چهل حدیث قدسی

https://eitaa.com/joinchat/1414333565C0fac1ee063

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21378

چهل حدیث نبوی

https://eitaa.com/joinchat/1413088381C51c5e8784a

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21377

چهل حدیث علوی

https://eitaa.com/joinchat/1415840893Cbc4aa6f8d3

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21376

چهل حدیث فاطمی

https://eitaa.com/joinchat/1416627325C12c2d2b5e4

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21375

چهل حدیث حسنی

https://eitaa.com/joinchat/1417348221C22dbd1f294

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21374

چهل حدیث حسینی

https://eitaa.com/joinchat/1418069117Ce7bf0c1754

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21373

چهل حدیث سجادی

https://eitaa.com/joinchat/1418724477Ca6a8704aaf

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21372

چهل حدیث باقری

https://eitaa.com/joinchat/1420035197C5347afee1b

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21371

چهل حدیث صادقی

https://eitaa.com/joinchat/1420690557C2407cec50c

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21370

چهل حدیث کاظمی

https://eitaa.com/joinchat/1421608061Ce823aba225

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21369

چهل حدیث رضوی

https://eitaa.com/joinchat/1422066813C0b0d42bc43

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21368

چهل حدیث جوادی

https://eitaa.com/joinchat/1422591101C731e8b088d

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21367

چهل حدیث نقوی

https://eitaa.com/joinchat/1422918781C6409b9fef8

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21365

چهل حدیث عسکری

https://eitaa.com/joinchat/1423311997Ccae52121e0

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21364

چهل حدیث مهدوی

https://eitaa.com/joinchat/1424098429C5ea224ac1c

***

https://hedayat.blogfa.com/post/21363

صدکلمه امام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

چهل حدیث قدسی

https://eitaa.com/joinchat/1414333565C0fac1ee063

حديث قدسي

حديث قدسي كلامي است كه پيامبر از زبان خدا نقل مي كند و آن را يا خداوند در معراج، در آن تشرف اختصاصي به قلب او القا كرده يا جبرئيل يا ملكي ديگر به او ابلاغ كرده است و پيامبر آن مطالب را از قول خدا نقل مي كند؛

مثل اين كلام رسول خدا كه مي فرمايد:

«سمعت جبرئيل يقول: سمعت الله جل جلاله يقول : لا إله إلا الله حصني فمن دخل أمن من عذابي؛ از جبرئيل شنيدم كه خداوند مي فرمود: "لا اله الاّ الله" دژ استوار من است و هر كس در آن وارد شود، از عذاب من در امان است».

اين معاني بر قلب پيامبر نازل مي شد و پيامبر اين معاني را با الفاظ خود بر مردم ابلاغ مي كرد و اين سخنان پيامبر كه به خدا منسوب مي كرد؛ مانند بقيه سخنان ايشان، توسط ديگران شنيده مي شد و نقل مي گرديد و همچنان كه سخناني جعل كرده و به ايشان منسوب مي كردند ، به همين صورت هم سخناني به عنوان حديث قدسي نقل مي كردند و به ايشان منسوب مي نمودند. از اين رو احاديث چه قدسي و چه غير قدسي بايد با موازين تطبيق داده شود و در صورت همراستايي قبول گردد.

قرآن وحي خاص خدا و كتاب نهايي هدايتگر بشر است كه اراده خدا بر اين قرار گرفته كه تا آخر عمر بشر سالم از تحريف در جامعه بماند تا حجت بر بندگان تمام باشد و چون حجت خداست بايد هميشه سالم از تحريف باشد. از اين رو خداوند عوامل مختلف عادي و غير عادي بر انگيخته تا بدان ها اراده اش را محقق سازد و حجتش را حفظ كند.

ولي احاديث قدسي مانند ديگر احاديث پيامبر شرح و تبيين و تفصيل قرآن است و اگر تحريف هم شوند، با وجود قرآن، دين ضربه اي نمي خورد.

به غير از احاديث قدسي احاديث ديگري هم از پيامبر اكرم نقل شده كه به احاديث نبوي مشهور است و اينها در اصطلاح عبارت است از سخني كه از گفتار، كردار يا تقرير پيامبر اكرم(ص) حكايت مي كند.

شيخ صدوق، توحيد، قم ، انتشارات اسلامي، ص 25.

چهل حديث قدسي

حدیث1-

اِنَّ اللّه َ جل جلاله يَقُولُ: عَبْدى ! خَلَقْتُ الأَشياءَ لِأَجْلِك وَ خَلَقْتُكَ لِأجْلى، وَ هَبْتُكَ الدُّنْيا بالإِحسانِ وَ الآخِرَةَ بِالإِيمانِ. [الجواهر السنيّه ، ص 284.]

خداوند متعال مى فرمايد: بنده من! همه اشياء را به خاطر تو آفريدم و تـو را بـه خـاطر خـودم. دنيا را از روى احسان به تو بخشيدم، ولى آخرت را به خاطر ايمان.

حدیث 2-

قالَ اللّه ُ تَعالى: اَلأِخْلاصُ سِرٌّ مِنْ اَسْرارى اَسْتَوْدِعُهُ قَلْبَ مَنْ اَحْبَبْتُهُ مِنْ عِبادى. [المحجّة البيضاء، ج 8، ص 125.]

خداوند مى فرمايد: اخلاص، رازى از رازهاى من است كه آن را در دل هريك از بندگانم كه دوست داشته باشم، بـه وديعت مى گذارم.

حدیث 3-

أَوْحَى اللّهُ تَعالى اِلى داُود عليه السلام: اُذْكُرْنى فى اَيّامِ سَرّائِكَ ، حَتّى اسْتَجيبَ لَكَ فى اَيّامِ ضَرّائِك. [بحارالانوار، ج 14، ص 37.]

خداوند متعال به داود عليه السلام وحى فرمود: مـرا در روزهاى خوشى خـود يـاد كـن، تا من هم در روزگار گرفتارى ات، تو را اجابت كنم.

حدیث 4-

فِى التَّوراةِ: يا بَنى آدَمَ! أَطيعُونى بِقَدْرِ حاجَتِكُمْ اِلَىَّ وَاعْصُـونى بِقَدْرِ صَبْرِكُمْ عَلَى النّـارِ، وَ اعْمـَلُوا لِلدُّنيا بِقَـدْرِ لَبْثِـكُمْ فيها وَ تَـزَوَّدُوا للاِخِرَةِ بَقَدْرِ مَكْثِكُمْ فيها. [الجواهر السنيّه، ص 66.]

در تورات آمده است: اى فرزندان آدم! مرا به اندازه اى كه به من نياز داريد، اطاعت كنيد، و مرا به اندازه صبرتان برآتش دوزخ، معصيت كنيد، براى دنيا به اندازه اى كه در آن مى مانيد كار كنيد، و ... براى آخرت، به اندازه اى كه در آن مى مانيد، توشه برداريد.

حدیث 5-

قالَ اللّهُ جل جلاله لِداوود عليه السلام: اَحِبَّنى وَ حَبِّبْنى اِلى خَلْقى. قال عليه السلام: يارَبِّ نَعَمْ، اَنَا اُحِبُّكَ فَكَيْفَ اُحَبِّبُكَ اِلى خَلْقِكَ؟ قَالَ: جل جلاله اُذْكُرْ اَيادِىَّ عِنْدَهُمْ فَاِنَّكَ اِذا ذَكَرْتَ ذلِكَ لَهُمْ اَحَبُّونى. [بحارالانوار، ج 14، ص 38.]

خداوند به داود عليه السلام فرمود: مرا دوست بدار و مرا در نظر مخلوقاتِ من نيز محبوب بگردان. گفت: پروردگارا! باشد. من تو را دوست دارم، ولى چگونه تو را محبوبِ آفريدگانت بسازم؟ فرمود: نزد آنان، نعمتهاى مرا ياد كن. يقينا وقتى نعمت هاى مرا براى آنان ياد كردى، مرا دوست خواهند داشت.

حدیث 6-

يا داوُدُ! بَلّـِغْ اَهْلَ الأَرضِ اِنّى حَبيبُ مَنْ اَحَبَّنى وَ جليسُ مَنْ جالَسَنى وَ مُؤْنِسٌ لِمَنْ اَنِسَ بِذِكْرى وَ صاحِبٌ لِمَنْ صاحَبَنى وَ مُختارٌ لِمَنِ اخْتارَنى وَ مُطيعٌ لِمَنْ اَطاعَنى . . . [المجالس السنيّه ، ص 77.]

اى داود! به زمينيان برسان كه: من دوست كسى هستم كه مرا دوست بدارد، همنشين كسى هستم كه با من همنشينى كند، همدم و مونس كسى هستم كه با ياد من اُنس داشته باشد، همراه و هم صحبت كسى هستم كه با من مصاحبت كند، كسى را بر مى گزينم كه مرا برگزيند،

حدیث 7-

يَقُولُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ: اَلشّابُّ الْمُؤمِنُ بِقَدَرى، اَلرّاضى بِكتابى، اَلقانِعُ بِرِزْقى، اَلتّارِكُ شَهْوَتَهُ مِنْ اَجْلى، هُوَ عِنْدى كَبَعْضِ مَلائِكتى. [كنز العمّال، ج 15، ص 786.]

خداوند متعال مى فرمايد: جـوانى كه بـه تقـدير من ايمـان داشته باشـد، به كتـاب مـن راضى و بـه رزق مـن قانع باشـد و به خاطر من از شهـوت و دلخواه خود بگذرد، او نزد من همچون بعضى از فرشتگان من است.

حدیث 8-

قالَ اللّهُ تَعالى: اَهْلُ طاعَتى فىضِيافَتى وَأَهْلُ شُكْرى فىزيارَتى وَ اَهْلُ ذِكْرى فى نِعْمَتى وَ اَهْلُ مَعْصِيَتى لاأُؤْيِسُهُمْ مِنْ رَحْمَتى، اِنْ تابُوا فَأَنَا حَبيبُهُمْ وَ اِنْ مَرِضُوا فَأَنا طَبيبُهُمْ، اُداويهِمْ بِا لْمِحَنِ وَ المَصائِبِ لاُطَهِّرَهُمْ مِنَ الذُّنُوبِ وَ الْمَعائِبِ. [الجواهر السنيّه، ص 286.]

خداوند متعال مى فرمايد: اهل اطاعت من در مهمانى من اند، اهل شكر و سپاس من در ديدار من اند، اهل ذكر و ياد من در نعمت من اند، و امّا اهل معصيت و نافرمانى من، آنان را هم از رحمت خويش نااميد نمى كنم. اگر توبه كنند، من دوستدار آنانم، اگر بيمار شوند، من طبيب آنانم و با سختيها و مصيبت ها آنان را درمان مى كنم، تا از گناهان و عيبها پاكشان سازم.

حدیث 9-

قالَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ لِداوود عليه السلام: يا داوود! بَشِّرِ الْمُذنِبينَ وَ أَنْذِرِ الصِّدّيقينَ. قالَ عليه السلام : كَيْفَ اُبَشِّرُ الْمُذنِبينَ وَ اُنْذِرُ الصِّدّيقينَ؟ قالَ جل جلاله : يا داُوودُ! بَشِّرَ الْمُذنِبينَ أَنّى أَقْبَلُ التَّوبَةَ وَ اَعْفُو عَنِ الذَّنْبِ، وَ أَنْذِرِ الصِّدّيقينَ أَنْ لا يُعْجِبُوا بِاَعْمالِهِمْ، فَاِنَّهُ لَيْسَ عَبْدٌ أَنْصِبُهُ لِلْحِسابِ الاّهَلَكَ. [اصول كافى، ج 2، ص 314.]

خداى متعال به حضرت داود عليه السلام فرمود: اى داود! گنهكاران را بشارت بده و صدّيقان را بيم رسان. گفت: چگونه به گنهكاران بشارت و به صدّيقان هشدار دهم؟ فرمــود: اى داود! به گناهكاران بشارت بده كه من توبه را مى پذيريم و از گناه در مى گذرم، صدّيقان را هم بيم بده كه به كارهاى خودشان مغرور نشوند، چرا كه خداوند هيچ بنده اى را به پاى حساب نمى كشد مگر هلاك شود!

حدیث 10-

فِى التَّوراةِ: مَنْ لَمْ يُؤمِنْ بِقَضائى وَ لَمْ يَصْبِرْ عَلى بَلائى وَ لَمْ يَشْكُرْ نَعْمائى فَلْيَتَّخِذْ رَبًّا سِوائى، مَنْ اَصْبَحَ حَزينا عَلَى الدُّنيا، فَقَدْ اَصْبَحَ ساخِطا عَلَىَّ، مَنْ تَواضَعَ لِغَنِىٍّ لِأجْلِ غِناهُ ذَهَبَ ثُلُثا دينِهِ. [الجواهر السنيه، ص 66.]

در تورات است: هركس به تقدير و قضاى من ايمان نياورد و بربلاى من صبر نكند و بر نعمتهايم شكر نكند، پس پروردگارى غير از من را برگزيند. هر كس صبح كند، در حالى كه بر دنيا غمگين شود، بر من خشمگين شده است، هر كس در مقابل ثروتمندى به خاطر ثروتش تواضع كند، دو سوم دينش بر باد رفته است.

حدیث 11-

فِي التَّوراةِ: قُلْ لِصاحِبِ الْمالِ الْكَثيرِ، لايَغْتَرَّ بِكَثْرَةِ مالِهِ وَ غِناهُ، فَاِنِ اغْتَرَّ فَلْيُطْعِمِ الْخَلْقَ غَداءاً وَ عِشاءا، وَ قُلْ لِصِاحِبِ الْعِلْمِ لايَغْتَرَّ بِكَثْرَةِ عِلْمِهِ، فَاِنِ اغْتَرَّ فَلْيَعْلَمْ اَنَّهُ مَتى يَمُوتُ؟ وَقُلْ لِصاحِبِ الْعَضُدِ الْقَوِىِّ لايَغْتَرَّ بِقُوَّتِهِ ، فَاِنِ اغْتَرَّ بِقُوَّتِهِ فَلْيَدْفَعِ الْمَوْتَ عَنْ نَفْسِهِ. [بحارالانوار، ج 74، ص 42.]

در تورات آمده است: به صاحب مالِ بسيار بگو كه به ثروت فراوانش و توانگرى اش مغرور نشود. اگر مغرور است، پس صبح و شام ، به مخلوقات طعام بدهد! به صاحب دانش بگو كه به علم فراوان خود مغرور نشود. اگر مغرور است، پس بداند كه چه زمانى مى ميرد؟! و به صاحب بازوى نيرومند بگو كه به قدرت خود مغرور نشود. اگر مغرور قدرت خويش است، پس مرگ را از خود دور سازد!

حدیث 12-

قال الله تعالي: ما تَقَرَّبَ اِلَىَّ عَبْدٌ بِمِثْلِ أَداءِ مَا افْتَرَضْتُ عَلَيْهِ ، وَ لا يَزالُ عَبْدى يَتَنَفَّلُ لى حَتّى أُحِبَّهُ وَ مَتى اُحِبُّهُ كُنْتُ لَهُ سَمْعاً وَ بَصَرا وَ يَدا وَ مُؤيِدا، اِنْ دَعانى أَجَبْتُهُ ، وَ اِنْ سَأَلَنى أَعْطَيْتُهُ. [توحيد صدوق، ص 400.]

خداوند فرموده است: بنده ، با هيچ چيز مثل اداى آنچه بر او واجب كرده ام به من نزديك نمى شود، بنده من پيوسته با انجام نوافل به جايى مى رسد كه او را دوست مى دارم. وهرگاه او را دوست داشتم، براى اوگوش و چشم و دست و پشتيبان خواهم بود. اگر مرا بخواند، اجابتش مى كنم و اگر از من بخواهد ، عطايش مى كنم.

حدیث 13-

اِنَّ اللّهَ يَقُولُ: ابْنَ آدَمَ! تَطَوَّلْتُ عَلَيْكَ بِثَلاثٍ: سَتَرْتُ عَلَيكَ مالَوْ يَعْلَمُ بِهِ اَهْلُكَ ما وارَوْكَ، وَ اَوْسَعْتُ عَلَيْكَ فَاْسْتَقْرَضْتُ مِنْكَ فَلَم تُقَدِّمْ خَيْرا، وَ جَعَلْتُ لَكَ نَظْرَةً عِنْدَ مَوْتِكَ فىثُلْثِكَ فَلَمْ تُقَدِّمْ خيْرا. [الجواهر السنيه، ص 283.]

خداى متعال مى فرمايد: اى فرزند آدم! من سه نيكى درباره تو كرده ام: ۱ ـ چيزهايى از تو را پوشاندم كه اگر خانواده ات مى دانستند تو را به خاك نمى سپردند. ۲ ـ وسعت رزق و روزى به تو دادم، آنگاه از تو قرض خواستم ، ولى تو نيكى و خيرى پيش نفرستادى. ۳ ـ هنگام مرگ، مهلتى دادم تا در يك سوم دارايى خود وصيّت كنى، ولى تو خير و نيكى پيش نفرستادى.

حدیث 14-

اِنّ اللّهَ يَقُولُ: يا ابْنَ آدَمَ! فى كُلِّ يَوْمٍ يأتى رِزقُكَ وَ اَنْتَ تَحْزَنُ وَ يَنْقُصُ مِنَ عُمْرِكَ وَ اَنْتَ لا تَحْزَنُ، تَطْلُبُ ما يُطْغيكَ وَ عِنْدَكَ ما يَكْفيكَ. [بحارالانوار، ج 74، ص 44.]

خداوند مى فرمايد: اى فرزند آدم! هرروز، روزى تو مى رسد، ولى بازهم غمگين مى شوى، ولى از عمر تو كاسته مى شود، اما اندوهگين نمى گردى. چيزى مى طلبى كه تو را به طغيان مى كشد، در حالى كه به اندازه كفايت دارى.

حدیث 15-

عَنِ الرِّضا عليه السلام في حَديثِ سِلسِلَةِ الذَّهَبِ عَن جَبرَئيل: سَمِعتُ اللّهَ يَقُولُ: «لا اِلهَ اِلاّ اللّه ُ» حِصْنى، فَمَنَ دَخَلَ حِصْنى أَمِنَ مِنْ عَذابى. [معانى الاخبار، ص 371.]

در حديث «سلسلة الذهب» از امام رضا عليه السلام روايت شده، از پدرانش ، از پيامبر خدا صلي الله عليه و آله از جبرئيل ، كه شنيدم خداوند مى فرمود: «لا اله الاّ اللّه » (و توحيد)، دژ و حصار من است، هركس وارد اين قلعه شود، از عذاب من ايمن شود.

روایت دیگر: عن رسول اللَّه (صلّى اللَّه علیه و آله)، عن جبرئیل، عن میکائیل، عن اسرافیل، عن اللوح، عن القلم، قال: یقولُ اللَّه تبارک و تعالى‌: ولایةُ على بن أبى طالب حِصْنى، فَمَن دَخَلَ حِصْنى أمِنَ مِن نارى». [صدوق، أمالی،ص۳۰۶، معاني الاخبار: 371 / 1، عيون أخبارالرضا عليه السلام 2: 136 / 1، جامع الاخبار: 52 / 58، بحار الانوار 39: 246 / 1، وفي العيون والبحار: عذابي، بدل: ناري]

حدیث 16-

عَنِ الصّادِقِ عليه السلام: اِنَّ فيما أَوْحَى اللّهُ اِلى مُوسى وَ أَنْزَلَ عَلَيهِ فِي التَّوراةِ: اِنّى أَنَا اللّه ُ لا اِلهَ اِلاّ أَنَا، خَلَقْتُ الْخَلْقَ وَ خَلَقْتُ الْخَيْرَ وَ أَجْرَيْتُهُ عَلى يَدَىْ مَنْ اُحِبُّ، فَطُوبى لِمَنْ أَجْرَيْتُهُ عَلى يَدَيْهِ، وَ أَنَا اللّه ُ لا اِلهَ اِلاّ أَنَا خَلَقْتُ الْخَلْقَ وَ خَلَقْتُ الشَرَّ وَ أَجْرَيْتُهُ عَلى يَدَىْ مَنْ اُريدُهُ، فَوَيْلٌ لِمَنْ أَجْرَيْتُهُ عَلى يَدَيْهِ. [الجواهر السنيّه ، ص 39.]

امام صادق عليه السلام فرمود: از جمله آنچه خداوند به موسى عليه السلام وحى فرمود و در تورات بر او نازل كرد، چنين بود: همانا منم خداوند ، هيچ معبودى جز من نيست. مردم را آفريدم و خير و نيكى را هم آفريدم و آن را بر دستان كسى جارى ساختم كه دوست مى دارم، خوشا به حال آنكه خير را بر دستان او جارى ساختم. منم خداوند، معبودى جز من نيست. مردم را آفريدم و شرّ را آفريدم و آن را بردستانِ هر كه بخواهم جارى مى كنم. پس واى بر آنكه بدى را بر دستان او جارى سازم.

حدیث 17-

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله، قالَ اللّهُ جَلَّ جَلالُهُ: ما آمَنَ بى مَنْ فَسَّرَ بِرَأْيِهِ كَلامى، وَ ما عَـرَفَنى مَنْ شَبَّـهَنى بِخَـلْقى، وَ ما عَلى دينى مَنِ اسْتَعْمَل الِقياسَ فىدِينى. [بحارالانوار ، ج 2، ص 297.]

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: خداى متعال فرموده است: كسى كه سخن مرا طبق رأى ونظر خودش تفسير كند (تفسير به رأى) به من ايمان نياورده است، و كسى كه مرا به آفريده هايم تشبيه كند، مرا نشناخته است. وكسى كه در دين من قياس را به كارگيرد، بر دين و آيين من نيست.

حدیث 18-

قالَ الباقِرُ عليه السلام ، قالَ اللّهُ تَعالى: لَأُعَذِّبَنَّ كُلَّ رَعيَّةٍ فى الأِسلامِ دانَتْ بِوِلايَةِ كُلِّ اِمامٍ جائِرٍ لَيْسَ مِنَ اللّهِ، وَ اِنْ كانَتِ الرَّعِيَّةُ فىأَعْمالِها بَرَّةً تَقيَّةً. وَ لَأَعْفُوَنَّ عَنْ كُلِّ رَعيَّةٍ فِى الأِسلامِ دانَتْ بِوِلايَةِ كُلِّ اِمامٍ عادلٍ مِنَ اللّه ِ وَ اِنْ كانَتِ الرَّعِيَّةُ فىأَنْفُسِها ظالِمَةً مُسيئَةً. [اصول كافى ، ج 1، ص 376.]

امام باقر عليه السلام از خداى متعال روايت فرموده است: در اسلام، هر جمعيت و مردمى را كه تن به ولايت و رهبرى هر پيشواى ستمگرى بدهند كه از سوى خداوند نيست، حتما عذاب خواهم كرد، هرچند آن مردم در كارهاى خودشان نيكوكار و اهل تقوا باشند. و حتما عفو و گذشت خواهم كرد از هر گروهى در اسلام ، كه ولايت و رهبرى هر پيشواى دادگرى را كه از سوى خداست، بپذيرند و گردن نهند ، هرچند آن مردم در (كارهاى) خودشان ستمگر و بدكار باشند.

حدیث 19-

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله يَقُولُ اللّهُ تَبارَكَ وَ تَعالى: يَا ابْنَ آدَمَ! ما تُنْصِفُنى، اَتَحَبَّبُ اِلَيْكَ بِالنِّعَمِ وَ تَتَمَقَّتُ اِلَىَّ بِالمَعاصى، خَيْرى عَلَيْكَ مُنزَلٌ وَ شَرُّكَ اِلَىَّ صاعِدٌ، وَ لا يَزالُ مَلَكٌ كَريمٌ يَأْتينى عَنْكَ كُلَّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ بَعَمَلٍ قَبيحٍ. [بحارالانوار، ج 74، ص 19.]

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: خداوند متعال مى فرمايد: اى فرزند آدم! با من انصاف نمى كنى! من با نعمت ها نسبت به تو دوستى و محبّت مى كنم، ولى تو با گناهان با من دشمنى مى كنى. خير من بر تو نازل مى شود، ولى از تو بدى به طرف من بالا مى آيد، و پيوسته فرشته اى بزرگوار، هر روز و شب، گزارش كارى زشت را از تو براى من مى آورد.

حدیث 20-

عَنِ الباقِرِ عليه السلام: اِنَّ مُوسى سَأَلَ رَبَّهُ فَقالَ: يارَبِّ أَقَريبٌ أَنْتَ مِنّى فَأُناجيكَ أَمْ بَعيدٌ فَأُناديكَ؟ فَأَوْحَى اللّهُ عَزَّوجَلَّ اِلَيْهِ: يا مُوسى! اَنَا جَليسُ مَنْ ذَكَرَنى. فَقالَ مُوسى: فَمَنْ فى سِتْرِكَ يَوْمَ لاسِتْرَ اِلاّ سِتْرُكَ؟ فَقالَ: اَلَّذينَ يَذْكُرُونَنى فَاَذْكُرُهُمْ وَ يَتَحابُّونَ فِىَّ فَأُحِبُّهُمْ، فَاُولئِكَ الَّذينَ اِذا أَرَدْتُ أَنْ أُصيبَ أَهْلَ الأَرْضِ بِسُوءٍ ذَكَرْتُهُم فَدَفَعْتُ عَنْهُمْ بِهِمْ. [اصول كافى، ج 2، ص 496.]

امام باقر عليه السلام فرمود: موسى عليه السلام از پروردگارش سؤال كرد: خدايا! تو نزديكى، تا با تو نجوا كنم، يا دورى كه صدايت بزنم؟ خداوند به او چنين وحى كرد: اى موسى! من همنشين كسى هستم كه مرا ياد كند. موسى گفت: چه كسى در پوشش و پرده توست، آن روز كه جز پوشش تو، پوششى نيست؟ خداوند فرمود: آنان كه مرا ياد مى كنند، من هم آنان را ياد مى كنم، در راه من با يكديگر دوستى مى كنند، من هم آنان را دوست مى دارم. اينان كسانى اند كه هرگاه بخواهم بر اهل زمين ، بدى و عذابى برسانم، آنان را ياد مى كنم و به خاطر آنان ، عذاب را از زمينيان دور مى سازم.

حدیث 21-

عَن أَبى عَبدِاللّه عليه السلام قالَ: أَوْحَى اللّه ُ تَعالى اِلى مُوسى: يا مُوسى! لا تَفْرَحْ بِكَثْرَةِ الْمالِ وَ لا تَدَعْ ذِكرى عَلى كُلِّ حالٍ، فَاِنَّ كَثْرَةَ الْمالِ تُنْسِى الذُّنُوبَ وَ اِنَّ تَرْكَ ذِكرى يُقْسِى الْقُلُوبَ. [اصول كافى ، ج 2، ص 497.]

امام صادق عليه السلام فرمود: خداى متعال به حضرت موسى عليه السلاموحى فرمود: اى موسى! به خاطر ثروت زياد، خوشحال مشو و در هيـچ حــالى يـاد مــرا وامــگـذار، همانا ثروت زياد ، گناهان را از ياد انسان مى برد و ترك ياد خدا سنگدلى و قساوت قلب مى آورد.

حدیث 22-

قالَ اللّهُ تَعالى: يا مُوسى ! ما اُريدَ بِهِ وَجْهى فَكَثيرٌ قَليلُهُ وَ ما اُريدَ بِهِ غَيرْى فَقَليلٌ كَثيرُهُ. [بحارالانوار ، ج 74، ص 36.]

خداوند متعال فرمود: اى موسى! آنچه كه به خاطر من و خالصانه انجام شود، اندكِ آن هم بسيار است. و آنچه به خاطر غير من انجام گيرد، بسيارِ آن هم اندك و ناچيز است.

حدیث 23-

أَوْحَى اللّهُ اِلى عيسىَ بنِ مَرْيَمَ عليه السلام: يا عيسى! هَبْ لى مِنْ عَيْنَيْكَ الدُّمُوعَ وَ مِنْ قَلْبِكَ الْخُشُوعَ وَ اكْحُلْ عَيْنَيْكَ بِمِيلِ الْحُزْنِ اِذا ضَحِكَ الْبَطّالُونَ وَ قُمْ عَلى قُبُورِ الْأمواتِ فَنادِهِمْ بِالصَّوْتِ الرَّفيعِ لَعَلَّكَ تَأخُذَ مَوْعِظَتَكَ مِنْهُم وَ قُلْ: اِنِّى لاحِقٌ فى اللاّحِقينَ. [بحارالانوار، ج 14 ، ص 320.]

خداوند به عيسى بن مريم عليه السلام وحى فرمود: اى عيسى! از چشمانت اشكها را و از قلبت خشوع را به من ببخش، دو چشمت را با سرمه اندوه، سرمه بكش ، آنگاه كه اهل باطل مى خندند. بر گور مردگان بايست و با صداى بلند، آنان را صدا بزن، باشد كه از آنان پند خويش را بگيرى و بگو: يقينا من نيز از پيوستگان به شما خواهم بود.

حدیث 24-

قالَ اللّهُ تَعالى: اِذا اَرَدْتُ اَنْ اَجْمَعَ لِلْمُسْلِمِ خَيْرَالدُّنيا وَ خَيْرَ الآخِرَةِ جَعَلْتُ لَهُ قَلْبا خاشِعا وَ لِسانا ذاكِرا وَجَسَدا عَلَى الْبَلاءِ صابِرا ، وَ زَوْجَةً مُؤمِنَةً تَسُرُّهُ اِذا نَظَرَ اِلَيْها وَ تَحْفَظُهُ اِذا غابَ عَنْها فىنَفْسِها وَ مالِهِ. [الجواهر السنيّه، ص 103.]

خداوند متعال فرمود: هرگاه بخواهم خير دنيا و آخرت را براى يك مسلمان فراهم كنم، براى او قلبى خاشع، زبانى ذاكر، جسمى شكيبا بر بلا و همسرى با ايمان قرار مى دهم كه هرگاه به آن همسر بنگرد، همسرش او را شادمان سازد و در غياب شوهر، نگهدار ناموس و مال او باشد.

حدیث 25-

قالَ اللّهُ تَعالى لِمُوسى عليه السلام: يا مُوسى! ضَعِ الْكِبْرَ وَ دَعِ الْفَخْرَ وَ اذْكُرْ اَنَّكَ ساكِنُ الْقَبْرِ فَلْيَمْنَعْكَ ذلِكَ مِنَ الشَّهَواتِ. [بحارالانوار، ج 74، ص 35.]

خداوند متعال به حضرت موسى عليه السلام فرمود: اى موسى! تكبّر و فخر را واگذار، و به ياد آور كه ساكن گور خواهى شد. اين ياد آورى، تو را از شهوات باز بدارد.

حدیث 26-

اَوْحَى اللّهُ اِلى مُوسى عليه السلام: يا مُوسى! اَلْفَقيرُ مَنْ لَيْسَ لَهُ مِثْلى كَفيلٌ، وَ الْمَريضُ مَنْ لَيْسَ لَهُ مِثْلى طَبيبٌ، وَ الْغَريبُ مَنْ لَيْسَ لَهُ مِثْلىِ مُونِسٌ. [الجواهر السنيّه، ص 61.]

خداوند به حضرت موسى چنين وحى كرد: فقير كسى است كه كفيل و كارسازى مثل من ندارد و بيـمار كسى است كه طبيبى ماننـد مـن نـدارد و غريب كسى است كه همدمى مثل من ندارد.

حدیث 27-

قالَ تَعالى: يَابْنَ آدَمَ! اَكْثِرْ مِنَ الزّادِ اِلى طَريقٍ بَعيدٍ، وَ خَفِّفِ الْحَمْلَ فَالصِّراطُ دَقيقٌ، وَ اَخْلِصِ الْعَمَلَ فَاِنَّ النّاقِدَ بَصيرٌ، وَاَخِّرْ نَوْمَكَ اِلَى القُبُورِ وَفَخْرَكَ اِلىَ الميزانِ وَ لَذّاتِكَ اِلَى الجَنَّةِ، وَ كُنْ لى، اَكُنْ لَكَ. [الجواهر السنيّه، ص 67.]

خداوند متعال فرمود: اى فرزند آدم! براى راهى طولانى توشه بسيار برگير و بار خود را سبك كن، چرا كه راه، باريك است. و كار و عمل را خالص ساز، چرا كه ارزياب، بيناست. و خواب خود را براى قبر نگهدار و افتخار خويش را براى ميزان و لذّت هاى خود را براى بهشت. و براى من باش، تا براى تو باشم.

حدیث 28-

فى حَديث المِعراج: قالَ اللّهُ تَعالى: يا اَحْمَدُ ! هَلْ تَدْرى مَتى يَكُونُ الْعَبْدُ عابِدا ؟ قالَ لا يا رَبِّ. قالَ: اِذا اجْتَمَعَ فيهِ سَبْعُ خِصالٍ: وَرَعٌ يَحْجُزُهُ عَنِ الْمَحارِمِ، وَ صَمْتٌ يَكُفُّهُ عَمّا لا يَعْنيهِ، وَ خَوْفٌ يَزدادُ كُلَّ يومٍ مِنْ بُكائِهِ، وَ حَياءٌ يَسْتَحْيى مِنّى فىالْخَلاءِ، وَ اَكْلُ ما لا بُدَّ مِنْهُ وَ يُبْغِضُ الدُّنيا لِبُغْضى لَها وَ يُحِبُّ الأخْيارَ لِحُبّى ايّاهُم. [بحارالانوار، ج 74، ص 30.]

در حديث معراج است ، خداوند به پيامبراسلام صلي الله عليه و آلهفرمود: اى احمد! آيا مى دانى كه بنده، كىْ بنده عبادتگر خواهد بود؟ گفت: نه ، اى پروردگار. فرمود: هر گاه هفت خصلت در او فراهم آيد: ۱ ـ تقوايى كه او را از حرام هاى الهى باز بدارد. ۲ ـ سكوتى كه او را از گفتار بيهوده نگه دارد. ۳ ـ ترسى كه هر روز بر گريه او بيفزايد. ۴ ـ شرمى كه درخلوت هم از من حياكند (وگناه نكند). ۵ ـ خوردن، به اندازه اى كه چاره اى از آن نيست. ۶ ـ دنيا را دشمن بدارد، چون من آن را دشمن مى دارم. ۷ ـ نيكان را دوست بدارد، چون من دوستدار آنانم.

حدیث 29-

كانَ فى صُحُفِ مُوسى عليه السلام: عَجِبْتُ لِمَنْ اَيْقَنَ بِالْمَوْتِ كَيْفَ يَفْرَحُ بالدُّنْيا، وَ عَجِبْتُ لِمَنْ اَيْقَنَ بِالنّارِ كَيْفَ يَضْحَكُ وَ عَجِبْتُ لِمَنْ اَيْقَنَ بِالْحِسِابِ كَيْفَ يَعْمَلُ السَّيِّئاتِ. [كنز العمّال، ج 15 ، ص 937.]

در كتاب آسمانى موسى عليه السلام سخن خداوند چنين بود: تعجب مى كنم از كسى كه يقين به مرگ دارد، چگونه در دنيا ( و بخاطر دنيا) شادمانى مى كند؟! در شگفتم از كسى كه به آتش دوزخ يقين دارد، چگونه مى خندد؟! و در تعجبم از كسى كه به حساب ، يقين دارد، چگونه گناهان را مرتكب مى شود؟!

حدیث 30-

فيما ناجَى اللّهُ بِهِ مُوسى عليه السلام اَنْ قالَ: يَابْنَ عِمْرانَ! كَذِبَ مَنْ زَعَمَ اَنَّهُ يُحِبُّنى، فَاِذا جَنَّهُ اللَّيْلُ نامَ عَنّى. اَلَيسَ كُلُّ مُحِبٍّ يُحِبُّ خَلْوَةَ حَبيبهِ؟... [الجواهر السنيّه، ص 50.]

در مناجات خدا با موسى عليه السلام از جمله چنين بود: دروغ مى گويد كسى كه مى پندارد مرا دوست مى دارد، اما چون تاريكى شب او را فرا مى گيرد به خواب مى رود ( و از مناجات با من غافل مى شود). مگر نه اينكه هر عاشق و دوستدارى ، خلوت با محبوب خود را دوست مى دارد؟!

حدیث 31-

اَوْحَى اللّهُ عَزَّ وَجَلَّ اِلى مُوسى عليه السلام: اِنَّ عِبادى لَمْ يَتَقَرَّبُوا بِشَيْى ءٍ اَحَبَّ اِلَىَّ مِنْ ثَـلاثِ خِصالٍ. قالَ: يا رَبِّ وَ ما هُنَّ ؟ قالَ: يا مُوسى ! الزُّهْدُ فِى الدُّنيا وَ الْوَرَعُ عَنْ معاصِيَ وَ الْبُكاءُ مِنْ خَشْيتَى. [الجواهر السنيّه، ص 38.]

خداوند متعالى به حضرت موسى عليه السلام وحى كرد: به يقين ، بندگانم با چيزى به من تقرّب نيافتند كه در نظرم محبوب تر از سه خصلت باشد. گفت: پروردگارا! آن سه خصلت چيست؟ فرمـود: اى موسى! زهد و پارسايى در دنيا، پرهيز از نافرمانى هاى من و گريستن از خوف و خشيت من.

حدیث 32-

عَن أبى عَبدِاللّه عليه السلام قالَ: اَوْحَى اللّه ُ عَزَّوجَلَّ اِلى آدَمَ: اَنّى سَاَجْمَعُ لَكَ الْخَيْرَ فى اَرْبعِ كَلِماتٍ. قالَ: يا رَبِّ وَ ماهُنَّ؟ قالَ: واحِدَةٌ لى وَ واحِدَةٌ لَكَ وَ واحِدَةٌ فيما بَينى و بَيْنَكَ و واحِدَةٌ فيما بَيْنَكَ و بينَ النّاسِ . قالَ: يا رَبِّ بَيِّنْهُنَّ لى حَتّى اَعْلَمَهُنَّ. قالَ: امّا الّتى لى فَتَعْبُدَنى لاتُشْرِكَ بى شيئا وَ اَمَّا الّتى لَكَ فَاَجْزيكَ بِعَملِكَ اَحْوَجَ ما تَكُونُ اِلَيْهِ، وَ اَمَّا الّتى بَينى وَ بَيْنَكَ فَعَلَيْكَ الدُّعاءُ وَ عَلَىَّ الأجابَةُ، وَ اَمَّا الّتى بَيْنَكَ وَ بَيْنَ النّاسِ فَتَرْضى للِنّاسِ ما تَرْضى لِنَفْسِكَ. [الجواهر السنيّه ، ص 10.]

امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند متعال به آدم وحى كرد: من همه نيكى ها را درچهار سخن براى توجمع مى كنم. پرسيد: خدايا آن چهار كلمه چيست؟ فرمود: يكى براى من است ، يكى براى توست، يكى ميان من و توست، يكى هم ميان تو و مردم است. آدم گفت: پروردگارا! آنها را بيان كن تا بدانم. فرمود: امّا آنچه براى من است، آن است كه مرا عبادت كنى و در پرستش براى من چيزى را شريك قرار ندهى. امّا آنچه براى توست، اين است كه من پاداش عمل تو را، وقتى كه بيشترين نياز را به آن دارى، خواهم داد. امّا آنچه كه ميان من و توست ، اين است كه: دعا از تو، اجابت از من. امّا آنچه كه ميان تو و مردم است، اين است كه آنچه را براى خود مى پسندى براى مردم هم بپسندى.

حدیث 33-

عَنِ الباقِر عليه السلام قالَ: مَكتُوبٌ فِى التَّوراةِ: اُشْكُرْ مَنْ اَنْعَمَ عَلَيْكَ وَ اَنْعِمْ عَلى مَنْ شَكَرَكَ ، فَاِنَّهُ لازَوالَ لِلنَّعْماءِ اِذا شُكِرَت وَ لابَقاءَ لَها اذا كفرَتْ، اَلْشُّكْرُ زِيادَةٌ فىِ النِّعَمِ وَ اَمانٌ مِنَ الْغِيَرِ. [الجواهر السنيّه ، ص 37.]

امام باقر عليه السلام فرمود كه در تورات چنين نوشته است: نسبت به كسى كه به تو نيكى مى كند سپاسگزارى كن و بر كسى كه سپاسگزار تو باشد، نيكى و احسان كن، همانا اگر نعمتها سپاسگزارى شود، زايل نمى گردد و اگر ناسپاسى شود، پايدار نمى ماند. سپاس و شكر ، موجب افزايش نعمتها و ايمنى از دگرگونى است.

حدیث 34-

قالَ اَميرُالمُؤمِنين عليه السلام: اَوْحَى اللّهُ اِلى داوُودَ: يا داوُودُ! تُريدُ وَ اُريدُ وَ لايَكُونُ اِلاّ ما اُريدُ ، فَاِنَ اَسْلَمْتَ لِما اُريدُ اَعْطَيْتُكَ ما تُريدُ وَ اِنْ لَمْ تُسْلِمْ لِما اُريدُ اَتْعَبْتُكَ فيما تُريدُ وَ لا يَكُونُ اِلاّ ما اُريدُ. [توحيد صدوق، ص 337.]

اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: خداوند متعال به حضرت داود عليه السلاموحى فرمود: اى داود! تو مى خواهى، من هم مى خواهم ، ولى جز آنچه من مى خواهم نمى شود. پس اگر تسليم آنچه من مى خواهم بشوى، آنچه را هم تو مى خواهى عطايت مى كنم. امّا اگر تسليم آنچه من مى خواهم نشوى، در آنچه خودت مى خواهى تو را به رنج مى افكنم و جز آنچه هم كه من بخواهم نخواهد شد.

حدیث 35-

يا مُحَمَّدُ! لَوْ اَنَّ عَبْدا عَبَدَنى حَتّى يَنْقَطِعَ وَ يَصيرَ كالْشِّنِ الْبالى ، ثُـمَّ اَتانى جاحِدا لِوِلايَتِكُمْ ما اَسْكَنْتُهُ جَنَّتى وَ لا اَظْلَلْتُهُ تَحْتَ عَرْشى. [بحارالانوار، ج 8، ص 355، ح 18.]

در حديث معراج است كه خداى متعال به پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: اى محمّد! اگر بنده اى آن قدر مرا عبادت كند كه بندهايش از هم بگسلد و همچون مشك خشكيده و خالى شود، سپس به ديدار من آيد، در حالى كه ولايت شما خاندان را منكر باشد، هرگز او را ساكن بهشت خود نمى سازم وزير سايه عرشم او را پناه نمى دهم.

حدیث 36-

قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله فى حَديثِ المِعراجِ: ... بِالْقائِمِ مِنْكُم اَعْمُرُ اَرْضى بِتَسْبيحى وَ تَقديسى وَتَحليلى وَتَكبيرى وَتَمجيدى، وَبِهِ اُطَهِّرُالأَرْضَ مِنْ اَعْدائى وَ اُورِثُها اَوْلِيائى وَ بِهِ اَجْعَلُ كَلِمَةَ الَّذينَ كَفَرُوا بِىَ السُّفْلى وَكَلِمَتِىَ الْعُلْيا... [بحارالانوار ، ج 18 ، ص 342.]

پيـامبر اكرم صلي الله عليه و آله در حديث معراج، از قول خداوند چنين فرمـوده است: به وسيله «قائم» از شما خاندان زمين را آباد مى كنم، با تسبيح[- خدا را تسبيح گفتن و ستودن.]و تقديس و تحليل[-گفتن «لا حول و لا قوة الاّ باللّه ».]و تكبير[- گفتن «اللّه اكبر».]و تمجيد من. و به وسيله او زمين را از دشمنانم پاكسازى مى كنم و اولياى خودم را وارث زمين مى سازم ، و به وسيله او كلام و سخن كافران را پست و پايين و كلام و آيين خودم را برتر و بالاتر قرار مى دهم.

حدیث 37-

فِي الحَديثِ القُدسِيِّ : يَابنَ آدَمَ ، خَلَقتُ الأَشياءَ لِأَجلِك

وخَلَقتُكَ لِأَجلي . [ شرح الأسماء الحسنى : 139 ، رسائل الكركي : 3 / 962 وفيه «يا إنسان ...» ، وفي مصابيح القلوب : 458 «خلقت جميع العالم لكم وخلقتكم لي» ، المواعظ العددية : 420 وفيه «خلقت الأشياء كلّها لأجلك وخلقتك لأجلي وأنت تفرّ منّي» . ]

شرح الأسماء الحسنى : در حديث قدسى آمده است: «اى آدميزاد! همه چيز را براى تو آفريدم و تو را براى خودم آفريدم» .

حدیث 38-

فيما اوُحىَ إلى عيسى عليه السلامهىَ (يَعْنِى النّارَ) دارُ الْجَبّارينَ وَ العُثاةِ الظّالِمينَ وَ كُلِّ فَظٍّ غَليظٍ وَ كُلِّ مُخْتالٍ فَخورٍ؛ [كافى، ج 8، ص 136، ح 103.]

به عيسى عليه السلام وحى شد كه جهنّم، سراى جباران و سركشان ظالم است و جايگاه هر تندخوى خشن و هر متكبّر مغرورى.

حدیث 39

عَن أبى عَبدِاللّه عليه السلام قالَ: مَنْ زارَ اَخاهُ فى اللّه ، قالَ اللّه : اِيّاىَ زُرْتَ وَ ثَوابُكَ عَلَىَّ، وَ لَسْتُ اَرْضى لَكَ ثَوابا بِدوُنِ الْجَنَّةِ. حديث

از امام صادق عليه السلام روايت است كه فرمود: هر كس به خاطر خدا برادر دينى خود را ديدار كند، خداوند مى فرمايد: مرا زيارت كردى و پاداش تو بر عهده من است و من پاداش كمتر از بهشت را براى تو نمى پسندم.

حدیث 40

قالَ اللّهُ تَعالى: اَهْلُ طاعَتى فى ضِيافَتى وَأَهْلُ شُكْرى فى زيارَتى وَ اَهْلُ ذِكْرى فى نِعْمَتى وَ اَهْلُ مَعْصِيَتى لاأُؤْيِسُهُمْ مِنْ رَحْمَتى، اِنْ تابُوا فَأَنَا حَبيبُهُمْ وَ اِنْ مَرِضُوا فَأَنا طَبيبُهُمْ، اُداويهِمْ بِا لْمِحَنِ وَ المَصائِبِ لاُطَهِّرَهُمْ مِنَ الذُّنُوبِ وَ الْمَعائِبِ. حديث

خداوند متعال مى فرمايد: اهل اطاعت من در مهمانى من اند، اهل شكر و سپاس من در ديدار من اند، اهل ذكر و ياد من در نعمت من اند، و امّا اهل معصيت و نافرمانى من، آنان را هم از رحمت خويش نااميد نمى كنم. اگر توبه كنند، من دوستدار آنانم، اگر بيمار شوند، من طبيب آنانم و با سختيها و مصيبت ها آنان را درمان مى كنم، تا از گناهان و عيبها پاكشان سازم.

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث نبوی

https://eitaa.com/joinchat/1413088381C51c5e8784a

خلاصه زندگی نبی اکرم [ص]

حضرت محمد

نام در قرآن: محمد • احمد

کنیه: ابوالقاسم • ابوابراهیم • ابوالریحانتین • ابوالسبطین...

لقب: امین • رحمة للعالمین • مصطفی • حبیب‌الله • صفی‌الله • خاتم النبیین • نبی امّی • نبی‌الله • رسول‌الله

ولادت: ۱۷ ربیع‌الاول عام الفیل/۹ مه ۵۷۰م در مکه

درگذشت: ۲۸ صفر ۱۱ق/۲۵ مه ۶۳۲م در مدینه (رحلت پیامبر)

طول عمر: ۶۳ سال

محل زندگی: مکه • مدینه

محل دفن: حجره پیامبر در مدینه

والدین: عبدالله بن عبدالمطلب • آمنه بنت وهب

نسب: هاشم بن عبدمناف

همسر: خدیجه • سوده • عایشه • حفصه • زینب دختر خزیمه • ام سلمه • زینب دختر جحش • جویره • ام‌حبیبه • ماریه • صفیه • میمونه

فرزند: قاسم • عبدالله • رقیه • زینب • ام کلثوم • ابراهیم • فاطمة الزهرا(س)

خویشاوندان سرشناس: عبدالمطلب • ابوطالب • حمزه

قوم: قریش

بعثت: ۲۷ رجب سال ۴۰ عام الفیل/۶ ژوئیه ۶۰۹ میلادی

محل بعثت: غار حرا در مکه

پس از: حضرت عیسی(ع)

جانشین: امام علی(ع)

کتاب: قرآن

دین: اسلام

معجزات: قرآن • شق القمر • رد الشمس • معجزات پیامبر(ص)

داستان قرآنی: سوره محمد • مباهله

جنگ‌ها: غزوه بدر • غزوه بنی‌قینقاع • غزوه احد • غزوه بنی‌نضیر • غزوه خندق • غزوه خیبر • فتح مکه • غزوه تبوک

حوادث: هجرت به حبشه • محاصره بنی‌هاشم در شعب ابی‌طالب • بیعت عقبه • تغییر قبله • بیعت رضوان • صلح حدیبیه • سنة الوفود • فتح مکه • نامه به پادشاهان • حجة الوداع • سپاه اسامه • ماجرای دوات و قلم

پیروان: مسلمان

مخالفان: مشرکان مکه

چهل حدیث نبوی

۱.بهترین ارث

رسول اللّه(ص) : ما وَرَّثَ والِدٌ وَلَدَهُ أفضَلَ مِن أدَبٍ.

پیامبر خدا(ص): هیچ پدری، میراثی برتر از ادب به فرزندش نداده است.

کنز العمّال: ج ۱۶ ص ۴۶۰ ح ۴۵۴۳۵، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۱۲

۲.پرهیز از تحقیر دیگران

رسول اللّه(ص) : لا تُحَقِّرَنَّ أحَدا مِنَ المُسلِمینَ، فَإِنَّ صَغیرَهُم عِندَ اللّهِ کبیرٌ.

پیامبر خدا(ص): هرگز هیچ یک از مسلمانان را کوچک مشمار؛ زیرا کوچک آنان نیز، در نزد خداوند، بزرگ است.

تنبیه الخواطر: ج ۱ ص ۳۱، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۲۶

۳.هر چه برای خود نمی پسندی برای دیگران هم نپسند

رسول اللّه(ص) : أعدَلُ النّاسِ مَن رَضِی لِلنّاسِ ما یرضی لِنَفسِهِ، وکرِهَ لَهُم ما یکرَهُ لِنَفسِهِ.

پیامبر خدا(ص): عادل ترینِ مردم، کسی است که برای مردم، آن چیزی را می پسندد که برای خود می پسندد، و برای آنها خوش ندارد، آنچه را برای خود خوش ندارد.

کتاب من لا یحضره الفقیه: ج ۴ ص ۳۹۵ ح ۵۸۴۰، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۴۶

۴.مؤمن حقیقی

رسول اللّه(ص) : مَن واسَی الفَقیرَ مِن مالِهِ، وأنصَفَ النّاسَ مِن نَفسِهِ، فَذلِک المُؤمِنُ حَقّا.

پیامبر خدا(ص): هر کس فقیر را در مال خود شریک گرداند و با مردم به انصاف رفتار کند، او مؤمن حقیقی است.

الکافی: ج ۲ ص ۱۴۷ ح ۱۷ ، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۵۴

۵.امانت داری

رسول اللّه(ص) : لا إیمانَ لِمَن لا أمانةَ لَهُ.

پیامبر خدا(ص): کسی که امانت دار نیست، ایمان ندارد.

النوادر للراوندی: ص ۹۱ ح ۲۷، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۱۰۲

۶.زیرک ترین زیرکان

رسول اللّه(ص) : أکیسُ الکیسِینَ مَن حاسَبَ نَفْسَهُ وعَمِلَ لِما بَعدَ المَوتِ.

پیامبر خدا(ص): زیرک ترینِ زیرکان، کسی است که از نفْس خویش حساب بکشد و برای بعد از مرگ کار کند.

بحار الأنوار: ج ۷۰ ص ۶۹ ح ۱۶، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۱۱۶

۷.خوبی در حق کسی که بدی کرده

رسول اللّه(ص) : أحْسِنْ إلی مَن أساءَ إلَیک.

پیامبر خدا(ص): به کسی که در حقّ تو بدی کرده است، خوبی کن.

کنز الفوائد: ج ۲ ص ۳۱، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۱۲۴

۸.رحم به عزتمند خوارشده و توانگر تهی دست شده

رسول اللّه(ص) : اِرحَمُوا عَزیزا ذَلَّ، وغَنِیا افتَقَرَ.

پیامبر خدا(ص): به عزیزی که خوار شده و توانگری که تهی دست شده است، رحم کنید.

قرب الإسناد: ص ۶۶ ح ۲۱۰، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۱۴۲

۹.نتیجه دل کندن از دنیا

رسول اللّه(ص) : الزُّهدُ فِی الدُّنیا یریحُ القَلبَ وَالبَدَنَ.

پیامبر خدا(ص): دل کندن از دنیا، جان و تن را آسوده می سازد.

الخصال: ص ۷۳ ح ۱۱۴، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۱۶۴

۱۰.معنای صدقه

رسول اللّه(ص) : کلُّ مَعروفٍ صَدَقةٌ.

پیامبر خدا(ص): هر کار نیکی، صدقه است.

الخصال: ص ۱۳۴ ح ۱۴۵، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۲۳۸

۱۱.هزینه کردن به اندازه وسع

رسول اللّه(ص) : إنَّ المُؤمِنَ یأخُذُ بِأَدَبِ اللّهِ عز و جل؛ إذا وَسَّعَ عَلَیهِ اتَّسَعَ، وإذا أمسَک عَلَیهِ أمسَک.

پیامبر خدا(ص): همانا مؤمن، به ادب خداوند عز و جل رفتار می کند؛ هر گاه خدا به [زندگی ]او گشایش بدهد، او گشاده دستی می کند، و هر گاه بر او تنگ بگیرد، او نیز دست نگه می دارد.

الکافی: ج ۴ ص ۱۲ ح ۱۲، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۱۰

۱۲.برترین صدقه

رسول اللّه(ص) : ما مِن صَدَقةٍ أفضلَ مِن قَولِ الحَقِّ.

پیامبر خدا(ص): هیچ صدقه ای، برتر از گفتنِ حق نیست.

کنز العمّال: ج ۶ ص ۴۱۵ ح ۱۶۳۲۴، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۲۴۴

۱۳.سکوت

رسول اللّه(ص) : علَیک بطُولِ الصَّمتِ فإنّهُ مَطرَدَةٌ لِلشَّیطانِ، وعَونٌ لک علی أمرِ دِینِک.

پیامبر خدا(ص): بر تو باد خاموشی بسیار! چرا که آن، موجب طرد شیطان است و در کار دینَت، یاور تو.

الخصال: ص ۵۲۶ ح ۱۳، حکمتنامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸صفحه: ۲۶۰

۱۴.گذشت

رسول اللّه(ص) : مَن عَفا عِندَ قُدرَةٍ عَفا اللّهُ عَنهُ یومَ العَثرَةِ.

پیامبر خدا(ص): هر کس هنگام قدرت [بر انتقام]، گذشت کند، خداوند در روز لغزش، از او در می گذرد.

کنز العمّال: ج ۳ ص ۳۷۷ ح ۷۰۲۳، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۲۷۶

۱۵.اجر قرض بیش از صدقه

رسول اللّه(ص) : دَخَلَ رجُلٌ الجَنَّةَ فرَأی مَکتوبا علی بابِها: الصَّدقَةُ بعَشرِ أمثالِها، والقَرضُ بثَمانیةَ عَشَرَ.

پیامبر خدا(ص): مردی وارد بهشت شد. دید که بر درِ آن، نوشته است: «[ثواب] صدقه، ده برابرِ آن است و [ثواب] قرض دادن، هجده برابر».

الترغیب والترهیب: ج ۲ ص ۴۰ ح ۳، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۲۸۴

۱۶.فشار نیاوردن به بدهکار تنگ دست

رسول اللّه(ص) : کما لا یحِلُّ لِغَریمِک أن یمطُلَک وهُو مُوسِرٌ، فکذلک لا یحِلُّ لک أن تُعسِرَهُ إذا عَلِمتَ أ نّهُ مُعسِرٌ.

پیامبر خدا(ص): همچنان که بدهکار تو، اگر توانگر باشد، روا نیست در پرداخت بدهی اش به تو تعلّل ورزد، بر تو نیز روا نیست که اگر بدانی تنگ دست است، او را تحت فشار قرار دهی.

ثواب الأعمال: ص ۱۶۷ ح ۵، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۲۹۰

۱۷.آرامش و وقار

رسول اللّه(ص) : علَیکم بالسَّکینَةِ والوَقارِ.

پیامبر خدا(ص): بر شما باد آرامش و وقار!

کنز العمال: ج ۳ ص ۲۵۲ ح ۶۴۰۲، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۳۳۸

۱۸.تواضع

رسول اللّه(ص) : إنّ التَّواضُعَ یزیدُ صاحِبَهُ رِفعَةً، فتَواضَعُوا یرفَعْکمُ اللّهُ.

پیامبر خدا(ص): همانا فروتنی، بر بلندمرتبگی (رفعتِ) صاحب خود می افزاید. پس فروتن باشید تا خداوند، شما را مرتبه بلند بخشد.

الکافی: ج ۲ ص ۱۲۱ ح ۱، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۳۴۶

۱۹.از بین برنده ی کینه

رسول اللّه(ص) : تَهادُوا فإنَّها تَذهَبُ بالضَّغائنِ.

پیامبر خدا(ص): به یکدیگر هدیه دهید؛ زیرا هدیه، کینه ها را می برد.

الکافی: ج ۵ ص ۱۴۴ ح ۱۴، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۳۶۶

۲۰.اندوه طولانی برای لحظه ای خوشی

رسول اللّه(ص) : رُبَّ شَهوَةِ ساعَةٍ تُورِثُ حُزنا طَویلاً.

پیامبر خدا(ص): چه بسیار شهوتی که ساعتی بیش نپاید؛ امّا اندوهی طولانی در پی آرَد.

الأمالی للطوسی: ص ۵۳۳ ح ۱۱۶۲، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۳۹۰

۲۱.شجاع ترین مردم

رسول اللّه(ص) : أشجَعُ النّاسِ مَن غَلَبَ هَواهُ.

پیامبر خدا(ص): شجاع ترینِ مردم، کسی است که بر هوس خود چیره آید.

معانی الأخبار: ص ۱۹۵ ح ۱، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۳۹۶

۲۲.داروی گناهان

رسول اللّه(ص) : لِکلِّ داءٍ دواءٌ، ودواءُ الذُّنوبِ الاستِغفارُ.

پیامبر خدا(ص): هر دردی را دارویی است و داروی گناهان، استغفار است.

ثواب الأعمال: ص ۱۹۷ ح ۱، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۴۴۶

۲۳.بیماری و پاک شدن گناهان

رسول اللّه(ص) : السُّقمُ یمحُو الذُّنوبَ.

پیامبر خدا(ص): بیماری، گناهان را پاک می کند.

جامع الأحادیث: ص ۸۵، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۴۴۸

۲۴.پاک شدن گناهان با کمترین رنج

رسول اللّه(ص) : ما أصابَ المؤمنَ مِن نَصَبٍ ولا وَصَبٍ ولا حَزَنٍ حتّی الهَمُّ یهِمُّهُ إلّا کفَّرَ اللّهُ بهِ عَنهُ مِن سیئاتِهِ.

پیامبر خدا(ص): هیچ رنج و درد و اندوه و حتّی نگرانی خاطری به مؤمن نمی رسد، جز این که خداوند، بِدان، گناهانش را می زداید.

تحف العقول: ص ۳۸، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۴۵۰

۲۵.کار خوب پس از کار بد

رسول اللّه(ص) : إذا عَمِلتَ سیئةً فَاعمَلْ حَسَنةً تَمْحوها.

پیامبر خدا(ص): هر گاه کار بدی کردی، کار خوبی انجام بده، که آن، بدی را پاک می کند.

الأمالی للطوسی: ص ۱۸۶ ح ۳۱۲، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۴۵۲

۲۶.خدمت به خانواده

رسول اللّه(ص) : خِدمَةُ العِیالِ کفّارَةٌ لِلکبائرِ، وتُطفئُ غَضَبَ الرَّبِّ.

پیامبر خدا(ص): خدمت کردن به خانواده، کفّاره گناهان بزرگ است و خشم پروردگار را فرو می نشاند.

جامع الأخبار: ص ۲۷۶ ح ۷۵۱، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۴۵۴

۲۷.خوشا به حال این شخص

رسول اللّه(ص) : طوبی لِمَن صَلُحَت سَریرَتُهُ، وحَسُنَت عَلانِیتُهُ، وعَزَلَ عَنِ النّاسِ شَرَّهُ.

پیامبر خدا(ص): خوشا به حال کسی که باطنش صالح و ظاهرش نیکو باشد و شرّ خود را از مردم بر کنار دارد !

الأمالی للطوسی: ص۵۳۹ ح۱۱۶۲، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۴۸۰

۲۸.آزردن پدر و مادر

رسول اللّه(ص) : مَن آذی والِدَیهِ فَقَد آذانی، ومَن آذانی فَقَد آذَی اللّهَ، ومَن آذَی اللّهَ فَهُوَ مَلعونٌ.

پیامبر خدا(ص): هر کس پدر و مادرش را بیازارد، مرا آزار داده است و هر کس مرا آزار دهد، خدا را آزار داده است و هر کس خدا را آزار دهد، ملعون است.

مستدرک الوسائل: ج ۱۵ ص ۱۹۳ ح ۱۷۹۷۸، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۴۸۰

۲۹.آزار به همسر

رسول اللّه(ص) : أیمَا امرَأَةٍ آذَت زَوجَها بِلِسانِها لَم یقبَلِ اللّهُ عز و جل مِنها صَرفا ولا عَدلاً ولا حَسَنَةً مِن عَمَلِها حَتّی تُرضِیهُ؛ وإن صامَت نَهارَها وقامَت لَیلَها وأعتَقَتِ الرِّقابَ وحَمَلَت عَلی جِیادِ الخَیلِ فی سَبیلِ اللّهِ، وکانَت فی أوَّلِ مَن یرِدُ النّارَ، وکذلِک الرَّجُلُ إذا کانَ لَها ظالِما.

پیامبر خدا(ص): هر زنی که با زبان خود، شوهرش را آزار دهد، خداوند عز و جل از او هیچ توبه و فِدْیه ای و هیچ عمل نیکی را نمی پذیرد تا آن گاه که شوهرش را راضی کند، گرچه روزها را روزه بگیرد و شب ها را عبادت کند و بنده ها آزاد کند و اسبان تیز تک [برای جهاد]، در راه خدا تجهیز کند. او جزو نخستین کسانی است که به آتش در می آیند. همچنین است مرد، اگر به زنش ستم کند.

کتاب من لایحضره الفقیه: ج ۴ ص ۱۴ ح ۴۹۶۸، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۴۹۸

۳۰.بخل

رسول اللّه(ص) : أقلُّ النّاسِ راحةً البخیلُ.

پیامبر خدا(ص): کم آسایش ترینِ مردم، بخیل است.

معانی الأخبار: ص ۱۹۵ ح ۱، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۵۱۸

۳۱.انسان بی کاره

رسول اللّه(ص) : إنَّ اللّهَ یبغِضُ الصَّحیحَ الفارِغَ، لا فی شُغلِ الدنیا ولا فی شُغلِ الآخِرَةِ.

پیامبر خدا(ص): خداوند از شخص تن درستِ بیکاره که نه سرگرم کارِ دنیاست و نه سرگرمِ کار آخرت، نفرت دارد.

شرح نهج البلاغة: ج ۱۷ ص ۱۴۶، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۵۲۸

۳۲.تهمت

رسول اللّه(ص) : مَن بَهَتَ مؤمنا أو مؤمنةً أو قالَ فیهِ ما لیسَ فیهِ أقامَهُ اللّهُ یومَ القیامةِ علی تَلٍّ مِن نارٍ حتّی یخرُجَ مِمّا قالَهُ فیهِ.

پیامبر خدا(ص): هر کس به مرد یا زن مؤمنی، تهمت بزند یا درباره او چیزی بگوید که از آن مبرّاست، خداوند در روز رستاخیز، وی را بر تلّی از آتش نگه می دارد، تا این که از [کیفرِ] آنچه درباره او گفته است، خارج شود.

عیون اخبار الرضا(ع): ج ۲ ص ۳۳ ح ۶۳، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۵۳۲

۳۳.سرزنش گناهکار پس از توبه

رسول اللّه(ص) : مَن عَیرَ أخاهُ بِذَنبٍ قَد تابَ مِنهُ لَم یمُتْ حَتّی یعمَلَهُ.

پیامبر خدا(ص): هر کس برادر خود را برای گناهی که از آن توبه کرده است، سرزنش کند، نمی میرد تا خود، آن گناه را مرتکب شود.

تنبیه الخواطر: ج ۱ ص ۱۱۳، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۵۳۸

۳۴.پوشاندن زشتکاری دیگران

رسول اللّه(ص) : مَن سَتَرَ عَلی مُؤمِنٍ فاحِشَةً فکأنَّما أحیا مَوؤودَةً.

پیامبر خدا(ص): هر کس زشتکاری مؤمنی را بپوشاند، چنان است که دختر زنده به گور شده ای را نجات داده باشد.

کنز العمّال: ج ۳ ص ۲۴۹ ح ۶۳۸۸، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۵۴۰

۳۵.مشغول شدن به عیوب خود مانع عیبجویی

رسول اللّه(ص) : طوبی لِمَن مَنَعَهُ عَیبُهُ عَن عُیوبِ المُؤمِنینَ مِن إخوانِهِ.

پیامبر خدا(ص): خوشا به حال آن که عیب خودش، او را از پرداختن به عیب های برادران مؤمنش باز دارد!

بحار الأنوار: ج ۷۷ ص ۱۲۶ ح ۳۲، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۵۴۲

۳۶.لقمه حرام و عدم پذیرش نماز

رسول اللّه(ص) : مَن أکلَ لُقْمَةً مِن حَرامٍ لَم تُقْبَلْ لَهُ صلاةٌ أرْبَعینَ لَیلةً.

پیامبر خدا(ص): هر کس یک لقمه حرام بخورد، تا چهل شب، نمازی از او پذیرفته نمی شود.

کنز العمّال: ج ۴ ص ۱۵ ح ۹۲۶۶، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۵۵۰

۳۷.خوش رویی

رسول اللّه(ص) : حُسنُ البِشْرِ یذهَبُ بالسَّخیمَةِ.

پیامبر خدا(ص): خوش رویی، کینه را می بَرد.

تحف العقول: ص ۴۵، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۵۶۲

۳۸.لعنت خدا بر دست اندرکاران شراب

رسول اللّه(ص) : لَعنَ اللّهُ الخَمرَ، وعاصِرَها، وغارِسَها، وشارِبَها، وساقِیها، وبائعَها، ومُشْتَرِیها، وآکلَ ثَمَنِها، وحامِلَها، والمَحْمولَةَ إلَیهِ.

پیامبر خدا(ص): خداوند، شراب و شرابگیر و آن را که درختی برای تهیه شراب بکارد و شرابخوار و ساقی شراب و شراب فروش و خریدار شراب و کسی که پول شراب فروشی را بخورد و کسی که آن را حمل کند و کسی را که شراب برایش حمل شود، لعنت کرده است.

الأمالی للصدوق: ص ۵۱۱ ح ۷۰۷، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص)، جلد ۸ صفحه: ۵۷۴

۳۹.شرط امر به معروف و نهی از منکر

رسول اللّه(ص) : لا تَأمُر بِالمَعروفِ ولا تَنهَ عَنِ المُنکرِ حَتّی تَکونَ عالِما، وتَعلَمَ ما تَأمُرُ.

پیامبر خدا(ص): امر به معروف و نهی از منکر مکن، مگر آن که عالم باشی و بدانی که به چه، امر می کنی.

الفردوس: ج ۵ ص ۶۹ ح ۷۴۸۶، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص) ، جلد ۷ صفحه: ۷۰

۴۰.آموختن در خردسالی و بزرگ سالی

رسول اللّه(ص) : مَثَلُ الّذی یتَعلَّمُ فی صِغَرِهِ کالنَّقشِ فی الحَجَرِ، ومَثَلُ الّذی یتَعلَّمُ فی کبَرِهِ کالّذی یکتُبُ علَی الماءِ.

پیامبر خدا(ص): حکایتِ آموختن علم در خردسالی، همچون نقشی است که روی سنگْ کنده می شود و حکایتِ کسی که در بزرگ سالی علم می آموزد، همچون کسی است که روی آب می نویسد.

کنز العمّال: ج ۱۰ ص ۲۴۹ ح ۲۹۳۳۶، حکمت نامه پیامبر اعظم(ص) ، جلد ۷ صفحه: ۱۳۶

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث علوی

https://eitaa.com/joinchat/1415840893Cbc4aa6f8d3

خلاصه زندگی علی [ع]

نام: علی

نسب: بنی‌هاشم • قریش

کنیه: ابوالحسن • ابوالأئمه • ابوالریحانتین • ابوتراب • ابوالسبطین • ادامه...

لقب: امیرالمؤمنین • صالح المؤمنین • زوج البتول • ساقی کوثر • اسدالله • صدیق • فاروق • قسیم النار و الجنة • حیدر • ولی‌الله • یعسوب‌ الدین • ادامه...

زادروز: ۱۳ رجب، سال ۳۰ عام الفیل

زادگاه: مولود کعبه • درون کعبه، مکه

محل زندگی: مکه • مدینه • کوفه

شهادت: ۲۱ رمضان، ۴۰ق • شهادت امام علی(ع)

قاتل: ابن‌ملجم مرادی

محل شهادت: مسجد کوفه

آرامگاه: نجف، حرم امام علی(ع)

طول عمر: ۶۳ سال

والدین: ابوطالب • فاطمه بنت اسد

همسران: حضرت فاطمه • ام‌البنین • امامه • خوله حنفیه • ام‌حبیب • لیلا • اسماء • ام سعید

فرزندان: حسن • حسین • زینب • ام‌کلثوم • محسن • محمد حنفیه • عباس • جعفر • رقیه • عبدالله • عبیدالله • عثمان • عمر • فاطمه • محمداصغر •

آغاز امامت: ۲۸ صفر سال ۱۱ هجری

مدت امامت: ۲۹ سال

فضایل: آیه ولایت • آیه شراء • آیه تبلیغ • آیه اِکمال • آیه نجوا • آیه انفاق • آیه نصر • حدیث غدیر • حدیث منزلت • حدیث مدینة العلم • حدیث یوم الدار • حدیث طیرمشوی . آیه تطهیر . آیه اهل الذکر . آیه مودت . حدیث ثقلین و ...

مدت حکومت: حدود ۵ سال، سال ۳۵ تا سال ۴۰ قمری

حضور در غزوات : همه غزوات پیامبر جز غزوه تبوک: جنگ بدر • غزوه احد • غزوه خندق • غزوه خیبر و...

حوادث: اولین مسلمان • لیلة المبیت • هجرت به مدینه • ازدواج با فاطمه • سریه امام علی در یمن • واقعه غدیر • رحلت پیامبر • واقعه سقیفه بنی‌ساعده • شهادت فاطمه • سکوت ۲۵ ساله • قتل عثمان • حکومت امام علی • جنگ جمل • جنگ صفین • حکمیت • جنگ نهروان

مخالفان: ابوبکر • عمر • معاویه • قاسطین • ناکثین • مارقین • عایشه • خوارج • ناصبی

یاران برجسته: سلمان • ابوذر • مقداد • عمار • کمیل • میثم تمار • مالک اشتر • صعصعة بن صوحان . زیدبن صوحان . اصبغ بن نباته . حجربن عدی . خذیفة بن یمان . قنبر .و ...

حاکمان هم‌عصر: ابوبکر • عمر • عثمان • معاویه

احادیث مشهور: دعای کمیل • مناجات شعبانیه • مصحف امام علی(ع) • نهج البلاغه • غرر الحکم • صحیفه علویه و...

زیارت‌نامه: زیارت غدیریه • زیارت امین‌الله

چهل حدیث علوی

۱. توبه بعد از گناه

الإمام عليّ(ع) : إن قارَفتَ سَيِّئَةً فَعَجِّل مَحوَها بِالتَّوبَةِ.

امام على(ع): اگر به گناهى آلوده شدى، بى درنگ آن را به توبه بشوى.

تحف العقول: ص ۸۱، حکمت نامه جوان، ص: ۱۴۶

۲. اشتغال به عیب خود

الإمام عليّ(ع) : مَن أبصَرَ عَيبَ نَفسِهِ شُغِلَ عن عَيبِ غَيرِهِ.

امام على(ع): هر که عيب خود را ببيند، از پرداختن به عيب ديگران، باز مى مانَد.

تحف العقول: ۸۸، ميزان الحکمه، ج‌۸، ص: ۳۲۲.

۳. ناامید نکردن گناهکار

الإمام عليّ(ع) : لاتُؤيِس مُذنِباً، فَکم مِن عاکفٍ عَلى ذَنبِهِ خُتِمَ لَهُ بِخَيرٍ.

امام على(ع): هيچ گنهکارى را نااميد مکن. چه بسيار گناه آلوده اى که عاقبتى نيکو يافته است.

بحار الأنوار: ۷۷/ ۲۳۹/ ۱، ميزان الحکمه، ج‌۹، ص: ۵۷۵.

۴. پرهیز از نیرنگ

الإمام عليّ(ع) : إيّاک والخَديعَةَ فَإنَّها مِن خُلُقِ اللِّئامِ.

امام على(ع): از نيرنگ بپرهيز، که خوى فرومايگان است.

تحف العقول: ص ۹۸.

۵. عزت مؤمن در گرو...

الإمام عليّ(ع) : عِزُّ المُؤمِنِ غِناهُ عَنِ النّاسِ.

امام على(ع): عزّت مؤمن، بى نيازى او از مردم است.

تحف العقول: ص ۸۸، دانش نامه امام حسين(ع) بر پايه قرآن و حديث، ج‌۲، ص: ۴۰۸

۶. میانه روی اقتصادی

الإمام عليّ(ع) : ما عالَ امرُؤٌ اقتَصَدَ.

امام على(ع): مرد ميانه رو، درويش نشود.

الخصال: ۶۲۰/ ۱۰، ميزان الحکمه، ج‌۸، ص: ۳۴۷.

۷. جلب روزی با صدقه

الإمام عليّ(ع) : اِستَنزِلوا الرِّزقَ بِالصَّدَقَةِ.

امام على(ع): روزى را با صدقه دادن، درخواست کنيد.

نهج البلاغة: الحکمة ۱۳۷، ميزان الحکمه، ج‌۴، ص: ۴۴۳.

۸. اندازه نگه داشتن در دوستی و دشمنی

الإمام عليّ(ع) : أحبِب حَبيبَک هَوناً ما عَسى أن يَعصِيَک يَوماً ما و أبغِض بَغيضَک هَوناً ماعَسى أن يَکونَ حَبيبَک يَوماً ما.

امام على(ع): دوستت را چندان به اندازه دوست بدار که بسا روزى دشمنت شود، و دشمنت را چنان به قاعده دشمن دار که بسا روزى دوستت شود.

نهج البلاغة: الحکمة ۲۶۸، دانش نامه اميرالمومنين(ع)، ج‌۴، ص: ۳۷۸.

۹. پند گرفتن از سرگذشت دیگران

الإمام عليّ(ع) : اَلسَّعيدُ مَن وُعِظَ بِغَيرِهِ.

امام على(ع): نيک بخت آن کس است که از سرگذشت ديگرى پند آموزد.

الخصال: ۶۲۱/ ۱۰، ميزان الحکمه، ج‌۵، ص: ۲۹۷.

۱۰. دوری از معرض تهمت

الإمام عليّ(ع) : مَن عَرَّضَ نَفسَهُ لِلتُّهَمَةِ فلايَلومَنَّ مَن أساءَ بِهِ الظَّنَّ.

امام على(ع): کسى که خود را در معرض تهمت قرار دهد، نبايد بدگمانِ به خويش را سرزنش کند.

کنز الفوائد: ۲/ ۱۸۲، ميزان الحکمه، ج‌۶، ص: ۵۷۲.

۱۱. رفاه زدگی مایه غفلت

الإمام عليّ(ع): إيّاکم وَالتَّنَعُّمَ وَالتَّلَهِّيَ وَالفاکهاتِ؛ فَإِنَّ في ذلِک غَفلَةً وَاغتِرارا.

امام على(ع): از نازپروردگى و خوش گذرانى و رفاه زدگى بپرهيزيد؛ زيرا که اينها مايه غفلت و غرورند.

کتاب من لا يحضره الفقيه: ج ۱ ص ۵۱۶ ح ۱۴۸۲، دانشنامه قرآن و حديث جلد هفدهم، صفحه: ۳۹۴.

۱۲. تواضع در برابر ثروتمندان

الإمام عليّ(ع): مَن أتى غَنِيّا فَتَواضَعَ لَهُ لِغِناهُ ذَهَبَ ثُلُثا دينِهِ.

امام على(ع): هر که نزد توانگرى رود و براى ثروتش به او تواضع نمايد، دوْ سومِ دينش از بين رفته است.

نهج البلاغة: الحکمة ۲۲۸، دانشنامه قرآن و حديث جلد هفدهم، صفحه: ۴۲۰.

۱۳. ارکان توبه

الإمام عليّ(ع): التَّوبَةُ عَلى أربَعِ دَعائِمَ: نَدَمٌ بِالقَلبِ، وَاستِغفارٌ بِاللِّسانِ، وعَمَلٌ بِالجَوارِحِ، وعَزمُ أن لا يَعودَ.

امام على(ع): توبه، بر چهار ستونْ استوار است: پشيمانى در دل، آمرزش خواهى به زبان، تحقّق بخشيدن [به آن] در عمل، و تصميم گرفتن به تکرار نکردن [گناه.]

کشف الغمة: ج ۳ ص ۱۴۱، دانشنامه قرآن و حديث جلد هفدهم، صفحه: ۴۸۰.

۱۴. گذشت و دادگری

الإمام عليّ(ع): شَيئانِ لا يوزَنُ ثَوابُهُما: العَفوُ وَالعَدلُ.

امام على(ع): دو چيز است که پاداش آنها وزن نمى شود: گذشت و دادگرى.

غرر الحکم: ح ۵۷۶۹، دانشنامه قرآن و حديث جلد هجدهم، صفحه: ۲۳۸.

۱۵. احترام به پدر

الإمام عليّ(ع): راعِ أباک، يَرعاک ابنُک.

امام على(ع): احترام پدرت را نگه دار تا فرزندت هم احترام تو را نگه دارد.

المواعظ العدديّة: ص ۵۶، دانشنامه قرآن و حديث جلد هجدهم، صفحه: ۳۳۲.

۱۶. شنونده غیبت

الإمام عليّ(ع): السّامِعُ لِلغيبَةِ کالمُغتابِ.

امام على(ع): شنونده غيبت، مانند غيبت کننده است.

غرر الحکم: ح ۱۱۷۱، دانشنامه قرآن و حديث جلد هجدهم، صفحه: ۳۸۲.

۱۷. اهمیت ترک گناه با توانایی

الإمام عليّ(ع) : مَا المُجاهِدُ الشَّهيدُ في سَبيلِ اللّهِ بِأَعظَمَ أجرا مِمَّن قَدَرَ فَعَفَّ.

امام على(ع): کسى که در راه خدا جهاد کند و شهيد شود، اجرش بزرگ تر از کسى نيست که بتواند گناه کند و پاک دامنى ورزد.

نهج البلاغة: الحکمة ۴۷۴، دانشنامه قرآن و حديث جلد هجدهم، صفحه: ۴۷۸.

۱۸. نتیجه کار برای آخرت

الإمام عليّ(ع): يا أبا ذَرٍّ، مَن عَمِلَ لاِخِرَتِهِ کفاهُ اللّهُ أمرَ دُنياهُ وآخِرَتِهِ.

امام على(ع)ـ به ابو ذر ـ: اى ابو ذر! آن که براى آخرت کار کند، خداوند، کار دنيا و آخرتش را کفايت مى کند.

کنز الفوائد: ج ۲ ص ۶۸، دانشنامه قرآن و حديث جلد هجدهم، صفحه: ۲۳۲.

۱۹. انفاق کننده مانند مجاهد راه خدا

الإمام عليّ(ع): إِنَّ المُنفِقَ بِمَنزِلَةِ المُجاهِدِ في سَبيلِ اللّهِ.

امام على(ع): انفاق کننده، به سان مجاهد در راه خداست.

الخصال: ص ۶۱۹ ح ۱۰، دانشنامه قرآن و حديث جلد هجدهم، صفحه: ۵۰۰.

۲۰. بنده آموزگار

الإمام عليّ(ع): أنَا عَبدُ مَن عَلَّمَني حَرفًا واحِدًا.

امام على(ع): من بنده آن کسى هستم که حتّى يک حرف به من بياموزد.

آداب المتعلّمين: ۷۴، علم و حکمت، جلد ۲ صفحه: ۶۲۶.

۲۱. کودکی کردن با کودک

الإمام عليّ(ع): مَن کانَ لَهُ وَلَدٌ صَبا.

امام على(ع): هر کس فرزندى دارد، بايد کودکى کند.

الکافي: ج ۶ ص ۵۰ ح ۴، حکمت نامه کودک، جلد ۱ صفحه: ۲۶۶.

۲۲. حق فرزند بر پدر

الإمام عليّ(ع): حَقُّ الوَلَدِ عَلَى الوالِدِ أن يُحسِنَ اسمَهُ، و يُحسِنَ أدَبَهُ، و يُعَلِّمَهُ القُرآنَ.

امام على(ع): حقّ فرزند بر پدر، آن است که نام نيک بر او بگذارد و او را به نيکى تربيت کند و قرآن به او بياموزد.

نهج البلاغة: الحکمة ۳۹۹، حکمت نامه کودک، جلد ۱ صفحه: ۱۶۲.

۲۳. ناگهانی بودن مرگ

الإمام عليّ(ع): ما أنزَلَ المَوتَ حَقَّ مَنزِلَتِهِ مَن عَدَّ غَدا مِن أجَلِهِ.

امام على(ع): کسى که فردا را از عمر خود به شمار آورد، مرگ را در جايگاه شايسته اش قرار نداده است.

الکافي: ۳ / ۲۵۹ /۳۰، ميزان الحکمه، جلد ۱۱ صفحه: ۱۱۶.

۲۴. دیدن امام علی(ع) هنگام مرگ

الإمام عليّ(ع): مَن أحَبَّني وجَدَني عندَ مَماتِهِ بحَيثُ يُحِبُّ، و مَن أبغَضَني وجَدَني عندَ مَماتِهِ بحَيثُ يَکرَهُ.

امام على(ع): هر که مرا دوست داشته باشد، در هنگام مرگش مرا آن گونه که خوشايند اوست بيابد و هرکه مرا دشمن داشته باشد، به هنگام مرگش مرا بدان گونه که ناراحت شود بيابد.

صحيفة الإمام الرِّضا: ۸۶ / ۲۰۳، ميزان الحکمه، جلد ۱۱ صفحه: ۱۳۰.

۲۵. عامل فتنه ها

الإمام عليّ(ع): حُبُّ المالِ سَبَبُ الفِتَنِ.

امام على(ع): مال دوستى، سبب فتنه هاست.

غرر الحکم: ۴۸۷۱، ميزان الحکمه، جلد ۱۱ صفحه: ۱۵۰.

۲۶. بزرگ ترین حسرت در قیامت

الإمام عليّ(ع): إنّ أعظَمَ الحَسَراتِ يَومَ القِيامَةِ حَسرَةُ رجُلٍ کسَبَ مالاً في غيرِ طاعَةِ اللّهِ، فوَرِثَهُ رجُلٌ فأنفَقَهُ في طاعَةِ اللّهِ سبحانَهُ، فدَخَلَ بهِ الجَنّةَ و دَخَلَ الأوّلُ بهِ النّارَ.

امام على(ع): بزرگترين حسرت ها در روز قيامت، حسرت مردى است که مالى را از راه ناروا به دست آورَد و آن را براى مردى به ارث گذارَد و او آن را در راه طاعت خداى سبحان خرج کند و به سبب آن به بهشت رود و آن اوّلى به واسطه آن به دوزخ رود.

نهج البلاغة: الحکمة ۴۲۹، ميزان الحکمه، جلد ۱۱ صفحه: ۱۷۲.

۲۷. به یادگار گذاشتن کار خوب

الإمام عليّ(ع) : لَم يَمُتْ مَن تَرَک أفعالاً يُقْتَدى بها مِن الخَيرِ.

امام على(ع): کسى که کارهاى خوبى از خود به يادگار گذارد که سرمشق ديگران باشد، نمرده است.

کنز الفوائد: ۱ / ۳۴۹، ميزان الحکمه، جلد ۱۱ صفحه: ۱۳۴.

۲۸. نتیجه عشق

الإمام عليّ(ع) : مَن عَشِقَ شيئا أعشى (أعمى) بَصَرَهُ، و أمرَضَ قَلبَهُ، فهُو يَنظُرُ بعَينٍ غيرِ صَحيحَةٍ، و يَسمَعُ باُذُنٍ غيرِ سَميعَةٍ، قد خَرَقَتِ الشَّهَواتُ عَقلَهُ، و أماتَتِ الدنيا قَلبَهُ.

امام على(ع): هر که عاشق چيزى شود، ديده اش را کور گرداند و دلش را بيمار. در نتيجه با چشمى عيبناک بنگرد و با گوشى ناشنوا بشنود. شهوتها، خِرد او را از هم بدَرد و دنيا، دلش را بميراند.

نهج البلاغة: الخطبة ۱۰۹، ميزان الحکمه، جلد ۹ صفحه: ۵۳۷.

۲۹. استغفار

الإمام عليّ(ع): عَجِبتُ لِمَن يَقنَطُ و مَعهُ الاستِغفارُ!

امام على(ع): در شگفتم از کسى که استغفار را با خود دارد و با اين وصف نوميد مى شود!

نهج البلاغة: الحکمة ۸۷، ميزان الحکمه، جلد ۹ صفحه: ۵۷۳.

۳۰. قناعت

الإمام عليّ(ع): مَن لم يُقنِعْهُ اليسيرُ لم يَنفَعْهُ الکثيرُ.

امام على(ع): کسى که اندک قانعش نکند، مال بسيار سودش ندهد.

بحار الأنوار: ۷۸ / ۷۱ /۳۳، ميزان الحکمه، جلد ۹ صفحه: ۵۸۵.

۳۱. اندیشه در نعمت های خدا

الإمام عليّ(ع): التَّفَکرُ في آلاءِ اللّهِ نِعمَ العِبادَةُ.

امام على(ع): انديشيدن درباره نعمتهاى خدا، چه نيکو عبادتى است.

غرر الحکم: ۱۱۴۷، ميزان الحکمه، جلد ۹ صفحه: ۲۳۰.

۳۲. ضربه زبان

الإمام عليّ(ع): ضَربُ اللِّسانِ أشَدُّ مِن ضَربِ السِّنانِ.

امام على(ع): ضربت زبان، دردناکتر از ضربت سرنيزه است.

بحار الأنوار: ۷۱ / ۲۸۶ /۴۲، ميزان الحکمه، جلد ۱۰ صفحه: ۲۶۴.

۳۳. ذلت متکبر

الإمام عليّ(ع): مَن تَکبَّرَ علَى النّاسِ ذَلَّ.

امام على(ع): هر که بر مردم بزرگى فروشد، خوار شود.

بحار الأنوار: ۷۷ / ۲۳۵ /۳، ميزان الحکمه، جلد ۱۰ صفحه: ۳۴.

۳۴. حساب شده سخن گفتن

الإمام عليّ(ع): کلامُک مَحفوظٌ علَيک مُخَلَّدٌ في صَحيفَتِک، فاجعَلْهُ فيما يُزلِفُک.

امام على(ع): سخن تو، برايت نگهدارى و در کار نامه ات براى هميشه ثبت مى شود. پس آن را در چيزى به کار گير که تو را [به خداوند] نزديک مى سازد.

غرر الحکم: ۷۲۴۶، ميزان الحکمه، جلد ۱۰ صفحه: ۱۹۷.

۳۵. دوری از چاپلوسی

الإمام عليّ(ع): إيّاک و المَلَقَ؛ فإنّ المَلَقَ لَيس من خَلائقِ الإيمانِ.

امام على(ع): از چاپلوسى بپرهيز که چاپلوسى از خصلت هاى ايمان نيست.

غرر الحکم: ۲۶۹۶، ميزان الحکمه، جلد ۱۰ صفحه: ۵۵۶.

۳۶. دوری از زشت گویی

الإمام عليّ(ع): إيّاک و ما يُستَهجَنُ مِن الکلامِ؛ فإنّهُ يَحبِسُ علَيک اللِّئامَ و يُنَفِّرُ عنک الکرامَ.

امام على(ع): زنهار، از به زبان آوردن سخنان زشت؛ زيرا که فرومايگان را گرد تو جمع مى کند و گران مايگان را از تو مى رماند.

غرر الحکم: ۲۷۲۲، ميزان الحکمه، جلد ۱۰ صفحه: ۱۸۸.

۳۷. خودپسندی

الإمام عليّ(ع) : اَلعُجبُ رَأسُ الحَماقَةِ.

امام على(ع): خودپسندى، سرآغاز کم خِرَدى است.

غرر الحکم: ۳۴۸، ميزان الحكمه، ج‌۷، ص: ۴۹.

۳۸. منت

الإمام عليّ(ع) : اَلمَنُّ يُفسِدُ الإحسانَ.

امام على(ع): منّت گذاشتن، عمل نيک را تباه مى کند.

غرر الحکم: ۷۸۴.

۳۹. غیبت نشانه نفاق

الإمام عليّ(ع) : اَلغيبَةُ آيَةُ المُنافِقِ.

امام على(ع): غيبت کردن، نشانه انسان دوروست.

غرر الحکم: ۸۹۹ ، ميزان الحكمه، ج‌۸، ص: ۵۷۵.

۴۰. مشورت

الإمام عليّ(ع) : اَلاِستِشارَةُ عَينُ الهِدايَةِ.

امام على(ع): مشورت کردن، چشمه هدايت است.

غرر الحکم: ۱۰۲۱، ميزان الحكمه، ج‌۱۲، ص: ۵۹۱.

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث فاطمی

https://eitaa.com/joinchat/1416627325C12c2d2b5e4

خلاصه زندگی فاطمه [س]

نام: فاطمه

کنیه: ام ابیها • اُم الائمه • اُم‌الحسن • اُم‌الحسین • اُم‌المحسن

زادروز: ۲۰ جمادی‌الثانی، سال ۵ بعثت

زادگاه: مکه

شهادت: ۳ جمادی‌الثانی، ۱۱ق.

مدفن: ناشناخته

محل زندگی: مکه • مدینه

لقب(ها): زهرا • صدیقه شهیده • طاهره • راضیه • مرضیه • مبارکه • بتول • سیدة نساء العالمین • کوثر

پدر: پیامبر اسلام(ص)

مادر: خدیجه(س)

همسر: امام علی(ع)

فرزندان: حسن • حسین • محسن • زینب • ام‌کلثوم

طول عمر: اختلافی: نظر رایج شیعه: ۱۸ سال

سوره کوثر، آیه تطهیر، آیه مودت و آیه اطعام و احادیثی چون حدیث بَضعه در شأن و فضیلت فاطمه نازل و نقل شده‌اند

چهل حدیث فاطمی

۱: نور خدا، نور هستى

يكى از دعاهاى معروف حضرت زهرا عليهاالسلام

مِن دُعاءِ فاطِمَةَ الزَّهراء عليهاالسلام: بِسْمِ اللّه ِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ. بِسْمِ اللّه ِ النُّورِ بِسْمِ اللّه ِ نُورِ النٌّورِ بِسْمِ اللّه ِ نُورٌ عَلى نُورٍ بِسْمِ اللّه ِ الَّذى هُوَ مُدَبِّرُ الأُمُورِ بِسْمِ اللّه ِ الَّذى خَلَقَ النُّورَ مِنَ النُّورِ اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذى خَلَقَ النُّورَ مِنَ النُّورِ وَاَنْزَلَ النُّورَ عَلَى الطُّورِ فىكِتابٍ مَسْطُورٍ في رَقٍّ مَنْشُورٍ بِقَدَرٍ مَقْدُورٍ عَلى نَبِىٍّ مَحْبُورٍ...

به نام خداوند بخشنده مهربان، به نام خدايى كه نور است، به نام خدايى كه نور نور است، به نام خدايى كه نورى بالاى نور است، به نام خدايى كه تدبير امور به دست اوست، به نام خدايى كه نور را از نور آفريد. ستايش و سپاس خدايى را كه نور را از نور آفريد و نور را بر كوه طور فرود آورد، در ـ درون ـ كتابى نوشته شده، در طومارى گسترده بر پيامبرى برخوردار از نعمتها

مهج الدعوات: 7

۲: مـن فاطـمه‏ ام

حضرت زهرا در بخشى از خطبه خود مى فرمايد

اَيُّهَا النّاسُ اِعْلَمُوا اَنّى فاطِمَةُ وَاَبى مُحَمَّدٌ اَقُولُ عَوْدا وَبَدْءا وَلا اَقُولُ ما اَقُولُ غَلَطا وَلا اَفْعَلُ ما اَفْعَلُ شَطَطا. «لَقَدْ جاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ اَنْفُسِكُمْ عَزيزٌ عَلَيْهِ ما عَنِتُّمْ حَريصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤمِنينَ رَؤُوفٌ رَحيمٌ»

اى مردم! بدانيد كه من فاطمه ام و پدرم محمد صلي الله عليه و آلهاست. پايان و آغاز سخنم يكى است، نابجا سخن نمى گويم و به كار يـاوه و بيهـوده نمى پـردازم. به حقيقت پيامبرى از ميان خودتان برخاست كه رنجهاى شما بر او دشوار بود و به ـ هدايت و اصلاح ـ شما حريص و بر مؤمنان دلسوز و مهربان بود.

بخشى از خطبه بزرگ، احتجاج، ج 1: 134.

۳: قـرآن كريـم

و در بخشى از خطبه حضرت زهرا(س) مى فرمايد: ...

كِتابُ اللّه ِ النّاطِقُ وَالْقُرْانُ الصّادِقُ وَالنُّورُ السّاطِعُ وَالضِّياءُ الّلامِعُ، بَيِنَّةً بَصائِرُهُ، مُنْكَـشِفَـةً سَرائِرُهُ، مُنْجَلِيَةً ظَواهِرُهُ، مُغْتَبِطَةً بِهِ اَشْياعُهُ، قائدا اِلَى الرِّضْوانِ اِتِّباعُهُ، مُؤَدٍّ اِلَى النَّجاةِ اِسْتِماعُهُ.

كتاب گوياى خداوند و قران راستگو و نور فروغ بخش و روشنايى درخشان ـ عهد الهى و يادگار پيامبر است ـ كه ديدگاههايش روشن و اسرار درونى او بر ملا و ظاهر آن جلوه گر و پيروان او مورد غبطه همگان است. تبعيت از آن راهگشاى دستيابى به رضاى الهى و گوش سپردن به او موجب نجات است

بخشى از خطبه بزرگ، احتجاج، ج 1: 134.

۴: در پنـاه قــرآن

حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها در بخشى از خطبه مى فرمايد:

... كِتابُ اللّه ِ بَيْنَ اَظْهُرِكُمْ اُمُورُهُ ظاهِرَةٌ وَاَحْـكامُهُ زاهِرَةٌ وَاَعْـلامُهُ باهِـرَةٌ وَزَواجِرُهُ لائحَةٌ وَاَوامِرُهُ واضِحَةٌ.

كتاب الهى فرا روى شماست، امور مربوط به او ظاهر و احكامش فروزان و نشانه هايش خيره كننده و ـ فرامين ـ بازدارنده اش آشكار و دستورهايش واضح است.

بخشى از خطبه بزرگ، احتجاج، ج 1: 137

۵: مقـام عـترت

در پايان خطبه فرمود:

وَاحْمِدُوا اللّه َ الَّذى لِعَظَمَتِهِ وَنُورِهِ يَبْتَغى مَنْ فِى السَّماواتِ وَالْأرَضِ اِلَيْهِ الْوَسيلَةَ وَنَحْنُ وَسيلَتُهُ فى خَلْقِهِ وَنَحْنُ خاصَّتُهُ وَمَحَلُّ قُدْسِهِ وَنَحْنُ حُجَّتُهُ فى غَيْبِهِ وَنَحْنُ وَرَثَةُ اَنْبِيائِهِ.

سپاسِ خدايى را به جاى آريد كه به خاطر عظمت وجود و جلوه نورش هر آنچه در آسمانها و زمين است خواهان ره يافتن به سوى او هستند و ـ در اين ميان تنها ـ ما وسيله تقرب به او و بندگانِ برگزيده و پايگاه تقديس و تنزيه او و حجت او در غيبت و نهان و وارث پيامبران اوييم

شرح ابن ابى الحديد ج 16:211

۶: لـوح بشـارت

جابر بن عبداللّه مى گويد:

بِأبى أنتَ وَ اُمّى يا بِنتَ رَسُولِ اللّه ِ، ما هذَا اللَّوحُ؟ فَقالَت: هذَا اللَّوْحُ اَهْداهُ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ اِلى رَسُولِهِ صلي الله عليه و آلهفيهِ اسْمُ اَبى وَفيهِ اسْمُ بَعْلى وَاسْمُ ابْنَىَّ وَاَسْماءُ الْأَوْصِياءِ مِنْ وُلْدى. فَاَعْطانيهِ اَبى لِيَسُرَّنى بِذلِكَ.

در دست فاطمه زهرا عليهاالسلام لوحى زمردين ديدم، پرسيدم: اى دختر رسولخدا پدر و مادرم فداى تو باد اين چه لوحى است؟ حضرت فرمود: اين لوح را كه در آن نام پدر و شوهرم و دو پسرم و نامهاى فرزندان معصومم نوشته شده است خداى عزوجل به پيامبرش هديه نمود و پيامبر نيز براى خوشحالى من آن را به من داد.

اكمال الدين ج 1:309

۷: اقـرار به ولايـت

در جمع گرم خانواده هر يك از على و فاطمه خود را نزد پيامبر محبوبتر مى شمردند، پيامبر به فاطمه فرمود:

وَالَّذِى اصْطَفاكَ واجْتَباكَ وَهَداكَ وَهَدى بِكَ الْأُمَّةَ لازِلْتُ مُقِرَّةً لَهُ ما عِشْتُ.

تو را حلاوت فرزندى و على را عزّت مردان است و او نزد من محبوتر است.

فاطمه گفت: به خدايى كه تو را برگزيد و هدايت كرد و امّت را به سبب تو راه نمود، همواره تا زنده ام به ـ مقام ـ او مقّر خواهم بود.

قوت القلوب ج 3: 111

۸: كلـيد بهشـت

حضرت زهرا عليهاالسلام:

اَخْبَرَنَى اَبى وَهُوَذا: هُوَ اَنَّهُ مَنْ سَلَّمَ عَلَيْهِ وَعَلَىَّ ثَلاثَةَ اَيّامٍ اَوْجَبَ اللّه ُ لَهُ الْجَنَّةَ. قالَ الرّاوى: قُلْتُ لَها: فى حَياتِهِ وَحَياتِكِ؟ قالَتْ عليهاالسلام : نَعَمْ وَبَعْدَ مَوْتِنا.

پدرم قبل از رحلتش به من فرمود: هر كس سه روز بر او و بر من درود فرستد خدا بهشت را بر او واجب گرداند. راوى مى گويد: گفتم: در زندگى او و شما؟ حضرت زهرا عليهاالسلام فرمود: بلى هم در حال حيات، و هم پس از مرگ.

تهذيب الاحكام ج 6:9

۹: معـيار تشـيّع

شخصى به زنش گفت: پيش فاطمه زهرا عليهاالسلام برو و بپرس: آيا من از شيعيان اهل بيت هستم؟ ـ زن آمد و پرسيد، حضرت زهرا عليهاالسلام در پاسخ گفت:

قُولى لهُ: اِنْ كُنْتَ تَعْمَلُ بِما اَمَرْناكَ وَتَنْتَهى عَمّا زَجَرْناكَ عَنْهُ فَأَنْتَ مِنْ شيعَتِنا وَاِلاّ فَلا.

به همسرت بگو: اگر به آنچه ترا فرمان داده ايم عمل مى كنى و از آنچه نهى كرده ايم پرهيز نموده اى از شيعيان خواهى بود و در غير اين صورت از شيعيان نيستى.

تفسير منسوب به امام حسن عسكرى عليه السلام

۱۰: بارالهـا ! . . .

يكى از دعاهاى حضرت زهرا عليهاالسلام

اَلّلهُمَّ اِنّى اَسْـأَلُكَ قُـوَّةً فى عِبـادَتِكَ وَتَبَصُّرا فى كِتابِكَ وَفَهْما فى حُكْمِكَ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّـدِ وَالِ مُحَمَّـدٍ وَلاتَجْعَلِ الْقُرْانَ بِنا ماحِلاً وَالصِّراطَ زائِلاً وَمُحَمَّـدا صَلَى اللّهُ عَلَيهِ وَالِهِ عَنّـا مُوَلِّيا.

بارالها: نيرومندى در بندگيت و بينش روشن در كتابت و فهم و درك احكامت را از تو خواستارم. خدايا بر محمد و آل محمد درود فرست و قران را دور از دسترس ما و پل صراط را لغزشگاه ما و محمد صلي الله عليه و آله را رويگردان از ما قرار مده.

بلد الامين: 101

۱۱: پـدران دلسـوز

حضرت زهرا عليهاالسلام:

اَبَوا هذِهِ الْأُمَّةِ مُحَمَّدٌ وَ عَلِىٌّ يُقيمانِ اَوَدَهُمْ وَيُنْقِذانِهِمْ مِنَ الْعَذابِ الدّائِمِ اِنْ اَطاعُوهُما وَيُبيحانِهِمُ النَّعيمَ الدّائِم اِنْ وافَقُوهُما.

پدران اين امّت حضرت محمد صلي الله عليه و آله ـ پيامبر خدا ـ و حضرت على عليه السلام ـ ولى خدا ـ است. اگر از آن دو اطاعت كنند، كژى هاى آنان را اصلاح مى كنند و از عذاب دردناكشان نجات مى بخشند و همراهى با آن دو نعمت جاودان ـ بهشت ـ را ارزانيشان مى دارد.

تفسير منسوب به امام حسن عسكرى عليه السلام 330

۱۲: راه توحـيد

حضرت زهرا عليهاالسلام بر سر مزار حمزه عليه السلام در پاسخ شخصى مى فرمايد:

اَما وَاللّه ِ لَوْ تَرَكُوا الْحَقَّ عَلى اَهْلِهِ وَاتَّبَعُوا عِتْرَةَ نَبِيِّهِ لَمَااخْتَلَفَ فِى اللّهِ تَعالى اثْنانِ.

به خدا سوگند اگر حق را به اهلش واگذار مى نمودند و از عترت پيامبر پيروى مى كردند، حتى دو نفر درباره خدا اختلاف نمى نمودند (واسلام همه عالم را فرا مى گرفت.)

كفاية الاثر: 199

۱۳: انـدوه فراگـير

روزى ام سلمه براى عيادت حضرت فاطمه عليهاالسلام آمد وپرسيد: اى دختر پيامبر شب را چگونه به صبح آوردى (شب و روزت چگونه مى گذرد)؟ حضرت عليهاالسلام فرمود:

اَصْبَحْتُ بَيْنَ كَمَدٍ وَكَرْبٍ، فُقِدَ النَّبِىُّ وَظُلِمَ الْوَصِىُّ، هُتِكَ وَاللّه ِ حِجابُهُ.

به صبح آوردم در حالى كه تاريكى غم و انده مرا فراگرفته است، پيامبر از دست رفت و وصى او مظلوم واقع شد، حَريم و حرمت پيامبر شكسته شد.

مناقب آل ابى طالب، ج 2: 205

۱۴: قهـر رحـمت

حضرت زهرا عليهاالسلام در پاسخ زنانى كه براى عيادتش آمده و از سلامتى اش سؤال كردند فرمود:

اَصْبَحْتُ وَاللّه ِ عائِفَةً لِدُنْياكُنَّ، قالِيَةً لِرِجالِكُنَّ، لَفَظْتُهُمْ بَعْدَ اَنْ عَجَمْتُهُمْ وَشَنِأْتُهُمْ بَعْدَ اَنْ سَبَرْتُهُمْ، فَقُبْحا لِفُلُولِ الحَدِّ وَ خَوَرِ الْقناةِ وَ خَطَلِ الرَّأْىِ.

به خدا سوگند صبح كردم در حالى كه نسبت به دنياى شما بى رغبت و از مردان شما خشمگينم. پس از چشيدن، آنان را از دهان بيرون افكندم و پس از پيگيرى، از آنان خسته شدم. چه زشت است كند شدن تلاش ها و سستى نيروها و اضطراب انديشه ها ! .

معانى الاخبار، 354.

۱۵: بـه چه گنـاهى؟

حضرت زهرا عليهاالسلام در بخشى از سخنانش با زنان مدينه فرمود:

وَمَا الَّذى نَقَمُوا مِنْ اَبِى الْحَسَنِ عليه السلام؟ نَقَمُوا وَاللّه ِ مِنْهُ نَكيرَ سَيْفِهِ وَقِلَّةَ مُبالاتِهِ لِحَتْفِهِ وَشِدَّةَ وَطْأَتِهِ وَنَكالَ وَقْعَتِهِ وَتَنَمُّرُهُ فى ذاتِ اللّه ِ.

به راستى آنان كه ديگران را ترجيح دادند ـ چه عيبى از ابوالحسن اميرالمؤمنين عليه السلام گرفتند؟ به خدا قسم تنها عيب على شمشير بران او و بى اعتنايى به مرگ و برخورد سخت و ضربه هاى مرگبار و خشم سركش او در رابطه با ـ دفاع از دين ـ خداست.

بلاغات النساء: 32

۱۶: حـلاّل مشـكلات

حضرت زهرا عليهاالسلام در بخش ديگرى از خطبه مى فرمايد:

وَكُنْتُمْ عَلى شَفا حُفْرَةٍ مِنَ النّارِ مُذْقَةَ الشّارِبِ وَنُهْزَةَ الطّامِعِ... فَاَنْقَذَكُمُ اللّه ُ تَبارَكَ وَ تَعالى بِمُحَمَّدٍ صلي الله عليه و آله بَعْدَ اللَّتَيّا وَاللَّتى وَبَعْدَ اَنْ مُنِىَ بِبُهَمِ الرِّجالِ وَذُؤْبانِ الْعَرَبِ وَمَرَدَةِ اَهْلِ الْكِتابِ كُلَّما أوْقَدُوا نارا لِلْحَرْبِ اَطْفَأَهَااللّه ُ، اَوْ نَجَمَ قَرْنُ الشَّيْطانِ اَوْ فَغَرَتْ فاغِرَةٌ مِنَ الْمُشْرِكينَ قَذَفَ اَخاهُ فى لَهَواتِها، فَلايَنْكَفِى ءُ حَتّى يَطَأَ جَناحَها بِاَخْمُصِهِ وَيَخْمِدَ لَهَبَها بِسَيْفِهِ.

و شما بر لبه پرتگاهى از آتش قرار داشتيد جرعه آبى براى تشنگان و شكار بى رنجى براى آزمندان بوديد، آنگاه خداى بزرگ به وسيله حضرت محمد صلي الله عليه و آله و پس از چه فراز و نشيب ها ـ و گرفتار شدن به دست مردان حيوان صفت و گرگان آدمخوار عرب و گردنكشان اهل كتاب ـ نجاتتان بخشيد. هرگاه كه آتش جنگى بر مى افروختند خدا خاموش مى كرد و اگر شاخ شيطانى سرك مى كشيد و يا مرزى از سوى مشركان گشوده مى شد پيامبر، برادرش ـ حضرت على عليه السلام ـ را در كام آن مى افكند و او نيز تا هنگامى كه يال و بال آنان با كف پاى خود پايمال نمى كرد و آتش آنان را با شمشير خاموش نمى ساخت بر نمى گشت

بخشى از خطبه بزرگ، احتجاج، ج 1: 135

۱۷: نقـش ولايـت

حضرت زهرا عليهاالسلام در بخش ديگرى از سخنانش با زنان مدينه در مورد حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام مى فرمايد:

وَتَاللّه ِ لَوْمالُوا عَنِ الْمَحَجَّةِ اللاّئحَةِ وَزالُوا عَنْ قَبُولِ الْحُجَّةِ الْواضِحَةِ لَرَدَّهُمْ اِلَيْها وَحَمَلَهُمْ عَلَيها وَلَسْارَبِهِمْ سَيْرا سُجُحا لايَكْلِمُ خِشاشُهُ وَلايَكِلُّ سائِرُهُ وَلايَمُلُّ راكِبُهُ وَلَأَوْرَدَهُمْ مَنْهَلاً نَميرا صافِيا رَوِيّا.

به خدا سوگند اگر از راه روشن منحرف مى شدند و از پذيرش دليل واضح مى لغزيدند، آنان را به راه مستقميم برگردانده و بر التزام به آن وامى داشت و با نرمى و ملايمت راهشان مى برد، به گونه اى كه خشونت و ناهموارى راه آنان را آزار نمى داد و رهروان را خسته نمى ساخت و سواران را ملول نمى كرد. و آنان را به آبشخورى پر بركت و زلال و گوارا رهنمون مى شد

احتجاج، ج 2: 148.

۱۸: هشـدار!

حضرت زهرا عليهاالسلام در بخش پايانى سخنانش با زنان مدينه فرمود:

اَما لَعَمْرى لَقَدْ لَقِحَتْ فَنَظِرَةٌ رَيْثَما تُنْتِجْ ثُمَّ احْتَلِبُوا مِلْأَ الْقَعْبِ دَما عَبيطا وَذِعافا مُبيدا، هُنالِكَ يَخْسَرُ الْمُبْطِلُونَ وَيَعْرِفُ التّالُونَ غِبَّ ما اَسَّسَ الْأَوَّلُونَ، ثُمَّ طيبُوا عَنْ دُنْياكُمْ اَنْفُسا وَاطْمَأِنُّـوا لِلْفِتْنَةِ جاشا وَاَبْشِرُوا بِسَيْفٍ صارِمٍ وَسَطْوَةَ مُعْتَدٍ غاشِمٍ وَبِهَرْجٍ شامِلٍ وَاِسْتِبْدادٍ مِنَ الظّالِمينَ، يَدَعُ فَيْئَكُمْ زَهيدا وَجَمْعَكُمْ حَصيدا فَياحَسْرَتا لَكُمْ وَاَنىّ بِكُمْ وَقَد عُمِّيَتْ عَلَيْكُمْ…

به جان خودم سوگند! نطفه فساد و تباهى بسته شد، اندكى منتظر باشيد تابه نتيجه رسد آنگاه به جاى شير، كاسه هاى پر از خون تازه و زهر كشنده بدوشيد و در آن هنگام گمراهان، زيان كجروى خود را خواهند ديد و آيندگان پيامد كار پيشينيان را خواهند دانست. آنگاه دل از دنيا بركنيد و با فتنه ها آرامش خاطر يابيد! و مژده باد بر شما به شمشير آخته و سلطه متجاوز ستمگر و نيز هرج و مرج فراگير و استبداد زورگويان! همانان كه بخش ناچيزى از حق را به شما برگردانند و اجتماع شما را درو كنند! چه حسرت بزرگى! و چه مى توان كرد؟ در صورتى كه امروز كوركورانه برده شده ايد.

احتجاج، ج 1: 148

۱۹: انـذار و انتـظار

حضرت زهرا عليهاالسلام در بخش ديگرى از خطبه فرمود:

فَبِعَـيْنِ اللّه ِ ما تَفْـعَـلُونَ، وَسَيَعْلَمُ الَّذينَ ظَلَمُوا اَىَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ ، وَاَنَا ابْنَةُ نَذيرٍ لَكُمْ بَيْنَ يَدَىْ عَذابٍ شَديدٍ، فَاعْمَلُوا اِنّا عامِلُونَ، وَانْتَظِرُوا اِنّا مُنْتَظِرُونَ.

آنچه مى كنيد زير نظر خداست و ستمگران به زودى خواهند دانست كه به سوى چه سرانجامى باز مى گردند! و من دختر كسى هستم كه شما را از عذاب دردناك و سخت بيم مى داد، پس هر چه خواهيد بكنيد ما نيز كار خود پيش مى گيريم و منتظر باشيد و ما نيز در انتظار به سر مى بريم.

پايان خطبه بزرگ، احتجاج، ج 1: 141.

۲۰: بـارالـها!

يكى ديگر از دعاهاى حضرت زهرا عليهاالسلام:

اَلّلهُمَّ اِلَيْكَ نَشْكُو فَقْدَ نَبِيِّكَ وَرَسُولِكَ وَصَفِيِّكَ وَارْتِدادَ اُمَّتِهِ وَمَنْعِهِمْ اِيّانا حَقَّنَا الذَّى جَعَلْتَهُ لَنا فى كِتابِكَ الْمُنْزَلِ عَلى نَبِيِّكَ بِلِسانِهِ

بارالها: ـ درد جانكاه ـ از دست دادن پيامبر و فرستاده برگزيده ات را به تو باز مى گوييم و نيز عقبگرد امّتش و جلوگيرى آنان از دسترسى ما به حقى را كه تو در كتاب و برزبان پيامبرت تعيين كرده اى به تو شكايت مى كنيم.

صحيفة الزهرا:174

۲۱: دل خوشـى‏هـا

حضرت زهرا عليهاالسلام فرمود:

حُبِّبَ اِلَىَّ مِنْ دُنْياكُمْ ثَلاثٌ: تِلاوَةُ كِتابِ اللّه ِ وَالنَّظَرُ فىوَجْهِ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وَالْأِنْفاقُ فىسَبيلِ اللّه.

از دنياى شما سه چيز براى من دوست داشتنى است: تـلاوت كتـاب خــدا ـ قــرآن ـ ، و نگاه به چهره رسول خدا صلي الله عليه و آله و انفـاق در راه خــدا.

وقايع الايام خيابانى ح صيام: 295

۲۲: بـامــداد زنـدگى

حضرت زهرا عليهاالسلام فرمود:

مَرَّ بى رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وَأَنـَا مُضْطَجِعَةٌ مُتَصَبِّجَةً فَحَرَّكَنى بِرِجْلِهِ وَقالَ يا بُنَيَّةَ قُومى فَاشْهَدى رِزْقَ رَبِّكِ وَلاتَكُونى مِنَ الغافِلينَ، فَاِنَّ اللّه َ يُقَسِّمُ اَرْزاقَ النّاسِ ما بَيْنَ طُلُوعِ الْفَجْرِ اِلى طُلُوعِ الشَّمْسِ.

روزى پيامبر خدا صلي الله عليه و آله آمد در حالى كه من پس از نماز صبح خوابيده بودم، پيامبر صلي الله عليه و آله با پاى مباركش مرا تكان داد و فرمود: دخـتركم برخيز و شاهد روزى پرورگارت باش ـ در طلب روزى بـكوش ـ و از غـافـلان مبـاش زيـرا خـداوند روزى مردم را به هنگام سپيده صبح تا طلوع خورشيد تقسيم مى كند.

مسند فاطمة الزهراء: 219.

۲۳: حجـله عبـادت

حضرت على عليه السلام در شب ازدواج، همسرش را نگران ديد و علت آن را پرسيد.حضرت زهرا عليهاالسلام فرمود:

تَفَكَّرتُ فى حالى وَاَمْرى عِنْدَ ذِهابِ عُمْرى وَنُزُولى فى قَبْرى، فَشَبَّهتُ دُخُولى فى فِراشى بِمَنْزِلى كَدُخُولى اِلى لَحَدى وَقَبْرى، فَأنْشِدُكَ اللّه َ اِنْ قُمْتَ اِلَى الصَّلاةِ فَنَعْبُدَ اللّه َ تَعالى هذِهِ اللَّيْلَةَ.

در پيرامون حال و وضع خود انديشيدم و پايان عمر و منزلگاه قبر را به ياد آوردم و انتقال ـ از خانه پدر ـ به منزل خودم، مرا به ياد ورود به قبرم انداخت! تو را به خدا بيا تا در آغاز زندگى مشترك به نماز برخيزيم و امشب را به عبادت خدا بپردازيم.

احقاق الحق 6 و 23: 481 و 489.

۲۴: شـريك زنـدگى

على و فاطمه عليهماالسلام از پيامبر خواستند تا در تقسيم امور خانواده بين آن دو قضاوت كند، پيامبراكرم صلي الله عليه و آله نيز كارهاى مربوط به درون خانه را براى فاطمه عليهاالسلام و كارهاى بيرون خانه را براى على عليه السلام تعيين كرد. پس حضرت زهرا فرمود:

فَلايَعْلَمُ ما دَخَلَنى مِنَ السُّرُورِ اِلاَّ اللّهُ بِاِكْفائى رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله تَحَمُّلَ اَرْقابِ الرِّجالِ.

جز خدا كسى نمى داند كه من چقدر از اين تقسيم خوشحال شدم زيرا از شانه به شانه شدن با مردان بيگانه نجات يافتم و مشكل برخورد با مردان نامحرم از دوشم برداشته شد.

وسائل ج 14: 123 ح 25341

۲۵: شـريك خـدمت

سلمان مى گويد: وارد منزل شدم و ديدم فاطمه زهرا عليهاالسلام نشسته و دستاس مى كرد و بر دسته دستاس خون دست مباركش جارى بود، از سوى ديگر حسين عليه السلام در كنار خانه از گرسنگى گريه مى كرد، گفتم: اى دختر رسول خدا دستان شما پينه بسته است در صورتى كه فضه حاضر است!» حضرت زهرا عليهاالسلام فرمود:

اَوْصـانى حَبيبى رَسـُولُ اللّهِ اَنْ تَكُونَ الْخِدْمَةُ لَها يَوْما وَلى يَوْما فَكانَ اَمْسِ يَوْمَ خِدْمَتِها وَالْيَوْمُ يَوْمُ خِدْمَتى.

پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله مرا توصيه نموده است كه يك روز فضه كارهاى خانه را انجام دهد و يك روز من، ديروز نوبت او بوده و امروز نوبت من است.

دلائل الامامة: 140.

۲۶: الگوى سـاده زيسـتى

روزى فاطمه عليهاالسلام به محضر پيامبر صلي الله عليه و آله آمد و گفت:

يا رَسُولَ اللّهِ اِنَّ سَلْمانَ تَعَجَّبَ مِنْ لِباسى، فَوَالَّذى بَعَثَكَ بِالْحَقِّ نَبِيّا مالى وَ لِعَلِىٍّ مُنْذُ خَمْسِ سِنينَ اِلاّ مِسْكَ كَبْشٍ نَعْلِفُ عَلَيْهِ بِالنَّهارِ بِعَيرَنا فَاِذا كانَ اللَّيْلُ اِفْتَرَشْناهُ وَ اِنَّ مِرْفَقَتَنا لَمِنْ اُدْمٍ حَشْوُها لِيفُ النَّخْلِ.

يا رسول اللّه سلمان از لباس ساده من تعجب مى كند! قسم به خدايى كه تو را به پيامبرى برانگيخته است، مدت پنج سال است كه زيرانداز شبانه من و على پوست گوسفندى است كه روزها علوفه شترمان را بر روى آن مى ريزيم، و بالش ما نيز قطعه پوستى است كه درون آن از ليف درخت خرماست.

الدروع الواقية: 275.

۲۷: الگوى ايثــار

امام حسن مجتبى عليه السلام گويد: مادرم را ديدم كه در نيمه شب مؤمنين را دعا مى كند و براى خودش دعا نمى كند، گفتم: مادرجان چرا براى خودت دعا نمى كنى؟ مادرم فرمود:

يا بُنَىَّ! اَلجارُ ثُمَّ الدّارُ

پسرم اول همسايه سپس خانه.

بحارالانوار، 43: 82

۲۸: الگوى عفـاف

اسماء بنت عميس مى گويد: فاطمه عليهاالسلام به من فرمود:

اِنّى قَدِ اسْتَقْبَحْتُ ما يُصْنَعُ بِالنِّساءِ، اِنَّهُ يُطْرَحُ عَلَى الْمَرْأَةِ الثَّوْبُ فَيَصِفُها لِمَنْ رَأى، فَلاتَحْمِلينى عَلى سَريرٍ ظاهِرٍ، اُسْتُرينى سَتَرَكِ اللّه ُ مِنَ النّارِ.

من شيوه تشييع جنازه زنان را بسيار زشت و ناپسند مى دانم، پارچه اى بر روى او مى كشند كه برجستگيهاى بدن او را براى بينندگان به نمايش مى گذارد! اى اسماء مرا بر تابوت آشكار نگذار بدن مرا بپوشان كه خدا تو را از آتش بپوشاند.

وسائل الشيعة، ج2: 876 ح 3453 و 3456 و 3457.

۲۹: شـيوه عـزادارى

هنگام رحلت پيامبراكرم صلي الله عليه و آله دختران بنى هاشم حضرت فاطمه عليهاالسلام را در برپايى عزادارى يارى مى كردند، آن حضرت فرمود:

اُتْرُكْنَ التَّعْدادَ وَ عَلَيْكُنَّ بِالدُّعاءِ.

از شمارش مناقب و مفاخر نژادى دست برداريد و بـر شـما بـاد به دعـا كـردن

كافى، ج 3: 218.

۳۰: بـارالهـا !

يكى از دعاهاى حضرت زهرا عليهاالسلام:

اِلهى اَصْلِحْ دينى اَلَّذى هُوَ عِصْمَةُ اَمْرى وَاَصْلِحْ لى دُنْياىَ الَّتى اِلَيْها مَعادى وَاجْعَلِ الْحَياةَ زِيادَةً لى مِنْ كُلِ خَيْرٍ وَاجْعَلِ الْمَوْتَ راحَةً لى مِنْ كُلِّ شَرٍّ.

بارالها: دينم را كه ملاك و محور كارهاى من و دنيايم را كه خانه تلاش ومعاش من وآخرتم را كه سرانجام من به سوى آن است اصلاح فرما، و زندگيم را وسيله بركت و خير و مرگم را وسيله رهايى و راحتى از هر شرّ و بدى قرار ده.

فلاح السائل: 238.

۳۱: نـور نـگاه

در آغاز زندگى مشترك، حضرت زهرا عليهاالسلام اسرارى را با حضرت على عليه السلام در ميان گذاشت و سپس در مقابل تعجب او فرمود:

ياأَبَاالحَسَنِ! أَلْمُؤْمِنُ يَنْظُرُ بِنُورِاللّه ِ تَعالى.

اى ابوالحسن! مؤمن، با نور الهى مى نگرد ـ حقايق درون را مى بيند ـ .

عيون المعجزات: 54.

۳۲: صـعود و هـبوط

حضرت زهرا عليهاالسلام فرمود:

مَنْ اَصْعَدَ اِلَى اللّهِ خالِصَ عِبادَتِهِ اَهْبَطَ اللّه ُ اِلَيْهِ اَفْضَلَ مَصْلَحَتِهِ.

هركه عبادتهاى خالصانه اش را نزد خداوند بفرستد، خـداوند بهترين مصلحت ها را بر او فرو فرستد.

مجموعه ورّام، ج 2: 108.

۳۳: پـاداش آمــوزش

زنى به محضر فاطمه زهرا عليهاالسلام آمد و پس از چندين پرسش گفت: اى دختر رسول خدا مبادا تو را آزرده باشم؟ حضرت فرمود:

هاتى و سَلى عَمّا بَدالَكِ، اَرَأَيْتِ مَنِ اكْتَرى يَوْما يَصْعَدُ اِلى سَطْحٍ بِحَمْلٍ ثَقيلٍ وَ كِراهُ مِأَةَ اَلْفِ دينارٍ أَيَثْقُلُ عَلَيْهِ ذلِكَ؟ فَقالَتْ: لا. فَقالَتْ عليهاالسلام: اِكْتَرَيْتُ أَنَا لِكُلِّ مَسْأَلَةٍ بِأَكْثَرَ مِنْ مِلْ ءِ ما بَيْنَ الثَّرى اِلَى الْعَرْشِ لُؤْلُؤا فَأَحْرى اَنْ لايَثْقُلَ عَلَىَّ.

هرچه مى خواهى بپرس ـ و به فكر خستگى من مباش ـ زيرا اگر كسى براى حمل بار سنگينى، صد هزار دينار بگيرد آيا سنگينى بار را احساس مى كند؟ زن گفت: نه، حضرت فرمود: من براى پاسخ هر سؤال پاداشى بيشتر از زمين تا عرش، مرواريد خواهم گرفت پس چرا بايد بر من گران آيد؟

محجّة البيضاء 1: 30

۳۴: حـكمت احـكام

حضرت زهرا عليهاالسلام در بخش ديگرى از خطبه فرمود:

فَجَعَلَ اللّه ُ الاْءيمانَ تَطْهيرا لَكُمْ مِنَ الشِّركِ وَالصَّلاةَ تَنْزيها لَكُمْ عَنِ الْكِبْرِ وَ الزَّكاةَ تَزْكِيَةً لِلنَّفْسِ وَنَماءً فِى الرِّزْقِ وَ الصِّيامَ تَثْبيتا لِلاِخْلاصِ وَ الْحَجَّ تَشْييدا لِلّدينِ وَ الْعَدْلَ تَنْسيقا لِلْقُلُوبِ وَ طاعَتَنا نِظاما لِلْمِلَّةِ وَ اِمامَتَنا اَمانا لِلْفُرْقَةِ وَ الْجِهادَ عِزّا لِلاِسْلامِ وَالصَّبْرَ مَعُونَةً عَلَى اسْتيجابِ الْأَجْرِ وَالْأمْرَ بِالْمَعْرُوفِ مَصْلَحَةً لِلْعامَّةِ وَ ...

پس خداى متعال ايمان را براى پاك نمودن شما از شرك، و نماز را براى دور نمودنتان از كبر، و زكات را براى تزكيه نفس و توسعه روزى، و روزه را براى استوارى اخلاص، و حج را براى پايدارى دين، و عدالت ورزى را براى هماهنگى دلها، و فرمانبردارى از ما را براى نظم جامعه، و رهبرى ما را سبب امنيت از پراكندگى، و جهاد را براى عزّت بخشى اسلام، و بردبارى در برابر مشكلات را كمكى در بدست آوردن پاداش، و امر به معروف را براى اصلاح جامعه قرار داد.

بخشى از خطبه بزرگ، احتجاج، ج 1: 134

۳۵: روزه بى‏ارزش

حضرت فاطمه زهرا عليهاالسلام فرمود:

ما يَصْنَعُ الصّائِمُ بِصِيامِهِ اِذا لَمْ يَصُنْ لِسانَهُ وَ سَمْعَهُ وَ بَصَرَهُ وَ جَوارِحَهُ.

روزه دار اگر زبان و گوش و چشم و اندامش را حفـظ نـكند روزه او به چـه كارش آيـد؟

دعائم الاسلام 1: 268.

۳۶: چـهره خـندان

حضرت زهرا عليهاالسلام فرمود:

اَلْبِشْرُ فى وَجْهِ الْمُؤْمِنِ يُوجِبُ لِصاحِبِهِ الْجَنَّةَ وَالْبِشْرُ فى وَجْهِ الْمُعانِدِ الْمُعادى يَقى صاحِبَهُ عَذابَ النّارِ.

خوشرويى با مؤمن، موجب دستيابى به بهشت مى شود و خوشرويى نسبت به غير مؤمن انسان را از عذاب آتش حفظ مى كند.

فاطمه الزهرا بهجة قلب المصطفى، ج 1: 300

۳۷: آداب سـفره

از حضرت زهرا عليهاالسلام نقل شده است كه فرمود:

فِى الْمائِدَةِ اثْنَتا عَشْرَةَ خِصْلَةٌ يَجِبُ عَلى كُلِّ مُسْلِمٍ اَنْ يَعْرِفَها، اَرْبَعٌ فيها فَرْضٌ وَ اَرْبَعٌ فيها سُنَّةٌ وَ اَرْبَعٌ فيها تَأْديبٌ. فَاَمَّا الْفَرْضُ: فَالْمَعْرِفَةُ وَ الرِّضا وَ التَّسْمِيَةُ وَ الشُّكْرُ. وَ اَمَّا السُّنَّةُ: فَالْوُضُوءُ قَبْلَ الطَّعامِ وَالْأَكْلُ جالِسا وَالْجُلُوسُ عَلَى الْجانِبِ الْأيْسَرِ وَ الْأَكْلُ بِثَلاثِ اَصابِعَ. وَ اَمَّا التَّأديبُ: فَالْأَكْلُ مِمّا يَليكَ وَ تَصْغيرُ اللُّقْمَةِ وَ الْمَضْغُ الشَّديدُ وَقِلَّةُ النَّظَرِ فىوُجُوهِ النّاسِ.

در آداب سفره دوازده خصلت است كه هر مسلمانى بايد آن را بداند. چهار خصلت واجب و چهار تا مستحب و چهار تاى ديگر از ادب است: شناخت (ارزش نعمت) و رضا (به روزى خداوندى) و نام خدا بر زبان آوردن و سپاس او گفتن از واجبات است، وضوى قبل از غذا و در حال نشسته غذا خوردن و نشستن روى طرف چپ و با سه انگشت غذا خوردن از مستحبات است، و خوردن از غذايى كه نزديك و روبروى توست و كوچك گرفتن لقمه و زياد جويدن و كمتر نگريستن به روى ديگران از آداب غذا خوردن است.

عوالم، ج 11: 629

۳۸: رضـاى ديـن و دنيـا

حضرت زهرا عليهاالسلام به برخى از زنان فرمود:

اِرْضى اَبَوَىْ دينِكِ مُحَمَّدا وَعَليّا بِسَخَطِ اَبَوَىْ نَسَبِكِ وَ لاتُرْضِى اَبَوَىْ نَسَبِكِ بَسَخَطِ اَبَوَىْ دينِكِ.

در صورت ناچارى ـ براى جلب رضايت حضرت محمد و حضرت على عليهماالسلام ـ كه پدر اسلام و امت مسلمان هستند. پدر و مادر خويش را به خشم آر (از رنجش آنان هراس مكن) ولى مبادا براى جلب رضايت پدر و مادرت، آنان را به خشم آرى.

تفسير منسوب به امام عسكرى عليه السلام: 334

۳۹: بهـترين كار براى زنـان

حضرت امير المؤمنين گويد: روزى پيامبر از ما سؤال كرد: بهترين كار براى زن چيست؟ كسى نتوانست پاسخ گويد. من اين پرسش را از فاطمه پرسيدم. او عليهاالسلام فرمود: ولى من مى دانم:

خَيْرٌ لِلنِّساءِ اَنْ لا يَرَيْنَ الرِّجالَ وَ لا يَراهُنَّ الرِّجالُ.

بهـترين كار براى زن آن اسـت كـه مردان ـ نامحرم ـ را نبيند و مردان نيز او را نبينند.

كشف الغمه 1: 466

۴۰: بـارالهـا !

از دعاهاى حضرت زهرا عليهاالسلام:

اَللّهُمَّ بِعِلْمِكَ الْغَيْبِ وَ قُدْرَتِكَ عَلَى الْخَلْقِ اَحْيِـنى مـا عـَلِمْتَ الْحَـياةَ خَيـْرا لى وَ تَوَفـَّنى اِذا كانَتِ الْوَفاةُ خَيـْرا لى. اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ كَلِمَةَ الاِْخْلاصِ وَ خَشْيَتَكَ فِى الرِّضا وَ الْغَضَبِ وَ الْقَصْدَ فِى الْغِنى وَالْفَـقْرِ.

بارالها ! به علم غيب و قدرت فراگيرت سوگند، مرا زنده بدار تا روزى كه آن، براى من سودمند است و بميران هنگامى كه مرگ، به سود من باشد. خدايا اعتقاد خالص و ترس از خودت را به هنگام خوشنودى و خشم و ميانه روى در حال دارايى و تهى دستى را از تو خواستارم.

بحارالانوار ج 94: 225.

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث حسنی

https://eitaa.com/joinchat/1417348221C22dbd1f294

خلاصه زندگی امام حسن [ع]

نام: حسن

نسب: بنی‌هاشم • قریش

کنیه: ابومحمد و ابوالقاسم

لقب: مجتبی (لقب) • کریم اهل‌بیت • ریحانة نبیّ الله • سبط النبی • و...

زادروز: ۱۵ رمضان، سال ۳ق

زادگاه: مدینه

محل زندگی: مدینه، کوفه

شهادت: ۲۸ صفر، ۵۰ق

قاتل: توسط جعده دختر اشعث به تحریک معاویه

محل شهادت: مدینه

آرامگاه: مدینه، قبرستان بقیع

طول عمر: ۴۸ سال

والدین: امام علی (ع) • حضرت فاطمه زهرا (س)

همسران: ام بشیر • خوله • ام اسحاق • جعده • نفیله یا رمله . ام کلثوم . اسماء

فرزندان: زید • حسن • عمر • قاسم • عبدالله • ابوبکر • فاطمه...

آغاز امامت: ۲۱ رمضان، ۴۰ق

پس از: امام علی علیه‌السلام

مدت امامت: ۱۰ سال (۴۰-۵۰ق)

فضایل: یکی از پنج‌تن • اصحاب کساء • همراهی با پیامبر در مباهله • آیه اطعام • آیه مودت • آیه تطهیر...

مدت حکومت: ۶ الی ۸ ماه

حضور در جنگ‌ها: جنگ جمل • جنگ صفین • جنگ با معاویه

حوادث: رحلت پیامبر(ص) • شهادت حضرت فاطمه(س) • قتل عثمان • حکومت امام علی(ع) • شهادت امام علی(ع) • صلح با معاویه

مخالفان: معاویه

یاران برجسته: عمرو بن حمق خزاعی • جاریة بن قدامه • حجر بن عدی • رشید هجری • حبیب بن مظاهر • و...

سادات حسنی : برای بازشناسی از فرزندان امام حسین(ع) گفته می‌شود از ۸ فرزند امام حسن (ع) ۴ نفر در کودکی به شهادت رسیدند و ۴ نفر دیگر به نام‌های حسن مثنی، زید بن حسن، عَمرو بن حسن و حسین اثرم دارای فرزند شدند. نسل حسین اثرم و عَمرو از بین رفت و تنها نسل حسن مثنی و زید بن حسن باقی ماند. نسب حسنیان به زید بن حسن و حسن بن حسن برمی‌گردد و این اصطلاح بیشتر برای فرزندان حسن بن حسن به کار می‌رود. این شاخه، در برخی مناطق مانند حجاز، به شُرَفا مشهور است.



چهل حدیث حسنی

۱-خداشناسی

قال الحسن بن علی- علیهماالسلام- فی قول الله- عزّوجلّ-: «بسم الله الرحمن الرحیم»:

فَقالَ: اللهُ هُوَ الَّذِی یتَأَلَّهُ إِلَیهِ عِنْدَ الْحَوائِجِ وَالشَّدائِدِ کلُّ مَخْلُوق عِنْدَ انْقِطاعِ الرَّجاءِ مِنْ کلِّ مَنْ دُونَهُ وَتُقَطَّعُ الأسْبابَ مِنْ جَمیعِ مَنْ سِواهُ تَقُولُ بِسْمِ اللهِ أَی أَسْتَعینُ عَلی أُمُورِی کلِّها بِاللهِ الَّذِی لا تُحقُّ الْعِبادَةُ إلّا لَهُ، المُغیثُ إذا اسْتُغیثَ وَالمُجیبُ إذا دَعی.

امام مجتبی- ع- با تفسیر «بسلمه»[بسم الله الرحمن الرحیم] راه فطرت (که یکی از قویترین برهانهای خداشناسی است) را بیان می کند، آن حضرت فرمود:

خداوند متعال وجودی است که همه موجودات در نیازمندی و سختیها به او پناه می برند، بویژه هنگامی که امید از غیر او قطع گردد و همه وسائط و اسباب را ناچیز ببیند. [یعنی فطرت خداشناسی، انسان را در تنگناها به سوی واجب الوجود هدایت می کند] این که می گویی: «بسم الله...»؛ یعنی یاری و کمک می خواهم در همه کارهایم از خداوندی که عبادت (خضوع و کرنش) برای غیرش سزاوار نیست، او فریادرسی است که به هنگام دادخواهی دستگیری می نماید، و اگر کسی بخواندش پاسخ می گوید.

۲-خشنودی خداوند

قیل للحسن بن علی علیهماالسلام : إنَّ أباذر یقول: الفَقْرُ أَحَبُّ إِلَی مِنَ الغِنی وَالسُقْمُ أَحَبُّ إِلَی مِنَ الصِحَّةِ.

فَقالَ: رَحِمَ اللهُ أَباذَرَ، أَمّا أَنَا أَقُولُ: مَنِ اتَّکلَ عَلی حُسْنِ اخْتِیارِ اللهِ لَمْ یتَمَنَّ أَنَّهُ فِی غَیرِ الْحالَةِ الَّتِی اخْتارَ اللهُ لَهُ، وَهَذا حَدُّ الوُقُوفِ عَلی الرِضا بِما تَصَرَّفَ بِهِ الْقَضاءُ.

به امام مجتبی- ع- گفته شد، که اباذر- ره- می گفت: فقر و تنگدستی را از بی نیازی، و بیماری را از تندرستی و سلامتی بیشتر دوست دارم.

حضرت فرمود: خداوند ابوذر را رحمت کند امّا من می گویم: آن کس که بر حسن اختیار خداوند اعتماد کند، چیزی را نمی طلبد که جز خداوند برایش انتخاب کرده باشد. و این است معنای خشنودی در برابر حکم خداوند- سبحان-.

۳-شناخت قرآن مجید

قال الحسن بن علی- علیهماالسلام- فی وصف القرآن المجید:

«إنَّ هَذَا القُرآنَ فِیهِ مَصابِیحُ النُورِ، وَشِفاءُ الصُّدُورِ، فَلْیجَلْ جالٌ بِضَوئِهِ وَلَیلجم الصفة قَلبه، فَإِنَّ التَّفْکیرَ حَیاةُ القَلْبِ البَصیرِ، کما یمْشی المُسْتَنِیرُ فِی الظُّلُماتِ بِالنُّورِ.

امام حسن مجتبی- ع- در توصیف و شرح حال قرآن مجید فرمود:

در این قرآن است چراغهای درخشنده هدایت و شفای دلها و قلب ها، پس باید دلها را با فروغ تابناکش روشن ساخت و با گوش فرادادن به فرامینش قلب را، که مرکز فرماندهی بدن است، در اختیارش گذاشت؛ زیرا به وسیله اندیشیدن، قلب زندگی روشن خود را می یابد، همان طوری که رهروان در پرتو نور از تاریکیها گذر می کنند و می رهند.

۴-پیروان حقیقی قرآن

قال الحسن بن علی- علیهماالسلام-:

«ما بَقِی فِی الدُنْیا بَقِیةٌ غَیرَ هَذَا القُرآنِ فَاتَّخِذُوهُ إماماً یدُلُّکمْ عَلی هُداکمْ، وَإنَّ أَحَقَّ الناسِ بِالقُرآنِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَإنْ لَمْ یحْفَظْهُ وَأَبْعَدَهُمْ مِنْهُ مَنْ لَمْ یعْمَلْ بِهِ وَإنْ کانَ یقْرَأُهُ.

تنها چیزی که در این دنیای فانی و زوال پذیر باقی می ماند قرآن است، پس قرآن را پیشوا و امام خود قرار دهید، تا به راه راست و مستقیم هدایت شوید.

همانا بیشترین حق را کسی به قرآن دارد که بدان عمل کند، گرچه بظاهر آن را حفظ نکرده باشد و دورترین افراد از قرآن کسانی هستند که به دستورات آن عمل نکنند گرچه حافظ و قاری اش باشند.

۵-قرآن در صحنه قیامت

قال الامام المجتبی- علیه السلام-:

«إنَّ هذا القُرآنَ یجِئُ یوْمَ القِیمَةِ قائِداً وسائِقاً یقُودُ قَوْماً إلی الجَنَّةِ أَحَلُّوا حَلالَهُ وَحَرَّمُوا حَرامَهُ وآمَنُوا بِمُتَشابِهِهِ ویسُوقُ قَوْماً إلی النّارِ ضَیعُوا حُدُودَهُ وأَحْکامَهُ وَاسْتَحَلُّوا حَرامَهُ.

قرآن در صحنه قیامت به صورت رهبر و امام ظهور یافته، مردم را به دو دسته تقسیم می کند:

1- کسانی را که به قرآن عمل نموده، حلال و حرام آن را همانگونه که هست بجا آورده اند و متشابه آن را با قلب پذیرا شده اند به سوی بهشت جاویدان هدایت می نماید.

2- آنان را که حدود و قوانینش را ضایع نمودند و بر محرّمات آن تعدّی کردند و حلال شمردند، به سوی آتش (جهنّم) روانه می سازد.

۶-فضائل اهل بیت- علیهم السلام-

قال الحسن بن علی- علیهماالسلام-:

أَیهَا النّاسُ اعْقِلُوا عَنْ رَبِّکمْ، إنَّ اللهَ- عَزَّوَجَلَّ- اصْطَفی آدَمَ وَنُوحاً وآلَ إبراهیمَ وَآلَ عِمْرانَ عَلَی العالَمینَ، ذُرِّیةً بَعْضُها مِنْ بَعْض وَاللهُ سَمیعٌ عَلیمٌ، فَنَحْنُ الذُرِّیةُ مِنْ آدَمَ وَالأُسْرَةُ مِنْ نُوح، وَالصَّفْوَةُ مِنْ إبراهیمَ، وَالسُّلالَةُ مِنْ إسماعیلَ وَآلُ مُحَمَّد نحْنُ، فیکمْ کالسَماءِ المَرْفُوعَةِ وَالأرْضِ المَدْحُوَّةِ وَالشَمْسُ الضاحِیةِ وَکالشَجَرَةِ الزَّیتُونَةِ، لا شَرْقِیةٌ وَلا غَربیةٌ الَّتی زَیتُها النَبِی- صلّی الله علیه وآله وسلّم- وَعَلِی فَرْعُها، وَنَحْنُ وَاللهِ ثَمَرَةُ تِلْک الشَجَرَةِ، فَمَنْ تَعَلَّقَ بِغُصْن مِنْ أَغْصانِها نَجَی وَمَنْ تَخَلَّفَ عَنْها فَإلَی النّارِ هَوی.

ای مردم علم و معرفت را از پروردگار خود بیاموزید. همانا خداوند بزرگ آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را برای جهانیان، به پیامبری برگزید، آنان دودمانی بودند که (پاکی، تقوا، و فضیلت را) بعضی از بعض دیگر گرفته بودند. خداوند (از کوششهای آنان در راه رسالت) شنوا و داناست.

مردم! ما- اهل بیت- از فرزندان آدم و دودمان نوح و فرزندان برگزیده ابراهیم و تبار اسماعیلیم، ما آل محمد، در میان شما همانند آسمان بلند و همچون زمین گسترده و مثل خورشید پر فروغیم. همانند درخت زیتونیم که نه به شرق مایل است نه به غرب. درختی که ریشه اش رسول خدا- ص- است و شاخه اش علی بن ابی طالب- ع- سوگند به خدا ما اهل بیت میوه آن درختیم، پس هر کس به یکی از شاخه های آن چنگ زند نجات پیدا می کند (سعادتمند است) و هر کس از آن جدا شود جایگاهش آتش است.

۷-دستیابی به علوم پیامبر- ص-

بعد از رحلت رسول خدا- ص- امام حسن مجتبی- ع- در دوران کودکیش روزی بر منبر بالا رفت، حمد و ثنای الهی بجا آورد، سپس رو به مردم کرده، فرمود:

أَیهَا الناسُ سِمَعْتُ جَدِّی رَسُولَ اللهِ- صلّی الله علیه وآله وسلّم- یقُولُ: «أَنا مَدِینَةُ العِلْمِ، وَعَلِی بابُها، وَهَلْ یدْخُلُ المَدینةَ إلّا مِنْ بابِها.

«ای مردم شنیده ام از جدّم پیامبر خدا- ص- که می فرمود: «من شهر علم و دانش و فضیلتم و علی درب ورودی آن شهر است و کسی که می خواهد به شهری داخل شود از غیر درب ورودی وارد نخواهد شد.

این کلمات کوتاه و پر محتوا را گفت و از منبر پایین آمد، پدرش علی بن ابی طالب- ع- او را در بغل گرفت و به سینه چسبانید و مورد تفقد قرار داد.

پس دسترسی به علم و فضائل رسول خدا- ص- ممکن نیست مگر از طریق امیر المؤمنین- ع- که او واسطه این فیض بزرگ است.

۸-آرامش در پرتو ولایت

امام مجتبی- ع- در حضور پدر گرامیش خطبه ای خواند که در بخشی از آن فرمود:

أَمّا بَعْدُ فَإنَّ عَلِیاً بابٌ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً وَمَنْ خَرَجَ مِنْهُ کانَ کافِراً، أَقُولُ قَوْلِی هَذا، وَأَسْتَغْفِرُ اللهَ لِی وَلَکمْ.

«همانا علی بن ابی طالب- ع- دربی است که هر کس بر آن وارد شود؛ یعنی او را بشناسد و بر او اقتدا کند، آرامش و امنیت کامل را درمی یابد و هر کس به آن درب روی نیاورد و مخالفت با او کند- کفر و بدبختی و تیره روزی او را فراخواهد گرفت، سپس فرمود: این گفته و مطلب اساسی من است، آنگاه برای خود و دیگران طلب رحمت و آمرزش نموده و گفت: استغفر الله لی و لکم، و سپس از منبر فرود آمد.

امیر المؤمنین- ع- ایستاد و پیشانی و بین دو چشم فرزندش را بوسید و این آیه شریفه را تلاوت کرد:

«ذُرِیةً بَعْضُها مِنْ بَعْض، وَاللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ.»

«فرزندان، بعضی بر بعض دیگر برتری دارند، خدای سبحان شوانا و دانا است.»

این آیه درباره فرزندان ابراهیم- ع- است که امامت به بعضی از آنها رسید.

۹-آمرزش گناه در پرتو محبّت

قال الحسن بن علی- علیهماالسلام-:

وَاللهِ لا یحِبُّنا عَبْدٌ أَبَداً وَلَوْ کانَ أَسیراً فِی الدَّیلَمِ إلّا نَفَعَهُ حُبُّنا وَإنَّ حُبَّنا لَیساقِطُ الذُّنُوبَ مِنْ بَنِی آدَمَ کما یساقِطُ الریحُ الوَرَقَ مِنَ الشَجَرِ.

سوگند به خداوند که کسی دوست نمی دارد ما را- گر چه در دورترین نقاط؛ همچون دیلم اسیر باشد- مگر این که دوستی ما به حال او مفید خواهد بود، همانا ولایت و محبت ما- اهل بیت- گناهان فرزندان آدم را از بین می برد همان طوری که باد برگ درختان را از شاخه و تنه او جدا می کند و به زمین می ریزد.

۱۰-حرمت صدقه بر آل محمد- ص-

ابوالجوزاء می گوید: خدمت امام مجتبی- ع- رسیدم، پرسیدم آیا شما از رسول خدا- ص- چیزی را بیاد دارید؟

قالَ: أذْکرُ أنّی أَخَذْتُ تَمْرَةً مِنْ تَمْرِ الصَدَقَةِ فَجَعَلْتُها فِی فِی، قالَ: فَنَزَعَها رَسُولُ اللهِ بِلِعابِها فَجَعَلَها فِی التَّمْرِ، فَقیلَ یا رَسُولَ اللهِ ما کانَ عَلَیک مِنْ هذِهِ التَّمْرَةِ لِهذَا الصَّبِی؟ قالَ: إِنّا آلُ مُحَمَّد لا تُحِلُّ لَنَا الصَّدَقَةُ.

فرمود: بیاد دارم روزی- در محضر رسول خدا- ص- بودم- مقداری خرما برداشتم و در دهانم گذاشتم تا بخورم، رسول خدا- ص- آن خرما را- بهمراه زنجابهای اطراف آن- گرفت و در روی خرماهای دیگر گذاشت. از حضرت سؤال شد: چرا آن خرما را از این فرزند کوچک (بچه) گرفتید؟!

رسول خدا- ص- فرمود: ما آل محمدیم و صدقه بر ما حلال نیست [صدقه غیر سید بر سید جایز نیست] (یعنی حرام است)

۱۱-حکومت و اهل بیت- علیهم السلام-

امام مجتبی- ع- در پاسخ به نامه ای که معاویه برای آن حضرت فرستاده بود، چنین جواب دادند:

إنَّما هذَا الأمْرُ لِی وَالخِلافَةُ لِی وَلِاهْلِ بَیتِی، وَإنَّها لَمُحَرَّمَةٌ عَلَیک وَعَلی أَهْلِ بَیتِک سِمِعْتُهُ مِنْ رَسُولِ اللهِ- صلّی الله علیه وآله-.

وَاللهِ لَوْ وَجَدْتُ صابِرینَ عارِفینَ بِحَقّی غَیرَ مُنْکرینَ ما سَلَّمْتُ لَک وَلا أَعْطَیتُک ما تُریدُ.

همانا این امر (حکومت) و جانشینی رسول خدا- ص- از آن من و مربوط به اهل بیت من است. تو غاصبی، خلافت بر تو و خاندانت حرام است. این مطلب را از رسول خدا- ص- شنیده ام. (سپس فرمود: ) سوگند به خداوند، چنانچه می یافتم یارانی آگاه و آشنا در حق ما (که در راه احیای حق ایستادگی می نمودند) حکومت را به تو واگذار نمی کردم و نمی دادم به تو آنچه را که می خواستی. (حتی با شرایطی که در عقد صلحنامه نوشته شده).

۱۲-فرجام امامان راستین

جناده گوید: در روزهای واپسین عمر امام مجتبی- ع- خدمت آن حضرت رسیدم، سم بشدّت آن بزرگوار را می آزرد، عرض کردم چرا خود را معالجه نمی کنید؟ فرمود: «إنّا للهِ وإنّا إلیه راجعون» سپس به سوی من نگاهی کرد و فرمود:

وَاللهِ لَقَدْ عَهِدَ إلَینا رَسُولُ اللهِ- صلّی الله علیه وآله- إنَّ هَذا الأمْرَ یمْلِکهُ إثنا عَشَرَ إماماً مِنْ وُلدِ عَلِی وَفاطِمَةَ، ما مِنّا إلّا مَسْمُومٌ أَوْ مَقْتُولٌ.

سوگند به خداوند که رسول خدا بما وعده نمود: امامت و وصایت بعد از او را دوازده نفر بدست می گیرند، یازده نفر آنان از فرزندان علی و فاطمه- سلام الله علیها- هستند و اینان در فرجام کار، در راه خدا یا مسموم و یا کشته می شوند.

۱۳-شیعیان کیستند و دوستان کدامند؟

قال له رجل: «یابن رسول الله إنّی من شیعتکم» فقال الحسن- علیه السلام-:

یا عَبْدَ اللهِ إنْ کنْتَ لَنا فِی أَوامِرِنا وَزَواجِرِنا مُطیعاً فَقَدْ صَدَقْتَ، وَإنْ کنْتَ بِخِلافِ ذلِک فَلا تَزِدْ فِی ذُنُوبِک بِدَعْواک مَرْتَبَةً شَریفَةً لَسْتَ مِنْ أَهْلِها، لا تَقُلْ أَنَا مِنْ شِیعَتِکمْ ولکنْ قُلْ أَنَا مِنْ مُوالِیکمْ وَمُحِبِّیکمْ وَمُعادِی أَعْدائِکمْ وَأَنتَ فِی خَیر وَإلی خَیر.

مردی خطاب به امام حسن- ع- گفت: «ای پسر رسول خدا من شیعه شما هستم.» امام- ع- فرمود:

ای بنده خدا، اگر در انجام واجبات و خودداری از محرمات (گناهان) پیرو ما هستی و تبعیت می کنی که راست می گویی، و چنانچه اینگونه نیستی، با این ادّعای دروغ بر گناهان خود افزودی؛ زیرا شیعه و پیرو ما از مقام والا و بلندی برخوردار است و تو اهل آن نیستی، مگو که من شیعه تو هستم، بلکه بگو من از دوستان و هواداران و نیز از بدخواهان دشمنان شمایم، در این صورت تو در خیر و نیکی بسر می بری و در مسیر خیر خواهی قرار داری.

۱۴-معیارهای دوستان سالم

مردی از امام حسن- ع- خواست که دوست و همنشین وی باشد، امام- ع- سه شرط را برایش مطرح نمود:

قال- علیه السلام-: إیاک أَنْ تَمْدَحَنی فَأَنا أَعْلَمُ بِنَفْسی مِنْک أَوْ تُکذِبنی فَإنَّهُ لا رَأْی لِمَکذُوب أَوْ تَغْتابَ عِنْدِی أَحَداً، فَقالَ لَهُ الرَجُلُ: إئذِنْ لِی فِی الإنْصِرافِ.

فَقالَ- علیه السلام-: نَعَمْ إذا شِئْتَ.

فرمود: 1- بشرط آن که از من ستایش و تعریف نکنی؛ زیرا من نسبت به خودم از تو آگاهترم. 2- مرا دروغگو ندانی؛ زیرا دروغگو رأی و عقیده درستی ندارد. 3- مبادا در برابر من از کسی غیبت کنی.

چون آن مرد شرایط دوستی با آن حضرت را دشوار دید گفت: می خواهم از درخواست خود منصرف شوم؟

امام- ع- فرمود: آری هر طور می خواهی انجام بده.

۱۵-سیاست از دیدگاه معصوم

مردی از امام مجتبی- ع- پرسید: سیاست چیست؟

فقال- علیه السلام-: هِی أَنْ تَرْعی حُقُوقَ اللهِ، حُقُوقَ الأحْیاءِ، وَحُقُوقَ الأمواتِ فَأمّا حُقُوقُ اللهِ فَأداءُ ما طُلِبَ وَاجْتِنابُ عَمّا نُهِی.

وَأمّا حُقُوقُ الأحْیاءِ: فَهِی أَنْ تَقُومَ بِواجِبِک نَحْوَ إخْوانِک، وَلا تَتَأخَّرَ عَنْ خِدْمَةِ أُمَّتِک وَأَنْ تُخَلِّصَ لِوَلِی الأمْرِ ما أَخْلَصَ لِامَّتِهِ وأنْ تَرْفَعَ عَقِیرَتَک فِی وَجْهِهِ إذا ما حادَ عَنِ الطَریقِ السوی.

وأمّا حُقُوقُ الأمواتِ: فَهِی أنْ تُذْکرَ خَیراتِهِمْ وَتَتَغاضی عَنْ مَساوِئِهِمْ فَإنَّ لَهُمْ رباً یحاسِبُهُمْ.

فرمود: سیاست، رعایت حقوق خدا، مردم و اموات این مردم است.

اما حق خداوند: انجام دادن فرائض (واجبات) و دوری کردن از آنچه ما را نهی کرده است (محرّمات).

اما حقوق مردم: این که وظیفه خود را نسبت به مردم انجام دهی و هرگز از خدمت به جامعه خود باز نمانی، و همان طوری که زمامدار با تو با صداقت رفتار می کند تو هم باید با حقیقت و اخلاص رفتار نمایی و چون اقوام و بستگانت از راه راست منحرف شدند، آنها را به راه راست رهنمون باشی.

و اما حقوق اموات: آن است که از خوبیهای آنان سخن گویید و از زشتیهایشان چشم پوشی کنید؛ زیرا برای آنان خداوندی است که حساب آنها را رسیدگی خواهد کرد.

۱۶-عزّت مؤمن

قال الامام المجتبی- علیه السلام-:

لَوْ جَعَلْتُ الدُنْیا کلَّها لُقْمةً واحِدَةً لَقَمْتُها مَنْ یعْبُدُ اللهَ خالِصاً لَرَأَیتُ أَنّی مُقَصِّرٌ فِی حَقِّهِ، وَلَوْ مَنَعْتُ الکافِرَ مِنْها حَتّی یمُوتَ جُوعاً وَعَطَشاً ثُمَّ أَذْقَنْتُهُ شَرْبَةً مِنَ الماءِ لَرَأَیتُ أَنّی قَدْ أَسْرَفْتُ.

اگر همه دنیا را تبدیل به یک لقمه غذا کنم و به انسانی که خدا را از روی خلوص عبادت می کند بخورانم، خودم را مقصّر (کوتاهی کننده) درباره او می دانم و چنانچه فرد کافری را گرسنگی دهم تا به آن اندازه که جانش از شدّت گرسنگی و تشنگی به لب برسد، آنگاه مقداری کمی آب به او بدهم، خود را نسبت به او اسرافکار می پندارم.

۱۷-انتخاب دوست

قال- علیه السلام- لبعض ولده:

یا بُنَی لا تُؤاخِ أَحَداً حَتّی تَعْرِفَ مَوارِدَهُ وَمَصادِرَهُ فَإذا اسْتَنْبَطْتَ الخُبْرَةَ وَرَضِیتَ العِشْرَةَ فَآخِهِ عَلی إقالَةِ العَثْرَةِ وَالمُواساةِ فِی العُسْرَةِ.

پسرم با هیچ کس پیمان دوستی مبند مگر این که بدانی از کجا می آید و به کجا می رود؛ یعنی خصوصیات اخلاقیش را بدست آور، و چون دقیق بررسی کردی و او را انسانی شایسته یافتی، بر پایه گذشت و اغماض و برادری در سختیها و لغزشها با او رفتار کن و دوستیت را استمرار بخش.

۱۸-فروتنی

قال- علیه السلام-:

أَعْرَفُ الناس بِحُقُوقِ إخوانِهِ وَأَشَدُّهُمْ قَضاءاً لَها أَعْظَمُهُمْ عِنْدَ اللهِ شَأْناً وَمَنْ تَواضَعَ فِی الدُنْیا لِاخْوانِهِ فَهُوَ عِنْدَ اللهِ مِنَ الصِّدِیقینَ وَمِنْ شیعَةِ عَلِی بْنِ أَبی طالِب- علیه السلام-

فروتن و متواضع کسی است که حق مردم را بشناسد و در بر آوردن نیاز آنان بکوشد، در این صورت در نزد خداوند مقام بالا و والایی خواهد داشت و هر کس در این جهان نسبت به برادران دینیش فروتنی کند و تواضع نماید، نزد خداوند از صدیقان و شیعیان علی بن ابی طالب- ع- محسوب می شود.

۱۹-سخاوت و نیکی

امام حسن- علیه السلام- مشغول طواف کعبه بود، که مردی از آن حضرت پرسید: بخشنده و جواد چه کسی است؟ امام- ع- فرمود:

إنَّ لِکلامَک وَجْهَینِ، فَإنْ کنْتَ تَسْأَلُ عَنِ الْمَخْلُوقِ فَإِنَّ الجَوادَ الَّذِی یؤَدِّی مَا افْتَرَضَ عَلَیهِ، وَالبَخِیلُ الَّذِی یبْخَلُ بِما افْتَرَضَ عَلَیهِ، وَإنْ کنْتَ تَسْأَلُ عَنِ الخالِقِ فَهُوَ الجَوادُ إنْ أَعْطَی، وَهُوَ الجَوادُ وَإنْ مَنَعَ لأنَّهُ إنْ أَعطَی عَبْداً أَعْطاهُ ما لَیسَ لَهُ وَإنْ مَنَعَ مَنَعَهُ ما لَیسَ لَهُ.

وقالَ- علیه السلام-: المَعْرُوفُ ما لَمْ یتَقَدَّمهُ مَطَلٌ وَلا یتْبَعُهُ مَنٌّ وَالإعْطاءُ قَبْلَ السُؤالِ مِنْ أَکبَرِ السُؤْدَدِ.

پرسش شما شامل بخشندگی خالق و مخلوق هر دو می گردد:

1- جود و بخشندگی مخلوق در آن است که آنچه را خداوند بر او واجب شمرده انجام دهد و چنانچه انجام ندهد بخیل است.

2- خداوند چه ببخشد و چه نبخشد جواد است، زیرا بندگان حقّی بر خداوند ندارند تا مفهوم اعطاء و منع بر آن صدق کند. [5] و سپس فرمود: نیکی آن است که قبل از انجامش مسامحه ای نباشد و بعد از انجام منّتی صورت نگیرد و بخشندگی قبل از سؤال کردن نشانه بزرگواری است.

۲۰-همسایگان را بر خویش مقدم بدارید

عن الحسن بن علی- علیهماالسلام- قال:

رَأَیتُ أُمِّی فاطِمَةَ- علیهماالسلام- قامَتْ فِی مِحْرابِها لَیلَةَ جُمُعَتِها، فَلَمْ تَزَلْ راکعَةً ساجِدَةً حَتّی اتَّضَحَ عَمُودُ الصُّبْحِ وَسَمِعْتُها تَدْعُو لِلْمُؤْمِنینَ وَالمُؤْمِناتِ وَتُسَمِّیهِمْ وَتَکثُرُ الدُّعاءَ لَهُمْ، وَلا تَدْعُو لِنَفْسِها بِشَی ء، فَقُلْتُ لَها: یا أُمّاهُ لِمَ تَدْعینَ لِنَفْسِک کما تَدْعینَ لِغَیرِک؟ فَقالَتْ: یا بُنَی: الجارُ ثُمَّ الدّارُ.

مادرم فاطمه- علیهاالسلام- را می دیدم که شبهای جمعه راست قامتانه در محراب عبادتش ایستاده، تا طلوع صبح به رکوع و سجود بسر می برد، خود می شنیدم که او برای مردان و زنان مؤمن دعا می کند و حتی آنان را نام می برد، و] جهت برطرف شدن گرفتاریها و برآورده شدن خواسته هایشان [بسیار دعا می کرد و لیکن برای خویش سخنی نمی گفت و دعایی نمی کرد.

عرض کردم: مادرم! چرا برای خود همانند دیگران دعا نمی کنی؟!

جواب داد: فرزندم! اوّل همسایه را مقدم دار و سپس خود و اهل خانه را.

۲۱-تقوا

بخشی از سخنان امام- ع- درباره پرهیزکاری:

اتَّقُوا اللهَ عِبادَ اللهِ وَ جِدُّوا فِی الطَلَبِ وَ تِجاهَ الهَرَبِ وَ بادِرُوا العَمَلَ قَبْلَ مُقَطِّعاتِ النَقَماتِ وَهادِمِ اللَّذّاتِ، فَإنَّ الدُنْیا لا یدُومُ نَعیمُها وَلا تُؤْمَنُ فَجِیعُها وَلا تُتَوَقّی مَساوِیها، غُرُورٌ حائِلٌ و سِنادٌ مائِلٌ، فَاتَّعِظُوا عِبادَ اللهِ بِالْعِبَرِ وَاعْتَبِرُوا بِالأَثَرِ وَازْدَجِرُوا بِالنَّعَمِ وَانْتَفِعُوا بِالْمَواعِظِ، فَکفی بِاللهِ مُعْتَصِماً وَنَصِیراً وَکفی بِالْکتابِ حَجیجاً وَخَضیماً وَکفی بِالجَنَّةِ ثَواباً وَکفی بِالنّارِ عِقاباً وَوَبالا.

ای بندگان خدا، از نافرمانی در برابرش بپرهیزید. و برای تحقّق خواسته های خویش کوشش نمایید و از کارهای ناروا بگریزید و قبل از اینکه سختیها بشما رو آورد و به آغوش مرگ بیفتید به کارهای نیک مبادرت ورزید. همانا نعمت های دنیا زودگذر و ناپایدار است و کسی از خطرها در امان نیست و مصون از بدبختیها نخواهد بود، فریب خوردن دنیا مانع خوشبختی است و تکیه کردن بر آن سست و بی اساس است. ای بندگان خدا پند پذیر باشید و عبرت گیرید، و از تاریخ گذشتگان درس زندگی بیاموزید، نعمت ها (خوراکیها و...) شما را مشغول نکند و از آخرت باز ندارد، از پندها و موعظه ها بهره گیرید، خدا در نگهداری و یاری دادن به شما کفایت می کند و برای راهنمایی شما و حجت در برابر دشمنانتان قرآن نیز کافی است، بهشت اجر و مزدی تمام برای نیکوکاران است و جهنم و آتش کیفر و عقابی مکفی برای تبهکاران.

۲۲-چگونگی ورود به نماز

امام حسن مجتبی- ع- هرگاه می خواست نماز بپا دارد، بهترین لباسهای خویش را می پوشید، بعضی از آن حضرت سبب آن را پرسیدند.

قال- علیه السلام-: إنَّ اللهَ جَمیلٌ یحِبُّ الجَمالَ فَأَتَجَمَّلُ لِرَبّی وَقَرَأَ: یا بَنی آدَمَ خُذُوا زینَتَکمْ عِنْدَ کلِّ مَسْجِد.

همانا خداوند زیبا است (منبع و مجمع همه زیباییها است) و زیبایی را دوست دارد و چنانچه من در وقت اقامه نماز لباس زیبا به تن می کنم فقط بخاطر پروردگار و خالقم می باشد. در آن هنگام آیه شریف ذیل را خواند:

ای انسانها به هنگام عبادت خداوند، لباسهای زیبا و زینتی خود (بهترین لباسهایتان) را بپوشید.

۲۳-دعای قنوت

ابی الجوزاء می گوید: خدمت امام مجتبی- ع- بودم که می فرمود:

رَبِّ اهْدِنی فیمَنْ هَدَیتَ وَعافِنی فیمَنْ عافَیتَ وَتَوَلَّنی فیمَنْ تَوَلَّیتَ وَبارِک لی فیما أَعْطَیتَ وَقِنی شَرَّ ما قَضَیتَ إِنَّک تَقْضی وَلا یقْضی عَلَیک إِنَّهُ لا یذِلُّ مَنْ والَیتَ تَبارَک رَبَّنا وَتَعالَیتَ.

پروردگارا! مرا به راه کسانی هدایت کن که خود آنها را هدایت فرمودی، و سلامتی را آن گونه عنایت کن که به آنها عنایت کردی و دوست بدار مرا همانطوری که آنها را دوست داشتی و برکت ده در آنچه بر من ارزانی داشتی و نگهدار مرا از شرّ و بدی آنچه حکم کردی- در سایه اعمال زشت بعضی از شرور، به صورت طبیعی سراغ انسان می آید که عکس العمل افعال و کردار شخص است- همانا تو حاکم بر همه اشیائی و هیچ چیز بر تو غالب نخواهد بود، پروردگارا خوار و ذلیل نمی شود کسی را که تو دوست بداری، پاک و منزه و بلند مرتبه است پروردگار ما.

۲۴-چگونگی ورود به مسجد

امام مجتبی- ع- به هنگام ورود به مسجد، سر را به طرف آسمان بلند می کرد و می فرمود:

الهی ضَیفُک بِبابِک یا مُحْسِنُ قَدْ أَتاک المُسِی ء، فَتَجاوَزْ عَنْ قَبیحِ ما عِنْدی بَجَمیلِ ما عِنْدَک یا کریمُ.

پروردگارا مهمان تو، جلو در خانه ات ایستاده است. ای نیکوکار، بنده تباهکار و بدرفتار به درگاهت شتافته، از زشتیهایی که مرتکب شده به خاطر زیباییهایی که در نزد تو است، درگذر و ببخش، ای بخشنده و کریم.

۲۵-فواید رفت و آمد به مسجد

قال المجتبی- علیه السلام-:

مَنْ أَدامَ الاخْتِلافَ إلَی المَسْجِدِ أَصابَ إحدی ثَمانِ: آیةً مُحْکمةً، وَأَخاً مُسْتَفاداً وَعِلْماً مُسْتَطْرِفاً، وَرَحْمَةً مُنْتَظِرَةً وَکلِمَةً تَدُلُّ عَلَی الهُدی، أَوْ تَردُّهُ عَنْ رِدی وَتَرک الذُنُوبِ حُبّاً أَوْ خَشْیةً.

کسی که به مسجد رفت و آمد (تردّد) داشته باشد، بر یکی- یا بیشتر- از نعمتهای هشتگانه دسترسی پیدا خواهد نمود:

1- استدلال های استوار و محکم در امور دینی خود (اعتقادی، فقهی، سیاسی و...)؛

2- دستیابی به دوستان سودمندی که تردّد با آنها مایه بهره وری است؛

3- معلومات و دانش تازه و شگفت انگیز؛

4- رحمت و نعمتی که چشم براه اوست؛

5- دستیابی به سخنان هدایت کننده ای که شخص را به راه راست رهبری می کند؛

6- دسیابی به مطالبی که انسان را از پستیها و ضد ارزشها دور می دارد؛

7- دوری از گناه و محرمات یا بدان جهت که ترک گناه را دوست می دارد؛

8- دوری از گناه و محرمات یا بدان جهت که می ترسد یا گرفتار عقوبت الهی شود یا آبرو و حیثیت خود را با انجام گناه از بین ببرد.

۲۶-توجه به قیامت

گاهی امام- ع- را محزون و اندوهگین می دیدند، بطوری که اشکهای چشم امام- ع- بر روی صورتش جاری بود، از آن حضرت می پرسیدند: چرا شما محزونید و گریه می کنید؟! و حال آن که شما وارث پیامبر و وصی او هستید، فرمود:

إنّما أبْکی لِخِصْلَتَینِ: لَهَوْلِ المَطْلَعِ، و فِراقِ الأحِبَّةِ.

گریه من برای دو چیز است: 1- وحشت از ورود به صحنه قیامت 2- جدایی از دوستان و عزیزانی که انسان بدانها وابسته و علاقمند است.

۲۷-رمضان ماه آزمایش

مَرَّ- علیه السلام- فِی یوْمِ فِطْر بِقَوْم یلْعَبُونَ وَیضْحَکونَ، فَوَقَفَ عَلی رُؤُوسِهِمْ فَقالَ: إِنَّ اللهَ جَعَلَ شَهْرَ رَمَضانَ مِضْماراً لِخَلْقِهِ فَیسْتَبِقُونَ فیهِ بِطاعَتِهِ إلی مَرْضاتِهِ، فَسَبَقَ قَوْمٌ فَفازُوا وَقَصَّرَ آخَرُونَ فَخابُوا، فَالْعَجَبَ کلَّ العَجَبِ مِنْ ضاحِک لاعِب فِی الیوْمِ الَّذی یثابُ فیهِ المُحْسِنُونَ وَیخْسَرُ فیهِ المُبْطِلُونَ، وَأیمُ اللهِ لَوْ کشِفَ الغِطاءُ لَعَلِمُوا أَنَّ المُحْسِنَ مَشْغُولٌ بِإحْسانِهِ وَالمُسی ءَ مَشْغُولٌ بِإساءَتِهِ، ثُمَّ مَضی.

روز عید فطری بود، امام مجتبی- ع- به جمعی که مشغول به بازی و خنده بودند برخورد، بالای سر آنان ایستاد و فرمود:

خداوند ماه رمضان را میدان مسابقه و بهره برداری برای مخلوق خویش قرار داده که با اطاعت و بندگی بر یکدیگر پیشی و سبقت گیرند و خشنودی خدای را به دست آورند، گروهی سبقت جستند و مسابقه را بردند و گروهی دیگر عقب ماندند و متضرر شدند. شگفت و تعجب از آنانی است که در روز پاداش گرفتن نیکوکاران و زیان دیدن بی هدفان، به خنده و لهو و لعب پرداخته اند. به خدا قسم اگر حجابها برکنار شود خواهید دید نیکرفتار به نیکی خویش مشغول است و بدکردار به رفتار بدش گرفتار؛ یعنی قیامت خویش را بچشم خود می بیند و نتایج رمضان را مشاهده می کند.

سپس آنها را به حال خویش گذاشت و رفت.

۲۸-چاره اندیشی ترک گناه

مردی خدمت امام مجتبی- ع- رسید، عرض کرد: من بنده ای گنه کارم و نمی توانم گناه نکنم. ای فرزند پیامبر خدا، مرا پند و اندرز ده و موعظه کن. حضرت فرمود:

افْعَلْ خَمْسَةَ أَشْیاء وَاذْنِبْ ما شِئْتَ، لا تَأْکلْ رِزْقَ اللهِ وَاذْنِبْ ما شِئْتَ، وَاطْلُبْ مَوْضِعاً لا یراک اللهُ وَاذْنِبْ ما شِئْتَ، وَاْخْرُجْ مِنْ وِلایةِ اللهِ وَاذْنِبْ ما شِئْتَ، وَإذا جاءَ مَلِک المَوْتِ لِیقْبِضَ رُوحَک فَادْفَعْهُ عَنْ نَفْسِک وَاذْنِبْ ما شِئْتَ، وَإذا دَخَلَک مالِک النّارِ فَلا تَدْخُلْ فِی النّارِ وَاذْنِبْ ما شِئْتَ.

چنانچه نمی توانی ترک گناه کنی، پنج کار را انجام بده و هر چه می خواهی گناه کن:

1- روزی خدای را نخور.

2- گناه را در جایی انجام ده که خداوند تو را نبیند.

3- از سرزمین خدا خارج شود (و برو به جایی که در زیر سلطه و قدرت خداوند نباشد!).

4- آنگاه که فرشته مرگ خواست جانت را بگیرد او را از خود دور کن.

5- هنگامی که مالک دوزخ خواست تو را داخل آتش کند، پس با قدرت ایستادگی کن و داخل نشو.

این پنج عمل را انجام بده و هر چه خواستی گناه کن.

۲۹-رذائل اخلاقی (تکبّر، حرص، حسد)

قال المجتبی- علیه السلام-:

هَلاک النّاسِ فِی ثَلاث: الکبْرُ وَ الحِرْصُ وَ الْحَسَدُ، فَالکبْرُ هَلاک الدینِ وَ بِهِ لُعِنَ إِبْلیسُ وَ الحِرْصُ عَدُوُّ النَفْسِ وَ بِهِ أُخْرِجَ آدَمُ مِنَ الجَنَّةِ وَ الحَسَدُ رائِدُ السُوءِ وَ مِنْهُ قَتَلَ قابیلُ هابیلَ.

در مورد آثار شوم بعضی از رذائل اخلاقی، امام مجتبی- ع- فرمودند:

سه چیز مردم را به هلاکت می رساند: تکبّر، حرص و آز، حسد. خود را بزرگ پنداشتن، دین انسان را از بین می برد، همانطوری که شیطان تکبر کرد و دینش نابود شد و منفور گردید. حرص و آز دشمن شخصیت هر فرد است همانطور که آدم ابوالبشر بواسطه حرصی که در وی بوجود آمد، از بهشت رانده شد. حسد (آرزوی زوال نعمت از دیگران) راهبر بدبختیها و تیره روزیهای است، بواسطه حسد قابیل هابیل را کشت.

۳۰-بخل

قال الامام الحسن- علیه السلام-:

البُخْلُ جامِعٌ لِلْمَساوی وَالعُیوبِ وَ قاطِعُ لِلْمَوَدّاتِ مِنَ القُلُوبِ.

بخل سرآمد همه بدیها و زشتیها است، که محبت و دوستی را از دلها جدا می نماید.

مردی پرسید صفت بخل چیست؟

فقال- علیه السلام-: «هُوَ أَنْ یرَی الرَجُلُ ما أَنْفَقَهُ تَلِفاً وَأَمْسَکهُ شَرَفاً.»

در جواب آن مرد فرمود: بخل آن است که انسان آنچه را جمع می کند شرف بداند، و هرچه را انفاق می کند تلف بشمارد.

۳۱-آداب غذا خوردن

قال الامام الحسن- علیه السلام-:

فِی المائِدَةِ اثْنَتَی عَشَرَ خِصْلَةً یجِبُ عَلی کلِّ مُسْلِم أَنْ یعْرِفَها، أَرْبَعٌ فیها فَرْضٌ، وَأَرْبَعٌ سُنَّةٌ، وَأَرْبَعٌ تَأْدیبٌ:

الفَرْضُ: المَعْرِفَةُ، الرِّضا، التَّسْمِیةُ، الشُّکرُ.

السُنَّةُ: الوُضُوءُ قَبْلَ الطَعامِ، الجُلُوسُ عَلی الجانِبِ الأیسَرِ، الأکلُ بِثَلاثَةِ أَصابِعِ، وَلَعْقِ الأصابِعِ.

التَأْدِیبُ: الأَکلُ مِمّا یلیک، تَصْغِیرُ اللُّقْمَةِ، تَجْویدُ المَضْغِ، قِلَّةُ النَظَرِ فی وُجُوهِ الناسِ.

سزاوار است مسلمان به هنگام غذا خوردن دوازده چیز را رعایت نماید. که چهارتای آن واجب (اخلاقی) و چهار امر دیگر آن سنت (دارای ثواب) است و چهارتای باقیمانده، از آداب و اخلاق محسوب می گردد.

اما چهار امر لازم: 1- شناسایی غذا 2- خشنود بودن بدانچه روزیت گردیده 3- نام خدا را بر زبان جاری کردن (بسم الله گفتن) 4- شکر گزاری در برابر نعمتی که به تو داده شده.

اما چهار موضوعی که مراعات آن ثواب دارد و سنّت خواهد بود: 1- وضو گرفتن پیش از شروع به غذا 2- نشستن بر جانب چپ بدن 3- چنانچه با دست غذا می خورد به سه انگشت لقمه را بردارد و در میان دهان بگذارد 4- انگشتان خود را بلیسد.

و چهار امر باقیمانده که از اخلاق و ادب اسلامی محسوب می شود:

1- لقمه را از جلو خویش بگیرد 2- لقمه های غذا را کوچک بردارد 3- غذا را خوب بجود 4- به صورت دیگرانی که با او هم غذا هستند، کمتر نگاه کند.

۳۲-شستن دستها قبل از خوردن غذا

قال الحسن- علیه السلام-:

غَسْلُ الیدَینِ قَبْلَ الطَعامِ ینْفی الفَقْرَ وَبَعْدَهُ ینْفی الهَمَّ.

شستشوی دو دست قبل از غذا، فقر و بیچارگی را از بین می برد و بعد از غذا، غم و غصه را از بین می برد.

۳۳-چرا وحشت از مرگ؟

قال له رجل: یابن رسول الله- ص- ما لنا نکره الموت ولا نحبّه؟ فقال- ع-: إنَّکمْ أَخْرَبْتُمْ آخِرَتِکمْ وَعَمَّرْتُمْ دُنْیاکمْ، فَأَنْتُمْ تَکرِهُونَ النَقْلَةَ مِنَ العِمْرانِ إلی الخَرابِ.

مردی از امام مجتبی- ع- پرسید: چرا سفر مرگ برای ما ناخوش آیند است و از او استقبال نمی کنیم؟!

حضرت فرمود: شما خانه آخرت را خراب کرده اید و خانه دنیا را آباد، طبیعی است که انتقال از اقامتگاه آباد به جایگاه خراب برای شما- و هر کسی- ناخوشایند خواهد بود.

۳۴-هرگز نیازمند را دست خالی برنگردانید

قیل له: لأی شَی ء لا نَراک تَرُدُّ سائِلا وَإنْ کنْتَ عَلی ناقَة؟ فقال- علیه السلام-:

إنّی للهِ سائِلٌ، وَفیهِ راغِبٌ، وَأَنا أَسْتَحْیی أنْ أَکونَ سائِلا وَأَرُدُّ سائِلا، وَإِنَّ اللهَ عَوَّدَنی عادَةً أَنْ یفیضَ نِعَمه عَلَی وَعَوَّدْتُهُ أَنْ أَفیضَ نِعَمَهُ عَلَی النّاسِ فَأَخْشی إنْ قَطَعْتُ العادَةِ أَنْ یمْنَعَنی العادَةَ. وَأَنْشَدَ یقُولُ: إذا ما أَتانی سائِلٌ قُلْتُ مَرْحَباً ـ بِمَنْ فَضْلُهُ فَرْضٌ عَلَی مُعَجَّلٌ ـ وَمِنْ فَضْلِهِ فَضْلٌ عَلی کلِّ فاضِل ـ وَأَفْضَلَ أَیامِ الفَتی حینَ یسْأَلُ .

گروهی در محضر امام مجتبی- ع- بودند، از حضرت سؤال کردند:

چگونه است که شما هرگز سائل و نیازمندی را ناامید برنمی گردانید، گرچه سوار بر اشتر، در حالت رفتن باشید؟!

فرمود: من هم به درگاه خداوند محتاج و سائلم و می خواهم که خداوند مرا محروم نگرداند و شرم دارم که با چنین امیدواری سائلان را ناامید کنم، خدایی که نعمت هایش را بر من ارزانی می دارد، می خواهد من هم به مردم کمک کنم و می ترسم که اگر بخشش خود را از مردم دریغ دارم، خداوند هم به من عنایتش را دریغ دارد و منع نماید، آنگاه این شعر را خواند:

(هرگاه سائلی به نزد من آید به او خوش آمد و آفرین می گویم، زیرا بخشش نمودن به او بر من واجب است. )

(و هر بخشنده ای که به سائل بخشش نماید به فضیلت رسد، و نیکوترین روزهای جوانمردان روزی است که از آنها درخواست کمک شود.)

۳۵-نیکی را اینگونه پاسخ دهید

قال أنس بن مالک:

حیت جاریة للحسن- علیه السلام- بطاقة ریحان، فقال- ع- لها: «أَنْتِ حُرَّةٌ لِوَجْهِ اللهِ!» فقیل له فی ذلک: فقال- علیه السلام-: «هکذا أَدَّبَنا اللهُ- تعالی- قالَ: (إِذا حُییتُمْ بِتَحِیة فَحَیوا بِأَحْسَنَ مِنْها)

وَکانَ أَحْسَنُ مِنْها اعْتاقُها. وَ کانَ یقُولُ:

إنَّ السَخاءَ عَلی العِبادِ فَریضَةٌ للهِ یقْرَأُ فی کتاب مُحْکم

وَعَدَ العِبادَ الأسْخِیاءَ جَنانَهُ وَأَعَدَّ لِلْبُخَلاءِ نارَ جَهَنَّم

مَنْ کانَ لا تَنْدی یداهُ بِنائِل لِلرّاغِبینَ فَلَیسَ ذاک بِمُسْلِم

انس بن مالک می گوید: یکی از کنیزان امام مجتبی- علیه السلام- دسته گلی را به آن حضرت هدیه کرد. حضرت در پاسخ به او فرمود: تو را در راه خدا آزاد نمودم. پس از این پاسخ زیبا، بعضی گفتند: در برابر یک دسته گل آزادی او، یعنی چه؟!

حضرت فرمود: خداوند اینگونه ما را تربیت نموده است؛ زیرا فرموده: آنگاه که جهت احترام به شما، هدیه ای دادند و یا تهنیتی فرستادند، شما با وضع بهتری پاسخگوی تحیت آنان باشید. و سپس فرمود: برتر از هدیه او، آزادی و رهای اش بود. و اشعار زیر را خواند:

«بخشندگی بر بندگان فریضه ای از جانب خداست که در قرآن محکم آمده است»

«خداوند بندگان بخشنده اش را وعده بهشت و بخیلان را وعده جهنم (دوزخ) داده است.»

«هر کس دست بخشندگی را به سوی نیازمندان دراز نکند او در زمره مسلمانان حقیقی نخواهد بود.»

۳۶-اهمیت غذای روحی

قال الحسن بن علی- علیهماالسلام-:

عَجِبْتُ لِمَنْ یتَفَکرُ فی مَأْکولِهِ کیفَ لا یتَفَکرُ فی مَعْقُولِهِ، فَیجَنَّبُ بَطْنَهُ ما یؤْذیهِ، وَیودَعُ صَدْرَهُ ما یرْدیهِ.

در شگفتم از کسی که درباره خوراکیهای خود اندیشه و تأمل می کند و لیکن درباره نیازمندیهای فکری و عقلیش تأمل نمی کند، پرهیز می کند از آنچه معده اش را اذیت می نماید و سینه و قلب خود را از پست ترین چیزها پر می کند.

۳۷-پند و اندرز

مردی خدمت امام مجتبی- ع- رسید و گفت: آقا! خانه ای تازه ساخته ام دوست دارم در آن منزل جهت تیمن و تبرک داخل شوید و دعا کنید، امام- ع- به منزل آن شخص داخل شد و نگاهی به اطراف کرد و فرمود:

أَخْرَبْتَ دارَک وَعَمَّرْتَ دارَ غَیرِک أَحَبَّک مَنْ فِی الأرْضِ وَمَقْتَک مَنْ فِی السَّماءِ.

ویران کردی خانه خویش را و آبادی کردی خانه دیگری را که بهترین افراد برای تو در روی زمین است و دشمن تو در آسمانها است.

۳۸-سه نکته اساسی

قال المجتبی- علیه السلام-:

حُسْنُ السُؤالِ نِصْفُ الْعِلْمِ وَمُداراةُ الناسِ نِصْفُ العَقْلِ وَالقْصُدُ فِی المَعیشَةِ نِصْفُ المَؤُونَةِ.

پرسش صحیح و نیکو، نیمی از دانش را به فرد مورد سؤال خواهد داد.

سازش و مدارا نمودن با مردم نیمی از تدبیر و اندیشه انسانی است.

میانه روی و مراعات اقتصاد در زندگی، نیمی از مخارج انسان را می کاهد.

۳۹-ثمرات بردباری

مردی از سرزمین شام حسن بن علی- ع- را سوار بر مرکب دید، آن مرد حضرت را لعن و نفرین می نمود، امام مجتبی- ع- اهانت های او را شنید و سپس به او رو کرد و سلام نمود، در حالی که خنده ای بر لب داشت، فرمود:

أَیهَا الشَّیخُ أَظُنُّک غَریباً، وَلَعَلَّک شُبِّهتَ، وَلَوِ اسْتَعْتَبْتَنا اعْتَبْناک، وَلَوْ سَأَلْتَنا أَعْطَیناک، وَلَوِ اسْتَرْشَدْتَنا أَرْشَدْناک وَلَوِ اسْتَحْمَلْتَنا أَحْمَلْناک وَإنْ کنْتَ جائِعاً أَشْبَعْناک وَإِنْ کنْتَ عُرْیاناً کسَوْناک وَإنْ کنْتَ مُحْتاجاً أَغْنَیناک وَإنْ کنْتَ طَریداً آوَیناک وَإنْ کانَ لَک حاجَةٌ قَضَیناها لَک، فَلَوْ حَرَّکتَ رَحْلَک إلَینا وَکنْتَ ضَیفَنا إلی وَقْتِ ارْتِحالِک کانَ أَعْوَدُ عَلَیک، لأنَّ لَنا مَوْضِعاً رَحْباً وَجاهاً عَریضاً وَمالا کثیراً.

ای مرد به گمانم شما در این شهر (مدینه منوره) غریبید و چه بسا امر بر شما مشتبه شده که لعن و نفرین می کنید. چنانچه نیازمند خشنودی هستی- و می خواهی عقده دل خالی کنی- تو را خشنود می کنیم، اگر نیازمند و محتاجی نیازت را بر طرف می سازیم و اگر از ما راهنمایی بخواهی تو را ارشاد می کنیم، و چنانچه در جابجایی خود مساعدت می خواهی کمکت می کنیم، اگر گرسنه ای سیرت می کنیم، و اگر برهنه ای تو را جامه می پوشانیم و بی نیازت می کنیم، و اگر آواره و بی پناهی پناهت می دهیم و چنانچه نیازمندی دیگری داری برمی آوریم، و اگر بار سفرت را به سوی ما بسته ای تا زمان رفتنت بمقدار دلخواه از تو پذیرایی می کنیم؛ زیرا جایگاه پذیرایی و مهمانی وسیعی داریم و از جهت مال هم در مضیقه نیستیم.

آن مرد پس از شنیدن این مطالب متأثر شد و گریه کرد و گفت:

گواهی می دهم که تو خلیفه و جانشین واقعی خداوند در روی زمینی، خداوند خود می داند که امامت و رسالتش را در چه جایی قرار دهد، تو و پدرت منفورترین چهره در نزد من بودید و لیکن الآن- با این برخورد- شما بهترین مخلوق در نزد من هستید و شما را می ستایم.

آنگاه مرکب خود را به سوی خانه امام مجتبی- ع- روانه کرد و در خانه آن حضرت تا زمان رفتنش میهمان بود و از معتقدان و محبّان آن بزرگوار گردید.

۴۰-مهدی- عج- از زبان امام مجتبی- ع-

قال المجتبی- علیه السلام-:

الأَئِمَةُ بَعْدَ رَسُولِ اللهِ- صلّی الله علیه وآله- اثْنا عَشَرَ تِسْعَةٌ مِنْ صُلْبِ أَخی الحسین، وَمنهم مَهْدِی هذِهِ الامَّةِ.

اصبغ بن نباته می گوید امام مجتبی- ع- فرمود: «امامان و پیشوایان بعد از پیامبر خدا- ص- دوازده نفر هستند که نُه نفر آنها از فرزندان برادرم حسین می باشند و از جمله آنها: مهدی این امّت است.»

و در جای دیگر فرمود:

ذلِک التاسِعُ مِنْ وُلْدِ أَخی الحُسَینِ ابْنُ سَیدَةِ الإماءِ، یطیلُ اللهُ عُمْرَهُ فی غَیبَتِهِ، ثُمَّ یظْهِرُهُ بِقُدْرَتِهِ فی صُورَةِ شابٍّ دُونَ أَرْبَعینَ سَنَةً، وَذلِک لِیعْلَمَ أَنَّ اللهَ عَلی کلِّ شَی ء قَدیر.

آن نهمین نفر، از فرزندان برادرم حسین فرزند اشرف کنیزان- نرجس-است، در دوران غیبتش خداوند طولانی می کند عمرش را، سپس آشکار می نماید او را به قدرت خویش به صورت جوانی که کمتر از چهل سال دارد.

بدینوسیله خداوند ثابت می کند که بر ایجاد همه اشیاء قادر و توانا است.

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث حسینی

https://eitaa.com/joinchat/1418069117Ce7bf0c1754

خلاصه زندگی امام حسین [ع]

نام: حسین

نسب: بنی‌هاشم • قریش

کنیه: اباعبدالله • ابوالشهداء • ابوالاحرار • ابوالمجاهدین

لقب: سیدالشهداء • مصباح الهدی و سَفینةُ النَجاة • ثار الله • قتیل العبرات • وِتْر المَوتُور و...

زادروز: ۳ شعبان، سال ۴ق

زادگاه: مدینه

محل زندگی: مدینه، کوفه

شهادت: ۱۰ محرم، سال ۶۱ق

قاتل: شمر بن ذی‌الجوشن و به نقلی سنان بن انس

محل شهادت: کربلا

آرامگاه: کربلا، حرم امام حسین(ع)

طول عمر: ۵۷ سال

والدین: امام علی(ع) • حضرت فاطمه(س)

همسران: شهربانو • لیلی • ام‌اسحاق • رباب

فرزندان: امام سجاد • علی‌اکبر • علی‌اصغر • سکینه • فاطمه • جعفر

آغاز امامت: ۲۸ صفر، ۵۰ق

پس از: امام حسن مجتبی علیه‌السلام

مدت امامت: حدود ۱۱ سال (۵۰ق تا ابتدای ۶۱ق)

نقش: دومین نوه پیامبر اسلام

فضایل: یکی از پنج‌تن • اصحاب کساء • همراهی با پیامبر در مباهله • آیه اطعام • آیه مودت • آیه تطهیر • سوره فجر • حسین منی و انا من حسین...

حضور در جنگ‌ها: جنگ جمل • جنگ صفین • قیام امام حسین(ع) کربلا

حوادث: رحلت پیامبر(ص) • شهادت حضرت فاطمه(س) • قتل عثمان • حکومت امام علی(ع) • شهادت امام علی(ع) • واقعه کربلا

مخالفان: یزید بن معاویه

یاران برجسته: عباس بن علی • مسلم بن عقیل • میثم تمار • مسلم بن عوسجه • شهدای کربلا • و...

حاکمان هم‌عصر: معاویه • یزید

احادیث مشهور: خطبه در منا • خطبه در روز عاشورا • وصیت به محمد بن حنفیه • خطبه خط الموت • نامه به اشراف بصره و...

زیارت‌نامه: زیارت عاشورا • زیارت وارث • زیارت ناحیه مقدسه • و...

آیین مرتبط: سوگواری محرم • اربعین حسینی • زیارت اربعین • راهپیمایی اربعین • عزاداری طویریج...

چهل حدیث حسینی

۱-پدر و مادر برتر

قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلّىٍ عليه السلام: مَنْ عَرَفَ حَقَّ اَبَوَيْهِ الْأفْضَلَيْنِ: مُحَمَّدٍ وَعَلّىٍ وَاَطاعَهـُما حَقَّ طاعـَتِهِ، قيـلَ لَهُ: تَبَحْبَحْ في اَىِّ جِنانٍ شِئْتَ [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام 590، ح589.]

كسى كه حق دو پدر برتر (از پدر طبيعى) خود يعنى حضرت محمّد صلي الله عليه و آله و على عليه السلام را بشناسد و آنها را آنطور كه شايسته است اطاعت كند به او گفته مى شود: در هر جاى بهشت كه دوست دارى فرود آى و جاى بگير.

۲-گوهرهای گرانبها

قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلّىٍ عليه السلام: نَحْنُ حِزْبُ اللّه ِ الْغالِبُونَ، وَعِتْرَةُ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آلهالاَْقْرَبُونَ، وَاَهْلُ بَيْتِهِ الطَّيِّبُونَ، وَأَحَدُالثَّقَلَيْنِ الَّذينَ جَعَلَنا رَسُولُ اللّه ِ ثانِىَ كِتابِ اللّه ...[احتجاج طبرسى، 229، وسائل الشيعه، ج 18، ص 144.]

ما حزب اللّه پيروزيم، و عترت نزديكتر رسول خدا و خاندان پاك اوييم، و ما يكى از دو وزنه سنگينيم كه رسول خدا ما را همتاى كتاب خدا قرار داده است.

۳-حبّ اهل بیت

قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلّىٍ عليه السلام: مَنْ أحَبَّنا لايُحِبُّنا إلاّ لِلّهِ، جِئْنا نَحْنُ وَهُوَ كَهاتَيْنِ ـ وَقَدَّرَ بَيْنَ سَبّابَتَيْهِ ـ وَمَنْ أَحَبَّنا لايُحِبُّنا إلاّ لِلدُّنْيا، فَإنَّهُ إذا قامَ قائِمُ الْعَدْلِ وَسِعَ عَدْلُهُ الْبِرَّ وَالْفاجِرَ. [محاسن البرقى، ج 1، ص 134 ـ بحارالانوار، ج 27، ص 90]

كسى كه ما را تنها، بخاطر خدا دوست بدارد، ما و او مثل اين دو (اشاره به دو انگشت) مى آييم، و كسى كه ما را بخاطر دنيا هم دوست داشته باشد (باز مفيد است زيرا) هنگامى كه امام زمان عليه السلام ظهور كند، عدالت او شامل خوب و بد مى شود.

۴-شناخت امام

قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلّىٍ عليه السلام: اَيُّهَا النّاسُ! اِنَّ اللّه َ جَلَّ ذِكْرُهُ ماخَلَقَ الْعِبادَ اِلاّ لِيَعْرِفُوهُ، فَاِذا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ، فَإذا عَبَدُوهُ اسْتَغْنُوا بِعِبادَتِهِ عَنْ عِبادَةِ ماسِواهُ. فَقالَ لَهُ رَجُلٌ: يَابْنَ رَسُولِ اللّه ِ بِأَبى أَنْتَ وَاُمّي فَما مَعْرِفَةُ اللّه ِ؟ قالَ: «مَعْرِفَةُ أَهْلِ كُلِّ زَمانٍ إِمامَهُمْ اَلَّذى يَجِبُ عَلَيْهِمْ طاعَتُهُ.» [علل الشرايع، ص 9.]

اى مردم! همانا خداى بزرگ بندگان را نيافريده مگر براى آنكه او را بشناسند، وقتى او را شناختند او را پرستش خواهند كرد، هنگامى كه او را پرستش كردند از بندگى غير او بى نياز مى شوند. مردى گفت: اى فرزند رسول خدا، پدر و مادرم فدايت باد، شناخت خدا چيست؟ فرمود: عبارتست از شناخت مردم هر زمان امامشان را، آن امامى كه اطاعت او بر آنها واجب است.

۵-شناخت منافقین

قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلّىٍ عليه السلام: ما كُنّا نَعْرِفُ الْمُنافِقِينَ عَلى عَهْدِ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله اِلاّ بِبُغْضِهِمْ عـَليـّاً وَوُلْـدَهُ عليه السلام. [عيون اخبارالرضا، ج 2، ص 72 ـ بحارالانوار، ج 39، ص 302.]

مـا زمان رسـول خدا صلي الله عليه و آله، منافقين را فقط با دشمنى با على عليه السلام و فرزندان او مى شناختيم.

۶-ارزش اشک بر اهل بیت علیهما السلام

قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلّىٍ عليه السلام: مَنْ دَمَعَتْ عَيْناهُ فينا دَمْعَةً بِقَطْرَةٍ اَعْطاهُ اللّه ُ تَعالى الْجَـنَّةَ. [ينابيع المودة، ص 228.]

كسى كه چشمانش قطره اى اشك براى ما بريزد، خــداوند بهشت را بـه او عطا خواهـد كـرد.

۷-ظـهور فرزنـد حسـين عليه‏السلام

قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلّىٍ عليه السلام: لَوْلَمْ يَبْقَ مِنَ الدُّنْيا إلاّيَوْمٌ واحِدٌ لَطَوَّلَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ ذلِكَ الْيَوْمَ حَتّى يَخْرُجَ رَجُلٌ مِنْ وُلْدى، فَيَمْلاَءُها عَدْلاً وَقِسْطاً كَما مُلِئَتْ جَوْراً وَظُلْماً، كَذلِكَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللّه ِ صلي الله عليه و آلهيَقُول. [كمال الدين، ص317 ـ بحارالانوار، ج51، ص133.]

امام حسين عليه السلام فرمود: اگر از دنيا بجز يك روز باقى نمانده باشد، خـداوند آن روز را طـولانى خواهـد كـرد تا اينكه مردى از خاندان من ظهور كند، و دنـيا را پـر از عـدل و داد كند همانگونه كه از ظلم و ستم پر شده است، از رسول خدا صلي الله عليه و آله چنين شنيدم.

۸-شيـعيان واقـعى

قالَ رَجُلٌ لِلْحُسَيْنِ بْنِ عَلىٍّ عليه السلام: يا ابْنَ رَسُولِ اللّه ِ أَنَا مِنْ شيعَتِكُمْ، قالَ: اتَّـقِ اللّه َ وَ لا تَدّْعِيَنَّ شَيْئاً يَقُولُ اللّه ُ لَكَ كَذِبْتَ وَفَجَرْتَ فِى دَعْواكَ، إِنَّ شيعَتَنا مَنْ سَلُمَتْ قُلُوبُهُمْ مِنْ كُلِّ غِشٍّ وَغِلٍّ وَدَغَلٍ، وَلكِنْ قُلْ أَنَا مِنْ مَوالِيكُمْ وَمُحِبّيكُمْ. [بحارالانوار، ج 68، ص 156.]

مردى به امام حسين عليه السلام گفت: اى فرزند رسول خدا من از شيعيان شمايم، فرمود: از خدا بترس! چيزى را ادّعا نكن كه خدا بگويدت دروغ گفتى و ادّعاى گزافى كردى، شيعيان ما كسانى اند كه دلهايشان از هر نوع غلّ و غشّ و دغلكارى پاك باشد، ولى تو بگو: من از دوستان و علاقه مندان شمايم.

۹-امام حسين عليه‏السلام در زمان معاويه

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: لِيَكُنْ كُلُّ امْرِئٍ مِنْكُمْ حِلْساً مِنْ اَحْلاسِ بَيْتِهِ مـادامَ هذَا الرَّجـُلُ حَيـّاً فَاِنْ يُهْلَكْ وَاَنْتُمْ أحْـياءٌ رَجَوْنا اَنْ يُخَيِّرَاللّه ُ لَنا وَيُؤْتينا رُشْدَنا وَلا يَكِلَنا اِلى انْفُسِنا، «اِنَ اللّه َ مَعَ الَّذينَ اتَّقَوا وَالَّذينَ هُمْ مُحْسِنُون. [نحل، 128] [موسوعة كلمات الامام الحسين ص 205، ح 152.]

امام حسين عليه السلام فرمود: هريك از شما تا زمانى كه اين مرد (معاويه) زنده است خانه نشين در خانه خودش باشد (يعنى حركتى نكند) پس وقتى كه او به هلاكت رسيد و شما زنده بوديد اميد است كه خداوند رشد و رستگارى را براى ما برگزيند و ما را بخودمان وامگذارد، (همانطور كه در قرآن وعده فرموده است كه) خدا با كسانى است كه تقوا پيشه كنند و كار نيكو انجام دهند.

۱۰-امـام حسـين عليه‏السلام و سـكوت

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اِنّا لِلّهِ وَاِنّا اِلَيْهِ راجِعُونَ وَعَلَى الاِْسْلامِ الْسَّلامُ اِذ قَدْ بُلِيَتِ الاُْمَّةُ بِراعٍ مِثْلَ يَزيدَ، وَلَقَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللّه ِ صلي الله عليه و آله يَقُولُ: اَلْخِلافَةُ مُحَرَّمَةٌ عَلى آلِ اَبى سُفيانَ. [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام 285، ح252.]

امام حسين عليه السلام(در پاسخ به پيشنهاد مروان بن حكم كه با يزيد بيعت كن) فرمود: در اين صـورت بايد گفت: انا للّه و انا اليه راجعون و فاتحه اسلام را خواند زيرا امّت اسلام گرفتار چوپانى همانند يزيد شده است و من خودم از رسول خدا صلي الله عليه و آله شنيدم كه مى فرمود: خـلافت بر آل ابوسـفيان حـرام است.

۱۱-خـوارى و ذلّت هـرگز

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: أَلا وَاِنَّ الدَّعِـىَّ ابْنَ الدَّعِـىِّ قـَدْ تَرَكَنى بَيْنَ السِلَّةِ وَالذِّلَةِ، وَهَيْهاتَ لَهُ ذلِكَ مِنّى! هَيْـهاتَ مِنَّـاالذِّلَّـةِ!! أَبَى اللّه ُ ذلِكَ لَنا وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَ حـُجـُورٌ طَهُرَتْ وَ جـُدُودٌ طابَتْ، اَنْ يُؤْثِرَ طاعَةَ اللِّئامِ عَلى مَصارِعِ الْكِرامِ. [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام 425، ح412.]

امام حسين عليه السلام(در روز عاشورا) فرمود: آگاه باشيد اين حرام زاده پسر حرام زاده ما را ميان شمشير كشيده و خوارى (بيعت) قرار داده ولى خوارى و ذلّت از ما بدور است، ما و ذلّت هرگز!! خداوند و پيامبرش و مؤمنان و دامنهاى پاك و دودمان پاكيزه براى ما نپسنديدند كه فرمان بردارى از پست فطرتان را بر جنگ با عزّت برگزينيم .

۱۲-مـرگ برتـر

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: مَوْتٌ في عِزٍّ خَيْرٌ مِنْ حَياةٍ في ذُلٍّ اَلْمَوْتُ اَوْلى مِنْ رُكُوبِ الْعارِ وَالْعارُ اَوْلى مِنْ دُخُولِ النّارِ [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام 499، ح289.]

امام حسين عليه السلام(روز عاشورا) فرمود: مـرگ با عـزّت از زندگى ذليـلانه بـرتر اسـت. مرگ برتر از همراه شدن با عار و خوارى است و خوارى از ورود در آتش برتر است.

۱۳-آزاد مـردى

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: وَيْحَكُمْ يا شِيعَةَ آلِ اَبى سُفْيانَ، اِنْ لَمْ يَكُنْ لَكُمْ دِيْنٌ وَكُنْتُمْ لاتَخافُونَ الْمَعادَ فَكُونُوا اَحْـراراً فِى دُنْيـاكُمْ. [بحارالانوار، ج 45، ص 51 ـ مقتل خوارزمى، ج 2، ص 33.]

امام حسين عليه السلام فرمود: واى بـر شـمااى پيـروان آل سـفيان، اگر دين نداريد و از روز قيامت نمى ترسيد، پس حداقلّ در دنياى خودتان آزادمرد باشيد.

۱۴-امام حسين عليه‏السلام و مرگ و زندگى

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: لَيْسَ شَأْنى شَأنُ مَنْ يَخافُ الْمَوْتَ، ما أَهْوَنَ الْمَوْتِ عَلى سَبيلِ نَيْلِ الْعِزِّ وَاِحْياءِ الْحَقِّ، لَيْسَ الْمَوْتُ في سَبيلِ الْعِزِّ اِلاّ حَياةً خالِدَةً وَلَيْسَتِ الْحَياةُ مَعَ الذُّلِّ اِلاَّالْمَوْتَ الَّذى لاحَياةَ مَعَهُ، اَفَبِالْمَوْتِ تُخَوِّفُنى... وَهَلْ تَقْدِرُونَ عَلى أَكْثَرِ مِنْ قَتْلى؟! مَرْحَباً بِالْقَتْلِ فيسَبيلِ اللّه ِ، وَلكِنَّكُمْ لاتَقْدِروُنَ عَلى هَدْمِ مَجْدى وَمَحْوِ عِزّى وَشَرَفى. [كلمات الامام الحسين عليه السلام، 360، ح 348]

امام حسين عليه السلام فرمود: جايگاه من جايگاه كسى كه از مرگ بترسد نيست مرگ در راه عزّت و احياى حقّ چقدر پيش من آسان است، مرگ در راه عزّت چيزى جز حيات جاودانه نيست و زندگى با ذلّت جز مرگ و نيستى كه هيچ حياتى همراه ندارد نيست، آيا مرا با مرگ مى ترسانيد. آيا بيش از كشتن من مى توانيد؟ آفرين به مرگ در راه خدا، ولى شما نمى توانيد شكوه مرا نابود كنيد و عزّت و شرافتم را از بين ببريد.

۱۵-ادب اســلامى

سُئِلَ الاِمامُ الْحُسَيْنُ عليه السلام عَنِ الاَدَبِ، فَقالَ: هُوَ اَنْ تَخْرُجَ مِنْ بَيْتِكَ، فَلا تُلْقِىَ اَحَداً اِلاّ رَأَيْتَ لَهُ الْفَضْلَ عَلَيْكَ. [ديوان الامام الحسين عليه السلام، ص99، و موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، 910.]

از امام حسين عليه السلاممعناى ادب را پرسيدند؟ امام عليه السلام فرمود: ادب عبارتست از اينكه وقتى كه از خانه خارج مى شوى به هركسى برخورد مى كنى او را برتر از خود بينى. (يعنى هميشه ديگران را از خود بهتر بينى و احترام آنها را نگهدارى)

۱۶-انسـان مفـيد

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: خَمْسٌ مَنْ لَمْ تَكُنْ فِيهِ، لَمْ يَكُنْ فِيهِ كَثيرُ مُسْتَمْتَعٍ: اَلْعَقْلُ، وَالدّينُ وَالْأَدَبُ، وَالْحَياءُ، وَحُسْنُ الْخُلْقِ. [حياة الامام الحسين عليه السلام، ج 1، ص 181.]

امام حسين عليه السلام فرمود: پنـج چيز است اگر در انسـان نباشد، در او بهـره زيادى نخـواهد بود: ۱ـ عقل ۲ ـ دين ۳ ـ ادب ۴ ـ حيا ۵ ـ خوش اخلاقى.

۱۷-معـامله با خشنودى خدا

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: لا اَفْلَحَ قَوْمِ اشْتَرَوْا مَرْضاةَ الْمَخْلُوقِ بِسَـخَطِ الْخـالِقِ. [عوالم، ج 17، ص 234 ـ مقتل خوارزمى، ج 1، ص 239.]

امام حسين عليه السلام فرمود: ملّتى كه خشنودى مردم را با خشم خدا معامله كند هرگز رستگار نخواهد شد.

۱۸-نتـايج كردار نيـك

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اَلصِّدْقُ عِزٌّ، وَالْكِذْبُ عَجْزٌ، وَالسِّرُّ اَمانَةٌ، وَالْجِوارُ قَرابَةٌ، وَالْمَعُونَةُ صَداقَةٌ، وَالْعَمَلُ تَجْرِبَةٌ. [تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 246.]

امام حسين عليه السلام فرمود: راستگويى بزرگوارى است و دروغگويى ناتوانى، رازدارى امانت است، و همسايگى خويشاوندى و كمك كردن صداقت است و كار، تجربه.

۱۹-ثـواب ســلام

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: لِلسَّلامِ سَبْـعُونَ حَسَنَةً تِسْعٌ وَسِتُّونَ لِلْمُبْتَدِى وَواحِدَةٌ لِلرّادِّ. [تحف العقول، ص 177 ـ بحارالانوار، ج 78، ص 120.]

امام حسين عليه السلام فرمود: سلام، هفتاد حسنه دارد، شصت و نه حسنه براى سلام كننده و يكى براى پاسخ دهنده است.

۲۰-اوّل ســلام

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اَلسَّلامُ قَبْلَ الْكَلامِ عافاكَ اللّه ُ، ثُمَّ قالَ عليه السلام : لاتَأْذَنُوا لِأَحَدٍ حَتّى يُسَلِّمَ. [تحف العقول، 175.]

امام حسين عليه السلام در جواب كسى كه ابتدا احوالپرسى كرد فرمود: سلام قبل از گفتار است، خدا به تو عافيت دهد، سپس فرمود: اجازه ندهيد به كسى (سخن بگويد) تا اينكه سلام كند.

۲۱-آثـار صـله رحـم

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: مَنْ سَرَّهُ أَنْ يُنْسَأَ فِى أَجَلِهِ وَيُزادَ فى رِزْقِهِ فَلْيَصِلْ رَحِمَهُ. [عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 48 ـ بحارالانوار، ج 74، ص 91.]

امام حسين عليه السلام فرمود: كسى كه خرسند مى شود اجلش به تأخير افتد و رزقش زياد شود (دوست دارد چنين شود) پس صـله رحـم انجـام دهـد.

۲۲-انـواع عبـادتهـا

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللّه َ رَغْبَةً فَتِلْكَ عِبادَةُ التُّجّارِ، وَاِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللّه َ رَهْبَةً فَتِلْكَ عِبادَةُ الْعَبيدِ، وَاِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللّه َ شُكْراً فَتِلْكَ عِبادَةُ الاَْحْرارِ، وَ هِىَ اَفْضَلُ العِبادَةِ. [بحارالانوار، 78، 117. موسوعه كلمات الامام الحسين 748، ح 906. بلاغة الامام على بن الحسين، ص 171 باب سوم كلمات قصار.]

امام حسين عليه السلام فرمود: گروهى خدا را با علاقه (به پاداش) پرستش مى كنند، اين عبادت تاجران است، گروهى خـدا را از روى تـرس عبادت مى كنند، اين پرستش بردگان است، و گروهى خدا را بخاطر سـپاسگزارى و تشـكّر از او پرستش مى كنند، اين عـبادت آزادمردان است و آن بهترين عبادت است.

۲۳-آثـار عبـادت

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: مَنْ عَبَدَاللّه َ حَقَّ عِبادَتِهِ آتاهُ اللّه ُ فَوْقَ اَمانِيهِ وَ كِفايَتِهِ. [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، 748، ح 906.]

امام حسين عليه السلام فرمود: كسى كه خدا را آنطور كه شايسته اوست عبادت كند خـداوند بيش ازآنچه آرزو وكفايت اوست به اومى دهد.

۲۴-نمـاز و قـرآن

قالَ لَهُ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اِرْجِعْ اِلَيْهِمْ فَاِنْ اسْتَطَعْتَ اَنْ تُؤَخِّرَهُمْ اِلى غَدْوَةٍ وَتَدْفَعَهُمْ عَنّا الْعَشِيَّةَ لَعَلَّنا نُصَلّى لِرَبِّنَا الْلَّيْلَةَ وَنَدْعُوَهُ وَنَسْتَغْفِرَهُ، فَهُوَ يَعْلَمُ اَنِّى قَدْ كُنْتُ اُحِبُّ الصَّلاةَ لَهُ وَتِلاوَةَ كِتابِهِ وَكَثْرَةَ الدُّعاءِ وَالاِسْتِغْفارِ. [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، حديث 392، ح 379.]

امام حسين عليه السلام(شب عاشورا كه لشكر عمرسعد خواست حمله را آغاز كند به برادرش ابوالفضل) فرمود: به طرف آنها برو، اگر توانستى آنرا تا فردا تأخير بينداز و حمله آنها را امشب از ما دفع كن تا اينكه امشب براى پروردگارمان نماز بخوانيم و دعا كنيم و استغفار كنيم، زيرا خـدا مى داند كه نماز براى او و تـلاوت قرآن و دعاى زياد و استغفار را دوست دارم.

۲۵-حـكمت روزه

سُئِلَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: لِمَ افْتَرَضَ اللّه ُ عَزَّوَجّلَ عَلى عَبيدِهِ الصَّوْمَ؟ قالَ:لِيَجِدَ الْغَنىُّ مَسَّ الْجُوعِ فَيَعُودَ بِالْفَضْلِ عَلَى المَساكينَ. [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، ص 692، ح 759.]

از امام حسين عليه السلام سؤال شد: چرا خداوند روزه را بر بندگانش واجب كرد؟ امام عليه السلام فرمود: براى اينكه ثروتمند سختى گرسنگى را بچشد و در نتيجه از زيادى ثروتش به بيچارگان كمك كند.

۲۶-نـاتوانترين مـردم

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اَعْجَزُ النّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ الدُّعاءِ، وَاَبْخَلُ النّاسِ مَنْ بَخِلَ بالسَّلامِ. [بحارالانوار، 93، 294. موسوعه كلمات الامام الحسين عليه السلام، 781، ح 971.]

امام حسين عليه السلام فرمود: ناتوان ترين مردم كسى است كه از دعا عاجز باشد و بخيل ترين مردم كسى است كه درسلام بُخل ورزد.

۲۷-نـامه اعـمال

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام لِمُعاوِيَةَ: وَاعْـلَمْ أَنَّ لِلّهِ تَعالى كِـتاباً لايُغادِرُ صَغيرَةً وَلاكَبيرَةً اِلاّ اَحْصاها وَلَيْسَ اللّه ُ بِناسٍ لِأَخْذِكَ بِالْظِنَّةِ، وَقَتْلِكَ اَوْلِياءَهُ… [رجال كشى، ص 32.]

امام حسين عليه السلام به معاويه فرمود: بدان كه خـداوند داراى كتـابى است كه هيـچ ريز و درشتى را فرو نمى گذارد، و همه آنها را مى نويسد، و خداوند فراموش نمى كند كارهاى تو را كه تنها با گمان، دستگير مى كنى و دوستان خدا را مى كشى.

۲۸-امـام و آزادى مطلق

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اِفْعَلْ خَمْسَةَ أشْياءَ وَاذْنِبْ ماشِئْتَ، فَأَوَّلُ ذلِكَ: لا تَأْكُلْ رِزْقَ اللّه ِ وَاذْنِبْ ماشِئْتَ، وَالثّانى: اُخْرُجْ مِنْ وِلايَةِ اللّه ِ وَاذْنِبْ ما شِئْتَ، وَالثالِثُ:اُطْلُبْ مَوْضِعاً لايَراكَ اللّه ُ وَاذْنِبْ ماشِئْتَ، وَالرّابِعُ: اِذا جاءَ مَلَكُ الْمَوْتِ لِيَقْبضَ رُوحَكَ فَادْفَعْهُ عَنْ نَفْسِكَ وَاذْنِبْ ما شِئْتَ، وَالْخامِسُ: اِذا اَدْخلَكَ مالِكٌ فى النّارِ فَلا تَدْخُلْ فِى النّارِ وَاذْنِبْ ما شِئْتَ. [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، ح 559]

مردى آمد خدمت امام حسين عليه السلام و گفت مردى گناهكارم و نمى توانم از گناه خودارى كنم مرا موعظه كن. امام عليه السلام در پاسخ فرمود: پنج كار انجام بده بعد هر چه خواستى گناه كن: ۱ ـ روزى خدا را نخور هر چه مى خواهى گناه كن؛ ۲ ـ از حكومت و سرپرستى خدا خارج شو، هر چه دلت مى خواهد انجام ده؛ ۳ ـ جايى را انتخـاب كن كه خـدا تـو را نبيند بعـد هر چه مى خواهى گناه مرتكب شو؛ ۴ ـ زمانى كه عزرائيل آمد روح ترا از بدنت بگيرد او را از خودت دور كن هر چه خواستى انجام بده؛ ۵ ـ وقتى كه مالك جهنم خواست تو را وارد آتش كند وارد نشو بعد هرگناهى كه مى خواهى انجام ده .

۲۹-عرضه اعمال در هر روز

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: إِنَّ اَعْمالَ هذِهِ الاُْمَّةِ ما مِنْ صَباحٍ اِلاّ وَتُعْـرَضُ عـَلَى اللّه ِ تَعالى. [بحارالانوار، ج 73، ص 353. عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 48.]

امام حسين عليه السلام فرمود: اعـمال اين امّـت هـر روز بر خداوند متعال عرضه مى شود.

۳۰-هـمه چيز جز خــدا

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اِنَّ سُكّانَ السَّمواتِ يَفْنُونَ وَاَهْلَ الاَْرْضِ يَمُوتُونَ وَجَمِيعُ الْبَرِيَّةِ لا يَبْقُونَ وَكُلَّ شَىْ ءٍ هالِكٌ اِلاّ وَجْهَهُ. [فتوح ابن اعثم، ج 5، ص 94 ـ مقاتل الطالبيين، ص 112.]

امام حسين عليه السلام فرمود: آسمانيان فانى مى شوند و زمينيان مى ميرند، و همه آنها ناپايدارند و همه چيز از بين رفتنى است جـز خـــدا.

۳۱-لـوح موعـظه

عَنِ الْحُسَيْنِ عليه السلام قالَ: وُجِدَ لَوْحٌ تَحْتَ حائِطِ مَدينَةٍ مِنْ الْمَدائِنِ مَكْتُوبٌ فِيهِ: عَجِبْتُ لِمَنْ اَيْقَنَ بِالْمَوْتِ كَيْفَ يَفْرَحُ؟ وَعَجِبْتُ لِمَنْ اَيْقَنَ بِالْقَدَرِ كَيْفَ يَحْزَنُ؟ وَعَجِبْتُ لِمَنِ اخْتَبَرَ الدُّنْيا كَيْفَ يَطْمَئِنُّ اِلَيْها. [عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 48.]

امام حسين عليه السلام فرمود: زير ديوار شهرى از شهرها لوحى پيدا شد كه در آن چنين نوشته شده بود: تعجّب مى كنم براى كسى كه به مرگ يقين دارد چطور شادى مى كند، و در شگفتم از كسى كه سرنوشت را قبول دارد چگونه اندوهگين مى شود، و عجب دارم از كسى كه دنيا را آزمايش كرده، باز چگونه به آن اطمينان پيدا مى كند!

۳۲-عـبرت از گذشـتگان

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: يَابْنَ آدَمَ تَفَكَّرْ وَقُلْ اَيْنَ مُلُوكُ الدُّنْيا وَاَرْبابُهَا الَّذينَ عَمَرُوا وَاحْتَفَرُوا أَنْهارَها وَغَرَسُوا أَشْجارَها وَمَدَنُوا مَدائِنَها، فارَقُوها وَهُمْ كارِهُونَ. [ارشاد القلوب، ج 1، ص 29.]

امام حسين عليه السلام فرمود: اى فرزندآدم! انديشه كن وبگو: كجايند پادشاهان جهان و صاحبان دنيا كه آن را آباد كردند و نهرها كندند و درختان را كاشتند و شهرها را بنا كردند و بعد با ناخرسندى از آنها جدا شدند.

۳۳-فقر و بيـمارى و مرگ

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: لَوْلا ثَلاثَةٌ ما وَضَعَ ابْنُ آدَمَ رَأْسَهُ لِشَىْ ءٍ: اَلْفَقْرُوَ الْمَرَضُ وَالْمَوْتُ. [نزهة الناظر، ص 80.]

امام حسين عليه السلام فرمود: اگر سه چيز نبود انسان در مقابل هيچ چـيز سر فرود نمى آورد: ۱ ـ فقر و تنگدستى ۲ ـ بيـمارى ۳ ـ مـرگ.

۳۴-منـزل تشريفـاتى

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اَخْرَبْتَ دارَكَ، وَعَمَّرْتَ دارَ غَيْرِكَ، غَرَّكَ مَنْ فِى الاَرْضِ، وَمَقَّتَكَ مَنْ فِى السَّماءِ. [تنبيه الخواطر، ج 1، ص 70 .مستدرك الوسائل، ج 3، ص 467.]

امام حسين عليه السلام به كسى كه خانه مجلل ساخته بود و از امام عليه السلامخواست تبرّك كند امام پس از بازديد خانه چنين فرمود: خانه خود را خراب كردى و خانه ديگران را آباد نمودى، كسى كه روى زمين است تو را مغرور كرده وآنكه درآسمان است (خدا) تو را دشمن داشته است.

۳۵-چـرا عـذرخواهى!

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اِيّاكَ وَما تَعْتَذِرُ مِنْهُ، فَاِنَّ الْمُؤْمِنَ لايُسِى ءُ وَلا يَعْتَذِرُ وَالْمُنافِقَ كُلُّ يَوْمٍ يُسِى ءُ وَيَعْتَذِرُ. [تحف العقول، ص 177 ـ بحارالانوار، ج 78، ص 120.]

امام حسين عليه السلام فرمود: از آنچه موجب عذرخواهى مى شود بپرهيز، زيرا مؤمن بد نمى كند، عذرخواهى هم نمى كند ولى منافق هر روز كار بد مى كند وبعد عذرخواهى مى كند.

۳۶-سـتم بر بی كسان

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: يا بُنَىَّ اِيّاكَ وَظُلْمَ مَنْ لايَجِدُ عَلَيْكَ ناصِراً اِلاَّ اللّه َ. [بحارالانوار، ج 75، ص 308 ـ اعيان الشيعة، ج 1، ص 620.]

امام حسين عليه السلام فرمود: فرزندم! بپرهـيز از سـتم بر كسى كه غير از خدا ياورى در مقابل تو ندارد.

۳۷-بدترين خصلتهاى پادشاهان

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: شَرُّ خِصالِ الْمُلُوكِ: اَلْجُبْنُ مِنَ الاَعْداءِ، وَالْقَسْوَةُ عَلَى الضُّعَفاءِ وَالْبُخْلُ عِنْدَ الاِعْطاءِ. [مناقب ابن شهرآشوب، ج4، ص65 ـ بحارالانوار، ج44، ص189.]

امام حسين عليه السلام فرمود: بدترين خصلت پادشاهان عبارت است از: ۱ ـ ترس در مقابل دشمنان ۲ ـ قساوت در مورد ضعيفان ۳ ـ بخل ورزيدن هنگام بخشش.

۳۸-لبـاس شهـرت

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: مَنْ لَبِسَ ثَوْباً يُشْهِرُهُ كَساهُ اللّه ُ يَوْمَ الْقِيامَةِ ثَوْباً مِنَ النّارِ. [فروع كافى، ج 6، ص 445 ـ وسائل الشيعة، ج 3، ص 354.]

امام حسين عليه السلام فرمود: كسى كه لباسى بپوشد كه او را مشهور (وانگشت نما) كند، خداوند روز قيامت لباسى از آتش بر او خواهد پوشاند.

۳۹-غيـبت، غذاى سگها

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام لِرَجُلٍ اغْتابَ عِنْدَهُ رَجُلاً: يا هَذا كُفَّ عَنِ الْغيبَةِ فَاِنَّها اِدامُ كِلابِ النّارِ. [تحف العقول، ص 175 ـ بحارالانوار، ج 78، ص 117.]

امام حسين عليه السلام به مردى كه پيش او غيبت مرد ديگرى را كرد فرمود: فـلانى! از غيبت بپرهيز زيرا غيبت، خورشت سگهاى دوزخ است.

۴۰-انـكار منـكر

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: لا يَنْبَغى لِنَفْسٍ مُؤْمِنَةٍ تَرى مَنْ يَعْصِى اللّه َ فَلا تُنْكِرُ. [كنزالعمال، ج 3، ص 85.]

امام حسين عليه السلام فرمود: براى مؤمن شايسته نيست كه ببيند كسى خدا را معصيت مى كند و از آن جلوگيرى و نهى نكند.

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث سجادی

https://eitaa.com/joinchat/1418724477Ca6a8704aaf

خلاصه زندگی امام سجاد [ع]

نام: علی

لقب: سجاد • سید الساجدین • زین العابدین • ذوالثَّفِنات . سَجّاد . ابن خِیرَتَین و...

نسب: بنی‌هاشم

کنیه: ابوالحسن • ابوالقاسم...

زادروز: ۵ شعبان یا ۱۵ جمادی‌الثانی سال ۳۸ق

محل زندگی: مدینه

شهادت: ۱۲ یا ۲۵ محرم سال ۹۴ یا ۹۵ق

قاتل: به دستور ولید بن عبد الملک

محل شهادت: مدینه

آرامگاه: قبرستان بقیع

طول عمر: ۵۷ سال

والدین: امام حسین علیه‌السلام • شهربانو

همسران: فاطمه دختر امام حسن(ع)

فرزندان: امام محمد باقر • زید • عبدالله...

آغاز امامت: ۱۰ محرم سال ۶۱ قمری

پس از: امام حسین

مدت امامت: ۳۴ سال (۶۱ تا ۹۵ق)

نقش: چهارمین امام شیعیان

فضایل: شهادت دادن حجر الاسود به امامت او

حوادث: واقعه کربلا • واقعه حره • قیام توابین • قیام مختار

مخالفان: ولید بن عبدالملک

یاران برجسته: جابر بن عبدالله انصاری • ابوحمزه ثمالی • ابوخالد کابلی • ابان بن تغلب • سلیم بن قیس • سعید بن مسیب

حاکمان هم‌عصر: یزید بن معاویه • عبدالله بن زبیر • معاویة بن یزید • مروان بن حکم • عبدالملک بن مروان • ولید بن عبدالملک

احادیث مشهور: صحیفه سجادیه • رسالة الحقوق • دعای ابوحمزه • خطبه در شام

چهل حدیث سجادی

۱. خوش‌بختی

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:إنَّ مِن سَعادَةِ المَرءِ أن يَكونَ مَتجَرُهُ في بَلَدِهِ، ويَكونَ خُلَطاؤُهُ صالِحينَ، ويَكونَ لَهُ وُلدٌ يَستَعينُ بِهِم.

از خوش‌بختى مرد، اين است كه محلّ كسب و كارش در شهر خودش باشد و همنشينانش صالح باشند و فرزندانى داشته باشد كه كمكْ‌كار او باشند.

الكافي : ج ۵ ص ۲۵۷ ح ۱ و ۳

۲. عوامل بازدارنده یاد خدا

امام زين العابدين عليه‌‌السلام :ـ فِي الزُّهدِ ـ: وَاعلَم ـ وَيحَكَ ! ـ يَابنَ آدَمَ، أنَّ قَسوَةَ البِطنَةِ، وكِظَّةَ المِلأَةِ، وسُكرَ الشِّبَعِ، وغِرَّةَ المُلكِ، مِمّا يُثَبِّطُ ويُبطِئُ عَنِ العَمَلِ، ويُنسِي الذِّكرَ، ويُلهي عَنِ اقتِرابِ الأَجَلِ، حَتّى كَأَنَّ المُبتَلى بِحُبِّ الدُّنيا بِهِ خَبَلٌ مِن سُكرِ الشَّرابِ.

امام زين العابدين علیه السلام ـ در باره زهد ـ: واى بر تو اى آدميزاد! بدان كه پُرى شكم و سنگينى معده و مستىِ سيرى و غرور قدرت، از عواملى است كه از عمل، باز مى‌دارد و كُند مى‌گردانَد و ياد [خدا] را به فراموشى مى‌سپارد و از نزديك بودن اجل غافل مى‌كند، تا جايى كه گرفتارِ دوستى دنيا، گويى از مستىِ مى، ديوانه است.

تحف العقول : ص ۲۷۳ ، بحار الأنوار : ج ۷۸ ص ۱۲۹ ح ۱ .

۳. استواری بر ولايت، در روزگار غيبت

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:مَن ثَبَتَ عَلى مُوالاتِنا في غَيبَةِ قائِمِنا، أعطاهُ اللّهُ عز و جل أجرَ ألفِ شَهيدٍ مِن شُهَداءِ بَدرٍ واُحُدٍ.

هر كه در روزگار غيبت قائم ما، بر ولايت ما استوار بماند، خداوند، پاداش هزار شهيد مانند شهيدان بدر و اُحُد را به وى عطا مى‌فرمايد.

كمال الدين : ص ۳۲۳ ح ۷

۴. دعای طلب عافیت

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:ـ في دُعائِهِ لِلعافِيَةِ ـ: وأَعِذني وذُرِّيَّتي مِنَ الشَّيطانِ الرَّجيمِ، ومِن شَرِّ السّامَّةِ وَالهامَّةِ وَاللاّمَّةِ وَالعامَّةِ، ومِن شَرِّ كُلِّ شَيطانٍ مَريدٍ، ومِن شَرِّ كُلِّ سُلطانٍ عَنيدٍ، ومِن شَرِّ كُلِّ مُترَفٍ حَفيدٍ .

ـ از دعاى ايشان در طلب عافيت ـ: مرا و فرزندان مرا از شيطان رانده شده و از گزند هر جانور زَهردار كُشنده و غير كُشنده و از چشم بد و از گزند همه چيز و همه كس و از گزند هر شيطان سركش و از گزند هر پادشاه ستمگر و از گزند هر مرفّهِ داراى خَدَم و حَشَم، دور بدار. صحيفه سجاديه : ص ۹۸ دعاء ۲۳ .

۵. درخواست مال و دارایی با شرایط

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:اللّهُمَّ ارزقُني مِن فَضلِكَ مالاً طَيِّبا كَثيرا فاضِلاً لا يُطغيني، وتِجارَةً نامِيَةً مُبارَكَةً لا تُلهيني.

بار خدايا ! از فضل خود، مرا دارايىِ پاك فراوان و سرشار كه به سركشى‌‌ام وا ندارد و داد و ستدى بالنده و بركت‌‌خيز كه غافلم نگردانَد، روزى كن.

بحارالأنوار : ج ۹۴ ص ۱۳۳ ح ۱۹ .

۶. صفات دنیا ..

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:ـ لِأَصحابِهِ ـ: مَعاشِرَ أصحابي ! اُوصيكُم بِالآخِرَةِ ولَستُ اُوصيكُم بِالدُّنيا، فَإِنَّكُم بِها مُستَوصَونَ وعَلَيها حَريصونَ وبِها مُستَمسِكونَ. مَعاشِرَ أصحابي ! إنَّ الدُّنيا دارُ مَمَرٍّ وَالآخِرَةَ دارُ مَقَرٍّ، فَخُذوا مِن مَمَرِّكُم لِمَقَرِّكُم، ولا تَهتِكوا أستارَكُم عِندَ مَن لا يَخفى عَلَيهِ أسرارُكُم، وأَخرِجوا مِنَ الدُّنيا قُلوبَكُم قَبلَ أن تَخرُجَ مِنها أبدانُكُم، أما رَأَيتُم وسَمِعتُم مَا استُدرِجَ بِهِ مَن كانَ قَبلَكُم مِنَ الاُمَمِ السّالِفَةِ وَالقُرونِ الماضِيَةِ ؟ ألَم تَرَوا كَيفَ فُضِحَ مَستورُهُم، واُمطِرَ مَواطِرُ الهَوانِ عَلَيهِم بِتَبديلِ سُرورِهِم بَعدَ خَفضِ عَيشِهِم ولِينِ رَفاهِيَتِهِم، صاروا حَصائِدَ النِّقَمِ ومَدارِجَ المَثُلاتِ ؟

امام زين العابدين علیه السلام ـ به يارانش ـ: اى ياران من! شما را به آخرت، سفارش مى‌كنم و به دنيا، سفارشتان نمى‌كنم ؛ زيرا خود بِدان سفارش شده‌ايد و بِدان آزمنديد و به آن، چسبيده‌ايد.

اى ياران من! دنيا، سراى گذر است و آخرت، سراى ماندن. پس، از گذرگاه خود براى اقامتگاه خود، توشه بر گيريد و پرده‌هاى خود را در پيشگاه كسى كه رازهايتان بر او پوشيده نمى‌ماند، مَدَريد و دل‌هاى خود را از دنيا بيرون كنيد، پيش از آن كه كالبدهايتان از آن بيرون رود. آيا نديده‌ايد و نشنيده‌ايد كه بر سرِ امّت‌ها و نسل‌هاى پيش از شما چه آمد؟ آيا نديديد كه چگونه رسوا شدند و باران‌هاىِ خوارى بر آنان بارانده شد و آن همه شادى [و سرخوشى] كه از زندگى آسوده و پُر ناز و نعمت داشتند، تغيير كرد و با داس‌هاى انتقام [و عذاب الهى] درو شدند و پايمال كيفرها گشتند ؟

الأمالي للصدوق : ص ۲۸۹ ح ۳۲۱

۷. به سوی توبه

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِهِ، وصَيِّرنا إلى مَحبوبِكَ مِنَ التَّوبَةِ، وأَزِلنا عَن مَكروهِكَ مِنَ الإِصرارِ.

بار خدايا ! بر محمّد و خاندانش، درود فرست و ما را به سوى توبه ـ كه محبوب توست ـ، روان بگردان و از پايدارى بر گناه ـ كه منفور توست ـ، بر كنارمان دار.

دانشنامه قرآن و حدیث ج ۱۷ ، ص ۴۶۲

۸. بازگشت به خدا

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:ـ مِن دُعائِهِ في ذِكرِ التَّوبَةِ وطَلَبِها ـ: اللّهُمَّ إن يَكُنِ النَّدَمُ تَوبَةً إلَيكَ فَأَنَا أندَمُ النّادِمينَ، وإن يَكُنِ التَّركُ لِمَعصِيَتِكَ إنابَةً فَأَنَا أوَّلُ المُنيبينَ، وإن يَكُنِ الاِستِغفارُ حِطَّةً لِلذُّنوبِ فَإِنّي لَكَ مِنَ المُستَغفِرينَ.

ـ از دعاى ايشان در بيان توبه و توبه‌خواهى ـ: بار خدايا! اگر پشيمانى، توبه‌اى به درگاه توست، من پشيمان‌ترينِ پشيمانانم و اگر ترك معصيت تو، بازگشتى به سوى توست، من نخستين بازگشت‌كنندگانم و اگر آمرزش‌خواهى، گناهان را مى‌ريزد، من از تو آمرزش مى‌خواهم.

صحيفه سجاديه : ص ۱۲۸ دعاء ۳۱ .

۹. خضوع و تسلیم در برابر خداوند

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:ـ في دُعاءِ يَومِ عَرَفَةَ : فَها أنَا ذا، عَبدُكَ المُقِرُّ بِذَنبي، الخاضِعُ لَكَ بِذُلّي، المُستَكينُ لَكَ بِجُرمي، مُقِرٌّ لَكَ بِجِنايَتي، مُتَضَرِّعٌ إلَيكَ، راجٍ لَكَ في مَوقِفي هذا، تائِبٌ إلَيكَ مِن ذُنوبي ومِنِ اقتِرافي، ومُستَغفِرٌ لَكَ مِن ظُلمي لِنَفسي.

امام زين العابدين علیه السلام ـ در دعاى روز عرفه ـ: اينك منم، بنده تو كه به گناهم معترفم. ذليلانه در برابرت خضوع مى‌كنم. مجرمم و در پيشگاهت سرِ تسليم فرود مى‌آورم و در برابرت به بزهكارى خويش، اقرار مى‌نمايم و به درگاه تو، زارى و التماس مى‌كنم و در اين موقعيّت به تو اميدوارم. از گناهانم و بزهكارى‌ام، به درگاهت توبه مى‌كنم و از ستمى كه به خود كرده‌ام، از تو آمرزش مى‌طلبم.

مصباح المتهجّد : ص ۶۹۳ ح ۷۷۱

۱۰. توبه، احسانِ بزرگ و لطفِ عظيم

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:الحَمدُ للّهِ الَّذي دَلَّنا عَلَى التَّوبَةِ الَّتي لَم نُفِدها إلاّ مِن فَضلِهِ، فَلَو لَم نَعتَدِد مِن فَضلِهِ إلاّ بِها، لَقَد حَسُنَ بَلاوهُ عِندَنا، وجَلَّ إحسانُهُ إلَينا، وجَسُمَ فَضلُهُ عَلَينا، فَما هكَذا كانَت سُنَّتُهُ فِي التَّوبَةِ لِمَن كانَ قَبلَنا، لَقَد وَضَعَ عَنّا ما لا طاقَةَ لَنا بِهِ، ولَم يُكَلِّفنا إلاّ وُسعا، ولَم يُجَشِّمنا إلاّ يُسرا، ولَم يَدَع لِأَحَدٍ مِنّا حُجَّةً ولا عُذرا، فَالهالِكُ مِنّا مَن هَلَكَ عَلَيهِ، وَالسَّعيدُ مِنّا مَن رَغِبَ إلَيهِ.

ستايش، خدايى را كه راه توبه را به ما نماياند و تنها به لطف و فضل او، از آن بهره مند شديم؛ و اگر از الطاف او، تنها از همين يك لطف برخوردار شده بوديم، باز هم در حقّ ما نيكىِ بسيار و احسانِ بزرگ و لطفِ عظيم كرده بود؛ چرا كه روش او در پذيرفتن توبه از امّت‌هاى پيشين، چنين نبود. او آنچه ما توانش را نداشتيم، از عهده ما برداشت و جز به اندازه قدرتمان، به ما تكليف نكرد و جز كارهاى آسان، وظيفه‌اى بر دوش ما ننهاد و براى هيچ يك از ما، جاى عذر و بهانه‌اى باقى نگذاشت. پس هلاك شونده از ما، كسى است كه او را نافرمانى نمايد و خوش‌بخت از ما، كسى است كه به او رو كند.

صحيفه سجاديه : ص ۲۲ دعاء ۱ .

۱۱. گرسنگی همسایگان و غضب خداوند

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:مَن باتَ شَبعاناً وبِحَضرَتِهِ مُوِمنٌ جائِعٌ طاوٍ قالَ اللّهُ عز و جل: مَلائِكَتي، اُشهِدُكُم عَلى هذَا العَبدِ أنَّني أمَرتُهُ فَعَصاني وأَطاعَ غَيري، وَكَلتُهُ إلى عَمَلِهِ، وعِزَّتي وجَلالي لا غَفَرتُ لَهُ أبداً.

كسى كه شب (با شكم) سير بخوابد و در كنارش مؤمنى گرسنه و بى غذا باشد، خداوند عزّ و جلّ فرمايد: اى فرشتگان من! شما گواه باشيد كه من اين بنده را فرمان دادم و او نافرمانى من كرد و از غير من فرمان برد، من او را به كارش وا گذار كردم، به عزّت و جلالم سوگند كه هرگز او را نمى‌بخشم.

ثواب الأعمال : ص ۲۹۸ ح ۱

۱۲. دعای جامع

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِهِ، وقِني مِنَ المَعاصي، وَاستَعمِلني بِالطّاعَةِ، وَارزُقني حُسنَ الإِنابَةِ، وطَهِّرني بِالتَّوبَةِ، وأَيِّدني بِالعِصمَةِ، وَاستَصلِحني بِالعافِيَةِ، وأَذِقني حَلاوَةَ المَغفِرَةِ، وَاجعَلني طَليقَ عَفوِكَ وعَتيقَ رَحمَتِكَ، وَاكتُب لي أمانا مِن سَخَطِكَ، وبَشِّرني بِذلِكَ فِي العاجِلِ دونَ الآجِلِ.

بار خدايا! بر محمّد و خاندان او درود فرست و مرا از گناهان، نگه‌دار و در طاعتت به كار گمار و بازگشتِ درست [به راه تو و به سوى خودت] را روزى‌ام فرما و با توبه، پاكم گردان و مرا در برابر گناه، مصونيت بخش و عافيت، عطايم كن و شيرينى آمرزش را به من بچشان. مرا آزاد شده عفو و رهين رحمتت قرار ده و از خشمت، امان‌نامه‌ام ده و بشارت آن را در همين دنيا و پيش از فرا رسيدن آخرت، به من ده.

صحيفه سجاديه : ص ۷۱ دعاء ۱۶

۱۳. گنهكار توبه‌‌كننده

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:إنَّ اللّهَ يُحِبُّ المُؤمِنَ المُذنِبَ التَّوّابَ.

خداوند، مؤمنِ گنهكار توبه‌‌كننده را دوست دارد.

الطبقات الكبرى : ج ۵ ص ۲۱۹

۱۴. مناجات صغرى

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:ـ مِن مُناجاةٍ لَهُ تُعرَفُ بِالصُّغرى ـ: اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ، وَاجعَلنا مِنَ الَّذينَ غَرَسوا أشجارَ الخَطايا نُصبَ رَوامِقِ القُلوبِ، وسَقَوها مِن ماءِ التَّوبَةِ حَتّى أثمَرَت لَهُم ثَمَرَ النَّدامَةِ، فَأَطلَعَتهُم عَلى سُتورِ خَفِيّاتِ العُلى، وآمَنَتهُمُ المَخاوِفَ وَالأَحزانَ وَالغُمومَ وَالأَشجانَ، ونَظَروا في مِرآةِ الفِكرِ، فَأَبصَروا جَسيمَ الفِطنَةِ، ولَبِسوا ثَوبَ الخِدمَةِ.

ـ در مناجاتش معروف به مناجات صغرى (كوچك‌تر) ـ: بار خدايا ! بر محمّد و خاندانش، درود فرست و ما را از كسانى قرار ده كه درختان گناهان را در برابر ديدگان دل خود نشاندند و با آب توبه، آبيارى‌شان كردند، تا آن كه ميوه پشيمانى برايشان به بار آورْد. در نتيجه، ايشان را از نهان‌هاى عالم بالا، آگاه ساختى و از ترس‌ها و اندوه‌ها و غصه‌ها و غم‌ها ايمنشان گردانيدى تا در آيينه فكر نگريستند. پس به هوشيارى بزرگى دست يافتند و جامه خدمت‌گزارى به تن كردند.

بحار الأنوار : ج ۹۴ ص ۱۲۷ ح ۱۹ .

۱۵. توبه از هر آنچه بوده ام

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:اللّهُمَّ وإنّي أتوبُ إلَيكَ مِن كُلِّ ما خالَفَ إرادَتَكَ، أو زالَ عَن مَحَبَّتِكَ ؛ مِن خَطَراتِ قَلبي، ولَحَظاتِ عَيني، وحِكاياتِ لِساني، تَوبَةً تَسلَمُ بِها كُلُّ جارِحَةٍ عَلى حِيالِها مِن تَبِعاتِكَ، وتَأمَنُ مِمّا يَخافُ المُعتَدونَ مِن أليمِ سَطَواتِكَ.

بار خدايا! من از هر آنچه بر دلم گذشته يا چشمم بر آن افتاده يا بر زبانم رفته است و برخلاف خواست تو بوده يا دوستش نداشته‌اى، به درگاه تو توبه مى‌كنم، چنان توبه‌اى كه به سبب آن، يكايك اعضايم از عقوبت‌هاى تو به سلامت مانند و از ضربات دردناك تو كه تجاوزگران از آن بيمناك‌اند، در امان باشند.

صحيفه سجاديه : ص ۱۲۶ دعاء ۳۱ .

۱۶. استواری در طاعت

امام زين العابدين عليه‌‌السلام ::اللّهُمَّ وثَبِّت في طاعَتِكَ نِيَّتي، وأَحكِم في عِبادَتِكَ بَصيرَتي، ووَفِّقني مِنَ الأَعمالِ لِما تَغسِلُ بِهِ دَنَسَ الخَطايا عَنّي، وتَوَفَّني عَلى مِلَّتِكَ ومِلَّةِ نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ عَلَيهِ السَّلامُ إذا تَوَفَّيتَني.

بار خدايا! نيّت مرا در طاعتت، استوار دار و بينشم را در عبادتت، محكم گردان و به اعمالى موفّقم بدار كه با آنها، آلودگى خطاها را از من بشويى و هر گاه خواستى، جانم را بستانى، مرا بر آيين خودت و آيين پيامبرت محمّد صلى‌‌الله‌‌عليه‌‌و‌‌آله بميران.

صحيفة سجاديه : ص ۱۲۳ دعاء ۳۱ .

۱۷. ببخش آنچه می دانی....

امام زين العابدين عليه‌‌السلام :اللّهُمَّ إنَّكَ أعلَمُ بِما عَمِلتُ فَاغفِر لي ما عَلِمتَ، وَاصرِفني بِقُدرَتِكَ إلى ما أحبَبتَ.

بار خدايا! تو به كارهايى كه من كرده‌ام، داناترى. پس آنچه را مى‌دانى، بر من ببخشاى و با قدرت خويش، مرا به كارهايى كه دوست مى‌دارى، باز گردان.

صحيفه سجاديه : ص ۱۲۳ دعاء ۳۱ .

۱۸. پوزش از نادانی

امام زين العابدين عليه‌‌السلام :اللّهُمَّ إنّي أعتَذِرُ إلَيكَ مِن جَهلي، وأَستَوهِبُكَ سوءَ فِعلي، فَاضمُمني إلى كَنَفِ رَحمَتِكَ تَطَوُّلاً، وَاستُرني بِسِترِ عافِيَتِكَ تَفَضُّلاً.

بار خدايا! من براى نادانى خويش از تو پوزش مى‌خواهم و براى كردار زشتم از تو بخشش مى‌طلبم. پس، به لطف خود، مرا در پناه رحمت خويش گير و به فضل خود، جامه عافيتت را بر من بپوشان.

صحيفه سجاديه : ص ۱۲۳ دعاء ۳۱ .

۱۹. بهشت بدون حسابرسى

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:إذا جَمَعَ اللّهُ عز و جل الأَوَّلينَ وَالآخِرينَ، قامَ مُنادٍ فَنادى يُسمِعُ النّاسَ فَيَقولُ: أينَ المُتَحابّونَ فِي اللّهِ ؟ فَيَقومُ عُنُقٌ مِنَ النّاسِ، فَيُقالُ لَهُم: اِذهَبوا إلَى الجَنَّةِ بِغَيرِ حِسابٍ.

قالَ: فَتَلَقّاهُمُ المَلائِكَةُ فَيَقولونَ: إلى أينَ ؟ فَيَقولونَ: إلَى الجَنَّةِ بِغَيرِ حِسابٍ، قالَ: فَيقولونَ: فَأَيُّ ضَربٍ أنتُم مِنَ النّاسِ ؟ فَيَقولونَ: نَحنُ المُتَحابّونَ فِي اللّهِ، قالَ: فَيَقولونَ: وأَيَّ شَيءٍ كانَت أعمالُكُم ؟ قالوا: كُنّا نُحِبُّ فِي اللّهِ ونُبغِضُ فِي اللّهِ، قالَ: فَيَقولونَ: نِعمَ أجرُ العامِلينَ.

آن گاه كه خداوند عز و جل، اوّلين و آخرين آفريدگان را گِرد آورَد، ندا دهنده‌اى بر مى‌خيزد و با صداى بلند كه مردم [همگى] مى‌شنوند، مى‌گويد: «كجايند كسانى كه دوستى آنان به خاطر خدا بوده است؟».

پس گروه بسيارى از مردم، بر مى‌خيزند. به ايشان گفته مى‌شود: «بدون حسابرسى به بهشت برويد».

فرشتگان، جلوِ آنان را مى‌گيرند و مى‌گويند: كجا؟! مى‌گويند: بدون محاسبه، به بهشت [مى‌رويم]. فرشتگان مى‌گويند: شما كدامين گروه از مردميد؟ مى‌گويند: ما كسانى بوديم كه دوستى ما به خاطر خدا بود.

فرشتگان مى‌گويند: اعمال شما چه بوده است؟

مى‌گويند: ما براى خدا، دوست مى‌داشتيم و براى خدا، دشمنى مى‌ورزيديم. پس فرشتگان مى‌گويند: چه خوب است مزد عمل كنندگان!

الكافي : ج ۲ ص ۱۲۶ ح ۸ ، المحاسن : ج ۱ ص ۴۱۲ ح ۹۴۰

۲۰. دعا در هر روز از ماه رمضان

امام زين العابدين عليه‌‌السلامـكانَ يَدعو بِهذَا دعاء في شَهرِ رَمَضانَ ـ: اللّهُمَّ ارزُقني فيهِ تَمامَ صِيامِهِ، وبُلوغَ الأَمَلِ في قِيامِهِ، وَاستِكمالَ ما يُرضيكَ عَنّي صَبرا وإيمانا ويَقينا وَاحتِسابا، ثُمَّ تَقَبَّل ذلِكَ مِنّي بِالأَضعافِ الكَثيرَةِ وَالأَجرِ العَظيمِ.

امام زين العابدين علیه السلام ـ در هر روز از ماه رمضان، اين دعا را مى‌خواند ـ: خداوندا! در اين ماه، روزه‌‌دارىِ كامل، عبادت در نهايت آرزو، و به كمال رساندن آنچه را خرسندت مى‌سازد، از روى شكيبايى و ايمان و يقين و خلوص، روزى‌ام كن. سپس آن را چندين برابر و با پاداش بزرگ، از ما قبول فرما!

الكافي : ج ۴ ص ۷۶ ح ۷ ، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۲ ص ۱۰۵ ح ۱۸۴۹ .

۲۱. چگونه مردن

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:أمِتنا مُهتَدينَ غَيرَ ضالّينَ، طائِعينَ غَيرَ مُستَكرِهينَ، تائِبينَ غَيرَ عاصينَ ولا مُصِرّينَ ؛ يا ضامِنَ جَزاءِ المُحسِنينَ، ومُستَصلِحَ عَمَلِ المُفسدِينَ.

ما را در حالى بميران كه ره‌‌يافته‌ايم نه گم‌راه، و با رضايت، سر در فرمان تو نهاده‌‌ايم نه با كراهت و از نافرمانى و پايدارى بر گناه، توبه كرده‌ايم. اى ضمانت كننده پاداش نيكوكاران و اى اصلاح كننده عمل تبهكاران.

صحيفه سجاديه : ص ۱۵۴ دعاء ۴۰

۲۲. رشد کار نیک

امام زين العابدين عليه‌‌السلام :يا مَن يُثمِرُ الحَسَنَةَ حَتّى يُنمِيَها، ويَتَجاوَزُ عَنِ السَّيِّئَةَ حَتّى يُعفِيَها

اى آن كه كار نيك را به ثمر مى‌رساند، چنان كه آن را رشد مى‌دهد ! اى آن كه از بدى درمى‌گذرد، چندان كه آن را محو مى‌كند !

صحيفه سجاديه : ص ۱۸۱ دعاء ۴۶ ، المزار الكبير : ص ۴۵۸

۲۳. عاقبت کم فروشی

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:إنَّ أوَّلَ مَن عَمِلَ المِكيالَ وَالميزانَ شُعَيبٌ النَّبِيُّ عليه‌‌السلام، عَمِلَهُ بِيَدِهِ فَكانوا يَكيلونَ ويُوفونَ، ثُمَّ إنَّهُم بَعدُ طَفَّفوا فِي المِكيالِ وبَخَسوا فِي الميزانِ * فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ» فَعُذِّبوا بِها * فَأَصْبَحُواْ فِى دَارِهِمْ جَثِمِينَ»

نخستين كسى كه پيمانه و ترازو به كار گرفت، شعيبِ پيامبر علیه السلام بود. او به دست خويش آن را ساخت. و مردم پيمانه مى‌نهادند، اندازه را نگاه مى‌داشتند. سپس ايشان در پيمانه كم نهادند و ترازو را كم گرفتند، «پس زلزله‌اى شديد، آنان را فرا گرفت» و به آن، عذاب گشتند «و صبحگاهان، در خانه‌‌هايشان به رو در افتادند [و مردند]» .

(۱) الأعراف : ۷۸. (۲) . قصص الأنبياء للراوندي : ص ۱۴۲ ح ۱۵۳

۲۴. بهترينِ مردمان

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:إنَّ أهلَ زَمانِ غَيبَتِهِ القائِلينَ بِإِمامَتِهِ وَالمُنتَظِرينَ لِظُهورِهِ عليه‌‌السلام، أفضَلُ مِن أهلِ كُلِّ زَمانٍ، لِأَنَّ اللّهَ تَبارَكَ وتَعالى أعطاهُم مِنَ العُقولِ وَالأَفهامِ وَالمَعرِفَةِ ما صارَت بِهِ الغَيبَةُ عِندَهُم بِمَنزِلَةِ المُشاهَدَةِ، وجَعَلَهُم في ذلِكَ الزَّمانِ بِمَنزِلَةِ المُجاهِدينَ بَينَ يَدَي رَسولِ اللّهِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله بِالسَّيفِ.

مردمان زمان غيبت كه به امامت او (مهدى) معتقد و منتظر ظهورش باشند، بهترينِ مردمان هستند ؛ زيرا خداوند به اندازه‌اى به آنان فهم و خِرد و شناخت داده كه غيبت در نزد آنها به منزله مشاهده است و مردم آن زمان را مانند كسانى كه در مقابل پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله به جهاد پرداخته باشند، قرار داده است.

كمال الدين : ص ۳۲۰ ح ۲ ، الاحتجاج : ج ۲ ص ۱۵۴ ح ۱۸۸

۲۵. در زمره مجاهدان

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:اللّهُمَّ وأَيُّما مُسلِمٍ أهَمَّهُ أمرُ الإِسلامِ، وأَحزَنَهُ تَحَزُّبُ أهلِ الشِّركِ عَلَيهِم، فَنَوى غَزوا أو هَمَّ بِجِهادٍ، فَقَعَدَ بِهِ ضَعفٌ، أو أبطَأَت بِهِ فاقَةٌ، أو أخَّرَهُ عَنهُ حادِثٌ، أو عَرَضَ لَهُ دونَ إرادَتِهِ مانِعٌ ؛ فَاكتُبِ اسمَهُ فِي العابِدينَ، وأَوجِب لَهُ ثَوابَ المُجاهِدينَ، وَاجعَلهُ في نِظامِ الشُّهَداءِ وَالصّالِحينَ.

بار خدايا! هر مسلمانى كه نگران [سرنوشت] اسلام باشد و بسيج شدگانِ بر ضد مسلمانان، او را اندوهناك سازند و نيّت جنگ يا آهنگ جهاد كند، امّا ناتوانى، او را زمينگير كرده يا فقر و نادارى، از رفتنْ بازش داشته، يا حادثه‌اى، او را از شركت در جنگ و جهاد، مانع گشته و يا پيشامدى مانع خواست او شده است، نامش را در زمره عابدان ثبت فرما و پاداش مجاهدان را برايش واجب شمار و او را در سلك شهيدان و صالحان قرار ده.

صحيفه سجاديه : ص ۱۱۵ دعاء ۲۷ .

۲۶. دعا براى مرزبانان

امام زين العابدين عليه‌‌السلام :ـمِن دُعائِهِ لِأَهلِ الثُّغورِ ـ اللّهُمَّ وأَيُّما مُسلِمٍ خَلَفَ غازِيا، أو مُرابِطا في دارِهِ، أو تَعَهَّدَ خالِفيهِ في غَيبَتِهِ، أو أعانَهُ بِطائِفَةٍ مِن مالِهِ، أو أمَدَّهُ بِعِتادٍ، أو شَحَذَهُ عَلى جِهادٍ، أو أتبَعَهُ في وَجهِهِ دَعوَةً، أو رَعى لَهُ مِنوَرائِهِحُرمَةً، فَأَجرِ لَهُ مِثلَ أجرِهِ وَزنا بِوَزنٍ، ومِثلاً بِمِثلٍ، وعَوِّضهُ مِن فِعلِهِ عِوَضا حاضِرا يَتَعَجَّلُ بِهِ نَفعَ ما قَدَّمَ، وسُرورَ ما أتى بِهِ إلى أن يَنتَهِيَ بِهِ الوَقتُ إلى ما أجرَيتَ لَهُ مِن فَضلِكَ، وأَعدَدتَ لَهُ مِن كَرامَتِكَ.

ـ در دعايش براى مرزبانان ـ: بار خدايا ! هر مسلمانى كه در غياب رزمنده‌اى يا مرزبانى به امور خانه او رسيدگى كند يا از بازماندگانش مراقبت نمايد يا به آن شخص [رزمنده و مرزبان]، كمك مالى كند يا در ساز و برگ، مددش رساند يا به جهادش برانگيزد يا دعاى خيرش را بدرقه راه او كند يا در غياب او حرمتش را پاس بدارد، برايش همانند اجر آن شخص [رزمنده و مرزبان]، جارى گردان، به همان اندازه و به همان سان، و كار او را عوض ده؛ عوضى نقد كه سود آنچه را تقديم كرده و شادمانىِ عملى را كه به جا آورده است، به زودى [در همين دنيا] ببيند، تا آن كه عمرش به سر آيد و به سوى فضلى كه [در آخرت]برايش مقرّر كرده‌اى و كرامتى كه برايش آماده ساخته‌اى، ره‌سپار گردد.

صحيفه سجاديه : ص ۱۱۵ دعاء ۲۷ .

۲۷. فرجامى با آسودگیِ بی‌پایان

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:ألا إنَّ لِلّهِ‌عِباداً... صَبَروا أيّاماً قَليلَةً فَصاروا بِعُقبى راحَةٍ طَويلَةٍ، أمَّا اللَّيلَ فَصافّونَ أقدامَهُم، تَجري دُموعُهُم عَلى خُدودِهِم، وهُم يَجأَرونَ إلىٰرَبِّهم، يَسعَونَ في فَكاكِ رِقابِهِم.

هان! خداى، بندگانى دارد كه... روزهايى اندک را شکیبایی ورزیدند، و به فرجامى با آسودگیِ بی‌پایان، دست يافتند. شب‌هنگام، بر پا [به نماز] مى‌ايستند، اشكشان بر گونه‌هايشان روان مى‌شود، و به درگاه پروردگار خويش پناه مى‌بَرَند، و در رهانيدن خويش [از آتش دوزخ] مى‌كوشند.

الكافي: ج ۲ ص ۱۳۲ ح ۱۵

۲۸. شب‌‌زنده ‌دارى

امام زين العابدين عليه‌‌السلام :ـفي دُعائِهِ يَومَ عَرَفَةَ ـ: وَاعمُر لَيلي بِإيقاظِي فيهِ لِعبادَتِكَ، و تَفَرُّدِي بِالتَّهَجُّدِ لَكَ، و تَجَرُّدي بِسُكوني إلَيكَ، و إنزالِ حَوائجي بِكَ، ومُنازَلَتي إيّاكَ في فَكاكِ رَقَبَتي مِن نارِكَ، وإجارَتي مِمّا فيهِ أهلُها مِن عَذابِكَ.

ـ در دعاى روز عرفه ـ: [خدايا!] شبم را آباد ساز با بيدار كردنم براى عبادتت، و با تنها به شب‌زنده‌دارى براى تو پرداختن، و از همه دل بريدن و به تو آرام گرفتن، و آوردن حاجت‌هايم به درگاه تو، و درخواست‌هاى مكرّرم براى آزاد كردن خود از آتش تو، و پناه بردن به تو از عذابى كه دوزخيان در آن به سر می‌برند.

صحيفه السجاديه: دعاء ۴۷ ، المصباح للکفعمي: ص ۸۹۹

۲۹. اندازه غم و انديشه

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:... و لا تَشغَلني بِالاِهتِمامِ عَن تَعاهُدِ فُروضِكَ، وَاستِعمالِ سُنَّتِكَ .

مرا چنان غمناك و انديشناك مگردان كه بر فريضه‌هايت مواظبت نكنم و سنّت‌هايت را به كار نبندم .

صحيفه سجاديه : ص ۴۴ دعاء ۷ ، المصباح للكفعمي : ص ۳۱۵

۳۰. شش ویژگی برتر ائمه :

امام زين العابدين عليه‌‌السلامـ مِن خُطبَةٍ لَهُ في مَجلِسِ يَزيدَ ـ : أيُّهَا النّاسُ ! اُعطينا سِتّا، وفُضِّلنا بِسَبعٍ : اُعطينَا العِلمَ، وَالحِلمَ، وَالسَّماحَةَ، وَالفَصاحَةَ، وَالشَّجاعَةَ، وَالمَحَبَّةَ في قُلوبِ المُؤمِنينَ . وفُضِّلنا بِأَنَّ مِنَّا النَّبِيَّ المُختارَ مُحَمَّدا صلى اللّه عليه و آله، ومِنَّا الصِّدّيقُ، ومِنَّا الطَيّارُ، ومِنّا أسَدُ اللّهِ وأَسَدُ الرَّسولِ، ومِنّا سَيِّدَةُ نِساءِ العالَمينَ فاطِمَةُ البَتولُ، ومِنّا سِبطا هذِهِ الاُمَّةِ وسَيِّدا شَبابِ أهلِ الجَنَّةِ .

ـ در سخنرانى ايشان در مجلس يزيد ـ : اى مردم ! به ما شش چيز داده شده است و به هفت چيز، برترى داده شده‌ايم : به ما علم، بردبارى، بخشندگى، شيواگويى، شجاعت و محبّت در دل‌هاى مؤمنان داده شده است و هفت برترىِ ما اينهاست : پيامبر برگزيده، محمّد، از ماست، صدّيق[۴]وارث راستين پيامبر صلى اللّه‌ عليه و آله) از ماست، جعفر طيّار از ماست، شير خدا و شير پيامبر او (حمزه) از ماست، سَرور زنان جهان، فاطمه از دنيا بريده از ماست، و دو سبط اين امّت و دو سَرور جوانان بهشت از ما هستند .

مقتل الحسين للخوارزميّ : ج ۲ ص ۶۹

۳۱. راهنمایی حکیم

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:هَلَكَ مَن لَيسَ لَهُ حَكيمٌ يُرشِدُهُ.

آن كه حكيمى براى رهنمايى نيافت، هلاك گشت .

بحارالأنوار : ج ۷۸ ص ۱۵۹ ح ۱۰

۳۲. بنده، چهار چشم دارد

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:ألا إنَّ لِلعَبدِ أربَعَ أعيُنٍ : عَينانِ يُبصِرُ بِهِما أمرَ دينِهِ ودُنياهُ، وعَينانِ يُبصِرُ بِهِما أمرَ آخِرَتِهِ، فَإِذا أرادَ اللَّهُ بِعَبدٍ خَيراً فَتَحَ لَهُ العَينَينِ اللَّتَينِ في قَلبِهِ، فَأَبصَرَ بِهِمَا الغَيبَ في أمرِ آخِرَتِهِ، وإذا أرادَ بِهِ غَيرَ ذلِكَ تَرَكَ القَلبَ بِما فيهِ.

آگاه باشيد كه بنده، چهار چشم دارد : دو چشم كه امر دين و دنيايش را با آنها مى‌بيند و دو چشم كه كار آخرتش را با آنها مى‌نگرد . پس هنگامى كه خدا خير بنده‌اى را مى‌خواهد، دو چشم دلش را مى‌گشايد، تا با آنها امور نهان آخرت را بنگرد و اگر جز اين بخواهد، دل را به همان حال خود، وا مى‌گذارد .

الخصال : ص ۲۴۰ ح ۹۰

۳۳. ظرف فهم

امام زين العابدين عليه‌السلام :العَمَلُ وِعاءُ الفَهمِ.

عمل، ظرف فهم است .

أعلام الدين : ص ۹۶ .

۳۴. تنها راه فهم و رسیدن به دین خدا

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:إنَّ دينَ اللَّهِ عزّ و جلّ لا يُصابُ بِالعُقولِ النّاقِصَةِ وَالآراءِ الباطِلَةِ وَالمقاييسِ الفاسِدَةِ، ولا يُصابُ إلّا بِالتّسليمِ، فَمَن سَلَّمَ لَنا سَلِمَ، ومَنِ اقتَدى‌بِنا هُدِيَ، ومَن كانَ يَعمَلُ بِالقِياسِ وَالرَّأيِ هَلَكَ، ومَن وَجَدَ في نَفسِهِ شَيئاً مِمّا نَقولُهُ أو نَقضي بِهِ حَرَجاً كَفَرَ بِالَّذي أنزَلَ السَّبعَ المَثانِيَ وَالقُرآنَ العَظيمَ، وهُوَ لا يَعلَمُ.

بى‌گمان، دين خداى عزّ و جلّ با خردهاى ناقص و انديشه‌هاى باطل و تشبيه‌هاى نادرست، به دست نمى‌آيد و تنها با تسليم مى‌توان بدان رسيد . پس هر كس در برابر ما تسليم باشد، سالم مى‌مانَد و هر كس به ما اقتدا كند، هدايت مى‌شود و هر كس به تشبيه و انديشه [ى خود] عمل كند، هلاك مى‌گردد و هر كس آنچه را ما مى‌گوييم و يا به آن حكم مى‌كنيم، نمى‌تواند بپذيرد و در خود، انكارى نسبت به آن مى‌يابد، نادانسته، به كسى كفر ورزيده است كه هفت سوره مثانى و قرآن بزرگ را نازل كرده است .

كمال الدّين : ص ۳۲۴ ح ۹ عن ثابت الثمالي، بحارالأنوار : ج ۲ ص ۳۰۳ ح ۴۱ .

۳۵. راه بیداری و هدایت

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:إنَّ الاُمورَ الوارِدَةَ عَلَيكُم في كُلِّ يَومٍ ولَيلَةٍ - مِن مُظلِماتِ الفِتَنِ وحَوادِثِ البِدَعِ وسُنَنِ الجَورِ وبَوائِقِ الزَّمانِ وهَيبَةِ السُّلطانِ ووَسوَسَةِ الشَّيطانِ - لَتُثَبِّطُ القُلوبَ عَن تَنَبُّهِها وتُذهِلُها عَن مَوجودِ الهُدى‌ومَعرِفَةِ أهلِ الحَقِّ إلّا قَليلًا مِمَّن عَصَمَ اللَّهُ، فَلَيسَ يَعرِفُ تَصَرُّفَ أيّامِها وتَقَلُّبَ حالاتِها وعاقِبَةَ ضَرَرِ فِتنَتِها إلّا مَن عَصَمَ اللَّهُ ونَهَجَ سَبيلَ الرُّشدِ وسَلَكَ طَريقَ القَصدِ، ثُمَّ استَعانَ عَلى‌ذلِكَ بِالزُّهدِ فَكَرَّرَ الفِكرَ وَاتَّعَظَ بِالصَّبرِ.

امور وارد بر شما در هر شبانه روز، از فتنه‌هاى تاريك و پيش‌آمدهاى بدعت‌آميز و سنّت‌هاى ستمكارانه و بلاهاى روزگار، تا مهابت پادشاه و وسوسه شيطان، مايه تأخير بيدارى دل‌ها و فراموشى هدايت موجود و شناخت حق‌مداران مى‌شود؛ جز گروهى اندك كه خدا نگاهشان مى‌دارد . پس كسى تحوّلات روزگار و دگرگونى حالات و فرجام زيان فتنه‌ها را نمى‌شناسد، مگر آن كه خداوند، او را حفظ كند و راه راست بپيمايد و ميانه‌روى كند و سپس بر همه اينها از زهد يارى گيرد و پيوسته بينديشد و از شكيبايى پند پذيرد .

الكافي : ج ۸ ص ۱۵ ح ۲

۳۶. ارزش علم آموزی

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:لَو يَعلَمُ النّاسُ ما في طَلَبِ العِلمِ لَطَلَبوهُ ولَو بِسَفكِ المُهَجِ‌وخَوضِ اللُّجَجِ‌، إنَّ اللَّهَ تَبارَكَ وتَعالى‌أوحى‌إلى‌دانِيالَ : إنَّ أمقَتَ عَبيدي إلَيَّ الجاهِلُ المُستَخِفُّ بِحَقِّ أهلِ العِلمِ، التّارِكُ لِلاِقتِداءِ بِهِم . وإنَّ أحَبَّ عَبيدي إلَيَّ التَّقِيُّ الطّالِبُ لِلثَّوابِ‌الجَزيلِ، اللّازِمُ لِلعُلَماءِ، التّابِعُ لِلحُلَماءِ، القابِلُ عَنِ الحُكَماءِ.

اگر مردم مى‌دانستند كه در جستجوى دانش چه چيزى [ نهفته ]است، بى‌گمان، در پى آن مى‌رفتند؛ حتّى اگر خون مى‌دادند و در اعماق دريا فرو مى‌رفتند . خداى - تبارك و تعالى - به دانيال وحى كرد : «منفورترينِ بندگانم نزد من، نادانى است كه حق اهل علم را سبك بشمارد و پيروى از ايشان را رها كند و محبوب‌ترينِ بندگانم نزد من، پرهيزگارى است كه جوياى پاداش فراوان، همراه دانايان، پيرو بردباران و پذيرشگر حكيمان است» .

الكافي : ج ۱ ص ۳۵ ح ۵

۳۷. حقّ دانش

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:حَقُّ العِلمِ أن تُفَرِّغَ لَهُ قَلبَكَ، وتُحَضِّرَ ذِهنَكَ، وتُذَكِّرَ لَهُ سَمعَكَ، وتَشتَحِذَ لَهُ فِطنَتَكَ ؛ بِسَترِ اللَّذّاتِ ورَفضِ الشَّهَواتِ.

حقّ دانش آن است كه با پوشاندن لذّت‌ها و راندن شهوت‌ها دلت را براى آن، فارغ سازى و ذهنت را آماده و گوشت را ياددارنده و هوشت را تيز كنى .

حقاق الحقّ : ج ۱۲ ص ۱۱۷

۳۸. پرسيدن درباره نادانسته‌ها

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:لا تَزهَد في مُراجَعَةِ الجَهلِ، وإن كُنتَ قَد شُهِرتَ بِتَركِهِ.

از پرسيدن درباره نادانسته‌ها كوتاهى مكن؛ هرچند به دانش نامور شده باشى .

نزهة الناظر : ص ۹۲ ح ۱۷

۳۹. مرواريد گران‌بها در ميان زباله‌دانى

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:لا تُحَقِّرِ اللُّؤلُؤَةَ النَّفيسَةَ أن تَجتَلِبَها مِنَ الكِبَا الخَسيسَةِ، فَإِنَّ أبي حَدَّثَني قالَ : سَمِعتُ أميرَالمُؤمِنينَ عليه السلام يَقولُ : إنَّ الكَلِمَةَ مِنَ الحِكمَةِ تَتَلَجلَجُ في صَدرِ المُنافِقِ نُزوعاً إلى‌مَظانِّها حَتّى‌يَلفِظَ بِها فَيَسمَعَهَا المُؤمِنُ فَيَكونَ أحَقَّ بِها وأهلَها فَيَلقَفَها.

از اين كه مرواريد گران‌بها را از ميان زباله‌دانى پست برگيرى، دريغ مكن كه پدرم برايم روايت كرد و فرمود : «از اميرمؤمنان عليه السلام شنيدم كه مى‌فرمود : "سخن حكيمانه، در پى جايگاه اصلى‌اش آن قدر در سينه منافق بالا و پايين مى‌رود، تا آن را بر زبان بياورد و مؤمن بشنود ؛ چرا كه وى شايسته آن و بدان سزاوارتر است. پس آن را مى‌رُبايد"» .

الأمالي للطوسي : ص ۶۲۵ ح ۱۲۹۱

۴۰. در پيشگاه خداى عزّ وجلّ

امام زين العابدين عليه السلام :المُصلّي ما دامَ في صَلاتِهِ، فَهُوَ واقِفٌ بَينَ يَدَيِ اللَّهِ عزّ وجلّ .

نمازگزار تا آن گاه كه در نماز است، در پيشگاه خداى عزّ وجلّ ايستاده است.

كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۱ ص ۱۹۹ ح ۶۰۳

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث باقری

https://eitaa.com/joinchat/1420035197C5347afee1b

خلاصه زندگی امام باقر [ع]

نام: محمد

لقب: باقرالعلوم • صادقین

نسب: بنی‌هاشم • قریش

کنیه: ابوجعفر

زادروز: ۱ رجب سال ۵۷ قمری/۱۰ مه ۶۷۷م

زادگاه: مدینه

شهادت: ۷ ذی‌الحجه ۱۱۴ق/۲۸ ژانویه ۷۳۳م

قاتل: به دستور هشام بن عبدالملک

محل دفن: قبرستان بقیع

طول عمر: ۵۷ سال

والدین: امام سجاد • فاطمه دختر امام حسن(ع)

همسران: اُمّ فَروة • ام حکیم

فرزندان: جعفر، عبدالله، ابراهیم، عبیدالله، علی، زینب، ام سلمه

پس از: امام سجاد

مدت امامت: ۱۹ سال (۹۵ تا ۱۱۴ق)

نقش: مبارزه با اسرائیلیات • تربیت شاگرد در علوم مختلف

حوادث: نهضت علمی مسلمانان • مناظره با اسقف مسیحیان • مناظره با حسن بصری • مناظره با هشام بن عبدالملک...

مخالفان: هشام بن عبدالملک

یاران برجسته: زرارة • معروف بن خربوذ • برید بن معاویه • فضیل بن یسار • محمد بن مسلم • ابوبصیر

حاکمان هم‌عصر: ولید بن عبدالملک • سلیمان بن عبدالملک • عمر بن عبدالعزیز • یزید بن عبدالملک • هشام بن عبدالملک

احادیث مشهور: دعای سمات • دعای سحر • زیارت عاشورا • احادیث بنی الاسلام

آثار مرتبط: مسند الامام الباقر(ع) • حیاة الامام محمد الباقر(ع)؛ دراسة و تحلیل

چهل حدیث باقری

۱.اولین سخن امام مهدی(ع) پس از ظهور

الإمام الباقر(ع ) - فی بَیانِ كَلامِ الإِمامِ(ع) بَعدَ ظُهورِهِ - : أوَّلُ ما ینطِقُ بِهِ هذِهِ الآیةَ: «بَقِیتُ اللَّهِ خَیرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِینَ » ، ثُمَّ یقولُ:أنَا بَقِیةُ اللَّهِ فی أرضِهِ، وخَلیفَتُهُ، وحُجَّتُهُ عَلَیكُم، فَلا یسَلِّمُ عَلَیهِ مُسَلِّمٌ إلّا قالَ: السَّلامُ عَلَیكَ یا بَقِیةَ اللَّهِ فی أرضِهِ .

كمال الدین - به نقل از محمّد بن مسلم در باره سخن امام مهدى(ع) پس از ظهور -:امام باقر(ع)فرمود: «اوّلین سخنش، این آیه است: «بقیة اللَّه برایتان بهتر است، اگر باایمان باشید» . مى گوید: من بقیة اللَّه (ذخیره خدا) در زمین اویم، و جانشین او و حجّت بر شما. پس هیچ كس بر او سلام نمى دهد، جز آن كه مى گوید: سلام بر تو، اى ذخیره الهى در زمینش!».

هود : ۸۶ . كمال الدین: ص ۳۳۱ ح ۱ ۶

۲.زکات دانش

الإمام الباقر(ع ) : زَكاةُ العِلمِ أن تُعَلِّمَهُ عِبادَ اللّهِ .

امام باقر(ع ): زكات دانش آموختن آن به بندگان خداست .

الكافی : ۱ / ۴۱ / ۳

۳.هدایت به دست دانشمندان

الإمام الباقر(ع ) : العالِمُ كَمَن مَعَهُ شَمعَةٌ تُضیءُ لِلنّاسِ، فَكُلُّ مَن أبصَرَ بِشَمعَتِهِ دَعا لَهُ بِخَیرٍ .

امام باقر(ع ): دانشمند مانند كسى است كه شمعى به همراه دارد كه به مردم نور مى دهد، پس هر كه در پرتو شمع او ببیند، وى را دعاى خیر گوید.

الاحتجاج : ۱ / ۱۱ / ۶

۴.سکوت مؤدب و تسبیح جاهل

الإمام الباقر(ع ): صَمتُ الأَدیبِ عِندَ اللّهِ أفضَلُ مِن تَسبیحِ الجاهِلِ .

امام باقر(ع ): سكوت ادب آموخته، نزد خدا برتر از تسبیح نادان است .

أعلام الدین : ۹۶ .

۵.اهمیت عالم

الإمام الباقر(ع ): واللّهِ لَمَوتُ عالِمٍ أحَبُّ إلى إبلیسَ مِن مَوتِ سَبعینَ عابِدًا .

امام باقر(ع ): به خدا سوگند، نزد ابلیس مرگ دانشمند از مرگ هفتاد عابد محبوبتر است .

حلیة الأولیاء : ۳ / ۱۸ ۳

۶.ویژگی عالم

الإمام الباقر(ع ) : لا یكونُ العَبدُ عالِمًا حَتّى لا یكونَ حاسِدًا لِمَن فَوقَهُ، ولا مُحَقِّرًا لِمَن دونَهُ .

بنده دانشمند نباشد، مگر آنكه بر بالاتر از خود حسد نورزد و فروتر از خود را خوار نشمرد .

تحف العقول : ۲۹ ۴

۷.سه روز در پیش روی هر انسان

الإمام الباقر(ع ) : یابنَ الأیامِ الثَّلاثِ، یومُكَ الَّذی وُلِدتَ فیهِ، و یومُكَ الَّذی تَنزِلُ فیهِ قَبرَكَ، ویومُكَ الَّذی تَخرُجُ فیهِ إِلى رَبِّكَ، فَیا لَهُ مِن یومٍ عَظیمٍ .

امام باقر(ع ): اى فرزندِ روزهاى سه گانه: آن روز كه در آن زاده شدى، آن روز كه در قبرت فرود مى آیى و آن روز كه به سوى پروردگارت بیرون مى آیى . اى واى بر او از آن روز بزرگ!

تحف العقول: ص ۲۹ ۲

۸.بدترین پدر و بدترین فرزند

الإمام الباقر(ع ) : شَرُّ الآباءِ مَن دَعاهُ البِرُّ إلَى الإِفراطِ، وشَرُّ الأَبناءِ مَن دَعاهُ التَّقصیرُ إلَى العُقوقِ .

امام باقر(ع ): بدترین پدر، كسى است كه نیكى كردن، او را به زیاده روى وا دارد و بدترین فرزند، كسى است كه كوتاهى كردن، او را به نافرمانى و آزردن [ پدر] وا دارد .

تاریخ الیعقوبی: ج ۲ ص ۳۲ ۰

۹.ناسزاگویی

الإمام الباقر(ع ) : إنَّ اللّهَ یبغِضُ الفاحِشَ المُتَفَحِّشَ .

امام باقر(ع ): خداوند شخص ناسزا گوى بد دهن را دشمن دارد.

الكافی : ۲ / ۳۲۴ / ۴ .

۱۰.شگفتی از تکبر متکبران

الإمام الباقر(ع ) : عَجَبا للمُختالِ الفَخورِ! و إنّما خُلِقَ مِن نُطفَةٍ ثمّ یعودُ جِیفَةً، و هُو فیما بینَ ذلكَ لا یدرِی ما یصنَعُ بهِ !

امام باقر(ع ): شگفتا از متكبّرِ فخر فروش! او كه از نطفه اى آفریده شده و آن گاه به مردارى تبدیل مى شود و در این میان نمى داند با او چه خواهد شد!

الكافی : ۲ / ۳۲۹ / ۴ .

۱۱.استفاده از فرصت ها

الإمام الباقر(ع ) : بادِرْ بانتِهازِ البُغیةِ عِندَ إمكانِ الفُرصَةِ، و لا إمكانَ كَالأیامِ الخالِیةِ مَع صِحَّةِ الأبدانِ .

امام باقر(ع ): چون فرصت دست دهد به سوى هدف خود بشتاب، و هیچ فرصتى مانند روزهاى فراغتِ همراه با تندرستى نیست.

تحف العقول : ۲۸۶ .

۱۲.پذیرفتن خواستگار متدین و امانت دار

الإمام الباقر(ع) ـ لَمّا سُئلَ عَنِ النِّكاحِ ـ: مَن خَطَبَ إلَیكُم فَرَضِیتُم دِینَهُ و أمانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ «إلاّ تَفعَلُوهُ تَكُنْ فِتنَةٌ فِی الأَرضِ و فَسادٌ كَبیرٌ» .

امام باقر(ع )ـ در پاسخ به سؤال از ازدواج ـ فرمود: هرگاه كسى از دختر شما خواستگارى كرد و دیندارى و امانتدارى او را پسندیدید، به او همسر دهید كه «اگر چنین نكنید فتنه و فساد بزرگى در روى زمین پدید آید».

الكافی : ۵ / ۳۴۷ / ۱ .

۱۳.نیکی و صدقه پنهانی

الإمام الباقر(ع ) : البِرُّ و صَدقَةُ السِّرِّ ینفِیانِ الفَقرَ .

امام باقر(ع ): نیكى كردن و صدقه نهانى، فقر را از بین مى برند.

بحار الأنوار : ۷۴ / ۸۱ / ۸۳ .

۱۴.رکوع کامل و وحشت قبر

الإمام الباقر(ع ) : مَن أتَمَّ رُكوعَهُ لم تَدخُلْهُ وَحشَةٌ فی قَبرِهِ .

امام باقر(ع ): هر كه ركوع نمازش را كامل انجام دهد، هیچ ترس و وحشتى در قبر به سراغش نمى آید.

ثواب الأعمال : ۵۵ / ۱ .

۱۵.کم کردن خطا

الإمام الباقر(ع ) : تَخَلَّصْ إلى إجمامِ القَلبِ بِقِلَّةِ الخَطَأِ .

امام باقر(ع ): با كم كردن خطا، به آسایش دل دست یاب.

تحف العقول : ۲۸۵ .

۱۶.قناعت

الإمام الباقر(ع ) : مَن قَنِعَ بما رَزَقَهُ اللّهُ فهُو مِن أغنَى الناسِ .

امام باقر(ع ): كسى كه به آنچه خدا روزی اش كرده قانع باشد، از توانگرترین مردمان است.

الكافی : ۲ / ۱۳۹ / ۹ .

۱۷.کبر و نقص عقل

الإمام الباقر(ع ) : ما دَخَلَ قَلبَ امرِئٍ شیءٌ مِن الكِبرِ إلاّ نَقَصَ مِن عَقلِهِ مِثلُ ما دَخَلَهُ مِن ذلكَ، قَلَّ ذلكَ أو كَثُرَ .

امام باقر(ع ): هیچ مقدارى از تكبّر به دل آدمى راه نیابد، مگر این كه به همان اندازه، كم باشد یا زیاد، از خردش كاسته شود.

بحار الأنوار : ۷۸ / ۱۸۶ / ۱۶ .

۱۸.دروغ و ویرانی ایمان

الإمام الباقر(ع ) : إنّ الكذبَ هُو خَرابُ الإیمانِ .

امام باقر(ع ): دروغ، ویران كننده ایمان است.

بحار الأنوار : ۷۲ / ۲۴۷ / ۸ .

۱۹.بر آوردن حاجت برادر دینی

الإمام الباقر(ع ) : مَن قَضیٰ لِأَخیهِ المُؤمِنِ حاجَةً كَتَبَ اللّهُ بِها عَشرَ حَسَناتٍ، ومَحا عَنهُ عَشرَ سَیئاتٍ، ورَفَعَ لَهُ بِها عَشرَ دَرَجاتٍ، وكانَ عِدلَ عَشرِ رِقابٍ وَصَومِ شَهرٍ واعتِكَافِهِ فِی المَسجِدِ الحَرامِ .

امام باقر(ع ): هر کس حاجتی را از برادر دینی اش برآورد، خداوند در برابر آن، ده حسنه برایش می نویسد و ده سیئه را از او پاک می کند و ده درجه او را بالا می برد و برابر با آزاد کردن ده بنده و یک ماه روزه و اعتکاف او در مسجد الحرام است.

المؤمن: ص ۵۰ ح ۱۲۰ ، فرهنگ‌نامه اعتکاف، صفحه: ۴۸ .

۲۰.روزه مستحبی

الإمام الباقر(ع ) : إنَّ الرَّجُلَ لَیصومُ یوماً تَطَوُّعاً یریدُ ما عِندَ اللّهِ عزّ و جلّ، فَیدخِلُهُ اللّهُ بِهِ الجَنَّةَ .

امام باقر(ع ): همانا شخص، یک روز را به خاطر ثواب الهى، روزۀ مستحبّی مى گیرد و خداوند هم او را وارد بهشت مى سازد.

الكافی: ج ۴ ص ۶۳ ح ۵ ، فرهنگ‌نامه اعتکاف، صفحه: ۸۴ .

۲۱.رضایت شوهر

الإمام الباقر(ع ) : لا شَفیعَ لِلمَرأَةِ أنجَحُ عِندَ رَبِّها مِن رِضا زَوجِها .

امام باقر(ع ): براى زن، هیچ شفیعى نزد پروردگارش نجات بخش تر از رضایت شوهرش نیست.

الخصال: ص ۵۸۸ ح ۱۲ ، حكمت نامه فاطمى، صفحه: ۷۰۴ .

۲۲.همنشینی با اغنیا

الإمام الباقر(ع ) : لا تُجالِسِ الأَغنِیاءَ؛ فَإِنَّ العَبدَ یجالِسُهُم وهُوَ یرى أنَّ للّه عَلَیهِ نِعمَةً، فَما یقومُ حَتّى یرى أن لَیسَ للّه عَلَیهِ نِعمَةٌ .

امام باقر(ع ): با توانگران منشین كه بنده، چون با ایشان بنشیند، در آغاز اعتقاد دارد كه خدا به او نعمت بخشیده است و چون برخیزد، گمان دارد كه خدا به وى نعمتى نداده است.

الأمالی للصدوق: ص ۳۲۶ ح ۳۸۱ ، دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۷ صفحه: ۴۱۶ .

۲۳.اهمیت توبه

الإمام الباقر(ع ) : إنَّ اللّهَ تَعالى أشَدُّ فَرَحاً بِتَوبَةِ عَبدِهِ مِن رَجُلٍ أضَلَّ راحِلَتَهُ وزادَهُ فی لَیلَةٍ ظَلماءَ فَوَجَدَها، فَاللّهُ أشَدُّ فَرَحاً بِتَوبَةِ عَبدِهِ مِن ذلِكَ الرَّجُلِ بِراحِلَتِهِ حینَ وَجَدَها .

امام باقر(ع ): شاد شدن خداوند از توبه بنده اش بیشتر است تا شاد شدن مردى كه در شبى تار، شتر و ره توشه خود را گم كند و سپس آن را بیابد. خداوند از توبه بنده خود شادتر مى شود تا شاد شدن آن مرد از پیدا كردن شترش.

الكافی: ج ۲ ص ۴۳۵ ح ۸ ، دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۷ صفحه: ۵۰۲ .

۲۴.پایه گذاری سنت درست

الإمام الباقر(ع ) : أیما عَبدٍ مِن عِبادِ اللّهِ سَنَّ سُنَّةَ هُدىً، كانَ لَهُ أجرٌ مِثلُ أجرِ مَن عَمِلَ بِذلِكَ مِن غَیرِ أن ینقُصَ مِن اُجورِهِم شَیءٌ .

امام باقر(ع ): هر بنده اى از بندگان خدا سنّتى درست بگذارد، اجرش به اندازه اجر كسانى است كه بدان عمل مى كنند، بى آن كه از اجر آنان، چیزى كاسته شود.

ثواب الأعمال: ص ۱۶۱ ح ۱ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۵۴۲ .

۲۵.پایه گذاری سنت بد

الإمام الباقر(ع ) : أَیما عَبدٍ مِن عِبادِ اللّهِ سَنَّ سُنَّةَ ضَلالٍ، كانَ عَلَیهِ مِثلُ وِزرِ مَن فَعَلَ ذلِكَ مِن غَیرِ أن ینقُصَ مِن أوزارِهِم شَیءٌ .

امام باقر(ع ): هر بنده اى از بندگانِ خدا، سنّتى نادرست بگذارد، گناهش به اندازه گناه كسانى است كه به آن رفتار مى كنند، بى آن كه از گناهان ایشان، چیزى كاسته گردد.

ثواب الأعمال: ص ۱۶۱ ح ۱ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۵۴۲ .

۲۶.آثار دنیایی برخی اعمال

الإمام الباقر(ع ) : ثَلاثَةٌ مَعَ ثَوابِهِنَّ فِی الآخِرَةِ: الحَجُّ ینفِی الفَقرَ، وَالصَّدَقَةُ تَدفَعُ البَلِیةَ، وَالبِرُّ یزیدُ فِی العُمُرِ .

امام باقر(ع ): سه چیز است كه علاوه بر پاداش اُخروى [در دنیا نیز آثارى دارد]: حج، فقر را مى زداید، صدقه، بلا را دفع مى كند، و نیكى كردن بر عمر مى افزاید.

الدعوات: ص ۱۲۷ ح ۳۱۴ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۲۳۲ .

۲۷.گواهی به یگانگی خداوند

الإمام الباقر(ع ) : ما مِن شَیءٍ أعظَمُ ثَوابا مِن شَهادَةِ أن لا إلهَ إلاَّ اللّهُ .

امام باقر(ع ): هیچ چیزى ثوابش بزرگ تر از گواهى دادن به یگانگى خدا نیست.

الكافی: ج ۲ ص ۵۱۶ ح ۱ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۲۳۴ .

۲۸.شکیبایی در برابر مصیبت

الإمام الباقر(ع ) : مَن صَبَرَ وَاستَرجَعَ وحَمِدَ اللّهَ عز و جل، فَقَد رَضِی بِما صَنَعَ اللّهُ ووَقَعَ أجرُهُ عَلَى اللّهِ .

امام باقر(ع ): كسى كه [در هنگام مصیبت] شكیبایى كند و «إنا للّه و إنّا إلَیه راجعُون» بر زبان آورد و خداى عز و جل را حمد و سپاس گوید، بى گمان به آنچه خدا كرده، رضایت داده است و اجرش با خداست.

الكافی: ج ۳ ص ۲۲۳ ح ۱ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۴۵۸ .

۲۹.ثواب اعمال در روز جمعه

الإمام الباقر(ع ) : إنَّ الأَعمالَ تُضاعَفُ یومَ الجُمُعَةِ؛ فَأَكثِروا فیهِ مِنَ الصَّلاةِ وَالصَّدَقَةِ .

امام باقر(ع ): در روز جمعه، اعمال، چند برابر محاسبه مى شود. پس در آن روز، بسیار نماز بخوانید و صدقه دهید.

دعائم الإسلام: ج ۱ ص ۱۸۰ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۴۱۰ .

۳۰.تلاش برای رفع نیاز برادر مسلمان

الإمام الباقر(ع ) : مَن مَشى فی حاجَةِ أخیهِ المُسلِمِ أظَلَّهُ اللّهُ بِخَمسَةٍ وسَبعینَ ألفَ مَلَكٍ، ولَم یرفَع قَدَما إلاّ كَتَبَ اللّهُ لَهُ حَسَنَةً، وحَطَّ عَنهُ بِها سَیئَةً، ویرفَعُ لَهُ بِها دَرَجَةً، فَإِذا فَرَغَ مِن حاجَتِهِ كَتَبَ اللّهُ عز و جل لَهُ بِها أجرَ حاجٍّ ومُعتَمِرٍ .

امام باقر(ع ): هر كس براى [رفع] نیاز برادر مسلمانش حركت كند، خداوند با هفتاد و پنج هزار فرشته بر او سایه مى افكند و هر قدمى كه بردارد، خداوند برایش یك كار نیك مى نویسد و یك گناه از او را مى زداید و او را یك درجه بالا مى برد و چون نیاز او را برآورده ساخت [و كارش را انجام داد و مشكل او را حل كرد]، خداوند به ازاى آن برایش اجر حج گزار و عمره گزار را مى نویسد.

الكافی: ج ۲ ص ۱۹۷ ح ۳ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۵۰۲ .

۳۱.هدایت دیگران

الإمام الباقر(ع ) : مَن عَلَّمَ بابَ هُدىً فَلَهُ مِثلُ أجرِ مَن عَمِلَ بِهِ، ولا ینقُصُ اُولئِكَ مِن اُجورِهِم شَیئا .

امام باقر(ع ): هر كس راه هدایتى را [به دیگرى] بیاموزد، به سان پاداش هر كس كه به آن عمل كند، از آنِ او خواهد بود و از پاداش عمل كنندگان، چیزى كاسته نخواهد شد.

الكافی: ج ۱ ص ۳۵ ح ۴ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۵۳۴ .

۳۲.نماز شب

الإمام الباقر(ع ) : إنَّ صَلاةَ اللَّیلِ... هِی هَدِیةُ المُؤمِنِ إلى رَبِّهِ، فَأَحسِنوا هَدایاكُم إلى رَبِّكُم یحسِنِ اللّٰهُ جَوائِزَكُم؛ فَإِنَّهُ لا یواظِبُ عَلَیها إلّا مُؤمِنٌ أو صِدِّیقٌ .

امام باقر(ع ): نماز شب... هدیۀ مؤمن است به پروردگارش. پس به پروردگارتان، هدیه هاى نیكو دهید تا خداوند، جایزه هاى نیكو به شما دهد؛ چه این که بر نماز شب، مواظبت نمى كند، مگر مؤمن [کامل] یا صدّیق.

أعلام الدین: ص ۲۶۳ ، فرهنگ نامۀ تهجّد، صفحه: ۱۸۰ .

۳۳.عرضه اعمال بر پیامبر(ص)

الإمام الباقر(ع ) : إنَّ أعمالَ العِبادِ تُعرَضُ عَلى نَبِیكُم كُلَّ عَشِیةِ الخَمیسِ، فَلیستَحی أحَدُكُم أن یعرَضَ عَلى نَبِیهِ العَمَلُ القَبیحُ .

امام باقر(ع ): کارهاى بندگان، غروب هر پنج‌شنبه بر پیامبرتان عرضه مى شود. بنا بر این، هر یک از شما باید شرم کند از این که کار زشت بر پیامبرش عرضه شود.

بصائر الدرجات: ص ۴۲۶ ح ۱۴ ، فرهنگ‌نامه جمعه، صفحه: ۵۰ .

۳۴.بهترین عبادت در روز جمعه

الإمام الباقر(ع ) : ما مِن شَیءٍ یعبَدُ اللّهُ بِهِ یومَ الجُمُعَةِ أحَبُّ إلَی مِنَ الصَّلاةِ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ .

امام باقر(ع ): در روز جمعه هیچ عبادتی نزد من دوست داشتنى تر از صلوات فرستادن بر پیامبر و خاندانش نیست.

الكافی: ج ۳ ص ۴۲۹ ح ۳ ، فرهنگ‌نامه جمعه، صفحه: ۱۱۴ .

۳۵.نزدیک ترین حالت بنده به خدا

الإمام الباقر(ع ) : أقرَبُ ما یكونُ العَبدُ مِنَ اللَّهِ إذا كانَ فِی الصَّلاةِ .

امام باقر(ع ): نزدیك ترین حالت بنده به خدا، هنگامى است كه در نماز است .

دعائم الإسلام: ج ۱ ص ۱۳۴ ، شناخت‌نامه نماز، جلد ۱ صفحه: ۲۰۴ .

۳۶.توجه در نماز

الإمام الباقر(ع ) : إذا قُمتَ فِي الصَّلاةِ فَعَلَيكَ بِالإِقبالِ عَلى صَلاتِكَ، فَإِنَّما يُحسَبُ لَكَ مِنها ما أقبَلتَ عَلَيهِ .

امام باقر(ع ): هنگامى كه به نماز مى ايستى، پيوسته با توجّه باش؛ چرا كه از نماز، آنچه را به آن توجّه دارى، به حساب مى آيد.

الكافي: ج ۳ ص ۲۹۹ ح ۱ ، شناخت‌نامه نماز، جلد ۱ صفحه: ۲۷۸ .

۳۷.هنگام تشییع جنازه

الإمام الباقر(ع ) : إذا كنتَ في جَنازَةٍ فكُنْ كأنّكَ أنتَ المَحمولُ، و كأنّكَ سَألتَ ربَّكَ الرَّجعَةَ إلَى الدُّنيا لِتَعمَلَ عَمَلَ مَن عاشَ؛ فإنّ الدُّنيا عِندَ العُلَماءِ مِثلُ الظِّلِّ .

امام باقر(ع ): هرگاه جنازه اى را تشييع مى كنى، چنان باش كه انگار اين تويى كه بر دوش ها حمل مى شوى و گويى از پروردگارت مى خواهى تو را به دنيا باز گرداند، تا همچون كسى كه زنده است كار كنى؛ زيرا كه دنيا در نظر دانايان مانند سايه است.

الزهد للحسين بن سعيد: ۵۰ / ۱۳۳ ، ميزان الحكمه، جلد ۱۱ صفحه: ۱۳۹ .

۳۸.سخن گفتن به اندازه آگاهی

الإمام الباقر(ع ) : إنّي لَأكْرَهُ أن يكونَ مِقدارُ لِسانِ الرجُلِ فاضِلاً على مِقدارِ عِلمِهِ .

امام باقر(ع ): من خوش ندارم كه اندازه زبان مرد، فزونتر از اندازه دانش او باشد.

شرح نهج البلاغة: ۷ / ۹۲ ، ميزان الحكمه، جلد ۱۰ صفحه: ۱۹۵ .

۳۹.مواظبت بر سخن

الإمام الباقر(ع ) : إنّ هذا اللِّسانَ مِفتاحُ كلِّ خَيرٍ و شَرٍّ، فيَنبَغي للمؤمنِ أن يَختِمَ على لِسانِهِ كَما يَختِمُ على ذَهَبِهِ و فِضَّتِهِ .

امام باقر(ع ): راستى كه اين زبان، كليد هر خوبى و بدى است. پس، سزاوار است كه مؤمن بر زبان خود مهر زند، همان گونه كه بر [كيسه] زر و سيم خويش مهر مى زند.

تحف العقول: ۲۹۸ ، ميزان الحكمه، جلد ۱۰ صفحه: ۲۵۹ .

۴۰.بیماری

الإمام الباقر(ع ) : الجَسَدُ إذا لم يَمرَضْ أشِرَ، و لا خَيرَ في جَسَدٍ يَأشَرُ .

امام باقر(ع ): جسم اگر بيمار نشود، سرمست مى شود و در بدنى كه [به بيمارى دچار نشود و] سرمست شود، خيرى نيست.

مشكاة الأنوار: ۴۸۷ / ۱۶۲۶ ، ميزان الحكمه، جلد ۱۰ صفحه: ۴۹۷ .

وسائل الشّیعة: ج ۱۶، ص ۹۵، ح ۲۱۰۷۴.

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث صادقی

https://eitaa.com/joinchat/1420690557C2407cec50c

خلاصه زندگی امام صادق [ع]

نام: جعفر

لقب: صادق • صادقین • شیخ‌الائمه

نسب: بنی‌هاشم • قریش

کنیه: ابوعبدالله

زادروز: ۱۷ ربیع‌الاول ۸۳ق/۲۰ آوریل ۷۰۲م

زادگاه: مدینه

شهادت: ۲۵ شوال ۱۴۸ق/۱۴ دسامبر ۷۶۵م

قاتل: منصور عباسی

محل شهادت: مدینه

محل دفن: بقیع

آرامگاه: بقیع

طول عمر: ۶۵ سال

والدین: امام محمد باقر علیه ‌السلام • ام ‌فروه

همسران: حمیده • فاطمه

فرزندان: اسماعیل • عبدالله • ام‌فروه • موسی(ع) • اسحاق • محمد • عباس • علی • اسماء • فاطمه

آغاز امامت: ۷ ذی‌الحجه ۱۱۴ق/۲۸ ژانویه ۷۳۳م

پس از: امام محمد باقر

مدت امامت: ۳۴ سال (۱۱۴ تا ۱۴۸ق)

نقش: رئیس مذهب جعفری

حوادث: آتش‌زدن خانه امام صادق(ع) • ظهور فرقه خطابیه

یاران برجسته: زرارة • محمد بن مسلم • برید بن معاویه • جمیل بن دراج • عبدالله بن بکیر و...

حاکمان هم‌عصر: هشام بن عبدالملک • ولید بن یزید • سفاح • منصور دوانیقی

احادیث مشهور: حدیث جنود عقل و جهل • مقبوله عُمَر بن حَنظَله • حدیث عِنوان بَصری • دعای ندبه • دعای عهد • دعای یا علی یا عظیم • زیارت اربعین • زیارت وارث...

آثار مرتبط: الامام الصادق و المذاهب الاربعة • زندگانی امام صادق • پیشوای صادق • سریال امام الفقهاء...

چهل حدیث صادقی

1. چهار بنیان زندگى

قیلَ لِلصـادِقِ علیه السلام: عَلى ماذا بَنَیْتَ أَمْرَکَ؟ فَقالَ علیه السلام: عَلى أَرْبَعَةَ أَشْیاءَ: عَلِمْتُ أَنَّ عَمَلى لایَعْـمَلُهُ غَیرى فَاجْتَهَدْتُ وَ عَلِمْتُ أَنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ مُطَّلِعٌ عَلىَّ فَاسْتَحْیَیْتُ وَ عَلِمْتُ أَنَّ رِزقى لایَاکُلُهُ غَیرى فَا طْمَانَنْتُ وَ عَلِمْتُ أَنَّ اخِرَ أَمْرى الْمَوتُ فَاسْتَعْدَدتُ. [بحار الانوار، 78: 228 ح 100]

به امام صادق علیه السلام گفتند: کار خود را به چه اساسى استوار ساخته اى؟ فرمود: بر چهار بنیان:

[اول] دانستم که عمل مرا کسى دیگر انجام نمى دهد پس تلاش نمودم

[دوم] دانستم که خداى بر من آگاه است پس حیا کردم.

[سوم] دانستم که روزى مرا دیگرى نمى خورد پس آرام گرفتم

[چهارم] دانستم که پایان کار من مرگ است پس براى آن آماده شدم

کیفیت عمل هر کس، بر پایه بینش و باور او استوار است. کسى که به ارتباط عمل و پاداش معتقد باشد و خدا را شاهد بر کارهاى خویش بداند و به روزىِ مقدّر قانع باشد و مرگ را باور داشته باشد، از پستى ها و پلیدى ها و گناهان دورى مى کند و براى سعادت اخروى مى کوشد.

2. ستایش خداى در مصیبت‌ها

کانَ أَبُوُ عَبْدِ اللّه ِ علیه السلام یَقُولُ عِنْد اَلْمُصیبَةِ: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّـذى لَمْ یَجْعَلْ مُصیبَـتى فى دینى وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى لَوْ شاءَ أَنْ یَجْـعَلَ مُصیبَتى أَعـظَمَ مِمّـا کانَتْ وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلَى الاَْمْرِ الَّذى شاءَ أَنْ یَکُونَ فَکانَ. [کافى 3: 262 ح 42، تحف العقول 381]

امام صادق علیه السلام بهنگام مصیبت و مشکلات مى فرمود: سپاس خدایى را که مصیبت مرا در دینم قرار نداد و سپاس خدایى را که اگر مى خواست مصیبت مرا بیش از این قرار دهد

[مى توانست] و ستایش خدایى را بر آنچه که او خواست و همان نیز انجام گرفت.

مصیبت در دین، بدتر و سخت تر از مصیبت در جسم و مال و فرزندان و بستگان است، همچنان که عافیت در دین هم، از همه عافیت ها برتر است. اگر انسان به بلاها و گرفتاریهاى بیشتر و سخت ترى که ممکن بوده براى او پیش آید، ولى به لطف الهى بر سرش نیامده است توجه داشته باشد، همیشه شاکر خواهد بود.

3. تـوسّـل

عَـنْ داوُدِ الـرِّقى قـالَ: اِنّى کُنْتُ أَسْـمَعُ أَباعَبْـدِاللّه ِ علیه السلام أَکْثَرَ ما یُـلِحُّ بِهِ فىالدُّعاءِ عَلَى اللّه ِ بِحَقِّ الْخَمْسَةِ یَعْنى رَسُولَ اللّه ِ وَأَمیرَالْمُومنینَ وَفاطِمَةَ وَالْحَسَنَ وَالْحُسَینَ علیهم السلام. [وسائل الشیعه 4: 139 ح 1]

داود رقى (از اصحاب امام صادق علیه السلام) مى گوید: من از امام صادق علیه السلام مى شنیدم که در هنگام اصـرار دعاهایش بیشتر مواقـع خداى را به حق پنج نفر مى خواند، یعنى رسول خـدا و امیرمؤمنان و فاطـمه زهراء و حسن و حسین (درود خدا بر آنها باد).

توسّل، دستور دینى است. براى حاجت خواستن از درگاه خدا، باید وسیله داشت. توسّل یعنى وسیله آوردن به درگاه الهى (و ابتغوا الیه الوسیله) و بهترین وسیله، اهل بیت عصمت و طهارتند که در پیشگاه خدا قرب و منزلت و آبرو دارند و خدا به حرمت جاه و مقامشان حاجت بندگان را بر مى آورد.

4. عشـق به خــدا

امام صادق علیه السلام فرمود: وَلکِنّى أَعْبُدُهُ حُبّاً لَهُ عَزَّوَجَلَّ وَ تِلْکَ عِبادَةُ الْکِرامِ [وسائل الشیعه 1: 45 ح 2؛ مشکاة الانوار ص 128]

امام صادق علیه السلام فرمود: عبادت کنندگان سه دسته اند گروهى خداى را عبادت مى کنند به امید و برخى عبادت مى کنند از ترس. ولى من او را عبادت مى کنم بواسطه آنکه به او عشق مى ورزم و این عبادت کریمان است.

5. بیـم از خــداوند

قالَ مالِکُ: قَدْ کُنْتُ أَخْتَلِفُ اِلَیْهِ زَمانا فَما کُنْتُ أَراهُ اِلاّ عَلى ثَلاثِ خِصالٍ: اِمّا مُصَـلّیا وَ إمّا صامِتا وَ إمّا یَقْـرَءُ الْقُـرانَ وَ لایَتَکَلَّمُ فیما لایَعْـنیه فَکانَ مِنَ الْعُلَماءِ الْعِـبادِ الَّذینَ یَخْـشَونَ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ. [بحارالانوار 17 : 32 ح 14]

مالک (پیشواى فرقه مالکیه از اهل سنت) مى گوید من مدت زمانى به خدمت امام صادق علیه السلام رفت و آمد داشتم، او را هرگز در غیر این سه حالت ندیدم: یا نماز مى گزارد، یا سکوت مى نمود (در برخى روایات یا به نماز ایستاده بود) یا قرآن تلاوت مى کرد و در آنچه که سودى نداشت سخن نمى راند و او از دانشمندان و بندگان خداى بود آنانکه از خداى در بیم و هراس اند.

حفظ زبان از سخنان بیهوده، از نخستین گام هاى سیر و سلوک است. عادت دادن خود به تلاوت قرآن و ذکر خدا، گام دیگرى در راه خودسازى است. عارفان هرگز فرصت هاى عمر را هدر نمى دهند و «زمان» را با نماز و دعا و ذکر و عبادت و تلاوت پر مى کنند.

6. یـاد سیـدالشـهداء

قالَ الْصّـادِقُ علیه السلام: اِنّى ما شَرِبْتُ ماءً بارِداً اِلاّ ذَکَرْتُ الْحُسَیْنَ علیه السلام. [وسائل الشیعه 17: 216 ح 1]

امام صـادق علیه السلام: من هرگز آب سرد ننوشیدم مگر آنکه از امام حسین علیه السلام یاد نمودم.

یاد ابا عبداللّه علیه السلام و تشنگى آن شهید مظلوم هنگام نوشیدن آب خنک و گوارا، از توصیه هاى مؤکد پیشوایان دین است.

7. در انتـظار مهـدى علیه ‌السلام

عَنْ سُدَیر الصَّیْرَفى عَنْ أَبى عَبْدِاللّه علیه السلام فى حَدیثٍ طَویْلِ أَنَّهُ کانَ یَقُولُ: سَیّدى غَیْبَتُکَ نَفَتْ رُقادى وَضَیَّقَتْ عَلَىَّ مِهادى وَ ابْتَـزَّتْ مِنّى راحَةَ فُؤادى. [اثبات الهداة 6: 414 ح 162]

سدیر صیرفى (یکى از یاران امام صادق علیه السلام) در حدیثى طولانى مى گوید: آن حضرت همواره مى گفت: سرورم (حضرت مهدى علیه السلام) غیبت تو خواب از چشمم ربوده و خوابگاه را بر من تنگ نموده و راحتى قلب را از من گرفته است.

8. نمـاز شب در سـفر

عَنِ الْحَلَبى قالَ: سَأَلْتُ أَبا عَبْدِ اللّه ِ عِنْ صَلاةِ الْلَّیْلِ وَ الْوَتْرِ فى أَوَّلِ الْلَیْلِ فى السَّفَرِ اِذا تَخَوَّفْتُ الْبَرْدَ وَ کَانَتْ عِلَةٌ، فَقالَ: لا بَـأسَ أَنَا أَفْـعَـلُ ذلِکَ. [کافى 3: 441 ح 10، وسائل الشیعه 3: 183 ح 8]

حلبى (یکى از یاران امام صادق علیه السلام) مى گوید: از امام صادق علیه السلام راجع به نماز شب و نماز وتر پرسیدم آیا در هنگام سفر و ترس از سرما و یا وجود بیمارى در ابتداى شب مى توان آن را خواند؟ امام علیه السلام فرمود: آرى اشکالى ندارد و من نیز این چنین مى کنم.

9. لباس نـماز و دعـا

وَ کانَ لَهُ [الصّادِقُ علیه السلام]: ثَوبانِ خَشِنانِ یُصَـلّى فیهِما فى بَیْـتِهِ فَاِذا أَرادَ أَنْ یَسْأَلَ اللّه ُ الْحاجَةَ لَبِسَهُما. [دعائم الاسلام 2: 159 ح 565]

امام صادق علیه السلام را دو لباس خشـن بود که در خانه با آنها نماز مى گذارد و چون مى خواست از خدا حاجتى بخواهد (دعا کند) آن دو لباس را مى پوشید.

این سیره درباره امام باقر علیه السلام هم نقل شده است. چنین لباسى حالت خضوع و فروتنى مى آورد و سبب خشوع در نماز و دعا مى شود.

10. سجده هنگام حاجت خواهى

اِنَّ الصّـادِقَ علیه السلام کانَ اِذا أَلَحَّتْ بِهِ الْحـاجَةُ یَسْجُدُ مِنْ غَیْرِ صَـلاةٍ وَ لارُکُوعٍ یَقُـوُلُ: یـا أَرْحَمَ الرّاحمینَ سَبْعا ثُمَّ یَسأَلُ حاجَتَهُ. [بحارالانوار 95: 164 ح 18]

همانا امام صادق علیه السلام چون حاجتى مهم داشت بدون نماز و رکوع به سجده مى رفت و هفت بار مى گفت یا ارحم الراحمین سپس حاجت خود را از خدا درخواست مى کرد.

11. سـجده بر تربت کربلا

قالَ مُعاویةُ بْنُ عَمارٍّ: کانَ لاَِبى عَبْدِ اللّه ِ علیه السلام خَریطَةُ دیباجٍ صَفْراءَ فیها تُرْبَةُ أبى عَبْدِاللّه ِ علیه السلام فَکانَ اِذا حَضَرَتِ الصَّلاةُ صَبَّهُ عَلى سَجّادَتِهِ وَ سَجَدَ عَلیهِ. [وسائل الشیعه 3: 608 ح 3]

معاویه بن عمار (یکى از اصحاب امام صادق علیه السلام)مى گوید: امام صادق علیه السلام را کیسه اى ابریشمین و زرد بود که در آن خاک کربلاى حسین بود. چون هنگام نماز فرا مى رسید آن خاک را بر سجاده خود مى ریخت و بر آن سجده مى کرد.

فضیلت سجده بر تربت سیّد الشهدا علیه السلام بسیار است. سجده بر تربت و ذکر گفتن با تسبیحى که از تربت قبر آن حضرت تهیّه شده باشد، یادآور آن امام مظلوم و الهام بخش جانبازى و فداکارى در راه دین است. از تربت شهید، بوى خون و جهاد به مشام مى رسد و اینگونه یادآورى از واقعه عاشورا، تجدید میثاق با آن حماسه بزرگ و حماسه آفرینان خدایى است.

12. در کنــار کعـبه

قـالَ جَمْـیلٌ: وَ رَاَیْتُ أَبا عَبْدِاللّه ِ علیه السلام یَسْتَلِمُ الاَرْکانَ کُلَّها. [کافى 4: 408 ح 9]

جمیل (از اصحاب حضرت صادق علیه السلام) مى گوید: امام صادق علیه السلام را دیدم که تمامى گوشه هاى کعبه را استلام مى کرد (به آن ارکان دست مى مالید).

مستحب است هنگام طواف کعبه، وقتى به نزدیک چهار گوشه آن مى رسیم، آن ها را لمس کنیم.

13. اقـرار به گنـاهان

عَنْ أَبى عَبْدِاللّه ِ علیه السلام: اَنَّهُ کانَ اِذا انْتَهى اِلى الْمُلْتَزَمِ قالَ لِمَوالیهِ: أَمیطُوا عَنّى حَتّى اُقِرَّ لِرَبّى بِذُنُوبى فى هذا الْمَکانِ، فِاِنَّ هذا مَکانٌ لَمْ یُقِرَّ عَبْدٌ لِرَبِّهِ بِذُنُوبِهِ ثُمَّ أَسْتَغْفَرَ اللّه َ اِلاّ غَفَرَ اللّه ُ لَهُ. [کافى 4: 401 ح 4، وسائل الشیعه 9: 424 ح 5]

امام صادق علیه السلام چون به ملتزم (قسمتى از دیوار کعبه بین حجر الاسود و در خانه کعبه) مى رسید به غلامانش مى فرمود: از من دور شوید تا در پیشگاه خداوند به گناهانم اعتراف کنم، زیرا این جا مکانى است که هر بنده اى در پیشگاه خدا اقرا به گناهانش کند و از خدا آمرزش بخواهد خدا او را مى بخشاید.

کعبه مقدس، خصوصا نزدیک درِ کعبه، جاى مقدّسى است که سزاوار است بنده گنهکار، در پیشگاه خدا گریه و تضرّع کند و از او مغفرت و رحمت بطلبد. خداى کریم هم پناه آورندگان به درگاهش را ردّ نمى کند و امیدواران رحمتش را محروم نمى سازد.

14. منـاجات آخـر شـب

عَنْ عَبْدِ الرَّحْمنِ بْنِ الْحَجّاجِ قالَ: کانَ أَبا عَبْدِ اللّه ِ علیه السلام اِذا قامَ اخِرَ الْلَّیلِ یَرْفَعُ صَوْتَهُ حَتّى یَسْمَعَ أَهْلُ الدّارِ وَ یَقُولُ: اَللّهْمَّ أَعِنّى عَلى هَوْلِ الْمُطَّلَعْ وَ وَسِّعْ عَلَىَّ ضیقَ الْمَضْجَعِ وَ ارْزُقْنى خَیْرَ ما قَبْلَ الْمَوْتِ وَ ارْزُقْنى خَیْرَ ما بَعْدَ الْمَوْتِ. [کافى 2: 538 ح 13، بحارالانوار 87: 192]

عبدالرحمن بن حجاج (یکى از یاران حضرت) مى گوید: امام صادق علیه السلام چون آخر شب (براى مناجات با خدا) بر مى خاست، صداى خود را (به دعا) بلند مى کرد تا خانواده اش بشنوند و مى گفت: خدایا مرا در بیم قیامت کمک فرما و تنگاى خوابگاه (قبر) را بر من وسیع فرما و خیر قبل از مرگ و پس از مرگ را بر من روزى فرما.

نماز شب، خلوت کردن بنده با خدا و رازگویى عبد با مولاست. آنان که در پى قرب خدایند، از این فرصت بهره مى گیرند و با تضرّع به درگاه الهى، از او مغفرت مى طلبند.

15. مهـر پیـامبر صلى‌ الله ‌علیه‌ و ‌آله

[کانَ الصّـادِقُ علیه السلام] اِذا ذَکَرَ النَّـبِىَّ صلی الله علیه و آله قالَ: بِأَبى وَ أُمّى وَ نَفْسى وَ قَوْمى وَ عِتْرَتى. [تفسیر البرهان 1: 307 ح 4]

امام صـادق علیه السلام چون از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله یاد مى کرد مى گفت: پدرم، مادر، جانم، قبیله و خاندانم فداى او باد.

ارزش وجود پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به حدّى است که کسى چون امام صادق علیه السلام هم خود را فداى آن حضرت مى داند.

16. بـوى خـوش و روزه

کانَ أَبُوعَبْدِاللّه علیه السلام اِذا اصامَ تَطَیَّبَ بِالطّیبِ وَ یُقُولُ: اَلطّـیبُ تُحْـفَةُ الصّـائِم. [کافى 4: 113 ح 3، من لایحضره الفقیه 2: 112 ح 1872]

امام صادق علیه السلام چون روزه مى گرفت بوى خوش به کار مى برد و مى فرمود: بوى خوش هـدیه روزه دار است.

عطر و بوى خوش، نشاط آور است و توصیه شده هنگام نماز و عبادت و زیارت و روزه دارى، از آن استفاده شود. مسلمان خوب است همیشه معطّر و خوشبو باشد.

17. روزه و گیـاهان خوشبو

کانَ أَبُوعَـبْدِاللّه ِ علیه السلام اِذا صـامَ لایَشُّـمُ الرَّیْحانَ فَسَأَلْتُهُ عَنْ ذلِکَ فَقـالَ: اَکـْرَهُ أَنْ أَخْـلِطَ صَوْمى بِلَـذَّةٍ. [من لایحضره االفقیه 2: 114 ح 188، وسائل الشیعه ج 7: 67 ح 15]

امام صادق علیه السلام چون روزه مى داشت گیاهان و گلهاى خوشبو را نمى بویید. از آن حضرت در این باره سوال کردم فرمود: دوست ندارم که روزه خود را با لذت بیامیزم.

[ـ از نظر فقهى نیز بوئیدن گیاهان خوشبو مکروه است ولى استعمال عطر مستحب است. بنابراین بین این روایت و روایت قبلى منافاتى نیست.]

18. احترام مـاه رمضـان

قالَ الصّادِقُ علیه السلام: اِنّی اِذا سـافَرْتُ فى شَـهْرِ رَمَضـانَ ما آکُلُ اِلاّ الْقُوتَ وَ ما أَشْرَبُ کُلَّ الرَّىِّ. [وسائل الشیعه 7: 147 ح 5]

امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه در ماه رمضان به مسافرت مى روم [به احترام ماه رمضان اگر چه مسافرم و روزه بر من واجب نیست ولى] جز به اندازه رمق داشتن غذا نمى خورم و هرگز از آب در حدّ سیراب شدن نمى نوشم.

با آنکه مسافر در ماه رمضان نباید روزه بگیرد و خوردن آب و غذا براى او اشکالى ندارد، ولى براى آنکه از حالت روزه داران فاصله زیادى نداشته باشد و حرمت ماه رمضان هم محفوظ بماند، خوب است که اگر مى خورد و مى آشامد، به اندازه ضرورت باشد، نه آنکه غذا و آب کامل بخورد و بنوشد. این عمل، اثر تربیتى و خودسازى دارد و تسلّط بر نفس را افزایش مى دهد و آدمى را از سیطره شکم رها مى سازد.

19. رسـیدگى به نیازمندان

عَنْ هِشامِ بْنِ سالِمٍ: کانَ أَبُوعَبْدِاللّه ِ علیه السلام اِذا اعتَّمَ وَ ذَهَبَ مِنَ اللَّیْلِ شَـطْرُهُ أَخَـذَ جِرابا فیهِ خُـبْزٌ وَ لَحْمٌ وَ الدَّراهِمُ فَحَمَلَهُ عَلى عُنُقِهِ ثُمَّ ذَهَبَ اِلى اَهْلِ الْحاجَةِ مِنْ أَهْلِ الْمَدینَةِ فَقَسَّـمَهُ فیهِمْ وَ لا یَعْرِفُونَهُ فَلّما مَضى أَبُوعَبـْدِ اللّه ِ علیه السلام فَقَـدُوا ذلِکَ فَعَلِمُوا أَنَّهُ کانَ أَبُوعَـبْدِاللّه ِ علیه السلام. [کافى 4: 8 ح 1، بحار الانوار 47: 38 ح 47]

هشام بن سالم (از یاران امام صادق علیه السلام) مى گوید: چون پاره اى از شب مى گذشت امام صادق علیه السلامکیسه اى انباشته از پول و نان و گوشت بر دوش مى کشید و به سراغ نیازمندان شهر مدینه مى رفت و آن را بین آنان تقسیم مى کرد و آنها هیچگاه او را نمى شناختند و چون امام علیه السلام درگذشت و این بخشش ها قطع شد فهمیدند آن شخص امام صادق علیه السلام بوده است.

کمک خالصانه به محرومان و انفاق به صورت ناشناس، در سیره امامان معصوم وجود داشته است و این روحیه مردمى و نوعدوستى آنان را مى رساند.

20. بخشـش گســترده

قالَ الهِیاجُ بْنُ الْبَسطامِ: کانَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَّمَدٍ یُطْعِمُ حَتّى لایَبْقى لِعَیالِهِ شَىْ ءٌ. [بحارالانوار 47: 33 ح 3، کشف الغمه 2: 157]

هیاج بن بسطام (یکى از راویان حدیث) مى گوید: امام صادق علیه السلام آن قدر مردم را اطعام مى کرد که براى خانواده خودش چیزى باقى نمى ماند.

این نمونه و جلوه اى از ایثار و مقدم داشتن دیگران بر خویش است و درس مهم براى مدّعیان مسلمانى است.

21. کشاورزى براى روزى حلال

قالَ الصّادِقُ علیه السلام: اِنّى لاَعْمَلُ فى بَعْضِ ضِیاعى حَتّى أَعْرَقَ وَ اِنَّ لى مَنْ یَکْفینى لِیَعْلَمَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ أَنّى أَطْلُبُ الرِّزْقَ الْحَلالَ. [وسائل الشیعه 12: 23 ح 8]