عبدالعزیز" هشتمین خلیفه اموی[۲۹] . ۹۵۲ ق. انتخاب "قزوین" به عنوان پایتخت ایران در عصر "شاه طهماسب صفوی" . ۲۱رجب . ۱۳۱۲ ق. ولادت "محمدعلی غروی اردوبادی" فقیه، متکلم، نویسنده و شاعر .
۲۲رجب
۱۲۲۸ ق. وفات "شیخ جعفر کاشف الغطا" فقیه و اصولی بزرگ شیعه ۳۰ تیر ۱۱۹۲ ش . ۱۲۴۶ ق. وفات "ملا علی نوری مازندرانی" فیلسوف، حکیم و فقیه بزرگ شیعه و استاد حوزه علمیه اصفهان ۱۶ دی ۱۲۰۹ ش . ۱۳۹۶ ق. درگذشت "محمدعلی معلم حبیبآبادی" روحانی، شاعر و نویسنده "مکارم الآثار" در شرح احوال چهرههای علمی دوره قاجار ۲۹ تیر ۱۳۵۵ ش . ۱۴۳۱ ق. درگذشت "سید محمدحسین فضلالله"، از مراجع تقلید شیعه در لبنان ۱۳ تیر ۱۳۸۹ ش .
۲۳رجب
۷ ق. شکست مرحله دوم جنگ خیبر به فرماندهی "عمر بن خطاب" . ۴۱ ق. حمله به "امام حسن مجتبی علیه السلام" در مدائن، طی جنگ با "معاویة بن ابیسفیان" . ۱۸۳ ق. مسموم شدن "امام موسی کاظم علیه السلام" بهدست "سندی بن شاهک" . ۳۳۸ ق. آغاز فرمانروایی "عضدالدوله دیلمی" پادشاه شیعه مذهب آل بویه . ۱۲۹۹ ق. درگذشت "سید حسین كوهكمرهای"، از مراجع تقلید شیعه و از اساتید حوزه علمیه نجف ۲۰ خرداد ۱۲۶۱ ش . ۱۳۹۵ ق. درگذشت "سید محمدجواد فضلالله" نویسنده کتاب "الامام الرضا علیه السلام تاریخ و دراسة" درباره تاریخ زندگی سیاسی "امام رضا علیه السلام" . ۱۴۰۰ ق. درگذشت "ربابه الهى" نویسنده و از اساتید حوزه علمیه خواهران در اصفهان ۱۷ خرداد ۱۳۵۹ ش . ۱۴۳۴ ق. درگذشت "سید جلالالدین طاهری" اولین امام جمعه اصفهان، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری ۱۲ خرداد ۱۳۹۲ ش .
۲۴رجب
۷ ق. فتح قلعه خیبر در جنگ خیبر به دست "حضرت علی علیه السلام" . ۷ ق. بازگشت حضرت "جعفر بن ابیطالب" از حبشه . ۱۸۳ ق. شهادت "امام موسی کاظم علیه السلام"، هفتمین امام شیعیان، بنا به نقل "شیخ مفید" . ۳۳۹ ق. وفات "ابونصر فارابی" معروف به "معلم ثانی" حکیم و فیلسوف مسلمان . ۱۲۱۲ ق. وفات "سید محمدمهدی بحرالعلوم" عالم ربانی فقیه اصولی و محدث رجالی بزرگ شیعه .
۲۵رجب
۱۸۳ ق. شهادت "امام موسی كاظم علیه السلام" به دستور "هارون الرشید"[۳۰] . ۸۳۰ ق. درگذشت "شاه نعمت اللَّه ولی" عارف و شاعر ایرانی شیعه . ۱۳۳۴ ق. شهادت "عبدالکریم عیدگاهی شهیدی" از فقهای شیعه ۷ خرداد ۱۲۹۵ ش . ۱۳۷۸ ق. درگذشت "محمدجواد صافی گلپایگانی" از فقهای شیعه و پدر "آیتالله صافی گلپایگانی" از مراجع تقلید شیعه ۱۵ بهمن ۱۳۳۷ ش . ۱۴۰۶ ق. درگذشت "عباسعلی اسلامی" مؤسس جامعه تعلیمات اسلامی ۱۶ فروردین ۱۳۶۵ ش . ۱۴۲۲ ق. درگذشت "ابوالفضل خوانساری نجفی" از فقهای شیعه و اساتید فقه و اصول در حوزه علمیه نجف و قم و امام جمعه اراک و نماینده مجلس خبرگان ۲۱ مهر ۱۳۸۰ ش .
۲۶رجب
۱۰ بعثت. وفات "حضرت ابوطالب علیهالسلام"، به روایتی . ۵۵۸ ق. ولادت "محمد بن ابىالمعالى" معروف به "ابن دوبَيتى"، مورخ، محدث و فقيه مسلمان . ۶۸۱ ق. وفات "احمد بن ابراهیم" معروف به "ابن خلکان" مورخ، رجالی و ادیب مسلمان . ۱۳۱۴ ق. درگذشت "میرزا محمدباقر فشارکی اصفهانی" از فقها و نویسنده کتاب "عنوان الکلام" در شرح دعاهای روزهای ماه رمضان ۱۱ دی ۱۲۷۵ ش . ۱۳۱۹ ق. انعقاد قرارداد گمرکی ایران و روسیه در زمان "مظفرالدین شاه قاجار" . ۱۳۸۰ ق. درگذشت "حسن حائری قزوینی" فقیه، متکلم و نویسنده "البراهین الجلیة فی دفع تشکیکات الوهابیة" ۲۴ دی ۱۳۳۹ ش . ۱۴۱۹ ق. درگذشت "محمدتقی جعفری" حکیم، فیلسوف و شارح نهج البلاغه ۲۵ آبان ۱۳۷۷ ش . ۱۴۳۳ ق. درگذشت "باقر شریف قرشی" تاریخپژوه و نویسنده "موسوعة سیرة اهل البیت علیهم السلام" ۲۸ خرداد ۱۳۹۱ ش .
۲۷رجب
۴۰ عام الفیل. مبعث حضرت محمد صلی الله علیه و آله . ۴۶۷ ق. ولادت "محمود بن عمر زمخشری" فقیه، محدث، ادیب، نحوی و مفسر مسلمان . ۱۲۱۶ ق. درگذشت "آقا محمدعلی بهبهانی" فقیه، متکلم، رجالی و فرزند "وحید بهبهانی" ۱۲ آذر ۱۱۸۰ ش . ۱۲۶۵ ق. درگذشت "احمد مجتهد فقیه"، امام جمعه تبریز که علیه فعالیتهای شیخیه، فتوا داد. ۲۸ خرداد ۱۲۲۸ ش . ۱۲۶۵ ق. وفات "میرزا احمد مجتهد آذربایجانی" عالم ربانی و مجتهد شیعه . ۱۳۲۸ ق. خلع سلاح "ستارخان" و "باقرخان" و مجاهدین تحت فرمان آنها در تهران . ۱۴۲۵ ق. درگذشت "حسین لرزاده" استاد معماری و نقاشی و معمار مسجد اعظم قم ۲۳ شهریور ۱۳۸۳ ش .
۲۸رجب
۱ بعثت. اقامه نخستین نماز در اسلام ۲۶ ژوئن ۶۱۰ م . ۶۰ ق. حركت "امام حسین علیهالسلام" از مدینه به سوی مكه[۳۱] . ۱۳۰۸ ق. امضای قرارداد انحصار توتون و تنباکو بین ایران و با کمپانی انگلیسی رژی ۲۹ اسفند ۱۲۶۸ ش . ۱۳۲۹ ق. وفات "علیاکبر طاهرزاده" شاعر شیعی در قفقاز . ۱۳۳۷ ق. درگذشت "سید محمدکاظم طباطبایی یزدی" از مراجع تقلید شیعه و نویسنده کتاب "العروة الوثقی" ۸ اردیبهشت ۱۲۹۸ ش . ۱۳۷۰ ق. درگذشت "محمدرضا آل یاسین" از فقهای شیعه ۱۴ اردیبهشت ۱۳۳۰ ش .
۲۹رجب
۱۰ بعثت. وفات "حضرت خدیجه علیهاالسلام"، به روایتی نوامبر ۶۱۹ میلادی . ۲۷۶ ق. درگذشت "عبدالله بن قتیبه دینوری" قرآنپژوه، محدث و ادیب مسلمان . ۱۳۹۵ ق. وفات عالم ربانی "سید محمدهادی میلانی" فقیه و مرجع بزرگ شیعه و از اساتید حوزه علمیه مشهد ۱۷ مرداد ۱۳۵۴ ش [۳۲] . ۱۴۱۸ ق. وفات عالم ربانی "میرزا جواد سلطانالقراء" فقیه و امام جمعه تبریز ۱۰ آذر ۱۳۷۶ ش .
۳۰رجب
۱۵۰ ق. درگذشت "ابوحنیفه" پایهگذار مذهب حنفی از مذاهب چهارگانه اهل سنت . ۲۰۴ ق. وفات "محمد بن ادريس شافعی" فقیه، محدث و پیشوای مذهب شافعی . ۲۵۵ ق. قتل "المعتز بالله" سیزدهمین خلیفه عباسی . ۱۰۲۴ ق. قتل "میرعماد حسنی قزوینی" خطاط، ادیب و شاعر عصر صفوی
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: اعمال ودعاهای ماه رجب
ادامه مطلب را ببينيد
