اعمال شب و روز اول ماه رجب

این شب، شب شریفى است و در آن چند عمل وارد شده است:[۵] . وقتی هلال ماه دیده شد فرد بگوید: «اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنَا بِالْأَمْنِ وَالْإِیمَانِ وَالسَّلامَةِ وَالْإِسْلامِ رَبِّى وَ رَبُّک اللهُ عَزَّوَجَلَّ» و از حضرت رسول صلى الله علیه و آله منقول است که چون هلال رجب را مى ‌دید، مى ‌گفت: اللَّهُمَّ بَارِک لَنَا فِى رَجَبٍ وَ شَعْبَانَ وَ بَلِّغْنَا شَهْرَ رَمَضَانَ وَ أَعِنَّا عَلَى الصِّیَامِ وَالْقِیَامِ وَ حِفْظِ اللِّسَانِ وَ غَضِّ الْبَصَرِ وَلاتَجْعَلْ حَظَّنَا مِنْهُ الْجُوعَ وَالْعَطَشَ . غسل: حضرت رسول اکرم صلى الله علیه و آله فرموده‌اند: هر کس ماه رجب را درک کند و اول و وسط و آخر آن ماه را غسل نماید، از گناهان خود پاک می‌‌شود مانند روزى که از مادر متولد شده است. زیارت امام حسین علیه ‌السلام. بعد از نماز مغرب بیست رکعت یعنی ۱۰ تا دو رکعتی نماز گزارده شود تا خود، اهل، مال و اولادش محفوظ بماند و از عذاب قبر در پناه باشد. بعد از نماز عشاء دو رکعت نماز گزارده شود بدین نحو: در رکعت اول حمد و ألم نشرح یک مرتبه و توحید سه مرتبه و در رکعت دوم حمد و ألم نشرح و توحید و معوذتین خوانده شود و پس از سلام، سى مرتبه "لا إلهَ إلا اللهُ" بگوید و سى مرتبه صلوات بفرستد تا حق تعالى گناهان او را بیامرزد مانند روزى که از مادر متولد شده است.

روز اول ماه رجب: این روز، روز شریفى است و برای آن چند عمل ذکر شده است: روزه: روایت شده که حضرت نوح علیه‌ السلام در این روز به کشتى سوار شد و به کسانى که همراه او بودند، امر فرمود: روزه بگیرند که هر کس این روز را روزه بگیرد، آتش جهنم یک سال از او دور شود. غسل. زیارت امام حسین علیه‌ السلام؛ از امام جعفر صادق علیه‌ السلام روایت شده است که: هر کس امام حسین علیه‌السلام را در روز اول رجب زیارت کند، خداوند او را بیامرزد. البته شایان ذکر است که زیارت از راه دور هم مورد قبول است ان شاءالله.

شب جمعه اول ماه : اولین پنجشنبه و شب جمعه ماه رجب را «لیلة‌ الرغائب»؛ یعنی «شب عطا و بخشش بسیار» یا «شب میل و خواسته» می‌نامند. از پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله روايت شده است كه فرمودند: از اولين شب جمعه در ماه رجب غافل نشويد. زيرا شبى است كه فرشتگان آن را «ليلة الرغائب» مى‌ نامند. اين نامگذارى به اين جهت است كه هنگامى كه يك سوم از شب گذشت هيچ فرشته ‌اى در آسمان‌ها و زمين نمى ‌ماند مگر اين كه در كعبه و اطراف آن جمع مى‌ شوند. آنگاه خداوند بطور غير منتظره‌ اى بر آنان وارد شده و مى‌ فرمايد: اى فرشتگانم هر چه مى‌ خواهيد از من درخواست كنيد. فرشتگان عرض مى‌ كنند: حاجت ما اين است كه از روزه ‌داران رجب درگذرى. خداوند مى ‌فرمايد: اين كار را انجام دادم. سپس رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله فرمودند: كسى كه روز پنجشنبه اول رجب را روزه گرفته و سپس بين نماز مغرب و عشا دوازده ركعت نماز بجا آورده هر دو ركعت به يك سلام و در هر ركعتى سوره فاتحه يك بار، انا انزلناه سه بار و قل هو اللّه احد را دوازده بار خوانده، و هنگامى كه نماز تمام شد، هفتاد بار بر من (با اين الفاظ) صلوات بفرستد: «اللّهمّ صلّ على محمّد النّبىّ الأمىّ و على آله»؛ سپس سجده كرده و در سجده هفتاد بار بگويد: «سبّوح قدّوس ربّ الملائكة و الرّوح»؛ سپس سر خود را بلند كرده و بگويد: «ربّ اغفر و ارحم و تجاوز عمّا تعلّم إنّك أنت العلىّ الأعظم‌». آنگاه بار ديگر به سجده رفته و در سجده همان چيزى را بگويد كه در سجده اول گفت، سپس حاجت خود را از خدا بخواهد، ان شاء اللّه تعالى برآورده مى‌ شود. سپس رسول خدا فرمودند: قسم به كسى كه جانم در دست اوست، هيچ بنده يا كنيزى - از بندگان و كنيزان خدا - اين نماز را بجا نمى ‌آورد، مگر اين كه خداوند گناهان او را مى‌ بخشد گرچه گناهان او مثل كف دريا و بعدد شن و به وزن كوه ها و بعدد برگ هاى درختان باشد و روز قيامت هفتصد نفر از خويشان خود را كه همگى سزاوار آتش باشند شفاعت مى‌ كند. و در شب اول قبر خداوند ثواب آن را به بهترين صورت، با روى گشاده و خندان و زبان فصيح براى او مى‌ فرستد كه مى‌ گويد: اى محبوب من مژده بده، از هر سختى نجات پيدا كردى. مى ‌پرسد: تو كيستى؟ رويى بهتر از روى تو نديده و بويى به خوشبويى تو مشامم نرسيده. جواب مى‌ دهد: اى محبوب من من ثواب آن نمازى هستم كه در فلان شب، فلان منطقه، فلان ماه و فلان سال بجا آوردى، امشب آمده ‌ام تا حقت را ادا كرده، مونس تنهايى تو بوده و وحشتت را از بين ببرم، و زمانى كه در شيپور دميده شود، در عرصه قيامت بر سرت سايه افكنم و تو هرگز هيچ خيرى را از جانب مولايت از دست نخواهى داد.[۶] .

اعمال ام داوود : اعمال امّ داوود از عباداتی است که در ماه رجب در ایّام‌البیضِ روزهای سیزدهم تا پانزدهم به‌جا آورده می‌شود. این اعمال را امام صادق علیه السلام به ام ‌داوود مادر رضاعی ‌اش به‌ منظور آزادی فرزند او داوود آموزش داده است. در حدیثی که در آن امام صادق(ع) اعمال ام ‌داوود به وی آموزش داده است، درباره اهمیت آن آمده است: خداوند درهای آسمان را برای آن باز می‌کند، فرشتگان به اجابت آن بشارت می‌دهند و پاداشی کمتر از بهشت ندارد.[۷] . اعمال ام ‌داوود به این شرح است: ابتدا باید ایام البیض یعنی سه روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه رجب را روزه گرفت؛ سپس در روز پانزدهم هنگام ظهر غسل کرد و نماز ظهر و عصر را به‌ جا آورد، همراه با رکوع و سجود نیکو و در مکان خلوتی که چیزی انسان را مشغول نکند و کسی با او سخن نگوید؛ پس از پایان نماز، رو به قبله این سوره‌ها را قرائت کرد: صد بار سوره حمد، صد بار سوره اخلاص، ده بار آیة الکرسی، یک بار هریک از سوره‌های انعام، بنی إسرائیل، کهف، لقمان، یس، صافات، سجده، شوری، دخان، فتح، واقعه، ملک، قلم، انشقاق و سوره‌های بعد از آن تا آخر قرآن؛ و در آخر دعای استفتاح یا همان دعای ام داوود خوانده می‌شود.[۸]

مراقبات ماه رجب

مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی چنین است: از مراقبت های مهم در این ماه، به یاد داشتن حدیث “ملک داعی” می باشد که از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت شده است: خدای متعال در آسمان هفتم فرشته ای قرار داده است که “داعی” گفته می شود. هنگامی که ماه رجب آمد، این فرشته در هر شب از این ماه تا صبح می گوید: خوشا به حال تسبیح کنندگان خدا، خوشا به حال فرمانبرداران خدا. خدای متعال می فرماید: همنشین کسی هستم که با من همنشینی کند. فرمانبردار کسی هستم که فرمانبردارم باشد و بخشنده خواهان بخشایش هستم. ماه، ماه من و بنده، بنده من و رحمت، رحمت من است. هر کسی در این ماه مرا بخواند او را اجابت می کنم و هر کس از من بخواهد به او می دهم و هر کس از من هدایت بخواهد او را هدایت می کنم. این ماه را رشته ای بین خود و بندگانم قرار دادم که هر کس آن را بگیرد به من می رسد. سزاوار است که طالبان علم در این ماه و ماههای شعبان و رمضان، عبادت را مقدم بر تحصیل علم نمایند؛ گر چه تحصیل علم نیز از برترین عبادتهاست. شب اول این ماه، یکی از چهار شبی است که شب زنده داری در آن تاءکید شده است. یکی از مراقبت ها این است که در هنگام دیدن ماه در شب اول، دعایی که روایت شده است را بخواند. مستحب است که در شب اول این ماه، بعد از نماز مغرب بیست رکعت نماز به جا آورده که در هر رکعت سوره فاتحه و اخلاص را یک مرتبه خوانده و برای هر دو رکعتی، یک سلام بدهد. نماز آسان تری از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) روایت شده است که فرمود: کسی که دو رکعت نماز در شب اول ماه رجب، بعد از نماز عشا بخواند و در رکعت اول آن، سوره فاتحه و الم نشرح را یک بار و اخلاص را سه بار و در رکعت دوم، سوره فاتحه، الم نشرح، اخلاص و معوذتین" ناس و فلق" را هر کدام یک بار بخواند؛ سپس تشهد خوانده و سلام دهد. بعد از آن نیز سی بار “لا اله الا اللّه” گفته و سپس سی بار بر پیامبر صلی الله علیه و آله صلوات بفرستد، گناهان گذشته او آمرزیده شده و او را مانند روزی که از مادر متولد شده از گناهان بیرون می برد. سزاوار است که در تمام این ماه و ماه شعبان، رمضان و تمام عمر، اهمیت زیادی به دعا، جهت توفیق اخلاص داده و توجه به خدای متعال با نامهای او مانند «کریم العفو» و «مبدل السیئات بالحسنات» و توسل به او به وسیله محمد و آل او (علیه السلام) را زیاد کند. چنانچه شب اول ماه، مصادف با شب جمعه بود، سزاوار است که عمل “لیلة الرغائب” را انجام دهد. از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) روایت شده است که فرمودند: “از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید؛ زیرا شبی است که فرشتگان آن را “لیلة الرغائب” می نامد. این نامگذاری به این جهت است که هنگامی که یک سوم از شب گذشت، هیچ فرشته ای در آسمان ها و زمین نمی ماند، مگر این که در کعبه و اطراف آن جمع می شوند. آنگاه خداوند، به آنان می فرماید: ای فرشتگان! هر چه می خواهید از من درخواست کنید. فرشتگان عرض می کنند: حاجت ما این است که از روزه داران رجب درگذری. خداوند می فرماید: این کار را انجام دادم”. بهتر است کسی که این حدیث را می شنود، در این شب، زیاد بر فرشتگان صلوات فرستاده تا تکلیفی را که آیه تحیت (نساء/۸۶) به عهده ما گذاشته به اندازه توانایی انجام داده باشد. سپس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: کسی که روز پنج شنبه اول رجب را روزه گرفته و بین نماز مغرب و عشا دوازده رکعت نماز به جا آورده هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعتی سوره فاتحه یک بار، سوره قدر سه بار و سوره توحید دوازده بار خوانده و هنگامی که نماز تمام شد، هفتاد بار بر من (با این الفاظ) صلوات بفرستد: اللهم صل علی محمد النبی الامی و علی آله، سپس سجده کرده و در سجده هفتاد بار بگوید: سبوح قدوس رب الملائکة و الروح، سپس سر خود را بلند کرده و بگوید: رب اغفر و ارحم و تجاوز عما تعلم انک انت العلی الاعظم. آنگاه بار دیگر به سجده رفته و در سجده همان چیزی را بگوید که در سجده اول گفت، سپس حاجت خود را از خدا بخواهد، ان شاء اللّه تعالی برآورده می شود. از کارهای مهم در روز اول ماه رجب، روزه، نماز حضرت سلمان، دعا در اول آن با دعایی که سید قدس سره در اقبال روایت کرده، می باشد. از کارهای مهم در این ماه این است که در تمام ماه، هزار بار بگوید: استغفر اللّه ذاالجلال و الاکرام من جمیع الذنوب و الاثام. شیخ صدوق روایت کرده است : اگر کسی این ذکر را در رجب هزار بار بگوید، خداوند متعال می فرماید: اگر گناهان شما را نبخشم، پروردگار شما نیستم! مستحب است که در تمام ماه رجب، سوره توحید را ده هزار بار و همچنین روایت شده است که هزار بار بخواند. روایت شده است : “کسی که هزار بار آن را بخواند روز قیامت، عمل هزار پیامبر و هزار فرشته را می آورد و هیچکس نزدیکتر از او به خدا نیست ؛ مگر کسی که بیشتر از او آن را خوانده باشد و ثواب خواندن این سوره در رجب، چندین برابر است. مستحب است که در این ماه هزار بار خدا را تسبیح کند. در روایت آمده است کسی که چنین عملی را انجام دهد، خداوند صد هزار عمل خوب برای او نوشته و صد کاخ در بهشت برای او می سازد. مستحب است که در تمام این ماه، هزار بار “ لا اله الا اللّه” بگوید. روایت شده است کسی که در این ماه این عمل را انجام دهد خداوند برای او صد هزار حسنه نوشته و صد شهر در بهشت برای او می سازد. مستحب است که در این ماه صد بار بگوید: استغفر اللّه الذی لا اله الا هو وحده لا شریک و له و اتوب الیه. و اگر پس از آن صدقه بدهد خداوند او مورد رحمت قرار داده و گناهان او را می آموزد و کسی که چهار صد بار بگوید خداوند پاداش صد شهید را برای او می نویسد. خوب است که در تمام ماه با پیروی از امام سجاد علیه السلام در سجده خود این ذکر را بگوید: عظم الذنب من عبدک فلیحسن العفو من عندک. سزاوار است که صبح و شب و بعد از هر نمازی دعای يَا مَنْ أَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ كُلِّ شَرٍّ يَا مَنْ يُعْطِي الْكَثِيرَ بِالْقَلِيلِ يَا مَنْ يُعْطِي مَنْ سَأَلَهُ‏ يَا مَنْ يُعْطِي مَنْ لَمْ يَسْأَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً أَعْطِنِي بِمَسْأَلَتِي إِيَّاكَ جَمِيعَ خَيْرِ الدُّنْيَا وَ جَمِيعَ خَيْرِ الْآخِرَةِ وَ اصْرِفْ عَنِّي بِمَسْأَلَتِي إِيَّاكَ جَمِيعَ شَرِّ الدُّنْيَا وَ (جَمِيعَ) شَرِّ الْآخِرَةِ فَإِنَّهُ غَيْرُ مَنْقُوصٍ مَا أَعْطَيْتَ وَ زِدْنِي مِنْ فَضْلِكَ يَا كَرِيمُ‏ را بخواند و سپس با دست چپ محاسن خود را گرفته و انگشت سبابه دست راست خود را حرکت داده گریه کند و بگوید: یا ذالجلال و الاکرام یا ذا النعماء و الجود یا ذا المن و الطول حرّم شیبتی علی النار . از دعاهای مستحب در این ماه دعای : یا من یملک حوائج السائلین... می باشد. از کارهای مهم در این ماه، زیارت امام حسین علیه السلام در اول و وسط ماه است. نمازهای مستحبی در این ماه، در بخش نمازهای مستحبی ذکر شده اند. روز بیست و هفتم رجب، مستحب است که روزه بگیرد، غسل کرده و زیارت پیامبر صلی الله علیه و آله و حضرت علی علیه السلام را بخواند.[۱] . روز یکم ماه رجب روز ولادت امام محمد باقر علیه ‌السّلام در سال ۵۷ هجری، روز سوم رجب روز شهادت امام علی النقی (علیه ‌السّلام) در سال ۲۵۴ هجری، روز دهم رجب ولادت امام محمد تقی علیه ‌السّلام، روز سیزدهم رجب، ولادت امیرمؤمنان علی بن ابی‌ طالب علیه‌ السّلام در داخل کعبه؛ ۱۲ سال قبل از بعثت رسول خدا صلی ‌الله عليه وآله وسلم، روز پانزدهم رجب، روز وفات حضرت زینب کبری سلام الله علیها در سال ۶۳ هجری، روز هجدهم روز وفات جناب ابراهیم فرزند رسول خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم)، روز بیست و پنجم رجب روز شهادت امام موسی بن جعفر علیه ‌السّلام در سال ۱۸۳ هجری، روز بیست و ششم رجب مطابق روایتی روز وفات حضرت ابوطالب علیه ‌السّلام و روز بیست و هفتم رجب روز بعثت پیامبر گرامی اسلام صلی ‎الله عليه وآله وسلم است.

اعمال شب و روز مبعث

شب بیست و هفتم ماه رجب، شب بعثت پیامبر صلّی اللّه علیه وآله و از شبهای پربرکت است، و در آن چند عمل مستحب است:

اوّل : شیخ طوسی در کتاب مصباح از امام جواد علیه السّلام در مورد عمل در آن شب نقل نموده: چون نماز عشا را خواندی، و به بستر استراحت رفتی، تا پیش از نیمه شب، هر ساعتی که خواستی از بستر برمی خیزی، و دوازده رکعت نماز هر دو رکعت به یک سلام به جای می آوری در هر رکعت حَمد و سوره ای از سوره های کوچک مفصّل می خوانی و کوچک مفصّل از سوره محمّد صلّی اللّه علیه وآله تا آخر قرآن است، زمانی که از دوازده رکعت فارغ شدی، در همان حال نشسته هر یک از سوره های «حَمد» و «قُل اَعوذُ بِرَبِّ الفَلَق» و«قُل اَعوذُ بِرَبِّ النّاسِ» و «قُل هُوَ اللّهُ اَحَدٌ»و«قُل یا اَیُّهاَ الکافِرون» و «انِّا اَنزَلناهُ» و آیَةُ الکُرسی را هفت مرتبه بخوان ، و به دنبال همه آنها این دعا را بخوان: اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى لَمْ يَتَّخِذْ وَ َداً ، وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِى الْمُلْكِ ، وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيراً . اَللّٰهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُك بِمَعاقِدِ عِزِّكَ عَلَىٰ أَرْكانِ عَرْشِكَ وَ مُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ كِتابِكَ ، وَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ ، وَ ذِكْرِكَ الْأَعْلَى الْأَعْلَى الْأَعْلىٰ ، وَ بِكَلِماتِكَ التَّامَّاتِ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَفْعَلَ بِى مَا أَنْتَ أَهْلُهُ. سپس بخوان هر دعایی را که میخواهی. و نیز غسل در این شب مستحب است. و نمازی که داود بن سرحان از امام صادق علیه السّلام برای شب نیمه رجب روایت کرده و جزو اعمال شب نیمه ذکر شد در این شب هم خوانده می شود.

دوّم: زیارت حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام است که برترین اعمال این شب می باشد. و بدان که ابن بطوطه - از دانشمندان اهل سنت - ، در سفرنامه خود در بیان ورودش از مکه معظّمه به نجف اشرف، روضه و قبر مبارک مولا امیرالمؤمنین علیه السّلام را ذکر نموده، و گفته است همه اهل این شهر رافضی هستند، و برای این روضه مبارکه کراماتی ظاهر شده: از جمله در شب بیست و هفتم ماه رجب که نامش نزد اهل آنجا «لیلة المحیا» [شب بیداری] است، از عراقین بصره و کوفه و خراسان و شهرهای فارس و روم، افراد شَل و مفلوج و زمین گیری را که حدود سی یا چهل نفر می شوند پس از عشا نزد ضریح مقدس علی علیه السّلام می آورند، آنگاه مردم اجتماع می کنند، و به انتظار شفا یافتن و برخاستن آنان می مانند. گروهی از اجتماع کنندگان نماز می خوانند، و عده ای ذکر می گویند، و گروهی قرآن تلاوت می کنند، و بعضی هم به تماشای روضه مبارکه مشغول می شوند، تا آنکه نصف شب بگذرد. در این هنگام تمام مبتلایان و زمین گیران که محروم از حرکت بودند، از جای برمی خیزند درحالی که صحیح و تندرستند و نقصی در آنان نیست و می گویند: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، «مُحَمَّدٌ رَسولُ اللّهِ» «عَلِیٌّ وَلِیُّ اللّهِ»، و این امری است مشهور و معروف. من گرچه آن شب را در آن روضه درنیافتم، ولی از مردمان مورد اطمینان که بر گفتارشان اعتماد داشتم شنیدم.

سوم : شیخ کفعمی در کتاب «بلد الامین» فرموده: شب مبعث این دعا را بخواند: اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِالتَّجَلِّی الْأَعْظَمِ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ، مِنَ الشَّهْرِ الْمُعَظَّمِ، وَ الْمُرْسَلِ الْمُكَرَّمِ، أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَغْفِرَ لَنا مَا أَنْتَ بِهِ مِنَّا أَعْلَمُ، يَا مَنْ يَعْلَمُ وَ لَا نَعْلَمُ... . سپس به سجده برو و بگو: اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى هَدانا لِمَعْرِفَتِهِ، وَ خَصَّنا بِوِلايَتِهِ، وَ وَفَّقَنا لِطاعَتِهِ، شُكْراً شُكْراً، تا صد مرتبه. پس سر از سجده بردار و بگو: اَللّٰهُمَّ إِنِّى قَصَدْتُكَ بِحاجَتِى، وَ اعْتَمَدْتُ عَلَيْكَ بِمَسْأَلَتِى، وَ تَوَجَّهْتُ إِلَيْكَ بِأَئِمَّتِى وَ سادَتِى. اَللّٰهُمَّ انْفَعْنا بِحُبِّهِمْ، وَ أَوْرِدْنا مَوْرِدَهُمْ، وَ ارْزُقْنا مُرافَقَتَهُمْ، وَ أَدْخِلْنَا الْجَنَّةَ فِى زُمْرَتِهِمْ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ. این دعا را سید ابن طاووس برای روز مبعث ذکر فرموده است.

اما روز بیست وهفتم: یکی از اعیاد بزرگ است، و روزی است که حضرت رسول صلّی اللّه علیه و آله به پیامبری مبعوث شد، و جبرئیل برای ابلاغ پیامبری، بر آن حضرت فرود آمد، و برای این روز چند عمل وارد است: اوّل: غسل کردن. دوّم: روزه گرفتن و آن یکی از چهار روزی است که در طول سال برای روزه گرفتن امتیاز ویژه دارد، و ثوابی برابر با روزه هفتاد سال دارد. سوّم: صلوات زیاد فرستادن. چهارم: زیارت حضرت رسول صلّی اللّه علیه و آله و امیرالمؤمنین علیه السّلام. پنجم: شیخ طوسی در کتاب «مصباح» فرموده که از ریّان بن الصّلت روایت شده: حضرت جواد علیه السّلام زمانی که در بغداد بود روز نیمه رجب و روز بیست وهفتم رجب را روزه گرفت، و همه خدمتکاران آن حضرت نیز روزه گرفتند و هم به ما فرمان داد دوازده رکعت نماز بجا آوریم، به این صورت که در هر رکعت یک مرتبه «حَمد» و سوره خوانده و پس از پایان نماز، هر کدام از سوره های «حَمد» و «قُل هُوَ اللّهُ اَحَدٌ» و «قُل اَعوذُ بِرَبِّ الفَلَق» و «قُل اَعوذُ بِرَبِّ النّاسِ» را چهار مرتبه بخوانیم، آنگاه چهار مرتبه بگوئیم: لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ وَ اللّٰهُ أَكْبَرُ وَ سُبْحانَ اللّٰهِ وَ اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ. و چهار مرتبه: اللَّهُ اللَّهُ رَبِّی لا أُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً. و چهار مرتبه: لا أُشْرِکُ بِرَبِّی أَحَداً. ششم: شیخ طوسی از جناب ابوالقاسم حسین بن روح روایت کرده که در این روز دوازده رکعت نماز به جا می آوری در هر رکعت سوره حَمد و سوره ای که آسان باشد می خوانی، و پس از گفتن تشهّد و سلام بین هر دو رکعت می گویی: اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِى لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً، وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِى الْمُلْكِ، وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ، وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيراً. يَا عُدَّتِي فِي مُدَّتِي، يَا صاحِبِي فِي شِدَّتِى، يَا وَلِيِّى فِى نِعْمَتِى، يَا غِياثِى فِى رَغْبَتِى، يَا نَجاحِى فِى حاجَتِى، يَا حافِظِى فِى غَيْبَتِى، يَا كافِىَّ فِى وَحْدَتِى،.... . هفتم: در کتاب اقبال و در بعضی نسخه های «مصباح» آمده است که مستحب است در این روز این دعا را بخوانند: یَا مَنْ أَمَرَ بِالْعَفْوِ وَ التَّجَاوُزِ وَ ضَمَّنَ نَفْسَهُ الْعَفْوَ وَ التَّجَاوُزَ... .