حقوق مالیاتی در اسلام
در ابتدا به انواع مالیاتهای اسلامی شامل زکات، خمس، جزیه، خراج و مالیات های متغیر که حاکم اسلامی در موارد و شرایط خاصی وضع می نماید و همچنین شبه مالیاتها پرداخته شده و به طور مختصر به انواع مالیاتها از نظر میزان و نرخ مالیات و همچنین مبنای مالیاتی اشاره شده است.
چکیده:
در ابتدا به انواع مالیاتهای اسلامی شامل زکات، خمس، جزیه، خراج و مالیات های متغیر که حاکم اسلامی در موارد و شرایط خاصی وضع می نماید و همچنین شبه مالیاتها پرداخته شده و به طور مختصر به انواع مالیاتها از نظر میزان و نرخ مالیات و همچنین مبنای مالیاتی اشاره شده است. سپس صفات و شرایط مالیاتهای اسلامی از قبیل عدالت و سهولت در پرداخت مورد بحث واقع گردید. خصایص گیرندگان مالیات، چگونگی جمع آوری و مصرف آن و نیز تخفیف مالیات از منظر امام علی (ع) مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه به برخی ویژگیهای مالیاتهای اسلامی و تفاوت مالیاتهای اسلامی با مالیاتهای متعارف پرداخته شده است. در پایان نتیجه گیری شد که ساماندهی مالیاتهای اسلامی، اثرات مطلوبی را در جامعه اسلامی به همراه خواهد داشت.
مقدمه:
واژه مالیات از کلمه مال گرفته شده و در معانی "اجر و پاداش، زکات مال، جریمه ، خراج، باج و ..." به کار می رود. در اصطلاح علم اقتصاد، مالیات عبارتست از بخشی از درآمد، ثروت، فروش و یا بخشی از هر نوع پایه حقوقی دیگر که توسط دولت از اشخاص حقیقی و حقوقی اخذ می شود. برخی نظریه¬پردازان اسلامی، مالیات اسلامی را این گونه تعریف کرده¬اند: «مالیات اسلامی حقی معلوم است که قانون¬گذار اسلامی، بر دارایی افراد واجب کرده است». این حق به صورت نقدی و غیر نقدی بنا به شروط معین و با تکیه بر دستورالعمل¬های مالی دریافت می¬شود و هر فرد چه در حمایت دولت اسلامی و یا خارج از این محدوده باشد، مکلف به پرداخت حقی است که بر ذمه دارد.
از زمانی که دولت در زندگی بشر به وجود آمد، دولت مردان برای اداره تشکیلات خود، نیاز به اموالی داشتند، که یا از راه املاک خالصانه دولت این اموال را تأمین می کردند، یا از مردم و صاحبان املاک خصوصی خراج می گرفتند و یا از حاکمان محلی و تحت الحمایه خود باج دریافت می کردند. اخذ مالیات در سراسر جهان امری متداول بوده است. از برخی از نقل های تاریخی برمی آید که در یونان قدیم، دولت از راه دریافت حقوق گمرکی و عوارض اداره می شد. در ایران باستان نیز همانند امپراطوری روم مالیات هایی وضع شده بود. در غرب، فیزیوکرات ها از نخستین کسانی بودند که به مالیات به عنوان موضوعی مستقل و مهم پرداختند. در ادوار پیشین، رایج ترین مالیات ها، مالیات بر محصول اراضی و مالیات سرانه بوده است. مالیات سرانه در اروپا ابتدا در سال۱۴۷۱ در انگلستان معمول شد. برای اولین بار در سال ۱۷۹۷ مالیات بر درآمد خالص در انگلستان به تصویب رسید.
اسلام در چهارده قرن قبل، انواع مختلف مالیات ها را تا آنجا که با ارزش های اصیل مورد نظر اسلام منافات نداشته باشد، مورد تأیید قرار داد. نظام مالیاتی اسلام، مالیات بر اراضی، محصول اراضی، سرانه، پول راکد، چهارپایان معین، مستخرجات معادن، اضافه درآمد خالص و ... را وضع کرده است.
امام علی (ع) می فرماید: « امور مردم جز با سپاهیان استوار نمی گردد و پایداری سپاهیان جز به خراج و مالیات رعیت انجام نمی شود که با آن برای جهاد با دشمن تقویت گردند و برای اصلاح امور خویش به آن تکیه کنند و نیازمندی های خود را برطرف سازند.»
انواع مالیات¬های اسلامی:
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: خـمـس ، زکــات و مــالــیــات
ادامه مطلب را ببينيد
خبرگزاری رسا
میان خمس و زکات با مالیات تفاوت های اساسی وجود دارد. اصولاً مالیات در نظام های دینی یا غیر دینی برای هزینه های جاری دولت ها گرفته می شود، اما خمس و زکات به عنوان واجب مالی مسلمانان شناخته شده و توسط دولت اخذ نمی شود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، مالیات مانند یک نوع هزینه اجتماعی است که آحاد یک ملت در راستای بهره وری از امکانات و منابع یک کشور موظفند آن را پرداخت کنند تا توانایی‌های جایگزینی این امکانات و منابع، فراهم شود.
مالیات در واقع انتقال بخشی از درآمدهای جامعه به دولت و یا بخشی از سود فعالیت‌های اقتصادی است که نصیب دولت می‌شود؛ زیرا ابزار و امکانات دست یابی به درآمد و سودها را دولت فراهم کرده است. دولت‌ها برای جبران هزینه‌های خدماتی که به شهروندان می‌دهند، از راه وضع مالیات اقدام می‌کنند و البته هدف از وضع مالیات برای اغلب کشورها جبران هزینه نیست، زیرا از راه مالیات، نقدینگی دچار تغییرات می‌شود که بعد از جبران هزینه، مهمترین عامل وضع مالیات می‌باشد.
امروزه دولت‌ها براى ایجاد تعادل اقتصادى وظایف گوناگونى به عهده مى‌گیرند و بازارهاى اقتصادى و قیمت‌ها را تعیین و کنترل مى‌کنند و بر توزیع فرآورده‌ها و سایر درآمدها نظارت مى‌کنند؛ اما آنچه از همه در تعادل اقتصادى و تأمین عدالت اجتماعى نقش ویژه‌اى دارد، مالیات است.
مالیات دولت را قادر مى‌سازد که بر جریانها و مسائل اقتصادى کشور و افزایش درآمدها و ثروت‌ها نظارت و کنترل داشته و از رکود، فساد و کساد اقتصادى جلوگیرى کند.
البته روشن است در میان انواع مالیاتها، مالیات‌هاى مستقیم، از آنجا که اشخاص پرداخت کننده نمى‌توانند آن را به دیگرى منتقل سازند، اگر بر اساس درآمد تنظیم گردد، مانع از تمرکز ثروت و اندوخته‌هاى سرسام آور خواهد بود. این جهت فاصله‌هاى وحشتناک طبقاتى ترمیم یا تعدیل و از سوی دیگر موجب رونق اقتصادى خواهد بود.
اهدف مالیات در اسلام
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: خـمـس ، زکــات و مــالــیــات
ادامه مطلب را ببينيد
مالیات در نظام اسلامی وسیله‌ای برای گسترش عدالت ، برقراری قسط و برآوردن نیازهای مادی و معنوی جامعه است.
۱ - معرفی وجوه شرعی و مالیات
۲ - دیدگاه‌ها
۳ - مهمترین واجبات مالی اسلام
۳.۱ - انحصار یا عدم انحصار واجبات مالی مسلمین
۴ - مخالفین با مالیات
۴.۱ - زحمت تحقیق
۴.۲ - دو دلیل مخالفین مالیات
۴.۲.۱ - مالکیت خصوصی
۴.۲.۲ - رد این دلیل مالکیت خصوصی
۴.۲.۳ - جواب فقدان دلیل بر جایز بودن گرفتن مالیات
۵ - ده یک بگیری
۵.۱ - عدم دلالت بر نفی مالیات
۶ - موافقین مالیات
۶.۱ - دیدگاه موافق قانون اساسی جمهوری اسلامی
۶.۲ - نظر حضرت امام پیش از انقلاب
۶.۳ - مالیات بودجه تکمیلی
۶.۳.۱ - قانونهای مالیات از باب احکام ثانویه
۶.۳.۲ - عدم جواز تصرف در مال غیر
۶.۳.۳ - پاسخ
۶.۳.۴ - وضع مالیات مثل وضع سایر مقررات
۶.۳.۵ - خطاب شهید بهشتی
۶.۳.۶ - اداره کشور از انفال و اموال عمومی
۶.۳.۷ - اداره کشور تنها از راه انفال
۶.۴ - زکات عنوانی است برای تمامی واجبات مالی
۷ - دلیلهای درستی گرفتن مالیات
۸ - اصول و قانونهای کلی قرآن
۸.۱ - ماهیت احکام فقهی
۸.۲ - عدالت
۸.۲.۱ - آیات توزیع ثروت و تعادل اقتصادی
۸.۲.۲ - لزوم کم شدن فاصله طبقاتی در کلام امام صادق
۸.۳ - حد زکات
۸.۳.۱ - وظیفه حاکم اسلامی در برآوردن نیازهای عمومی جامعه
۸.۴ - انفاق
۸.۵ - اختیار حاکم اسلامی در اخذ انفاقها
۸.۵.۱ - مأییدات
۸.۶ - اصل توانمندی
۸.۶.۱ - نظر شهید صدر در تفسیر آیه
۹ - احادیث جواز گرفتن مالیات
۹.۱ - روایت از امام صادق
۹.۲ - روایت دیگر از امام صادق
۹.۳ - نامه امام جواد
۱۰ - سیره حضرت علی درهزینه‌های حکومت
۱۰.۱ - مالیات یک تفکر پذیرفته
۱۰.۲ - عهدنامه مالک اشتر
۱۰.۳ - نتیجه بحث
۱۰.۴ - مالیات بر اسب
۱۱ - قواعد و اصول فقهی و عقلی
۱۱.۱ - از باب مقدمه واجب
۱۱.۱.۱ - کلام شیخ طوسی
۱۱.۱.۲ - حفظ حکومت اسلامی ایران
۱۱.۲ - پایداری بر بیعت
۱۱.۳ - دلیلهای نفوذ حکم حاکم
۱۱.۳.۱ - روایت از امام صادق
۱۱.۳.۲ - نظرشهید سید محمدباقرصدر
۱۱.۳.۳ - نظر شهید بهشتی
۱۱.۳.۴ - نظر شهید مطهری
۱۲ - پانویس
۱۳ - منبع
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: خـمـس ، زکــات و مــالــیــات
ادامه مطلب را ببينيد
۶ - موافقین مالیات
۶.۱ - دیدگاه موافق قانون اساسی جمهوری اسلامی
۶.۲ - نظر حضرت امام پیش از انقلاب
۶.۳ - مالیات بودجه تکمیلی
۶.۳.۱ - قانونهای مالیات از باب احکام ثانویه
۶.۳.۲ - عدم جواز تصرف در مال غیر
۶.۳.۳ - پاسخ
۶.۳.۴ - وضع مالیات مثل وضع سایر مقررات
۶.۳.۵ - خطاب شهید بهشتی
۶.۳.۶ - اداره کشور از انفال و اموال عمومی
۶.۳.۷ - اداره کشور تنها از راه انفال
۶.۴ - زکات عنوانی است برای تمامی واجبات مالی
۷ - دلیلهای درستی گرفتن مالیات
۸ - اصول و قانونهای کلی قرآن
۸.۱ - ماهیت احکام فقهی
۸.۲ - عدالت
۸.۲.۱ - آیات توزیع ثروت و تعادل اقتصادی
۸.۲.۲ - لزوم کم شدن فاصله طبقاتی در کلام امام صادق
۸.۳ - حد زکات
۸.۳.۱ - وظیفه حاکم اسلامی در برآوردن نیازهای عمومی جامعه
۸.۴ - انفاق
۸.۵ - اختیار حاکم اسلامی در اخذ انفاقها
۸.۵.۱ - مأییدات
۸.۶ - اصل توانمندی
۸.۶.۱ - نظر شهید صدر در تفسیر آیه
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: خـمـس ، زکــات و مــالــیــات
ادامه مطلب را ببينيد
۹ - احادیث جواز گرفتن مالیات
۹.۱ - روایت از امام صادق
۹.۲ - روایت دیگر از امام صادق
۹.۳ - نامه امام جواد
۱۰ - سیره حضرت علی درهزینه‌های حکومت
۱۰.۱ - مالیات یک تفکر پذیرفته
۱۰.۲ - عهدنامه مالک اشتر
۱۰.۳ - نتیجه بحث
۱۰.۴ - مالیات بر اسب
۱۱ - قواعد و اصول فقهی و عقلی
۱۱.۱ - از باب مقدمه واجب
۱۱.۱.۱ - کلام شیخ طوسی
۱۱.۱.۲ - حفظ حکومت اسلامی ایران
۱۱.۲ - پایداری بر بیعت
۱۱.۳ - دلیلهای نفوذ حکم حاکم
۱۱.۳.۱ - روایت از امام صادق
۱۱.۳.۲ - نظرشهید سید محمدباقرصدر
۱۱.۳.۳ - نظر شهید بهشتی
۱۱.۳.۴ - نظر شهید مطهری
۱۲ - پانویس
۱۳ - منبع
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: خـمـس ، زکــات و مــالــیــات
ادامه مطلب را ببينيد
خمس از موضوعات مهم فقه اسلامی و به طور خاص فقه امامیه است. محاسبه و پرداخت خمس از تکالیفی است که شیعیان در طول زندگی به آن عنایتی ویژه دارند.
نیمی از خمس به سادات فقیر اختصاص دارد و نیم دیگر به عنوان سهم امام در دوران غیبت امام زمان توسط مراجع تقلید در اموری که با توجه به تاریخ زندگی اهل بیت(ع) مورد مصرف خمس تشخیص می‌دهند، هزینه می‌گردد.
وجوهات حاصل از پرداخت خمس یکی از منابع اصلی مالی حوزه‌های علمیه و ترویج دین در جامعه اسلامی است.
محتویات
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: خـمـس ، زکــات و مــالــیــات
ادامه مطلب را ببينيد
خمس
خمس - عربی و به معنای یک پنجم - یکی از انواع مالیاتهای اسلامی است که شیعیان بدان معتقدند و به منظور رفع مشکلات مالی امت اسلامی و توزیع عادلانه ثروت و تقویت بنیه مالی حکومت اسلامی وضع شده‌است.
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: خـمـس ، زکــات و مــالــیــات
ادامه مطلب را ببينيد
زکات دو نوع دارد: زکات بدن که همان زکات فطره است و در عید فطر پرداخت می‌شود و زکات مال که به غلات چهارگانه، دامها و سکه‌ها با شرایط خاصی تعلق می‌گیرد.
محتویات
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: خـمـس ، زکــات و مــالــیــات
ادامه مطلب را ببينيد
زکات
زکات (به انگلیسی: Alms Tax) از دستورات اسلامی و یکی از فروع دین است و در مورد چیزهایی وضع شده که انسان آنها را با کمک طبیعت به وجود می‌آورد، آن هم طبیعت سهل و ساده؛ یعنی انسان به نسبت، کار کمی انجام داده و طبیعت کار بیشتر را انجام می‌دهد و محصول را مفت و رایگان در اختیار انسان می‌گذارد.
مثلاً گندم که انسان بوجود می‌آورد در قسمت کمی، فکر و عمل او دخالت دارد و قسمت بیشتر، فعالیت طبیعت است. ازاینرو اسلام به انسان می‌گوید اینجا که از سخاوت طبیعت استفاده می‌کنی مقداری از آن را باید در راههای دیگر بدهی. البته سوال مهمی که اینجا مطرح می‌شود این است که چرا گندم باید زکات داشته باشد و برنج نداشته باشد؟ این مساله در سابق هم مطرح بوده‌است در جواب گفته‌اند، آن سادگی که در موارد زکات هست در برنج نیست یعنی به آن سادگی که گندم به دست می‌آید برنج به دست نمی‌آید و زحمت زیادی می‌خواهد و زکات در واقع به این علت است که یک مقدار از چیزی را که طبیعت رایگان در اختیار انسان قرار می‌دهد به دیگران بدهد.
محتویات
- ۱ موارد وجوب زکات
- ۲ فرق مالیات و زکات
- ۳ آیات زکات
- ۴ زکات در ادیان پیشین آسمانی
- ۵ انتقادات
- ۶ پانویس
- ۷ منابع
- ۸ جستارهای وابسته
- ۹ پیوند به بیرون
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: خـمـس ، زکــات و مــالــیــات
ادامه مطلب را ببينيد
