نوروز، آغاز سال نو خورشیدی و شروع فصل بهار
سال 1403 شمسی، سال کبیسه است ، با توجه به اینکه اسفند ماه 1403 سی روز کامل است
و این سال دارای 366 روز میباشد پس سال کبیسه محسوب می شود.
يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ يَا مُدَبِّرَ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ يَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَى أَحْسَنِ الْحَال،[۲۵]
اَللَّهُمَّ هَذِهِ سَنَةٌ جَدِيدَةٌ وَ أَنْتَ مَلِكٌ قَدِيمٌ أَسْأَلُكَ خَيْرَهَا وَ خَيْرَ مَا فِيهَا وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّهَا وَ شَرِّ مَا فِيهَا وَ أَسْتَكْفِيكَ مَؤُنَتَهَا وَ شُغْلَهَا يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ.[۲۶]
نوروز نخستین روز سال خورشیدی برابر با یکم فروردین، جشن آغاز سال نوی پارسی و یکی از کهنترین جشنهای به جا مانده از دوران ایران باستان است. خاستگاه نوروز در ایران باستان است و در مناطق وسیعی در آسیا و دیگر نقاط جهان جشن گرفته میشود. زمان برگزاری نوروز، اعتدال بهاری و در آغاز فصل بهار است. نوروز، با عنوان رسمی «روز بینالمللی نوروز»، توسط یونسکو به عنوان میراث فرهنگی و معنوی بشر به ثبت جهانی رسیده است.[۲۶][۲۷]
نوروز به عنوان یک جشن قدیمی و کهن از ایران باستان به ارث رسیده است و از آن به عنوان نماد پیوند دهنده افراد و اقوام ایرانزمین و ملت ایران یاد میشود. ایرانیان نوروز را آغازگر رستاخیز طبیعت، گاه رویش و زایش باغ و بوستان میدانند و بر این باور هستند که در نوروز، همزمان با طبیعت، باید روزگار نو و جدیدی را با روان و نگرش نو، در تنپوش تازهای آغاز کنند. این روز همچنین یکی از روزهای مقدس و اعیاد مذهبی زرتشتیان و بهاییان بهشمار میرود.
نوروز اولین روز از ماه فروردین است که با شروع فصل بهار و سال نو خورشیدی همزمان است. این آیین کهن[۱] بزرگترین جشن ملی ایرانیان و قدیمیترین نماد فرهنگی ایرانزمین است.[۲] برخی پیدایش نوروز را به اولین پادشاهان ایرانی نسبت داده و برخی دیگر آن را از اعتقادات زرتشتیان قلمداد کردهاند.[۳] اما هر چه باشد امروزه نوروز زمینهای برای همزیستی فرهنگهای متفاوت در کنار هم و نشانی از فرهنگ کثرتگرای ایرانی است که افراد را با گرایشها و ادیان و مذاهب مختلف، بر سر سفره هفتسین گردهم میآورد.[۴] نوروز علاوه بر اینکه در کشورهای مختلفی جشن گرفته میشود، در برخی از آنها، تعطیل رسمی است.[۵] مجمع عمومی سازمان ملل، نوروز و ایرانی بودن آن را در تقویم خود ثبت کرده است.[۶]
نوروز جشن ملی و تاریخی ایرانیان در آغاز سال و فصل بهار. واژه نوروز به معنای روز نو و تازه است و به نامهای چندی چون عید نوروز، جشن فروردین، بهار جشن یا جشن بهار مشهور است. عید نوروز به سبب گردش و چرخش سال از کهنه به نو و آغاز روز نو، برای ایرانیان کهنترین و بزرگترین جشن ملی ـ میهنی به شمار میرود.
در روایات شیعی از نوروز با واژه «نیروز» نام برده شده و بیشتر روایات آن را ستودهاند. در این روایات نوروز را روز پیمان بندگان با خدا، روز پهلوگرفتن کشتی نوح(ع( بر کوه جودی و روز نازلشدن جبرئیل(ع( بر پیامبر اسلام(ص( میشمارند. همچنین طبق این روایات، نوروز با واقعه غدیر خم و انتصاب امیرالمؤمنین علی(ع) به جانشینی پیامبر(ص) همزمان بوده و ظهور امام زمان(ع) و پیروزی آن حضرت بر دجال نیز در نوروز رخ خواهد داد.
از دیدگاه امامخمینی، نوروز عید اسلامی نیست؛ اما عید ملی است که اسلام با آن مخالفتی ندارد و بلکه بر انجام آداب و اعمال استحبابی مانند نماز، روزه و دعا در این روز توصیه میکند. نوروز در نگاه ایشان میتواند نقطه آغاز دو تحول اساسی باشد: نخست تحول در روح افراد و دوم تحول در جامعه. امامخمینی ضمن توجه به عید نوروز، در راهبرد مبارزاتی و سیاسی خود هم از مناسبت ملی نوروز با عنوان فرصت مناسبی برای توجهدادن مردم به مسائل مهم اجتماعی و سیاسی استفاده میکرد.
امامخمینی هرساله پیام نوروزی میداد و در قالب پیامها و سخنرانیهای نوروزی، به بیان مسائل روز از قبیل انتخابات و جنگ میپرداخت. بخشش زندانیان و مرتکبان جرایم عمومی، از سنتها و آیینهای دیرین حکومتداری در ایام نوروز است؛ بر همین اساس ایشان در آستانه آغاز دومین بهار انقلاب و با استفاده از فرصت نوروز، عفو عمومی اعلام کرد.
در خصوص روز نوروز در روایات مختلف آداب گوناگونی ذکر شده است که به پارهای از آنها به صورت مختصر اشاره میشود : نماز نافله، یک نماز چهار رکعتی پس از نماز ظهر و عصر، روز نوروز نحوه خواندن این نماز در مفاتیح الجنان در اعمال عید نوروز ذکر شده است. و دعا کردن در سجده این نماز که موجب بخشش گناهان میشود.[۶۳] ، غسلکردن و پوشیدن لباس تمیز و استعمال بوی خوش. در روایتی امام صادق ((علیهالسلام)) میفرماید: «روز نوروز غسل کن و پاکیزهترین لباسهایت را بپوش و خود را با بهترین عطرها خوشبو کن». [۶۴] ، ذکر گفتن خصوصا ذکر «یا ذی الجلال و الاکرام».[۶۵] ، روزه گرفتن.[۶۶] ، دعا کردن در لحظه سال.[۶۷]
عیدها و آیینهای جشن و شادی و تعیین و گزینش آغاز سال و مشخص کردن یک مبدأ تاریخی همراه با مراسم و آداب ویژه، پدیدهای است که با اختلاف عقاید و آیینها و به اقتضای فرهنگ و نیازها همواره در میان همه ملّتها معمول و رایج بوده است و به ملّت و مکتب و سرزمینی اختصاص ندارد.
اعیاد گاهی دینی و مذهبی، گاه ملّی و گاهی نیز مقطعی و مخصوص به خاندان یا تبار و رژیمی است و هر یک تعریف و آیین و آثار مخصوص دارند، مانند عید فطر، عید قربان، جمعه، مبعث و عید غدیر در اسلام و به ویژه در مذهب اهل بیت(علیهمالسلام) و عید فصیح و فطیر و کریسمس و مانند آن در میان اهل کتاب،[۶] [۷]
چنانکه تعیین اوّل سال همراه با آیینهای ویژه و نیز با اختلافاتی در شکل و زمان در میان ملتها مرسوم و معمول و به اعتباراتی گونهگون بوده است؛ اوّل سال عبادی، اوّل سال تقویمی هجری قمری، هجری شمسی، میلادی و…، اوّل سال زراعی، اوّل سال آبی، اوّل سال تحصیلی و اوّل سال طبیعی.
جناب سید رضیالدین علی بن موسی بن جعفر بن طاووس متوفای ۶۶۸ قمری در کتاب با ارزش اقبال الاعمال درباره تعیین اوّل سال از نظر اسلام مباحث و مطالب جالب توجهی مطرح کرده و از آن جهت که در روشن شدن بعضی از زوایای بحث ما تأثیرگذار است و میتواند سودمند باشد، چکیده آن مطالب را یاد میکنیم.
وی با استناد به روایاتی از حضرت صادق (علیهالسلام) اوّل سال را آغاز ماه مبارک رمضان دانسته است؛ از آنرو امام صادق میفرمایند: «رأسُ السنةِ شهرُ رمضان؛[۸] » و «شهرُ رمضانَ رأسُ السنّةِ؛ [۹] » در روایت دیگری از حضرت صادق (علیهالسلام) از پدران معصومش (علیهمالسلام) از حضرت علی (علیهالسلام) نقل میکند: «من اغتسل اوّل یوم من السَّنة فی ماءٍ جارٍ وصَبَّ علی رأسه ثلتینی غُرفة کان دوأ السنة وان اوّل کل ّ سنة أول یومِ من شهر رمضان؛[۱۰] .
با بررسی در متون دینی روشن میشود نوروز و آیینهای ویژه آن مانند هدیههای نوروزی و احکام شرعی آن مانند غسل، نماز و روزه مستحبی بدون هیچگونه مخالفتی تلقی به قبول شده است. مقتضای روایات، سیره معصومان(لیهمالسلام)، سیره مسلمین، آرای فقها و نیز مذاق اسلام در تعامل با دیگر فرهنگها و سنّتها آن است که برگزاری عید ملّی و بومی نوروز بدون انتساب به اسلام بیاشکال است و نامشروع دانستن آن فاقد دلیل معتبر شرعی و مخالف با موازین فقهی و اجتهادی است.
در خصوص نوروز و نکو داشت آن در اسلام، روایات مختلف موجود میباشد. هر چند بیشتر روایات دلالت بر این دارند که اسلام آن را به عنوان روزی مهم، مورد تایید قرار داده است. در روایتی که معلی بن خنیس از امام صادق (علیهالسلام)، روایت کرده، حضرت بزرگداشت این روز را به خاطر وقایعی میداند که در این روز اتفاق افتاده است.[۴۹]
ابن فهد حلی مینویسد: «روز نوروز روزی جلیلالقدر است... به این روز عباداتی تعلق دارد که مطلوب شارع است». [۵۰]
علامه مجلسی پس از نقل روایات فراوانی در خصوص نوروز و اهمیت این روز، در روایتی مخالف با روایات سابق مینویسد: امام موسی بن جعفر (علیهالسلام(خطاب به منصور دوانیقی فرمودند: «من روایات رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) را جستجو کردهام اما برای این عید روایتی نیافتم. این روز سنت ایرانیان است که اسلام آن را محو کرده است و پناه بر خدا که ما بخواهیم آن را احیا کنیم». [۵۱] علامه مجلسی سپس مینویسد: «اخبار معلی بن خنیس از جهت سند قویتر از این روایت هستند و بین اصحاب، شهرت بیشتری دارند».[۵۲]
)یکی از محققان مینویسد: «اسلام عید نوروز را نه بهطور کلی رد نموده و نه به صورت کلی قبول کرده است بلکه اسلام یکسری از کارهای خوب نوروز که جنبه الهی داشت و سعادت بشر در آن بود قبول کرد و به آن جهت شرعی و اسلامی داد و جهات منفی و بدش را که بوی شرک و خرافات و انحراف میداد ممنوع نمود.([۵۳]
مخالفت نکردن اسلام با آن دسته از آداب، سنن و فرهنگهای پسندیده پذیرفته شده در میان ملّتها و حساسیّت نشان ندادن به آنچه بیزیان و ضرر است، مانند زبان، خط، گویش و نوع پوشش و یا تأیید و پذیرش آنها به هیچوجه به معنای تأثیرپذیری از فرهنگها و موضع انفعالی نیست، بلکه اینگونه موضع گیریهای واقع بینانه مبتنی بر خرد و منطق و استوار بر سماحت و سهولت و دوری از تعصّبهای بیجا و بیمورد دلیل قوّت و باعث سرعت و گسترش روزافزون اسلام بوده و اسلام را دینی جاودانه، جامع، جهانی، پرجاذبه و ماندنی ساخته و عالیترین نوع تأثیرگذاری و فرهنگسازی را در سطح جهانی داشته است. تنگ نظری، تعصّبات خشک و بیمورد، منطقهای و قومی فکر کردن سیاست بسته و نفی تعامل و ارتباط با دیگر ملّتها به دور از ساحت قدس اسلام است. آیات قرآنی، سیرت و سنّت پیامبر اسلام و زندگی پیشوایان دین گواه این حقیقت است.
امام علی (علیهالسلام) خطاب به مالک اشتر با عنوان والی مصر، سرزمینی تاریخی و کهن که تمدّنها، حکومتها و فرهنگهای بسیار دیده، درباره نحوه برخورد با آداب و رسوم رایج در میان مردم آن دیار چنین نوشته است: «و لاتنقُض سُنّةً صالحةً عَمِل بها صدور هذه الاّمة واجتمَعت بهاالاُلفة وصَلَحَث علیها الرّعیّة ولا تُحدِثَن ّ سنّةً تَضُرّ بشیء من ماضی تلک السُّنَن فیکون الاجرُ لمن سنّها والوِزر علیک بما نَقَضتَ منها.»[۸۲] [۸۳] قانون پسندیدهای را که مورد عمل پیشینیان بوده و همبستگی مردم را در پی داشته و امور اجتماعی مردم بر محور آن سامان یافته است، نقض نکن و قانونی را که به سنّتهای پسندیده گذشتگان زیان برساند، ایجاد نکن که در این صورت پاداش و ستایش مردم برای بنیانگذاران آن سنّتها و بار گناه سنتشکنی برای تو خواهد بود. شارحان نهج البلاغه عبارت «صدور هذه الاّمة» را مختلف معنا کردهاند و بعضی (این امت) را به امّت اسلام شرح کردهاند و لکن با توجه به سابقه تاریخی و فرهنگیِ مصر و دقت در سخنان حضرت امیر (علیهالسلام) به خوبی استفاده میشود که مقصود ملّت با سابقه مصر از قبل از اسلام است.[۸۴] [۸۵] [۸۶] [۸۷] در بخش پایانی عهدنامه بر توجه به سنّتهای پسندیده و بهرهگیری بهینه از آن تأکید شده است:
«والواجب علیک أن تتذکّر ما مضی لمن تقدّمک من حکومة عادلة أوسنة فاضلة أو أثر عن نبیّنا صلی اللّه علیه و آله و سلم أو فریضة فی کتاب اللّه تعالی.» [۸۸] [۸۹] بر تو لازم است همواره حکومتهای دادگستر پیشین، سنّتهای ارزشمند، آثار به جای مانده از پیامبر اسلام و واجباتی را که در کتاب خداست، به یاد داشته باشی.
تایید بعضی از سنتهای جاهلیت
در روایتی رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم به امیرمؤمنان (علیهالسلام) فرمود: «یا علی! عبدالمطّلب در عصر جاهلیت پنج سنّت را پایهگذاری کرد که در اسلام مورد تأیید قرار گرفت:
۱. ازدواج فرزندان را با زنان پدرانشان حرام کرد. ۲. از گنجی که یافته بود، یک پنجم خمس) آن را صدقه داد. ۳. پس از حفر چاه زمزم آن راسقایة الحاج نامگذاری کرد. ۴. دیه و غرامت کشتن یک انسان را صد شتر قرار داد. ۵. طواف به دور خانه خدا را هفت (شوط) قرار داد. و همه این سنتهای پسندیده که توسط عبدالمطّلب پایهگذاری شده، در اسلام به رسمیت شناخته شده و مورد تأیید و تأکید قرار گرفت.[۹۰] [۹۱] [۹۲]
شاید با تأملّی دقیق بتوان از این روایت نیز در بحث مورد نظر سود جست. علامه مجلسی در شرح حدیث بیانی دارند: (شاید بنیانگذاری این سنتها توسط عبدالمطلب با الهام الهی بوده است و اسلام این سنتها را نسخ و زائل نکرد و مورد تأیید و قبول قرار داد، [۹۳] و مقصود ایشان از الهام وحی و فرمان آسمانی نیست بلکه همان عقل و خرد و منطق و فطرت انسانی است.) آری! اسلام با سنّتهای جاهلیت مخالف است که موجب گمراهی، شرک، و رواج جهل و خرافات باشد، نه آنکه با هرچه در عصر قبل از اسلام بوده است.
باید اینگونه برخوردهای واقعبینانه و استوار بر سماحت و سهولت را به منزله بحثی پایه و اصل کلّی از مختصات و جامعیت اسلام از افتخارات این آیین کامل الهی به حساب آورد.
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد
شهید مطهری در اینباره نوشته است: از جامعیت اسلام است که نسبت به بسیاری از امور دستور نداشته باشد و مردم را آزاد بگذارد. یک سلسله آداب و رسوم میان مردم هست که اگر آنها را انسان از طریق مثبت انجام بدهد، نه جایی خراب میشود و نه جایی آباد و اگر ترک هم بکند همین طور.[۹۴] [۹۵] [۹۶] یکی از محقّقان معاصر مینویسد: من اینکه حوزه وسیع تحت حکومت و شریعت اسلامی اداره میشد، سنّتهای اداری هر محل تا آنجا که با شریعت سازگاری داشت، حفظ شد و ادامه یافت؛ در شام و مصر سنّت رومی و در عراق و فارس سنّت ساسانی.[۹۷] فرهنگ و آداب و رسوم خاص هر قومی تا آنجا که در تضاد با روح اسلام، توحید، یگانگی و وحدت نباشد، ملحوظ و محترم است.[۹۸] [۹۹]
در فقه شیعه برای نوروز آداب و احکام ذکر شده است، مانند: غُسل، نماز و روزه مستحبی. اساس و سند فقهی این احکام تا آنجا که تحقیقات نشان میدهد فقط روایت معلّی بن خنیس از امام صادق (علیهالسلام) است که نخستینبار شیخ طوسی آن را در حاشیه کتاب مصباح المتهجد و درباره دعا و زیارات و مستحبات نوشته و در مختصر مصباح شیخ نقل شده است.
اصل روایت چنین است: «عن المعلّی بن خنیس عن مولانا الصادق علیه السلام فی یوم النیروز قال:اذا کان یوم النیروز فَاغتَسِل واَلبِس أنظفَ یثابک وتطیَب بأطیب طیبک وتکون ذلک الیوم صائماً فاذا صلیت النوافل والظهر و العصر فصل بعد ذلک اربع رکعات تقرأ فی اوّل کل رکعة فاتحة الکتاب وعشر مرّاتِ انا انزلناه فی لیلة القدر وفی الثانیة فاتحة الکتاب و عشر مرات قل یا ایها الکافرون وفی الثالثة فاتحة الکتاب وعشر مرات قل هواللّه احد وفی الرابعة فاتحة الکتاب وعشر مرات المعوذتین وتسجد بعد فراغک فی الرکعات سجدة الشکر و تدعو فیها یُغفرُ لک ذنوب خمسین سنة.» [۵۶] [۵۷] [۵۸] [۵۹] [۶۰] [۶۱]
از معلّی بن خنیس از مولای ما امام صادق (علیهالسلام) درباره روز نوروز نقل شده است که امام فرمود: هرگاه روز نوروز شد غُسل کن و پاکیزهترین لباسهایت را بپوش و خود را به خوشبوترین عطرها خوشبو کن و این روز را روزه باش و آنگاه که نوافل و نماز ظهر و عصر را خواندی، چهار رکعت نماز بخوان؛ در رکعت نخست سوره حمد و ده بار سوره قدر را و در رکعت دوم سوره حمد و ده بار سوره کافرون را و در رکعت سوم سوره حمد و ده بار سوره توحید را و در رکعت چهارم سوره حمد و ده بار سوره ناس و سوره فلق را بخوان و پس از آن به سجده شکر رو و دعا کن که گناهان پنجاه سال بخشوده میشود.
بسیاری از فقها پس از شیخ طوسی در مصباح[۶۲] به پیروی از او در بیشتر کتابهای فقهیشان به غسل و نماز و روزه نوروز در ردیف غسلها، نمازها و روزههای مستحبی توجه کردند و در مقام اشاره به مستند آن نیز همین حدیث معلّی بن خنیس را یادآور شدند.
ابن ادریس حلی در السرائر الحاوی فتحریر الفتاوی، ابن سعید حلّی در الجامع للشرائع، علاّمه حلّی در قواعد الاحکام و منتهی المطلب، شهید اوّل در الدروس و الذکری و اللمعه، ابن فهد حلّی در المهذب البارع، شیخ بهائی در جامع عباسی و حبل المتین، علامه مجلسی در بحار الانوار و زاد المعاد، شیخ بحرانی در الحدائق، فاضل هندی در کشف اللثام، شیخ جعفر کبیر در کشف الغطاء، فاضل نراقی در مستند الشیعه، محمدحسن نجفی در جواهر الکلام، شیخ اعظم انصاری در کتاب طهارت، حاج آقارضا همدانی در مصباح الفقیه، سید محمدکاظم طباطبایی یزدی در عروة الوثقی و حاشیه نریمان و شارحان عروه و بسیاری از فقیهان و مراجع تقلید عصر به این مسئله پرداختهاند.
سید بن طاووس پس از بیان روایاتی که اوّل سال را اوّل محرم دانستهاند، در مقام جمع میان روایات نظر میدهند که اوّل ماه مبارک رمضان آغاز سال عبادی و اوّل ماه محرم الحرام مبدأ و آغاز سال تقویمی و تاریخیِ اسلام است که به راهنمایی امیرمؤمنان علی (علیهالسلام(مبدأ تاریخ مسلمانان هجرت رسول خدا(صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) تعیین شده است. [۱۱] [۱۲] [۱۳] [۱۴]
به هرحال، تعیین مبدأ تاریخی و یا آغاز سال امری اعتباری است که هر ملّت و مکتبی به اقتضای شرایط خاص آن را بر میگزیند.
بنابراین، با بیان و تفصیل جناب ابن طاووس آغاز سال عبادی برابر با روایات امام صادق )علیهالسلام) اوّل ماه رمضان است. و آغاز سال تقویمی با عنوان مبدأ تاریخی اوّل ماه محرم است که با راهنمایی حضرت علی (علیهالسلام) تعیین و تثبیت شده و برای هریک احکام و آداب و رسومی چون غسل و دعا و مانند آن ذکر فرمودهاند.
مفهوم شناسی
واژه نوروز به معنای روز نو و تازه است و به نامهای چندی چون عید نوروز، جشن فروردین، بهار جشن یا جشن بهار مشهور است[۱]. عید به معنای روزی است که مردم به آن رجوع میکنند یا به اجتماع در آن عادت دارند[۲].
عید نوروز به سبب گردش و چرخش سال از کهنه به نو و آغاز روز نو، برای ایرانیان کهنترین و بزرگترین جشن ملی ـ میهنی به شمار میرود[۳]. در این مراسم میتوان به مجموعهای از آداب و رسوم خاص چون، آتشافروزی و چهارشنبهسوری، سبزه رویاندن، خانهتکانی، انداختن سفره هفتسین، یادآوری مردگان و نیز بازیها و نمایشهایی چون میرنوروزی اشاره کرد[۴]. ایام نوروز تا ۱۳ فروردین به دید و بازدید، هدیهدادن و عیدانهرفتن، انجام و تماشای نمایشهای طنز و بازیهای سرگرمکننده سپری میشود. ایرانیان قدیم پنج روز اول فروردین را نوروز کوچک یا نوروز عامه مینامیدند و از روز ششم به بعد جشن نوروز بزرگ یا خاصه برپا میشده است[۵].
معرفی و اهمیت
نخستین روز فروردین را که مصادف با آغاز سال جدید هجری خورشیدی و با اول بهار[۱] است،[۲] نوروز خواندهاند. برخی پیدایش نوروز را به اولین پادشاهان ایرانی نسبت داده و عدهای آن را از اعتقادات دین زرتشت دانستهاند؛[۳] به همین جهت آنرا جشن زرتشتیان نیز معرفی میکنند.[۴] در مقابل، عدهای نوروز را جشن ملی و آیین کهن ایرانی میدانند که کهنترین نماد فرهنگی ایران[۵] و بزرگترین جشن ملی ایرانیان است.[۶]
در منابع حدیثی شیعه، احادیثی در تأیید نوروز و اعمالی برای این روز بیان شده است.[۷] نوروز را نشانی از فرهنگهای متنوع ایرانی و زمینه همزیستی آنان معرفی کردهاند[۸] به طوریکه در یک زمان، افراد مختلف اعم از زرتشتی، شیعه، اهلسنت، مسیحی و... با مقدسات، کتابها و علائق متفاوت در آن سهیم میشوند.[۹] همچنین گفته شده حاکمان در ایام نوروز، هدایا [۱۰] و خراج را از مردم میگرفتند[۱۱] و در برخی دورانها، انتصاب کارگزاران دولتی توسط پادشاه در این ایام انجام میشد.[۱۲]
نوروز در میان کشورها و ملتهای مختلف جشن گرفته میشود و در برخی کشورها نیز تعطیل رسمی است.[۱۳] مجمع عمومی سازمان ملل، نوروز را با ریشهٔ ایرانی در تقویم خود جای داده است.[۱۴] همچنین آیین باستانی «نوروز» با عضویت ایران و چند کشور دیگر از جمله آذربایجان، هند، قرقیزستان به عنوان میراث معنوی چند ملیتی در هشتم مهرماه ۱۳۸۸ در اجلاس کمیته بین الدول حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس یونسکو به ثبت رسید.[۱۵]
پیشینه
سرچشمه پیدایی آیین نوروز بهدرستی روشن نیست. برخی خاستگاه آن را پیش از آمدن آریاییها به سرزمین ایران میدانند[۶]. در برخی داستانهای ملی ایرانی نیز پیدایی نوروز، زمان تاجگذاری جمشید پادشاه پیشدادی دانسته شده است[۷]. شماری بر زرتشتی بودن این آیین باور دارند؛ در حالیکه نه تنها در کتاب اوستا ـ که اکنون برجا مانده است ـ نامی از نوروز نیامده است[۸]، بلکه سنتهای نوروزی از مدتها پیش از پیدایش دین زرتشت، در میان ایرانیان غربی و ایلامیان ساکن شوش وجود داشته است[۹]. با این حال، نمیتوان تأثیرپذیری آن از ارزشهای دین زرتشت را نادیده گرفت؛ برای نمونه آنچه در سفره هفتسین قرار میگیرد، با انجام مراسم دینی زرتشتیان بههمپیوستگی ویژهای دارد. برای زرتشتیان نیز این ایام به دلیل تولد زرتشت در ششم فروردین، از اهمیت مذهبی بسیاری برخوردار است[۱۰].
آداب نوروز تحت تأثیر دورههای تاریخی مختلف با تغییرات و تصرفاتی همراه بوده است. برای نمونه مراسم چهارشنبهسوری که تداوم جشن سوری ایرانیان پیش از اسلام است، در دوران اسلامی همراه با تغییراتی به شب چهارشنبهسوری معروف شد[۱۱]. به دلیل تقدس آتش نزد زرتشتیان، ایرانیان پیش از اسلام هیچگاه در جشن سوری از روی آتش نمیپریدند[۱۲] و از آنجاکه روزهای هفته در میان ایرانیان پیش از اسلام نام ویژهای نداشته است، این آیین در پنج روز آخر سال انجام میشده است[۱۳]، اما پس از اسلام گفته شده تحت تأثیر این باور اعراب که چهارشنبه روز شوم و نحسی است، این مراسم به چهارشنبه آخر سال منتقل شد و جشن چهارشنبهسوری نام گرفت[۱۴].
پس از ورود اسلام به ایران، اعیاد دینی و مذهبی مهمی مانند عید غدیر و قربان در کنار اعیاد ملی و باستانی در میان مردم مرسوم شد و جشن نوروز به دلیل نفوذ و حضور وزرای ایرانی در دوران حکومت خلفای عباسی در بغداد متداول گردید و طی قرون دوم تا چهارم هجری تا دیگر مراکز بزرگ اسلامی، چون مصر گسترش یافت[۱۵]. سنت نوروز هماکنون نیز افزون بر ایران در برخی از کشورها مانند افغانستان، تاجیکستان، شمال عراق و آذربایجان برپا میشود[۱۶].
آیینهای نوروزی
از سنتهای نوروز، آماده شدن برای جشن نوروز است که با خانهتکانی به استقبال آن رفته[۷] و برخی در شب چهارشنبه آخر سال با پریدن از روی آتش، مراسم چهارشنبهسوری برپا میکنند.[۸] یاد کردن مردگان از دیگر آیینهای استقبال از نوروز است که در آن مردم در پنجشنبه آخر سال بر مزار درگذشتگان حاضر شده و برای آنان دعا نموده و خیرات میکنند.[۹] حضور در اماکن مقدس در هنگام تحویل سال و همگام با ورود به سال جدید و آغاز نوروز در بین ایرانیان مرسوم است. لباس نو پوشیدن،[۱۰] پهن کردن سفرهای به نام سفره هفتسین متشکل از سبزه، سیر، سیب، سمنو، سنجد، سرکه و سماق، از سنتهای ایرانیان در ایام نوروز بوده[۱۱] که بسیاری از مردم در اين سفره جايگاه ويژهای برای قرآن در نظر میگیرند. سبزه سفره هفتسین تا 13 فروردین در سفرههای هفتسین نگهداری میشود و بعد از آن در آب روان رها میگردد.[۱۲] رنگکردن تخممرغ،[۱۳] عیدی دادن و عیدی گرفتن،[۱۴] از دیگر سنتهای ایام نوروز است. صله ارحام و دیدوبازدید نیز از مهمترین سنتهای دیرین ایرانیان در نوروز است و بسیاری از مردم نیز در این ایام مسافرت میکنند.[۱۵]
آیینها
نوروز از قدیم با سنتهایی همراه بوده است.[۱۶] آمادگی برای برگزاری جشن نوروز از مدتها قبل،[۱۷] خانهتکانی (تمیز کردن خانه)[۱۸] پوشیدن لباس نو،[۱۹] کاشتن سبزه عید،[۲۰] انداختن سفره هفتسین،[۲۱] و قراردادن قرآن بر سر سفره،[۲۲] عیدی دادن[۲۳] و زیارت قبور و دادن خیرات برای شادی آنان در پنجشنبه آخر سال،[۲۴] از جمله این رسوم و آیینها است. از دیگر سنتهایی رایج در نوروز، دیدوبازدید و صله ارحام است.[۲۵]
مراسم پرچمبالا کردن
در افغانستان و پاراچنارِ پاکستان مردم با استناد به روایاتی از معصومان(ع)[۲۶] بر این باورند که امام علی(ع) در نوروز به خلافت رسیده است بههمین دلیل جشن خلافت امام علی(ع) را با افراشتن علَم در این روز گرامی میدارند.[۲۷] این مراسم در زیارتگاه امام علی(ع) در مزار شریف افغانستان[۲۸] و در زیارتگاهی منسوب به امام علی(ع) در پاراچنار پاکستان برگزار میگردد.[۲۹]
حضور مردم در اماکن مذهبی
گروهی از مردم هنگام تحویل سال در حرم امامان یا امامزادگان حاضر میشوند.[۳۰] در دوره جمهوری اسلامی ایران، رهبر این کشور به مناسبت نوروز، پیامی صادر میکند.[۳۱] همچنین آیتالله خامنهای هر ساله روز نوروز در حرم امام رضا(ع) سخنرانی میکند.
احادیث در تأیید یا رد نوروز
در منابع روایی شیعه دو دسته حدیث در مورد نوروز نقل شده است. بر پایه روایتی که مُعلّی بن خُنَيس از امام صادق(ع( نقل کرده که امام عید نوروز را تأیید میکند و توصیه به غسل، پوشیدن بهترین لباس، روزه و نماز خاصی در این روز دارد.[۳۲] علامه مجلسی نیز روایتی را نقل کرده که براساس آن امام صادق(ع) وقایع مهم دینی همچون غدیر[یادداشت ۱] و حوادثی همچون اولین روزی که خورشید طلوع کرد را در نوروز دانسته است.[۳۳] در مقابل، روایتی از امام موسی کاظم(ع( نقل شده که نوروز را از سنتهای مورد قبول اسلام ندانسته و از احیای آن اِبا داشته است.[۳۴] برخی از نویسندگان، این دو دسته از روایات را مورد بررسی سندی و محتوایی خود قرار دادهاند.[۳۵] علامه مجلسی روایت تأیید نوروز را قویتر و مشهورتر میداند و احتمال میدهد که روایت مخالف با نوروز از باب تقیه باشد.[۳۶] امام خمینی نیز غسل[۳۷] و روزه را[۳۸] در عید نوروز مستحب دانسته است. البته سید محمدحسین تهرانی (۱۳۴۵-۱۴۱۶ق) معتقد است آنچه راجع به عيد نوروز شهرت یافته كه اسلام آن را امضا كرده و غسل، نماز و دعا را در هنگام تحويل شمس به بُرج حَمَل، مرغوب دانسته، درست نیست. او همچنین گرفتن عيد را به عنوان سنّت ملی و آداب قومی بدعت شمرده و روايتی كه در اين باب از مُعلّی بن خُنَيس وارد شده را ضعيفالسّند دانسته است.[۳۹]
در میان اهلسنت، برخی از علمای آن، بزرگداشت نوروز[۴۰] و هدیهدادن در آن را حرام میدانند.[۴۱] به باور عدهای از آنان اگر شخصی پنجاه سال عبادت خدا را انجام دهد سپس در بزرگداشت نوروز هدیه دهد، کافر شده و اعمالش برای او نفعی ندارد.[۴۲] گروه طالبان در دوره اول حکومت بر افغانستان، نوروز را برخلاف اسلام و بدعت دانسته و برگزارى آن را حرام و ممنوع کردند.[۴۳]
به گفته نویسنده مقاله «بازخوانی سند نوروز در روایات اسلامی»، عید نوروز به دلیل همراه بودن با اعمالی مثل هدیهدادن، صله رحم، احترام به بزرگترها، مهربانی با کوچکترها، پاکیزگی و آراستگی که مورد پسند عقل و شرع است، باید گرامی داشته شود.[۴۵]
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد
نوروز در روایات شیعه
در منابع روایی شیعه دو دسته روایت درباره نوروز وجود دارد:
روایاتی که نوروز را تأیید کردهاند؛ معلی بن خنیس روایتی را نقل کرده است که در آن امام صادق نوروز را تأیید کرده و به اعمالی از قبیل: غسل، پوشیدن بهترین لباس، نماز و روزه توصیه کرده است.[۱۶] علامه مجلسی روایت دیگری از امام صادق نقل کرده است که در آن، نوروز بهعنوان روز وقوع غدیر خم|غدیر و اولین روز طلوع خورشید، دانسته شده است.[۱۷]
روایتی که نوروز را بهعنوان سنتی اسلامی نپذیرفته و رد کرده است؛ ابن شهرآشوب در روایتی نقل میکند امام کاظم در مجلسی که منصور در نوروز برای تهنیت و هدیه گرفتن برپا کرده بود، وجود چنین سنتی را در سیره پیامبر اسلام رد کرده و آن را سنتی مخصوص ایرانیان میداند که اسلام آن را محو کرده و امام کاظم نیز حاضر به احیای چیزی که اسلام آن را محو کرده، نیست.[۱۸]
بسیاری از علما ضمن بررسی این دو دسته از روایات،[۱۹] روایت تأیید نوروز را پذیرفته و بر اساس آن فتوا دادهاند. امام خمینی به استحباب روزه[۲۰] و غسل[۲۱] در نوروز فتوا داده است. حلی، نوروز را جلیلالقدر دانسته[۲۲] و علامه مجلسی میگوید روایتی که نوروز را تأیید کرده، قویتر و مشهورتر بوده و روایت مخالف نوروز از باب تقیه است.[۲۳]
آداب دینی در نوروز
در آثار مکتوب علمای شیعه و بر اساس روایات، آدابی مانند پوشیدن لباس تمیز، استعمال عطر، روزه گرفتن و غسل برای نوروز ذکر شده است.[۲۴] علامه مجلسی برای لحظه تحویل سال و آغاز نوروز این دعا را نقل کرده است: «يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ يَا مُدَبِّرَ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ يَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَى أَحْسَنِ الْحَال»،[۲۵] وی همچنین دعای دیگری برای نوروز نقل کرده است: «اَللَّهُمَّ هَذِهِ سَنَةٌ جَدِيدَةٌ وَ أَنْتَ مَلِكٌ قَدِيمٌ أَسْأَلُكَ خَيْرَهَا وَ خَيْرَ مَا فِيهَا وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّهَا وَ شَرِّ مَا فِيهَا وَ أَسْتَكْفِيكَ مَؤُنَتَهَا وَ شُغْلَهَا يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ».[۲۶] شیخ حر عاملی نیز دو نماز دورکعتی برای نوروز نقل کرده است.[۲۷]
نوروز در اشعار
از نوروز در اشعار فارسی و عربی[۲۸] یاد شده است و بسیاری از شاعران فارسیزبان مانند سعدی، حافظ و مولوی اشعار زیادی درباره نوروز و تکریم آن، سرودهاند : آدمی نیست که عاشق نشود وقت بهار *** هر گیاهی که به نوروز نجنبد حطب است[۲۹] . ز کوی یار میآید نسیم باد نوروزی *** از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی[۳۰] . نوروز رخت دیدم خوش اشک بباریدم *** نوروز و چنین باران باریده مبارک باد[۳۱] .
نوروز در روایات و فقه
در روایات شیعی با نوروز که از آن با تعبیر «نیروز» نام برده شده دو گونه برخورد شده است. بیشتر روایات موجود آن را ستودهاند و این روز را روز پیمان بندگان با خدا، روز پهلوگرفتن کشتی نوح(ع) بر کوه جودی و روز نازلشدن جبرئیل(ع) بر پیامبر اسلام(ص) میشمارند[۱۷]. طبق این روایات، نوروز با واقعه عید غدیر خم و انتصاب امیرالمؤمنین علی(ع) به جانشینی پیامبر(ص) همزمان بوده[۱۸]، ظهور امام زمان(ع) و پیروزی آن حضرت بر دجال نیز در نوروز رخ خواهد داد[۱۹]. همچنین بر اساس چندین روایت، ازجمله روایتی از امامصادق(ع)، آن حضرت بر انجام اعمال مستحبی چون غسل، روزه، خواندن نماز و دعای مخصوص در این روز و پوشیدن لباس تمیز و معطر سفارش کرده است[۲۰].
در برابر، بر اساس روایتی از امامکاظم(ع)، عید نوروز از سنتهای فارسیان است که اسلام آن را محو کرده است و نباید احیا گردد[۲۱]؛ ولی فقهای بزرگی چون صاحب جواهر و شیخ انصاری با حمل این روایت بر تقیه یا بر ایامی غیر از نوروز مشهور، روایات نخست را ترجیح دادهاند[۲۲].
اگرچه بیشتر فقیهان در کتابهای فقهی و سنت عملیشان، توجهی به عید نوروز نشان ندادهاند، در همان کتابها، به آداب و رسوم آن روز اشاره کردهاند[۲۳]. بعضی از علمای شیعه ازجمله سیدمحمدتقی خوانساری به عید نوروز وجهه دینی داده و برخی مانند محمدحسین کاشفالغطاء، عیدگرفتن در نوروز را مستحب دانستهاند[۲۴]. بیشتر فقها بهخصوص معاصران بر این نظرند که هرچند نوروز مانند عید غدیر و قربان، اسلامی نیست و عیدی باستانی و ملی است، ولی اسلام با آن مخالفتی ندارد؛ مشروط بر آنکه در برگزاری آن از انجام هر گونه گناه و هر آنچه زمینه معصیت را مهیا میکند، پرهیز شود[۲۵].
نگاه و سیره امامخمینی
از دیدگاه امامخمینی، نوروز عید اسلامی نیست؛ اما عید ملی است که اسلام با آن مخالفتی ندارد؛ بلکه بر انجام آداب و اعمال استحبابی مانند نماز، روزه و دعا در این روز توصیه میکند[۲۶]. نوروز در نگاه ایشان میتواند نقطه آغاز دو تحول اساسی باشد:
نخست، تحول در روح افراد و دوم، تحول در جامعه. ایشان با نگاه عارفانه به دعای تحویل سال، امیدوار بود با تحول در اخلاق، اعمال و روح افراد و انقطاع از شهوات، آمال دنیوی و گرفتاریهای نفسانی، احوال و امور جامعه و ملت در جهت رضای خداوند تغییر یابند[۲۷].
حالات امامخمینی نشان میدهد برخی آداب نوروز، مانند پرداخت عیدانه به اعضای خانواده بهویژه کودکان و خردسالان، مورد توجه ایشان بوده است[۲۸]. ایشان در مهمانیهای نوروزی با پوشیدن قبا و لباس نو و دادن عیدی به افراد، به پیشواز مهمانان نوروزی خود میرفت[۲۹]. امامخمینی در جوانی چندین غزل، قصیده و رباعی در وصف بهار و عید نوروز سروده است. ایشان در این اشعار، زمین را با آغاز بهار به بهشت تشبیه کرده است که از عطر گلهای زیبا و آواز پرندگان آکنده شده است[۳۰]. ایشان با تبریک عید بر فقیر و غنی، رفتن به دامان طبیعت و پوشیدن لباس نو را میستاید[۳۱].
نوروز در زندگی سیاسی امامخمینی
امامخمینی ضمن توجه به عید نوروز، در راهبرد مبارزاتی و سیاسی خود هم از مناسبت ملی نوروز با عنوان فرصت مناسبی برای توجهدادن مردم به مسائل مهم اجتماعی و سیاسی استفاده میکرد و گاهی با عنوان مبارزه منفی، برگزاری مراسم و جشن را نیز تعطیل اعلام میکرد. در این راستا، ایشان در ۲۲ اسفند ۱۳۴۱، در اعتراض به زیرپاگذاشتن احکام ضروری اسلام و قرآن، با انتشار اعلامیهای عید نوروز پیشرو را عزا اعلام کرد تا مسلمانان را از خطرهایی که برای قرآن و کشور قرآن در پیش است، آگاه کند.[۳۲] ایشان همچنین طی سخنانی در جمع روحانیان با بیان این نکته که «امسال ما عید نداریم»، تلاش کرد عموم مردم را از مصیبتهایی که محمدرضا پهلوی بر پیکر اسلام وارد کرده بود، آگاه سازد[۳۳]. ایشان بارها یادآور شد اعلام عزای عمومی در این آیین ملی، نه به دلیل تقارن با شهادت امامصادق(ع)، بلکه به سبب شدت ضربات و صدمات وارد شده بر مذهب و اسلام و به واسطه تصویبنامه غیر قانونی و تلاش برای هدم و حذف احکام ضروری اسلام و جایگزینکردن قوانین غربی است[۳۴] )ببینید: انجمنهای ایالتی و ولایتی)
پس از تبعید امامخمینی و در آستانه نوروز ۱۳۴۵، شماری از اسناد سازمان اطلاعات و امنیت کشور(ساواک)، از احتمال برگزاری تظاهرات در روزهای اول سال و پخش اعلامیه از سوی طرفدران امامخمینی، با هدف بازگرداندن ایشان به کشور خبر داده است. این اسناد که تلاش ساواک برای شناسایی عوامل این فعالیتها و پیشگیری از چنین اتفاقی را دربردارد، در تحلیل خود دستگیری و حبس محدود نیروهای انقلابی را مفید نمیداند و تقاضای تبعید، اعزام به سربازی و خارجکردن بعضی از آنها از کسوت روحانیت را پیشنهاد داده است[۳۵]. همچنین ساواک در همین سال، از چاپ کارت تبریکهای عید نوروز با تصویر و نام امامخمینی در تبریک عید و فرستادن آن به شهرهای مختلف خبر داده است[۳۶].
امامخمینی در نخستین سخنرانی خود به مناسبت عید نوروز، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مسئولان را به تأمین نیازهای مردم در ایام نوروز توجه داد و به پرهیز از احتکار و گرانفروشی در این زمینه سفارش کرد[۳۷]؛ بهویژه تهیه خوراک و پوشاک عید برای مستمندان و یتیمان در ایام نوروز، از نگاه ایشان اهمیت بسیاری داشت[۳۸]. در بیشتر پیامها و سخنرانیهای نوروزی امامخمینی خانواده شهدای انقلاب، مجروحان و آوارگان جنگ تحمیلی، نخستین مخاطبانی هستند که ایشان با قدردانی از فداکاریهای آنان، عید را به آنها تبریک گفته، آنان را مورد لطفهای خاص خود قرار میداد[۳۹] و از عموم مردم میخواست با سرکشی به بیمارستانها و توجه به اوضاع معیشتی بیماران و خانوادههایشان، به کاهش دردهای روحی آنان کمک کنند[۴۰]. ایشان در شرایطی که کشور در حال جنگ بود و بسیاری از خانوادهها درگیر مصایب و مشکلات ناشی از آن بودند، دستور داد کلمه «عید» از نامهای که در ایام عید نوروز آمده است، حذف شود[۴۱]. از نظر ایشان روزی برای ملت ایران عید است که بتوانند با تمام قوا دشمن را بیرون کنند[۴۲].
امامخمینی هرساله پیام نوروزی میداد و در قالب پیامها و سخنرانیهای نوروزی، به بیان مسائل روز از قبیل انتخابات و جنگ میپرداخت[۴۳]. بخشش زندانیان و مرتکبان جرایم عمومی، از سنتها و آیینهای دیرین حکومتداری در ایام نوروز است[۴۴]؛ بر همین اساس ایشان در آستانه آغاز دومین بهار انقلاب و با استفاده از فرصت نوروز، عفو عمومی اعلام کرد[۴۵] )ببینید: عفو( و نیز با عفو یا تخفیف مجازات محکومان و زندانیان موافقت کرد[۴۶]. ایشان ضمن نامیدن سال ۱۳۶۰ به رحمت، عطوفت و برادری، ملتهای مسلمان را به تحول در مناسبات فردی و اجتماعی فرا خواند و آنان را به وحدت و اعتصام به حبلالله دعوت کرد[۴۷].
امامخمینی در چهار سال منتهی به پایان عمرشان، در پیام نوروزی با ذکر کامل دعای تحویل سال، مصادفشدن نوروز، عید ملی ایرانیان، با اعیاد اسلامی مبعث پیامبر اسلام(ص)، تولد امامعلی(ع) و امامحسین(ع( و نیمه شعبان را فرصت مناسبی دانست که باید از ویژگیهای شاخص صاحبان هر کدام از این اعیاد، در جهت وحدت و برادری، اقامه عدل و زندهنگهداشتن دین خدا استفاده کرد[۴۸].
نوروز که مرکب از دو کلمه و به معنای روز تازه است، در متون و منابع دینی اعم از حدیث، فقه و تاریخ با دو عبارت یاد شده است: (النیروز) و (النوروز) به طور عمده نیروز یا نوروز در دو باب از فقه به پیروی از روایات مطرح شده است: نخست در باب مسأله غسل و نماز و روزههای مستحبی و دیگر در باب معاملات در مسأله بیع نسیه، بیع سلف و نیز مسأله هدیّه.
با توجه به آنکه روایات مربوط به هدیههای نوروزی و نیز عبارات فقها در باب نوروز در بحث معاملات از قدمت و اعتبار بیشتری برخوردارند، نخست روایات و عبارات این باب را ذکر میکنیم: روایت اول : مرحوم کلینی (متوفای ۳۲۹ قمری) در کهنترین متن حدیثی از کتب اربعه یعنی اصول کافی از حسن بن محبوب که از اصحاب اجماع شمرده شده از ابراهیم کرخی که از نظر رجالی ناشناخته است، نقل کرده است. قال: سألت ابا عبداللّه (علیهالسلام) عن الرّجل یکون له الضَیَعةُ الکبیرةُ فاذا کان یومُ المَهَرجان أو النیروز أهَدوا إلیه الشیءَ لیس هو علیهم یتقرّبون بذلک الیه؟ فقال: ألیسَ هم مُصلّین؟ قلت:بلی! قال: فلیقبل هدیتَهُم ولیُکافِهِم؛[۱۹] [۲۰] [۲۱] [۲۲] [۲۳] [۲۴] [۲۵] ابراهیم کرخی گفت: از امام صادق (علیهالسلام) درباره شخصی پرسید که مزرعه بزرگی دارد و روز مهرگان یا نوروز که فرا میرسد کارگران و کشاورزان (به رسم نوروز) برای او هدیه میبرند؛ آیا بپذیرد؟ امام فرمود: آیا هدیهدهندگان اهل نماز و مسلمانند؟ گفت: آری! امام فرمود: هدیه آنها را بپذیرید و در مقابل جبران و تدارک کند.
گذشته از سند روایت که ابراهیم کرخی مجهول و ناشناخته است، نه آنکه ضعیف باشد و گذشته از آنکه مشایخ سهگانه آن را در کافی، فقیه و تهذیب نقل کردهاند و والد مجلسی در شرح فقیه آن را صحیح شمرده، روایت دلالت دارد که در آن روزگار در میان مسلمانان رسم هدیههای نوروزی برقرار بوده و امام هیچگونه اشکالی بر آن نکرده و بلکه به نوعی آن را تأیید فرموده است. روایت دوم : اتی علّی (علیهالسلام) بهدّیةِ النیروز فقال: ما هذا؟ قالوا: یا امیرالمؤمنین الیوم النیروز. فقال: إصنَعوا لنا کلَّ یوم نیروزاً؛[۲۶] هدیه نوروزی برای امیرمؤمنان (علیهالسلام) آوردند. امام پرسید: این چیست؟ گفتند: امروز نوروز است. (هدیه نوروزی است) امام فرمود: هر روز را برای ما نوروز کنید.» روایت سوم : و روی انه (علّی) علیه السلام قال: نوروزنا کل ّ یوم؛ [۲۷] [۲۸] [۲۹] بنابر این روایات، در زمان خلافت امیرمؤمنان (علیهالسلام) به مقتضای رسوم گذشته که به بزرگان هدیه نوروزی میدادهاند، برای امام هدیه نوروزی آوردند و امام نیز نه اصل نوروز را و نه آیینهای آن مانند هدیهدادن را منع نفرموده است. روایت چهارم : أنه اهدی إلیه فالوذَجُ، فقال:ما هذا؟ قالوا: یوم نیروزٍ! قال: فَیَرِزوا إن قَدَرتُم کل ّ یوم؛ [۳۰] [۳۱] برای امام علی (علیهالسلام) فالوذج (حلوای نوروزی سمنو) هدیه آوردند. امام فرمود: این چیست؟ گفتند: روز نوروز است. فرمود: اگر میتوانید هر روز را نوروز کنید. با توجه به آنکه مقداری از مراسیل شیخ صدوق در الفقیه و الخصال و دیگر کتابهایش که از پیامبر (صلیاللهعلیهوآله یا امیرمؤمنان (علیهالسلام) نقل کرده، بنابر تتبع به عمل آمده از کتابهای عامه سرچشمه میگیرند، به احتمال قوی این دو مرسل شیخ صدوق در فقیه همانند مرسل دعائم الاسلام قاضی نُعمان همان است که در کتابهای اهل سنّت با قدری اختلاف و همراه با توضیح بیشتر ذکر شده است. برای نمونه مواردی از آن شمار میشود: بخاری متوفّای ۲۵۶ قمری صاحب صحیح معروف بخاری در کتاب التاریخ الکبیر در دو مورد جریان نوروز را ذکر کرده است: نخست آنکه از ایوب بن دینار از پدرش نقل میکند: ان علیاً کان لایقبل هدیة النیروز؛[۳۲] همانا علی (علیهالسلام) هدیه نوروزی را نمیپذیرفت.» مورد دیگر از حماد بن سَلَمه از علی بن زید از سعر تمیمی روایت کرده است. اتی علی ّ بفالوزج قال: ما هذا؟ قالوا: الیوم النیروز! قال: فَنیرِوزا کل ّ یوم.»
روایت دوم تاریخ بخاری همان روایتی است که از فقیه و دعائم به طور مرسل نقل شد. روایتی را ابن ندیم متوفای ۳۸۵ قمری در الفهرست و زمخشری متوفای ۴۶۷ قمری در ربیع الابرار[۳۳] ، بیهقی در سنن [۳۴] ، خطیب در تاریخ بغداد [۳۵] ، ابن حزم در المحلی [۳۶] ، متقی هندی در کنز العمال [۳۷] ، ابن خلکان در وفیات الاعیان [۳۸] ، و بلاذری در انساب الاشراف [۳۹] به مناسبت بیان بیوگرافی نُعمان بن ثابت مرزبان پدر و یا جد پدری ابوحنیفه رئیس مذهب حنفیها و پیشوای معروفِ فقهیِ اهل عراق که پدر یا جدّش ایرانی تبار و اهل فارس و یا اهل کابل بوده، روایتی را نقل کردهاند که وی به رسم آیین نوروزی فالوذج برای امام علی (علیهالسلام) هدیه آورد و در این جریان بود که امام فرمود: «نوروزنا کل ّ یوم.» و بنابر روایتی درباره روز مهرگان فرمود: «مَهِرجونا کل ّ یوم.» با دادن هدیه هر روز ما را نوروز و یا مَهرگان کنید. واژه فالوذج که عربی همان فالوده است، به معنای حلوای نوروزی و سَمَنو است که سوغاتی ایرانیان و شیرینی نوروزی بوده است. در روایاتی به چگونگی فراهم آوردن و پخت آن اشاره شده که مرکب از مغز گندم، روغن و عسل و شکر و یا هر ماده شیرین دیگری است که داخل دیگ جوشیده و پخته میشود.[۴۰] [۴۱] [۴۲] ، روایت پنجم : «ان المجوس اَهدَوا إلیه علی (علیهالسلام) یوم النیروز جاماتٍ من فِضَةٍ فیها سُکّر فقسّم السُکّرَ بین اصحابه وحسبها من جزیتهم و بَعَثَ الیه (علی (علیهالسلام) ) دهقانُ بثوبٍ منسوجٍ بالذهب فابتاعه منه عمرو بن حریث باربعةٍ الآف درهم الی العطاء؛[۴۳] مجوسیها (ایرانیان قبل از مسلمانشدن) در روز نوروز جامهای سیمین و نقرهای پر از شکر و شیرینی برای حضرت امیر (علیهالسلام) هدیه آوردند. امام هدایای آنان را پذیرفت و آن را میان مسلمانان تقسیم کرد و در مقابل جزیه و خراج آنان را بخشید.» دهقانی (بزرگ قبیله) پارچهای زرباف برای آن حضرت هدیه کرد. امام آن را به عمرو بن حریق به چهار هزار درهم فروختند.
روشن است که آن را برای مستمندان و یا دیگر مصارف جامعه اسلامی به مصرف رسانیدند. روایت ششم : روایات دیگری از ابن عباس با همین مضمون نقل شده است که جهت رعایت اختصار از نقل آنها در میگذریم.[۴۴] [۴۵] نابراین در هدیههای نوروزی که میان ایرانیان معمول و مرسوم بوده، چه آنگاه که به یک دیگر هدیه میدادهاند و یا کشاورزان به اربابها و مالکان بزرگ پیشکش میکردهاند و یا حتی در مواردی که برای رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله)[۴۶] [۴۷] . و امام علی (علیهالسلام) هدیه نوروزی میدادهاند، هیچگونه مخالفت و منعی و یا اصلاحی نقل نشده است، بلکه با پذیرفتن هدایای نوروزی و تدارک عوض آن با بخشش جزیه و خراج و یا دادن هدیه متقابل به نوعی آن را تأیید میکردهاند.[۴۸]
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد
فروِدین باشَد سر آغازِ بَهار - باغ و راغ و دشت و دامن سبزه زار
فروِدین باشَد سر آغازِ حَیات - بَعدِ تلخی آمَده شاخِ نَبات
فروِدین بعد از زمستان آمده - خوش سرودی از نَیِستان آمده
فروِدین آمد پس از سرما و یَخ - آید از لانه برون مور و مَلَخ
فروِدین آمد پس از اسفند و دی - شُد بهار اینَک تو خوابی تا به کِی
فروِدین آمد پس از بهمن کنون - باد و باران مینوازَد اَرغَنون
فروِدین آمد زمین بیدار شُد - وقتِ شُست و رُفت و وقتِ کار شُد
فروِدین پایانِ یخبندان شُده - وقت شُخم و کِشتِ دهقانان شُده
فروِدین سازِ بهاری میزَنَد - سازِ شُخم و کِشت وکاری میزَنَد
بَرطبیعت نَفخِ صوری میدَمَد - نَغمه ای دَشتی زِ شُوری میدَمَد
نفخه یِ صوری به آغازِ بهار - میشَوَد همچون قِیامَت آشکار
دشت و باغ و راغ و کوه و دامَنَه - سبز گردد چون درخت و دِرمَنَه
روُحُ الأزْمانِ هست اَیّامِ بَهار - برشکوفه کُن نگه بَر شاخسار
چون نّظَر بر سبزه ها و خُضْرَه ها - مایه شادابی است و نُشْرَه ها
با نظر بر سبزه ها شاداب شَو - اَز سَحابِ لُطفِ حَق سیراب شَو
اَبرِ رَحمت چون رَسَد بالایِ سَر - شَو زِ اَلطافِ اِلهی بَهرَه وَر
اَز خُدا خواهیم بارانی لَطیف - تا کُنَد روح و رَوانِ ما نَظیف
تا کُنَد پُر آب، زان گودالها - تا شَوَد سیراب، جوی و کالها
تا شَوَد سر سَبز باغ و راغها - تا شَود سیراب اَز آن تاغها
تا شَوَد پُر آب گندم زارها - تا شفا یابَد اَز آن بیمارها
باقری، بارانِ نیسان چون رَسَد - رَحمتِ حَق بهرِ ما افزون شَوَد
سروده شده بهار سال 1402
امام رضا علیه السلام : أمّا فَصْلُ الرَّبیعِ فَإنّهُ روُحُ الأزْمانِ. فصل بهار روح زمانهاست. (بحار الأنوار، ج 59، ص312)
امام رضا علیه السلام : أَمَّا فَصْلُ الرَّبِيعِ فَإِنَّهُ رُوحُ الْأَزْمَانِ وَ أَوَّلُهُ آذَارُ وَ عَدَدُ أَيَّامِهِ ثَلَاثُونَ يَوْماً وَ فِيهِ يَطِيبُ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ وَ تَلِينُ الْأَرْض. فصل بهار روح زمانها است و اول آن ماه (آزار) است و شماره روزهايش سى و يك روز است در اين ماه شب و روز پاكيزه است زمين نرم مىشود. (طب الرضا: 17؛ عنه البحار: 59 / 312)
رَوَوْا عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه آله : اغْتَنِمُوا بَرْدَ الرَّبِیعِ فَإِنَّهُ یَفْعَلُ بِأَبْدَانِکُمْ مَا یَفْعَلُ بِأَشْجَارِکُمْ وَ اجْتَنِبُوا بَرْدَ الْخَرِیفِ فَإِنَّهُ یَفْعَلُ بِأَبْدَانِکُمْ مَا یَفْعَلُ بِأَشْجَارِکُمْ. سرمای بهار را غنیمت بشمارید که با بدنهای شما همان کاری را میکند که با درختان میکند واز سرمای پاییز دوری کنید که با بدنهای شما همان کاری را می کند که با درختان میکند . (بحارالأنوار ج : 59 ص : 271)
رسول خدا صلی الله علیه و آله : اِذا رَأَیتُم الرَّبیعَ فاکثِروا ذِکرَ النُّشُورَ. هرگاه بهار وارد شد بسیار از قیامت یاد کنید زیرا قیامت شبیه بهار است. (مفاتیح الغیب، ج۱۷(
امام رضا علیه السلام : اَلطّيبُ نُشْرَةٌ، وَ الْعَسَلُ نُشْرَةٌ، وَ الرُّكُوبُ نُشْرَةٌ، وَ النَّظَرُ اِلَى الْخُضْرَةِ نُشْرَةٌ. بوی خوش، عسل، سوارکاری و نگاه به مناظر سرسبز و خرم، باعث نشاط و شادی میشود. (عیون اخبار الرضا باب ۳۱/ حدیث ۱۲۶)
امام علی علیه السلام : اللَّهُمَّ انْشُرْ عَلَيْنَا غَيْثَكَ وَ بَرَكَتَكَ وَ رِزْقَكَ وَ رَحْمَتَكَ، وَ اسْقِنَا سُقْيَا نَاقِعَةً مُرْوِيَةً مُعْشِبَةً، تُنْبِتُ بِهَا مَا قَدْ فَاتَ وَ تُحْيِي بِهَا مَا قَدْ مَاتَ، نَافِعَةَ الْحَيَا، كَثِيرَةَ الْمُجْتَنَى، تُرْوِي بِهَا الْقِيعَانَ وَ تُسِيلُ الْبُطْنَانَ وَ تَسْتَوْرِقُ الْأَشْجَارَ وَ تُرْخِصُ الْأَسْعَارَ، إِنَّكَ عَلَى مَا تَشَاءُ قَدِيرٌ. بار خدايا، بر ما باران و بركت و روزى و رحمت خود بگستران. بر ما بارانى ببار سودمند، سيراب كننده، روياننده گياهان، كه بروياند هر چه را كه نابود شده، و زنده گرداند، هر چه را كه مرده است. بارانى بر ما ببار، كه تشنگى را برطرف گرداند كه و ميوه ها را افزون سازد و زمينهاى پست را سيراب كند و بر دره ها سيلاب افكند و درختان را برگ روياند و نرخها را بشكند كه تو به هر كارى كه بخواهى توانايى. (خطبه 143 نهج البلاغه)
امام علی علیه السلام : وَ انْشُرْ عَلَيْنَا رَحْمَتَكَ بِالسَّحَابِ الْمُنْبَعِقِ وَ الرَّبِيعِ الْمُغْدِقِ وَ النَّبَاتِ الْمُونِقِ سَحّاً وَابِلًا تُحْيِي بِهِ مَا قَدْ مَاتَ وَ تَرُدُّ بِهِ مَا قَدْ فَاتَ. خدایا رحمت خود را با ابر پر باران و بهار پر آب و گیاهان خوش منظر شاداب بر ما نازل فرما، بارانی درشت قطره بر ما فرو فرست كه مردگان را زنده و آنچه از دست ما رفته به ما بازگرداند. (نهج البلاغه،خطبة 115)
امام صادق علیه السّلام : ما مِن یَومِ نَیروزٍ إلاّ و نَحنُ نَتَوقَّعُ فِیهِ الفَرَجَ لأِنَّهُ مِن أیّامِنا و أیّامِ شِیعَتِنا. هیچ نوروزی نیست مگر آن که ما در آن روز منتظر فرج ظهور قائم آل محمّد صلی الله علیه و آله و سلم هستیم؛ چرا که نوروز از روزهای ما و شیعیان ما است. (مستدرک الوسائل جلد 6 ، صفحه 352)
دعای نوزدهم صحیفه سجادیه دعای حضرت سجاد علیه السلام هنگام طلب باران پس از قحطی و خشکسالی : اَللَّهُمَّ اسْقِنَا الْغَيْثَ، وَ انْشُرْ عَلَيْنَا رَحْمَتَكَ بِغَيْثِكَ الْمُغْدِقِ مِنَ السَّحَابِ الْمُنْسَاقِ لِنَبَاتِ أَرْضِكَ الْمُونِقِ فِي جَمِيعِ الآفَاقِ. خدایا! برای ما باران فرست، و رحمتت را به باران پُر آب و فراوان بر ما بگستران؛ از ابری که برای گیاه زیبای زمینت، در تمام ناحیه ها و اطراف سوق داده شده.
اَللَّهُمَّ اسْقِنَا غَيْثاً مُغِيثاً مَرِيعاً مُمْرِعاً عَرِيضاً وَاسِعاً غَزِيراً، تَرُدُّ بِهِ النَّهِيضَ، وَ تَجْبُرُ بِهِ الْمَهِيضَ. خدایا! برای ما بارانی فریادرس و برطرف کنندۀ قحطی فرست؛ بارانی رویانندۀ گیاه، و سرسبز کنندۀ دشت و دمن، و بارانی وسیع و فراوان که به وسیلۀ آن گیاه از رشد ایستاده را به عرصۀ رشد و نموّ بازگردانی و در سایۀ آن، مردگی و خشکی زمینی که علف و گیاهش از بین رفته جبران کنی.
اَللَّهُمَّ اسْقِنَا سَقْياً تُسِيلُ مِنْهُ الظِّرَابَ، وَ تَمْلَأُ مِنْهُ الْجِبَابَ، وَ تُفَجِّرُ بِهِ الْأَنْهَارَ، وَ تُنْبِتُ بِهِ الْأَشْجَارَ، وَ تُرْخِصُ بِهِ الْأَسْعَارَ فِي جَمِيعِ الْأَمْصَارِ، وَ تَنْعَشُ بِهِ الْبَهَائِمَ وَ الْخَلْقَ، وَ تُكْمِلُ لَنَا بِهِ طَيِّبَاتِ الرِّزْقِ، و تُنْبِتُ لَنَا بِهِ الزَّرْعَ وَ تُدِرُّ بِهِ الضَّرْعَ وَ تَزِيدُنَا بِهِ قُوَّةً إِلَى قُوَّتِنَا. خدایا! ما را بارانی فرست که به وسیلۀ آن از تپّه ها آب سرازیر فرمایی، و چاه ها از آن پر کنی، و نهرها را روان سازی، و درختان را برویانی، و قیمت ها را در تمام شهرها ارزان کنی، و چهارپایان و مخلوقات را نشاط و قوّت دهی، و روزی های پاکیزه را برای ما کامل کنی، و زراعت را برویانی، و پستان ها را پر شیر سازی، و نیرو به نیروی ما بیفزایی.
یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ
یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ - پرده ها را زِ قَلبِ ما بردار
اَی دِگَر گون کننده یِ دِلها - کُن نَظَر نَک، بِه سویِ بی دلها
اَی تو رَوشَن کُنندَه یِ چِشمان - دیده ها سویِ توست، یا رَحمان
اَی مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ هَمَه - کُن تو تَدبیرِ نیکو، بِه حال هَمَه
اَی کِه هَر روز و شب تُو اَستی دَرتَدبیر - کُن تو نیکی بَرایِ ما تَقدیر
اَی خُدا، یَا مُحَوِّلَ الْأَحْوَالِ - بِهترین کُن تُو حالِ ما اِمسال
اَحْسَنُ الْحَالِ ما، نَما روزی - سالِ شادی وَ سالِ فیروزی
کُن تُو مِحنَت وَ غَم زِ ماها، دور - چَشمِ تَنگِ حسود را کُن کور
عِیدِیِ ما مِنَ السَّماء، اَنزِل - دِه به ما، روشَنِیِ چَشم و دِل
شَوَد، عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَ آخِرِنَا - بَهرِ حاضِر وَ هَم مُسافِرِنا
بَر طَرَف کُن زِ ما ها تو غمها را - برسان مَهدِی اِبنِ زهرا را
کُن تُو ظاهِر کنون، رَبِيعِ الْأَنَامِ - چونکه با اوست، نَضْرَةِ الْأَيَّامِ
باقری، مَهْدِيِّ الْاُمَم، آید – آری آن، يَجْمَعَ بِهِ الْكَلِم، آید
سروده شده شب عیدنوروز سال 1402
یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد
یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ
یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ - پرده ها را زِ قَلبِ ما بردار
اَی دِگَر گون کننده یِ دِلها - کُن نَظَر نَک، بِه سویِ بی دلها
اَی تو رَوشَن کُنندَه یِ چِشمان - دیده ها سویِ توست، یا رَحمان
اَی مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ هَمَه - کُن تو تَدبیرِ نیکو، بِه حال هَمَه
اَی کِه هَر روز و شب تُو اَستی دَرتَدبیر - کُن تو نیکی بَرایِ ما تَقدیر
اَی خُدا، یَا مُحَوِّلَ الْأَحْوَالِ - بِهترین کُن تُو حالِ ما اِمسال
اَحْسَنُ الْحَالِ ما، نَما روزی - سالِ شادی وَ سالِ فیروزی
کُن تُو مِحنَت وَ غَم زِ ماها، دور - چَشمِ تَنگِ حسود را کُن کور
عِیدِیِ ما مِنَ السَّماء، اَنزِل - دِه به ما، روشَنِیِ چَشم و دِل
شَوَد، عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَ آخِرِنَا - بَهرِ حاضِر وَ هَم مُسافِرِنا
بَر طَرَف کُن زِ ما ها تو غمها را - برسان مَهدِی اِبنِ زهرا را
کُن تُو ظاهِر کنون، رَبِيعِ الْأَنَامِ - چونکه با اوست، نَضْرَةِ الْأَيَّامِ
باقری، مَهْدِيِّ الْاُمَم، آید – آری آن، يَجْمَعَ بِهِ الْكَلِم، آید
سروده شده شب عیدنوروز سال 1402
یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ
یَا مُقَلِّب، تو بر قُلُوبُ وَ الْأَبْصَار - یا مُدَبِّر به اَیّام و لَیْل و نَهَار
اَی خُدایا، اَیَا مُحَوِّلَ الْأَحْوَال - بِهترین کُن تُو حالِ ما اِمسال
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: اشعار و سروده های باقری ، نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد
مژده یاران عیدِ نوروز آمده
مژده یاران عیدِ نوروز آمده
مژده یاران عیدِ نوروز آمده - بهرِ یاران بهترین روز آمده
مژده یاران سالِ نو آمد پدید - روزِ نو با سالِ نو از ره رسید
مژده یاران دی شد و بهمن برفت - فرودین با تاجِ گُل بَر شُد به تخت
روزی از نو آمد و نوروز شد - بختِ ما با لُطفِ حق فیروز شد
عیدِ نوروز آمد و گشته بهار - دشت و صحرا گشته سبز و لاله زار
فرودین شُد سبز شُد دشت و دَمَن - لاله و سنبل در آید در چمن
بر ز مستان روزِ پایان آمده - برف رفت و وقتِ باران آمده
نو بهاران آمده بر کوه و دشت - نفخِ صوری شد طبیعت زنده گشت
شد قیامت بهر بذر و دانه ها - مورها بیرون شوند از لانه ها
مارها ومورها در جنب و جوش - بادها و ابرها اندر خروش
قُمری و بلبل به آواز آمده - لاله با لیلی چه با ناز آمده
بذرِ زیرِ خاک را شُد رستخیز - آهوان خوشحال و اندر جست و خیز
حالِ دنیا چون زمستان را بُوَد - رستخیز همچون بهاران را بُوَد
فرودین با نفخ صور از ره رسد - رستخیزی بهرِ ما ناگه رسد
آن عمو نوروز اسرا فیلِ ماست - که به شیپورش دَمَد از چپ و راست
میدهد بر ما خبر از نفخِ صور - زنده گردد مرده یِ خفته به گور
گر همی گوئی قیامت چون بُوَد؟ - گویمت که رستخیز اکنون بُوَد
این بهاران در مَثَل شد رستخیز - رستخیز اکنون شده بر پای خیز
کن نظر اکنون به دیوانِ عمل - در عمل کوش و رهان خویش از دَغَل
باقری هر سال گاهِ فرودین - رستخیزی نو بُوَد اندر کمین
سروده حجّة الاسلام باقری پور به مناسبت آغاز سال 1400
کتاب مجموعه اشعارباقری اینجا و اینجا مشاهده فرمائید
مژده یاران عیدِ نوروز آمده- بهرِ یاران بهترین روز آمده
کتاب موبایل مجموعه اشعار باقری آندروید
http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/asharebageri.apk
کتاب موبایل مجموعه اشعار باقری جاوا
http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/asharebageri.jar
کتاب موبایل مجموعه اشعار باقری html
http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/asharebagheri.htm
کتاب موبایل مجموعه اشعار باقری pdf
http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/asharebagheri.pdf
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: اشعار و سروده های باقری ، نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد
جایگاه عید نوروز در آیات قرآن، احادیث و روایات معصومین
جایگاه عید نوروز در آیات قرآن، احادیث و روایات معصومین
آیات و احادیث عید نوروز بسیار فراوان است. واژه عید یک بار در قرآن آمده است ولی در احادیث درباره عید نوروز و آداب آن بسیار سخن گفته شده است. عید نوروز که با تحویل سال و چرخیدن یک دور کامل زمین به گرد خورشید شروع می شود، از جمله اعیادی است که تاریخ پیدایش آن قبل از اسلام است. این عید با آمدن اسلام و زدودن خرافات از چهرۀ آن مورد موافقت و تأیید اسلام قرار گرفت.
عَنْ مُعَلَّى بْنِ خُنَيْسٍ قالَ: دَخَلْتُ عَلَى الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عليه السلام يَوْمَ النِّيرُوزِ فَقالَ عليه السلام: أَتَعْرِفُ هذَا الْيَوْمَ؟ قُلْتُ: جُعِلْتُ فَداكَ هذا يَوْمٌ تَعْظِمُهُ الْعَجَمُ وَ تَتَهادى فِيهِ. فَقالَ عليه السلام: ...يا مُعَلّى اِنَّ يَوْمَ النِّيرُوزِ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِى أَخَذَ اللّه ُ فِيهِ مَواثِيقَ الْعِبادِ أَنْ يَعْبُدُوهُ وَ لا يُشْرِكُوا بِهِ شَيْئا وَ اَنْ يُؤْمِنُوا بِرُسُلِهِ وَ حُجَجِهِ وَ أَنْ يُؤْمِنُوا بِالْأَئِمَّةِ عليهم السلام... وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِى يَظْهَرُ فِيهِ قائِمُنا... وَ ما مِنْ يَوْمِ نِـيرُوزٍ اِلاَّ وَ نَحْنُ نَتَوَقَّعُ فِيهِ الْفـَرَجَ لاَِنـَّهُ مِنْ أَيّامِنا وَ اَيَّامِ شِيعَـتِـنا… [بحار الانوار، ج 59، 92] معلّى گويد: در عيد نوروز به حضور امام صادق عليه السلامشرفياب شدم. حضرت فرمود: امروز را مى شناسى؟ عرض كردم: روزى است كه عجمها آن را بزرگ مى شمارند و در آن روز به يكديگر هديه مى دهند. حضرت فرمود: ...امروز روزى است كه خداوند از بندگان خود پيمان گرفت تا او را عبادت كنند و به او شرك نورزند و به پيامبران و حجج الهى و ائمّه معصومين عليهم السلام ايمان بياورند و... در اين روز قائم ما(عج) ظاهر مى شود، و نوروزى نمى رسد مگر اينكه ما اهل بيت عليهم السلام ظهور اسلام و گشايش آن را توقّع داريم، چون نوروز از روزهاى ما و شيعيان ماست.
وَ رُوِىَ عَـنْ عَـلِىٍّ عليه السلام اِنـَّهُ قـالَ: نِـيرُوزُنـا كُـلُّ يَـوْمٍ. [من لايحضره الفقيه، ج 3، 300] حضرت امير المؤمنين عليه السلام فرمود: هر روز براى ما، نوروز است.
اُتِىَ عَلِيُّ عليه السلام بِهَدِيَّةِ النَيرُوزِ، فَقالَ عليه السلام: اما هذا؟ قالُوا: يا أَمِيرَالْمُؤْمِنينَ، أَلْيَومُ النِّيرُوزُ، فَقالَ عليه السلام: اِصْنَعُوا لَنا كُلَّ يَوْمٍ نِيرُوزا. [وسائل الشيعه، ج 12، 214] هديه نوروزى براى حضرت امير المؤمنين عليه السلامآورده شد. حضرت فرمود: اين چيست؟ گفتند: امروز نوروز است. حضرت فرمود: ـ پس در اين صورت ـ هر روز ما را نوروز سازيد.
قال الصادق علیه السلام «اذا کان یوم النیروز فاغتسل والبس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک و تکون ذلک الیوم صائما» (میزان الحکمة ج 7 ص 132) هرگاه نوروز فرا رسد غسل کرده و پاکیزه ترین لباسهایت را پوشیده و از معطرترین عطرهایت استفاده کن و آن روز را روزه بگیر.
«اتی علی علیه السلام بهدیة النیروز فقال علیه السلام ما هذا؟ فقالوا یا امیرالمؤمنین الیوم النیروز! فقال علیه السلام اصنعوان کل یوم نیروزا» (شیخ صدوق من لایحضرالفقیه ج 3 ص 219) در روز نوروز هدیه ای برای امیرالمؤمنین علی علیه السلام آورده شد. حضرت فرمودند این هدیه چیست؟ آنان پاسخ دادند امیرالمؤمنین امروز نوروز است امام فرمودند: هر روز را برای ما نوروز کنید.
قال الصادق (ع) : ما من یوم نیروز الا و نحن نتوقع فیه الفرج لانه من ایامنا و ایام شیعتنا ، حفظته العجم و ضیعتموه انتم ( بحارالانوار جلد 59) امام صادق (ع) فرمودند : نوروز که می آید ما منتظر فرج آل محمد (ص) هستیم ، زیرا نوروز از روزهاى ما و روزهاى شیعیان ما است . شما آن را از دست دادید و پارسیان آن را نگه داشتند .
حضرت امام علی (ع) : " کل یوم لا یعصی الله تعالی فیه فهو یوم عید " هر روزی که در آن روز ، معصیت خدا نشود و گناهی انجام نگیرد ، آن روز را عید خوانده است .
«روی المعلی بن خنیس عن مولانا الصادق (ع) فی یوم النیروز : واذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک و تکون صائماذلک الیوم... » معلی بن خنیس به نقل از امام صادق (ع) درباره نوروز می گوید : هنگام نوروز غسل کن ، پاکیزه ترین لباس هایت را بپوش به خوشبوترین چیزها خود را خوشبو نما و در آنروز ، روزه باش .
«معلی بن خنیس عن الصادق (ع) : ان یوم النیروز هو الیوم الذی اخذفیه النبی (ص) لامیرالمؤمنین (ع) العهد بغدیر خم فاقروا له بالولایه فطوبی لمن ثبتعلیها و الویل لمن نکثها ...» نوروز روزی است که پیامبر (ص) از مردم برای امیرمومنان (ع) پیمان ولایت گرفت و مردم آن را پذیرفتند ، خوش به حال کسی که بر آن پیمان ثابت بماند ، وای بر کسی کهآن عهد را بشکند ...
قال الباقر علیه السلام «صلة الارحام تزکی الاعمال و تنمی الاموال و تدفع البلوی و تنسی ء الاجل » (میزان الحکمة ج 4 ص 84) ارتباط با خویشان، اعمال را پاکیزه می کند، دارائیها را افزایش می دهد و بلاهارا دور می کند و مرگ آدمی را به تاخیر می اندازد.
قال الصادق علیه السلام «من زار اخاه فی الله، قال الله عزوجل ایای زرت و ثوابک علی و لست ارضی لک ثوابا دون الجنة » (میزان الحکمة ج 7 ص 86) هرگاه کسی برادرش را در راه خدادیدار کند، خداوند می فرماید: تو مرا زیارت کردی و پاداش تو بر من است و برای تو ثوابی کمتر از بهشت راضی نمی شوم.
شروع زنده شدن طبیعت هم از نوروز است که زمین سرد و افسرده با آمدن نشانههای بهار، نشانههای حیات و زندگی را نشان میدهد. به عبارت دیگر، هرچند که در قرآن کریم اشارهای به ایام نوروز نشده است، اما درباره فصل بهار و زنده شدن طبیعت آیات بسیاری وجود دارد.
در آیات 5 و 6 سوره حج میفرماید: «وَ تَرَى الْأرْضَ هامِدَه فَإذا أنْزَلْنا عَلَیهَا الْماءَ اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ وَ أنْبَتَتْ مِنْ کلِّ زَوْجٍ بَهیجٍ. ذلِک بِأنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أنَّهُ یحْیى الْمَوْتى وَ أنَّهُ عَلى کلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ؛ زمین را جامد و افسرده و بیروح و بی جنبش میبینی اما همین که آب باران را بر آن نازل کنیم به جنبش و حرکت درمیآید و فزونی میگیرد و انواع گیاهان سرور افزا میرویاند. این از آن جهت است که خداوند حق است و نظام زنده کردن مردهها در قبضه قدرت اوست و اوست که بر هر چیز تواناست.»
در آیه 50 سوره روم به زنده شدن زمین در فصل بهار اشاره میکند که: «فَانظُرْ إِلَی ءَاثَـَرِ رَحْمَت اللَّه کَیْف یُحْی الاْ رْض بَعْدَ مَوْتِهَآ إِن ذَلِکَ لَمُحْی الْمَوْتَی وَ هُوَ عَلَی کُل شَی ءٍ قَدِیرٌ؛ پس به آثار رحمت خدا بنگر که چگونه زمین را پس از مرگش زنده میگرداند. در حقیقت، هم اوست که قطعاً زنده کننده مردگان است و اوست که بر هر چیزی تواناست.»
عید نوروز از دیدگاه امام صادق (ع)
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد
مژده یاران عیدِ نوروز آمده- بهرِ یاران بهترین روز آمده
یا مقلّب قلبِ ماها شادكن - یا مدبّرمملكت آباد كن
یا محوّل احسن الحالی عطا - كن به ما ما را زغم آزاد كن
یا مقلّب قلب من دردستِ توست - یامدبّر این دلم پابستِ توست
یا محوّل احسن الحالم بده - ازبدیها فارغ البالم بده
یا مقلّب قلبِ مارا نورده - حالِ ما بِه كن سری پرشورده
کن تو تدبیری که در لیل و نهار - حال قلبِ ما شود همچون بهار
سالِ ما هزاروچارصدهم گذشت
سالِ ما هزاروچارصدهم گذشت - گشت خرّم درّه و صحرا و دشت
آخر این سال شعبان آمده - گشت دنیا همچنان باغ بهشت
مردم ایران در این پایانِ سال - از خدا دارند اینَک یک سؤال
که به یُمنِ این ولادتها یِ نیک - دِه خدایا بر غم و محنت زوال
باقری خوشحال باش این روزها - هم تمامِ سالها نوروزها
اندر این اعیادِ شعبا نیّه ات - برکروناها شوی پیروزها
سروده شده ماه شعبان و پایان سال 1400
آمد بهار و دشت و دمن گشت سبزه زار
آمد بهار و دشت و دمن گشت سبزه زار - صنعِ خدا بدشت و دمن گشت آشكار
نقّاشِ چیره دستِ چنین تابلوی نفیس - با شد خدای جلَّ جلاله بزرگوار
او آفریده نقشِ چنینی دراین جهان - از ماه و مهروكهكشان و درّو صدف دردلِ بِحار
از آدمی و برّه وبزغاله وزطُیور - از كوه و دشت و دامن و انهار و جویبار
از باغ و راغ و زاغ و زغن،گلّه وشبان - ازكشت و زرع و رود و چمن،چشمه وچنار
باشد تمام صنعِ خدا، صانعِ حكیم - كایاتِ اوست بر در و دیوار آشكار
او بوده است مُصوّرِ ارحام مایشاء - ازمردو زن سفید و سیه ترك و هم تتار
تنها نه او مصوّرِ ما بوده در رحم - بل دستِ اوست گردش تصویرِ روزگار
او خالق است ولوح وقلم هم بدستِ اوست - صورتگراست و نقطهِ هستی است درمدار
بود و نبودِ عالمِ هستی زبودِ اوست - او خالق است و صانع و رب است كردگار
در دستِ اوست گردشِ افلاك وكائنات - با نظمِ اوست گردشِ این لیل و این نهار
گوید چو او كه كنون شب شود،شود - گوید چو او بایست، شود ایست برقرار
برهركسی كندچو نظر نان به روغن است - وز اخم و تَخمِ او چه سیاه است روزگار
خواهی اگر كه او بنماید تورا نظر - دربندِ بندگی بشو نه كه دربندِ الفرار
خواهی اگر بهشتِ خدا شو غلامِ او - وزنوكری حق مگر برسی دارِ اَلقرار
ای باقری عبادتِ حق شیوهِ تو باد - چون هست بندگی خدا تاجِ افتخار
فصل بهار آمد و عالم بهارشد
فصل بهار آمد و عالم بهارشد - دشت ودمن زلطف خداسبزه زارشد
نوروز و عید آمد وشد روزِ نو زنو - در روزِ نـو لبا سِ همه نـو نَـوارشد
آمدبهارورفت زمستان وماه دی - جشنِ بهار در همه جا برگزارشد
آمد بهار و روزی نو روز هم زنو - امروزِ بهتری برای همه افتخارشد
آمد بهارو فصل تلاش است وباغبان - با همّـتِ بلنـد واردِ میـدان كارشد
با همّت مضاعفِ ما اندر این بهار - شاداب كوی و برزن وشهرودیارشد
بایدكنیم كارمضاعف در این بهار - چون در بهار طبع وطبیعت به كارشد
با بیل وداس وتیشه وخودكار،كارزار - درباغ و راغ و مدرسه و كشتزارشد
آمدبهاروزنده زمین وزمانه گشت - سرفصلِ دیگری به دفتراین روزگارشد
دی رفت وفصل زمستان وگاه خواب - آمـد كنـو ن بهـار و گَهِ كار زارشد
آمد بهار و نفخه صوری دگر دمیـد - شدباغ وراغ زنده،زمین مَرغْزارشد
بشنوصدای چلچلكان رازكوه ودشت - درنغمه زاغ وقمری وكبك وهَزارشد
باشد به نغمه بلبلِ شیدا كنارِگل - درآه وناله صوتِ شُرشُرِهَرآبشارشد
درجست وخیزبرّه وبزغاله درچمن - چوپان به نی نوازدو مطرب به تارشد
درناله مرغ یا حق شب زنده داربین - گوید كه باقری زلطفَ حق اینك بهارشد
سروده شده درسال نو 1389
بكارم هسته ای را با امیدی
بهاراست وطبیعت گشته دركار - درختان،سبزه زاران گشته بیدار
بكارم هسته ای را با امیدی - كه دارد ازگل و میوه نویدی
دهم من آب و كود آن هسته یِ پاك - كه گردد زنده او اندر دلِ خاك
جوانه میزند در عیدِ نوروز - بروید از زمین بعدِ دو ده روز
شود سبزو شود آنگاه پویا - پس از آن راهِ رشدِ خویش جویا
شود شش ماهه و یكساله وانگاه - به او سر میزنم هر گاه و بیگاه
مراقب هستم ازآن نونهالم - شود چون كه جوان بر آن ببالم
گذارم قیمی من دركنارش - محافظ میشوم از برگ و بارش
شود چونكه دو سالش یا سه سالش - هویدا میشود رشدو كمالش
چو چار و پنج و شش سالی گذارد - درختی گشته بهرم میوه آرد
درخت بید و میوه یا سپیدار - تناور گشته و پر برگ و پر بار
به تابستان و گرما برگ و بارش - كند دعوت مدام از رهگذارش
اگر كه آن درختم میوه دار است - رود سویش زنی كه با وِیار است
بچینم حاصل این بوستانم - خورد از میوه یِ آن دوستانم
بلی جان برادر هست انسان - بسانِ هسته ای درخاك پنهان
زبهرِ رشد او بس رنج و بس غم - بباید خورد تا كه گردد آدم
بلی ای باقری با رنجِ بسیار - شود یك آدم ازنطفه پدیدار
ای شهیدانِ خدائی عیدتان بادا مبارك
ای شهیدانِ خدائی عیدتان بادا مبارك - راهیانِ كربلائی عیدتان بادا مبارك
اوّلین روزبهار است دشت وصحرالاله زاراست - سفرهِ هفت سین بیادِ این شهیدان افتخاراست
بهراستقلالِ دین و مملكت ازجان گذشتند - نامِ اللّهُ ومحمّد یاعلی باخون نوشتند
راهِ اسلام ومحمّد راهِ حق را طی نمودند - مَركبِ خودبینی و دنیاپرستی پَی نمودند
یك نظربرحضرتِ معبودو وجه اللّه نمودند - جان وتن قربانی دین وسبیل اللّه نمودند
شمعِ راهِ ما شدندوراهشان جاویدمانده - نامشان ویادشان برصفحه توحیدمانده
گرنبودی آن فداكاری و جانبازی آنان - نامِ استقلال و ایمان محومیگشتی زایران
ای شهیدان نامتان ویادتان بادا گرامی - باقری گوید شهیدان برشمابادا سلامی
کتاب مجموعه اشعارباقری اینجا و اینجا مشاهده فرمائید
مژده یاران عیدِ نوروز آمده
کتاب موبایل مجموعه اشعار باقری آندروید
http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/asharebageri.apk
کتاب موبایل مجموعه اشعار باقری جاوا
http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/asharebageri.jar
کتاب موبایل مجموعه اشعار باقری html
http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/asharebagheri.htm
کتاب موبایل مجموعه اشعار باقری pdf
http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/asharebagheri.pdf
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: اشعار و سروده های باقری ، نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد
عید نوروز / بهار/تحویل سال/سال نو/پیام نوروزی / نوروز /1فروردین/روز اول سال/اولین روز سال
طراحی این صفحه تغییر کرده است، برای ارجاع به صفحهی قبلی اینجا کلیک کنید.
محتوای دینی در همه حوادث زندگی انسان
عید نوروز که یک عید علیالظاهر غیر دینی است، عید ملی است، جنبهی دینی و یادآوری دینی ندارد؛ اگرچه حالا در بعضی از روایات دارد که «النّیروز من ایّامنا»(۱): از روزهای ماست - حالا نمیدانیم چقدر این روایات اعتبار و استحکام سندی دارد - اما محتوای دینی در همهی حوادث زندگی انسان وجود دارد؛ از جمله در این عید. خوشبختانه مردم ما توجه دارند، دعا میخوانند، ذکر میگویند، در مشاهد مشرفه شرکت میکنند؛ حتّی کسانی که به شهرها و مراکزی میروند که علیالظاهر مشاهد مشرفهی معروف هم ندارد، آنجا اگر امامزادهای پیدا شود، ساعت تحویل را حتماً توی امامزاده میگذرانند؛ اگر مثلاً فرض کنید عید را به شیراز میروند، ساعت تحویل را در شاهچراغ میروند؛ این یک عادت بسیار پسندیدهای است در بین مردم ما. هرچه بتوان محتواهای دینی را در همهی حوادث زندگی و پدیدههای زندگی افزایش داد، این به نفع ماست.۱۳۸۹/۰۱/۱۷
بیانات در دیدار مسئولان و شخصیتهای علمی سیاسی
حدیث
(۱)بحار الأنوار ، علامه مجلسیج ۵۲ ص ۳۰۸
همان، ج ۵۶، ص ۹۲؛زاد المعاد، علامه مجلسی، ص ۳۲۶
يَوْمُ النَّيْرُوزِ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِی يَظْهَرُ فِيهِ قَائِمُنَا أَهْلَ الْبَيْتِ وَ وُلَاةَ الْأَمْرِ وَ يُظْفِرُهُ اللَّهُ تَعَالَى بِالدَّجَّالِ فَيَصْلِبُهُ عَلَى كُنَاسَةِ الْكُوفَةِ وَ مَا مِنْ يَوْمِ نَيْرُوزٍ إِلَّا وَ نَحْنُ نَتَوَقَّعُ فِيهِ الْفَرَجَ لِأَنَّهُ مِنْ أَيَّامِنَا حَفِظَتْهُ الْفُرْسُ وَ ضَيَّعْتُمُوه.
ترجمه:
شيخ احمد بن فهد حلى در كتاب «مهذب» و ديگران در تأليفات خود از معلى بن خنيس و او از حضرت صادق عليه السّلام روايت كرده است كه فرمود: نوروز، روزى است كه قائم ما اهل بيت و صاحب امر خلافت در آن روز قيام مىكند و خداوند او را بر دجال پيروز مىگرداند. او دجال را در زباله دان كوفه به دار مىآويزد. و هيچ روز نوروزى نیست مگر اينكه ما در آن انتظار فرج داريم. زيرا نوروز از روزهاى ماست. ايرانيان آن روز را حفظ كردند، ولى شما عربها آن را از دست دادید.
عید نوروز، روز اظهار عبودیت
عید نوروز یک عید شرقی و حامل ارزشهای برجسته و ممتازی است. در واقع عید نوروز یک نماد است؛ نماد نوآوری و طراوت و جوانی و نشاط، همچنین نماد مهربانی و محبت به یکدیگر، سرکشیِ برادران از یکدیگر، محبت خانوادههای خویشاوند به یکدیگر، محکم کردن روابط دوستی و مهربانی میان دوستان، آشنایان و زدودن کینهها؛ چون بهار مظهر طراوت است، مظهر نشاط است و همهی این معانی در واقع در بهار وجود دارد. و این یک امتیاز است برای ملتهای ما که نوروز را آغاز سال نوِ خودشان قرار دادند، مبدأ تاریخ قرار دادند؛ به خاطر اینکه حامل این معانی برجسته است.
این جشن یک جشن ملی است؛ جزو اعیاد دینی نیست؛ لکن از سوی بزرگان شرع مقدس ما هم، نوروز مورد تأیید قرار گرفته. ما روایات متعددی داریم که در آنها از نوروز تجلیل شده و روز نوروز گرامی داشته شده.(۱) این موجب شده است که نوروز وسیلهای بشود برای اظهار عبودیت انسانها در مقابل پروردگار و تواضع ما در مقابل پروردگار. در واقع فرصتی است برای اینکه انسان دل خود را با یاد خدا هم طراوت ببخشد.۱۳۸۹/۰۱/۰۷
بیانات در دیدار رؤسای جمهور شرکتکننده در جشن جهانی نوروز
حدیث
(۱)بحار الأنوار ، علامه مجلسیج ۵۲ ص ۳۰۸
همان، ج ۵۶، ص ۹۲؛زاد المعاد، علامه مجلسی، ص ۳۲۶
يَوْمُ النَّيْرُوزِ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِی يَظْهَرُ فِيهِ قَائِمُنَا أَهْلَ الْبَيْتِ وَ وُلَاةَ الْأَمْرِ وَ يُظْفِرُهُ اللَّهُ تَعَالَى بِالدَّجَّالِ فَيَصْلِبُهُ عَلَى كُنَاسَةِ الْكُوفَةِ وَ مَا مِنْ يَوْمِ نَيْرُوزٍ إِلَّا وَ نَحْنُ نَتَوَقَّعُ فِيهِ الْفَرَجَ لِأَنَّهُ مِنْ أَيَّامِنَا حَفِظَتْهُ الْفُرْسُ وَ ضَيَّعْتُمُوه.
ترجمه:
شيخ احمد بن فهد حلى در كتاب «مهذب» و ديگران در تأليفات خود از معلى بن خنيس و او از حضرت صادق عليه السّلام روايت كرده است كه فرمود: نوروز، روزى است كه قائم ما اهل بيت و صاحب امر خلافت در آن روز قيام مىكند و خداوند او را بر دجال پيروز مىگرداند. او دجال را در زباله دان كوفه به دار مىآويزد. و هيچ روز نوروزى نیست مگر اينكه ما در آن انتظار فرج داريم. زيرا نوروز از روزهاى ماست. ايرانيان آن روز را حفظ كردند، ولى شما عربها آن را از دست دادید.
همت مسلمان؛ دستیابی به بهترینها در همه عرصهها
در این دعائی که در آغاز هر سال، در هنگام تحویل، همه میخوانیم، این فِقره جالب توجه است که میفرماید: «حوّل حالنا الی احسن الحال».(۱) نمیفرماید ما را به روز نیکی، حال نیکی برسان؛ به پروردگار عرض میکند ما را به بهترین حالها، به بهترین روزها، به بهترین وضعیتها برسان. همت والای انسان مسلمان همین است که در همهی عرصهها به بهترینها دست پیدا کند.
امسال برای اینکه ما بتوانیم آنچه را که در این دعای شریف به ما تعلیم داده شده است و وظیفهی ماست، انجام بدهیم، برای اینکه بتوانیم بر طبق اقتضائات کشور و ظرفیتهای کشور حرکت کنیم، احتیاج داریم به اینکه همت خودمان را چند برابر کنیم؛ کار را متراکمتر و پرتلاشتر کنیم. من امسال را به عنوان سال «همت مضاعف و کار مضاعف» نامگذاری میکنم. به امید اینکه در بخشهای مختلف، بخشهای اقتصادی، بخشهای فرهنگی، بخشهای سیاسی، بخشهای عمرانی، بخشهای اجتماعی، در همهی عرصهها، مسئولین کشور به همراه مردم عزیزمان بتوانند با گامهای بلندتر، با همت بلندتر، با کار بیشتر و متراکمتر، راههای نرفتهای را بپیمایند و به هدفهای بزرگ خود انشاءاللَّه نزدیکتر شوند. ما به این همت مضاعف نیازمندیم. کشور به این کار مضاعف نیازمند است.
(۱)زاد المعاد - مفتاح الجنان، علامه مجلسی، ص ۳۲۸؛
وَ رَوَوْا فِی غَیْرِ الْکُتُبِ الْمَشْهُورَةِ قِرَاءَةَ الدُّعَاءِ التَّالِی عِنْدَ تَحْوِیلِ السَّنَةِ کَثِیراً، وَ قَالَ بَعْضُهُمْ بِقِرَاءَتِهِ ۳۶۰ مَرَّةً: یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ. وَ بِرِوَایَةٍ أُخْرَی: یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ.
ای دگرگون کننده قلبها و دیدهها، ای تدبیر کننده شب و روز، ای تغییردهنده سال و حالها، حال ما را به بهترین حال تغییر ده.
مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص ۲۹۹ (اعمال عید نوروز)۱۳۸۹/۰۱/۰۱
پیام نوروزی به مناسبت آغاز سال ۱۳۸۹ / سال «همت مضاعف و کار مضاعف»
همت مضاعف و کار مضاعف, عید نوروز, تحویل حال
حدیث
شروع سال جدید با درخواست تحول از خداوند
مردم سال را با یاد خدا شروع میکنند و از خداوند متعال تحول به احسنالحال(۱)را مسئلت میکنند. امسال علاوهی بر اینها، ذخیرهی معنوی توسلات و توجهات ماه محرم و صفر هم بر برکات این عید افزوده است. شما جمع حاضر در این صحن هم که مشرّف به زیارت بارگاه حضرت علیبنموسی الرضا (علیهالسّلام) هستید، برکات بیشتری دارید. برای من هم فرصتی است تا برخی از مسائلی را که در آغاز سال برای ما انشاءاللَّه مفید خواهد بود، مطرح کنم.
(۱)زاد المعاد - مفتاح الجنان، علامه مجلسی، ص ۳۲۸؛
وَ رَوَوْا فِی غَیْرِ الْکُتُبِ الْمَشْهُورَةِ قِرَاءَةَ الدُّعَاءِ التَّالِی عِنْدَ تَحْوِیلِ السَّنَةِ کَثِیراً، وَ قَالَ بَعْضُهُمْ بِقِرَاءَتِهِ ۳۶۰ مَرَّةً: یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ. وَ بِرِوَایَةٍ أُخْرَی: یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ.
ای دگرگون کننده قلبها و دیدهها، ای تدبیر کننده شب و روز، ای تغییردهنده سال و حالها، حال ما را به بهترین حال تغییر ده.
مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص ۲۹۹ (اعمال عید نوروز)۱۳۸۶/۰۱/۰۱
بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی
حدیث
نوروز برای ملت ایران یعنی توجه به خداوند
نوروز برای ملت ما، امروز عبارت است از اوّلاً : توجّه مردم به خدا. اوّلِ تحویلِ سال که میشود، مردم دعا میخوانند، «یا محوّل الحول والاحوال»(۱) میگویند، آغاز سال را با یاد خدا شروع میکنند، توجّه خود را به خدا زیاد میکنند. این، ارزش است. ثانیاً نوروز را بهانه ای برای دید و بازدید و رفع کدورتها و کینهها و محبّت به یکدیگر قرار میدهند. این همان برادری و عطوفت اسلامی و همان صلهی رحم اسلام است؛ بسیار خوب است. ضمناً نوروز را بهانهای برای زیارت اعتاب مقدّسه قرار میدهند؛ به مشهد مسافرت میکنند - که همیشه یکی از پرجمعیتترین اوقات سال در مشهد مقدّس، اوقات عید نوروز بوده است - این بسیار خوب است.
(۱)زاد المعاد - مفتاح الجنان، علامه مجلسی، ص ۳۲۸؛
وَ رَوَوْا فِی غَیْرِ الْکُتُبِ الْمَشْهُورَةِ قِرَاءَةَ الدُّعَاءِ التَّالِی عِنْدَ تَحْوِیلِ السَّنَةِ کَثِیراً، وَ قَالَ بَعْضُهُمْ بِقِرَاءَتِهِ ۳۶۰ مَرَّةً: یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ. وَ بِرِوَایَةٍ أُخْرَی: یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ.
ای دگرگون کننده قلبها و دیدهها، ای تدبیر کننده شب و روز، ای تغییردهنده سال و حالها، حال ما را به بهترین حال تغییر ده.
مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص ۲۹۹ (اعمال عید نوروز)۱۳۷۷/۰۱/۰۱
بیانات در دیدار زائرین و مجاورین حرم مطهر رضوی
حدیث
نوروز یعنی روز به وقوع پیوستن اتفاقی بزرگ
نوروز، یعنی روز نو. در روایات ما - بخصوص همان روایت معروفِ «معلّیبنخنیس» - به این نکته توجّه شده است. معلّیبنخنیس که یکی از رُوات برجستهی اصحاب است و به نظر ما «ثقه» است، جزو شخصیتهای برجسته و صاحب راز خاندان پیغمبر محسوب میشود. او در کنار امام صادق علیه الصّلاة والسّلام زندگی خود را گذرانده و بعد هم به شهادت رسیده است. معلّیبنخنیس - با این خصوصیات - خدمت حضرت میرود؛ اتفاقاً روز «نوروز» بوده است - در تعبیرات عربی، «نوروز» را تعریب میکنند و «نیروز» میگویند حضرت به او میفرمایند : «أتدری ما النیروز؟»(۱) آیا میدانی نوروز چیست؟
بعضی خیال میکنند که حضرت در این روایت، تاریخ بیان کرده است! که در این روز، هبوط آدم اتّفاق افتاد، قضیهی نوح اتّفاق افتاد، ولایت امیرالمؤمنین علیه السّلام اتّفاق افتاد و چه و چه. برداشت من از این روایت، این نیست. من این طور میفهمم که حضرت، «روز نو» را معنا میکنند. منظور این است: امروز را که مردم، «نوروز» گذاشتهاند، یعنی روزِ نو! روزِ نو یعنی چه؟ همهی روزهای خدا مثل هم است؛ کدام روز میتواند «نو» باشد؟
شرط دارد. روزی که در آن اتّفاق بزرگی افتاده باشد، نوروز است. روزی که شما در آن بتوانید اتّفاق بزرگی را محقَّق کنید، نوروز است. بعد، خود حضرت مثال میزنند و میفرمایند: آن روزی که جناب آدم و حوّا، پا بر روی زمین گذاشتند، نوروز بود؛ برای بنی آدم و نوع بشر، روز نویی بود. روزی که حضرت نوح - بعد از توفان عالمگیر - کشتی خود را به ساحل نجات رساند، «نوروز» است؛ روز نویی است و داستان تازهای در زندگی بشر آغاز شده است. روزی که قرآن بر پیغمبر نازل شد، روز نویی برای بشریت است - حقیقت قضیه همین است؛ روزی که قرآن برای بشر نازل میشود، مقطعی در تاریخ است که برای انسانها روز نو است - روزی هم که امیرالمؤمنین علیهالسّلام به ولایت انتخاب شد، روز نو است.
اینها همه، «نوروز» است؛ چه از لحاظ تاریخ شمسی، با اوّلِ ماه «حَمَل» مطابق باشد یا نباشد. این نیست که حضرت بخواهند بفرمایند که این قضایا، روز اوّلِ «حَمَل» - روز اوّلِ فروردین - اتّفاق افتاده است؛ نخیر. بحث این است که هر روزی که این طور خصوصیاتی در آن اتّفاق بیفتد، روز نو و «نوروز» است؛ چه اوّل فروردین، چه هر روز دیگری از اوقات سال باشد.۱۳۷۷/۰۱/۰۱
بیانات در دیدار زائرین و مجاورین حرم مطهر رضوی
حدیث
(۱)عوالياللآلی، ابن ابی جمهور احسائی ج ۳ص ۴۱
مستدرك الوسائل، محدث نوری، ج ۶، ص ۳۵۲
بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج ۵۶ ، ص۹۱
قال دخلت على أبی عبد الله ع فی صبيحة يوم النيروز فقال يا معلى أ تعرف هذا اليوم قلت لا و لكنه يوم يعظمه العجم و تتبارك فيه قال كلا و البيت العتيق الذی ببطن مكة ما هذا اليوم إلا لأمر قديم أفسره لك حتى تعلمه فقلت لعلمی هذا من عندك أحب إلی من أن أعيش أبدا و يهلك الله أعداءكم قال يا معلى يوم النيروز و هو اليوم الذی أخذ الله فيه ميثاق العباد أن يعبدوه و لا يشركوا به شيئا و أن يدينوا فيه برسله و حججه و أوليائه و هو أول يوم طلعت فيه الشمس و هبت فيه الرياح اللواقح و خلقت فيه زهرة الأرض و هو اليوم الذی استوت فيه سفينة نوح على الجودی و هو اليوم الذی أحيا الله فيه القوم الذين خرجوا من ديارهم و هم ألوف حذر الموت فقال لهم الله موتوا ثم أحياهم و هو اليوم الذی هبط فيه جبرئيل على النبی ص و هو اليوم الذی كسر فيه إبراهيم أصنام قومه و هو اليوم الذی حمل فيه رسول الله ص أمير المؤمنين ع على منكبيه حتى رمى أصنام قريش من فوق بيت الحرام فهشمها
ترجمه:
و همچنین از معلی روایت شده است كه در صبح روز نوروز بر امام صادق (ع) وارد شدم و گفت: ای معلی آیا این روز را می شناسی؟ گفتم نه اما روزی است كه ایرانیان آن را بزرگ می دارند و در آن به همدیگر تبریك می گویند گفت نه و قسم به كعبه در شهر مكه این روز جز برای كاریقدیم و دیرینه نیست كه برای تو بیان و آشكار می كنم پس گفتم دانشی اینگونه از جانب شما نزد من، از اینكه جاودانه باشم دوست داشتنی تر است و خداوند دشمنان شما را نابود گرداند. گفت ای معلی روز نوروز روزی است كه خداوند از بندگان پیمان گرفت كه او را بپرستند و چیزیرا برایاو شریك قرار ندهند و پیرو آیین فرستادگان و حجت ها و دوستانش باشند و آن روز اولین روزی است كه خورشید طلوع كرد و بادهای باروركننده وزیدند و شكوفه و گل های زمین آفریده شد و آن روزی است كه كشتی نوح بر كوه جودی قرار گرفت و آن روزی است كه خداوند در آن مردمانی كه تعدادشان به هزاران نفر می رسید و از ترس مرگ از خانه هایشان خارج شده بودند زنده گردانید پس خداوند به آنان فرمود بمیرید سپس آنان را زنده كرد و آن روزی است كه جبرئیل بر پیامبر (ص) فرود آمد و آن روزی است كه حضرت ابراهیم (ع) بت های قوم خود را شكست و آن روزی است كه رسول خدا (ص) امام علی (ع) را بر شانه های خود نشاند تا اینكه بت های قریش را از بالای خانه خدا پرت كرد و آنان را شكست.
ایجاد تحول در خود، شرط نوروز بودن اول فروردین برای انسان
حال اگر شما میخواهید روز اوّلِ فروردین را هم برای خودتان روز «نو» و نوروز قرار دهید، شرط دارد. شرطش این است که کاری کنید و حرکتی انجام دهید؛ حادثهای بیافرینید. آن حادثه در کجاست؟ در درون خود شما! «یا مقلّب القلوب و الابصار. یا مدبّر اللیل و النّهار. یا محوّل الحول و الاحوال. حوّل حالنا الی احسن الحال».(۱) اگر حال خود را عوض کردید، اگر توانستید گوهر انسانی خود را درخشانتر کنید، حقیقتاً برای شما «نوروز» است! اگر توانستید پیام انقلاب، پیام پیامبران، پیام امام بزرگوار و پیام خونهای مطهّرِ بهترین جوانان این ملت را - که در این راه ریخته شده است - به دل خودتان منتقل کنید، برای شما «نوروز» است.
(۱)زاد المعاد - مفتاح الجنان، علامه مجلسی، ص ۳۲۸؛
وَ رَوَوْا فِی غَیْرِ الْکُتُبِ الْمَشْهُورَةِ قِرَاءَةَ الدُّعَاءِ التَّالِی عِنْدَ تَحْوِیلِ السَّنَةِ کَثِیراً، وَ قَالَ بَعْضُهُمْ بِقِرَاءَتِهِ ۳۶۰ مَرَّةً: یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ. وَ بِرِوَایَةٍ أُخْرَی: یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ.
ای دگرگون کننده قلبها و دیدهها، ای تدبیر کننده شب و روز، ای تغییردهنده سال و حالها، حال ما را به بهترین حال تغییر ده.
مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص ۲۹۹ (اعمال عید نوروز)۱۳۷۷/۰۱/۰۱
بیانات در دیدار زائرین و مجاورین حرم مطهر رضوی
حدیث
درخواست تبدیل حال بشر به بهترین حالات در دعای نوروز
یا مقلّب القلوب و الابصار. یا مدبّر اللیل و النّهار. یا محوّل الحول و الاحوال. حوّل حالنا الی احسن الحال(۱(
فرا رسیدن عید سعید نوروز را که سرآغاز بهار طبیعت و بهار جسم و جان انسان است، به همهی هممیهنان عزیز و به همهی ایرانیان در هر جای عالم که هستند، صمیمانه تبریک عرض میکنم؛ مخصوصاً به خانوادههای عزیز ایثارگر، خانوادههای عزیز شهدای گرانقدرمان، اسرا و جانبازان و آزادگان و خانوادههایشان و همهی کسانی که در راه اعتلای نظام مقدّس جمهوری اسلامی و ایران عزیز، تلاش و مجاهدت میکنند.
همچنین به ملتهایی که نوروز را گرامی میدارند، بخصوص به ملتهای آسیای میانه و افغانستان و بالاخص به مردم تاجیکستان و جمهوری آذربایجان، تبریک عرض میکنم.
امیدوارم سرآغاز سال جدید، سرآغاز روزهای نو، زیبا و بانشاط و سرشار از سعادت و خوشبختی برای مردم عزیزمان در چهارگوشهی کشور و در همه جای میهن بزرگ و پهناورمان باشد.
در این دعای پُرمغزی که در آغاز سخن، تلاوت شد و بر زبان همه جاری است، از خدای متعال درخواست میکنیم که حال ما را به بهترین حالات برگرداند. هرجا که باشیم و هرچه نیکویی در حال ما باشد، نیکوتر از آن هم هست. ما از خداوند متعال در این دعا، درخواست میکنیم که حال ما را به بهترین حالات برساند. این درخواست، مخصوص حال شخصی نیست؛ بلکه دربارهی کسان خود، ملت خود و در یک دایرهی وسیعتر، دربارهی بشر و انسانیت است.
(۱)زاد المعاد - مفتاح الجنان، علامه مجلسی، ص ۳۲۸؛
وَ رَوَوْا فِی غَیْرِ الْکُتُبِ الْمَشْهُورَةِ قِرَاءَةَ الدُّعَاءِ التَّالِی عِنْدَ تَحْوِیلِ السَّنَةِ کَثِیراً، وَ قَالَ بَعْضُهُمْ بِقِرَاءَتِهِ ۳۶۰ مَرَّةً: یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ. وَ بِرِوَایَةٍ أُخْرَی: یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ.
ای دگرگون کننده قلبها و دیدهها، ای تدبیر کننده شب و روز، ای تغییردهنده سال و حالها، حال ما را به بهترین حال تغییر ده.
مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص ۲۹۹ (اعمال عید نوروز)۱۳۷۷/۰۱/۰۱
حدیث
تحوّل حال، یکی از بزرگترین اسرار حرکت تکاملی انسان
یا مقلّب القلوب و الابصار. یا مدبّر اللیل و النّهار. یا محوّل الحول و الاحوال. حوّل حالنا الی احسن الحال.(۱)
ما در دعای آغاز تحویل، از خدای متعال میخواهیم که حالمان را به بهترین حال برگرداند. در طول ماه مبارک رمضان هم، از خدای متعال خواستیم که «اللّهم غیّر سوء حالنا بحسن حالک.»(۲) بدیها و ناهنجاریهای حال ما، منش ما، زندگی ما و روح و جسم ما را به برکتِ خیر و رحمت محضی که در وجود توست، تبدیل کن. این تغییر و تحوّل، یکی از بزرگترین اسرار حرکت تکاملی انسان است که اسلام ما را به آن امر کرده و دستور داده است. مخصوص کسان خاصی هم نیست. مبادا کسی خیال کند که تغییر حال، از آنِ کسانی است که طبق معیارهای اسلامی، دچار بدحالیاند! حتّی کسانی که حال و اخلاق نیکی دارند، چون بهترین نیستند، از خدا میخواهند که به سمت بهترین حرکت کنند. ما، هر که هستیم، هر جا هستیم و در هر مرتبهای از دانش، معرفت، کمال و اخلاق انسانی قرار داریم، باید از خدا بخواهیم که حالمان را نیکوتر کند و ما را به سمت کاملتر شدن پیش ببرد.
اینجا سؤال پیش میآید که «نشانه و جهت این کامل شدن چیست و چگونه میشود که انسان حالش بهتر میگردد و به سمت کاملتر شدنْ پیش میرود؟» من، دو عنوان را به عنوان نشانه به شما عزیزان خودم که این صحبت را در آغاز سال میشنوید، عرض میکنم. این دو نشانه، عبارت است از سازش و آشتی با خدا و سازش و آشتی با مردم. ما، هر جا هستیم و هر کیفیّت حالی که داریم، باید به سمت اُنس و آشتی کردن با خدای متعال پیش برویم. یعنی گناهان را در رفتار خودمان جستجو کنیم و آنها را کنار بگذاریم. انسان، غالباً بدیهای کار خودش را نمیشناسد. به عبارت دیگر، حبّ نفسْ نمیگذارد که ما به نواقص و عیوب خودمان آشنا شویم. پس، باید اوّل این نواقص و عیوب را جستجو کنیم و بشناسیم و با برطرف کردن آنها، خودمان را به خدا نزدیک سازیم. به تعبیر من، «با خدا، آشتی کنیم.» سپس، آشتی با مردم، صفا با مردم، وفا با مردم، نیکرفتاری با مردم و نیکوکاری با مردم را - یعنی با همهی قشرها؛ مخصوصاً با کسانی که ضعیفند؛ چه ضعیف از لحاظ جسمی، چه ضعیف از لحاظ مالی، چه ضعیف از لحاظ موقعیت اجتماعی و چه ضعیف از لحاظ ندانستن راه و چاه زندگی - سرلوحهی رفتار خود قرار دهیم. در برابر هر کس که قرار میگیریم، مخصوصاً اگر ضعیف باشد، به تصحیح رفتارمان با او بپردازیم و سعیمان این باشد که با مردمِ خوب و بندگان خدا، حالت آشتی پیدا کنیم. اگر در این جهت پیش برویم و خودمان را لحظه به لحظه پیراستهتر کنیم، آن وقت، تحویل «حال» به «احسن حال» انجام گرفته است. نمیگویم که «بهترین» خواهیم شد. اما انشاءاللَّه به سمت «بهترین» حرکت خواهیم کرد.
(۱)زاد المعاد - مفتاح الجنان، علامه مجلسی، ص ۳۲۸؛
وَ رَوَوْا فِی غَیْرِ الْکُتُبِ الْمَشْهُورَةِ قِرَاءَةَ الدُّعَاءِ التَّالِی عِنْدَ تَحْوِیلِ السَّنَةِ کَثِیراً، وَ قَالَ بَعْضُهُمْ بِقِرَاءَتِهِ ۳۶۰ مَرَّةً: یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ. وَ بِرِوَایَةٍ أُخْرَی: یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ.
ای دگرگون کننده قلبها و دیدهها، ای تدبیر کننده شب و روز، ای تغییردهنده سال و حالها، حال ما را به بهترین حال تغییر ده.
مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص ۲۹۹ (اعمال عید نوروز)۱۳۷۳/۰۱/۰۱
پیام به مناسبت حلول سال ۱۳۷۳ شمسی
عید نوروز, تحول اخلاقی, تحویل حال, تحول انسان
حدیث
(۱)البلدالأمين، كفعمی ابراهيم بن على عاملى كفعمى، ص ۲۲۲؛
المصباح، كفعمی، ص ۶۱۷؛ بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج ۹۵ ،ص ۱۲۰؛ مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص ۱۷۷ (اعمال مشتركه ماه رمضان)
مَنْ دَعَا بِهَذَا الدُّعَاءِ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ بَعْدَ الْمَكْتُوبَةِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ هُوَ اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ اللَّهُمَّ أَغْنِ كُلَّ فَقِيرٍ اللَّهُمَّ أَشْبِعْ كُلَّ جَائِعٍ اللَّهُمَّ اكْسُ كُلَّ عُرْيَانٍ اللَّهُمَّ اقْضِ دَيْنَ كُلِّ مَدِينٍ اللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ كُلِّ مَكْرُوبٍ اللَّهُمَّ رُدَّ كُلَّ غَرِيبٍ اللَّهُمَّ فُكَّ كُلَّ أَسِيرٍ اللَّهُمَّ أَصْلِحْ كُلَّ فَاسِدٍ مِنْ أُمُورِ الْمُسْلِمِينَ اللَّهُمَّ اشْفِ كُلَّ مَرِيضٍ اللَّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنَا بِغِنَاكَ اللَّهُمّ غَيِّرْ سُوءَ حَالِنَا بِحُسْنِ حَالِكَ اللَّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّيْنَ وَ أَغْنِنَا مِنَ الْفَقْرِ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ.
ترجمه:
از پیامبر(ص) روایت شده است كه فرمود: هر كس این دعا را در ماه رمضان بعد ار نماز واجب بخواند خداوند گناهان او را تا روز قیامت خواهد بخشید و آن دعا این است: خدایا بر مردگان نشاط و سرور عطا كن، خدايا هر فقیری را بىنياز گردان خدايا هر گرسنه ای را سير گردان، خدايا هر برهنه ای را لباس پوشان، خدايا بدهی هر بدهكاری را ادا فرما خدايا هر غمگينى را دلشاد ساز خدايا هر غريبى را به وطن باز رسان خدايا هر اسيرى را آزاد گردان خدايا مفاسد امور مسلمانان را اصلاح فرما خدايا هر مريض را شفا عنايت كن خدايا به غناى خود جلوی فقر ما را ببند خدايا بديهاى حال ما را به خوبى صفات خودت تغيير ده خدايا بدهی ما را ادا فرما و ما را از فقر بىنياز گردان كه تو اى خدا بر هر چيز توانايى.
عید نوروز، فرصتی برای تحول درونی
یا مقلّب القلوب و الابصار، یا مدبّر اللّیل و النّهار، یا محوّل الحول و الاحوال، حوّل حالنا الی احسن الحال(۱)
عید سعید نوروز و تحویل سال جدید هجری شمسی و نزدیک شدن به ایام و لیالی مبارکهی ماه رمضان را، به همهی شما برادران و خواهران و آحاد ملت ایران و ایرانیانی که در نقاط دیگر زندگی میکنند و همچنین به همهی مسلمین عالم، تبریک عرض میکنم.
تحویل هر سال جدید شمسی - که با نوعی تحول در عالم طبیعت مصادف میباشد - فرصتی است تا انسان به تحول درونی و اصلاح امور روحی و معنوی و فکری و مادّی خود بپردازد. این دعای شریفی که به ما تعلیم دادهاند، تا در آغاز سال بخوانیم، درس همین تحول است. در این دعا، از خدای متعال درخواست میکنیم که در حال و وضعیت روحی و نفسانی ما، تحول و دگرگونی مبارکی را ایجاد کند. ایجاد تحول کار خداست؛ اما ما موظفیم که برای این تحول در درون و در زندگی خود و در جهان، اقدام و تلاش کنیم و همت بگماریم.
(۱)زاد المعاد - مفتاح الجنان، علامه مجلسی، ص ۳۲۸؛
وَ رَوَوْا فِی غَیْرِ الْکُتُبِ الْمَشْهُورَةِ قِرَاءَةَ الدُّعَاءِ التَّالِی عِنْدَ تَحْوِیلِ السَّنَةِ کَثِیراً، وَ قَالَ بَعْضُهُمْ بِقِرَاءَتِهِ ۳۶۰ مَرَّةً: یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ. وَ بِرِوَایَةٍ أُخْرَی: یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ.
ای دگرگون کننده قلبها و دیدهها، ای تدبیر کننده شب و روز، ای تغییردهنده سال و حالها، حال ما را به بهترین حال تغییر ده.
مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص ۲۹۹ (اعمال عید نوروز)۱۳۶۹/۰۱/۰۱
حدیث
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد
نوروز پس از اسلام
نوشتار(های) وابسته: نوروز در تشیع
در میان همهٔ جشنهایی که پس از اسلام در ایران به دلیل بیتوجهی فرمانروایان و مخالفت اسلامگرایان به فراموشی سپرده شدند، نوروز توانست جایگاه خود را به عنوان جشنی ملی در ایران حفظ کند. دلیل پایدار ماندن نوروز در فرهنگ ایرانی را میتوان پیوند عمیق آن با آیینهای ایرانی، تاریخ این کشور، و حافظه فرهنگی ایرانیان دانست.[۳۵]
گفته میشود که عربهای فاتح ایران، پایتخت شاهنشاهی ساسانی را در روز نوروز تسخیر کردند. پس از آن، آنها مالیات سنگینی بر برگزاری دو جشن نوروز و مهرگان وضع کردند. خلفای دو پادشاهی امویه و عباسی نیز این رویه را ادامه دادند، اگرچه بعدها خود آنها، در جشن نوروز شرکت کردند و آن را گرامی داشتند.[۳۶] از برگزاری آیینهای نوروز در زمان امویان نشانهای در دست نیست. در دوره عباسیان، به گفتهٔ تاریخ طبری، معتضد، مردم بغداد را از برافروختن آتش در روز نوروز و پاشیدن آب بر روی عابران بر حذر داشت ولی پس از نگرانی از احتمال آشوب مردم، فرمان خود را پس گرفت. خلیفههای فاطمی نیز چندینبار برافروختن آتش و آبپاشی در نوروز را ممنوع اعلام کردند. از نوشتههای باقیمانده از سدهٔ چهارم هجری در بغداد، میتوان پی برد که مردم در روزهای نوروز، لباس نو بر تن میکردهاند، به هم سیب هدیه میدادند، غذاهای ویژه میپختند و زنان نیز عطرهای ویژهٔ نوروزی خریداری میکردند. مسلمانان در این هنگام در کنار نامسلمانان شیره مینوشیدند و بر یکدیگر آب میپاشیدند.[۳۷]
عباسیان گاهی برای پذیرش هدایای مردمی، از نوروز استقبال میکردهاند. با روی کار آمدن سلسلههای طاهریان، سامانیان و آل بویه، جشن نوروز با گستردگی بیشتری برگزار شد. در این دورهها، با فرارسیدن نوروز، شاعران دربار در ستایش آن شعر میسرودند و به شاه، فرارسیدن نوروز را شادباش میگفتند. بیهقی از شکوه مراسم نوروز در دربار غزنویان نوشته است و تعدادی از زیباترین آثار شعری از شاعران درباریای چون فرخی، منوچهری، و سعد سلمان در ستایش نوروز سروده شدهاند.[۳۸]
در دوران سلجوقیان، به دستور جلالالدین ملکشاه سلجوقی، تعدادی از ستاره شناسان ایرانی از جمله خیام برای بهترسازی گاهشمار ایرانی گرد هم آمدند. این گروه، نوروز را در یکم بهار (ورود آفتاب به برج حمل) قرار دادند و جایگاه آن را ثابت نمودند. بر اساس این گاهشماری که به تقویم جلالی معروف شد، برای ثابت ماندن نوروز در آغاز بهار، مقرر شد که حدوداً هر چهار سال یکبار (گاهی هر پنج سال یک بار)، تعداد روزهای سال را بهجای ۳۶۵ روز، ۳۶۶ روز در نظر بگیرند. این گاهشمار از سال ۳۹۲ هجری آغاز شد.[۳۴]
نوروز در دوران صفویان نیز برگزار میشد. در سال ۱۵۹۷ (میلادی)، شاه عباس صفوی، مراسم نوروز را در عمارت نقش جهان اصفهان برگزار نمود و این شهر را پایتخت همیشگی ایران اعلام نمود.[۲۵]
در اسلام و به ویژهٔ آیین تشیع، به نوروز به عنوان روزی خجسته نگاه شدهاست و بر گرامی داشتن آن تأکید شدهاست.[۳۹] از دیدگاه شیعه، نوروز روز ظهور امام زمان است.[۴۰][نیازمند منبع]
نوروز در دوره صفویه
نوروز بطور مستمر در همه دوران تاریخی ایران کم و بیش برگزار میشده است اما در دوره بعد از اسلام در دوران صفویه بخصوص در دوران میانی صفویه این جشن نماد و سمبل ملی تر و درباری تری یافت. بعدها با نفوذ فقهای شیعی به دربار از اهمیت نمادهای ملی کاسته شد و فقاهت بر سمبلها و نمادها چیره شد.
جشن نوروزی شاه طهماسب به افتخار همایون شاه هند
در دوران معاصر
تا قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تنها کشور جهان که نوروز را به عنوان جشن ملی در تقویم خود داشته است کشور ایران بودو البته افغانستان نیز بصورت متناوب این جشن را داشته است. اما با استقلال کشورهای آسیای میانه، ابتدا جمهوری قرقیزستان و آذربایجان و سپس سایر کشورها نوروز را جشن ملی خود اعلام کردند. نوروز به عنوان یک میراث فرهنگی و جشن ملی در دوران معاصر همواره مورد توجه مردم ایران قرار داشته و هر ساله برگزار میشود. البته برگزاری جشن نوروز به صورت آشکار در برخی از کشورها توسط برخی حکومتها برای مدت زمانی ممنوع بودهاست. حکومت شوروی برگزاری جشن نوروز را در برخی از کشورهای آسیای میانه مانند ترکمنستان، قرقیزستان و تاجیکستان ممنوع کرده بود و این ممنوعیت تا زمان میخائیل گورباچف ادامه داشت. با این وجود، مردم این مناطق نوروز را بهگونهٔ پنهانی و یا در روستاها جشن میگرفتهاند.[۴۱][۴۲] همچنین برخی از مردم این مناطق برای جلب موافقت مقامات محلی، نام دیگری بر روی نوروز میگذاشتند؛ بهطور مثال در تاجیکستان، مردم با اطلاق «جشن لاله» یا جشن ۸ مارس سعی میکردند که آیینهای نوروز را بدون مخالفت مقامات دولتی به جای آورند.[۲۲] همچنین در افغانستان، در دوران حکومت طالبان، برگزاری جشن نوروز ممنوع بود و این حکومت تنها تقویم هجری قمری را به رسمیت میشناخت.[۱۷] تا پیش از سال ۲۰۰۰ (میلادی)، نوروز در ترکیه (که توسط کردها برگزار میشود) ممنوع و غیرقانونی بود؛ در اغلب مواقع نوروز با بازداشت کردها توسط نیروهای امنیتی ترکیهای همراه بود. در سال ۱۹۹۲ (میلادی)، دست کم ۷۰ کرد در درگیری با نیروهای امنیتی ترکیه کشته شدند. اگرچه امروزه دولت ترکیه نوروز را به عنوان جشن بهار ترکی (به ترکی استانبولی: Nevruz) جشن میگیرد، اما همچنان نوروز به مثابهٔ نمادی نیرومند از هویت کردهای ترکیه است.[۴۳]
جهانی شدن نوروز
اولین فستیوال نوروز در دهلی نو ۱۳۹۴
بنا به پیشنهاد جمهوری آذربایجان،[۴۴] مجمع عمومی سازمان ملل روز نوروز، با ریشهٔ ایرانی را در تقویم خود جای داد.
در متن به تصویب رسیده ۴ اسفند ۱۳۸۸ (۲۳ فوریه ۲۰۱۰) توسط مجمع عمومی سازمان ملل، نوروز، ۲۱ ماه مارس جشنی با ریشه ایرانی که قدمتی بیش از ۳ هزار سال دارد و امروزه بیش از ۳۰۰ میلیون نفر آن را جشن میگیرند توصیف شدهاست.[۴۵]
پیش از آن در تاریخ ۸ مهر ۱۳۸۸ خورشیدی، نوروز به پیشنهاد ازبکستان[۴۶] توسط سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، به عنوان میراث معنوی، به ثبت جهانی رسیدهبود.[۴۷] در ۷ فروردین ۱۳۸۹ نخستین دورهٔ جشن جهانی نوروز در تهران برگزار شد و این شهر به عنوان «دبیرخانهٔ نوروز» شناخته شد.
نوشتار اصلی: روز جهانی نوروز
مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامهای روز ۲۱ مارس برابر با ۱ فروردین را در چارچوب ماده ۴۹ و تحت عنوان فرهنگ صلح به عنوان روز جهانی نوروز به تصویب رسانده و در تقویم خود جای داد، طی این اقدام که برای نخستینبار در تاریخ این سازمان صورت گرفت، نوروز ایرانی بهعنوان یک مناسبت بینالمللی به رسمیت شناخته شد.[۴۸][۴۹]
نخستین بار، نوروز ۱۳۹۱ را در صحن عمومی سازمان ملل و یونسکو به میزبانی ایران جشن گرفتند. بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل نیز پیامی بدین مناسبت صادر کرد.[۵۰][۵۱][۵۲][۵۳]
جغرافیای نوروز
نوشتار اصلی: جغرافیای جشن نوروز
پوشش اقوام ایرانی و سفره هفت سین در میدان توپخانه
منطقهای که در آن جشن نوروز برگزار میشد، امروزه شامل چند کشور میشود و همچنان در این کشورها جشن گرفته میشود. برخی آیینهای نوروز در این کشورها با هم متفاوتاند. برای نمونه در افغانستان سفره هفتمیوه میچینند؛ اما در ایران سفره هفت سین میاندازند. شباهت و نزدیکی آیینهای نوروز در جمهوری آذربایجان به آیینهای نورز ایران بییش از دیگر کشورهاست.[۵۴]
جغرافیای نوروز با نام نوروز یا مشابه آن، سراسر خاورمیانه، بالکان، قزاقستان، تاتارستان، در آسیای میانه چین غربی (ترکستان چین)، سودان، زنگبار، در آسیای کوچک سراسر قفقاز تا آستراخان و نیز آمریکای شمالی، هندوستان، پاکستان، بنگلادش، بوتان، نپال و تبت را شامل میشود.[۵۵]
کردها نیز این جشن را در فاصلهٔ میان ۱۸ تا ۲۱ مارس جشن میگیرند. بنظر کردها قیام کاوه آهنگر و پیروزی او بر ضحاک را جشن نوروز نامیدهاند. در هنگام نوروز، کردها با گردهمآیی در بیرونِ شهرها، به استقبال بهار میروند. در این گردهمآییهای نوروزی، زنان کرد لباسهای رنگین پوشیده و شالهای پرزرق و برق بر سر مینهند؛ مردان جوان کرد نیز پرچمهای سبز و زرد و سرخ را برافراشته و با رقص و پایکوبی گرد آتش، نوروز را پاس داشته و زنده نگاه میدارند.[۴۳] همچنین نوروز در میان اعراب جنوب عراق رایج است و در روز نوروز آنها به سبزه زارها و مناطق سر سبز میروند. بخصوص دیدار از ایوان مداین در این روز از جمله برنامههای اعراب جنوب و شرق عراق است.[۵] در تاریخ ۳۰ مارس ۲۰۰۹ (۱۰ فروردین ۱۳۸۸)، پارلمان فدرال کانادا، اولین روز بهار هر سال را به عنوان نوروز (Nowruz Day)، عید ملی ایرانیان و بسیاری اقوام دیگر نامگذاری کرد.[۵۶][۵۷]
در تاریخ ۲۴ فوریه ۲۰۱۰، سازمان ملل متحد با تصویب یک قطعنامه در مقر سازمان ملل متحد، عید نوروز را به عنوان روز بینالمللی نوروز و فرهنگ صلح در جهان به رسمیت شناخت.[۵۸]
نوروز و چهارشنبه سوری در خارج از جغرافیای نوروز
ایرانیان بیرون از ایران به ویژه در اروپا و آمریکا و کانادا چند دهه است که جشنهای نوروزی از جمله چهارشنبه سوری را بصورت گروهی برگزار میکنند.[۵۹][۶۰]
از دوره بوش روسای جمهور آمریکا هر سال پیام نوروزی برای ایرانیان میفرستند. در روز چهارشنبه سوری ۱۳۹۳ برای اولین میشل اوباما در مراسم سفره نوروزی کاخ سفید سخنرانی کرد.[۶۱][۶۲] و باراک اوباما در پیام خود گفت:
«با درود، نوروزتان مبارک و پیروز.
هفته پیش همسر من میشل کمک کرد تا در اینجا نوروز را جشن بگیریم.
این جشن بزرگداشتی بود برای فرهنگهای گوناگون، غذا، موسیقی و دوستی جوامع مهاجری که هر روزه خدمات فوقالعادهای در ایالات متحده ارائه میکنند در حالی که دور سفره هفت سین جمع میشوید، از تهران تا شیراز تا تبریز، از سواحل دریای (کاسپی) خزر تا کرانههای خلیج فارس، برای برکتهایی که دارید شکرگزارید و به آینده مینگرید..»[۶۳][۶۴][۶۵][۶۶][۶۷]
جشن جهانی نوروز
نوشتار اصلی: جشن جهانی نوروز
در ۷ فروردین ۱۳۸۹ نخستین دورهٔ جشن جهانی نوروز در تهران برگزار شد و این شهر به عنوان «دبیرخانهٔ نوروز» شناخته شد. در این جشن، سران کشورهایی که نوروز را جشن میگیرند گردهم میآیند و این آیین باستانی را گرامی میدارند. هر ساله یکی از این کشورها، میزبان جشن جهانی نوروز است.[۶۸]
تعطیلی
در ایران ۴ روز نخست فروردین که مصادف با شروع نوروز است، تعطیل رسمی میباشد. این تعطیلات برای مدارس تا سیزده نوروز ادامه دارد.
بخشنامه ۱۳۴۷ خورشیدی
در بخشنامه ۱۰۱۶ مورخ اول آبان ۱۳۴۷ به کلیه وزارتخانهها و موسسات و بنگاهها و شرکتهای دولتی و وابسته به دولت و بر طبق تصمیم جلسه مورخ ۱۶ اسفند ۱۳۴۶ هیئت وزیران، در فهرست تعطیلات رسمی در ایران؛ روز اول و دوم فروردین تعطیلات رسمی اعلام شده بود.[۶۹]
تعطیلات نوروز اصلیترین و طولانیترین تعطیلات در جمهوری آذربایجان است در این کشور تعطیلات نوروز ۷ روز است و از ۲۰ مارس (۲۹ اسفند) تا ۲۶ مارس (۶ فروردین) ادامه دارد.[۷۰]
آداب نوروز در سفرنامه شرق شناسان
- انگلبرت کمپفر که در دوره شاه سلیمان صفوی به ایران سفر کرده، در بخشی از سفرنامه خود دربارهٔ نوروز مینویسد: «نوروز ﺍز ﺁدﺍب و رسوم ﺍیرانیان قدیم بهجای مانده ﺍست و هنوز هم بزرگترین و درخشـانترین جشن ایرانیان بهشمار میرود. همه در ﺍین روز لباس نو میپوشند. دوستان و ﺁشنایان به دیدن یکدیگر میروند، مهمانیها برپا میشود و به تفریح میپردﺍزند.
نوروز در زمان شاه عباسی در نقاشی
- خانم کارلا سرنا، علت برگزار نشدن عید و سلام نوروزی را چنین بیان کرده :"
شاه در این مورد نیز خواسته یا ناخواسته نظر «منجم باشی» را خواسته بود و او به علت نزدیکی ستارهها (قران کواکب) و یا قمر در عقرب بودن روز دوم نوروز را برای برگزاری مراسم سلام مناسب تشخیص داده بود.
- جملی کرری مینویسد:"در نوروز بزرگان برای عرض تبریک به حضور شاه میرسند و نسبت به وسع و امکان خود سکههای زرین و هدایایی تقدیم میکنند. خانهایی که به علت دوری راه نتوانند به حضور شاه برسند، به وسیله چند تن از غلامان و کنیزان خود، که لباس فاخر بر تن میکنند، هدیه نوروزی خود را به پیشگاه شاه میفرستند. ایرانیان در این روز لباس نو میپوشند. زیرا معتقدند کسی که سال نو را با لباس کهنه آغاز کند، از خوشیهای تازه سال جدید بیبهره خواهد ماند. از دیگر مراسم عید نوروز، یکی هم آماده کردن انواع غذاهای لذیذ در خانهها و پذیرایی گرم از دوستان و آشنایان است.»
.[۷۱]
آئینها
خانهتکانی
نوشتار اصلی: خانهتکانی
خانهتکانی یکی از آیینهای نوروزی است که مردم برخی مناطقی که نوروز را جشن میگیرند به آن پایبندند. در این آیین، تمام خانه و وسایل آن در آستانه نوروز گردگیری، شستشو و تمیز میشوند.[۷۲] این آیین در کشورهای مختلف از جمله ایران، تاجیکستان و افغانستان برگزار میشود.[۷۳]
افروختن آتش
برگزاری مراسم آتشبازی در میان کردها در شهر استانبول، ترکیه
رسم افروختن آتش، از زمانهای کهن در برخی مناطق علاقهمند به نوروز متداول شدهاست. در ایران، جمهوری آذربایجان و بخشهایی از افغانستان، این رسم بهصورت روشن کردن آتش در شب آخرین چهارشنبه سال متداول است. این مراسم چهارشنبهسوری نام دارد.[۷۳] در کردستان در روز نوروز مراسم آتش نوروزی (به کردی ئاگر نهوروزی Agir Newrozî) انجام میشود. پریدن از روی آتش در ایام نوروز در ترکمنستان نیز رایج است.[۷۴]
همچنین رسم افروختن آتش در بامداد نوروز بر پشت بامها در میان برخی از زرتشتیان (از جمله در برخی از روستاهای یزد در ایران) مرسوم است.[۷۵]
سفرههای نوروزی
سفره هفتسین از سفرههای نوروزی است که در ایران، جمهوری آذربایجان و برخی از نقاط افغانستان رایج است.
سفرههای نوروزی یکی از آیینهای مشترک در مراسم نوروز در بین مردمی است که نوروز را جشن میگیرند.
سفره نوروزی که امروزه در ایران به آن سفره هفت سین هم میگویند دارای دو نوع مواد هستند
- الف: اجناسی که جنبه نمادین و سمبولیک دارد. مانند سیر و سکه
- ب: مواد و اشیایی که جنبه خوراکی و پذیرایی دارند. مانند انواع آجیلها و شیرینیهای سنتی و یا جدید
در بسیاری از نقاط ایران، جمهوری آذربایجان[۷۶] و برخی از نقاط افغانستان، سفره هفتسین پهن میشود. در این سفره، هفت چیز قرار میگیرد که با حرف س آغاز شده باشد؛ مثل سیر، سنجد، سمنو، سیب و...[۷۷][۷۸] به هفتسینی که چیده میشود معانی خاصی نسبت دادهاند. مثلاً سیب را نماد زیبایی و تندرستی، سنجد را نماد عشق و محبت، و سکه را رزق و روزی گفتهاند. سفره نوروز از زمانهای کهن بوده اما به این صورت بودهاست که سفرهای را پهن میکردند و در بشقابهای سفالی و یا فلزی، انواع آجیلهای خشکشده مانند توت خشک، برگه خشک شده زردآلو و هلو و پختیک (پخته شده و خشک شده لبو) و عسل و سرشیر خشک شده، کلوچه، گعگ (کیک) قطاب و نان سرموکی و... میگذاشتند؛ تخم مرغ رنگشده از اجزای اصلی این سفرهها بود. در این سفره، بعضی چیزها فقط جنبه زیبایی و نمادین داشت مانند تخم مرغ و آیینه؛ ولی سایر چیزها برای خوردن و پذیرایی میهمانان بوده است و هر زمان که تمام میشد بلافاصله صاحبخانه ظروف را دوباره برای میهمانان جدید پر میکرد.
نوروز، چهارشنبه سوری و سیزده بدر
اما اینکه هفت چیز با نام سین باشد، پدیده جدیدی است و مستندات تاریخی ندارد. البته سفره نوروزی همواره دارای سمبل و نمادها بوده است اما به نظر میرسد گذاشتن هفت جزء آغازشونده با حرف سین در سفرهٔ نوروزی پدیدهای است که روایتهای آن بیشتر از اواخر دوره قاجار رایج شده و پیشینهٔ تاریخی ندارد و توسط رسانهها فراگیر شدهاست. یکی از ضروریات عیدنوروز لباس نو و حمام رفتن بوده است، مردان و زنان قبل از فرارسیدن نوروز به حمامهای زنانه و یا مردانه میرفتند و شلوغترین روزهای گرمابهها، همان چند روز سال نو بود. در گرمابههای قدیمی که معمولاً با چوب و هیزم در (گرخانه)Gor Khaneh یا (آتش خانه) آب داخل خزانه را که بر روی دیگهای بزرگ قرار داشتند گرم میکرد، حمامیها لازم بوده که یک ذخیرهٔ ویژه چوب و هیزم را برای روزهای نوروز ذخیره کنند.
- در قرون گذشته بسیاری از خانوادهها سالی فقط یکبار میتوانستند پلو بخورند و آن هم شب نوروز بود. شب نوروز، همه مردم و یا اکثراً پلو یا چلو خورشت میخوردند. از این پلو نوروزی برای فقرا، سلمانی (آرایشگر) و حمامی (مسئول آتش حمام) و برای کدخدای و روحانی (معلم سنتی) محل پیشکش میبردند؛ و آنها با حجم زیادی از پلو روبرو بودند و ناچار بودند آنها را خشک کرده و در آینده استفاده کنند.
پهن کردن سفرهٔ نوروزی در ایران آداب و رسوم خاصی دارد و روی سفره اجزای دیگری بهویژه آینه، شمع، و آب نیز حضور دارند. از دیگر اجزای سفرهٔ امروزی میشود از ماهی و تخم مرغ رنگشده یاد کرد.
در کابل و شهرهای شمالی افغانستان، سفره هفت میوه متداول است. در این سفره، هفت میوه قرار میگیرد، از جمله؛ کشمش سبز و سرخ، چارمغز، بادام، پسته، زردآلو و سنجد.[۷۷] چیدن سفرهای مشابه با استفاده از میوه خشک شده، در بین شیعیان پاکستان هم مرسوم است.[۷۹]
علاوه بر این، سفره هفت شین در میان زرتشتیان، و سفره هفت میم در برخی نقاط واقع در استان فارس در ایران متداول است.[۷۸] در جمهوری آذربایجان، عدد هفت اهمیتی ندارد و بر روی سفرههای نوروزی خود، آجیل قرار میدهند.[۷۹]
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد
نوروز اولین روز سال خورشیدی ایرانی برابر با اول فروردین ماه، جشن آغاز سال نوی ایرانی و یکی از کهنترین جشنهای به جا مانده از دوران ایران باستان است.
خاستگاه نوروز در ایران باستان است و هنوز هم مردم مناطق مختلف فلات ایران، نوروز را جشن میگیرند. زمان برگزاری نوروز، در آغاز فصل بهار است که امروزه به آن برابری بهاری یا اکیونوس میگویند.
نوروز در ایران و افغانستان آغاز سال نو محسوب میشود و در برخی دیگر از کشورها یعنی تاجیکستان، روسیه، قرقیزستان، قزاقستان، سوریه، کردستان، گرجستان، جمهوری آذربایجان، آلبانی، چین، ترکیه، ترکمنستان، هند، پاکستان و ازبکستان تعطیل رسمی است[نیازمند منبع] و مردمان آن جشن عید را برپا میکنند.
- ۱ زمان نوروز
- ۲ واژهٔ نوروز
- ۳ آیینهای مختلف جشنهای نوروز
- ۴ پیشینه
- ۵ نوروز در دوره صفویه
- ۶ جهانی شدن نوروز
- ۷ جغرافیای نوروز
- ۸ نوروز و چهارشنبه سوری در خارج از جغرافیای نوروز
- ۹ جشن جهانی نوروز
- ۱۰ تعطیلی
- ۱۱ آداب نوروز در سفرنامه شرق شناسان
- ۱۲ آئینها
- ۱۳ لباس نو و پاک نوروزی
- ۱۴ نوروز در اشعار فارسی
- ۱۵ منتقدان نوروز
- ۱۶ جستارهای وابسته
- ۱۷ پانویس
- ۱۸ منابع
- ۱۹ پیوند به بیرون
زمان نوروز
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد
نوروز باستانی مبارک
عيد نوروز، ريشه در سنتهاي اقوام ايراني دارد كه به گذشته بسيار دور منتهي ميگردد و به نوشته تاريخ نگاران، پس از اسلام با تصرفات و تغييراتي كه در آن به عمل آمده تاكنون در ميان ايرانيان باقي مانده است. ايرانيان باستان معتقد بودند كه در ايام نوروز، ارواح مردگان به خانهها باز ميگردند. به اين جهت مردم بايد خانههاي خود را در اين ايام، پاكيزه كنند، فرشهاي زيبا بگسترانند و غذاي خوب طبخ نمايند. در صدر اسلام، ايرانياني كه در مركز خلافت به سر ميبردند طبق سنت ملي خويش به اين عيد پايبند بودند. در خبر است كه براي اميرالمومنين(ع) هديه نوروزي آوردند و نيز امام صادق(ع) فرمود: "در عيد نوروز حق تعالي در روز اَلَست، از ارواح بندگان پيمان گرفته است كه او را به يگانگي بپرستند و براي او شريكي قرار ندهند. اين روز، اولين روز طلوع آفتاب، اولين روزِ وزيدن بادها و رويش گياهان ميباشد. در اين روز، جبرئيل بر حضرت رسول، وحي آورد و بعثت پيامبر از اين روز آغاز شد و پيامبر اسلام(ص)، در چنين روزي، بتهاي كافران را نابود كرد، روزي است كه پيامبر اكرم(ص) در غدير خم براي ولايت اميرالمومنين(ع) از مردم پيمان گرفت. روزي كه آن حضرت بر خوارج نهروان پيروز شد و روزي است كه قائم ما اهلبيت(ع) ظهور خواهد كرد." (بحار، ج 56، ص 119) سيدبن طاووس كه از دانشمندان بزرگ شيعه است درباره نوروز مينويسد: "و در چنين روزي مردم بايد همانند روز مبعث و غدير، با دعا و نماز و روزه به سپاسگزاري از افاضه نعمت بزرگ هستي بپردازند و با استعمال بهترين عطرها و پوشيدن تميزترين جامه ها به استقبال آن روند.
نوروز نخستین روز سال خورشیدی ایرانی برابر با یکم فروردین ماه، جشن آغاز سال نوی ایرانی و یکی از کهنترین جشنهای به جا مانده از دوران ایران باستان است. خاستگاه نوروز در ایران باستان است و هنوز هم مردم مناطق گوناگون فلات ایران، نوروز را جشن میگیرند. زمان برگزاری نوروز، در آغاز فصل بهار است که امروزه به آن برابری بهاری یا اکیونوس میگویند . نوروز در ایران و افغانستان آغاز سال نو محسوب میشود و در برخی دیگر از کشورها یعنی تاجیکستان، روسیه، قرقیزستان، قزاقستان، سوریه، عراق، گرجستان، جمهوری آذربایجان، آلبانی، چین، ترکیه، ترکمنستان، هند، پاکستان و ازبکستان تعطیل رسمی است و مردمان آن جشن را برپا میکنند.[۱۶] . جشن نوروز با تحویل سال یا لحظهٔ برابری اعتدال بهاری آغاز میشود؛ لحظهای که خورشید در سیر ظاهری خود در ابتدای برج حمل، از استوای زمین گذشته و برابری روز و شب رخ میدهد.[۱۷] در گاهشماری هجری خورشیدی، لحظهٔ تحویل سال، تعیینکنندهٔ نخستین روز (هرمز روز یا اورمزد روز) از ماه فروردین است. چنانچه آغاز سال، قبل از ظهر و در نیمهٔ اول شبانهروز تحویل شود، همانروز نوروز است و اگر تحویل سال بعد از ظهر باشد، فردای آن روز، نوروز است. نوروز در تقویم میلادی در بیشتر سالها با ۲۱ و گاه ۲۰ و بهندرت ۲۲ مارس مطابقت دارد.[۱۸] . در کشورهایی مانند ایران و افغانستان که گاهشماری هجری خورشیدی به کار برده میشود، نوروز، روز آغاز سال نو است. اما در کشورهای آسیای میانه و قفقاز، تقویم میلادی متداول است و نوروز به عنوان آغاز فصل بهار جشن گرفته میشود و روز آغاز سال محسوب نمیشود.[۱۹]
عيد نوروز و سابقه تاريخي آن
عید نوروز را میتوان از قدیمیترین عید ایرانیان نام برد که این جشن وجشن مهرگان( که با آغاز فصل زمستان برپا می شد) از بزرگترین عید ها برشمرده می شد. تجلیل و پاسداشت از آن ریشه در تاریخ کهن دارد. هرچند از پیشینه تاریخی آن، مکتوب بسیار دقیقی در دست نیست اما بیشک جشن نوروز سابقهای بسیار کهن در میان اقوام مختلف جهان دارد.
نوروز یکی از قدیمیترین عید ایرانیان است و هر ساله با برگزاری آئینها و آداب و رسوم مختلفی همراه می شود و در خصوص ریشه نوروز نیز اندیشمندان و شعرای روزگاران کهن دیدگاه های مختلفی داشتند.
به گزارش خبرنگار مديريت فرهنگي دانشگاه و به نقل از خبرگزاري مهر، نوروز واژهای مرکب است که از دو جزء نو و روز تشکیل شده و به معنای روز نوین ، جدید و تازه است، به نخستین روز از اولین ماه سال خورشیدی نیز اطلاق می شود. اصل این کلمه ریشه پهلوی دارد که با واژه نوک روچ یا نوک روز بیان می شد.
ابوریحان بیرونی در تعریف نوروز نقل میکند: "نخستین روز است از فروردین ماه و از این جهت روز نو نام کردند، زیرا که پیشانی سال نو است و آنچه از پس اوست از این پنج روز همه جشنها است.
درتعریفی دیگر نوروز نخستین روز سال در تقویم ایرانی است یعنی...
تاريخچهی نوروز و جشنهای نوروزی
انسان، از نخستین ادوار زندگی اجتماعی، متوجه بازگشت و تكرار فصول شد. نیاز به دانستن زمان كاشت و برداشت، تقویم دهقانی و زراعی را به وجود آورد كه زمان يخبندان و موسم شکوفهها را از يکديگر جدا میکرد. نخستین محاسبهی فصل ها در جوامع گذشته بر اساس گردش ماه كه تغییر آن آسانتر دیده می شد صورت گرفت اما در نتیجه ناهماهنگیهايی كه تقویم قمری، با تقویم دهقانی داشت، محاسبه و تنظیم تقویم بر اساس گردش خورشید صورت گرفت.
اين جشن از قدمتی حداقل 3000 ساله برخوردار است.در ادبـيـات فارسی جشن نوروز را به نخستین پادشاهان نسبت می دهند. شاعران و نویسندگان قرن چهارم و پنجم هجری همچون فردوسی، عنصری، منوچهری، بیرونی، طبری و بسیاری دیگر ، نوروز را از زمان پادشاهی جمشید می دانند.
لازم به ذكر است، جشن نوروز پیش از جمشید نیز برگزار میشده و ابوریحان نیز با آن كه اين جشن را به جمشید منسوب میكند، یادآور میشود كه (نوروز را جمشید عید گرفت؛ اگر چه پیش از آن هم نوروز بزرگ و معظم بود.)
جشن نوروز از برجستهترین و با شکوهترین یادگاریهای ایرانیان است که سالهای زیادی را پشت سر گذاشته است و یکی از جشنهای بسیار کهن جهان به شمار میرود. نوروز در دربار پادشاهان هخامنشی و ساسانی همراه با مراسم خاصی برگزار میگردید. نمایندگانی از 23 کشوری كه با ایران رابطه داشتند به حضور پادشاهان ايران میرسیدند و هدایای دولتهای خود را تقدیم آنها میکردند.
از هند: فیل، شمشیر، مشک و وسائل کشاورزی.
از تبت و چین: مشک و عنبر، ابریشم و رنگ.
از سواحل رود سند: طاوس و طوطی.
از دربار روم: فرش و پارچههای الوان، جواهرات و مایحتاج سوارکاران ایرانی.
از کشورهای همجوار و مصر: اسبهای زیبا و تیزرو، گوسفند، شتر، آهو، زرافه و سایر هدایای نقدی.
گذشته از ایران ، در آسیای صغیر و یونان، برگزاری جشنها و آیینهایی را در آغاز بهار سراغ داریم ولی برگزاری شکوهمند و همگانی این جشن در دستگاههای حکومتی و سازمانهای دولتی و غیردولتی و در بین همهی قشرها و گروههای اجتماعی فقط از ویژگیهای ایران زمین است که با وجود تمام فراز و فرودهای اين سرزمين اعم از جنگها، دگرگونیهای سیاسی، اجتماعی، اعتقادی، علمی و فنی، از روزگاران کهن پا برجا مانده و افزون بر آن به جامعهها و فرهنگهای دیگر نیز راه یافته است.
سرانجام بايد گفت اين از افتخارات ايران و ايرانيان است كه تا امروز هيچ جامعه و کشوری، اين چنين جشن و آیین كهنی که همگانی و مورد احترام خاص و عام، فقیر و غنی، کوچک و بزرگ و بالاخره شهری و روستایی و عشایری باشد را تجربه نكرده است.
احکام مناسبتی عید نوروز :: Leader.ir
جشن عید نوروز – ایمان
فیشهای عید نوروز - khamenei.ir
مراسم بومی عید نوروز در مشهد – مسافر سلام
عید نوروز - عید نوروز - عـیـد بـاسـتـانـی نـوروز
اسفند روز درختکاری، روز تجدید حیات
آداب و رسوم پیش از نوروز در ایران | سنت استقبال از بهار
جشن سده | شکست تاریکی شب های زمستان
تصاویری از مراسم عید نوروز در کشورهای مختلف
تصاویری جالب از جشن و پایکوبی مردم دنیا در عید نوروز
عید نوروز و هفت سین در گذر تاریخ/ رونق دادن اعیاد ملی و دینی ...
ایرنا - سیر تاریخی عید نوروز در کشور ترکیه
آداب و رسوم ایرانیان در عید نوروز - العالم
نوروز،غذاها،دیدوبازدیدهاولباس پوشیدنها
نوروز اولین روز سال خورشیدی ایرانی
تاريخچهی نوروز و جشنهای نوروزی
عید نوروز / بهار/تحویل سال/سال نو درپیامهای رهبری
معنای متفاوت نوروز از منظر رهبر انقلاب
ایـــران شـــنـــاســی-ایران گردی
دیدنی های شهر فریمان را بیشتر بشناسید
عمارت زیبای مفخم، شاهکار معماری ایرانی
درگاه کویر-پناهگاه های حیات وحش
لطفا اگر به اصفهان رفتید این شاهکار طبیعی را از دست ندهید
خاطرات زوج گردشگر کانادایی از سفر به ایران
مجله سفر و گردشگری (ایرانگردی4)
مجله سفر و گردشگری (ایرانگردی3)
مجله سفر و گردشگری (ایرانگردی2)
مجله سفر و گردشگری (ایرانگردی1)
عمارتهای تاریخی مشهد | سفر به خانه های قدیمی
رهبر انقلاب در دیدار نوروزی در جمع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی تبیین می کنند
مروری بر شعار ها و نام های 10 سال گذشته در پیام ها و بیانات رهبر انقلاب
مهمترین و بهیادماندنیترین جملهی رهبر انقلاب در سال ۹۶ کدام است؟
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد
عيد نوروز و آغاز سال هجري شمسي (1فروردین)
عيد نوروز و آغاز سال هجري شمسي (1فروردین) عيد نوروز، ريشه در سنتهاي اقوام ايراني دارد كه به گذشته بسيار دور منتهي ميگردد و به نوشته تاريخ نگاران، پس از اسلام با تصرفات و تغييراتي كه در آن به عمل آمده تاكنون در ميان ايرانيان باقي مانده است. ايرانيان باستان معتقد بودند كه در ايام نوروز، ارواح مردگان به خانه ها باز ميگردند. به اين جهت مردم بايد خانه هاي خود را در اين ايام، پاكيزه كنند، فرشهاي زيبا بگسترانند و غذاي خوب طبخ نمايند. در صدر اسلام، ايرانياني كه در مركز خلافت به سر ميبردند طبق سنت ملي خويش به اين عيد پايبند بودند. در خبر است كه براي اميرالمومنين(ع) هديه نوروزي آوردند و نيز امام صادق(ع) فرمود: "در عيد نوروز حق تعالي در روز اَلَست، از ارواح بندگان پيمان گرفته است كه او را به يگانگي بپرستند و براي او شريكي قرار ندهند. اين روز، اولين روز طلوع آفتاب، اولين روزِ وزيدن بادها و رويش گياهان ميباشد. در اين روز، جبرئيل بر حضرت رسول، وحي آورد و بعثت پيامبر از اين روز آغاز شد و پيامبر اسلام(ص)، در چنين روزي، بتهاي كافران را نابود كرد، روزي است كه پيامبر اكرم(ص) در غدير خم براي ولايت اميرالمومنين(ع) از مردم پيمان گرفت. روزي كه آن حضرت بر خوارج نهروان پيروز شد و روزي است كه قائم ما اهلبيت(ع) ظهور خواهد كرد." (بحار، ج 56، ص 119) سيدبن طاووس كه از دانشمندان بزرگ شيعه است درباره نوروز مينويسد: "و در چنين روزي مردم بايد همانند روز مبعث و غدير، با دعا و نماز و روزه به سپاسگزاري از افاضه نعمت بزرگ هستي بپردازند و با استعمال بهترين عطرها و پوشيدن تميزترين جامه ها به استقبال آن روند.
اعمال روز اول عید نوروز و لحظه تحویل سال در اسلام
اعمال روز اول عید نوروز و لحظه تحویل سال - باشگاه خبرنگاران ...
اعمال لحظه تحویل سال : آداب قبل و بعد از لحظه تحویل سال - دلگرم
نظر دین اسلام در مورد عید نوروز چیست؟ | مرکز ملی پاسخگویی ...
حقایقی از تاریخچه و آداب و رسوم عید نوروز در ایران که نمیدانید ...
نوروز در آیینه آیات و روایات/ دین اسلام به جشن نوروزی ایرانیها ...
آداب و اعمال عید نوروز- اخبار دین ، قرآن - اخبار فرهنگی تسنیم ...
پیدایش جشن نوروز و و تاریخچه عید نوروز/ آداب و رسوم ایرانیان ...
اعمال روز اول عید نوروز و لحظه تحویل سال - باشگاه خبرنگاران ...
تاریخچه عید نوروز باستانی در ایران + داستان های جالب - نمناک
ماندگاری نوروز و آرزوی برآورده نشدۀ امام محمد غزالی و شیخ ...
پیام تبریک عید نوروز ۱۴۰۰ + متن، عکس و اس ام اس تبریک ...
عکس پروفایل عید نوروز / عکس نوشته نوروز مبارک همراه با ...
تاریخچه و اطلاعات کامل در مورد عید باستانی نوروز ایرانیان
نوروز چیست | همه چیز درباره فلسفه عید نوروز - کجارو
اعمال عید نوروز - متن و ترجمه استاد انصاریان - صوتی
اعمال مخصوص عید نوروز در مفاتیح + احادیث - نمناک
فرموده امام صادق (ع) در مورد عید نوروز - نمناک
نوروز از دیدگاه اسلام - پرتال جامع علوم انسانی
نوروز در ایران باستان - ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
اعمال و آداب مخصوص عید نوروز - مشرق نیوز
عید نوروز - خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان
اعمال و آداب مخصوص عید نوروز - مشرق نیوز
پیام تبریک عید نوروز ۱۴۰۰ | اقتصاد آنلاین
عید نوروز در روایات اسلامی – مباحثات
فلسفه نوروز و آیینهای آن - راسخون
نگاهی به فلسفه عید نوروز در ایران
اعمال عيد نوروز - مفاتیج الجنان
تاریخچه پیدایش نوروز - فردا نیوز
نوروز - ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
عید نوروز در روایات - پرسمان
اعمال عید نوروز :: Leader.ir
فلسفه جشن نوروز - ایرنا
نوروز در احادیث و روایات
عید نوروز - ویکی فقه
نوروز در آیات و روایات
نوروز در آینه روایات
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: وقایع تاریخی ماههای شمسی ، نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد
عيد نوروز و آغاز سال هجري شمسي (1فروردین)
عيد نوروز، ريشه در سنتهاي اقوام ايراني دارد كه به گذشته بسيار دور منتهي ميگردد و به نوشته تاريخ نگاران، پس از اسلام با تصرفات و تغييراتي كه در آن به عمل آمده تاكنون در ميان ايرانيان باقي مانده است. ايرانيان باستان معتقد بودند كه در ايام نوروز، ارواح مردگان به خانه ها باز ميگردند. به اين جهت مردم بايد خانه هاي خود را در اين ايام، پاكيزه كنند، فرشهاي زيبا بگسترانند و غذاي خوب طبخ نمايند. در صدر اسلام، ايرانياني كه در مركز خلافت به سر ميبردند طبق سنت ملي خويش به اين عيد پايبند بودند. در خبر است كه براي اميرالمومنين(ع) هديه نوروزي آوردند و نيز امام صادق(ع) فرمود: "در عيد نوروز حق تعالي در روز اَلَست، از ارواح بندگان پيمان گرفته است كه او را به يگانگي بپرستند و براي او شريكي قرار ندهند. اين روز، اولين روز طلوع آفتاب، اولين روزِ وزيدن بادها و رويش گياهان ميباشد. در اين روز، جبرئيل بر حضرت رسول، وحي آورد و بعثت پيامبر از اين روز آغاز شد و پيامبر اسلام(ص)، در چنين روزي، بتهاي كافران را نابود كرد، روزي است كه پيامبر اكرم(ص) در غدير خم براي ولايت اميرالمومنين(ع) از مردم پيمان گرفت. روزي كه آن حضرت بر خوارج نهروان پيروز شد و روزي است كه قائم ما اهلبيت(ع) ظهور خواهد كرد." (بحار، ج 56، ص 119) سيدبن طاووس كه از دانشمندان بزرگ شيعه است درباره نوروز مينويسد: "و در چنين روزي مردم بايد همانند روز مبعث و غدير، با دعا و نماز و روزه به سپاسگزاري از افاضه نعمت بزرگ هستي بپردازند و با استعمال بهترين عطرها و پوشيدن تميزترين جامه ها به استقبال آن روند.
عید نوروز در روایات - ویکیپرسش
بررسی اجمالی روایات نوروز - تبیان
نوروز در روایات اهل بیت(ع) - شفاف
عید نوروز در روایات اسلامی مباحثات
روایات متعدد شیعه در مورد نوروز - فردا
نظر دین اسلام در مورد عید نوروز چیست؟
اعمال مخصوص عید نوروز در مفاتیح - نمناک
معنی و تفسیر “دعای تحویل سال” نو - نمناک
فرموده امام صادق (ع) در مورد عید نوروز - نمناک
همه چیز درباره تاریخچه عید نوروز و آداب و رسوم آن
عید نوروز در اسلام و روایات اسلامی | پایگاه تخصصی منبرها
دعای تحویل سال نو و ذکرهای مستحب لحظه تحویل سال | ستاره
سنت های جالب و کهن عید نوروز از کجا آمده ا ند ؟ - توریستگاه
نوروز، سال نو ایرانی و بهار سال نو - فلسفه تشکیل نوروز در ...
نوروز در ایران باستان - ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
فلسفه پیدایش نوروز، این آیین باستانی
فلسفه عید نوروز چیست؟ | تی نیوز
نوروز - ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: وقایع تاریخی ماههای شمسی ، نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد
مژده یاران عیدِ نوروز آمده
مژده یاران عیدِ نوروز آمده - بهرِ یاران بهترین روز آمده
مژده یاران سالِ نو آمد پدید - روزِ نو با سالِ نو از ره رسید
مژده یاران دی شد و بهمن برفت - فرودین با تاجِ گُل بَر شُد به تخت
روزی از نو آمد و نوروز شد - بختِ ما با لُطفِ حق فیروز شد
عیدِ نوروز آمد و گشته بهار - دشت و صحرا گشته سبز و لاله زار
فرودین شُد سبز شُد دشت و دَمَن - لاله و سنبل در آید در چمن
بر ز مستان روزِ پایان آمده - برف رفت و وقتِ باران آمده
نو بهاران آمده بر کوه و دشت - نفخِ صوری شد طبیعت زنده گشت
شد قیامت بهر بذر و دانه ها - مورها بیرون شوند از لانه ها
مارها ومورها در جنب و جوش - بادها و ابرها اندر خروش
قُمری و بلبل به آواز آمده - لاله با لیلی چه با ناز آمده
بذرِ زیرِ خاک را شُد رستخیز - آهوان خوشحال و اندر جست و خیز
حالِ دنیا چون زمستان را بُوَد - رستخیز همچون بهاران را بُوَد
فرودین با نفخ صور از ره رسد - رستخیزی بهرِ ما ناگه رسد
آن عمو نوروز اسرا فیلِ ماست - که به شیپورش دَمَد از چپ و راست
میدهد بر ما خبر از نفخِ صور - زنده گردد مرده یِ خفته به گور
گر همی گوئی قیامت چون بُوَد؟ - گویمت که رستخیز اکنون بُوَد
این بهاران در مَثَل شد رستخیز - رستخیز اکنون شده بر پای خیز
کن نظر اکنون به دیوانِ عمل - در عمل کوش و رهان خویش از دَغَل
باقری هر سال گاهِ فرودین - رستخیزی نو بُوَد اندر کمین
سروده حجّة الاسلام باقری پور به مناسبت آغاز سال 1400
کتاب مجموعه اشعارباقری اینجا و اینجا مشاهده فرمائید
مژده یاران عیدِ نوروز آمده- بهرِ یاران بهترین روز آمده
کتاب موبایل مجموعه اشعار باقری آندروید
http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/asharebageri.apk
کتاب موبایل مجموعه اشعار باقری جاوا
http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/asharebageri.jar
کتاب موبایل مجموعه اشعار باقری html
http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/asharebagheri.htm
کتاب موبایل مجموعه اشعار باقری pdf
http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/asharebagheri.pdf
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: نوروزباستانی
ادامه مطلب را ببينيد