احمدیه
احمدیه یک فرقه اسلامی است[۱][۲][۳] که ریشه در تعلیمات و زندگی میرزا غلام احمد، بنیان‌گذار فرقه دارد که ادعای مهدویت و مُنجی‌گری می‌کرد. به این دلیل، در میان شیعیان و سنی‌ها به‌عنوان فرقه‌ای ارتدادی شناخته می‌شود.[۴] مخالفان فرقه احمدیه از پیروان میرزا غلام احمد، به عنوان «قادیانی»، که نشات‌گرفته از قادیان، شهر محل تولد اوست، یاد می‌کنند.
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
اهل حق
اهل حق یا یارسان[۱] آیینی است با مناسک عرفانی که به طور عمده در کردستان ایران و عراق پیرو دارد. تاریخ دقیق شکلگیری این آیین مشخص نیست، ولی پیروان آن به ازلی و ابدی بودن آیین خود باور دارند. این دین در دوره‌های مختلف تاریخی مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته است. اگرچه قدمت قدیمی ترین متون مذهبی یارسان تا سدۀ دوم هجری و قدمت برخی از نیایشگاه‌های آن به پیش از اسلام نیز می‌رسد، اما ساختار کنونی آن از سدۀ هفتم هجری و توسط سلطان سهاک بنیان نهاده شده‌است که در اعتقادات پیروان یارسان بالاترین جایگاه را دارد.[۲]
اگرچه مجموعه‌ای از اعتقادات خاص در میان پیروان یارسان مشترک است، اما بسته به اینکه سرسپردۀ کدام یک از خاندان‌های ۱۱ گانه باشند، آداب و رسوم و باورهای متفاوتی در میان آنها وجود دارد. یارسان هچنین به نام‌های اهل حق، آیین یاری، کیش حقیقت، طایفه سان و کاکه‌ای نیز شناخته می‌شود.
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
مندائیان
منداییان پیروان یحیای تعمیددهنده و یکی از اقلیت‌های مذهبی ایران، عراق و سوریه هستند. منداییان با نام صابئین نیز شناخته می‌شوند، و آنان را با فرقهٔ مغتسله پیوند داده‌اند؛ در حالی که این مکاتب نحله‌هایی مستقل اما مربوط به هم به شمار می‌روند. مغتسله فرقه‌ای مستقل بودند که اساسی‌ترین آیین‌شان غسل تعمید بود. اما منداییان همان‌گونه که گفته شد، پیروِ یحیی بودند که تعمیددهندهٔ مسیح بود.[۲] کیش مندایی در شمار مکتب‌های گنوسی می‌باشد. [۳]
در بعضی سنت‌های اسلامی آنان را به اشتباه ستاره‌پرست دانسته‌اند.[۴]اما ایشان خود را پیروان یحیای پیامبر می‌دانند. و این حقیقت اصلی است؛ چراکه عده‌ای از ستاره پرستان اهل حران از ترس خلیفه مسلمین که با آنان اتمام حجت کرده بود خود را به دلیل اغماضی که قرآن نسبت به صابئین روا داشته بود صابئي خواندند.[۵][۶]
منداییان در کناره‌های رودخانه‌های دجله، فرات و کارون زندگی می‌کنند.[۷] جمعیت آنها را ۷۰ هزار نفر در عراق و ۲۵ هزار نفر در ایران برآورد می‌کنند.[۸] قریب ۷۵۰۰۰ نفر تا سال ۲۰۰۲ در عراق زندگی می‌کردند که پس از جنگ میان آمریکا و عراق بیشتر آنها به اردن و سوریه و نیز کشورهای غربی کوچ کردند.[نیازمند منبع] اصلی‌ترین رکن دینی آنها غسل تعمید در روزهای یک‌شنبه در آب روان است.[۹] بالاترین ردهٔ روحانیان در میان آنها «گنجور» و پس از آن «تَرمیده» است.[۱۰]
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
یزیدیان
یزیدیان، ایزدی‌ها یا ایزدیان یا یزدانی‌ها (به کردی: Êzidî یا ئێزیدی) اقلیت مذهبی کردی هستند که در شمال عراق ،سوریه، جنوب شرقی ترکیه و قفقاز زندگی می‌کنند. شمار مهاجران ایزدی در چند دهه اخیر در اروپا رو به فزونی‌ست. ایزدیان به زبان کردی با گویش کرمانجی صحبت می‌کنند. آیین ایشان، ایزیدی،[۱۵] می‌باشد. آیین یزیدی مخلوطی از اسلام غیرمعمولی، مسیحیت شرقی، زرتشتی، و احتمالاً مهرپرستی است.[۱۶]
اجداد ایزدیان به وسیله شیخ عدی مسلمان شدند. شیخ عدی و ملک طاووس دو عنصر مهم در آیین ایزدیان‌اند. طاووس، نماد طایفه یزیدیه است. ایزدیان معتقدند که طاووس نماد «فرشته اعظم» است.[۱۷] به دلیل وجود هفت فرشته، در راس آنها ملک طاووس، در جهان‌بینی‌شان، یزیدیان متهم به شیطان‌پرستی شده‌اند زیرا ملک طاووس به عنوان نمادی از شیطان تعبیر می‌شود.[۱۶]
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
ایزدی
ایزدی[۱] همچنین معروف به یزیدی نام دینی پر رمز و راز است با حدود نیم میلیون پیرو که بیشتر در حوالی کوهستان سنجار مستقر هستند. به پیروان آیین ایزدی، «ایزدیان» گفته می‌شود.[۲]
گرویدن به دین ایزدی ممکن نیست و تنها می‌شود ایزدی متولد شد. ایزدی‌ها یکتاپرست هستند[۳] اما به خاطر باورهای غیرمعمول‌شان، به آنها انگ نادرست «شیطان‌پرستی» می‌زنند.[۴] ایزدیان به وجود شیطان اعتقاد ندارند.[۵]
مقدس‌ترین معبد ایزدی‌ها در لالش در شمال موصل واقع شده‌است. گورهای آنها به سمت شرق، در جهت طلوع آفتاب ساخته می‌شوند. نام خدای آنها (بالاترین مرتبه ربانی) «یزدان» است و طاوس فرشته، بر باور آنها «قیم اراده الهی است». تصاویر «ملک طاووس» همه‌جا در معابد، زیارتگاه‌ها و گورهای ایزدی‌ها وجود دارد.[۶]
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
بهائیت
بهائیت دینی است[۱][۲] که میرزا حسینعلی نوری ملقب به بهاءالله در قرن ۱۹ میلادی در ایران بنیان گذاشت. بهائیان معتقدند که بهاءالله (۱۸۱۷–۱۸۹۲) جدیدترین فرستاده الهی در سلسله پیامبران پیشین چون ابراهیم، موسی و بودا و زردشت و مسیح و محمد است.[۳] بهاءالله در سال ۱۸۶۳ این دین جدید را اظهار کرد. شمار پیروان این آئین بیش از ۷ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر برآورد شده‌است.[۴] با اینکه این شمار کمتر از ۰٫۲٪ جمعیت دنیاست ولی از نظر پراکندگی در کشورهای مختلف بعد از مسیحیت دومین دین جهان شمرده می‌شود.[۵] مرکز جهانی بهائیان در حیفا واقع شده‌است.
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب ، بــابــیـّـت و بــهــا ئــیـّـت
ادامه مطلب را ببينيد
بابیه
آئین بیانی و یا آیین بابی به فرقه‌ای مذهبی‌ای گفته می‌شود که از سال ۱۲۵۹ قمری به رهبری علی‌محمد باب و با حمایت جمعی از پیروان شیخیه در ایران پدید آمد. این جنبش در ادامه و پس از ایجاد شورش و ترور در چند شهر کشور و اعدام علی محمد باب به عثمانی تبعید شد و توسط جانشین وی صبح ازل ادامه یافت. اما برادر صبح ازل (حسینعلی نوری) خود را من یظهره الله که باب بشارت داده بود دانسته و بهائیت را بنیان گذارد. نزاع روزافزون بین دو گروه موجب تبعید صبح ازل و بابیان به قبرس و حسینعلی نوری و اطرافیان به عکا گردید. پس از مرگ صبح ازل وی میرزا یحیی دولت‌آبادی را به جانشینی برگزید و وی نیز همه سران بابی را به تشیع بازگرداند.[۱] بدین ترتیب از میان بابی‌ها جز چند هزار تن باقی نمانده است.[۲]
علی محمد باب در ابتدا ادعای باب بودن و سپس ادعای امام زمان بودن داشت و پس از چندی ادعای پیامبری و کرد و سخنانی گفت که بی شباهت به ادعای الوهیت نیست. ریشه دیدگاههای او را در برخی عقاید صوفیه، نقطویه و شیخیه دانسته‌اند که مسبوق به سابقه نیز بوده است.[۲]
محتویات
- ۱ از دعوی باب تا مهدویت
- ۲ اعلام آغاز شریعت بیانی در بدشت
- ۳ عقیده باب دربارهٔ آیین اسلام
- ۴ برخی از مفاهیم قرآن مجید به تفسیر سید علی‌محمد باب
- ۵ برخی از آثار باب
- ۶ احکام آیین بیانی
- ۷ تقیه و نهان زیستی
- ۸ دیدگاه سیدعلی محمد باب در خصوص من یظهرالله
- ۹ انشعاب آئین بهائی از آئین بیانی
- ۱۰ بهائیان و بابیان
- ۱۱ گاهشمار آئین بیانی
- ۱۲ وقایع مهم در آئین بیانی
- ۱۲.۱ دستگیری و حبس سید علی محمد باب در شیراز
- ۱۲.۲ تبعید سید علی محمد باب به اصفهان
- ۱۲.۳ تبعید سید علی محمد باب به ماکو
- ۱۲.۴ محاکمه سید علی محمد باب در تبریز
- ۱۲.۵ تبعید سید علی محمد باب به قلعه چهریق
- ۱۲.۶ اعدام سید علی محمد باب و محمدعلی زنوزی
- ۱۲.۷ واقعه بدشت
- ۱۲.۸ جنگ قلعه طبرسی
- ۱۲.۹ قیام بابیان زنجان
- ۱۲.۱۰ شورش پیروان باب در نیریز
- ۱۲.۱۱ شهدای سبعه
- ۱۲.۱۲ کشتار بابی‌ها در تهران
- ۱۲.۱۳ قتل طاهره قرةالعین در تهران
- ۱۳ نقش پیروان آئین بیانی درانقلاب مشروطه
- ۱۴ جستارهای وابسته
- ۱۵ منابع
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب ، بــابــیـّـت و بــهــا ئــیـّـت
ادامه مطلب را ببينيد
یهودیت
یهودیت (به عبری: יהדות، Yahedut) دین، فلسفه و روش زندگی قوم یهود می‌باشد.[۱] یهودیت، نخستین دین ابراهیمی و نیز به عقیدهٔ بسیاری، نخستین دین سازمان یافتهً یکتاپرست به شمار می‌رود.[۲][۳] تورات (به انضمام نوییم و کتوویم، که مجموعاً تنخ نامیده می‌شود) کتاب مقدس یهودیت است. یهودیت شامل مجموعه گسترده‌ای از دیدگاههای مذهبی، تشریفات، شاخه‌ها، و متون مذهبی می‌باشد. امروز اکثر یهودیان پیرو سه شاخه ارتدوکس، لیبرال، و محافظه‌کار می‌باشند و اقلیتی هم پیرو بازسازی‌خواهی، قراییم و یهودیت اومانیستی هستند؛ از لحاظ دیدگاههای مذهبی این شاخه‌ها بسیار متفاوت هستند. در حالی که یهودیان ارتدوکس باور به وحی تورات از طرف خدا، پیروی سخت از قوانین مذهبی، و ظهور مسیحای موعود دارند، یهودیان لیبرال دارای باور به زندگی مدرن، استقلال شخصی، آزاد اندیشی هستند. به باور یهودیان مذهبی، یهودیت، پیمان خدا با بنی اسرائیل است.
یهودیت کانون بیشتر متون و سنت‌هااست و تاریخ، اصول و اخلاق آن بر ادیان ابراهیمی پس از خود از جمله مسیحیت تأثیر به‌سزایی گذاشته‌است.[۴][۵] بر طبق قوانین یهودیت، چه نوکیشان و چه افرادی که از مادری یهودی متولد شده‌اند، یهودی خطاب می‌شوند. گرچه یهودیت یک دین است، ولی یهودیان یک گروه قومی-مذهبی بحساب می‌آیند. دین یهودیت دارای تاریخ پیوستهً سه تا چهار هزار ساله می‌باشد. یِهود (יְהוּדָה)، واژه‌ای عبری است، به معنای ستوده و همچنین صفتی اکتسابی است که به ساکنین یهودیه، قسمتی از سرزمین اسراییل که سبط یهودا بر آن زندگی می‌کردند، داده می‌شود، ولی همچنین برخی معتقدند در گذشته همه بنی اسرائیل را نیز به این نام خوانده‌اند.[۶] در ایران از عنوان «جهود» و «کلیمی» یعنی پیرو موسی کلیم‌الله نیز برای نامیدن یهودیان استفاده می‌شود. به باور یهودیان مذهبی، اصل یهودیت از وعده خدا با ابراهیم، اسحق، و یعقوب شروع می‌شود، و رسماً با نزول قوانین تورات به موسی و ورود بنی اسرائیل به سرزمین موعود کامل می‌شود.
پیروان یهودیت در بسیاری از کشورهای جهان ساکن هستند. جمعیت یهودیان جهان ۱۳٬۷۴۶٬۱۰۰ نفر(۱۷٬۹۳۶٬۴۰۰، شامل افرادی که بر حسب هلاخا یهودی قلم داد نمی‌شوند)، معادل حدود ۰٫۱۹٪ جمعیت جهان می‌باشد.[۷] حدود ۶٫۱ میلیون نفر ساکن اسرائیل و ۵٬۲۷۵٬۰۰۰ (۶٫۸ میلیون کل) نفر ساکن ایالات متحده آمریکا و ۱٫۵ میلیون نفر دراروپا، و مابقی دراقیانوسیه، قاره آمریکا و آفریقا ساکنند. بسیاری از قوانین مدنی و اصول و اخلاق اندیشه‌های سکولار غرب از جنبه‌ها و دیدگاههای یهودیت که مبنای مسیحیت بوده‌است منشا می‌گیرند. یهودیان ایران دارای تاریخ ۲٬۷۰۰ ساله هستند و برحسب آمار ۱۳۹۱، ۸٬۷۵۶ یهودی ساکن ایران هستند.[۸]
محتویات
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
مسیحیت
آیین مسیحیت یک آیین یکتاپرستانه[۱] است که بر آموزه‌ها و سخنان عیسی ناصری (مسیح) استوار گشته‌است. آموزه‌هایی چون تثلیث، مرگ مسیح به عنوان کفارهٔ گناهان، تعمید آب و روح القدس از باورهای بنیادین این آیین هستند. مسیحیت با داشتن ۲٫۲ میلیارد پیرو[۲] بزرگترین دین جهان از دید شمار پیروان است.
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
آیین مانوی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
دین مانوی آئینی عرفانی و ترکیبی از ادیان مسیحیت ٫ زرتشتی و گنوسی بود که مانی[۱] پسر فاتک همدانی آن را در سدهٔ سوم میلادی در ایران‌شهر بنیان گذارد[۲]. در این دین از مسیحیت ایده مسیح منجی وارد شده‌است و از دین زرتشتی یا زروانی اعتقاد دوگانه به نیکی و بدی[۳]. تاثیرپذیری دین مانی از مذهب بودایی نیز بصورت ورود اصل تناسخ به این مذهب مشهود و آشکار است. دین مانی برپایه ثنویت استوار است و همین مورد آن‌را مانند دین مندایی در رسته ادیان ایرانی قرار می‌دهد. در مانویت جنگ میان دو دنیای تاریکی و نور منجر به نابودی ماده و رهایی روح می‌شود. دنیای مادی در دین مانوی نماد تاریکی و پلیدی است و انسان که موجودی دوگانه‌است (روح از دنیای روشنایی و جسم از دنیای تاریکی) می‌تواند به نیروهای روشنایی برای پیروزی نهایی کمک کند.[۴] این آیین در مدت کوتاهی بر پهنهٔ وسیعی از جهان آن روزگار مانند خاورمیانه، اروپا و مصر و هند و چین و آسیای مرکزی سایه گستراند. و تا سدهٔ دهم میلادی کماکان قدرت عالمگیری خود را حفظ نموده بود. پس از آن اندک اندک از همه‌گیری‌اش کاسته شد. عناد موبدان زرتشتی با شخص مانی و آموزه‌هایش و تکفیر پیروان این آیین عرفانی از سوی مسلمانان موجبات انحطاط مانوی گری را در جهان فراهم ساخت. کلیسای کاتولیک نیز گرایش مانویت را الحاد اعلام کرده بود. با این‌حال مانویان همبستگی خود را تا مدت‌ها حفظ نموده و به دین خود معتقد ماندند[۵].
در آیین مانوی انسان دارای دو بعد خدایی و منور و اهریمنی و تاریک است که حاصل امتزاج نور و ظلمت در دوران آفرینش می‌باشد. انسان باید به روح خود که همان ذرات نور دربند است توجه نشان داده و جسم و دنیا و مافیها را به بوته فراموشی بسپارد. توجه به آنچه به روح بازمی‌گردد مانند میل به هنر و شکوفایی استعدادها و ذوق‌ها و نیز محبت و برادری نوعی عبادت تلقی می‌شد. اعتقاد مانویان بر این بود که در پایان جهان در نبرد بزرگ بین نور و ظلمت روح بر ماده و نور بر ظلمت و خیر بر شر پیروز می‌شود و ارواح در بند که انوار خدایی هستند از زندان جسم و جهان آزاد شده و به سوی سرزمین روشنایی باز می‌گردند. اگرچه امروزه مانویان از صحنه روزگار کنار رفته‌اند و سده‌هاست که این دین دیگر پیروانی ندارد اما تاثیرات غیر قابل انکار آن را در عرفان اسلامی و مسیحی می‌توان بازیافت[۶].
علاقه مانویان به نوشتن آثار خود همراه با خلاقیت هنری موجب گسترش فنون کتاب‌آرایی, نقاشی، موسیقی و خوشنویسی گردید. پیروان دین مانی که دیناور نامیده می‌شدند در نشر عقاید و خلاقیت‌های ادبی و شاعرانه خود بسیار کوشا بودند و همین باعث بوجود آمدن ادبیات و خط مانوی شد که عمدتاً به زبان‌های سریانی, پارسی میانه, پهلوی اشکانی, سغدی, قبطی, ترکی اویغوری و چینی بود. آثار مانویان معمولاً بر روی چرم یا پاپیروس نوشته می‌شد و نوشته‌ها با رنگ و شکل و طرح تزئین می‌شدند. مانی را بدلیل نگاشتن کتاب ارژنگ که سرتاسر نقاشی بود پیامبر نقاش نیز خوانده‌اند[۷].
دین مانوی احتمالاً در فاصله قرون سیزدهم تا هفدهم میلادی در جنوب چین برای همیشه از میان رفت. نزدیک‌ترین دین زنده جهان به مانویت آیین مندایی است که صابئین استان خوزستان بدان معتقد می‌باشند.
محتویات
- ۱ منبع شناسی
- ۲ پیشینه
- ۳ گسترش پیروان
- ۴ اساطیر و ایزدان مانوی
- ۵ تعلیمات و آموزه‌های دینی
- ۶ فرقههای مانوی
- ۷ هنر و ادبیات مانوی
- ۸ عرفان مانوی و تاثیر آن بر تصوف اسلامی
- ۹ تاریخچه پژوهش و شناخت دین مانوی
- ۱۰ جستارهای وابسته
- ۱۱ پانوشت
- ۱۲ پانویس
- ۱۳ منابع
- ۱۴ پیوند به بیرون
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
مانی
مانی یک پیامبر ایرانی بود که در سال ۲۱۶م در نزدیکی تیسفون به دنیا آمد و پیام‌آور آیین مانی بود.
او از سوی برادران شاپور یکم پشتیبانی شد و شاپور به او اجازهٔ تبلیغ دینش را داد. اما مورد خشم موبدان زرتشتی دربار ساسانی قرار گرفت و سرانجام در زمان بهرام دوم کشته شد.
مانی، از پدر و مادر ایرانی منسوب به بزرگان اشکانی در نزدیکی بابل در میان‌رودان (بخشی از عراق کنونی) که در آن زمان بخشی از شاهنشاهی ساسانی بود، در (۲۷۶ - ۲۱۰) پس از میلاد مسیح، زاده شد. او واعظ مذهبی و بنیان‌گذار آیینی شد که زمانی دراز در سرزمین‌هایی از چین تا اروپا پیروان فراوانی داشت ولی بیش از ششصد سال است که منسوخ شده‌است.
مانی رتبه شماره ۸۳ در سیاهه تأثیرگذارترین اشخاص تاریخ، رده‌بندی شده توسط مایکل اچ هارت را دارد.[۱]
محتویات
- ۱ منبع شناسی برای زندگانی مانی
- ۲ نام و تبار
- ۳ اوان زندگانی
- ۴ آغاز پیامبری
- ۵ آیین مانی
- ۶ نوشته‌های مانی
- ۷ شرح نویسندگان غیر مانوی
- ۸ مرگ مانی
- ۹ دین مانی پس از مرگ وی
- ۱۰ پانویس
- ۱۱ منابع
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
مزدک
مزدک پسر بامداد (شهره به مزدکِ بامدادان یا مزدک پور بامداد) از مردم استخر فارس، درگذشته در ۵۲۴ یا ۵۲۸ پس از میلاد بود. وی در نیمهٔ قرن پنجم میلادی یکی از نهضت‌های اجتماعی در ایرانِ زمانِ ساسانی را ایجاد کرد.[نیازمند منبع] مزدک در زمان حکومت قباد یکم ساسانی آیین خود را منتشر کرد.
محتویات
- ۱ خاستگاه
- ۲ آموزه‌های مزدک
- ۳ فرجام مزدک و مزدکیان
- ۴ آرامگاه مزدک
- ۵ جستارهای وابسته
- ۶ پانویس
- ۷ منابع
- ۸ پیوند به بیرون
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
مزدیسنا
مَزدَیَسنا یا دین زرتشتی نامِ دینِ پیامبرِ ایرانی، اشوزرتشت اسپنتمان است. مزدَیَسنا صفتی است به‌معنای پرستندهٔ اهورامزدا. مزدا همان خدای یگانه است. مزدَیَسنا ضدِ دیویَسنا است. دیویَسنا هم به‌معنی پرستندهٔ دیو یا دَئِوَ است و ضدِ آن واژهٔ وی-دَئِوَ یا ضدِ دیو است. مزدَیَسنا پیرامونِ ۱۲۰۰ (پیش از میلاد) تا ۱۰۰۰ (پیش از میلاد) از سوی پیامبر ایرانی، زرتشت اسپنتمان، پایه‌گذاری شد.[۱]
زرتشت به ویرایش و بازبینی کیش کهن آریایی پرداخت و اندک‌اندک برای خود پیروانی یافت که پس از وی به مزدیسنان یا زرتشتیان شُهره شدند. در ادبیاتِ مزدیسنا نیز مزدیسن با گویشِ پهلوی، معادلِ دین آورده به زرتشت، راستی‌پرست و با صفتِ زرتشتی آمده‌است.[۲] همچنین به زرتشتیان بهدین نیز می‌گویند.
عناصرِ مزدَیَسنا یکتاپرستانه‌اند و از یکتاپرستی سرچشمه می‌گیرند. البته در برخی منابع از ایشان به نامِ دوگانه‌پرست هم یاد شده که بیشتر در اثر اشتباهی است که در شناختِ درستِ مزدیسنا و بر اساسِ برداشت‌هایی از دو کتابِ دینکرد و بندهشن انجام شده[۳] و مزدیسنان با زروانیان به اشتباه یکی پنداشته شده‌اند زیرا اعتقاد به دوگانگیِ آفرینشی در میان زروانیان نیرومند است[۴] نه مزدیسنان. کتاب مقدس زرتشتیان اوستا است. از بخش‌های گوناگون اوستا بخشی به نام گاهان (سرودها) سخنانِ شخص زرتشت بوده‌است.
دین زرتشتی برپایه یگانه‌پرستی است، یعنی زرتشتیان به خدای بزرگی به نام اهورامزدا ایمان دارند و برخی نیروهای طبیعی مانند آب، آتش، باد، خاک و خورشید را داری ایزدی مأخوذ از صفات خداوند می‌دانند و سرچشمه پلیدی‌ها و تاریکی‌ها را در وجود خبیثی به نام اهریمن جست‌وجو می‌کنند.[۵]
محتویات
- ۱ ریشه نام مَزدَیَسنا
- ۲ تاریخچه مزدیسنا
- ۳ جهانبینی زرتشتی
- ۴ آداب و احکام دینی
- ۵ تاریخچه پژوهش در زمینه مزدیسنا
- ۶ جمعیت زرتشتیان
- ۷ آیین‌ها و جشنهای دینی زرتشتیان
- ۸ نگارخانه
- ۹ جستارهای وابسته
- ۱۰ پانویس
- ۱۱ منابع
- ۱۲ پیوند به بیرون
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
- زرتشت
- تاثیر آئین‌های کهن ایرانی بر آئین زرتشت
- نظریه یکسان بودن ویشتاسپ هخامنشی و ویشتاسپ کیانی
- زرتشت از دیدگاه آیین‌های دیگر
- معجزه‌های زرتشت
- نگاره‌های زرتشت
- فلسفه زرتشت
- زرتشت در منابع باستانی
- ریشه و معنای نام زرتشت
- دشمنان زرتشت
- زرتشت در منابع غربی
- جابجایی مکان‌های مقدس اوستا
- زایش زرتشت
- دین زرتشت
- خاستگاه زرتشت
- ریشه و معنای نام زرتشت
- زایش زرتشت
- زرتشت از دیدگاه آیین‌های دیگر
- زرتشت در منابع غربی
- زمان ظهور زرتشت
- فلسفه زرتشت
- نگاره‌های زرتشت
- زرتشتیان و مجوس
- اهورامزدا و اهریمن
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
زرتشت
زَرتُشت یا زَردُشت یا اشوزَرتُشت، پیامبر ایران باستان بود که مزدیسنا را بنیان گذاشت.[۱] وی همچنین سراینده گات‌ها، کهن‌ترین بخش اوستا می‌باشد.[۲] زمان و محل دقیق تولد وی مشخص نیست اما گمانه‌زنی‌ها و اسناد، زمانی بین ۱۰۰۰ تا ۶۰۰ سال پیش از میلاد مسیح را برای او حدس زده‌اند و زادگاه وی را به مناطق مختلفی مانند ری،[۳] آذربایجان،[۴] خوارزم،[۵] سیستان[۶] و خراسان[۷][۸] نسبت داده‌اند. تعلمیات زرتشت بعدها با باورهای بومی ایرانیان ترکیب شد و مزدیسنای کنونی که نزدیک به پنج سده دین رسمی ایران نیز بوده‌است، را پدید آورد. نام زرتشت در فهرست یکصد نفرهٔ انسان‌های تاثیرگذار تاریخ که توسط مایکل هارت تنظیم شده‌است، قرار دارد.[۹] دین زرتشت امروزه حدود ۲۰۰ هزار تن پیرو در ایران، هند و برخی نقاط دیگر جهان دارد.[۱۰]
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نخستین مذاهب انواع بت پرستیهای مصنوعی و طبیعی بوده‌اند که بت‌های مصنوعی با سیمای بشری به مثابه آخرین و تکامل یافته‌ترین مذهب بت پرستی بوده‌است. در عین حال مذاهب توحیدی هم از بطن بت پرستی‌ها سر بر آورده.
تاریخ ایران آکنده از اختلاط و اتفاق میان عقاید و آرا و دین و دولت است. اردشیر اول، سرسلسله ساسانیان، می‌خواست یک جامعه ملی - دینی در ایران بنا کند، لذا در هر ایالت یک رئیس روحانی را پذیرفت. سختگیری و خشونت این رهبران دینی و کشتار مسیحیان به شورش مردم در ارمنستان و پیدایش آیین‌های مانوی و مزدکی در برابر یکه‌تازی دین حاکم انجامید. این رویه در آینده‌ای نه چندان دور پایان کار شاهنشاهی ساسانی و استقرار اسلام را در ایران رقم زد.
مردمی که در فلات ایران زندگی می‌کنند...دو بار توانستند کیش جهانی پدید آورند. یکبار در مورد مهر پرستی و بار دیگر در مورد مانیگری.[۱]
آیین مانی، آیینی عرفانی است که در برابر بیداد حکومت دینی نخستین بار در ایران پدید آمد. آیین مزدک نیز واکنشی اجتماعی در برابر فشارهای دین حاکم بود که هرگونه تغییر و تحول در مراتب طبقاتی را غیرممکن می‌ساخت و جامعه بسته‌ای را به وجود آورده بود.
برخی از آیین‌ها در دوران پیش از اسلام در ایران رواج یافته‌اند، مانند دین زرتشت، مزدک، مانی و مسیحیت پیش از اسلام.
مسلمانان باور داشتند که آموزه‌های اصیل زرتشت به مرور زمان دستخوش تحریف شد و توحید زرتشت به شرک تبدیل گشت، دستورات آن از خرافات و اباطیل پر شد و در مسیر سود طبقات حاکم جامعه قرار گرفت.[۲] هر چند گروهی از پژوهشگران این را بهانه‌ای برای تاخت و تاز به ایران زمین می‌دانند[۳].[۴][۵].[۶]
پس از تشکیل دولت صفویان همواره تشیع آیین رسمی ایران بوده‌است و در حال حاضر از جمعیت ایران، ۸۹٪ شیعه، ۹٪ سنی و ۲٪ مسیحی، زرتشتی، یهودی، بهائی و پیروان سایر ادیان هستند.[۷][پیوند مرده] در اصل ۱۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اسلام و مذهب جعفری دوازده امامی دین رسمی است و سایر مذاهب اسلامی که در قانون اساسی به آنها تصریح شده شامل مذاهب اربعه اهل سنت(حنفی، شافعی، حنبلی، مالکی) و شیعیان زیدی (چهار امامی) نیز قانونی و دارای احترام کامل می‌باشند. همچنین در اصل ۱۳ قانون اساسی، ایرانیان مسیحی، یهودی و زرتشتی به عنوان اقلیت دینی پذیرفته شده‌اند و می‌توانند در حدود قانون بر اساس دین خود عمل نمایند.
جستارهای وابسته
پانویس
- احسان طبری: برخی بررسیها دربارهٔ جهان بینی‌ها و جنبشهای اجتماعی در ایران (ص ۷۱).
- جهان در عصر بعثت، صفحهٔ ۴۰
- War, Terror & Peace in the Qur'an and in Islam-T. P. Schwartz -Barcott-ISBN:۰۹۷۰۹۶۸۲۲۱
- New Document
- Persian Historiography: To the End of the Twelfth Century -Julie Scott Meisami-۰۷۴۸۶۱۲۷۶۹-page ۶۹
- Iran Chamber Society: Religions of Iran: Zoroaster and Zoroastrians in Iran
- CIA - The World Factbook - Iran
منابع
- اطلس تاریخ ایران. ناشر دانشگاه تهران. ۱۳۵۰
- تاریخ اجتماعی ایران. مرتضی راوندی. تهران، ۱۳۵۴
- تاریخ ایران از عهد باستان تا قرن ۱۸، پیگولووسکایا، ترجمه کریم کشاورز، تهران، ۱۳۵۳.
- تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز، ا. آ. گرانتوسکی - م. آ. داندامایو، مترجم، کیخسرو کشاورزی، ناشر: مروارید ۱۳۸۵
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
اما انواع بت پرستیهای مصنوعی و طبیعی بعد از او و به دلایل متفاوت بوجود آمده‌اند که برخی از آنها نیز بت را نماینده خدا می‌دانستند. در این میان، بت‌های مصنوعی با سیمای بشری به مثابه آخرین و تکامل یافته‌ترین مذهب بت پرستی بوده‌است.[نیازمند منبع]
پیوند دین و آدمی، پیوندی دیرین و پایدار، اما دستخوش تغییرات است. پس از ملت، مذهب، دومین عامل احساس هویت در جهان به شمار می‌رود.
دین، همچنان به عنوان مؤلفه‌ای بنیادین به حیات خود در جوامع گوناگون بشری ادامه خواهد داد، اما در عین حال، با تاثیر پذیرفتن انسان از زمانه و محیطی که به سرعت دگرگون می‌شود، جایگاه، نقش و عملکرد دین نیز دگرگون خواهد شد.
از بزرگترین دینهای جهان می‌توان از دینهای ابراهیمی نام برد که همه از یک ریشه و منطقهٔ خاور میانه سرچشمه می‌گیرند و عبارتند از اسلام، مسیحیت و یهودیت.
از دینهای بزرگ دیگر در جهان می‌توان از بوداگرایی، هندوگرایی و آیین کنفوسیوس نام برد. دینهای کهن فراوان دیگری نیز وجود دارد مانند زرتشتی‌گری، مانیگری، مهرپرستی و جز اینها.
فهرست ادیان جهان
- اسلام
- بابی
- بهائی
- بودایی
- جائین
- هندو
- دانش‌شناسی
- دائوگرایی
- دروز
- راستافاری‌گرایی
- زرتشتی
- ساینتولوژی
- سیک
- شیطان‌پرستی
- کنفوسیوس
- مانی
- مسیحیت
- مهرپرستی
- مورمونیسم
- ویکا
- یزیدیان
- یهودیت
داستان‌های دینی
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ادیـــــان و مــــــذاهـــــب
ادامه مطلب را ببينيد
