میگفت نمیتوانم لباس جهاد را با چیزی عوض کنم
گفتوگو با «دکتر مجتبی کرباسی» که از کودکی، دوست و هممحلهای و همرزم سردار «عباس نیلفروشان» در دوران دفاعمقدس بوده و ناگفتههایی از آخرین تماس شهید با پدرش دارد
نویسنده : مجید حسین زاده | روزنامهنگار
بمباران وحشیانه و ناجوانمردانه منطقه ضاحیه بیروت توسط رژیمصهیونیستی، بزرگمردانی را از ما گرفت که یادشان هیچگاه از ذهنها بیرون نخواهد رفت. فرماندهانی در این حادثه تروریستی به شهادت رسیدند که روز و شبشان را برای دفاع از مردم مظلوم غزه در حال تلاش و برنامهریزی بودند. شاید شهادت کمترین مزدی بود که میتوان برای آنها متصور شود. یکی از این افراد، سردار «عباس نیلفروشان» از فرماندهان مشهور سپاه پاسداران انقلاباسلامی از دوران جنگ تحمیلی ایران و عراق تاکنون بوده است. او تیرماه سال ۱۳۹۸ مسئولیت معاونت عملیات کل سپاه پاسداران را برعهده گرفت و مسئولیتهای مهم دیگری همچون فرماندهی دانشکده فرماندهی و ستاد (دافوس) سپاه، جانشینی قرارگاه امام حسین(ع)، مشاور عالی فرمانده نیرویزمینی سپاه پاسداران و ... را در کارنامه کاری خود دارد. سردار «نیلفروشان» یکی از فرماندهان دلاور جمهوری اسلامی ایران بود که همواره در صف مقدم حمایت از جریان مقاومت در برابر تجاوزات رژیمصهیونیستی و دیگر دشمنان منطقهای کشورمان حضور داشته است. در پرونده امروز زندگیسلام با «دکتر مجتبی کرباسی» که از کودکی با سردار «نیلفروشان» هم محلهای بوده و تا همین چند ماه پیش، ارتباط تلفنیشان قطع نشده، گفتوگویی داشتیم که نکات زیادی درباره این فرمانده شجاع و شخصیت بزرگ او دارد.
خانه پدرش قبل از انقلاب پاتوق بچههای مذهبی بود
دکتر «کرباسی» در حال حاضر معاون دانشجویی فرهنگی دانشگاه علومپزشکی اصفهان و مدرس گروه زبانانگلیسی است. او درباره تاریخچه آشناییاش با سردار «نیلفروشان» میگوید: «از بدو تولد، خانه ما و حاج عباس در کنار یکدیگر بود، بنابراین با هم کودکی را گذراندیم و بزرگ شدیم. سردار در یک خانواده مومن و متدین به دنیا آمد. پدرش از بازاریهای متعهد و محترم در نزد مردم بازار و محله بود. در خانهشان از همان زمان یعنی قبل از انقلاب، روضهخوانی سالیانه برگزار میشد و پاتوقی برای بچههای مذهبی محله بود. به همین دلیل از همان سنین کودکی یعنی 7 یا 8 سالگی، عباس یک بچه معتقد به ارزشهای اسلامی بود که در مسجد و محافل قرآنی بزرگ شده و رشد کرده بود.»
در توزیع اعلامیههای امام(ره) جسور بود
دکتر «کرباسی» درباره فعالیتهای سردار نیلفروشان در روهای قبل از انقلاب اسلامی که یک نوجوان بوده، میگوید: «10 ساله بود که بر خلاف بسیاری از هم سنوسالهایش که با نام امام خمینی(ره) و آرمانهای ایشان آشنا نبودند، ارادت ویژهای به ایشان و دیدگاههایش داشت. وقتی قبل از انقلاب و در بحبوبه پیروزی انقلاب، مدارس به تعطیلی کشیده شد، او از فعالان همراهی با نهضت امام خمینی(ره) در مدرسه و بین دانشآموزان بود. انقلاب که به پیروزی رسید، در همه صحنهها با سن کمش و حتی در همه تظاهراتها حضور داشت. در توزیع عکس و اعلامیههای حضرت امام(ره)، پرتلاش و جسور بود.»
15 ساله بودم که رفت جبهه
رفیق سالهای کودکی و نوجوانی سردار نیلفروشان که از نزدیک شاهد مجاهدتهای در سالهای دفاع مقدس او بوده، میگوید: «بعد از انقلاب هم یک بسیجی تمام عیار بود. هم به خودسازیاش با شرکت در جلسات مذهبی، عقیدتی و سیاسی که در پایگاههای بسیج و مسجد برگزار میشد، توجه داشت و هم اینکه یک عنصر میدانی بود. یعنی هرجایی که کاری از دستش برمیآمد، انجام میداد. در سال 60 در حالی که هنوز 15 سالهاش تمام نشده بود برای دفاع از وطن، مردم و کردستان به مرزهای کردستان رفت و در آنجا مدتی مجاهدت داشت. چند وقت بعد از اعزام به کردستان، به خطه جنوب کشور رفت. از عملیات رمضان به بعد، تبدیل به یک رزمنده قوی و مقتدر در لشکر امام حسین(ع) شد که به تدریج چهره و توانمندنیهایش بیشتر شناخته شد.»
حاج احمد کاظمی سختترین ماموریتها را به او میسپرد
سردار «نیلفروشان» از نیروهای شهیدان حسین خرازی و حاج احمد کاظمی در دوران دفاعمقدس بوده است. دکتر «کرباسی» که در جبهه نبرد حق علیه باطل کنار سردار بوده، درباره آن روزهای حاج عباس میگوید: «مراحل فرمانده شدنش در عملیاتهای بعد از رمضان با این که سن پایینی در حد 16 یا 17 سال داشت، خیلی سریع اتفاق افتاد. او یک فرمانده قوی بود که از فرمانده دسته، معاون گروهان، فرمانده گروهان و ... گام به گام در حال رشد بود. همین که حاج احمد مظمی، عباس را کشف کرد، او را به لشکر نجف برد. دیری نگذشت که او یکی از بهترین فرمانده گردانهای عملیاتی لشکر نجف شد که حاج احمد به او افتخار میکرد. حاج احمد، سختترین ماموریتها را به گردان انبیا که فرماندهیاش با نیلفروشان بود، واگذار میکرد. حاج عباس در دوران دفاع مقدس عنصر تمام عیاری بود که خودش را وقف انقلاب و رهروی حضرت امام(ره) کرد.»
دنبال آسایس و راحتی نبود وگرنه ...
«او در خانوادهای زندگی میکرد که اگر به دنبال آسایس و راحتی بود، چیزهای زیادی داشت و راحت به آن دست پیدا میکرد. اگر به دنبال این بود که برای ادامه تحصیل به اروپا یا خارج از کشور برود، قطعا میتوانست از حمایتهای والدینش استفاده کند». دوست و همراه قدیمی سردار نیلفروشان با این مقدمه میافزاید: «خیلی راحت میتوانست در رفاه کامل زندگی کند اما هیچوقت مجاهدت را با زندگی مادی مقایسه نکرد و عوض نکرد. دنبال آسایس و راحتی نبود. با پایان جنگ تحمیلی، تحصیلات را هم از نظر آکادمیک، هم از نظر نظامی ادامه داد و بالاترین مدارک دانشگاهی و درجات نظامی را کسب کرد. او با مدرک دکترا هم در دانشگاه تدریس میکرد و در دانشگاههای دفاعی و هم در سپاه پاسداران خدمت میکرد. هر ماموریتی که به او واگذار می شد، کوتاهی نمیکرد و انجام میداد.»
میخواست رزمنده تمامعیاری برای آزادی قدس باشد
سردار نیلفروشان بهعنوان معاون عملیات سپاه پاسداران چند ماه پیش در تحلیلی درباره راهبرد رژیمصهیونیستی در قبال ایران گفت که رژیمصهیونیستی در سطح راهبردی به این باور رسیده است که امکان درگیری آمریکا با ایران وجود ندارد و به این درک رسیده است که توان رویارویی با جمهوری اسلامی را ندارد و آمریکا هم توان سابق برای حفظ رژیمصهیونیستی را ندارد، راهبرد جدید رژیم، راهبرد جنگ بین جنگها یا جنگ در منطقه خاکستری است. دکتر «کرباسی» به یک خاطره درباره علاقه سردار نیلفروشان برای جنگ با رژیمصهیونیستی اشاره میکند و میگوید: «یکی از آرزوهای دیرینهاش در سالهای جوانی این بود که یک روزی بتواند در سنگر مبارزه با صهیونیستها بجنگد. این را من سالهای دفاعمقدس یعنی 64 یا 65، خودم از زبانش شنیدم. میگفت از این که در این جنگ تحمیلی باید با مزدوران صدام و حزب بعث بجنگیم، راضی نیستم. دلم میخواهد جنگ واقعی را در مقابل صهیونیستها بکنم. شاید شنیدن این جمله در زمان فعلی، چیز ساده و معمولی باشد چون در شرایط فعلی، همه ما ماهیت صهیونیستها را در غزه و لبنان ملموستر میبینیم اما آن موقع یک جوان 22 ساله این را بگوید که آرزویم نبرد با صهیونیستها در مرز فلسطین اشغالی است، نشان دهنده بصیرت او بود. آروز داشت که رزمنده تمام عیاری در نبرد با رژیمصهیونیستی برای آزادی قدس باشد. هرچند ما 6 مهر 1403 را در تقویم بهعنوان روز شهادت سردار نیلفروشان ثبت میکنیم، اما من شهادت میدهم که او در طول عمر با برکت 58 سالهاش، مثل یاران امام حسین(ع) که آرزو داشتند ایکاش 70 بار جان داشتند تا هر بار آن را تقدیم امام حسین(ع) و راه حسینی میکردند، سردار نیلفروشان هم میخواست بارها و بارها در راه امام خمینی(ره) و مقام عظمی ولایت و آزادی قدس شریف، جان بدهد و دوباره زنده شود و دوباره شهید شود».
تلفنی مرتب با هم در ارتباط بودیم
سردار نیلفروشان به دلیل تجارب گستردهاش در میدانهای نبرد و تلاشهای مستمر برای حمایت از محور مقاومت از جمله حزبا... لبنان و گروههای مقاومت فلسطینی، به عنوان یکی از شخصیتهای کلیدی در حمایت از آرمانهای مقاومت شناخته میشود. حضور فعال او در برنامهریزیهای نظامی و دیپلماتیک به جبهه مقاومت کمک کرد تا در مقابل تهدیدات مستمر رژیم صهیونیستی و دیگر نیروهای متجاوز، توانایی خود را افزایش دهد. از دکتر «کرباسی» درباره زمان آخرین دیدارشان میپرسم که میگوید: «از چند ماه پیش، امکان دیدار با ایشان خیلی محدود شده بود. من چون به خاطر شرایط کاریام که در دانشگاه اصفهان مشغول به کار هستم، توفیق دیدار نیافتم. 4 دهه اول زندگیمان ما ارتباط تنگانگ خانوادگی داشتیم اما در سالهای اخیر، مسیر زندگی یک جاهایی ما را از هم جدا کرد. ایشان در تهران بود و ماموریتبرون مرزی زیاد داشت که توفیق دیدنش از من گرفته شده بود اما تلفنی مرتب با هم در ارتباط بودیم.»
از هر فرصتی برای سرزدن به خانواده شهدا استفاده میکرد
«توجه او به دوستانش بهخصوص دوستان شهیدش برای من همیشه قابل توجه بود. بگذارید یک مثال بزنم». معاون دانشجویی فرهنگی دانشگاه علومپزشکی اصفهان با این مقدمه میگوید: «در یکی از عملیاتهای دوران دفاع مقدس، بیسیمچیمان به شهادت رسید. سالها پس از جنگ، حاج عباس هیچ وقت این بسیمچی شهیدش را فراموش نکرد. هر وقت از تهران میآید، یا گاهی به من از تهران زنگ میزد که فرصت داری تا برویم دیدار خانوادهاش؟ مسیر هم سخت بود، در روستاهای اطراف لنجان سر میزدیم به خانواده آن بیسیچمی شهید. از هر فرصتی برای سرزدن به خانواده شهدا استفاده میکرد بهخصوص رزمندگان گردانش در لشگر نجف و انبیا. ارتباطش را با رزمندهها و خانواده شهدا و دوستانش هیچوقت قطع کرد. ارتباطش را با بخشی از دوستان قدیمی و هم محلهایهایش بعد از جنگ را بهصورت ماهانه کرد. خیلی آرزو داشت بین گرفتاریهای کاری و مشغلههایش، به اینها سربزند. در زمستان گذشته، 2 ماه پیاپی، 2 صبح جمعه آمد در جمع دوستانش. در این دیدارها سرکشی میکرد تا شرایط همرزمها و دوستانش را بررسی کند و اگر میتواند گرهای از کار کسی باز کند، ابدا دریغ نمیکرد و گرهگشایی میکرد. توجه ویژهای هم به نسل جوان داشت. به ما میگفت که شما بزرگترها باید نشستهایتان، جلساتتان، گفتوگوهایتان، همراه با حضور نسل نوجوان و جوان امروزی باشد تا فرهنگ ایثار و شهادت را به نسل بعد خودتان منتقل کنید».
همیشه گوش به فرمان ولی امر بود
از دکتر «کرباسی» بعد از این همه سال آشنایی و رفاقت با سردار نیلفروشان میخواهم به یکی از مهمترین ویژگیهای ایشان که بارزتر بوده، اشاره کند که میگوید: «خیلی سوال سختی است. اگر بخواهم حاج عباس را در یک واژه یا چند جمله معرفی و توصیف کنم، خیلی سخت است. امیدوارم چیزی که می خواهم بگویم، از آن برداشت درستی بشود. ژن او، ژن مالک اشتر بود. حواسش بود که مبادا از فرمان ولی غفلت کند و راهی به جز مسیر مطلوب ولیفقیه را برود. پیچوخمهای 5 دهه گذشته زندگیاش، هیچوقت باعث نشد که فراموش کند مقلد امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری است و باید گوش به فرمان ولی امر باشد. من این ویژگی را در او بارزتر از همه دیدم».
همه عمرش را بدون ابراز خستگی در جهاد گذراند
او درباره توجه سردار نیلفروشان به خانواده در کنار مشغلههای کاری فراوان میگوید: «خستگی ناپذیر بود و همه عمرش را در جهاد گذراند. گاهی دوستانش به او میگفتند به خاطر شرایط سخت و پیچیده والدینش که سالمند هستند، مشکلات دارند، 2 تا از فرزندانشان در سالهای گذشته از دست دادند، با وضعیت جسمی که خودش داشت و آثار جراحتهای جنگ که سر و بدن و تنش را آزار میداد، بیاید در کنار همسر و خانواده و بچههایش و مراقب آنها باشد اما میگفت من هیچوقت نمیتوانم لباس جهاد را با چیزی عوض کنم. البته با این که اینجا نبود، بهخصوص در چند ماه اخیر بعد از شهادت سردار زاهدی که از شب شهادت ایشان به منطقه رفت، اما تماس با خانوادهاش هیچگاه قطع نمی شد. مثلا همین امروز پدر ایشان برایم تعریف کرد که بعدازظهر جمعه، آخرین باری بوده که با او تماس گرفته است و جویای احوالش میشود. پدرش میگفت که روزانه با من تماس داشت و در این مدت اخیر، به دلایلی، تماسش گاهی یک روز در میان شده بود. اما روز آخر، تقریبا کمتر از یکی دو ساعت قبل از شهادت با پدرش تماس میگیرد. مادرش حال مساعدی نداشته و نتوانسته با ایشان تلفنی صحبت کند اما حرفهایش را با پدرش می زند. غیرمستقیم به نوعی حلالیت میطلبد و حرفهایی از جنس خداحافظی میزند که پدرش نگران میشود و متوجه میشود که انگار روزهای آخر عمر حاج عباس است.»
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: خــاطــرات شـهــدا و ایـثـارگـران ، فـرهـنـگ جـهـاد و شـهـادت
ادامه مطلب را ببينيد
- بسیج امتداد عاشورا
- مسئول سازمان بسیج دانشآموزی با بیان اینکه دلدادگی بسیجیان برگرفته از فرهنگ عاشوراست، گفت: آشنا کردن اقشار مختلف جامعه با شهدای دفاع مقدس یکی از راههای اشاعه و ترویج فرهنگ عاشورایی است. و همچنین فرمانده سپاه جوادالائمه (ع) خراسانشمالی خاطر نشان کرد: هفته
- کاروان اسارت
- 11 محرم روز تجلیل از اسرا و مفقودین است. متن زیر دل نوشته های مردم ایران زمین است که برای تجلیل از اسیران و مفقودین سرزمین پاکمان نوشته اند.
- سفر به مناطق جنگی
- متن زیر روایتی است از مناطق شمچه و ابادان در دوران هشت سال دفاع مقدس
- نصب 31 تندیس از مقاومت زنان
- مینو اصلانی رئیس بسیج جامعه زنان ضمن بازدید از نوزدهمین نمایشگاه بینالمللی مطبوعات و خبرگزاریها درباره برنامه های سازمان متبوعش سخن گفت.
- نردبان عروج
- امروز هشتم آبان، سال روز پرواز ملکوتی دلیر مرد نوجوان، شهید محمدحسین فهمیده است. نوجوانی که دربهار زندگانی، ره صد ساله ی عشق را با گام های کوچکش، یک شبه پیمود. بزرگی که روح و جان خود را در چشمه سار کلام رهبرش، امام خمینی(ره) شست و شو داد و گوهر وجودش را ب
- کمکهای شیمیایی به عراق در جنگ ایران و عراق
- جنگ ایران و عراق یکی از پیچیده ترین جنگهای جهان و منطقه بود و ما اکنون در شرایطی قرار گرفتهایم که لحظه به لحظه اسرار و ناگفته هایی از این جنگ منتشر می شود. بخشی از حقیقت، درون جنگ ماست و بخشی دیگر آن در دست 26 کشوری است که چرخ های ماشین جنگی عراق را روغن
- کمکهای اطلاعاتی به عراق در جنگ ایران و عراق
- جنگ ایران و عراق یکی از پیچیده ترین جنگهای جهان و منطقه بود و ما اکنون در شرایطی قرار گرفتهایم که لحظه به لحظه اسرار و ناگفته هایی از این جنگ منتشر می شود. بخشی از حقیقت، درون جنگ ماست و بخشی دیگر آن در دست 26 کشوری است که چرخ های ماشین جنگی عراق را روغن
- نیمه پنهان جنگ ایران و عراق 2
- جنگ ایران و عراق یکی از پیچیده ترین جنگهای جهان و منطقه بود و ما اکنون در شرایطی قرار گرفتهایم که لحظه به لحظه اسرار و ناگفته هایی از این جنگ منتشر می شود. بخشی از حقیقت، درون جنگ ماست و بخشی دیگر آن در دست 26 کشوری است که چرخ های ماشین جنگی عراق را روغن
- خواب و خیال دشمن در مورد ایران
- جنگ ایران و عراق یکی از پیچیده ترین جنگهای جهان و منطقه بود و ما اکنون در شرایطی قرار گرفتهایم که لحظه به لحظه اسرار و ناگفته هایی از این جنگ منتشر می شود. بخشی از حقیقت، درون جنگ ماست و بخشی دیگر آن در دست 26 کشوری است که چرخ های ماشین جنگی عراق را روغن
- فرهنگ شهادت و ایثار
- بدون شك یكی از عوامل مهم و اساسی مقاومت و پیروزی در دفاع هشت ساله، نیروی انسانی است، نیروهای متشكل از بهترین و قویترین مردان بویژه جوانان عاشق و شهادت طلب میهن اسلامی، كه در دفاع از انقلاب اسلامی و تمامیت ارضی كشور مقدس جمهوری اسلامی سراز پا نمیشناختند.
- پذیرش قطعنامه ٥٩٨، پایان جنگ نبود
- تحلیل شرایط پیش از پذیرش قطعنامه ٥٩٨ و بررسی مفاد قطعنامههای قبلی دو موضوع محوری مصاحبه ما با سردار احمد سوداگر رئیس پژوهشكده علوم و معارف دفاع مقدس و فرمانده اسبق لشكر ٢٧ محمد رسولالله(ص) نیروی زمینی سپاه پاسداران بود وی در این گفتوگو به موضوع تغییر
- نامه دختر شهید تهرانی مقدم به پدرش
- دختر شهید حسن تهرانی مقدم در نامه ای خطاب به پدرش نوشت: « یادم نرفته هنوز كه چطور حسرت می خوردی برای دنیاپرستی بعضی ها، برای حسد و كوتاه بینی و خودبینی بعضی ها»
- قربانیان ترور
- در ششمین نمایشگاه بین المللی رسانه های دیجیتال میهمان غرفه موسسه راهبردی دیده بان بودیم و با مسوول روابط عمومی آن به گفتگو نشستیم.
- خونهای ریخته شده
- خاطرات جنگ هنوز هم ادامه دارد. جای زخمهای هشت سال دفاع مقدس هنوز روی پیشانی ایران هست . شاید با خودتان فکر می کنید تاکی؟چقدر جنگ جنگ جنگ! بس است دیگر. نه ! ما مدیون خون های ریخته شده ایم و باید از خاطرات جنگ گفت .
- منش شهدا
- سه شعر از سه شاعر درباره شهدای عزیز.
- اتل متل یه بازی
- اتل متل یه بازی بازیای بچهگونه از آقا جون نشسته تا كوچولوی خونه
- اتل متل یه مادر
- اتل متل یه مادر نحیف و زار و خسته با صورتی حزین و دستای پینه بسته
- اتل متل راحله ...
- اتل متل راحله اخموی بی حوصله مامان چرا گفت بگیر از پدرت فاصله
- اتل متل یه جعبه
- زنده یاد ابوالفضل سپهر، بسیجی شاعر متولد 15 خرداد 52 است. او در سال 77 در اثر همنشینی با ایثارگران و خانواده های شهدا و جانبازان و با مشاهده غفلت ها و کاستی های بی شمار در حفظ دستاوردهای شهدا، دست به قلم برد و اولین اتل متل یه بچه چه بچه زرنگى
- یاد یاران5
- دفاعمقدس در روزنامهها و اخبار روز دفاع مقدس
- دفاع مقدس زنانه
- حضور زنان در عرصه های گوناگون جنگ تحمیلی دارای جلوه های متفاوتی بود که هر کدام از آنان حکایتی شنیدنی و بیاد ماندنی از آن دوران پر خاطره می باشد. در میان تمامی فقها این مساله جاری است که در برابر تهاجم دشمن، بر همه واجب است که به دفاع برخیزند و احدی در این
- علل تجاوز عراق
- جنگ هشت ساله که با تحریک و حمایت همه جانبه استکبار جهانی، توسط رژیم بعثی عراق بر مردم ایران تحمیل شد، تنها محدود به خطوط مقدم جبهه ها نبود، بلکه تمام سرزمین اسلامی ما اعم از شهرها و روستاها را در برگرفت.
- جنگ از نگاه دیگران
- جنگ عراق علیه ایران یكی از بزرگترین تراژدیهای بشری تاریخ معاصر خاورمیانه بود. شاید حدود یك میلیون نفر جان باخته و شمار بیشتری مجروح و میلیونها نفر آواره شده باشند. منابعی كه به خاطر این جنگ تباه شد، فراتر از كل مبلغی بود كه جهان سوم طی یك دهه صرف بهداشت ع
- تعقیب و تنبیه متجاوز
- دوره ی اول جنگ، در حالی پایان پذیرفت که اغلب ضعف های ناشی از بحران انقلاب در یک بسیج مردمی برطرف گردید و ساختار نظامی ایران شکل خود را به خوبی بازیافت.
- آغاز حملات عراق
- در 31 شهریور سال 1359، نیروهای عراق با آمادگی قبلی و زمینه سازی مناسب، حمله به مرزهای ایران را در طول نوار مرزی از آبادان تا قصرشیرین آغاز کردند. هم زمان با این حمله، هواپیماهای دشمن بسیاری از مراکز نظامی و استراتژیک و فرودگاه های ایران و نیز 19 شهر را مو
- هنر و دفاع مقدس
- بررسی هنر دفاع مقدس از نظر كارشناسان و هنرمندان
- ادبیات پایداری
- باآغازجنگ تحمیلی عراق علیه ایران ، فصل جدیدی درادبیات گشوده شد و نویسندگان دربه تصویركشیدن صحنه های حماسه ومقاومت نقش بسزایی ایفا كردند. دیوان شعرا وكتاب های نویسندگان پرازحماسه پردازی است. دراین میان برخی ازنویسندگان ازنزدیك شاهد جنگ و دفاع مقدس بوده اند
- یادواره شهدا
- یادواره نخستین شهید دانشگاهی کشور استاد شهید کامران نجاتاللهی، پیشگامان انقلاب، سرداران و 400 شهید شهرستان بیجار گروس 22 شهریورماه جاری برگزار میشود.
- علتهای وقوع جنگ تحمیلی از دیدگاه صاحبنظران خارجی
- در مورد جنگ تحمیلی و علل وقوع آن، پذیرش قطعنامه و... در داخل كشور بحثهای زیادی صورت گرفته كه اكثر آنها از منظر درونی و توسط تئوریسینهای داخلی انجام شده است . در مطلب زیر، نویسنده برای روشن شدن هر چه بیشتر ذهن نسل جوان در مورد واقعیات جنگ كوشیده است تا ت
- خدایا فقط تو
- متن زیر بخشی از مناجاتهای شهید مصطفی چمران است که تقدیم تان می شود.
- لاجوردی به روایت حاج احمد قدیریان
- مرحوم حاج احمد قدیریان از نزدیك ترین و صمیمی ترین یاران شهید لاجوردی در دوران مبارزه و مسئولیت قضائی بود. دانسته های او از پروند های مرتبط با شهید لاجوردی كه جنبه ملی پیدا كرد، از جمله پرونده های امیر انتظام، سعادتی، منافقین و حزب توده، موجب شده كه دانسته
- یا ابا الفضل العباس
- متن زیر مقاله ای است از شهید اهل قلم، شهید مرتضی آوینی که تحت عنوان یا ابا الفضل العباسخدمتتان ارائه میگردد
- صلیبی از خون سرخ
- متن زیر مقاله ای است از شهید اهل قلم، شهید مرتضی آوینی که تحت عنوان صلیبی از خون سرخ خدمتتان ارائه میگردد
- احادیث آسمانی(جهاد)
- براستى كه جهاد یكى از درهاى بهشت است كه خداوند آن را براى اولیاى خاص خود گشوده است. جهاد جامه تقوا و زره استوار خداوند و سپر محكم اوست
- راه قدس از كربلا
- جبهههای نبرد ما امروز جایگاه تحقق تاریخ آیندهی كرهی زمین است و آنچه این عهد را بر گردهی ما استوار میدارد،
- از آن كربلا تا این كربلا
- آنچه قرار است در این مطلب بخوانید متن کامل مقاله ای است از شهید آوینی که با عنوان از آن كربلا تا این كربلا ارائه میگردد.
- رمزپیروزی
- برخیز ای چاووش شهر عشق برخیز غسل زیارت كن ز نهر عشق برخیز بربند محمل را و برپا كن علم را آواز ده، آواز عشاق حرم را هر سر كه پیمان بلا دارد بیاید هر كس هوای كربلا دارد بیاید آنچه قرار است در این مطلب بخوانید متن کامل مقاله ای است از شهید آوینی
- پرونده چهار گروگان
- 30 سال پیش 14 تیر 1361 چهار عزیز ایرانی که به فریادرسی مظلومان لبنان، راهی آن دیار جنگ و خون شده بودند، غریبانه به دست اشق الاشقیاء - فالانژیست های مزدور رژیم صهیونیستی - در بیروت ربوده شدند. 14 سال پیش 17 مرداد 1377 نُه دیپلمات ایرانی، مظلومانه و به وحش
- پیام بسیجی(قسمت دوم)
- اگر به چشمِ راز بنگری، اینجا كه قدمگاه مجاهدان راه خداست، بوسهگاه فرشتگانی است كه شگفتزده از عظمتی كه در باطن این انسان خاكی یافتهاند، صلای «لا علم لنا الاما علمتنا»(١) سر دادهاند و خدای را بر خلقت حكیمانهاش تقدیس میكنند. آنچه قرار است در این مطلب
- پیام بسیجی
- اگر به چشمِ راز بنگری، اینجا كه قدمگاه مجاهدان راه خداست، بوسهگاه فرشتگانی است كه شگفتزده از عظمتی كه در باطن این انسان خاكی یافتهاند، صلای «لا علم لنا الاما علمتنا»(١) سر دادهاند و خدای را بر خلقت حكیمانهاش تقدیس میكنند. آنچه قرار است در این مطلب
- دستاوردهای دفاع مقدس(12)
- دستاوردهای داخلی دفاع مقدس فراوان است، ولی ما در این نوشتار به مهمترین آنها میپردازیم و تفصیل آن را به فرصتی دیگر وا میگذاریم. مهمترین دستاوردهای داخلی دفاع مقدس به شرح زیر است که در چند قسمت ارائه گردیده است و متن زیر قسمت اخر این گرداوری میباشد
- دستاوردهای دفاع مقدس(10)
- دستاوردهای داخلی دفاع مقدس فراوان است، ولی ما در این نوشتار به مهمترین آنها میپردازیم و تفصیل آن را به فرصتی دیگر و كتابی دیگر ـ انشاءالله ـ وا میگذاریم. مهمترین دستاوردهای داخلی دفاع مقدس به شرح زیر و در چند قسمت ارائه میگردد.
- دستاوردهای دفاع مقدس(10)
- دستاوردهای داخلی دفاع مقدس فراوان است، ولی ما در این نوشتار به مهمترین آنها میپردازیم و تفصیل آن را به فرصتی دیگر و كتابی دیگر ـ انشاءالله ـ وا میگذاریم. مهمترین دستاوردهای داخلی دفاع مقدس به شرح زیر و در چند قسمت ارائه میگردد.
- وجوه مشترك عاشورا و دفاع مقدس
- رویدادها در تاریخ، هرچه از زمان وقوع و ولادت خویش فاصله می گیرند، كم رنگتر و بی فروغتر می شوند و سرانجام به سایه روشنی از یك خاطره یا حادثه در ذهنها بدل می گردند، امّا تنها، یك حادثه را می شناسیم كه در روزی داغ، در سرزمینی كوچك و گمنام به نام «كربلا» ر
- دستاوردهای دفاع مقدس(9)
- دستاوردهای داخلی دفاع مقدس فراوان است، ولی ما در این نوشتار به مهمترین آنها میپردازیم و تفصیل آن را به فرصتی دیگر و كتابی دیگر ـ انشاءالله ـ وا میگذاریم. مهمترین دستاوردهای داخلی دفاع مقدس به شرح زیر و در چند قسمت ارائه میگردد.
- خلاصه عملیات گمجن عشایری
- در منطقه عملیاتی غرب كشور، هر گاه نیاز به اطلاعات از دشمن بود، قرارگاه غرب ابلاغ می نمود كه گمجن اسیر بیاورد. افراد این گروه ها قادر بودند كه در مناطق كوهستانی مسافت زیادی را طی نموده و در قلب خطوط دشمن نفوذ كرده كسب خبر نموده و دشمن را اسیر نمایند. استعد
- نقش عشایر در هشت سال دفاع مقدس
- در منطقه عملیاتی غرب كشور، هر گاه نیاز به اطلاعات از دشمن بود، قرارگاه غرب ابلاغ می نمود كه گمجن اسیر بیاورد. افراد این گروه ها قادر بودند كه در مناطق كوهستانی مسافت زیادی را طی نموده و در قلب خطوط دشمن نفوذ كرده كسب خبر نموده و دشمن را اسیر نمایند. استعد
- ایثار و شهادت در آموزه ی شیعه
- ایثار و شهادت در مكتب تشیع از موضوعات حائز اهمیت می باشد؛ و جای تحقیق فراوان دارد. لذا این مقاله با عنوان ایثار و شهادت در آموزه ی سیاسی - فرهنگی شیعه ، در صدد است تا این موضوع را در ابعاد گوناگون برسی نمایی
- پیامدها و دستاوردهای دفاع مقدس(8)
- دستاوردهای داخلی دفاع مقدس فراوان است، ولی ما در این نوشتار به مهمترین آنها میپردازیم و تفصیل آن را به فرصتی دیگر و كتابی دیگر ـ انشاءالله ـ وا میگذاریم. مهمترین دستاوردهای داخلی دفاع مقدس به شرح زیر و در چند قسمت ارائه میگردد.
- زنان و دفاع مقدس
- با شروع جنگ، زنان در همان ماه های آغازین دفاع مقدس درخطوط مقدم جنگ در چند قدمی دشمن، در شلمچه، خرمشهر و آبادان دوشادوش مردان بی پروا مبارزه می كردند كه گواه این موضوع خاطرات رزمندگانی است كه در مورد زنانی گفته اند آن هاعلاوه بر كار امدادی و تشویق رزمندگان
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: فـرهـنـگ جـهـاد و شـهـادت
ادامه مطلب را ببينيد
- نقش عاشورایی رهبر انقلاب
- در میان همه ی تلاشهای گذشتگان در بهره گیری از بركات و آثار نهضت امام حسین(ع)، نام امام خمینی(ره) همچون ستاره ای فروزان میدرخشد؛ چرا كه آن امام راحل با استفاده ی دقیق و روزآمد از معارف حسینی و با طرح شعار برخاسته از فلسفه ی عاشورا یعنی «پیروزی خون بر شمش
- دور نمیشود!
- گفتم میشنوی چه آهنگ حزینی دارد؟ گفت: آری این صدای ... است که میخواند. گفتم: نه، نه خوب گوش کن من صدای قافله را میگویم قافله دو کوهه که دارد دور میشود.
- ترسیم سبک زندگی شهدا
- احمد شاکری، نویسنده و فعال دفاع مقدس درباره اینکه چگونه میتوان سبک زندگی شهدا را با بهرهگیری از ادبیات داستانی ترویج داد، گفت: در زمینه ترویج سبک زندگی به ویژه سبک زندگی شهدا، این سؤال مطرح میشود که آیا میتوان سبک زندگی را با استفاده از ادبیات، به ویژ
- گذری بر زمستان 1365
- با شروع فصل زمستان، در سوم دی ماه سال 1365 عملیاتی به نام «کربلای 4» در منطقه جنوب طراحی و اجرا شد.
- تنها گزینه راهبردی و صحیح
- یکی از شبهاتی که در چند سال اخیر مطرح شده است، مسئله ادامه یا خاتمه جنگ بعد از عملیات الیبیتالمقدس و فتح خرمشهر است. در این یادداشت خواستیم هر چند محدود و کوتاه به دلایل ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر اشاره کنیم.
- اربعین و دفاع مقدس
- مورخان نوشتهاند که جابر بن عبدالله انصاری، همراه عطیه عوفی در همان اولین اربعین پس از عاشورا به زیارت امام حسین علیهالسلام رفتند.
- جنگ 1400 ساله ما
- هاجر تدری، همسر شهیدمحمدصادق نیلی از شهدای عرصه رسانه که در سانحه سقوط هواپیمای C-130 ارتش جمهوری اسلامی ایران به درجه رفیع شهادت نائل آمد، خطاب به همسر شهیدش دلنوشتهای را به رشته تحریر درآورده که در زیر گوشهای از آن را میخوانیم:
- جایگاه پژوهش در فرهنگ پایداری
- با توجه به قرار گرفتن در هفته پژوهش، خواستیم تا جایگاه پژوهش را در فرهنگ سازی و خاصه فرهنگ ایثار و شهادت بررسی کنیم که به حق برای فرهنگ سازی در این حوزه نیاز مبرم به تحقیق و پژوهش احساس میشود.
- دفاع مقدس از منظر غربیها
- نویسنده کتاب «منبع شناسی دفاع مقدس در زبان انگلیسی» گفت: محدودیتی که در قالب تحریم از طرف کشورهای اروپایی و آمریکایی برای ما تدارک دیده شده دسترسی به منابع خارجی را بسیار سخت کرده است.
- اولین قصه یتیمی رقیه (س)
- «زینب تهرانی مقدم» فرزند سردار شهید حسن تهرانی مقدم همزمان با فرا رسیدن ماه محرم و عزای سالار شهیدان اباعبدالله الحسین (ع) که با ایام بزرگداشت شهید تهرانی مقدم همزمان شده است، نامهای خطاب به امام حسین (ع) نگاشته و در آن از ارادت پدرش به سید الشهدا (ع) و
- جنگ تحمیلی از نگاه مطبوعات جهان
- مجموعه کتابهای «جنگ ایران و عراق از نگاه مطبوعات جهان» ، برگرفته از اسناد مطبوعاتی و بریده جراید خارجی موجود در مرکز ملی اسناد دفاعمقدس است که پیشینه جمعآوری آن به روزهای آغازین بحران و تشکیل دفتر تبلیغات جبهه و جنگ بازمیگردد.
- درسهایی برای زندگی
- «محمد اکبری»، اظهار کرد: استان ایلام در سالهای دفاع مقدس به خاطر همجواری با کشور متخاصم عراق در صف اول مقاومت قرار داشت و اما این موقعیت در روند زندگی ساکنان این استان خللی ایجاد نکرد چرا که تبلور سبک جدید از زندگی توسط مردمان این دیار موجب شد نبض زندگی
- فرهنگ ایثار و شهادت، اولویت مسئولان نیست
- یك پژوهشگر و نویسنده عرصه دفاع مقدس با تأكید بر اینكه آنقدر همت و معرفت نداشتیم كه برای سعادت دنیوی و اخروی مردم كشورمان، بر سیره ایثارگرانمان بازنگری داشته باشیم، تصریح كرد: فرهنگ ایثار و شهادت از اولویتهای مسئولان ما نیست.
- جای خالی دفاع مقدس در کتاب های درسی
- شناساندن و تبیین فرهنگ مقاومت، ایثار به خصوص شهادت از موازین دفاعی برای هر جامعه محسوب میشود.
- نورالدین جنگ را زندگی میداند
- خیلی از 16 سالههای دیگر در زمینهای خاکی سرگرم بازی و فوتبال بودند و او خیابانها را زیر پا میگذاشت و میگفت «مرگ بر شاه» .
- جایی برای درد دل
- متن زیر درد دل یک جوان نسل سومی با جوانان شهید سالهای دفاع مقدس و انقلاب است و همچنین گزیده درد دل یک جانباز شهید که شاهد امروز ما بوده است.
- حرمت دفن و تفحص شهدا در اسلام
- در بینش اسلامی و فرهنگ دینی پیكر اموات و متوفیانی كه به دلائل گوناگون بر روی زمین مانده و امكان دسترسی به ابدان آنان نیز وجود دارد، باید در مكانهای مناسب و با آداب اسلامی به خاك سپرده شوند.
- تهران شهر سنگرها میشود
- در قسمت اول ِ گفت و گو با جاسم غضبانپور ، عکاس دفاع مقدس، با فضای پایتخت و موشکباران آن آشنا شدیم. اکنون او از تهرانی میگوید که شهر سنگرها شده بود.
- 133 موشک در بین زمین و آسمان تهران
- صدای آژیر قرمز که معنی و مفهوم آن حمله هوایی حتمی ست، هنوز برای بسیاری حال و هوای شبهای عید دهه شصت را تداعی میکند.
- دریغ از جهلشان
- دشمنان داخل و خارج همواره سعی داشتهاند که به فرهنگ و آیین مردم مسلمان ایران شبیخون بزنند و ولایتفقیه را که با خون شهیدان مستحکمتر شده بود، مورد حمله و امحا قرار دهند.
- جانیای به نام صدام!
- سرانجام رئیس جمهوری عراق طی نامه سرگشادهای خطاب به رئیس جمهوری اسلامی ایران، موافقت خود را با پیشنهادهای مندرج در نامه مورخ 17 مرداد 1369 (18 اوت 1990 جناب حجتالاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی اعلام كرد)
- فاجعه یکشنبه سیاه سردشت
- یک بمب شیمیایی عمل نکرده متعلق به جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، در نزدیکی مرز ایران با کردستان عراق کشف شده است.
- بهبود خواب جانبازان
- با سلام من جانباز 70 درصد جنگ تحمیلی هستم، در 24 ساعت 3 ساعت خواب مفید ندارم، دائم از دستگاه نبولایزر و اکسیژن استفاده میکنم. این همه درد و آلام چون هدفمند است برایم از عسل شیرین تر است. ایستادهام چون سرو و خروشانم چون موج.
- از آموزههای عرفا تا آزموههای شب عملیات
- برای مردم حجی است و برای من حجی است و من به زیارت دوستی میروم که در من مأوا دارد، آنها گوسفندان را قربانی میکنند و من خون و جانم را اهدا میکنم. قومی برگرد حرم طواف میکنند، بیآنکه از جایی به جایی روند...»
- مطالبه حق ایران در نمایشگاه لاهه
- نمایشگاه عكس و فیلم مصدومان شیمیایی كشورمان كه از روز دوشنبه نوزدهم فروردین ماه سالجاری در حاشیه سومین كنفرانس بازنگری سازمان منع سلاحهای شیمیایی به مدت 10 روز برپا شده است.
- این کانال بوی خون میدهد
- قرار بود تا سال 1410 عملیات پاکسازی مناطق آلوده به مین در مرز استان ایلام ادامه پیدا کند اما به گفته استاندار ایلام، با تصمیمگیری دولت، این کار تا پایان همین سال محقق خواهد شد تا جایی که قرار است جشن آن نیز در روزهای پیش رو، برپا شود
- رقص مرگ !
- متن زیر آخرین نوشته دکتر چمران می باشد که چند دقیقه قبل از شهادت آن را نگاشته است :
- شهدای اینجا دیگر تشنه نیستند
- این روایت ، ساده و مختصری است از منطقه فکه که احتمالا یا رفتهای یا قرار است بروی و ببینی ؛ اما من میخواهم روایت دومی را هم از فکه بیان کنم روایتی که اینقدر مختصر نباشد و گوشه ای از حقایق را به تصویر بکشد
- وقتی میرفتی هوا ابری بود
- دل نوشته سوزناک سید مرتضی نقی پور فرزند شهید حجت الاسلام سید محمد نقی پور به پدر شهیدش
- مبارزات انقلاب اسلامی
- علیرضا زاکانی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در مراسم گرامیداشت شهادتطلبی حضرت علی(ع) در نخستین شب از ربیعالاول که در شهرک واوان برگزار شد، ابتدا با طرح این سؤال که ما تا کجا پای این انقلاب خواهیم ایستاد؟ اظهار داشت: افراد نگاه متفاوتی به انقلا
- آیا استمرار جنگ به مصلحت بود؟
- در ایـن مـقـاله سعى شده است در ارتباط با برخى از شبهات دفاع مقدس به دو سئوال اصلى زیر پاسخ داده شود. 1. آیا استمرار جنگ بعد از فتح خرمشهر به مصلحت نظام بود یا به ضرر نظام ؟ 2. آیـا اسـتـمـرار جـنـگ بـعـد از فـتـح خـرمـشـهـر بدون نظر قاطع حضرت امام (ره
- شبهه زدایى از برخى ابهامات
- در ایـن مـقـاله سعى شده است در ارتباط با برخى از شبهات دفاع مقدس به دو سئوال اصلى زیر پاسخ داده شود. 1. آیـا اصولا استمرار جنگ پس از فتح خرمشهر به مصلحت نظام بوده یا به ضرر نظام ؟ 2. آیا استمرارجنگ پس از فتح خرمشهر بدون نظر قاطع حضرت امام (ره ) امكان پ
- یاد یاران6
- متن زیر حاوی اخبار دفاعمقدس و تشییع پیکر شهدا وبرنامه هایی جهت زنده نگه داشتن یاد شهدا و مقام شهداو خانواده های معظم شهدا در گوشه گوشه کشور ایران عزیز
- هنوز جنگ ادامه دارد
- بیش از 22 سال از پایان جنگ تحمیلی می گذرد ولی همچنان مشکلات و چالشهایی مانند رسیدگی به جانبازان و رزمندگان دوران دفاع مقدس، ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، پیگیری غرامت جنگی و آلودگی محیط زیست مناطق جنگی هنوز به قوت خود باقی است. متن زیر روایت دوران بعد از جنگ
- جامعه ما نیاز به ایثار دارد
- فرمانده ۲۷ ساله جنگ در روزگار دفاع مقدس.(قسمت سوم) گفتگو با محسن رضایی
- دفاع مقدس، حوادث هویت ساز
- فرمانده ۲۷ ساله جنگ در روزگار دفاع مقدس.(قسمت دوم) گفتگو با محسن رضایی
- روایت دوران بعد از جنگ
- بیش از 22 سال از پایان جنگ تحمیلی می گذرد ولی همچنان مشکلات و چالشهایی مانند رسیدگی به جانبازان و رزمندگان دوران دفاع مقدس، ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، پیگیری غرامت جنگی و آلودگی محیط زیست مناطق جنگی هنوز به قوت خود باقی است. متن زیر روایت دوران بعد از جنگ
- ما کجا و انها کجا
- وقتی تاریخ جنگ و خاطرات دفاع مقدس را میخوانی خیلی راحت میتوانی متوجه تفاوت بزرگ و اختلاف بزرگی میان جوانهای این نسل ونسل انقلاب و جنگ میشوی، تفاوتی که شاید آنقدر ژرفا و عمیق است که وقتی ما جوانهای این نسل آن را میخوانیم احساس میکنیم چقدر درمانده از خویشت
- تحریف جنگ را تهدید میکند
- فرمانده ۲۷ ساله جنگ در روزگار دفاع مقدس. گفتگو با محسن رضایی
- آمار شهدا بمباران شهرها
- عراق در زمان جنگ تحمیلی بارها شهرهای ایران مورد تجاوز قرار داد. سپاه پاسداران اعلام کرد با موشکهای ساخت ایران بغداد را خواهد زد.متن زیر حکایت از آنچه در بمباران های عراق اتفاق افتاد می باشد
- شهادت در روایت معصوم(ع)
- روایات واحادیثی که در مورد فرهنگ شهادت ،جهاد درراه خدا وایثار وجود داردکه نشان دهنده اهمیت وبا ارزش بودن این کاردر بین معصوم بوده است که دراینجا به چند مورد از انها اشاره خواهیم کرد .
- به آنان که از جنگ باز ایستادند
- شهادت عالی ترین و والا ترین کرامتی است که نصیب بندگان خالص خداوند می شود شهادت پایان بخشیدن به حیات طبیعی و مادّی برای دفاع از ارزش های والای انسانی و شکافتن قفس کالبد مادّی و حرکت به مقام بلند شهودی است .
- شهید هفت امتیازی
- روایات واحادیثی که در مورد فرهنگ شهادت ،جهاد درراه خدا وایثار وجود داردکه نشان دهنده اهمیت وبا ارزش بودن این کاردر بین معصوم بوده است که دراینجا به چند مورد از انها اشاره خواهیم کرد .
- جوانترین و پیرترین رزمندهها
- «استان سیستان و بلوچستان با وجود دوری مسافت نسبت به مناطق عملیاتی و همین طور جمعیت خود در زمان جنگ تحمیلی، بیشترین اعزام به جبهههای حق علیه باطل را داشته است.» گفتوگوی ما با سرهنگ حمزه دهقان، مدیركل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان سیستان و بلوچ
- مقام شهیدان در پیشگاه خدا
- فضیلت جهادگران به روایت حضرت علی (ع) با اسناد نقل شده امام رضا (ع) فرمود که حسین بن على (ع) فرموده:
- آلونک «ننه علی»
- چرا آنها که با دستورشان پیکر «ننه علی» در غسالخانه گرو نگه داشته شد و تا پایان عملیات قهرمانانه و افتخارآمیز تخریب آلونک! اجازه شستشوی پیکر «مادر شهید» صادر نشد، امروز از انتشار عکسهای تخریب میراث گرانبهای «ننه علی» برآَشفتهاند.
- دفاع مقدس ؛حماسهای عاشورایی
- امروز همه ما اذعان داریم كه مقاومت و پایداری رزمندگان در طول جنگ برگرفته از فرهنگ عاشورایی بوده و بعد از گذشت بیش از هزار سال از روز عاشورا امروز میتوانیم تأثیر آن را در دفاع مقدس ببینیم.
- کارگران شهید
- قسمتی از سخنان فرمانده سپاه قدس سرلشکر سلیمانی و گزارشی از یادواره شهدای کارگری و گمنام شهرستان ساوه
- مظلومیت شهدا در دزفول بیداد میکند
- «عزیزالله پژوهیده» از جانبازان دوران دفاع مقدس است،ایشان درباره شهدای دوران دفاع مقدس اینگونه مینوسند
- فرهنگ ایثار و شهادت
- آیا نهادینه شدن فرهنگ ایثار و شهادت ناهنجاریها را کاهش میدهد؟حفظ وحدت و حرمت خون شهیدان وظیفه کیست؟ چه کسانی باید راه شهدا را ادامه دهند؟ همه و همه سوالاتی است که در متن زیر مسئولان به آن پاسخ داده اند.
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: فـرهـنـگ جـهـاد و شـهـادت
ادامه مطلب را ببينيد