پندهایی برای زندگی روزمره ما ازشاهنامه فردوسی

شاهنامه فردوسی را با داستان‌های اساطیری و حماسی پرشور و شگفتی می‌شناسیم اما لابه‌لای سطرهای این کتاب، پندهایی برای زندگی روزمره ما نهفته است

نویسنده : الهه توانا | روزنامه‌نگار

اگر همین الان برویم توی خیابان و به‌طور تصادفی از چند نفر، فارغ از سن‌وسال و سطح سواد، درباره شاهنامه بپرسیم، به‌احتمال زیاد همه در جواب خواهندگفت: «سروده فردوسیه»، «نوشتنش 30سال طول کشید»، «در حفظ زبان فارسی نقش مهمی داشت»، «از بزرگ‌ترین آثار حماسی جهانه» و مانند این‌ها. اما اگر از این افراد بخواهیم چند بیت از شاهنامه را بخوانند، یکی از داستان‌هایش –به‌جز رستم و سهراب- را تعریف کنند یا بگویند در زندگی‌شان چه نقش و اثری داشته، احتمالا چیزی بیشتر از مکث کردن و «الان حضور ذهن ندارم» دستگیرمان نخواهدشد. سرزنشی هم روا نیست؛ شاهنامه خواندن به تنهایی و بدون آموزش، کار سختی است. نه در مدرسه، به جز چند شعر پراکنده از شاهنامه و چند خط زندگی‌نامه فردوسی، چیز دیگری یاد می‌گیریم و نه در انواع رسانه، درباره شاهنامه اطلاعات دندان‌گیری می‌خوانیم و می‌شنویم؛ هرچه هست، ستایش‌های تکراری ومناسبتی است بی آن که بدانیم حکمت موجود در این اثر چقدر در زندگی ما گره گشاست. پس به شنیدن این وصف‌‎های افتخارآمیز اکتفا می‌کنیم چون کی حال‌وحوصله شاهنامه خواندن دارد؟ در پرونده امروز سرکی می‌کشیم به شاهنامه تا ببینیم این نامه ارزشمند که از قرن چهارم به دست‌مان رسیده‌است، چه حرفی با ما دارد و کجای زندگی به‌ کارمان می‌آید.

در ستایش خرد
خرد رهنمای و خرد دلگشای خرد دست گیرد به هر دو سرای
خرد چشم جانست چون بنگری تو بی‌چشمْ شادان جهان نسپری
نخستْ آفرینش خرد را شناس نگهبان جان است و آن سه پاس
سه پاس تو چشم است و گوش و زبان کز این سه رسد نیک و بد بی‌گمان
شاهنامه، با مدح خدای خرد شروع می‌شود: «به نام خداوند جان و خرد» و در بخش آغازین، خرد را می‌ستاید اما به همین اکتفا نمی‌کند. بخش بعدی کتاب هم «در ستایش خرد» است و جابه‌جا شخصیت‌ها با «پُرخرد» و «کم‌خرد» وصف می‌شوند. پس ما هم به تأسی از فردوسی، پرونده‌مان را با گفتن از خرد شروع می‌کنیم؛ «خرد، راهنما و چشم و نگهبان جان انسان است که می‌داند هرچه از نیک و بد به او می‌رسد، درنتیجه عملکرد چشم و گوش و زبانش است پس حواسش به این سه هست.»

دقت در رفاقت
سخن‌چین و بی‌دانش و چاره‌گر نباید که یابد به پیشت گذر
همان دوستی با کسی کن بلند که باشد به‌ سختی تو را سودمند
هر آن‌کس که با تو نگوید درست چنان دان که او دشمن جان توست
آدم‌ از دوست و هم‌نشین اش رنگ می‌گیرد. نمی‌شود مدتی با کسی دمخور باشی و خلق‌وخو و حال‌وهوایش بر تو تأثیر نگذارد. فردوسی برای رفیق خوب، چندتا ویژگی برمی‌شمرد: سخن‌چین و نادان و حیله‌گر نباشد. وقت سختی و دشواری، غیبش نزند. برای خوشایند تو دروغ نگوید که چنین دوستی از دشمن، بدتر است. با این وصف اگر بگردید بین دوست‌های‌تان، چندتا رفیق فردوسی‌پسند پیدا می‌کنید؟

سفارش بر رازپوشی
سخن هیچ مسرای با رازدار که او را بود نیز همساز و یار
سخن را تو آکنده دانی همی به گیتی پراکنده خوانی همی
چو رازت به شهر آشکارا شود دل بخردت بی‌مدارا شود
به کس راز مگشای و در بر بسیچ بداندیش را خوار مشمر تو هیچ
هر شنونده رازی، دیگری را محرم اسرارش می‌داند و مخاطب او هم برای خودش همدم و رازشنویی دارد و این‌طوری است که حرف مگو دهان‌به‌دهان می‌چرخد. فردوسیِ گر‌م‌وسرد روزگار چشیده، توصیه می‌کند که «به کس راز مگشای» و حدوحدود بداندیشی را در آدمیزاد دست‌کم نگیر چون به وقتش چه کارها که از دستش ساخته نیست!

پرهیز از عیب‌جویی
چو عیب تن خویش داند کسی ز عیب کسان بر نخواند بسی
چنین گفت کان کس که آهوی* خویش ببیند بگرداند آیین و کیش
چنین داد پاسخ که باری نخست دل از عیب جستن ببایدت شست
بی‌آهو کسی نیست اندر جهان چه در آشکارا چه اندر نهان
دیده‌اید بعضی‌ها انگشت اشاره‌شان دایم به سمت این و آن است و هرچه بدی در جهان است، در وجود دیگران می‌بینند؟ فردوسی می‌گوید چنین کسی، چشمش را بر خودش بسته‌است وگرنه اگر آدم با خودش بیگانه نباشد، آن‌قدر در خودش کمی و کژی برای اصلاح پیدا می‌کند که وقت برای عیب‌جویی از دیگران ندارد. راستی برای آن‌که کلمه «ببایدت»، وزن شعر را به‌هم نریزد، حرف «دال» را ساکن بخوانید: «ببایدْت».
* آهو: عیب و عار

شکیبایی بر رنج
یکی کار پیش است با درد و رنج به آغاز رنج و به فرجام گنج
به یکسان نگردد سپهر بلند گهی شاد دارد گهی مستمند*
گهی با می و رود* و رامشگران* گهی با غم و گرم* و رنج گران
تو دل را بدین درد خسته* مدار روان را بدین بند بسته مدار
شاهنامه پر است از قهرمان‌ها و پهلوان‌های دور از تصورِ دست‌نیافتنی اما آن‌ها از وجه روزمرگی چندان تفاوتی با ما ندارند؛ بالا و پایین و سرد و گرم روزگار از زمانه فردوسی تا عصر ما ثابت و بی‌تغییر مانده‌است. این است که می‌توانیم وعده فردوسی را بپذیریم وقتی می‌گوید تحمل رنج، گنج درپی دارد و بر درد باید صبور بود.
*مستمند: غمگین، رود: ساز، رامشگر: مطرب، گرم: اندوه و زحمت، خسته: آزرده

دل نبستن بر دنیای دون
بدان ای پسر کاین جهان بی‌وفاست پر از رنج و تیمار* و درد و بلاست
هر آن‌گه که باشی در او شادتر ز رنج زمانه دل‌آزادتر
همه شادمانی بمانی به جای بباید شدن زین سپنجی‌سرای
چه بندی دل اندر سرای سپنج چه نازی به گنج و چه نالی ز رنج؟
کزان گنج دیگر کسی برخورد جهاندیده، دشمن چرا پرورد؟
کار دنیا را اعتباری نیست. نه خوشی‌اش پایدار است و نه ناخوشی‌اش، ابدی. وقتی فردوسی می‌گوید جهان بی‌وفاست، گلایه نمی‌کند بلکه تصویری واقع‌بینانه از آن پیش چشم می‌آورد؛ درد و رنج و بلا که در زندگی کم نیست. آن‌چه را هم که به‌سختی به دست می‌آوری، می‌گذاری و می‌روی پس خیلی به دنیا دل خوش نکن که از پستی و بلندی‌هایش غافلگیر نشوی.
*تیمار: درد و رنج

دعوت به گشاده‌دستی
ببخش و بخور هرچه آید فراز* بدین تاج و تخت سپنجی مناز
که گاهی سکندر بود گاه فور گهی درد و خشم است و گه بزم و سور
توانگر شد آن‌کس که درویش بود وگر خوردش از کوشش خویش بود
درست است که خانواده جناب فردوسی جزو طبقه دهقان‎های صاحب زمین و مکنت بودند و او تا دوران جوانی از گرفتاری مالی چیزی نمی‌دانست اما بعدها به‌ویژه هنگام نوشتن شاهنامه، مضیقه مالی و دشواری کم ندید پس از سر شکم‌سیری نیست که می‌گوید از آن‌چیزی که به‌دست می‌آوری، به دیگری هم ببخش که به کار دنیا اعتباری نیست؛ امروز هستی و فردا، نه.
*فراز: جمع و فراهم کردن، سپنجی: عاریتی و ناپایدار، فور: یکی از پادشاهان هند که اسکندر او را کشت

درباب عاشقی و دلبری
گر آیی خرامان به نزدیک من بیفروزی این جان تاریک من
بر او مهربانم نه بر روی و موی به سوی هنر گشتمش مهرجوی
تو را پاک‌یزدان چنان آفرید که مهر آورد بر تو هرکت* بدید
کلام پرصلابت فردوسی و مهارتش در شرح جنگاوری‌ و رجزخوانی و شاخ‌وشانه کشیدن، ما را از روی لطیفش غافل کرده‌است. شاهنامه برای ما با دلبری و دلدادگی به‌یاد آورده نمی‌شود، درحالی‌که داستان‌ عاشقانه کم ندارد؛ زال و رودابه، بیژن و منیژه، تهمینه و رستم و کتایون و گشتاسب. اصلا همین دو، سه بیت را بخوانید، برای آشنا شدن با روی دیگر فردوسی کافی است. شاید هم از حکیم توس آداب دلبری یاد گرفتید.
*هر کت: هر کسی تو را

مرگ‌اندیشی
ز مادر همه مرگ را زاده‌ایم بر اینیم و گردن ورا داده‌ایم*
جهان را چنین است ساز و نهاد که جز مرگ را کس ز مادر نزاد
اگر مرگ داد است، بیداد چیست ز داد این همه داد و فریاد چیست
چنان دان که داد است و بیداد نیست چو داد آمدش جای فریاد نیست
فردوسی، از مرگ‌اندیشی به ستایش زندگی می‌رسد. او مرگ را پیش چشم می‌آورد که مغتنم بودن فرصت حیات و هدر ندادنش را یادآوری کند. او مرگ را نه چیزی هراس‌انگیز که همزاد زندگی می‌داند؛ مرگ، از لحظه تولد با ما زاده می‌شود و همراه‌مان است. تن ما تسلیم مرگ است اما نام‌مان، نه. فردوسی ابایی از ترک جهان ندارد چون با خلق شاهنامه از مرگ فراتر رفته‌است: «از آن پس نمیرم که من زنده‌ام/ که تخم سخن را پراکنده‌ام» و به ما هم پیشنهاد می‌کند به‌جای آن‌که هراس از مرگ را در دل‌مان جا بدهیم، سعی کنیم نام نیکی از خود به‌جا بگذاریم و بپذیریم که مرگِ ناگزیر، عین عدل و داد است و راه را برای زندگی دیگران باز می‌کند.
* گردن ورا داده‌ایم: تسلیم مرگ هستیم

• عاشورا؛ تجلی حیات سرافرازانه تشیع

  علی‌اصغر شعردوست

  چهارشنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۸

  

  عاشورا با شور و ولوله همیشگى‌اش فرا رسید. در فرهنگ انسان‌ساز ما که شهادت از آموزه‌هاى حیات‌بخش آن است، محرم ظرف زمان آن است که با عاشورا معنا مى‌شود و عاشورا با کربلا. نام و یاد شهید جاوید راه عدالت و آزادى، فرزند زهرا، اباعبدالله الحسین(ع) به محرم معنا مى‌دهد. شیعه هویت تاریخی خود را از عاشورا می‌گیرد؛ محرم زمانی است که شیعه بر بستر زمان حضور خود را تثبیت کرد. از این روح محرم و عاشورا باید آغاز فصل هویت شیعه به شمار آید. حضرت اباعبدالله‌(ع) در حج […]

  ---

• رهیافتی به منظومه فکری حضرت آیت الله خامنه ای درباره کتاب

  رمان‌های خواندنی از نگاه رهبر معظم انقلاب

  چهارشنبه ۶ شهریور ۱۳۹۸

  

  کتابی از سوی نشر «کتاب فردا» در قم با عنوان «کتاب کتاب» منتشر شده است که چاپ چهارم آن در سال۱۳۹۷ اتفاق افتاده است. این کتاب ۶۱۰ صفحه‌ای در حقیقت، «رهیافتی به منظومه فکری رهبر معظم انقلاب درباره کتاب» است که به تبیین و تشریح دیدگاه‌های ایشان در حوزه فرهنگی کتاب می‌پردازد. پدیدآورنده این اثر (مجید تقی‌زاده) در مقدمه آغازین کتاب این چنین توضیح می‌دهد: «چند سال قبل، در انجام پروژه‌ای، حدود سیصد جلد کتاب منتشر شده از بیانات رهبر معظم انقلاب تا آن روز را بررسی کردیم. متأسفانه […]

  ---

• اندرزهای اخلاقی صائب تبریزی

  محمدعلمی دورودی

  پنجشنبه ۲۴ مرداد ۱۳۹۸

  

  «صائب تبریزی» بزرگترین شاعر مضمون‌گرای سبک هندی به شمار می‌رود و از لحاظ کاربرد نکته‌های دقیق اخلاقی و اندرزهای اجتماعی ـ دست‌کم در پنج سده اخیر ـ هیچ‌ سخن‌سرایی به پای او نمی‌رسد. اگرچه «صائب در مثنوی و قصیده چیره‌دست به نظر نمی‌رسد» اما در غزل از استادان مسلم شمرده می‌شود.»۱ «صائب تبریزی» بالغ بر یکصد هزار بیت شعر دارد که حداقل ۱۰۰۰۰ تک بیت ناب می‌توان از میان آنها انتخاب کرد. صائب بر این باور بود که «در شعر اصالت با معنی است و شاعر باید حرفی برای […]

  ---

• به یاد«حسین آهی»، پرنده ای که در بی وزنی«مرگ»، در ملکوت رهایی بال و پر گشود

  در قبای بلند فقر و گمنامی

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۲۴ مرداد ۱۳۹۸

  

  گر چه گردآلود فقرم، شرم باد از همتم گر به آب چشمه خورشید دامن تر کنم «حسین آهی درگذشت…»، آدم‌ها گاهی با یک خبر تمام می شوند، و گاهی با یک خبر زندگی تازه ای را آغاز می کنند.حسین آهی اما در شمار انسان‌های بزرگی است که با «درگذشت» تمام نخواهد شد، بلکه زندگی تازه ای را آغاز خواهد کرد. ادیب بزرگی که به اعتبار احاطه بر علوم زمانه اش، به راستی و درستی شایسته عنوان «حکیم» بود. شاعر آزاده و انسان دوستی که با وجود فرزانگی و بزرگی، […]

  ---

• شعرهایی که سروده سیمین بهبهانی نیستند

  پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸

  ۵ سال پیش در ۲۸ تیر ۱۳۹۵ با سیمین و نیمای غزل امروز وداع کردیم واز آن روز به بعد شاهدیم که اشعار جعلی بسیار زیادی به سیمین بهبهانی نسبت داده شده ‌است. اگرچه در زمان حیاتش نیز این نسبت‌های ناروابه او داده می شد و او را می‌آزرد و اعتراضاتش هم به گوش کسی نمی رسید .با گرامیداشت یاد و خاطره این دردانه غزل و ادبیات امروز، بخشی از این غزلیات و اشعار منسوب به او را از سایت یادداشت‌های فردوس سخن نقل می کنیم : از جمله شعرهای […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸

  یا جواد الائمه ادرکنی غلامحسین سازگار بنده ام بنده ولای توام عاشق صحن با صفای توام تو جوادی و من گدای توام یا جواد الائمه ادرکنی قامتم خم شده ز بار بلا حاجتم باشد از تو یا مولا نجف و کاظمین و کرب و بلا یا جواد الائمه ادرکنی ای که از زهر خون شده جگرت به تو و جد و مادر و پدرت من بیچاره را مران ز درت یا جواد الائمه ادرکنی سائلم سائلم جوابم ده تشنه جام وصلم آبم ده چشم گریان، دل کبابم ده یا جواد […]

  ---

• به انگیزه فرا رسیدن ایام شهادت امام محمدتقی(ع)

  ستایشگری در شعر و ادبیات مداحی

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸

  

  در دین مبین اسلام مبارزه با آفات و آسیب‌های دینی – منکرات – یک اصل مترقی و پویا و یک تکلیف الهی برای پاسداری و صیانت از اصالت و سلامت جامعه دینی است. چنان که پیامبر مکرم اسلام(ص) می‌فرمایند: «إذا ظَهَرَتِ البِدَعُ فی اُمَّتی فَلیُظهِرِ العالِمُ عِلمَهُ، فَمَن لَم یَفعَل فَعَلَیهِ لَعنَةُ اللَّهِ: هرگاه بدعت‏ها در میان امتم پدیدار شوند – بدعت یعنی آن چیزی که جزء دین نیست، اما نام دین به خودش گرفته است و مردم خیال می‌کنند مال دین است – بر عالم است که علم […]

  ---

• یادی از کاظم شیعتی تازه پرداز و نوسرای شیرازی

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  یکی از شاعران غزل‌پرداز خوب شیراز شیعتی است. جوان بود که بارقة درخشش در کارش پیدا بود. مشخص‌ترین برجستگی‌ کار او در آن زمان تازه‌پردازی و نوسرایی بود. ذهنی جست‌و‌جوگر داشت و فطرتی شاعرانه، به همین جهت شعرهای نخستین او مطلقاً نسخه‌برداری و تسلسل و تکرار مضامین گذشتگان نبود و بنیاد مهمی در آغاز کار شاعری است. مرا در آن روزها عقیده بر این بود که حتی اگر بیانش به تعقید و تقید هم کشیده شود، آن توان و دریافت را دارد که خود را در ورطة پیچیدگی و مضمون‌سازی […]

  ---

• دستخط خواجه حافظ شیرازی

  بخش دوم و پایانی - سعید کافی انارکی - ساربان

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

  در اینجا باید توضیح داد،از آنجا که در منابع گوناگون خطی اسامی و صفات متفاوتی به خواجه حافظ نسبت داده شده است،اشاره به برخی موارد آنها رهگشای یافتن نام حقیقی او خواهد بود. بر این پایه به چند مورد از دواوین و تذکره‌های مهم اشاره می گردد: *- نسخه قرن هشتم- شماره ۸۱۶۷ کتابخانه مجلس:«شمس مله و الدین محمد حافظ علیه رحمه». *-نسخه ۸۰۱ نورعثمانیه- چاپ عکسی میراث مکتوب: «دیوان املح الشعرا شمس مله و آل محمد حافظ شیرازی». *- نسخه نیمه اول قرن هشتم که بسیار نزدیک به […]

  ---

• مروری بر آراء واندیشه های استاد سخن سعدی

  در ستایش دادخواهی و خردورزی

  میثم مرتضی زاده – محقق و پژوهشگر

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

  نخستین روز اردیبهشت ماه مصادف است با گرامیداشت زادروز شاعر و نویسنده خردمند پارسی، مصلح الدین سعدی شیرازی. پدید آورنده دو اثر ماندگار بوستان و گلستان که در تاریخ ادبیات جهان بی مانندند. آثار و اندیشه های این ادیب خردمند پارسی گوی، تنها به داخل ایران محدود نمانده است و بسیاری از ملل دنیا را از آسیا تا اروپا و آمریکا تحت تاثیر قرار داده است. تا آنجا که “ارنست رنان Ernest Renan” متفکر شهیر فرانسوی در مورد سعدی می نویسد: «در حقیقت سعدی یکی از خود ماست. عقل […]

https://www.ettelaat.com/archives/category/vadi-adabiat/page/35#gsc.tab=0

• دستخط خواجه حافظ شیرازی

  بخش دوم و پایانی - سعید کافی انارکی - ساربان

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

  در اینجا باید توضیح داد،از آنجا که در منابع گوناگون خطی اسامی و صفات متفاوتی به خواجه حافظ نسبت داده شده است،اشاره به برخی موارد آنها رهگشای یافتن نام حقیقی او خواهد بود. بر این پایه به چند مورد از دواوین و تذکره‌های مهم اشاره می گردد: *- نسخه قرن هشتم- شماره ۸۱۶۷ کتابخانه مجلس:«شمس مله و الدین محمد حافظ علیه رحمه». *-نسخه ۸۰۱ نورعثمانیه- چاپ عکسی میراث مکتوب: «دیوان املح الشعرا شمس مله و آل محمد حافظ شیرازی». *- نسخه نیمه اول قرن هشتم که بسیار نزدیک به […]

  ---

• مروری بر آراء واندیشه های استاد سخن سعدی

  در ستایش دادخواهی و خردورزی

  میثم مرتضی زاده – محقق و پژوهشگر

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

  نخستین روز اردیبهشت ماه مصادف است با گرامیداشت زادروز شاعر و نویسنده خردمند پارسی، مصلح الدین سعدی شیرازی. پدید آورنده دو اثر ماندگار بوستان و گلستان که در تاریخ ادبیات جهان بی مانندند. آثار و اندیشه های این ادیب خردمند پارسی گوی، تنها به داخل ایران محدود نمانده است و بسیاری از ملل دنیا را از آسیا تا اروپا و آمریکا تحت تاثیر قرار داده است. تا آنجا که “ارنست رنان Ernest Renan” متفکر شهیر فرانسوی در مورد سعدی می نویسد: «در حقیقت سعدی یکی از خود ماست. عقل […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

  نام کوچک بهار ناصرخاکی با نام کوچک صدایت می کنم تا صمیمانه های عشق،بلورین شوند و مه گرفته های رابطه هامان زلال تر،زلال تر،… فواره های تردید سقوط کنند و امتداد رشته های یقین آسمان کوچک ما را به شوق بادبادک دنباله داری وصل کند شاید سراب های سوخته،آبیاری شوند و تو ازسبزترین مسیرها به خانه برگردی با نام کوچک صدایت می کنم که تعبیر زلال سادگی است کاش سنجاقکی شوم،لرزان و برانگشت های مردانه ات فرود آیم چقدر دوستت داشتم و نمی دانستم ما کی غریبه شدیم؟کی،چرا؟ چند […]

  ---

• دستخط خواجه حافظ شیرازی

  سعید کافی انارکی- ساربان - بخش اول

  پنجشنبه ۲۷ تیر ۱۳۹۸

  

  هرآنکه شعرخواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی را شناسد؛ اسرار عشق و مستی رااز بطن ابیات پر رمز و رازش در خواهد یافت و در این رهگذار قرن‌ها است که پیوسته اندیشه و کلام او به یادگار در دست نسیم صبا جانب اهل وفا را نگاه می دارد. با امعان نظر در اعصار و قرون بعد از حافظ، گویی دیوان شعر او کشتی سیّال ادب، فرهنگ و فلسفه ایرانی است که در پهنۀ ژرف تمدّن دیروز، امروز و فردای انسان، نشان جاودان عشق را بر جریدۀ عالم معنا ثبت […]

  ---

• به انگیزه میلاد خجسته عالم آل محمد، حضرت علی بن موسی الرضا (ع)

  شعر رضوی ، از دیروز تا امروز

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۲۰ تیر ۱۳۹۸

  

  شعر رضوی، شجره طیبه ای است که ریشه در حقایق و معارف ناب اسلامی و قرآنی دارد و از چشمه فیاض «حقیقت» و«بصیرت» آب می خورد. شاعران رضوی نیز سینه خود را کشتزار محبت و معرفت آل الله (علیهم السلام) قرارداده اند و همواره در طول تاریخ رسالتی پیامبرگونه برای خود قایل بوده اند. رسالت این شاعران: بیان حقایق و معارف دینی، مبارزه با مظاهر کفر و شرک و نفاق، مقابله با جهل و خرافه و تحریف و بدعت، افشای مظالم و مفاسد حکومت‌های غاصب و نامشروع، به تصویرکشیدن […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۲۰ تیر ۱۳۹۸

  

  چارانه‌های محبت محمدجواد محبت ای نور هدایت اول و انجامت در سینه هر گل اقاقی نامت با یاد تو می‌رسد به دل آرامش پیداست محبت تو از پیغامت *** خوبی تو و کشت می‌شوی با صلوات خورشید سرشت می‌شوی با صلوات پاداش دعا مگر از این بالاتر؟ مهمان بهشت می‌شوی با صلوات *** روزی همه شاعرانه خواهند نوشت از چشم تر جوانه خواهند نوشت در باغ اگر پرندگان باز رسند بر صفحه گل ترانه خواهند نوشت خواب وکتاب و پیری دکتر پویا کاشانی می برد گرهوای خواب، مرا دل […]

  ---

• نقدی اجمالی بر کتاب«حافظ پادشاه عریان شعر»،نوشته دکترابوالفضل رجبی

  ای بی خبر، بکوش که صاحب خبر شوی!

  داریوش منصوری

  پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸

  

  قصد نگارنده در این مجال و مقال، ارائه نقدی اجمالی بر کتاب«حافظ پادشاه عریان شعر»،نوشته دکتر ابوالفضل رجبی است که از سوی انتشارات بهمن بُرنا روانه بازار شده است(تهران؛چاپ اول ۱۳۹۷). منتهی قبل از هر چیز برای خوانندگان این سطور لازم به ذکر می دانم که اگر بخواهیم سطر به سطر کتاب مذکور را مورد بررسی قرار دهیم(که حدوداً ۲۵۰صفحه و پر از گزافه گویی است و بیشتر هم آن را با شعر شاعران دیگر و تعریف گاه بجا و گاه بیجا از شعرشان پر کرده است)؛ قطعاً از […]

  ---

• والاتبار خواهر سلطان دین رضا

  سیدمحمدعلی ریاضی یزدی

  پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸

  

  «سیدمحمدعلی ریاضی یزدی»،شاعر یزدی و ملک‌الشعرای آستان حضرت معصومه بود که به «ریاضی» و «قضایی» تخلص می‌کرد و به خاطر اشعار مذهبی اش به«شاعر آل‌الله»و«معین‌السادات» مشهور شده بود. یکی از اشعار زیبای او قصیده ای غرّا در ستایش حضرت معصومه(س)است که بخشی از آن به عنوان هدیه خجسته روز ولادت آن بزرگوار، تقدیم حضور می شود: این بارگاه قدس که از عرش برتر است آرامگاه دختر موسى بن جعفر است پاکیزه گوهر صدف عصمت بتول یعنى که نور دیده زهراى اطهر است والاتبار خواهر سلطان دین رضا فخر زنان […]

  ---

• زبان پارسی را پاس داریم

  محمدعلمی(دورودی) - بخش دوم و پایانی

  پنجشنبه ۳۰ خرداد ۱۳۹۸

  

  اشاره:زبان،مهمترین ابزار پیوند آحاد انسانی است وبه کمک آن انسان‌ها تجربیات خود را به دیگران انتقال می دهند. زبان ملی و رسمی ما ایرانیان، پارسی است که یکی از زبان های هند و اروپایی به شمار می رود و از دیدگاه شمار ضرب المثل ها درمیان سه زبان برتر دنیا قرار دارد. زبان پارسی، یکی از مهمترین عوامل حفظ وحدت،همبستگی و تعامل بین شهروندان کشور ماست. پنجشنبه پیشین، در راستای پاسداشت و حفظ بیشتر این زبان و آنات و آفات آن، مباحثی علمی ــ ادبی در بخش اول این […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=34

• اندرزهای اخلاقی صائب تبریزی

  محمدعلمی دورودی

  پنجشنبه ۲۴ مرداد ۱۳۹۸

  

  «صائب تبریزی» بزرگترین شاعر مضمون‌گرای سبک هندی به شمار می‌رود و از لحاظ کاربرد نکته‌های دقیق اخلاقی و اندرزهای اجتماعی ـ دست‌کم در پنج سده اخیر ـ هیچ‌ سخن‌سرایی به پای او نمی‌رسد. اگرچه «صائب در مثنوی و قصیده چیره‌دست به نظر نمی‌رسد» اما در غزل از استادان مسلم شمرده می‌شود.»۱ «صائب تبریزی» بالغ بر یکصد هزار بیت شعر دارد که حداقل ۱۰۰۰۰ تک بیت ناب می‌توان از میان آنها انتخاب کرد. صائب بر این باور بود که «در شعر اصالت با معنی است و شاعر باید حرفی برای […]

  ---

• به یاد«حسین آهی»، پرنده ای که در بی وزنی«مرگ»، در ملکوت رهایی بال و پر گشود

  در قبای بلند فقر و گمنامی

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۲۴ مرداد ۱۳۹۸

  

  گر چه گردآلود فقرم، شرم باد از همتم گر به آب چشمه خورشید دامن تر کنم «حسین آهی درگذشت…»، آدم‌ها گاهی با یک خبر تمام می شوند، و گاهی با یک خبر زندگی تازه ای را آغاز می کنند.حسین آهی اما در شمار انسان‌های بزرگی است که با «درگذشت» تمام نخواهد شد، بلکه زندگی تازه ای را آغاز خواهد کرد. ادیب بزرگی که به اعتبار احاطه بر علوم زمانه اش، به راستی و درستی شایسته عنوان «حکیم» بود. شاعر آزاده و انسان دوستی که با وجود فرزانگی و بزرگی، […]

  ---

• شعرهایی که سروده سیمین بهبهانی نیستند

  پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸

  ۵ سال پیش در ۲۸ تیر ۱۳۹۵ با سیمین و نیمای غزل امروز وداع کردیم واز آن روز به بعد شاهدیم که اشعار جعلی بسیار زیادی به سیمین بهبهانی نسبت داده شده ‌است. اگرچه در زمان حیاتش نیز این نسبت‌های ناروابه او داده می شد و او را می‌آزرد و اعتراضاتش هم به گوش کسی نمی رسید .با گرامیداشت یاد و خاطره این دردانه غزل و ادبیات امروز، بخشی از این غزلیات و اشعار منسوب به او را از سایت یادداشت‌های فردوس سخن نقل می کنیم : از جمله شعرهای […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸

  یا جواد الائمه ادرکنی غلامحسین سازگار بنده ام بنده ولای توام عاشق صحن با صفای توام تو جوادی و من گدای توام یا جواد الائمه ادرکنی قامتم خم شده ز بار بلا حاجتم باشد از تو یا مولا نجف و کاظمین و کرب و بلا یا جواد الائمه ادرکنی ای که از زهر خون شده جگرت به تو و جد و مادر و پدرت من بیچاره را مران ز درت یا جواد الائمه ادرکنی سائلم سائلم جوابم ده تشنه جام وصلم آبم ده چشم گریان، دل کبابم ده یا جواد […]

  ---

• به انگیزه فرا رسیدن ایام شهادت امام محمدتقی(ع)

  ستایشگری در شعر و ادبیات مداحی

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸

  

  در دین مبین اسلام مبارزه با آفات و آسیب‌های دینی – منکرات – یک اصل مترقی و پویا و یک تکلیف الهی برای پاسداری و صیانت از اصالت و سلامت جامعه دینی است. چنان که پیامبر مکرم اسلام(ص) می‌فرمایند: «إذا ظَهَرَتِ البِدَعُ فی اُمَّتی فَلیُظهِرِ العالِمُ عِلمَهُ، فَمَن لَم یَفعَل فَعَلَیهِ لَعنَةُ اللَّهِ: هرگاه بدعت‏ها در میان امتم پدیدار شوند – بدعت یعنی آن چیزی که جزء دین نیست، اما نام دین به خودش گرفته است و مردم خیال می‌کنند مال دین است – بر عالم است که علم […]

  ---

• یادی از کاظم شیعتی تازه پرداز و نوسرای شیرازی

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  یکی از شاعران غزل‌پرداز خوب شیراز شیعتی است. جوان بود که بارقة درخشش در کارش پیدا بود. مشخص‌ترین برجستگی‌ کار او در آن زمان تازه‌پردازی و نوسرایی بود. ذهنی جست‌و‌جوگر داشت و فطرتی شاعرانه، به همین جهت شعرهای نخستین او مطلقاً نسخه‌برداری و تسلسل و تکرار مضامین گذشتگان نبود و بنیاد مهمی در آغاز کار شاعری است. مرا در آن روزها عقیده بر این بود که حتی اگر بیانش به تعقید و تقید هم کشیده شود، آن توان و دریافت را دارد که خود را در ورطة پیچیدگی و مضمون‌سازی […]

  ---

• دستخط خواجه حافظ شیرازی

  بخش دوم و پایانی - سعید کافی انارکی - ساربان

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

  در اینجا باید توضیح داد،از آنجا که در منابع گوناگون خطی اسامی و صفات متفاوتی به خواجه حافظ نسبت داده شده است،اشاره به برخی موارد آنها رهگشای یافتن نام حقیقی او خواهد بود. بر این پایه به چند مورد از دواوین و تذکره‌های مهم اشاره می گردد: *- نسخه قرن هشتم- شماره ۸۱۶۷ کتابخانه مجلس:«شمس مله و الدین محمد حافظ علیه رحمه». *-نسخه ۸۰۱ نورعثمانیه- چاپ عکسی میراث مکتوب: «دیوان املح الشعرا شمس مله و آل محمد حافظ شیرازی». *- نسخه نیمه اول قرن هشتم که بسیار نزدیک به […]

  ---

• مروری بر آراء واندیشه های استاد سخن سعدی

  در ستایش دادخواهی و خردورزی

  میثم مرتضی زاده – محقق و پژوهشگر

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

  نخستین روز اردیبهشت ماه مصادف است با گرامیداشت زادروز شاعر و نویسنده خردمند پارسی، مصلح الدین سعدی شیرازی. پدید آورنده دو اثر ماندگار بوستان و گلستان که در تاریخ ادبیات جهان بی مانندند. آثار و اندیشه های این ادیب خردمند پارسی گوی، تنها به داخل ایران محدود نمانده است و بسیاری از ملل دنیا را از آسیا تا اروپا و آمریکا تحت تاثیر قرار داده است. تا آنجا که “ارنست رنان Ernest Renan” متفکر شهیر فرانسوی در مورد سعدی می نویسد: «در حقیقت سعدی یکی از خود ماست. عقل […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

  نام کوچک بهار ناصرخاکی با نام کوچک صدایت می کنم تا صمیمانه های عشق،بلورین شوند و مه گرفته های رابطه هامان زلال تر،زلال تر،… فواره های تردید سقوط کنند و امتداد رشته های یقین آسمان کوچک ما را به شوق بادبادک دنباله داری وصل کند شاید سراب های سوخته،آبیاری شوند و تو ازسبزترین مسیرها به خانه برگردی با نام کوچک صدایت می کنم که تعبیر زلال سادگی است کاش سنجاقکی شوم،لرزان و برانگشت های مردانه ات فرود آیم چقدر دوستت داشتم و نمی دانستم ما کی غریبه شدیم؟کی،چرا؟ چند […]

  ---

• دستخط خواجه حافظ شیرازی

  سعید کافی انارکی- ساربان - بخش اول

  پنجشنبه ۲۷ تیر ۱۳۹۸

  

  هرآنکه شعرخواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی را شناسد؛ اسرار عشق و مستی رااز بطن ابیات پر رمز و رازش در خواهد یافت و در این رهگذار قرن‌ها است که پیوسته اندیشه و کلام او به یادگار در دست نسیم صبا جانب اهل وفا را نگاه می دارد. با امعان نظر در اعصار و قرون بعد از حافظ، گویی دیوان شعر او کشتی سیّال ادب، فرهنگ و فلسفه ایرانی است که در پهنۀ ژرف تمدّن دیروز، امروز و فردای انسان، نشان جاودان عشق را بر جریدۀ عالم معنا ثبت […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=33

• ادب سوگ عاشورا

  دکتر احمد جلالی

  چهارشنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۸

  

  عمق زیبایی‌های داستان عاشورای امام حسین (ع) و امتداد آن که به پایمردی بانوی نامور تاریخ عاشورا، زینب (ع)، ماندگار شد، حکم می کند که فرصت ورود به میدان این خاطره را با عمیق ترین احساس‌های آکنده از حرمت و ادب و کرامت آذین ببندیم. خاطره ای که اگر روح آن را لمس کنیم، زیبایی‌آفرین است و این ظرفیت را دارد که در این زمانه آشوب و تفرقه، اسباب وحدت میان مسلمانان و همه کسانی باشد که به آزادگی و عدالت می اندیشند. این نوشته کوتاه می خواهد با […]

  ---

• عاشورا؛ تجلی حیات سرافرازانه تشیع

  علی‌اصغر شعردوست

  چهارشنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۸

  

  عاشورا با شور و ولوله همیشگى‌اش فرا رسید. در فرهنگ انسان‌ساز ما که شهادت از آموزه‌هاى حیات‌بخش آن است، محرم ظرف زمان آن است که با عاشورا معنا مى‌شود و عاشورا با کربلا. نام و یاد شهید جاوید راه عدالت و آزادى، فرزند زهرا، اباعبدالله الحسین(ع) به محرم معنا مى‌دهد. شیعه هویت تاریخی خود را از عاشورا می‌گیرد؛ محرم زمانی است که شیعه بر بستر زمان حضور خود را تثبیت کرد. از این روح محرم و عاشورا باید آغاز فصل هویت شیعه به شمار آید. حضرت اباعبدالله‌(ع) در حج […]

  ---

• رهیافتی به منظومه فکری حضرت آیت الله خامنه ای درباره کتاب

  رمان‌های خواندنی از نگاه رهبر معظم انقلاب

  چهارشنبه ۶ شهریور ۱۳۹۸

  

  کتابی از سوی نشر «کتاب فردا» در قم با عنوان «کتاب کتاب» منتشر شده است که چاپ چهارم آن در سال۱۳۹۷ اتفاق افتاده است. این کتاب ۶۱۰ صفحه‌ای در حقیقت، «رهیافتی به منظومه فکری رهبر معظم انقلاب درباره کتاب» است که به تبیین و تشریح دیدگاه‌های ایشان در حوزه فرهنگی کتاب می‌پردازد. پدیدآورنده این اثر (مجید تقی‌زاده) در مقدمه آغازین کتاب این چنین توضیح می‌دهد: «چند سال قبل، در انجام پروژه‌ای، حدود سیصد جلد کتاب منتشر شده از بیانات رهبر معظم انقلاب تا آن روز را بررسی کردیم. متأسفانه […]

  ---

• اندرزهای اخلاقی صائب تبریزی

  محمدعلمی دورودی

  پنجشنبه ۲۴ مرداد ۱۳۹۸

  

  «صائب تبریزی» بزرگترین شاعر مضمون‌گرای سبک هندی به شمار می‌رود و از لحاظ کاربرد نکته‌های دقیق اخلاقی و اندرزهای اجتماعی ـ دست‌کم در پنج سده اخیر ـ هیچ‌ سخن‌سرایی به پای او نمی‌رسد. اگرچه «صائب در مثنوی و قصیده چیره‌دست به نظر نمی‌رسد» اما در غزل از استادان مسلم شمرده می‌شود.»۱ «صائب تبریزی» بالغ بر یکصد هزار بیت شعر دارد که حداقل ۱۰۰۰۰ تک بیت ناب می‌توان از میان آنها انتخاب کرد. صائب بر این باور بود که «در شعر اصالت با معنی است و شاعر باید حرفی برای […]

  ---

• به یاد«حسین آهی»، پرنده ای که در بی وزنی«مرگ»، در ملکوت رهایی بال و پر گشود

  در قبای بلند فقر و گمنامی

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۲۴ مرداد ۱۳۹۸

  

  گر چه گردآلود فقرم، شرم باد از همتم گر به آب چشمه خورشید دامن تر کنم «حسین آهی درگذشت…»، آدم‌ها گاهی با یک خبر تمام می شوند، و گاهی با یک خبر زندگی تازه ای را آغاز می کنند.حسین آهی اما در شمار انسان‌های بزرگی است که با «درگذشت» تمام نخواهد شد، بلکه زندگی تازه ای را آغاز خواهد کرد. ادیب بزرگی که به اعتبار احاطه بر علوم زمانه اش، به راستی و درستی شایسته عنوان «حکیم» بود. شاعر آزاده و انسان دوستی که با وجود فرزانگی و بزرگی، […]

  ---

• شعرهایی که سروده سیمین بهبهانی نیستند

  پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸

  ۵ سال پیش در ۲۸ تیر ۱۳۹۵ با سیمین و نیمای غزل امروز وداع کردیم واز آن روز به بعد شاهدیم که اشعار جعلی بسیار زیادی به سیمین بهبهانی نسبت داده شده ‌است. اگرچه در زمان حیاتش نیز این نسبت‌های ناروابه او داده می شد و او را می‌آزرد و اعتراضاتش هم به گوش کسی نمی رسید .با گرامیداشت یاد و خاطره این دردانه غزل و ادبیات امروز، بخشی از این غزلیات و اشعار منسوب به او را از سایت یادداشت‌های فردوس سخن نقل می کنیم : از جمله شعرهای […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸

  یا جواد الائمه ادرکنی غلامحسین سازگار بنده ام بنده ولای توام عاشق صحن با صفای توام تو جوادی و من گدای توام یا جواد الائمه ادرکنی قامتم خم شده ز بار بلا حاجتم باشد از تو یا مولا نجف و کاظمین و کرب و بلا یا جواد الائمه ادرکنی ای که از زهر خون شده جگرت به تو و جد و مادر و پدرت من بیچاره را مران ز درت یا جواد الائمه ادرکنی سائلم سائلم جوابم ده تشنه جام وصلم آبم ده چشم گریان، دل کبابم ده یا جواد […]

  ---

• به انگیزه فرا رسیدن ایام شهادت امام محمدتقی(ع)

  ستایشگری در شعر و ادبیات مداحی

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸

  

  در دین مبین اسلام مبارزه با آفات و آسیب‌های دینی – منکرات – یک اصل مترقی و پویا و یک تکلیف الهی برای پاسداری و صیانت از اصالت و سلامت جامعه دینی است. چنان که پیامبر مکرم اسلام(ص) می‌فرمایند: «إذا ظَهَرَتِ البِدَعُ فی اُمَّتی فَلیُظهِرِ العالِمُ عِلمَهُ، فَمَن لَم یَفعَل فَعَلَیهِ لَعنَةُ اللَّهِ: هرگاه بدعت‏ها در میان امتم پدیدار شوند – بدعت یعنی آن چیزی که جزء دین نیست، اما نام دین به خودش گرفته است و مردم خیال می‌کنند مال دین است – بر عالم است که علم […]

  ---

• یادی از کاظم شیعتی تازه پرداز و نوسرای شیرازی

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  یکی از شاعران غزل‌پرداز خوب شیراز شیعتی است. جوان بود که بارقة درخشش در کارش پیدا بود. مشخص‌ترین برجستگی‌ کار او در آن زمان تازه‌پردازی و نوسرایی بود. ذهنی جست‌و‌جوگر داشت و فطرتی شاعرانه، به همین جهت شعرهای نخستین او مطلقاً نسخه‌برداری و تسلسل و تکرار مضامین گذشتگان نبود و بنیاد مهمی در آغاز کار شاعری است. مرا در آن روزها عقیده بر این بود که حتی اگر بیانش به تعقید و تقید هم کشیده شود، آن توان و دریافت را دارد که خود را در ورطة پیچیدگی و مضمون‌سازی […]

  ---

• دستخط خواجه حافظ شیرازی

  بخش دوم و پایانی - سعید کافی انارکی - ساربان

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

  در اینجا باید توضیح داد،از آنجا که در منابع گوناگون خطی اسامی و صفات متفاوتی به خواجه حافظ نسبت داده شده است،اشاره به برخی موارد آنها رهگشای یافتن نام حقیقی او خواهد بود. بر این پایه به چند مورد از دواوین و تذکره‌های مهم اشاره می گردد: *- نسخه قرن هشتم- شماره ۸۱۶۷ کتابخانه مجلس:«شمس مله و الدین محمد حافظ علیه رحمه». *-نسخه ۸۰۱ نورعثمانیه- چاپ عکسی میراث مکتوب: «دیوان املح الشعرا شمس مله و آل محمد حافظ شیرازی». *- نسخه نیمه اول قرن هشتم که بسیار نزدیک به […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=32

• نگاهی به اندیشه‌های سیاسی سعدی

  علی خوشه چرخ آرانی ـ مدرس دانشگاه - بخش دوم

  پنجشنبه ۹ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    اشاره: در بخش نخست این مقاله گفته آمد که گلستان و بوستان سعدی،یک دوره کامل از حکمت عملی است که علم سیاست واخلاق و تدبیر منزل را به زیبایی به تصویر کشیده و در دلکش ترین عبارات ذکر شده است. سعدی در آثار خود، مدینه فاضله ای را می جوید که آکنده از ایمان به خدا، نیکی، راستی، پاکی، روشنایی و حقیقت باشد و در این مدینه فاضله، حاکمان و حکمرانان جامعه وظایف و مسئولیت‌هایی دارند. در این مقاله، تلاش برآن است تا آیین کشورداری و سیاست و اصول […]

  ---

• به انگیزه جدیدترین مجموعه شعر شاعر توانمند انقلاب«عباس باقری»

  آمده ام که از کلمات پنجره بسازم

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۹ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    شعر دفاع مقدس، بعد از پشت سر گذاشتن شرایط خاص سیاسی ـ اجتماعی سال‌های بعد از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و بیرون آمدن از بحران‌های سیاسی آن سال‌ها، سرانجام به مثابه رودی که به دریا می‌ ریزد، در کالبد «شعر پایداری» حلول می‌کند و حل می‌شود. شاعران دفاع مقدس که بعد از پشت سر گذاشتن سه دهه پربار، اکنون به بلوغ و بالندگی ادبی رسیده‌اند، از این پس گستره ذهن و زبان خود را از مرزهای جغرافیایی ایران به جهان گسترش می‌دهند و همنوا با شاعران پایداری جهان، در مسیر […]

  ---

• نگاهی به اندیشه‌های سیاسی سعدی

  علی خوشه چرخ آرانی ـ مدرس دانشگاه/بخش اول

  پنجشنبه ۲ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    مقدمه: گلستان و بوستان سعدی ،‌یک دوره کامل از حکمت عملی است که علم سیاست و اخلاق و تدبیر منزل را به زیبایی به تصویر کشیده و در این دو اثر و سایر آثار سعدی، دلکش‌ترین عبارات ذکر شده است. سعدی در آثار خود، مدینه فاضله‌ای را می‌جوید که آکنده از ایمان به خدا، نیکی، راستی، پاکی، روشنایی و حقیقت باشد و در این مدینه فاضله، حاکمان و حکمرانان جامعه وظایف و مسئولیت‌هایی دارند. در این مقاله، تلاش برآن است که آیین کشورداری و سیاست و اصول و مبانی […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۲ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    سال رونق تولید ‏ دکتر محمد شیخ‌الرئیس کرمانی گفت رهبر شعار سال جدید: سال ما سال رونق تولید ‏ هرکه با غیرت است و میهن‌دوست کند این نغز گفته را تایید ‏ اندر این حکمت و خردورزی هیچ عاقل نمی‌کند تردید ‏ قول باشد سدید و سد نشود منصفی در قبال قول سدید ‏ همه باید به کار برخیزند کاین سفارش سفارشی است اکید ‏ فقر و بیکاری و گرانی کور که کند مُلک و مِلک را تهدید ‏ این همه دردهای بی درمان و این همه رنج‌های رو […]

  ---

• با نگاهی به داستان های جزیره، سوچ و تالارها

  نگاه دُن کیشوت وار در داستان های غزاله علیزاده

  مصطفی بیان- نویسنده و منتقد داستان

  پنجشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸

  

   

    «رسیدند کنار ساحل. بهزاد سواری را نگه داشت، چتر را برداشت و پیاده شدند. رو به زمین ماسه‌ یی دویدند. ریل‌‌های خط آهنی، بی مبدا و بی‌مقصد، بین علف‌ها قطع می‌شد. قطاری اسقاط، دریچه‌ها شکسته، در باد و باران و آفتاب رها شده بود.» (بخشی از داستان جزیره) در داستان‌های غزاله علیزاده (متولد ۱۳۷۵- ۱۳۲۷) به همه چیز از ورای تخیلی مه آلود نگاه می شود. پیوندهای متعارف بین اشیا، حوادث و آدم‌ها از هم می پاشد تا از طریق پیوندی تازه، جهانی شگرف آفریده شود. برای آفریدن چنین […]

  ---

• جستاری در شعر آیینی به انگیزه حضور در ماه مبارک رمضان

  عصر بلوغ دینیِ شاعران آیینی

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸

  

   

    عصر انقلاب اسلامی را باید عصر بلوغ دینی شاعران آیینی نامید. عصری که شاعران اصیل آیینی بیش از گذشته به سمت «توحید» چرخیدند و بنیان شعر خود را بر ستون‌های «عبودیت» و «یکتاپرستی» نهادند. عصری که شاعران با فاصله گرفتن از قرائت ماتمی و مرثیه ای و رو آوردن به قرائت حماسی و معرفتی، جانی تازه در کالبد شعر آیینی دمیدند. به گونه ای که شعر دینی توانست شانه به شانه شعر معاصر قد بکشد و به حیات ادبی خود ادامه بدهد. عصری که شاعران مسلمان «درد دین» را […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸

  

   

    پیشواز محمدجواد محبت تو چون بهاری و از فصل گل نشان‌داری که مثل غنچه دلی پاک و مهربان‌داری برای خرمی حال و خوبی احوال به خیمه‌‌گاه دعا سایه از امان‌داری پر است شاخه از آواز و باغ از پرواز زبان به زمزمه واکن، تو هم زبان‌داری به رقص آمده هر برگ، ای نه کم از برگ! نشان بده که تو هم مثل برگ، جان داری بگو به آن‌که پسندید شیوة خود را برای بهتر از آن، راه امتحان داری شکفته خاطر و سرسبز و با طراوت باش بهار می‌رسد […]

  ---

• شرح دعای روز سوم و چهارم ماه مبارک رمضان

  آیت الله سید روح الله خاتمی(ره)

  پنجشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۸

  

   

    دعای روز سوم اَللّهُمَّ ارزُقنی فیه الذِّهنَ و التَّنبیهَ و باعِدنی فیه مِنَ السَّفاهَه و التَّمویه و اجعَل لی نَصیباً مِن کُلِّ خَیر تُنزِلُ فیه بجُودِکَ یا اَجوَدالاَجوَدینَ خداوندا در این‌ روز تیزهوشی‌ و بیداری‌ را روزی‌ام‌ گردان‌ و مرا در این‌ روز از نابخردی‌ و اشتباهکاری‌ دور کن‌ و در آن، از هر چیزی‌ برایم‌ بهره‌ای‌ فرو فرست، به‌ جود و کرمت ‌ای‌ بخشنده‌ترین‌ بخشندگان. *** در این‌ ماه‌ خیر و برکات‌ خدا وقتی‌ نازل‌ می‌شود که‌ بندگان‌ استحقاق‌ داشته‌ باشند. خدا بخیل‌ نیست‌ ولی‌ مردم‌ هم باید […]

  ---

• مولانا ناصر بخارایی

  سعید کافی انارکی- ساربان

  پنجشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۸

  

   

    مولانا ناصر بخارایی (علیه رحمه)، شاعری عاشق و عارفی واثق است که در گذار از درازنای قرون و اعصار گذشته، در غبار ناملایمات حوادث دهراز مطمح نظر پارسی زبانان مستور مانده و در ابتلا به سنت گردون حلقه کرده‌ای که در وصف او چون مار افعی است؛ به گناه دانش و فضل در عهد زندگانی نیز زمام مراد نیافته و امروز صدها سال پس از سپردن ودیعت حیات به مادر هستی، هنوز آنگونه که در خور مقام و جایگاه والای عرفانی و ادبی او است، حق وی در زبان […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=31

• بزم دل

  عبدالرّفیع حقیقت

  پنجشنبه ۲۳ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    بزم دل گر بی تو آرایش پذیرد،تار باد دشت جان گر گل برآرد بی تو،ما را خار باد همدم صهبای غم گشتیم با رؤیای دوست تا ابد این بزم و این میخانه ما را یار باد از شرار عشق جانان،دیده عقلم بسوخت عقل دوراندیش را کی نزد جانان بار باد؟ زندگی بی دوست در جنت ز دوزخ بدتر است گر بهشتی باشدم بی یار، دوزخ بار باد محفل دل جای غیر از یار،کی باشد «رفیع» بزم دل خرم بود آن دم که بی اغیار باد نسخه مناسب چاپ

  ---

• نگین سخن منتشر شد

  پنجشنبه ۲۳ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    جلدهفدهم مجموعه ادبی«نگین سخن»منتشر شد. این دفتر نیز همچون کتاب های پیشین این مجموعه، شامل شیواترین آثار منظوم ادبیات پارسی، به اذعان گردآورنده آن،استاد عبدالرفیع حقیقت(متخلص به رفیع) است. چاپ اول اثر حاضراز سوی مؤسسه پژوهشی و انتشاراتی کومش روانه بازار شده است که ناشر کتاب های فرهنگی تاریخ و عرفان و هنر و ادبیات ایران است. گردآورنده اثرحاضر در مقدمه کوتاه آن چنین می نویسد: «بارها اتفاق افتاده که دیوان اشعار شاعران و مجموعه های مختلف اشعار آنان با دقت مورد مطالعه قرار گرفته و از تمام آنها […]

  ---

• نگاهی به اندیشه‌های سیاسی سعدی

  علی خوشه چرخ آرانی ـ مدرس دانشگاه - بخش دوم

  پنجشنبه ۹ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    اشاره: در بخش نخست این مقاله گفته آمد که گلستان و بوستان سعدی،یک دوره کامل از حکمت عملی است که علم سیاست واخلاق و تدبیر منزل را به زیبایی به تصویر کشیده و در دلکش ترین عبارات ذکر شده است. سعدی در آثار خود، مدینه فاضله ای را می جوید که آکنده از ایمان به خدا، نیکی، راستی، پاکی، روشنایی و حقیقت باشد و در این مدینه فاضله، حاکمان و حکمرانان جامعه وظایف و مسئولیت‌هایی دارند. در این مقاله، تلاش برآن است تا آیین کشورداری و سیاست و اصول […]

  ---

• به انگیزه جدیدترین مجموعه شعر شاعر توانمند انقلاب«عباس باقری»

  آمده ام که از کلمات پنجره بسازم

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۹ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    شعر دفاع مقدس، بعد از پشت سر گذاشتن شرایط خاص سیاسی ـ اجتماعی سال‌های بعد از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و بیرون آمدن از بحران‌های سیاسی آن سال‌ها، سرانجام به مثابه رودی که به دریا می‌ ریزد، در کالبد «شعر پایداری» حلول می‌کند و حل می‌شود. شاعران دفاع مقدس که بعد از پشت سر گذاشتن سه دهه پربار، اکنون به بلوغ و بالندگی ادبی رسیده‌اند، از این پس گستره ذهن و زبان خود را از مرزهای جغرافیایی ایران به جهان گسترش می‌دهند و همنوا با شاعران پایداری جهان، در مسیر […]

  ---

• نگاهی به اندیشه‌های سیاسی سعدی

  علی خوشه چرخ آرانی ـ مدرس دانشگاه/بخش اول

  پنجشنبه ۲ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    مقدمه: گلستان و بوستان سعدی ،‌یک دوره کامل از حکمت عملی است که علم سیاست و اخلاق و تدبیر منزل را به زیبایی به تصویر کشیده و در این دو اثر و سایر آثار سعدی، دلکش‌ترین عبارات ذکر شده است. سعدی در آثار خود، مدینه فاضله‌ای را می‌جوید که آکنده از ایمان به خدا، نیکی، راستی، پاکی، روشنایی و حقیقت باشد و در این مدینه فاضله، حاکمان و حکمرانان جامعه وظایف و مسئولیت‌هایی دارند. در این مقاله، تلاش برآن است که آیین کشورداری و سیاست و اصول و مبانی […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۲ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    سال رونق تولید ‏ دکتر محمد شیخ‌الرئیس کرمانی گفت رهبر شعار سال جدید: سال ما سال رونق تولید ‏ هرکه با غیرت است و میهن‌دوست کند این نغز گفته را تایید ‏ اندر این حکمت و خردورزی هیچ عاقل نمی‌کند تردید ‏ قول باشد سدید و سد نشود منصفی در قبال قول سدید ‏ همه باید به کار برخیزند کاین سفارش سفارشی است اکید ‏ فقر و بیکاری و گرانی کور که کند مُلک و مِلک را تهدید ‏ این همه دردهای بی درمان و این همه رنج‌های رو […]

  ---

• با نگاهی به داستان های جزیره، سوچ و تالارها

  نگاه دُن کیشوت وار در داستان های غزاله علیزاده

  مصطفی بیان- نویسنده و منتقد داستان

  پنجشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸

  

   

    «رسیدند کنار ساحل. بهزاد سواری را نگه داشت، چتر را برداشت و پیاده شدند. رو به زمین ماسه‌ یی دویدند. ریل‌‌های خط آهنی، بی مبدا و بی‌مقصد، بین علف‌ها قطع می‌شد. قطاری اسقاط، دریچه‌ها شکسته، در باد و باران و آفتاب رها شده بود.» (بخشی از داستان جزیره) در داستان‌های غزاله علیزاده (متولد ۱۳۷۵- ۱۳۲۷) به همه چیز از ورای تخیلی مه آلود نگاه می شود. پیوندهای متعارف بین اشیا، حوادث و آدم‌ها از هم می پاشد تا از طریق پیوندی تازه، جهانی شگرف آفریده شود. برای آفریدن چنین […]

  ---

• جستاری در شعر آیینی به انگیزه حضور در ماه مبارک رمضان

  عصر بلوغ دینیِ شاعران آیینی

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸

  

   

    عصر انقلاب اسلامی را باید عصر بلوغ دینی شاعران آیینی نامید. عصری که شاعران اصیل آیینی بیش از گذشته به سمت «توحید» چرخیدند و بنیان شعر خود را بر ستون‌های «عبودیت» و «یکتاپرستی» نهادند. عصری که شاعران با فاصله گرفتن از قرائت ماتمی و مرثیه ای و رو آوردن به قرائت حماسی و معرفتی، جانی تازه در کالبد شعر آیینی دمیدند. به گونه ای که شعر دینی توانست شانه به شانه شعر معاصر قد بکشد و به حیات ادبی خود ادامه بدهد. عصری که شاعران مسلمان «درد دین» را […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸

  

   

    پیشواز محمدجواد محبت تو چون بهاری و از فصل گل نشان‌داری که مثل غنچه دلی پاک و مهربان‌داری برای خرمی حال و خوبی احوال به خیمه‌‌گاه دعا سایه از امان‌داری پر است شاخه از آواز و باغ از پرواز زبان به زمزمه واکن، تو هم زبان‌داری به رقص آمده هر برگ، ای نه کم از برگ! نشان بده که تو هم مثل برگ، جان داری بگو به آن‌که پسندید شیوة خود را برای بهتر از آن، راه امتحان داری شکفته خاطر و سرسبز و با طراوت باش بهار می‌رسد […]

  ---

• شرح دعای روز سوم و چهارم ماه مبارک رمضان

  آیت الله سید روح الله خاتمی(ره)

  پنجشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۸

  

   

    دعای روز سوم اَللّهُمَّ ارزُقنی فیه الذِّهنَ و التَّنبیهَ و باعِدنی فیه مِنَ السَّفاهَه و التَّمویه و اجعَل لی نَصیباً مِن کُلِّ خَیر تُنزِلُ فیه بجُودِکَ یا اَجوَدالاَجوَدینَ خداوندا در این‌ روز تیزهوشی‌ و بیداری‌ را روزی‌ام‌ گردان‌ و مرا در این‌ روز از نابخردی‌ و اشتباهکاری‌ دور کن‌ و در آن، از هر چیزی‌ برایم‌ بهره‌ای‌ فرو فرست، به‌ جود و کرمت ‌ای‌ بخشنده‌ترین‌ بخشندگان. *** در این‌ ماه‌ خیر و برکات‌ خدا وقتی‌ نازل‌ می‌شود که‌ بندگان‌ استحقاق‌ داشته‌ باشند. خدا بخیل‌ نیست‌ ولی‌ مردم‌ هم باید […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=30

• خلوت انس

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

   

    نام کوچک بهار ناصرخاکی با نام کوچک صدایت می کنم تا صمیمانه های عشق،بلورین شوند و مه گرفته های رابطه هامان زلال تر،زلال تر،… فواره های تردید سقوط کنند و امتداد رشته های یقین آسمان کوچک ما را به شوق بادبادک دنباله داری وصل کند شاید سراب های سوخته،آبیاری شوند و تو ازسبزترین مسیرها به خانه برگردی با نام کوچک صدایت می کنم که تعبیر زلال سادگی است کاش سنجاقکی شوم،لرزان و برانگشت های مردانه ات فرود آیم چقدر دوستت داشتم و نمی دانستم ما کی غریبه شدیم؟کی،چرا؟ چند […]

  ---

• دستخط خواجه حافظ شیرازی

  سعید کافی انارکی- ساربان - بخش اول

  پنجشنبه ۲۷ تیر ۱۳۹۸

  

   

    هرآنکه شعرخواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی را شناسد؛ اسرار عشق و مستی رااز بطن ابیات پر رمز و رازش در خواهد یافت و در این رهگذار قرن‌ها است که پیوسته اندیشه و کلام او به یادگار در دست نسیم صبا جانب اهل وفا را نگاه می دارد. با امعان نظر در اعصار و قرون بعد از حافظ، گویی دیوان شعر او کشتی سیّال ادب، فرهنگ و فلسفه ایرانی است که در پهنۀ ژرف تمدّن دیروز، امروز و فردای انسان، نشان جاودان عشق را بر جریدۀ عالم معنا ثبت […]

  ---

• به انگیزه میلاد خجسته عالم آل محمد، حضرت علی بن موسی الرضا (ع)

  شعر رضوی ، از دیروز تا امروز

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۲۰ تیر ۱۳۹۸

  

   

    شعر رضوی، شجره طیبه ای است که ریشه در حقایق و معارف ناب اسلامی و قرآنی دارد و از چشمه فیاض «حقیقت» و«بصیرت» آب می خورد. شاعران رضوی نیز سینه خود را کشتزار محبت و معرفت آل الله (علیهم السلام) قرارداده اند و همواره در طول تاریخ رسالتی پیامبرگونه برای خود قایل بوده اند. رسالت این شاعران: بیان حقایق و معارف دینی، مبارزه با مظاهر کفر و شرک و نفاق، مقابله با جهل و خرافه و تحریف و بدعت، افشای مظالم و مفاسد حکومت‌های غاصب و نامشروع، به تصویرکشیدن […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۲۰ تیر ۱۳۹۸

  

   

    چارانه‌های محبت محمدجواد محبت ای نور هدایت اول و انجامت در سینه هر گل اقاقی نامت با یاد تو می‌رسد به دل آرامش پیداست محبت تو از پیغامت *** خوبی تو و کشت می‌شوی با صلوات خورشید سرشت می‌شوی با صلوات پاداش دعا مگر از این بالاتر؟ مهمان بهشت می‌شوی با صلوات *** روزی همه شاعرانه خواهند نوشت از چشم تر جوانه خواهند نوشت در باغ اگر پرندگان باز رسند بر صفحه گل ترانه خواهند نوشت خواب وکتاب و پیری دکتر پویا کاشانی می برد گرهوای خواب، مرا دل […]

  ---

• نقدی اجمالی بر کتاب«حافظ پادشاه عریان شعر»،نوشته دکترابوالفضل رجبی

  ای بی خبر، بکوش که صاحب خبر شوی!

  داریوش منصوری

  پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸

  

   

    قصد نگارنده در این مجال و مقال، ارائه نقدی اجمالی بر کتاب«حافظ پادشاه عریان شعر»،نوشته دکتر ابوالفضل رجبی است که از سوی انتشارات بهمن بُرنا روانه بازار شده است(تهران؛چاپ اول ۱۳۹۷). منتهی قبل از هر چیز برای خوانندگان این سطور لازم به ذکر می دانم که اگر بخواهیم سطر به سطر کتاب مذکور را مورد بررسی قرار دهیم(که حدوداً ۲۵۰صفحه و پر از گزافه گویی است و بیشتر هم آن را با شعر شاعران دیگر و تعریف گاه بجا و گاه بیجا از شعرشان پر کرده است)؛ قطعاً از […]

  ---

• والاتبار خواهر سلطان دین رضا

  سیدمحمدعلی ریاضی یزدی

  پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸

  

   

    «سیدمحمدعلی ریاضی یزدی»،شاعر یزدی و ملک‌الشعرای آستان حضرت معصومه بود که به «ریاضی» و «قضایی» تخلص می‌کرد و به خاطر اشعار مذهبی اش به«شاعر آل‌الله»و«معین‌السادات» مشهور شده بود. یکی از اشعار زیبای او قصیده ای غرّا در ستایش حضرت معصومه(س)است که بخشی از آن به عنوان هدیه خجسته روز ولادت آن بزرگوار، تقدیم حضور می شود: این بارگاه قدس که از عرش برتر است آرامگاه دختر موسى بن جعفر است پاکیزه گوهر صدف عصمت بتول یعنى که نور دیده زهراى اطهر است والاتبار خواهر سلطان دین رضا فخر زنان […]

  ---

• زبان پارسی را پاس داریم

  محمدعلمی(دورودی) - بخش دوم و پایانی

  پنجشنبه ۳۰ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    اشاره:زبان،مهمترین ابزار پیوند آحاد انسانی است وبه کمک آن انسان‌ها تجربیات خود را به دیگران انتقال می دهند. زبان ملی و رسمی ما ایرانیان، پارسی است که یکی از زبان های هند و اروپایی به شمار می رود و از دیدگاه شمار ضرب المثل ها درمیان سه زبان برتر دنیا قرار دارد. زبان پارسی، یکی از مهمترین عوامل حفظ وحدت،همبستگی و تعامل بین شهروندان کشور ماست. پنجشنبه پیشین، در راستای پاسداشت و حفظ بیشتر این زبان و آنات و آفات آن، مباحثی علمی ــ ادبی در بخش اول این […]

  ---

• مکتب یا دبستان ادبی

  سیدمحمود سجادی

  پنجشنبه ۳۰ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    در بحث سبک، طرز، شیوه، لحن و … ادبی باید گفت که مکتب با سبک، تفاوت معنایی و کاربردی و کیفی و کمی دارد. مکتب دارای اصول و قواعدی است که ممکن است تعداد کم یا زیاد یا بسیار زیادی تابع آنها بوده و وجوه شباهت‌هایی نیز بین آن کارها وجود داشته باشد. مثل مکاتب «رئالیسم» (واقع‌گرایی)، «سوررئالیسم» (فرا واقع‌گرایی)، «سمبولیسم» (نمادگرایی)، «ایماژیسم (تصویرگرایی)و «فرمالیسم» (شکل‌گرایی) که در ادبیات جهان کاملاً مشهور و متداول اند و در ادبیات منظوم و منثور ایران نیز از بعد از نهضت مشروطه مطرح […]

  ---

• زبان پارسی را پاس داریم

  بخش اول - محمدعلمی(دورودی)

  پنجشنبه ۲۳ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    زبان، مهم ترین ابزار پیوند افراد انسانی است و به کمک آن انسان‌ها تجربیات خود را به دیگران انتقال می‌دهند. زبان ملی و رسمی ما ایرانیان، پارسی است که یکی از زبان‌های هند و اروپایی به شمار می‌رود.۱ زبان پارسی از دیدگاه شمار ضرب‌المثل‌ها در میان سه زبان نخست زبان است۲… زبان پارسی یکی از مهم ترین عوامل حفظ وحدت، همبستگی و تعامل بین شهروندان کشور ماست. برای نشان دادن اهمیت بین‌المللی زبان پارسی، کافی است به این نکته اشاره کنیم که حدود ۳۷ سال پیش در نشست ادیبان […]

  ---

• عهد بهار

  جلال رفیع

  پنجشنبه ۲۳ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    به بام خانه، چه می کوبی ای بهار، برو پیام سبز چه آشوبی ای بهار، برو مزار سینه من کوهی از غبار غم است از این ضریح چه می جویی ای بهار، برو ز دارکوب شنیدم که روی دار و درخت طناب دار مرا چوبی ای بهار، برو مبار بر سرم ای ابر خشک تر از خاک غبار خشکی دانوبی ای بهار، برو به جبر صبر نشد سبز، بیشه نیرنگ فریب آدم و ایوبی ای بهار، برو به مصر عاطفه،بی یوسفیم و بی یعقوب نه یوسفی تو،نه یعقوبی ای […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=29

• ستایشگری در شعر و ادبیات مداحی

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸

  

   

    در دین مبین اسلام مبارزه با آفات و آسیب‌های دینی – منکرات – یک اصل مترقی و پویا و یک تکلیف الهی برای پاسداری و صیانت از اصالت و سلامت جامعه دینی است. چنان که پیامبر مکرم اسلام(ص) می‌فرمایند: «إذا ظَهَرَتِ البِدَعُ فی اُمَّتی فَلیُظهِرِ العالِمُ عِلمَهُ، فَمَن لَم یَفعَل فَعَلَیهِ لَعنَةُ اللَّهِ: هرگاه بدعت‏ها در میان امتم پدیدار شوند – بدعت یعنی آن چیزی که جزء دین نیست، اما نام دین به خودش گرفته است و مردم خیال می‌کنند مال دین است – بر عالم است که علم […]

  ---

• یادی از کاظم شیعتی تازه پرداز و نوسرای شیرازی

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  یکی از شاعران غزل‌پرداز خوب شیراز شیعتی است. جوان بود که بارقة درخشش در کارش پیدا بود. مشخص‌ترین برجستگی‌ کار او در آن زمان تازه‌پردازی و نوسرایی بود. ذهنی جست‌و‌جوگر داشت و فطرتی شاعرانه، به همین جهت شعرهای نخستین او مطلقاً نسخه‌برداری و تسلسل و تکرار مضامین گذشتگان نبود و بنیاد مهمی در آغاز کار شاعری است. مرا در آن روزها عقیده بر این بود که حتی اگر بیانش به تعقید و تقید هم کشیده شود، آن توان و دریافت را دارد که خود را در ورطة پیچیدگی و مضمون‌سازی […]

  ---

• دستخط خواجه حافظ شیرازی

  بخش دوم و پایانی - سعید کافی انارکی - ساربان

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

   

    در اینجا باید توضیح داد،از آنجا که در منابع گوناگون خطی اسامی و صفات متفاوتی به خواجه حافظ نسبت داده شده است،اشاره به برخی موارد آنها رهگشای یافتن نام حقیقی او خواهد بود. بر این پایه به چند مورد از دواوین و تذکره‌های مهم اشاره می گردد: *- نسخه قرن هشتم- شماره ۸۱۶۷ کتابخانه مجلس:«شمس مله و الدین محمد حافظ علیه رحمه». *-نسخه ۸۰۱ نورعثمانیه- چاپ عکسی میراث مکتوب: «دیوان املح الشعرا شمس مله و آل محمد حافظ شیرازی». *- نسخه نیمه اول قرن هشتم که بسیار نزدیک به […]

  ---

• مروری بر آراء واندیشه های استاد سخن سعدی

  در ستایش دادخواهی و خردورزی

  میثم مرتضی زاده – محقق و پژوهشگر

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

   

    نخستین روز اردیبهشت ماه مصادف است با گرامیداشت زادروز شاعر و نویسنده خردمند پارسی، مصلح الدین سعدی شیرازی. پدید آورنده دو اثر ماندگار بوستان و گلستان که در تاریخ ادبیات جهان بی مانندند. آثار و اندیشه های این ادیب خردمند پارسی گوی، تنها به داخل ایران محدود نمانده است و بسیاری از ملل دنیا را از آسیا تا اروپا و آمریکا تحت تاثیر قرار داده است. تا آنجا که “ارنست رنان Ernest Renan” متفکر شهیر فرانسوی در مورد سعدی می نویسد: «در حقیقت سعدی یکی از خود ماست. عقل […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

   

    نام کوچک بهار ناصرخاکی با نام کوچک صدایت می کنم تا صمیمانه های عشق،بلورین شوند و مه گرفته های رابطه هامان زلال تر،زلال تر،… فواره های تردید سقوط کنند و امتداد رشته های یقین آسمان کوچک ما را به شوق بادبادک دنباله داری وصل کند شاید سراب های سوخته،آبیاری شوند و تو ازسبزترین مسیرها به خانه برگردی با نام کوچک صدایت می کنم که تعبیر زلال سادگی است کاش سنجاقکی شوم،لرزان و برانگشت های مردانه ات فرود آیم چقدر دوستت داشتم و نمی دانستم ما کی غریبه شدیم؟کی،چرا؟ چند […]

  ---

• دستخط خواجه حافظ شیرازی

  سعید کافی انارکی- ساربان - بخش اول

  پنجشنبه ۲۷ تیر ۱۳۹۸

  

   

    هرآنکه شعرخواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی را شناسد؛ اسرار عشق و مستی رااز بطن ابیات پر رمز و رازش در خواهد یافت و در این رهگذار قرن‌ها است که پیوسته اندیشه و کلام او به یادگار در دست نسیم صبا جانب اهل وفا را نگاه می دارد. با امعان نظر در اعصار و قرون بعد از حافظ، گویی دیوان شعر او کشتی سیّال ادب، فرهنگ و فلسفه ایرانی است که در پهنۀ ژرف تمدّن دیروز، امروز و فردای انسان، نشان جاودان عشق را بر جریدۀ عالم معنا ثبت […]

  ---

• به انگیزه میلاد خجسته عالم آل محمد، حضرت علی بن موسی الرضا (ع)

  شعر رضوی ، از دیروز تا امروز

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۲۰ تیر ۱۳۹۸

  

   

    شعر رضوی، شجره طیبه ای است که ریشه در حقایق و معارف ناب اسلامی و قرآنی دارد و از چشمه فیاض «حقیقت» و«بصیرت» آب می خورد. شاعران رضوی نیز سینه خود را کشتزار محبت و معرفت آل الله (علیهم السلام) قرارداده اند و همواره در طول تاریخ رسالتی پیامبرگونه برای خود قایل بوده اند. رسالت این شاعران: بیان حقایق و معارف دینی، مبارزه با مظاهر کفر و شرک و نفاق، مقابله با جهل و خرافه و تحریف و بدعت، افشای مظالم و مفاسد حکومت‌های غاصب و نامشروع، به تصویرکشیدن […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۲۰ تیر ۱۳۹۸

  

   

    چارانه‌های محبت محمدجواد محبت ای نور هدایت اول و انجامت در سینه هر گل اقاقی نامت با یاد تو می‌رسد به دل آرامش پیداست محبت تو از پیغامت *** خوبی تو و کشت می‌شوی با صلوات خورشید سرشت می‌شوی با صلوات پاداش دعا مگر از این بالاتر؟ مهمان بهشت می‌شوی با صلوات *** روزی همه شاعرانه خواهند نوشت از چشم تر جوانه خواهند نوشت در باغ اگر پرندگان باز رسند بر صفحه گل ترانه خواهند نوشت خواب وکتاب و پیری دکتر پویا کاشانی می برد گرهوای خواب، مرا دل […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=28

• دستخط خواجه حافظ شیرازی

  بخش دوم و پایانی - سعید کافی انارکی - ساربان

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

   

    در اینجا باید توضیح داد،از آنجا که در منابع گوناگون خطی اسامی و صفات متفاوتی به خواجه حافظ نسبت داده شده است،اشاره به برخی موارد آنها رهگشای یافتن نام حقیقی او خواهد بود. بر این پایه به چند مورد از دواوین و تذکره‌های مهم اشاره می گردد: *- نسخه قرن هشتم- شماره ۸۱۶۷ کتابخانه مجلس:«شمس مله و الدین محمد حافظ علیه رحمه». *-نسخه ۸۰۱ نورعثمانیه- چاپ عکسی میراث مکتوب: «دیوان املح الشعرا شمس مله و آل محمد حافظ شیرازی». *- نسخه نیمه اول قرن هشتم که بسیار نزدیک به […]

  ---

• مروری بر آراء واندیشه های استاد سخن سعدی

  در ستایش دادخواهی و خردورزی

  میثم مرتضی زاده – محقق و پژوهشگر

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

   

    نخستین روز اردیبهشت ماه مصادف است با گرامیداشت زادروز شاعر و نویسنده خردمند پارسی، مصلح الدین سعدی شیرازی. پدید آورنده دو اثر ماندگار بوستان و گلستان که در تاریخ ادبیات جهان بی مانندند. آثار و اندیشه های این ادیب خردمند پارسی گوی، تنها به داخل ایران محدود نمانده است و بسیاری از ملل دنیا را از آسیا تا اروپا و آمریکا تحت تاثیر قرار داده است. تا آنجا که “ارنست رنان Ernest Renan” متفکر شهیر فرانسوی در مورد سعدی می نویسد: «در حقیقت سعدی یکی از خود ماست. عقل […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

   

    نام کوچک بهار ناصرخاکی با نام کوچک صدایت می کنم تا صمیمانه های عشق،بلورین شوند و مه گرفته های رابطه هامان زلال تر،زلال تر،… فواره های تردید سقوط کنند و امتداد رشته های یقین آسمان کوچک ما را به شوق بادبادک دنباله داری وصل کند شاید سراب های سوخته،آبیاری شوند و تو ازسبزترین مسیرها به خانه برگردی با نام کوچک صدایت می کنم که تعبیر زلال سادگی است کاش سنجاقکی شوم،لرزان و برانگشت های مردانه ات فرود آیم چقدر دوستت داشتم و نمی دانستم ما کی غریبه شدیم؟کی،چرا؟ چند […]

  ---

• دستخط خواجه حافظ شیرازی

  سعید کافی انارکی- ساربان - بخش اول

  پنجشنبه ۲۷ تیر ۱۳۹۸

  

   

    هرآنکه شعرخواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی را شناسد؛ اسرار عشق و مستی رااز بطن ابیات پر رمز و رازش در خواهد یافت و در این رهگذار قرن‌ها است که پیوسته اندیشه و کلام او به یادگار در دست نسیم صبا جانب اهل وفا را نگاه می دارد. با امعان نظر در اعصار و قرون بعد از حافظ، گویی دیوان شعر او کشتی سیّال ادب، فرهنگ و فلسفه ایرانی است که در پهنۀ ژرف تمدّن دیروز، امروز و فردای انسان، نشان جاودان عشق را بر جریدۀ عالم معنا ثبت […]

  ---

• به انگیزه میلاد خجسته عالم آل محمد، حضرت علی بن موسی الرضا (ع)

  شعر رضوی ، از دیروز تا امروز

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۲۰ تیر ۱۳۹۸

  

   

    شعر رضوی، شجره طیبه ای است که ریشه در حقایق و معارف ناب اسلامی و قرآنی دارد و از چشمه فیاض «حقیقت» و«بصیرت» آب می خورد. شاعران رضوی نیز سینه خود را کشتزار محبت و معرفت آل الله (علیهم السلام) قرارداده اند و همواره در طول تاریخ رسالتی پیامبرگونه برای خود قایل بوده اند. رسالت این شاعران: بیان حقایق و معارف دینی، مبارزه با مظاهر کفر و شرک و نفاق، مقابله با جهل و خرافه و تحریف و بدعت، افشای مظالم و مفاسد حکومت‌های غاصب و نامشروع، به تصویرکشیدن […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۲۰ تیر ۱۳۹۸

  

   

    چارانه‌های محبت محمدجواد محبت ای نور هدایت اول و انجامت در سینه هر گل اقاقی نامت با یاد تو می‌رسد به دل آرامش پیداست محبت تو از پیغامت *** خوبی تو و کشت می‌شوی با صلوات خورشید سرشت می‌شوی با صلوات پاداش دعا مگر از این بالاتر؟ مهمان بهشت می‌شوی با صلوات *** روزی همه شاعرانه خواهند نوشت از چشم تر جوانه خواهند نوشت در باغ اگر پرندگان باز رسند بر صفحه گل ترانه خواهند نوشت خواب وکتاب و پیری دکتر پویا کاشانی می برد گرهوای خواب، مرا دل […]

  ---

• نقدی اجمالی بر کتاب«حافظ پادشاه عریان شعر»،نوشته دکترابوالفضل رجبی

  ای بی خبر، بکوش که صاحب خبر شوی!

  داریوش منصوری

  پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸

  

   

    قصد نگارنده در این مجال و مقال، ارائه نقدی اجمالی بر کتاب«حافظ پادشاه عریان شعر»،نوشته دکتر ابوالفضل رجبی است که از سوی انتشارات بهمن بُرنا روانه بازار شده است(تهران؛چاپ اول ۱۳۹۷). منتهی قبل از هر چیز برای خوانندگان این سطور لازم به ذکر می دانم که اگر بخواهیم سطر به سطر کتاب مذکور را مورد بررسی قرار دهیم(که حدوداً ۲۵۰صفحه و پر از گزافه گویی است و بیشتر هم آن را با شعر شاعران دیگر و تعریف گاه بجا و گاه بیجا از شعرشان پر کرده است)؛ قطعاً از […]

  ---

• والاتبار خواهر سلطان دین رضا

  سیدمحمدعلی ریاضی یزدی

  پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸

  

   

    «سیدمحمدعلی ریاضی یزدی»،شاعر یزدی و ملک‌الشعرای آستان حضرت معصومه بود که به «ریاضی» و «قضایی» تخلص می‌کرد و به خاطر اشعار مذهبی اش به«شاعر آل‌الله»و«معین‌السادات» مشهور شده بود. یکی از اشعار زیبای او قصیده ای غرّا در ستایش حضرت معصومه(س)است که بخشی از آن به عنوان هدیه خجسته روز ولادت آن بزرگوار، تقدیم حضور می شود: این بارگاه قدس که از عرش برتر است آرامگاه دختر موسى بن جعفر است پاکیزه گوهر صدف عصمت بتول یعنى که نور دیده زهراى اطهر است والاتبار خواهر سلطان دین رضا فخر زنان […]

  ---

• زبان پارسی را پاس داریم

  محمدعلمی(دورودی) - بخش دوم و پایانی

  پنجشنبه ۳۰ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    اشاره:زبان،مهمترین ابزار پیوند آحاد انسانی است وبه کمک آن انسان‌ها تجربیات خود را به دیگران انتقال می دهند. زبان ملی و رسمی ما ایرانیان، پارسی است که یکی از زبان های هند و اروپایی به شمار می رود و از دیدگاه شمار ضرب المثل ها درمیان سه زبان برتر دنیا قرار دارد. زبان پارسی، یکی از مهمترین عوامل حفظ وحدت،همبستگی و تعامل بین شهروندان کشور ماست. پنجشنبه پیشین، در راستای پاسداشت و حفظ بیشتر این زبان و آنات و آفات آن، مباحثی علمی ــ ادبی در بخش اول این […]

  ---

• مکتب یا دبستان ادبی

  سیدمحمود سجادی

  پنجشنبه ۳۰ خرداد ۱۳۹۸

  

   

    در بحث سبک، طرز، شیوه، لحن و … ادبی باید گفت که مکتب با سبک، تفاوت معنایی و کاربردی و کیفی و کمی دارد. مکتب دارای اصول و قواعدی است که ممکن است تعداد کم یا زیاد یا بسیار زیادی تابع آنها بوده و وجوه شباهت‌هایی نیز بین آن کارها وجود داشته باشد. مثل مکاتب «رئالیسم» (واقع‌گرایی)، «سوررئالیسم» (فرا واقع‌گرایی)، «سمبولیسم» (نمادگرایی)، «ایماژیسم (تصویرگرایی)و «فرمالیسم» (شکل‌گرایی) که در ادبیات جهان کاملاً مشهور و متداول اند و در ادبیات منظوم و منثور ایران نیز از بعد از نهضت مشروطه مطرح […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=27

• رمان‌های خواندنی از نگاه رهبر معظم انقلاب

  چهارشنبه ۶ شهریور ۱۳۹۸

  

   

    کتابی از سوی نشر «کتاب فردا» در قم با عنوان «کتاب کتاب» منتشر شده است که چاپ چهارم آن در سال۱۳۹۷ اتفاق افتاده است. این کتاب ۶۱۰ صفحه‌ای در حقیقت، «رهیافتی به منظومه فکری رهبر معظم انقلاب درباره کتاب» است که به تبیین و تشریح دیدگاه‌های ایشان در حوزه فرهنگی کتاب می‌پردازد. پدیدآورنده این اثر (مجید تقی‌زاده) در مقدمه آغازین کتاب این چنین توضیح می‌دهد: «چند سال قبل، در انجام پروژه‌ای، حدود سیصد جلد کتاب منتشر شده از بیانات رهبر معظم انقلاب تا آن روز را بررسی کردیم. متأسفانه […]

  ---

• اندرزهای اخلاقی صائب تبریزی

  محمدعلمی دورودی

  پنجشنبه ۲۴ مرداد ۱۳۹۸

  

   

    «صائب تبریزی» بزرگترین شاعر مضمون‌گرای سبک هندی به شمار می‌رود و از لحاظ کاربرد نکته‌های دقیق اخلاقی و اندرزهای اجتماعی ـ دست‌کم در پنج سده اخیر ـ هیچ‌ سخن‌سرایی به پای او نمی‌رسد. اگرچه «صائب در مثنوی و قصیده چیره‌دست به نظر نمی‌رسد» اما در غزل از استادان مسلم شمرده می‌شود.»۱ «صائب تبریزی» بالغ بر یکصد هزار بیت شعر دارد که حداقل ۱۰۰۰۰ تک بیت ناب می‌توان از میان آنها انتخاب کرد. صائب بر این باور بود که «در شعر اصالت با معنی است و شاعر باید حرفی برای […]

  ---

• به یاد«حسین آهی»، پرنده ای که در بی وزنی«مرگ»، در ملکوت رهایی بال و پر گشود

  در قبای بلند فقر و گمنامی

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۲۴ مرداد ۱۳۹۸

  

   

    گر چه گردآلود فقرم، شرم باد از همتم گر به آب چشمه خورشید دامن تر کنم «حسین آهی درگذشت…»، آدم‌ها گاهی با یک خبر تمام می شوند، و گاهی با یک خبر زندگی تازه ای را آغاز می کنند.حسین آهی اما در شمار انسان‌های بزرگی است که با «درگذشت» تمام نخواهد شد، بلکه زندگی تازه ای را آغاز خواهد کرد. ادیب بزرگی که به اعتبار احاطه بر علوم زمانه اش، به راستی و درستی شایسته عنوان «حکیم» بود. شاعر آزاده و انسان دوستی که با وجود فرزانگی و بزرگی، […]

  ---

• شعرهایی که سروده سیمین بهبهانی نیستند

  پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸

  ۵ سال پیش در ۲۸ تیر ۱۳۹۵ با سیمین و نیمای غزل امروز وداع کردیم واز آن روز به بعد شاهدیم که اشعار جعلی بسیار زیادی به سیمین بهبهانی نسبت داده شده ‌است. اگرچه در زمان حیاتش نیز این نسبت‌های ناروابه او داده می شد و او را می‌آزرد و اعتراضاتش هم به گوش کسی نمی رسید .با گرامیداشت یاد و خاطره این دردانه غزل و ادبیات امروز، بخشی از این غزلیات و اشعار منسوب به او را از سایت یادداشت‌های فردوس سخن نقل می کنیم : از جمله شعرهای […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸

  یا جواد الائمه ادرکنی غلامحسین سازگار بنده ام بنده ولای توام عاشق صحن با صفای توام تو جوادی و من گدای توام یا جواد الائمه ادرکنی قامتم خم شده ز بار بلا حاجتم باشد از تو یا مولا نجف و کاظمین و کرب و بلا یا جواد الائمه ادرکنی ای که از زهر خون شده جگرت به تو و جد و مادر و پدرت من بیچاره را مران ز درت یا جواد الائمه ادرکنی سائلم سائلم جوابم ده تشنه جام وصلم آبم ده چشم گریان، دل کبابم ده یا جواد […]

  ---

• به انگیزه فرا رسیدن ایام شهادت امام محمدتقی(ع)

  ستایشگری در شعر و ادبیات مداحی

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸

  

   

    در دین مبین اسلام مبارزه با آفات و آسیب‌های دینی – منکرات – یک اصل مترقی و پویا و یک تکلیف الهی برای پاسداری و صیانت از اصالت و سلامت جامعه دینی است. چنان که پیامبر مکرم اسلام(ص) می‌فرمایند: «إذا ظَهَرَتِ البِدَعُ فی اُمَّتی فَلیُظهِرِ العالِمُ عِلمَهُ، فَمَن لَم یَفعَل فَعَلَیهِ لَعنَةُ اللَّهِ: هرگاه بدعت‏ها در میان امتم پدیدار شوند – بدعت یعنی آن چیزی که جزء دین نیست، اما نام دین به خودش گرفته است و مردم خیال می‌کنند مال دین است – بر عالم است که علم […]

  ---

• یادی از کاظم شیعتی تازه پرداز و نوسرای شیرازی

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  یکی از شاعران غزل‌پرداز خوب شیراز شیعتی است. جوان بود که بارقة درخشش در کارش پیدا بود. مشخص‌ترین برجستگی‌ کار او در آن زمان تازه‌پردازی و نوسرایی بود. ذهنی جست‌و‌جوگر داشت و فطرتی شاعرانه، به همین جهت شعرهای نخستین او مطلقاً نسخه‌برداری و تسلسل و تکرار مضامین گذشتگان نبود و بنیاد مهمی در آغاز کار شاعری است. مرا در آن روزها عقیده بر این بود که حتی اگر بیانش به تعقید و تقید هم کشیده شود، آن توان و دریافت را دارد که خود را در ورطة پیچیدگی و مضمون‌سازی […]

  ---

• دستخط خواجه حافظ شیرازی

  بخش دوم و پایانی - سعید کافی انارکی - ساربان

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

   

    در اینجا باید توضیح داد،از آنجا که در منابع گوناگون خطی اسامی و صفات متفاوتی به خواجه حافظ نسبت داده شده است،اشاره به برخی موارد آنها رهگشای یافتن نام حقیقی او خواهد بود. بر این پایه به چند مورد از دواوین و تذکره‌های مهم اشاره می گردد: *- نسخه قرن هشتم- شماره ۸۱۶۷ کتابخانه مجلس:«شمس مله و الدین محمد حافظ علیه رحمه». *-نسخه ۸۰۱ نورعثمانیه- چاپ عکسی میراث مکتوب: «دیوان املح الشعرا شمس مله و آل محمد حافظ شیرازی». *- نسخه نیمه اول قرن هشتم که بسیار نزدیک به […]

  ---

• مروری بر آراء واندیشه های استاد سخن سعدی

  در ستایش دادخواهی و خردورزی

  میثم مرتضی زاده – محقق و پژوهشگر

  پنجشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۸

  

   

    نخستین روز اردیبهشت ماه مصادف است با گرامیداشت زادروز شاعر و نویسنده خردمند پارسی، مصلح الدین سعدی شیرازی. پدید آورنده دو اثر ماندگار بوستان و گلستان که در تاریخ ادبیات جهان بی مانندند. آثار و اندیشه های این ادیب خردمند پارسی گوی، تنها به داخل ایران محدود نمانده است و بسیاری از ملل دنیا را از آسیا تا اروپا و آمریکا تحت تاثیر قرار داده است. تا آنجا که “ارنست رنان Ernest Renan” متفکر شهیر فرانسوی در مورد سعدی می نویسد: «در حقیقت سعدی یکی از خود ماست. عقل […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=26

• حافظ؛ پدیده‌ای تکرار نشدنی

  سیدمحمود سجادی ـ شاعر و پژوهشگر

  پنجشنبه ۱۸ مهر ۱۳۹۸

  

   

    دربارة«خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی»، از زمان تولد شعرش و شکوفایی نامش تاکنون بسیار گفته‌اند و نوشته‌اند و بسیارتر هم خواهند گفت و نوشت و به قول خودش: «پیوسته شد این سلسله تا روز قیامت». حافظ «شاعر روز» نیست. «شاعر همیشه» است و شعرش به قول امروزی ما «تاریخ مصرف» ندارد. تا واژة آشنا و مهربان عشق و شعر و مهربانی و ادب و فرهنگ و زیبایی وجود دارد، شعر حافظ بر سر زبان‌ها جاری و بر خامه‌ها و قلم‌ها ساری خواهد بود. شعر حافظ از زمان خودش تاکنون […]

  ---

• تجلی قرآن و نهج البلاغه در اشعار سنایی غزنوی

  علی خوشه چرخ آرانی – مدرس دانشگاه

  پنجشنبه ۱۱ مهر ۱۳۹۸

  

   

    مقدمه: اساساً هدف اکثر شاعران و به طور کلی عموم استفاده کنندگان از آیات قرآن، احادیث و روایات معتبر تایید نظریات و اثبات عبارات و اعتبار بخشیدن و ارزش نهادن برای کلام و اشعار خود است و با عنایت به علوم مشتمل و مرتبط با ادبیات و آگاهی از طبقه بندی علوم به دو بخش نقلی و عقلی استنباط می گردد که در میان شاخه‌های علوم نقلی و مرتبط با اخلاق و عرفان، قرآن کریم و احادیث منقول از ائمه هدی است. نگاهی اجمالی به شخصیت سنایی غزنوی نشان […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۱۱ مهر ۱۳۹۸

  

   

    به یاداستاد پرویز خائفی شیرازی شکسته بال غریبم شکسته در خویشم حسن فرازمند در روزهایی که گذشت،جامعه ادبی شیراز و دوستان و دوستداران غزل ناب شیراز، سوگوار ازدست دادن یکی از بهترین غزلسرایان دهه های اخیر بودند. استاد پرویز خائفی شیرازی،نویسنده،شاعر و پژوهشگر که متولد ۱۳۱۵خورشیدی در شیرازبود، تحصیلات ابتدایی ومتوسطه را در زادگاه خود به پایان رسانید و برای ادامه تحصیل وارد دانشکده ادبیات شیرازگردید و به دریافت لیسانس در رشته زبان و ادبیات فارسی شد. اوسپس به تدریس دردبیرستان‌های شیراز اشتغال ورزید وبعد از چندی عازم تهران […]

  ---

• دیباچه ای بر سبک سخن مولانا ناصر بخارایی

  پروفسور شریف مراد اسرافیل نیا جمهوری تاجیکستان*

  پنجشنبه ۴ مهر ۱۳۹۸

  

   

    شعر هر شاعر صاحب سبک با داشتن مشخّصات مخصوص از شعر دیگر شاعران تفاوت دارد. شعر ناصر چون غزل های شیرین و دلاویز و پرمعنی حافظ؛ خصایص خاص خود را در دل دارد. مؤلفان تذکره ها به شعر ناصر بهای بلند داده، او را با اوصاف «عمدةالشّعراء و الفقرا»، «گوهر بحر سخن‌‌گذاری»، «خورشید سپهر نامداری» و غیره ستوده‌اند و شاعر نیز خود را در سخنوری مبتکر می‌داند و می‌گوید که نیازی به تقلید و پیروی از دیگران ندارد: ز بحر شعر کسان قطره‌ای نمی‌جویم طهارتی نتوان کرد از آب […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۴ مهر ۱۳۹۸

  

   

    تقدیم به جاودان یاد، استاد حسین آهی یادآور احمد نیک طلب(یاور همدانی) ای دریغا، دریغ کز غم و درد باغ جان، داغِ لاله، گلگون کرد پیک ماتم چنان شتاب گرفت که ز تن ها توان و تاب گرفت آن چنان زد به باغ جان آذر که دل آمد به جان زخون جگر دل سراپا به دست غم افسرد گل گلزار زندگی پژمرد سوخت جانِ شمع، جمع محفل ما دیده درخون نشست چون دل ما دانشی دوستی ، دریغ از دست رفت و پیوند زندگی بگسست رفت مهر سپهر لطف […]

  ---

• به مناسبت ۲۷ شهریور، روز ملی شعر و ادب پارسی و بزرگداشت شهریار

  «شهریار» و دولت قرآن

  رضا اسماعیلی

  پنجشنبه ۲۸ شهریور ۱۳۹۸

  

   

    نگاهی گذرا به آثار قله‌های شعر و ادب فارسی از جمله: سنایی، عطار، مولانا، سعدی، حافظ، نظامی، صائب و از معاصرین استاد شهریار به خوبی می توان فهمید که رمز ماندگاری آنان مانوس بودن با قرآن بوده است. سروده‌های اکثر بزرگان شعر و ادب پارسی متاثر از آموزه‌های دینی است و رنگ و بوی قرآنی دارد و بسیاری از تلمیحات، ترکیبات و تعبیرات آنان – به صورت مستقیم یا غیر مستقیم – با اقتباس یا الهام از این کتاب مبین و یا احادیث ائمه معصومین (علیهم‌السلام) است. راز ماندگاری […]

  ---

• تأملی در یک داستان تأثیرگذار بر ادبیات فارسی معاصر - مصطفی بیان

  «گیله مرد» بزرگ علوی

  پنجشنبه ۲۸ شهریور ۱۳۹۸

  

   

    دو مأمور تفنگ به دست(محمدولی وکیل باشی و بلوچ)از میان جنگلی توفان زده و بارانی گیله مرد را برای محاکمه به شهر فومن می برند. داستان در حرکت به وقوع می پیوندد و نویسنده (بزرگ علوی) فرصت می یابد شخصیت‌های داستان را معرفی کند و رابطه پدید آمده بین آنها را شکل دهد. بزرگ علوی از طریق حرف‌های وکیل باشی و بازگشت‌های ذهنی گیله مرد به گذشته، حال و هوای اجتماعیِ یک دوره (جنبش دهقانان علیه ارباب‌ها) و انگیزه یاغی شدنِ گیله مرد را به نمایش در می آورد. […]

  ---

• ادب سوگ عاشورا

  دکتر احمد جلالی

  چهارشنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۸

  

   

    عمق زیبایی‌های داستان عاشورای امام حسین (ع) و امتداد آن که به پایمردی بانوی نامور تاریخ عاشورا، زینب (ع)، ماندگار شد، حکم می کند که فرصت ورود به میدان این خاطره را با عمیق ترین احساس‌های آکنده از حرمت و ادب و کرامت آذین ببندیم. خاطره ای که اگر روح آن را لمس کنیم، زیبایی‌آفرین است و این ظرفیت را دارد که در این زمانه آشوب و تفرقه، اسباب وحدت میان مسلمانان و همه کسانی باشد که به آزادگی و عدالت می اندیشند. این نوشته کوتاه می خواهد با […]

  ---

• عاشورا؛ تجلی حیات سرافرازانه تشیع

  علی‌اصغر شعردوست

  چهارشنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۸

  

   

    عاشورا با شور و ولوله همیشگى‌اش فرا رسید. در فرهنگ انسان‌ساز ما که شهادت از آموزه‌هاى حیات‌بخش آن است، محرم ظرف زمان آن است که با عاشورا معنا مى‌شود و عاشورا با کربلا. نام و یاد شهید جاوید راه عدالت و آزادى، فرزند زهرا، اباعبدالله الحسین(ع) به محرم معنا مى‌دهد. شیعه هویت تاریخی خود را از عاشورا می‌گیرد؛ محرم زمانی است که شیعه بر بستر زمان حضور خود را تثبیت کرد. از این روح محرم و عاشورا باید آغاز فصل هویت شیعه به شمار آید. حضرت اباعبدالله‌(ع) در حج […]

  ---

• رهیافتی به منظومه فکری حضرت آیت الله خامنه ای درباره کتاب

  رمان‌های خواندنی از نگاه رهبر معظم انقلاب

  چهارشنبه ۶ شهریور ۱۳۹۸

  

   

    کتابی از سوی نشر «کتاب فردا» در قم با عنوان «کتاب کتاب» منتشر شده است که چاپ چهارم آن در سال۱۳۹۷ اتفاق افتاده است. این کتاب ۶۱۰ صفحه‌ای در حقیقت، «رهیافتی به منظومه فکری رهبر معظم انقلاب درباره کتاب» است که به تبیین و تشریح دیدگاه‌های ایشان در حوزه فرهنگی کتاب می‌پردازد. پدیدآورنده این اثر (مجید تقی‌زاده) در مقدمه آغازین کتاب این چنین توضیح می‌دهد: «چند سال قبل، در انجام پروژه‌ای، حدود سیصد جلد کتاب منتشر شده از بیانات رهبر معظم انقلاب تا آن روز را بررسی کردیم. متأسفانه […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=25

• قدر شناسی از دانش در ادبیات

  محمد علمی

  

    دانش، گرانبهاترین گوهر دریای هستی است و هیچ یک از ثروت‌های مادی، با دانش قابل سنجش نیستند و برابری نمی‌کنند. در دنیای امروز، شرکت‌های دانش بنیان که از عمر آنها بیش از چهار دهه نمی‌گذرد، ثروتمندترین مؤسسات هستند و ارزش درآمدهای سالانه آنها از ارزش کل تولیدات کشاورزی دنیا در بیش از ۱۹۰ کشور بیشتر است. ارزش ثروت «بیل گیس» پایه‌گذار شرکت ماکروسافت را که منشاء آن دانش تخصص، ابتکار خلاقیت و نوآوری کارکنان آن است، بالغ بر ۶۷ میلیارد دلار برآورد کرده‌اند۱ که این رقم ۴ر۳ برابر ثروت […]

  ---

• سائل لواسانی، شاعری با عطر آشنایی

  روح‌الله مهرپارسا

  

    شاعر، جرّاح کلمات و بیان کننده احساسی است که با زبان عادی نمی‌توان گفت و به قول صمیمانه سائل:‌«قلم که در دست می‌گیرم، با نوشیدن زیادی شراب وزن و قافیه و ردیف، شعر نشخوار می‌کنم. مخالف شعرهای نیمایی نیستم، ولی سعی می‌کنم مضمون‌های نو را در قالب عروضی به خورد ادب دوستان بدهم! اما نوشته‌هایم که از زندگی مردم، به خصوص یک لاقباها جدا نیست و به اسم سبک تهرانی برای خودش جایی باز کرده، بیانگر احساسات پاک هر ایرانی است که با عشق با نان خالی از گلویشان […]

  ---

• نقدی بر کتاب داستانی عشق سال‌‌های دور نوشته حسین مخمل‌باف

  سرزمین بکر و پرطراوت

  امین عاشوری

  

    «عشق سال‌‌های دور»، مجموعه۳۲ داستان مستقل است که در دو جلدِ وزیری توسط انتشارات ترانه(مشهد، ۱۳۹۶) منتشر شده است. حجم داستان‌‌ها بسیار متفاوت است و از پنج صفحه (مثل علی بلنده و دنده ماشین) تا ۱۸۶ صفحه (شازده و بانو) را شامل می‌شود. کتاب، به لحاظِ ظاهری، زیبا و آراسته و حرفه‌‌ای روانه بازار شده است. هرچند موضوع‌‌های متنوعی دستمایه خلقِ این داستان‌‌ها بوده‌‌اند، اما با این همه می‌‌توان گفت که وجه غالبِ داستان‌‌ها پیرامونِ عشق و اخلاق سیر می‌‌کنند. «قصه غصه‌‌های عشق»، نخستین داستان از این مجموعه است […]

  ---

• خلوت انس

  

    اختر آشتی استاد محمدجواد محبت خوب اگر در زمانه بد نشود دست امداد، دست رد نشود عدل اگر برنیاورد شمشیر ظالم از ظلم، خلع ید نشود چشم چوپان اگر نماند خواب رمه روزی برای دد نشود باید آنچه کلاه سر باشد زیر پای شما نمد نشود هست سامان کار، گام به گام صد به جان تو بی نود نشود بین این بی شمار تیر شهاب اختر آشتی رصد نشود کاشکی جویبار آرامش پشت دیوار دردسر نشود چون علی تا مددرسان نشوی یا علی گفتنی مدد نشود بی‌قراری دکتر مصطفی […]

  ---

• در آستانة ۲۰ مهر، روز بزرگداشت خواجه شیراز

  حافظ؛ پدیده‌ای تکرار نشدنی

  سیدمحمود سجادی ـ شاعر و پژوهشگر

  

    دربارة«خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی»، از زمان تولد شعرش و شکوفایی نامش تاکنون بسیار گفته‌اند و نوشته‌اند و بسیارتر هم خواهند گفت و نوشت و به قول خودش: «پیوسته شد این سلسله تا روز قیامت». حافظ «شاعر روز» نیست. «شاعر همیشه» است و شعرش به قول امروزی ما «تاریخ مصرف» ندارد. تا واژة آشنا و مهربان عشق و شعر و مهربانی و ادب و فرهنگ و زیبایی وجود دارد، شعر حافظ بر سر زبان‌ها جاری و بر خامه‌ها و قلم‌ها ساری خواهد بود. شعر حافظ از زمان خودش تاکنون […]

  ---

• تجلی قرآن و نهج البلاغه در اشعار سنایی غزنوی

  علی خوشه چرخ آرانی – مدرس دانشگاه

  

    مقدمه: اساساً هدف اکثر شاعران و به طور کلی عموم استفاده کنندگان از آیات قرآن، احادیث و روایات معتبر تایید نظریات و اثبات عبارات و اعتبار بخشیدن و ارزش نهادن برای کلام و اشعار خود است و با عنایت به علوم مشتمل و مرتبط با ادبیات و آگاهی از طبقه بندی علوم به دو بخش نقلی و عقلی استنباط می گردد که در میان شاخه‌های علوم نقلی و مرتبط با اخلاق و عرفان، قرآن کریم و احادیث منقول از ائمه هدی است. نگاهی اجمالی به شخصیت سنایی غزنوی نشان […]

  ---

• خلوت انس

  

    به یاداستاد پرویز خائفی شیرازی شکسته بال غریبم شکسته در خویشم حسن فرازمند در روزهایی که گذشت،جامعه ادبی شیراز و دوستان و دوستداران غزل ناب شیراز، سوگوار ازدست دادن یکی از بهترین غزلسرایان دهه های اخیر بودند. استاد پرویز خائفی شیرازی،نویسنده،شاعر و پژوهشگر که متولد ۱۳۱۵خورشیدی در شیرازبود، تحصیلات ابتدایی ومتوسطه را در زادگاه خود به پایان رسانید و برای ادامه تحصیل وارد دانشکده ادبیات شیرازگردید و به دریافت لیسانس در رشته زبان و ادبیات فارسی شد. اوسپس به تدریس دردبیرستان‌های شیراز اشتغال ورزید وبعد از چندی عازم تهران […]

  ---

• دیباچه ای بر سبک سخن مولانا ناصر بخارایی

  پروفسور شریف مراد اسرافیل نیا جمهوری تاجیکستان*

  

    شعر هر شاعر صاحب سبک با داشتن مشخّصات مخصوص از شعر دیگر شاعران تفاوت دارد. شعر ناصر چون غزل های شیرین و دلاویز و پرمعنی حافظ؛ خصایص خاص خود را در دل دارد. مؤلفان تذکره ها به شعر ناصر بهای بلند داده، او را با اوصاف «عمدةالشّعراء و الفقرا»، «گوهر بحر سخن‌‌گذاری»، «خورشید سپهر نامداری» و غیره ستوده‌اند و شاعر نیز خود را در سخنوری مبتکر می‌داند و می‌گوید که نیازی به تقلید و پیروی از دیگران ندارد: ز بحر شعر کسان قطره‌ای نمی‌جویم طهارتی نتوان کرد از آب […]

  ---

• خلوت انس

  

    تقدیم به جاودان یاد، استاد حسین آهی یادآور احمد نیک طلب(یاور همدانی) ای دریغا، دریغ کز غم و درد باغ جان، داغِ لاله، گلگون کرد پیک ماتم چنان شتاب گرفت که ز تن ها توان و تاب گرفت آن چنان زد به باغ جان آذر که دل آمد به جان زخون جگر دل سراپا به دست غم افسرد گل گلزار زندگی پژمرد سوخت جانِ شمع، جمع محفل ما دیده درخون نشست چون دل ما دانشی دوستی ، دریغ از دست رفت و پیوند زندگی بگسست رفت مهر سپهر لطف […]

  ---

• به مناسبت ۲۷ شهریور، روز ملی شعر و ادب پارسی و بزرگداشت شهریار

  «شهریار» و دولت قرآن

  رضا اسماعیلی

  

    نگاهی گذرا به آثار قله‌های شعر و ادب فارسی از جمله: سنایی، عطار، مولانا، سعدی، حافظ، نظامی، صائب و از معاصرین استاد شهریار به خوبی می توان فهمید که رمز ماندگاری آنان مانوس بودن با قرآن بوده است. سروده‌های اکثر بزرگان شعر و ادب پارسی متاثر از آموزه‌های دینی است و رنگ و بوی قرآنی دارد و بسیاری از تلمیحات، ترکیبات و تعبیرات آنان – به صورت مستقیم یا غیر مستقیم – با اقتباس یا الهام از این کتاب مبین و یا احادیث ائمه معصومین (علیهم‌السلام) است. راز ماندگاری […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=24

• رهنمودهای اخلاقی ـ اجتماعی کلیم

  محمد علمی دورودی

  

    اشاره: «میرزا ابوطالب کلیم همدانی، یکی از بزرگترین شاعران سبک هندی است که بین سالهای ۹۹۰ تا ۹۹۴ هجری ـ به تصریح بیشتر تذکره نویسان ـ در همدان چشم به جهان گشود و پس از تکمیل تحصیلات خود در کاشان و شیراز در ایام جوانی به هندوستان مهاجرت کرد. زیرا اغب پادشاهان سلسله گورکانیان هند، شیفته معماری، هنر، شعر و ادب پارسی بودند. کلیم و جمعی از دیگر شاعران نامور سبک هندی مانند:صائب تبریزی، قدسی مشهدی، سلیم طهرانی، غنی کشمیری، نظیری نیشابوری و طالب آملی در آنجا در محیطی […]

  ---

• مقدمه‌‌ای بر دفتر شعر «برای همیشه» اثر دکتر حبیب‌الله صناعتی

  پزشکی با ذوق سرشار ادبی

  دکتر علی یزدی‌نژاد

  

    کتاب پیش روی ، دفتر چهارم از مجموعه‌ای است که با عنوان «آثار ادبی پزشکان معاصر ایرانی» در خانه فرهنگ و هنر میرماه به زیور چاپ آراسته می‌شود. هدف از انتشار این مجموعه، معرفی آثار ارزنده ادبی و هنری پزشکان ارجمندی است که به واسطه مشغله فراوان و یا از سر عزت نفس و علو طبع و فروتنی به انتشار ‌آن‌ها نپرداخته‌اند؛ با این همه، بسیاری از این آثار به جهت شایستگی‌ها و زیبایی‌های درخور ادبی و نیز در برداشتن مضامین اجتماعی و اخلاقی بلند، راه خود را در […]

  ---

• خلوت انس

  

    دست‌گرم دوستی استاد محمدجواد محبت ای امید روشن فردا شما روشنای دیدة دنیا شما دفتری از دوستی‌های عزیز در کتاب ابتدایی با شما دست گرم دوستی‌ها، همچنان هر نفس هر لحظه از ما تا شما در حضور محرم و بیگانه نیز از حیا هم قطره هم دریا شما در حساب آشنایی، آشتی نوبت ما پیش از این، حالا شما سفارش رهرو راه خداشو، پرچم از ایمان بگیر بر حذر از هر هیاهو، انس با قرآن بگیر در جهان آزاده بودن کار مردان خداست حق‌تعالی را تمام عمر پشتیبان بگیر […]

  ---

• گزارشی درباره شعر منثور و شعر سپید

  عزت‌الله فولاد‌وند دورودی - بخش دوم

  

    اشاره: در بخش نخست این مقاله، خواندیم که در این سده خورشیدی رو به پایان، به جز شعراصیل و تثبیت شده نیمایی، با انبوهی نوشته ها و سروده هایی روبرو هستیم که بیشتر، تهی از وزن و قافیه و دیگر آرایش های کلامی اند. در کنار اندک آثار موزون و برخوردار از ویژگی های هنری مانند پاره ای ازکارهای احمد شاملو که با نام«شعر سپید» و«شعر منثور»، راهی بازار کتاب و مطبوعات شده اند. بخش بیرون از شمارش آن اما به راستی با نثر متعارف و معمول روزنامه ها […]

  ---

• خلوت انس

  

    درآستانه نود سالگی دکترحبیب الله صناعتی مرا ببین که رسیدم بر آستان نود توان تن کم و موها سپید و کوته قد نباشدم غمی از آن که نیک می دانم بهار چون گذرد، فصلِ سرد می آید ولیک در عجبم تا چه سود خواهد داشت از این همه آمد شدن، خدایِ صمد؟ کنون که در نَوَدم، ناتوان و حیرانم چه پیش خواهد آمد اگر رسم تا صد؟ نبوده کار جهان همچنان به وفق مراد مدار چشم امیدی که بعد از این باشد نگشته دور زمان آنچنان که ما خواهیم […]

  ---

• گزارشی درباره شعر منثور و شعر سپید

  عزت‌الله فولاد‌وند دورودی - بخش نخست

  

    در این سده‌ خورشیدی رو به پایان، جز شعر اصیل و تثبیت شده نیمایی، با انبوهی نوشته‌ها و سروده‌ها روبرو بوده و هستیم، بیشتر تهی از وزن و قافیه و دیگر آرایش‌های کلامی، در کنار اندک آثاری موزون و برخوردار از ویژگی‌های هنری، مانند پاره‌ای ازکارهای احمد‌ شاملو که با نام «شعر سپید»و «شعر منثور»، راهی بازار کتاب و مطبوعات شده‌اند. بخش بیرون از شمارشان به راستی با نثر متعارف و معمول روزنامه‌ها تفاوت چندانی ندارند. به همین دلیل نه از جنس شعر سپیدند و نه از نوع شعر […]

  ---

• خلوت انس

  

    همراز عبدالرفیع حقیقت در آرامگاه حافظ سرودم: حافظا خیز که همراز تو باز آمده است به تولای تو از ری به نیاز آمده است فال تقدیر ز دیوان ازل قسمت اوست که به تدبیر در این وادی راز آمده است «مددی چون به چراغی نکند آتش طور» به خرابات تو با سوز و گداز آمده است راز سربستة جان فاش نگردید به جهد جهد بنهاده و آسوده ز آز آمده است در فراق رخ جانان چه جهنم چه بهشت این سرودیست که از عرش فراز آمده است گرچه در […]

  ---

• جان جهان گفتگویی درباره مولانا

  محسن مردانی

  

    به جای مقدمه اول: من با اینکه رشته تخصصی‌ام ادبیات فارسی نبوده است، از جوانی به شعر و ادبیات و مخصوصاً اشعار مولانا علاقه داشته‌ام. چندین کتاب درباره‌ی مولانا خوانده‌ام اما کتاب «پله پله تا ملاقات خدا» نوشته زنده یاد «عبدالحسین زرین کوب»، اطلاعات بسیار جامعی از زندگی مولانا برایم داشت که خواندنش را بارها به دیگران توصیه کرده‌ام. دوم: خواندن کتاب «پله پله تا ملاقات خدا» برای همه آسان نیست. زبان ادبی نسبتاً سنگینی دارد که برای متخصصان ادبیات نوشته شده است. به همین خاطر نویسنده لزومی برای […]

  ---

• قدر شناسی از دانش در ادبیات

  محمد علمی

  

    دانش، گرانبهاترین گوهر دریای هستی است و هیچ یک از ثروت‌های مادی، با دانش قابل سنجش نیستند و برابری نمی‌کنند. در دنیای امروز، شرکت‌های دانش بنیان که از عمر آنها بیش از چهار دهه نمی‌گذرد، ثروتمندترین مؤسسات هستند و ارزش درآمدهای سالانه آنها از ارزش کل تولیدات کشاورزی دنیا در بیش از ۱۹۰ کشور بیشتر است. ارزش ثروت «بیل گیس» پایه‌گذار شرکت ماکروسافت را که منشاء آن دانش تخصص، ابتکار خلاقیت و نوآوری کارکنان آن است، بالغ بر ۶۷ میلیارد دلار برآورد کرده‌اند۱ که این رقم ۴ر۳ برابر ثروت […]

  ---

• سائل لواسانی، شاعری با عطر آشنایی

  روح‌الله مهرپارسا

  

    شاعر، جرّاح کلمات و بیان کننده احساسی است که با زبان عادی نمی‌توان گفت و به قول صمیمانه سائل:‌«قلم که در دست می‌گیرم، با نوشیدن زیادی شراب وزن و قافیه و ردیف، شعر نشخوار می‌کنم. مخالف شعرهای نیمایی نیستم، ولی سعی می‌کنم مضمون‌های نو را در قالب عروضی به خورد ادب دوستان بدهم! اما نوشته‌هایم که از زندگی مردم، به خصوص یک لاقباها جدا نیست و به اسم سبک تهرانی برای خودش جایی باز کرده، بیانگر احساسات پاک هر ایرانی است که با عشق با نان خالی از گلویشان […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=23

• اهمیت انتخاب وزن در شعر

  سیدمحمود سجادی - بخش دوم و پایانی

  

    پنجشنبه پیش، در آغاز این نوشته، اشاره‌ای شد به پیشینه کلام آهنگین در زبان فارسی. اکنون با تفصیل بیشتر باید گفت که پیش از پیدایی شعر سپید ـ منثور ـ در مغرب زمین، در برخی از کتاب‌های کهن زبان فارسی از سده سوم هجری بدین سوی، گهگاه نثری از قلم نویسنده جاری می‌شده که جز رسایی و انسجام و قدرت انتقال و القاء، دارای آهنگ و آوایی می‌بوده نزدیک به موسیقی شعر؛ که از آن زمره‌اند. شطحیات و سخنان بایزید بسطامی، ابوسعید ابوالخیر، تاریخ بیهقی، اسرارالتوحید محمد منور ـ […]

  ---

• یلدا، جشن میلاد نور

  رضا اسماعیلی

  

    در فرهنگ لغت دهخدا در باره شناسنامه «یلدا» می‌خوانیم: «یلدا لغت سریانی است به معنی میلاد عربی، و چون شب یلدا را با میلاد مسیح تطبیق می‌کرده‌اند از این رو بدین نام نامیده اند. باید توجه داشت که جشن میلاد مسیح(نوئل) که در ۲۵ دسامبر تثبیت شده،طبق تحقیق محققان در اصل،جشن ظهور میترا(مهر)بوده که مسیحیان در قرن چهارم میلادی آن را روز تولد عیسی قرار دادند. یلدا اول زمستان و شب آخر پاییز است که درازترین شب‌های سال است و در آن شب یا نزدیک بدان، آفتاب به برج […]

  ---

• خلوت انس

  

    برای شب یلدا و حضور انار در سفره مهربانی خانواده‌ها: زیبا انار من! جبرائیل سراجی علمداری ای خوشگوار و خوشمزه، زیبا انار من هستی صفایِ گلشن و باغ دیار من باشی به زیر پیرهن از شاخة درخت می‌خواهمت همیشه نشینی کنار من پائیز گر چه فصل خرامیدن شماست این فصل برگریز تو کردی بهار من گر در سبد برند و یا زیر پیرهن خواهد تو را همیشه دل بی‌قرار من من بوسه خواستم ز لبش داد از رُخَش درمانده کرده ماه نو تازه کار من یاقوت ناب گر بفشارند […]

  ---

• اهمیت انتخاب وزن در شعر

  سیدمحمود سجادی - بخش نخست

  

    وجود ادبیات برای انتقال تجربه‌های برجسته است. برجسته از این نظر که به صورت متمرکز و شکل یافته درآمده است. ادبیات وسیله‌ای است که به ما امکان می‌دهد تا از طریق تخیل، کامل تر، عمیق تر، غنی‌تر و آگاهانه‌تر زندگی کنیم. بله، می‌گویم زندگی، چون فرد شاعر با نویسنده، شعر یا داستان را زندگی می‌کند و او یک مرد یا فرد معمولی نیست که گاهی چیزی بنویسد و آن را کنار بنهد و دیگر کاری به کار آن اثر و یا مأثور نداشته باشد. وظیفة ادبیات این نیست که […]

  ---

• خلوت انس

  

    به یاد آن خورشید پنهان ای حضور تمام خوبی‌ها! محمدجواد محبت شبنم و گل، بهار، خانة تو سَمتِ این سایه‌سار، خانة تو روز با عطر دست و رو شسته است قلب این پونه‌زار خانة تو سبزه در سبزه دعوت است و سلام سینه این دیار خانة تو یادت آورد اشک در چشمم لب این جویبار، خانة تو دیده منتظر نشانة من جان امیدوار خانة تو * ای حضور تمام خوبی‌ها دل پر انتظار خانة تو برای همیشه دکتر پویا کاشانی به دیدار آن دلربای همیشه دل از دست دادم، […]

  ---

• اندرزهای اخلاقی صائب تبریزی

  محمد علمی دورودی

  

    «صائب تبریزی» بزرگترین شاعر مضون‌گرای سبک هندی به شمار می‌رود و از لحاظ کاربرد نکته‌های دقیق اخلاقی و اندرزهای اجتماعی ـ دست‌کم در پنج سده اخیرـ هیچ‌ سخن‌سرایی به پای او نمی‌رسد. اگرچه «صائب در مثنوی و قصیده چیره‌دست به نظر نمی‌رسد»، اما در غزل از استادان مسلم شمرده می‌شود.»۱ «صائب تبریزی» بالغ بر یکصد هزار بیت شعر دارد که حداقل ۱۰۰۰۰ تک بیت ناب می‌توان از میان آنها انتخاب کرد. صائب بر این باور بود که:«در شعر، اصالت با معنی است و شاعر باید حرفی برای گفتن داشته […]

  ---

• در منقبت حضرت امام حسن عسکری(ع)

  سید علی محمد ریاضی یزدی

  

    مژده که جلوه کرد باز، از افق پیمبری مهر سپهر سروری، ماه جمال عسکری چشمه هور کی دهد نور به پیش عارضش ماه فلک کجا کند با رخ او برابری ای تو به باغ احمدی دسته گل محمدی وی تو در آسمان دین مهر سپهر سروری حسن تو حسن مصطفی، علم تو علم مرتضی نام تو نام مجتبی، وز همه خلق برتری دامن سوسن ار یکی چون تو امام پرورد ورنه صدف نیاورد، چون تو عزیز گوهری روح امین به پای تو شهپر عشق گسترد چون پی پند و […]

  ---

• رهنمودهای اخلاقی ـ اجتماعی کلیم

  محمد علمی دورودی

  

    اشاره: «میرزا ابوطالب کلیم همدانی، یکی از بزرگترین شاعران سبک هندی است که بین سالهای ۹۹۰ تا ۹۹۴ هجری ـ به تصریح بیشتر تذکره نویسان ـ در همدان چشم به جهان گشود و پس از تکمیل تحصیلات خود در کاشان و شیراز در ایام جوانی به هندوستان مهاجرت کرد. زیرا اغب پادشاهان سلسله گورکانیان هند، شیفته معماری، هنر، شعر و ادب پارسی بودند. کلیم و جمعی از دیگر شاعران نامور سبک هندی مانند:صائب تبریزی، قدسی مشهدی، سلیم طهرانی، غنی کشمیری، نظیری نیشابوری و طالب آملی در آنجا در محیطی […]

  ---

• مقدمه‌‌ای بر دفتر شعر «برای همیشه» اثر دکتر حبیب‌الله صناعتی

  پزشکی با ذوق سرشار ادبی

  دکتر علی یزدی‌نژاد

  

    کتاب پیش روی ، دفتر چهارم از مجموعه‌ای است که با عنوان «آثار ادبی پزشکان معاصر ایرانی» در خانه فرهنگ و هنر میرماه به زیور چاپ آراسته می‌شود. هدف از انتشار این مجموعه، معرفی آثار ارزنده ادبی و هنری پزشکان ارجمندی است که به واسطه مشغله فراوان و یا از سر عزت نفس و علو طبع و فروتنی به انتشار ‌آن‌ها نپرداخته‌اند؛ با این همه، بسیاری از این آثار به جهت شایستگی‌ها و زیبایی‌های درخور ادبی و نیز در برداشتن مضامین اجتماعی و اخلاقی بلند، راه خود را در […]

  ---

• خلوت انس

  

    دست‌گرم دوستی استاد محمدجواد محبت ای امید روشن فردا شما روشنای دیدة دنیا شما دفتری از دوستی‌های عزیز در کتاب ابتدایی با شما دست گرم دوستی‌ها، همچنان هر نفس هر لحظه از ما تا شما در حضور محرم و بیگانه نیز از حیا هم قطره هم دریا شما در حساب آشنایی، آشتی نوبت ما پیش از این، حالا شما سفارش رهرو راه خداشو، پرچم از ایمان بگیر بر حذر از هر هیاهو، انس با قرآن بگیر در جهان آزاده بودن کار مردان خداست حق‌تعالی را تمام عمر پشتیبان بگیر […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=22

• خلوت انس

  

    به مناسبت ولادت با سعادت حضرت زینب کبری(س) و روز پرستار پرستار محتشم مؤمنی(سامان) ـ اراک چراغ شام تار جان بیمار به هر جای جهان باشد پرستار همانکو می‌کند از جان و از دل تمام عمر خود را وقت بیمار نهد مرهم به زخم جان بی‌تاب که آساید دمی از رنج و آزار بود بیمار را همراه دلسوز طبیبان را نکو یار و مددکار از و روشن شود هر شام تاریک وزو آسان شود هر کار دشوار چه شبهایی که از راه محبت به بالین مریض او هست بیدار […]

  ---

• با غزال غزل

  سیدمحمود سجادی ـ شاعر و پژوهشگر

  

    غزل، قالبی کوتاه و آشنا، دوست داشتنی و حس برانگیز برای ما ایرانیان و فارسی زبانان است که در تاریخ دراز دامن و رنگین شعر ایران جایگاهی دیرینه و مستحکم دارد. شعر و غزل در حافظه ادبی ایران، همیشه و همواره در کنار هم و به طور موازی حرکت کرده‌اند. عبارت «شعر و غزل»،جزو عبارات رایج و کلیدی واژگان ادبی ایران است. مشعل نورانی غزل در مسیر هزار و چندساله شعر ایران، هیچگاه خاموش نشده. شاید در برهه‌هایی از زمان کم نور شده یا شعله‌ آن تحت‌الشعاع مشعله‌ها و […]

  ---

• بررسی جایگاه و کارنامه‌ ادبی « اولگا توکارچوک» در شهر کتاب

  رمان‌نویسی که از کودکی شعر می‌گفت

  

    به‌تازگی رمان «گریزها» نوشتۀ «اولگا توکارچوک» با ترجمه‌ فریبا ارجمند در «نشر همان» منتشر شده است. این رمان برای توکارچوک جوایز مهمی را به ارمغان آورده و نخستین اثر این نویسنده‌ نوبلیست است که به فارسی برگردان و منتشر شده است. نشست هفتگی شهر کتاب در روز سه‌شنبه ۱۲ آذر به بررسی جایگاه و کارنامه‌ ادبی توکارچوک و رونمایی از ترجمه‌ فارسی این رمان او اختصاص داشت که با حضور آنا مارچینوفسکا، فریبا ارجمند، علیرضا دولتشاهی در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار ‌شد. در ابتدای این نشست، علی‌اصغر محمدخانی، […]

  ---

• خلوت انس

  

    تقدیم به روزنامه اطلاعات یک دریچه ولیک کم دارد! دکتر حبیب‌الله صناعتی (پویا کاشانی) سردبیر گرامی روزنامه اطلاعات! با درود فراوان، هر بامداد، ساعت چهار از خواب می‌خیزم. آرام و بی‌صدا برای آنکه خواب همسر را مشوش نکرده باشم، به سوی «رایانه» که همواره از من «یارانه» می‌خواهد می‌روم و نخست، روزنامه اطلاعات را مرور می‌کنم. به یمن پیشرفت‌های شگفت جهان فن‌آوری (و نه فناوری!) این امکان میسر آمده است که اطلاعات هر روز را در همان روز مطالعه نمایم. خدایشان عمر و عزت دهاد آنان که با زحمت […]

  ---

• اهمیت انتخاب وزن در شعر

  سیدمحمود سجادی - بخش دوم و پایانی

  

    پنجشنبه پیش، در آغاز این نوشته، اشاره‌ای شد به پیشینه کلام آهنگین در زبان فارسی. اکنون با تفصیل بیشتر باید گفت که پیش از پیدایی شعر سپید ـ منثور ـ در مغرب زمین، در برخی از کتاب‌های کهن زبان فارسی از سده سوم هجری بدین سوی، گهگاه نثری از قلم نویسنده جاری می‌شده که جز رسایی و انسجام و قدرت انتقال و القاء، دارای آهنگ و آوایی می‌بوده نزدیک به موسیقی شعر؛ که از آن زمره‌اند. شطحیات و سخنان بایزید بسطامی، ابوسعید ابوالخیر، تاریخ بیهقی، اسرارالتوحید محمد منور ـ […]

  ---

• یلدا، جشن میلاد نور

  رضا اسماعیلی

  

    در فرهنگ لغت دهخدا در باره شناسنامه «یلدا» می‌خوانیم: «یلدا لغت سریانی است به معنی میلاد عربی، و چون شب یلدا را با میلاد مسیح تطبیق می‌کرده‌اند از این رو بدین نام نامیده اند. باید توجه داشت که جشن میلاد مسیح(نوئل) که در ۲۵ دسامبر تثبیت شده،طبق تحقیق محققان در اصل،جشن ظهور میترا(مهر)بوده که مسیحیان در قرن چهارم میلادی آن را روز تولد عیسی قرار دادند. یلدا اول زمستان و شب آخر پاییز است که درازترین شب‌های سال است و در آن شب یا نزدیک بدان، آفتاب به برج […]

  ---

• خلوت انس

  

    برای شب یلدا و حضور انار در سفره مهربانی خانواده‌ها: زیبا انار من! جبرائیل سراجی علمداری ای خوشگوار و خوشمزه، زیبا انار من هستی صفایِ گلشن و باغ دیار من باشی به زیر پیرهن از شاخة درخت می‌خواهمت همیشه نشینی کنار من پائیز گر چه فصل خرامیدن شماست این فصل برگریز تو کردی بهار من گر در سبد برند و یا زیر پیرهن خواهد تو را همیشه دل بی‌قرار من من بوسه خواستم ز لبش داد از رُخَش درمانده کرده ماه نو تازه کار من یاقوت ناب گر بفشارند […]

  ---

• اهمیت انتخاب وزن در شعر

  سیدمحمود سجادی - بخش نخست

  

    وجود ادبیات برای انتقال تجربه‌های برجسته است. برجسته از این نظر که به صورت متمرکز و شکل یافته درآمده است. ادبیات وسیله‌ای است که به ما امکان می‌دهد تا از طریق تخیل، کامل تر، عمیق تر، غنی‌تر و آگاهانه‌تر زندگی کنیم. بله، می‌گویم زندگی، چون فرد شاعر با نویسنده، شعر یا داستان را زندگی می‌کند و او یک مرد یا فرد معمولی نیست که گاهی چیزی بنویسد و آن را کنار بنهد و دیگر کاری به کار آن اثر و یا مأثور نداشته باشد. وظیفة ادبیات این نیست که […]

  ---

• خلوت انس

  

    به یاد آن خورشید پنهان ای حضور تمام خوبی‌ها! محمدجواد محبت شبنم و گل، بهار، خانة تو سَمتِ این سایه‌سار، خانة تو روز با عطر دست و رو شسته است قلب این پونه‌زار خانة تو سبزه در سبزه دعوت است و سلام سینه این دیار خانة تو یادت آورد اشک در چشمم لب این جویبار، خانة تو دیده منتظر نشانة من جان امیدوار خانة تو * ای حضور تمام خوبی‌ها دل پر انتظار خانة تو برای همیشه دکتر پویا کاشانی به دیدار آن دلربای همیشه دل از دست دادم، […]

  ---

• اندرزهای اخلاقی صائب تبریزی

  محمد علمی دورودی

  

    «صائب تبریزی» بزرگترین شاعر مضون‌گرای سبک هندی به شمار می‌رود و از لحاظ کاربرد نکته‌های دقیق اخلاقی و اندرزهای اجتماعی ـ دست‌کم در پنج سده اخیرـ هیچ‌ سخن‌سرایی به پای او نمی‌رسد. اگرچه «صائب در مثنوی و قصیده چیره‌دست به نظر نمی‌رسد»، اما در غزل از استادان مسلم شمرده می‌شود.»۱ «صائب تبریزی» بالغ بر یکصد هزار بیت شعر دارد که حداقل ۱۰۰۰۰ تک بیت ناب می‌توان از میان آنها انتخاب کرد. صائب بر این باور بود که:«در شعر، اصالت با معنی است و شاعر باید حرفی برای گفتن داشته […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=21

• نگاهی به آراء و اندیشه‌های لسان‌الغیب شیرازی از زبان خودش

  حافظ از زبان حافظ

  محتشم مؤمنی - بخش نخست

  

    در میان شخصیت‌های برجسته و اثرگذار تاریخ در عرصه‌های گوناگون علمی، ادبی، سیاسی و… به افرادی بر می‌خوریم که علیرغم شهرت جهانی که دارند، اطلاعات ما از زندگانی و احوالات شان بسیار اندک است و از دوران حیات آنها اطلاع چندانی در دست نیست و مجموع آگاهی‌های ما از ایشان،گاه به یک صفحه هم نمی‌رسد‌ و به همین خاطر به مصداق: ان آثارنا تدل علینا فانظروا بعدنا الی آثار برای به‌دست آوردن شناختی نسبتاً مُتقن و محکم و وافی به مقصود، باید به آثار برجای مانده از آنها در […]

  ---

• خلوت انس

  

    قطعه ها ناهید دوستی ۱ پنجه می کشد به دل این عقل که جدی گرفته ای عشق را اینجا دلی تنگ نمی شود چه نشسته ای؟چشم به راه چه کس؟ ۲ شروع که می کنم،به نوشتن نمی دانم این واژه ها چرا نقاش می شوند و تصویر تو را می کشند. ۳ از انگشتانم چکه می کنند واژه ها بر دفتر خاطرات نمی دانم من دلتنگ توأم یا این شعرها؟… ۴ در سیاهی شب این چشمان توست که مرا به صبح گره می زند بتاب برمن که ریشه های […]

  ---

• جستاری سبک شناسانه در شعر نظام وفا

  علی خوشه چرخ آرانی- مدرس دانشگاه ـ بخش دوم و پایانی

  

    اشاره: «نظام وفا»در میان شاعران غزلسرای معاصر، به دلایل متعددی همچون ذوق ادبی، شاعرانگی پدر و مادر، استعداد ذاتی، طبع نازک و سرشتی هنرین، تجربیات معلمی، حشر و نشر با ادیبان و شاعران نامور و نامدار معاصر و سفر به اروپا و کسب تجربه در این زمینه و آشنایی با مبادی و مبانی اصول مکتب رمانتیسم، جایگاهی ویژه و بنیادین داشته است. از لحاظ سبکی و فکری نیز ویژگی هایی همچون: سهولت و روانی کلام و سلاست و سلامت و سهولت معانی، صدق گفتار، احساسات و عواطف نازک و […]

  ---

• دکتر حسین رضوی‌فرد

  روش شناسی نقد در خوشنویسی

  

    اشاره: «روش شناسی نقد در خوشنویسی»،عنوان اثری علمی و تحقیقی در حوزه خوشنویسی است که به همت دکتر حسین رضوی فرد ـ‌که خود شاعر و ادیب و استاد دانشگاه است‌ـ‌ نگاشته شده و در حقیقت، حاصل رساله دکترای وی در رشته پژوهش هنراست که در سال ۱۳۹۷ در دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس، از آن دفاع شده است. چاپ اول کتاب حاضر(زمستان۹۸)، در ۲۴۸ صفحه و با قیمت ۶۰ هزار تومان،از سوی پژوهشکده‌هنر وابسته به فرهنگستان هنر،منتشر و روانه بازارنشر شده است. آنچه در پی می آید، […]

  ---

• خلوت انس

  

    آوای نای دکتر عبدالحسین جلالیان چنان که صبر ندارد به قلب عاشق جای به وصل در دل معشوق، جهد ننهد پای امید وصل نیابد رهی به دل آسان ز بس که راه بود سنگلاخ و مشکل زای به خواب بودم و گویا نگار در زده است فغان ز طالع نحس و ز بخت بد صد وای کجاست نور فرح بخش شادی و امید؟‌ که تا ز سینه زداید سواد غم فرسای به سر مدام گرفته است جای فکر صواب خیال خبط و خطای زیادو وهم آلای ره وصال بود […]

  ---

• جستاری سبک شناسانه در شعر نظام وفا

  علی خوشه چرخ آرانی- مدرس دانشگاه - بخش نخست

  

    مقدمه: «نظام وفا» در میان شاعران غزلسرای معاصر، به دلایل متعددی همچون ذوق ادبی، شاعرانگی پدر و مادر، استعداد ذاتی، طبع نازک و سرشتی هنرین، تجربیات معلمی، حشر و نشر با ادیبان و شاعران نامور و نامدار معاصر و سفر به اروپا و کسب تجربه در این زمینه و آشنایی با مبادی و مبانی اصول مکتب رمانتیسم، جایگاهی ویژه و بنیادین داشته است تا جایی که تحسین بزرگانی همچون استاد سعید نفیسی را برانگیخته است. اگرچه از لحاظ سبکی و فکری نیز ویژگی‌هایی همچون: سهولت و روانی کلام و […]

  ---

• خوانش شعری از سیدحسن حسینی به مناسبت میلاد خجسته حضرت زینب(س) - رضا اسماعیلی

  شاعران مُضطر، با نام تو چه کردند!

  

    خوانندگان و خواهندگان مشتاق شعر و ادبیات انقلاب اسلامی، بی هیچ تردیدی با نام بلند و پرفروغ سیدالشعرای شعر انقلاب «سید حسن حسینی» آشنا هستند. شاعر بلند آوازه ای که به خاطر برخورداری از دانش و بینش گسترده ادبی، و خلق و آفرینش آثاری فاخر و ارجمند در حوزه‌های نظم، نثر و پژوهش، نقشی تاثیرگذار در باروری و بالندگی شجره طیبه ادبیات انقلاب اسلامی داشت. در بررسی آثار منظوم و منثور حسینی اما – پیش و بیش از هر چیز – باید بر باورمندی و «تعهد دینی» اش دست […]

  ---

• خلوت انس

  

    به مناسبت ولادت با سعادت حضرت زینب کبری(س) و روز پرستار پرستار محتشم مؤمنی(سامان) ـ اراک چراغ شام تار جان بیمار به هر جای جهان باشد پرستار همانکو می‌کند از جان و از دل تمام عمر خود را وقت بیمار نهد مرهم به زخم جان بی‌تاب که آساید دمی از رنج و آزار بود بیمار را همراه دلسوز طبیبان را نکو یار و مددکار از و روشن شود هر شام تاریک وزو آسان شود هر کار دشوار چه شبهایی که از راه محبت به بالین مریض او هست بیدار […]

  ---

• با غزال غزل

  سیدمحمود سجادی ـ شاعر و پژوهشگر

  

    غزل، قالبی کوتاه و آشنا، دوست داشتنی و حس برانگیز برای ما ایرانیان و فارسی زبانان است که در تاریخ دراز دامن و رنگین شعر ایران جایگاهی دیرینه و مستحکم دارد. شعر و غزل در حافظه ادبی ایران، همیشه و همواره در کنار هم و به طور موازی حرکت کرده‌اند. عبارت «شعر و غزل»،جزو عبارات رایج و کلیدی واژگان ادبی ایران است. مشعل نورانی غزل در مسیر هزار و چندساله شعر ایران، هیچگاه خاموش نشده. شاید در برهه‌هایی از زمان کم نور شده یا شعله‌ آن تحت‌الشعاع مشعله‌ها و […]

  ---

• بررسی جایگاه و کارنامه‌ ادبی « اولگا توکارچوک» در شهر کتاب

  رمان‌نویسی که از کودکی شعر می‌گفت

  

    به‌تازگی رمان «گریزها» نوشتۀ «اولگا توکارچوک» با ترجمه‌ فریبا ارجمند در «نشر همان» منتشر شده است. این رمان برای توکارچوک جوایز مهمی را به ارمغان آورده و نخستین اثر این نویسنده‌ نوبلیست است که به فارسی برگردان و منتشر شده است. نشست هفتگی شهر کتاب در روز سه‌شنبه ۱۲ آذر به بررسی جایگاه و کارنامه‌ ادبی توکارچوک و رونمایی از ترجمه‌ فارسی این رمان او اختصاص داشت که با حضور آنا مارچینوفسکا، فریبا ارجمند، علیرضا دولتشاهی در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار ‌شد. در ابتدای این نشست، علی‌اصغر محمدخانی، […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=20

• خلوت انس

  

    خسرو فرشید ورد نازنین سیدمحمود سجادی دکتر«خسرو فرشید ورد»،در اواسط دهه ۴۰ شمسی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، استاد من بود. مردی بسیاری جدی، وقت‌شناس، عبوس، شجاع، ایران دوست و بیگانه‌ستیز و بسیار درس خوانده و باسواد در حیطه ادبیات و دستور زبان فارسی و درست‌گویی و درست‌نویسی. به مباحث عرفان و تصوف و سیر و سلوک و کشف و کرامات صوفیه و اصحاب خانقاه اعتقادی نداشت و آنها را به شدت نقد و نفی می‌کرد. این ادیب و انسان پاک در اوایل سال ۱۳۸۹ تنها […]

  ---

• به مناسبت ۹۱ سالگی استاد حسن محجوب؛ پیشکسوت فرهنگی در حوزه نشر

  جهان به شمارگان برپا نیست!

  علی تقی‌زاده

  

    سال گذشته بود که اصحاب فرهنگ و اساتید بزرگ: محمدرضا شفیعی کدکنی، فریدون مجلسی و محمد مهدی جعفری، گرد آمدند و جایگاه بلند فرهنگی استاد «حسن محجوب» را ستودند. حسن محجوب که عمر پربرکتش را در راه اعتلای فرهنگ گذرانده، در جواب به سخنان بزرگان که در وصف او ایراد گردید، به همین بسنده کرد: «کارهایی که تا به حال کردم، همۀ اینها را وظیفۀ خودم می دانستم و وظیفۀ هر انسانی این است که هر کاری که یاد گرفته و توانایی آن کار را دارد، برای جامعۀ خود […]

  ---

• در آستانه گرامیداشت روز زن و مقام مادر

  جایگاه لالایی در ادبیات عامه

  علی خوشه چرخ آرانی ـ مدرس دانشگاه ـ بخش نخست

  

    پیش درآمد: «ادبیات عامه» اصطلاحاً به آثار تخیلی و ذوقی توده مردم که به طور شفاهی و سینه به سینه، از فردی به فرد دیگر و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است، گفته می شود. ادبیات عامه، «ادبیات شفاهی»، «هنر زبانی عامه» و یا «هنر کلامی عامه» هم نامیده می شود. ادبیات عامه، بخش مهمی از فولکلور یا فرهنگ عامه یا فرهنگ مردم هر قوم و گروه اجتماعی و میراث معنوی نسل‌های گذشته مردم یک جامعه را تشکیل می دهد که این میراث فرهنگی، معنوی، عبادی و […]

  ---

• رشد کمّی شعر فاطمی؛فرصت یا تهدید؟

  رضا اسماعیلی

  

    درباره شعر فاخر و ارجمند«فاطمی» بسیاری از حرف‌ها گفته شده و بسیاری از حرف‌ها هنوز ناگفته مانده است که در این یادداشت – به اختصار- به بعضی از ناگفته‌ها در این باب اشاره می‌کنم. شعر فاطمی را می توان به موجودی تشبیه کرد که روز به روز جسمش پروار شده، ولی روحش همچنان نحیف و رنجور باقی مانده است. و صد البته این گفته به معنای نفی درخشش‌های معدودی از شاعران اصیل آیینی نیست. شاعران روشن اندیش، توانمند و کاربلدی که با اشراف به دقایق و ظرایف شعر فاطمی […]

  ---

• خلوت انس

  

    تار طلایی نورالدین میرفخرایی ۲۶ بهمن ۹۸، شصت و هفتمین سالروز تولد استاد«داریوش طلایی»،موسیقیدان مبرّز معاصر است. قطعه ای را که به همین مناسبت در تکریم مقام شامخ او سروده ام، تقدیم می کنم: چون طلایی به تار دست بَرَد از دلم غصّه هرچه هست بَرَد زخمه تار توست روح افزا از نوای تو کار ما به نوا تار تو مرهم شب تار است بهر تو تار،بهترین یار است بعد شهناز، آن جلیل نواز هست ساز تو در صلابت و ناز تار تو همچو تار شهنازی می بَرَد دل […]

  ---

• نگاهی به آراء و اندیشه‌های لسان‌الغیب شیرازی از زبان خودش

  حافظ از زبان حافظ

  محتشم مؤمنی - بخش دوم و پایانی

  

    اشاره: دوپنجشنبه پیش(۳ بهمن ۹۸)در قسمت نخست این مقاله، درباره خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی،غزلسرای نامی کشورمان خواندیم که از زندگی و احوال شخصی وی اطلاع چندانی در دست نیست. و اگر نبود مقدمه مدوّن استاد محمد گلندام بر دیوان غزلیات این شاعر گرانمایه؛ چه بسا همین اطلاعات مختصر و اندک هم از حافظ وجود نمی داشت.به همین خاطر، به اعتقاد نگارنده، برای شناخت هرچه بیشتر این شاعر شیرین سخن، بهترین راه، مراجعه به اشعار به جای مانده ازاوست تا از این طریق بتوان تا حدودی به احوالات […]

  ---

• خلوت انس

  

    خواهر و برادری شاعر «نازنین زهرا اروانه» و «رامین اروانه»، دو خواهر و برادر متولد استان ایلام هستند که هردو شاعرند؛ یعنی به جز این قرابت خونی و خانوادگی که دارند، در فضای شعری و ادبی نیز با هم قرابت دارند و هر دو اهل شعر و ادبیات و ذوق شاعرانه اند. و هر دو نیز صاحب کتاب و مجموعه شعر. چون خانم‌ها در فرهنگ ما مقدم اند، اول با معرفی «نازنین زهرا اروانه» شروع می کنیم که با تخلص «رز»شعر می سراید. این بانوی شاعر، در زمینه شعر،تاکنون […]

  ---

• ژاک دریدا و نوشتارشناسی یا گراماتولوژی

  از میان کلمات…

  کیان رضوی

  

    آن که در علم نوشتار خواهد درخشید، همچون آفتاب خواهد درخشید. قراردادهای زبانی اهمیت زیادی برای تعامل میان انسان ها و درک مفاهیم از سوی انسان ها دارد. نگارش کلمات، یک مرحله پیچیده‌تر و تکامل در تاریخ زبان محسوب می شود. اما به‌راستی هنگامی که ما از نوشتار سخن می‌گوییم، از چه چیز سخن می‌گوییم؟ آیا نوشتار، امری مستقل از زبان است؟ آیا نوشتار، محدود به زبان الفبایی است؟ آیا زمانی که ما به یک تصویر یا نقاشی نیز می‌نگریم،آن را صرفاً می‌بینیم یا می‌خوانیم و می‌فهمیم؟ یعنی با […]

  ---

• نگاهی به آراء و اندیشه‌های لسان‌الغیب شیرازی از زبان خودش

  حافظ از زبان حافظ

  محتشم مؤمنی - بخش نخست

  

    در میان شخصیت‌های برجسته و اثرگذار تاریخ در عرصه‌های گوناگون علمی، ادبی، سیاسی و… به افرادی بر می‌خوریم که علیرغم شهرت جهانی که دارند، اطلاعات ما از زندگانی و احوالات شان بسیار اندک است و از دوران حیات آنها اطلاع چندانی در دست نیست و مجموع آگاهی‌های ما از ایشان،گاه به یک صفحه هم نمی‌رسد‌ و به همین خاطر به مصداق: ان آثارنا تدل علینا فانظروا بعدنا الی آثار برای به‌دست آوردن شناختی نسبتاً مُتقن و محکم و وافی به مقصود، باید به آثار برجای مانده از آنها در […]

  ---

• خلوت انس

  

    قطعه ها ناهید دوستی ۱ پنجه می کشد به دل این عقل که جدی گرفته ای عشق را اینجا دلی تنگ نمی شود چه نشسته ای؟چشم به راه چه کس؟ ۲ شروع که می کنم،به نوشتن نمی دانم این واژه ها چرا نقاش می شوند و تصویر تو را می کشند. ۳ از انگشتانم چکه می کنند واژه ها بر دفتر خاطرات نمی دانم من دلتنگ توأم یا این شعرها؟… ۴ در سیاهی شب این چشمان توست که مرا به صبح گره می زند بتاب برمن که ریشه های […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=19

• اهمیت انتخاب وزن در شعر

  سیدمحمود سجادی - بخش دوم و پایانی

  

    پنجشنبه پیش، در آغاز این نوشته، اشاره‌ای شد به پیشینه کلام آهنگین در زبان فارسی. اکنون با تفصیل بیشتر باید گفت که پیش از پیدایی شعر سپید ـ منثور ـ در مغرب زمین، در برخی از کتاب‌های کهن زبان فارسی از سده سوم هجری بدین سوی، گهگاه نثری از قلم نویسنده جاری می‌شده که جز رسایی و انسجام و قدرت انتقال و القاء، دارای آهنگ و آوایی می‌بوده نزدیک به موسیقی شعر؛ که از آن زمره‌اند. شطحیات و سخنان بایزید بسطامی، ابوسعید ابوالخیر، تاریخ بیهقی، اسرارالتوحید محمد منور ـ […]

  ---

• یلدا، جشن میلاد نور

  رضا اسماعیلی

  

    در فرهنگ لغت دهخدا در باره شناسنامه «یلدا» می‌خوانیم: «یلدا لغت سریانی است به معنی میلاد عربی، و چون شب یلدا را با میلاد مسیح تطبیق می‌کرده‌اند از این رو بدین نام نامیده اند. باید توجه داشت که جشن میلاد مسیح(نوئل) که در ۲۵ دسامبر تثبیت شده،طبق تحقیق محققان در اصل،جشن ظهور میترا(مهر)بوده که مسیحیان در قرن چهارم میلادی آن را روز تولد عیسی قرار دادند. یلدا اول زمستان و شب آخر پاییز است که درازترین شب‌های سال است و در آن شب یا نزدیک بدان، آفتاب به برج […]

  ---

• خلوت انس

  

    برای شب یلدا و حضور انار در سفره مهربانی خانواده‌ها: زیبا انار من! جبرائیل سراجی علمداری ای خوشگوار و خوشمزه، زیبا انار من هستی صفایِ گلشن و باغ دیار من باشی به زیر پیرهن از شاخة درخت می‌خواهمت همیشه نشینی کنار من پائیز گر چه فصل خرامیدن شماست این فصل برگریز تو کردی بهار من گر در سبد برند و یا زیر پیرهن خواهد تو را همیشه دل بی‌قرار من من بوسه خواستم ز لبش داد از رُخَش درمانده کرده ماه نو تازه کار من یاقوت ناب گر بفشارند […]

  ---

• اهمیت انتخاب وزن در شعر

  سیدمحمود سجادی - بخش نخست

  

    وجود ادبیات برای انتقال تجربه‌های برجسته است. برجسته از این نظر که به صورت متمرکز و شکل یافته درآمده است. ادبیات وسیله‌ای است که به ما امکان می‌دهد تا از طریق تخیل، کامل تر، عمیق تر، غنی‌تر و آگاهانه‌تر زندگی کنیم. بله، می‌گویم زندگی، چون فرد شاعر با نویسنده، شعر یا داستان را زندگی می‌کند و او یک مرد یا فرد معمولی نیست که گاهی چیزی بنویسد و آن را کنار بنهد و دیگر کاری به کار آن اثر و یا مأثور نداشته باشد. وظیفة ادبیات این نیست که […]

  ---

• خلوت انس

  

    به یاد آن خورشید پنهان ای حضور تمام خوبی‌ها! محمدجواد محبت شبنم و گل، بهار، خانة تو سَمتِ این سایه‌سار، خانة تو روز با عطر دست و رو شسته است قلب این پونه‌زار خانة تو سبزه در سبزه دعوت است و سلام سینه این دیار خانة تو یادت آورد اشک در چشمم لب این جویبار، خانة تو دیده منتظر نشانة من جان امیدوار خانة تو * ای حضور تمام خوبی‌ها دل پر انتظار خانة تو برای همیشه دکتر پویا کاشانی به دیدار آن دلربای همیشه دل از دست دادم، […]

  ---

• اندرزهای اخلاقی صائب تبریزی

  محمد علمی دورودی

  

    «صائب تبریزی» بزرگترین شاعر مضون‌گرای سبک هندی به شمار می‌رود و از لحاظ کاربرد نکته‌های دقیق اخلاقی و اندرزهای اجتماعی ـ دست‌کم در پنج سده اخیرـ هیچ‌ سخن‌سرایی به پای او نمی‌رسد. اگرچه «صائب در مثنوی و قصیده چیره‌دست به نظر نمی‌رسد»، اما در غزل از استادان مسلم شمرده می‌شود.»۱ «صائب تبریزی» بالغ بر یکصد هزار بیت شعر دارد که حداقل ۱۰۰۰۰ تک بیت ناب می‌توان از میان آنها انتخاب کرد. صائب بر این باور بود که:«در شعر، اصالت با معنی است و شاعر باید حرفی برای گفتن داشته […]

  ---

• در منقبت حضرت امام حسن عسکری(ع)

  سید علی محمد ریاضی یزدی

  

    مژده که جلوه کرد باز، از افق پیمبری مهر سپهر سروری، ماه جمال عسکری چشمه هور کی دهد نور به پیش عارضش ماه فلک کجا کند با رخ او برابری ای تو به باغ احمدی دسته گل محمدی وی تو در آسمان دین مهر سپهر سروری حسن تو حسن مصطفی، علم تو علم مرتضی نام تو نام مجتبی، وز همه خلق برتری دامن سوسن ار یکی چون تو امام پرورد ورنه صدف نیاورد، چون تو عزیز گوهری روح امین به پای تو شهپر عشق گسترد چون پی پند و […]

  ---

• رهنمودهای اخلاقی ـ اجتماعی کلیم

  محمد علمی دورودی

  

    اشاره: «میرزا ابوطالب کلیم همدانی، یکی از بزرگترین شاعران سبک هندی است که بین سالهای ۹۹۰ تا ۹۹۴ هجری ـ به تصریح بیشتر تذکره نویسان ـ در همدان چشم به جهان گشود و پس از تکمیل تحصیلات خود در کاشان و شیراز در ایام جوانی به هندوستان مهاجرت کرد. زیرا اغب پادشاهان سلسله گورکانیان هند، شیفته معماری، هنر، شعر و ادب پارسی بودند. کلیم و جمعی از دیگر شاعران نامور سبک هندی مانند:صائب تبریزی، قدسی مشهدی، سلیم طهرانی، غنی کشمیری، نظیری نیشابوری و طالب آملی در آنجا در محیطی […]

  ---

• مقدمه‌‌ای بر دفتر شعر «برای همیشه» اثر دکتر حبیب‌الله صناعتی

  پزشکی با ذوق سرشار ادبی

  دکتر علی یزدی‌نژاد

  

    کتاب پیش روی ، دفتر چهارم از مجموعه‌ای است که با عنوان «آثار ادبی پزشکان معاصر ایرانی» در خانه فرهنگ و هنر میرماه به زیور چاپ آراسته می‌شود. هدف از انتشار این مجموعه، معرفی آثار ارزنده ادبی و هنری پزشکان ارجمندی است که به واسطه مشغله فراوان و یا از سر عزت نفس و علو طبع و فروتنی به انتشار ‌آن‌ها نپرداخته‌اند؛ با این همه، بسیاری از این آثار به جهت شایستگی‌ها و زیبایی‌های درخور ادبی و نیز در برداشتن مضامین اجتماعی و اخلاقی بلند، راه خود را در […]

  ---

• خلوت انس

  

   

    دست‌گرم دوستی استاد محمدجواد محبت ای امید روشن فردا شما روشنای دیدة دنیا شما دفتری از دوستی‌های عزیز در کتاب ابتدایی با شما دست گرم دوستی‌ها، همچنان هر نفس هر لحظه از ما تا شما در حضور محرم و بیگانه نیز از حیا هم قطره هم دریا شما در حساب آشنایی، آشتی نوبت ما پیش از این، حالا شما سفارش رهرو راه خداشو، پرچم از ایمان بگیر بر حذر از هر هیاهو، انس با قرآن بگیر در جهان آزاده بودن کار مردان خداست حق‌تعالی را تمام عمر پشتیبان بگیر […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=18

• جستاری سبک شناسانه در شعر نظام وفا

  علی خوشه چرخ آرانی- مدرس دانشگاه ـ بخش دوم و پایانی

  

    اشاره: «نظام وفا»در میان شاعران غزلسرای معاصر، به دلایل متعددی همچون ذوق ادبی، شاعرانگی پدر و مادر، استعداد ذاتی، طبع نازک و سرشتی هنرین، تجربیات معلمی، حشر و نشر با ادیبان و شاعران نامور و نامدار معاصر و سفر به اروپا و کسب تجربه در این زمینه و آشنایی با مبادی و مبانی اصول مکتب رمانتیسم، جایگاهی ویژه و بنیادین داشته است. از لحاظ سبکی و فکری نیز ویژگی هایی همچون: سهولت و روانی کلام و سلاست و سلامت و سهولت معانی، صدق گفتار، احساسات و عواطف نازک و […]

  ---

• دکتر حسین رضوی‌فرد

  روش شناسی نقد در خوشنویسی

  

    اشاره: «روش شناسی نقد در خوشنویسی»،عنوان اثری علمی و تحقیقی در حوزه خوشنویسی است که به همت دکتر حسین رضوی فرد ـ‌که خود شاعر و ادیب و استاد دانشگاه است‌ـ‌ نگاشته شده و در حقیقت، حاصل رساله دکترای وی در رشته پژوهش هنراست که در سال ۱۳۹۷ در دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس، از آن دفاع شده است. چاپ اول کتاب حاضر(زمستان۹۸)، در ۲۴۸ صفحه و با قیمت ۶۰ هزار تومان،از سوی پژوهشکده‌هنر وابسته به فرهنگستان هنر،منتشر و روانه بازارنشر شده است. آنچه در پی می آید، […]

  ---

• خلوت انس

  

    آوای نای دکتر عبدالحسین جلالیان چنان که صبر ندارد به قلب عاشق جای به وصل در دل معشوق، جهد ننهد پای امید وصل نیابد رهی به دل آسان ز بس که راه بود سنگلاخ و مشکل زای به خواب بودم و گویا نگار در زده است فغان ز طالع نحس و ز بخت بد صد وای کجاست نور فرح بخش شادی و امید؟‌ که تا ز سینه زداید سواد غم فرسای به سر مدام گرفته است جای فکر صواب خیال خبط و خطای زیادو وهم آلای ره وصال بود […]

  ---

• جستاری سبک شناسانه در شعر نظام وفا

  علی خوشه چرخ آرانی- مدرس دانشگاه - بخش نخست

  

    مقدمه: «نظام وفا» در میان شاعران غزلسرای معاصر، به دلایل متعددی همچون ذوق ادبی، شاعرانگی پدر و مادر، استعداد ذاتی، طبع نازک و سرشتی هنرین، تجربیات معلمی، حشر و نشر با ادیبان و شاعران نامور و نامدار معاصر و سفر به اروپا و کسب تجربه در این زمینه و آشنایی با مبادی و مبانی اصول مکتب رمانتیسم، جایگاهی ویژه و بنیادین داشته است تا جایی که تحسین بزرگانی همچون استاد سعید نفیسی را برانگیخته است. اگرچه از لحاظ سبکی و فکری نیز ویژگی‌هایی همچون: سهولت و روانی کلام و […]

  ---

• خوانش شعری از سیدحسن حسینی به مناسبت میلاد خجسته حضرت زینب(س) - رضا اسماعیلی

  شاعران مُضطر، با نام تو چه کردند!

  

    خوانندگان و خواهندگان مشتاق شعر و ادبیات انقلاب اسلامی، بی هیچ تردیدی با نام بلند و پرفروغ سیدالشعرای شعر انقلاب «سید حسن حسینی» آشنا هستند. شاعر بلند آوازه ای که به خاطر برخورداری از دانش و بینش گسترده ادبی، و خلق و آفرینش آثاری فاخر و ارجمند در حوزه‌های نظم، نثر و پژوهش، نقشی تاثیرگذار در باروری و بالندگی شجره طیبه ادبیات انقلاب اسلامی داشت. در بررسی آثار منظوم و منثور حسینی اما – پیش و بیش از هر چیز – باید بر باورمندی و «تعهد دینی» اش دست […]

  ---

• خلوت انس

  

    به مناسبت ولادت با سعادت حضرت زینب کبری(س) و روز پرستار پرستار محتشم مؤمنی(سامان) ـ اراک چراغ شام تار جان بیمار به هر جای جهان باشد پرستار همانکو می‌کند از جان و از دل تمام عمر خود را وقت بیمار نهد مرهم به زخم جان بی‌تاب که آساید دمی از رنج و آزار بود بیمار را همراه دلسوز طبیبان را نکو یار و مددکار از و روشن شود هر شام تاریک وزو آسان شود هر کار دشوار چه شبهایی که از راه محبت به بالین مریض او هست بیدار […]

  ---

• با غزال غزل

  سیدمحمود سجادی ـ شاعر و پژوهشگر

  

    غزل، قالبی کوتاه و آشنا، دوست داشتنی و حس برانگیز برای ما ایرانیان و فارسی زبانان است که در تاریخ دراز دامن و رنگین شعر ایران جایگاهی دیرینه و مستحکم دارد. شعر و غزل در حافظه ادبی ایران، همیشه و همواره در کنار هم و به طور موازی حرکت کرده‌اند. عبارت «شعر و غزل»،جزو عبارات رایج و کلیدی واژگان ادبی ایران است. مشعل نورانی غزل در مسیر هزار و چندساله شعر ایران، هیچگاه خاموش نشده. شاید در برهه‌هایی از زمان کم نور شده یا شعله‌ آن تحت‌الشعاع مشعله‌ها و […]

  ---

• بررسی جایگاه و کارنامه‌ ادبی « اولگا توکارچوک» در شهر کتاب

  رمان‌نویسی که از کودکی شعر می‌گفت

  

    به‌تازگی رمان «گریزها» نوشتۀ «اولگا توکارچوک» با ترجمه‌ فریبا ارجمند در «نشر همان» منتشر شده است. این رمان برای توکارچوک جوایز مهمی را به ارمغان آورده و نخستین اثر این نویسنده‌ نوبلیست است که به فارسی برگردان و منتشر شده است. نشست هفتگی شهر کتاب در روز سه‌شنبه ۱۲ آذر به بررسی جایگاه و کارنامه‌ ادبی توکارچوک و رونمایی از ترجمه‌ فارسی این رمان او اختصاص داشت که با حضور آنا مارچینوفسکا، فریبا ارجمند، علیرضا دولتشاهی در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار ‌شد. در ابتدای این نشست، علی‌اصغر محمدخانی، […]

  ---

• خلوت انس

  

    تقدیم به روزنامه اطلاعات یک دریچه ولیک کم دارد! دکتر حبیب‌الله صناعتی (پویا کاشانی) سردبیر گرامی روزنامه اطلاعات! با درود فراوان، هر بامداد، ساعت چهار از خواب می‌خیزم. آرام و بی‌صدا برای آنکه خواب همسر را مشوش نکرده باشم، به سوی «رایانه» که همواره از من «یارانه» می‌خواهد می‌روم و نخست، روزنامه اطلاعات را مرور می‌کنم. به یمن پیشرفت‌های شگفت جهان فن‌آوری (و نه فناوری!) این امکان میسر آمده است که اطلاعات هر روز را در همان روز مطالعه نمایم. خدایشان عمر و عزت دهاد آنان که با زحمت […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=17

• جهان به شمارگان برپا نیست!

  علی تقی‌زاده

  

    سال گذشته بود که اصحاب فرهنگ و اساتید بزرگ: محمدرضا شفیعی کدکنی، فریدون مجلسی و محمد مهدی جعفری، گرد آمدند و جایگاه بلند فرهنگی استاد «حسن محجوب» را ستودند. حسن محجوب که عمر پربرکتش را در راه اعتلای فرهنگ گذرانده، در جواب به سخنان بزرگان که در وصف او ایراد گردید، به همین بسنده کرد: «کارهایی که تا به حال کردم، همۀ اینها را وظیفۀ خودم می دانستم و وظیفۀ هر انسانی این است که هر کاری که یاد گرفته و توانایی آن کار را دارد، برای جامعۀ خود […]

  ---

• در آستانه گرامیداشت روز زن و مقام مادر

  جایگاه لالایی در ادبیات عامه

  علی خوشه چرخ آرانی ـ مدرس دانشگاه ـ بخش نخست

  

    پیش درآمد: «ادبیات عامه» اصطلاحاً به آثار تخیلی و ذوقی توده مردم که به طور شفاهی و سینه به سینه، از فردی به فرد دیگر و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است، گفته می شود. ادبیات عامه، «ادبیات شفاهی»، «هنر زبانی عامه» و یا «هنر کلامی عامه» هم نامیده می شود. ادبیات عامه، بخش مهمی از فولکلور یا فرهنگ عامه یا فرهنگ مردم هر قوم و گروه اجتماعی و میراث معنوی نسل‌های گذشته مردم یک جامعه را تشکیل می دهد که این میراث فرهنگی، معنوی، عبادی و […]

  ---

• رشد کمّی شعر فاطمی؛فرصت یا تهدید؟

  رضا اسماعیلی

  

    درباره شعر فاخر و ارجمند«فاطمی» بسیاری از حرف‌ها گفته شده و بسیاری از حرف‌ها هنوز ناگفته مانده است که در این یادداشت – به اختصار- به بعضی از ناگفته‌ها در این باب اشاره می‌کنم. شعر فاطمی را می توان به موجودی تشبیه کرد که روز به روز جسمش پروار شده، ولی روحش همچنان نحیف و رنجور باقی مانده است. و صد البته این گفته به معنای نفی درخشش‌های معدودی از شاعران اصیل آیینی نیست. شاعران روشن اندیش، توانمند و کاربلدی که با اشراف به دقایق و ظرایف شعر فاطمی […]

  ---

• خلوت انس

  

    تار طلایی نورالدین میرفخرایی ۲۶ بهمن ۹۸، شصت و هفتمین سالروز تولد استاد«داریوش طلایی»،موسیقیدان مبرّز معاصر است. قطعه ای را که به همین مناسبت در تکریم مقام شامخ او سروده ام، تقدیم می کنم: چون طلایی به تار دست بَرَد از دلم غصّه هرچه هست بَرَد زخمه تار توست روح افزا از نوای تو کار ما به نوا تار تو مرهم شب تار است بهر تو تار،بهترین یار است بعد شهناز، آن جلیل نواز هست ساز تو در صلابت و ناز تار تو همچو تار شهنازی می بَرَد دل […]

  ---

• نگاهی به آراء و اندیشه‌های لسان‌الغیب شیرازی از زبان خودش

  حافظ از زبان حافظ

  محتشم مؤمنی - بخش دوم و پایانی

  

    اشاره: دوپنجشنبه پیش(۳ بهمن ۹۸)در قسمت نخست این مقاله، درباره خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی،غزلسرای نامی کشورمان خواندیم که از زندگی و احوال شخصی وی اطلاع چندانی در دست نیست. و اگر نبود مقدمه مدوّن استاد محمد گلندام بر دیوان غزلیات این شاعر گرانمایه؛ چه بسا همین اطلاعات مختصر و اندک هم از حافظ وجود نمی داشت.به همین خاطر، به اعتقاد نگارنده، برای شناخت هرچه بیشتر این شاعر شیرین سخن، بهترین راه، مراجعه به اشعار به جای مانده ازاوست تا از این طریق بتوان تا حدودی به احوالات […]

  ---

• خلوت انس

  

    خواهر و برادری شاعر «نازنین زهرا اروانه» و «رامین اروانه»، دو خواهر و برادر متولد استان ایلام هستند که هردو شاعرند؛ یعنی به جز این قرابت خونی و خانوادگی که دارند، در فضای شعری و ادبی نیز با هم قرابت دارند و هر دو اهل شعر و ادبیات و ذوق شاعرانه اند. و هر دو نیز صاحب کتاب و مجموعه شعر. چون خانم‌ها در فرهنگ ما مقدم اند، اول با معرفی «نازنین زهرا اروانه» شروع می کنیم که با تخلص «رز»شعر می سراید. این بانوی شاعر، در زمینه شعر،تاکنون […]

  ---

• ژاک دریدا و نوشتارشناسی یا گراماتولوژی

  از میان کلمات…

  کیان رضوی

  

    آن که در علم نوشتار خواهد درخشید، همچون آفتاب خواهد درخشید. قراردادهای زبانی اهمیت زیادی برای تعامل میان انسان ها و درک مفاهیم از سوی انسان ها دارد. نگارش کلمات، یک مرحله پیچیده‌تر و تکامل در تاریخ زبان محسوب می شود. اما به‌راستی هنگامی که ما از نوشتار سخن می‌گوییم، از چه چیز سخن می‌گوییم؟ آیا نوشتار، امری مستقل از زبان است؟ آیا نوشتار، محدود به زبان الفبایی است؟ آیا زمانی که ما به یک تصویر یا نقاشی نیز می‌نگریم،آن را صرفاً می‌بینیم یا می‌خوانیم و می‌فهمیم؟ یعنی با […]

  ---

• نگاهی به آراء و اندیشه‌های لسان‌الغیب شیرازی از زبان خودش

  حافظ از زبان حافظ

  محتشم مؤمنی - بخش نخست

  

    در میان شخصیت‌های برجسته و اثرگذار تاریخ در عرصه‌های گوناگون علمی، ادبی، سیاسی و… به افرادی بر می‌خوریم که علیرغم شهرت جهانی که دارند، اطلاعات ما از زندگانی و احوالات شان بسیار اندک است و از دوران حیات آنها اطلاع چندانی در دست نیست و مجموع آگاهی‌های ما از ایشان،گاه به یک صفحه هم نمی‌رسد‌ و به همین خاطر به مصداق: ان آثارنا تدل علینا فانظروا بعدنا الی آثار برای به‌دست آوردن شناختی نسبتاً مُتقن و محکم و وافی به مقصود، باید به آثار برجای مانده از آنها در […]

  ---

• خلوت انس

  

    قطعه ها ناهید دوستی ۱ پنجه می کشد به دل این عقل که جدی گرفته ای عشق را اینجا دلی تنگ نمی شود چه نشسته ای؟چشم به راه چه کس؟ ۲ شروع که می کنم،به نوشتن نمی دانم این واژه ها چرا نقاش می شوند و تصویر تو را می کشند. ۳ از انگشتانم چکه می کنند واژه ها بر دفتر خاطرات نمی دانم من دلتنگ توأم یا این شعرها؟… ۴ در سیاهی شب این چشمان توست که مرا به صبح گره می زند بتاب برمن که ریشه های […]

  ---

• جستاری سبک شناسانه در شعر نظام وفا

  علی خوشه چرخ آرانی- مدرس دانشگاه ـ بخش دوم و پایانی

  

    اشاره: «نظام وفا»در میان شاعران غزلسرای معاصر، به دلایل متعددی همچون ذوق ادبی، شاعرانگی پدر و مادر، استعداد ذاتی، طبع نازک و سرشتی هنرین، تجربیات معلمی، حشر و نشر با ادیبان و شاعران نامور و نامدار معاصر و سفر به اروپا و کسب تجربه در این زمینه و آشنایی با مبادی و مبانی اصول مکتب رمانتیسم، جایگاهی ویژه و بنیادین داشته است. از لحاظ سبکی و فکری نیز ویژگی هایی همچون: سهولت و روانی کلام و سلاست و سلامت و سهولت معانی، صدق گفتار، احساسات و عواطف نازک و […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=16

• شاعران مُضطر، با نام تو چه کردند!

  

    خوانندگان و خواهندگان مشتاق شعر و ادبیات انقلاب اسلامی، بی هیچ تردیدی با نام بلند و پرفروغ سیدالشعرای شعر انقلاب «سید حسن حسینی» آشنا هستند. شاعر بلند آوازه ای که به خاطر برخورداری از دانش و بینش گسترده ادبی، و خلق و آفرینش آثاری فاخر و ارجمند در حوزه‌های نظم، نثر و پژوهش، نقشی تاثیرگذار در باروری و بالندگی شجره طیبه ادبیات انقلاب اسلامی داشت. در بررسی آثار منظوم و منثور حسینی اما – پیش و بیش از هر چیز – باید بر باورمندی و «تعهد دینی» اش دست […]

  ---

• خلوت انس

  

    به مناسبت ولادت با سعادت حضرت زینب کبری(س) و روز پرستار پرستار محتشم مؤمنی(سامان) ـ اراک چراغ شام تار جان بیمار به هر جای جهان باشد پرستار همانکو می‌کند از جان و از دل تمام عمر خود را وقت بیمار نهد مرهم به زخم جان بی‌تاب که آساید دمی از رنج و آزار بود بیمار را همراه دلسوز طبیبان را نکو یار و مددکار از و روشن شود هر شام تاریک وزو آسان شود هر کار دشوار چه شبهایی که از راه محبت به بالین مریض او هست بیدار […]

  ---

• با غزال غزل

  سیدمحمود سجادی ـ شاعر و پژوهشگر

  

    غزل، قالبی کوتاه و آشنا، دوست داشتنی و حس برانگیز برای ما ایرانیان و فارسی زبانان است که در تاریخ دراز دامن و رنگین شعر ایران جایگاهی دیرینه و مستحکم دارد. شعر و غزل در حافظه ادبی ایران، همیشه و همواره در کنار هم و به طور موازی حرکت کرده‌اند. عبارت «شعر و غزل»،جزو عبارات رایج و کلیدی واژگان ادبی ایران است. مشعل نورانی غزل در مسیر هزار و چندساله شعر ایران، هیچگاه خاموش نشده. شاید در برهه‌هایی از زمان کم نور شده یا شعله‌ آن تحت‌الشعاع مشعله‌ها و […]

  ---

• بررسی جایگاه و کارنامه‌ ادبی « اولگا توکارچوک» در شهر کتاب

  رمان‌نویسی که از کودکی شعر می‌گفت

  

    به‌تازگی رمان «گریزها» نوشتۀ «اولگا توکارچوک» با ترجمه‌ فریبا ارجمند در «نشر همان» منتشر شده است. این رمان برای توکارچوک جوایز مهمی را به ارمغان آورده و نخستین اثر این نویسنده‌ نوبلیست است که به فارسی برگردان و منتشر شده است. نشست هفتگی شهر کتاب در روز سه‌شنبه ۱۲ آذر به بررسی جایگاه و کارنامه‌ ادبی توکارچوک و رونمایی از ترجمه‌ فارسی این رمان او اختصاص داشت که با حضور آنا مارچینوفسکا، فریبا ارجمند، علیرضا دولتشاهی در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار ‌شد. در ابتدای این نشست، علی‌اصغر محمدخانی، […]

  ---

• خلوت انس

  

    تقدیم به روزنامه اطلاعات یک دریچه ولیک کم دارد! دکتر حبیب‌الله صناعتی (پویا کاشانی) سردبیر گرامی روزنامه اطلاعات! با درود فراوان، هر بامداد، ساعت چهار از خواب می‌خیزم. آرام و بی‌صدا برای آنکه خواب همسر را مشوش نکرده باشم، به سوی «رایانه» که همواره از من «یارانه» می‌خواهد می‌روم و نخست، روزنامه اطلاعات را مرور می‌کنم. به یمن پیشرفت‌های شگفت جهان فن‌آوری (و نه فناوری!) این امکان میسر آمده است که اطلاعات هر روز را در همان روز مطالعه نمایم. خدایشان عمر و عزت دهاد آنان که با زحمت […]

  ---

• اهمیت انتخاب وزن در شعر

  سیدمحمود سجادی - بخش دوم و پایانی

  

    پنجشنبه پیش، در آغاز این نوشته، اشاره‌ای شد به پیشینه کلام آهنگین در زبان فارسی. اکنون با تفصیل بیشتر باید گفت که پیش از پیدایی شعر سپید ـ منثور ـ در مغرب زمین، در برخی از کتاب‌های کهن زبان فارسی از سده سوم هجری بدین سوی، گهگاه نثری از قلم نویسنده جاری می‌شده که جز رسایی و انسجام و قدرت انتقال و القاء، دارای آهنگ و آوایی می‌بوده نزدیک به موسیقی شعر؛ که از آن زمره‌اند. شطحیات و سخنان بایزید بسطامی، ابوسعید ابوالخیر، تاریخ بیهقی، اسرارالتوحید محمد منور ـ […]

  ---

• یلدا، جشن میلاد نور

  رضا اسماعیلی

  

    در فرهنگ لغت دهخدا در باره شناسنامه «یلدا» می‌خوانیم: «یلدا لغت سریانی است به معنی میلاد عربی، و چون شب یلدا را با میلاد مسیح تطبیق می‌کرده‌اند از این رو بدین نام نامیده اند. باید توجه داشت که جشن میلاد مسیح(نوئل) که در ۲۵ دسامبر تثبیت شده،طبق تحقیق محققان در اصل،جشن ظهور میترا(مهر)بوده که مسیحیان در قرن چهارم میلادی آن را روز تولد عیسی قرار دادند. یلدا اول زمستان و شب آخر پاییز است که درازترین شب‌های سال است و در آن شب یا نزدیک بدان، آفتاب به برج […]

  ---

• خلوت انس

  

    برای شب یلدا و حضور انار در سفره مهربانی خانواده‌ها: زیبا انار من! جبرائیل سراجی علمداری ای خوشگوار و خوشمزه، زیبا انار من هستی صفایِ گلشن و باغ دیار من باشی به زیر پیرهن از شاخة درخت می‌خواهمت همیشه نشینی کنار من پائیز گر چه فصل خرامیدن شماست این فصل برگریز تو کردی بهار من گر در سبد برند و یا زیر پیرهن خواهد تو را همیشه دل بی‌قرار من من بوسه خواستم ز لبش داد از رُخَش درمانده کرده ماه نو تازه کار من یاقوت ناب گر بفشارند […]

  ---

• اهمیت انتخاب وزن در شعر

  سیدمحمود سجادی - بخش نخست

  

    وجود ادبیات برای انتقال تجربه‌های برجسته است. برجسته از این نظر که به صورت متمرکز و شکل یافته درآمده است. ادبیات وسیله‌ای است که به ما امکان می‌دهد تا از طریق تخیل، کامل تر، عمیق تر، غنی‌تر و آگاهانه‌تر زندگی کنیم. بله، می‌گویم زندگی، چون فرد شاعر با نویسنده، شعر یا داستان را زندگی می‌کند و او یک مرد یا فرد معمولی نیست که گاهی چیزی بنویسد و آن را کنار بنهد و دیگر کاری به کار آن اثر و یا مأثور نداشته باشد. وظیفة ادبیات این نیست که […]

  ---

• خلوت انس

  

    به یاد آن خورشید پنهان ای حضور تمام خوبی‌ها! محمدجواد محبت شبنم و گل، بهار، خانة تو سَمتِ این سایه‌سار، خانة تو روز با عطر دست و رو شسته است قلب این پونه‌زار خانة تو سبزه در سبزه دعوت است و سلام سینه این دیار خانة تو یادت آورد اشک در چشمم لب این جویبار، خانة تو دیده منتظر نشانة من جان امیدوار خانة تو * ای حضور تمام خوبی‌ها دل پر انتظار خانة تو برای همیشه دکتر پویا کاشانی به دیدار آن دلربای همیشه دل از دست دادم، […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=15

• خلوت انس

  

    قطعه ها ناهید دوستی ۱ پنجه می کشد به دل این عقل که جدی گرفته ای عشق را اینجا دلی تنگ نمی شود چه نشسته ای؟چشم به راه چه کس؟ ۲ شروع که می کنم،به نوشتن نمی دانم این واژه ها چرا نقاش می شوند و تصویر تو را می کشند. ۳ از انگشتانم چکه می کنند واژه ها بر دفتر خاطرات نمی دانم من دلتنگ توأم یا این شعرها؟… ۴ در سیاهی شب این چشمان توست که مرا به صبح گره می زند بتاب برمن که ریشه های […]

  ---

• جستاری سبک شناسانه در شعر نظام وفا

  علی خوشه چرخ آرانی- مدرس دانشگاه ـ بخش دوم و پایانی

  

    اشاره: «نظام وفا»در میان شاعران غزلسرای معاصر، به دلایل متعددی همچون ذوق ادبی، شاعرانگی پدر و مادر، استعداد ذاتی، طبع نازک و سرشتی هنرین، تجربیات معلمی، حشر و نشر با ادیبان و شاعران نامور و نامدار معاصر و سفر به اروپا و کسب تجربه در این زمینه و آشنایی با مبادی و مبانی اصول مکتب رمانتیسم، جایگاهی ویژه و بنیادین داشته است. از لحاظ سبکی و فکری نیز ویژگی هایی همچون: سهولت و روانی کلام و سلاست و سلامت و سهولت معانی، صدق گفتار، احساسات و عواطف نازک و […]

  ---

• دکتر حسین رضوی‌فرد

  روش شناسی نقد در خوشنویسی

  

    اشاره: «روش شناسی نقد در خوشنویسی»،عنوان اثری علمی و تحقیقی در حوزه خوشنویسی است که به همت دکتر حسین رضوی فرد ـ‌که خود شاعر و ادیب و استاد دانشگاه است‌ـ‌ نگاشته شده و در حقیقت، حاصل رساله دکترای وی در رشته پژوهش هنراست که در سال ۱۳۹۷ در دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس، از آن دفاع شده است. چاپ اول کتاب حاضر(زمستان۹۸)، در ۲۴۸ صفحه و با قیمت ۶۰ هزار تومان،از سوی پژوهشکده‌هنر وابسته به فرهنگستان هنر،منتشر و روانه بازارنشر شده است. آنچه در پی می آید، […]

  ---

• خلوت انس

  

    آوای نای دکتر عبدالحسین جلالیان چنان که صبر ندارد به قلب عاشق جای به وصل در دل معشوق، جهد ننهد پای امید وصل نیابد رهی به دل آسان ز بس که راه بود سنگلاخ و مشکل زای به خواب بودم و گویا نگار در زده است فغان ز طالع نحس و ز بخت بد صد وای کجاست نور فرح بخش شادی و امید؟‌ که تا ز سینه زداید سواد غم فرسای به سر مدام گرفته است جای فکر صواب خیال خبط و خطای زیادو وهم آلای ره وصال بود […]

  ---

• جستاری سبک شناسانه در شعر نظام وفا

  علی خوشه چرخ آرانی- مدرس دانشگاه - بخش نخست

  

    مقدمه: «نظام وفا» در میان شاعران غزلسرای معاصر، به دلایل متعددی همچون ذوق ادبی، شاعرانگی پدر و مادر، استعداد ذاتی، طبع نازک و سرشتی هنرین، تجربیات معلمی، حشر و نشر با ادیبان و شاعران نامور و نامدار معاصر و سفر به اروپا و کسب تجربه در این زمینه و آشنایی با مبادی و مبانی اصول مکتب رمانتیسم، جایگاهی ویژه و بنیادین داشته است تا جایی که تحسین بزرگانی همچون استاد سعید نفیسی را برانگیخته است. اگرچه از لحاظ سبکی و فکری نیز ویژگی‌هایی همچون: سهولت و روانی کلام و […]

  ---

• خوانش شعری از سیدحسن حسینی به مناسبت میلاد خجسته حضرت زینب(س) - رضا اسماعیلی

  شاعران مُضطر، با نام تو چه کردند!

  

    خوانندگان و خواهندگان مشتاق شعر و ادبیات انقلاب اسلامی، بی هیچ تردیدی با نام بلند و پرفروغ سیدالشعرای شعر انقلاب «سید حسن حسینی» آشنا هستند. شاعر بلند آوازه ای که به خاطر برخورداری از دانش و بینش گسترده ادبی، و خلق و آفرینش آثاری فاخر و ارجمند در حوزه‌های نظم، نثر و پژوهش، نقشی تاثیرگذار در باروری و بالندگی شجره طیبه ادبیات انقلاب اسلامی داشت. در بررسی آثار منظوم و منثور حسینی اما – پیش و بیش از هر چیز – باید بر باورمندی و «تعهد دینی» اش دست […]

  ---

• خلوت انس

  

    به مناسبت ولادت با سعادت حضرت زینب کبری(س) و روز پرستار پرستار محتشم مؤمنی(سامان) ـ اراک چراغ شام تار جان بیمار به هر جای جهان باشد پرستار همانکو می‌کند از جان و از دل تمام عمر خود را وقت بیمار نهد مرهم به زخم جان بی‌تاب که آساید دمی از رنج و آزار بود بیمار را همراه دلسوز طبیبان را نکو یار و مددکار از و روشن شود هر شام تاریک وزو آسان شود هر کار دشوار چه شبهایی که از راه محبت به بالین مریض او هست بیدار […]

  ---

• با غزال غزل

  سیدمحمود سجادی ـ شاعر و پژوهشگر

  

    غزل، قالبی کوتاه و آشنا، دوست داشتنی و حس برانگیز برای ما ایرانیان و فارسی زبانان است که در تاریخ دراز دامن و رنگین شعر ایران جایگاهی دیرینه و مستحکم دارد. شعر و غزل در حافظه ادبی ایران، همیشه و همواره در کنار هم و به طور موازی حرکت کرده‌اند. عبارت «شعر و غزل»،جزو عبارات رایج و کلیدی واژگان ادبی ایران است. مشعل نورانی غزل در مسیر هزار و چندساله شعر ایران، هیچگاه خاموش نشده. شاید در برهه‌هایی از زمان کم نور شده یا شعله‌ آن تحت‌الشعاع مشعله‌ها و […]

  ---

• بررسی جایگاه و کارنامه‌ ادبی « اولگا توکارچوک» در شهر کتاب

  رمان‌نویسی که از کودکی شعر می‌گفت

  

    به‌تازگی رمان «گریزها» نوشتۀ «اولگا توکارچوک» با ترجمه‌ فریبا ارجمند در «نشر همان» منتشر شده است. این رمان برای توکارچوک جوایز مهمی را به ارمغان آورده و نخستین اثر این نویسنده‌ نوبلیست است که به فارسی برگردان و منتشر شده است. نشست هفتگی شهر کتاب در روز سه‌شنبه ۱۲ آذر به بررسی جایگاه و کارنامه‌ ادبی توکارچوک و رونمایی از ترجمه‌ فارسی این رمان او اختصاص داشت که با حضور آنا مارچینوفسکا، فریبا ارجمند، علیرضا دولتشاهی در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار ‌شد. در ابتدای این نشست، علی‌اصغر محمدخانی، […]

  ---

• خلوت انس

  

    تقدیم به روزنامه اطلاعات یک دریچه ولیک کم دارد! دکتر حبیب‌الله صناعتی (پویا کاشانی) سردبیر گرامی روزنامه اطلاعات! با درود فراوان، هر بامداد، ساعت چهار از خواب می‌خیزم. آرام و بی‌صدا برای آنکه خواب همسر را مشوش نکرده باشم، به سوی «رایانه» که همواره از من «یارانه» می‌خواهد می‌روم و نخست، روزنامه اطلاعات را مرور می‌کنم. به یمن پیشرفت‌های شگفت جهان فن‌آوری (و نه فناوری!) این امکان میسر آمده است که اطلاعات هر روز را در همان روز مطالعه نمایم. خدایشان عمر و عزت دهاد آنان که با زحمت […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=14

• جایگاه لالایی در ادبیات عامه

  علی خوشه چرخ آرانی ـ مدرس دانشگاه ـ بخش نخست

  

    پیش درآمد: «ادبیات عامه» اصطلاحاً به آثار تخیلی و ذوقی توده مردم که به طور شفاهی و سینه به سینه، از فردی به فرد دیگر و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است، گفته می شود. ادبیات عامه، «ادبیات شفاهی»، «هنر زبانی عامه» و یا «هنر کلامی عامه» هم نامیده می شود. ادبیات عامه، بخش مهمی از فولکلور یا فرهنگ عامه یا فرهنگ مردم هر قوم و گروه اجتماعی و میراث معنوی نسل‌های گذشته مردم یک جامعه را تشکیل می دهد که این میراث فرهنگی، معنوی، عبادی و […]

  ---

• رشد کمّی شعر فاطمی؛فرصت یا تهدید؟

  رضا اسماعیلی

  

    درباره شعر فاخر و ارجمند«فاطمی» بسیاری از حرف‌ها گفته شده و بسیاری از حرف‌ها هنوز ناگفته مانده است که در این یادداشت – به اختصار- به بعضی از ناگفته‌ها در این باب اشاره می‌کنم. شعر فاطمی را می توان به موجودی تشبیه کرد که روز به روز جسمش پروار شده، ولی روحش همچنان نحیف و رنجور باقی مانده است. و صد البته این گفته به معنای نفی درخشش‌های معدودی از شاعران اصیل آیینی نیست. شاعران روشن اندیش، توانمند و کاربلدی که با اشراف به دقایق و ظرایف شعر فاطمی […]

  ---

• خلوت انس

  

    تار طلایی نورالدین میرفخرایی ۲۶ بهمن ۹۸، شصت و هفتمین سالروز تولد استاد«داریوش طلایی»،موسیقیدان مبرّز معاصر است. قطعه ای را که به همین مناسبت در تکریم مقام شامخ او سروده ام، تقدیم می کنم: چون طلایی به تار دست بَرَد از دلم غصّه هرچه هست بَرَد زخمه تار توست روح افزا از نوای تو کار ما به نوا تار تو مرهم شب تار است بهر تو تار،بهترین یار است بعد شهناز، آن جلیل نواز هست ساز تو در صلابت و ناز تار تو همچو تار شهنازی می بَرَد دل […]

  ---

• نگاهی به آراء و اندیشه‌های لسان‌الغیب شیرازی از زبان خودش

  حافظ از زبان حافظ

  محتشم مؤمنی - بخش دوم و پایانی

  

    اشاره: دوپنجشنبه پیش(۳ بهمن ۹۸)در قسمت نخست این مقاله، درباره خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی،غزلسرای نامی کشورمان خواندیم که از زندگی و احوال شخصی وی اطلاع چندانی در دست نیست. و اگر نبود مقدمه مدوّن استاد محمد گلندام بر دیوان غزلیات این شاعر گرانمایه؛ چه بسا همین اطلاعات مختصر و اندک هم از حافظ وجود نمی داشت.به همین خاطر، به اعتقاد نگارنده، برای شناخت هرچه بیشتر این شاعر شیرین سخن، بهترین راه، مراجعه به اشعار به جای مانده ازاوست تا از این طریق بتوان تا حدودی به احوالات […]

  ---

• خلوت انس

  

    خواهر و برادری شاعر «نازنین زهرا اروانه» و «رامین اروانه»، دو خواهر و برادر متولد استان ایلام هستند که هردو شاعرند؛ یعنی به جز این قرابت خونی و خانوادگی که دارند، در فضای شعری و ادبی نیز با هم قرابت دارند و هر دو اهل شعر و ادبیات و ذوق شاعرانه اند. و هر دو نیز صاحب کتاب و مجموعه شعر. چون خانم‌ها در فرهنگ ما مقدم اند، اول با معرفی «نازنین زهرا اروانه» شروع می کنیم که با تخلص «رز»شعر می سراید. این بانوی شاعر، در زمینه شعر،تاکنون […]

  ---

• ژاک دریدا و نوشتارشناسی یا گراماتولوژی

  از میان کلمات…

  کیان رضوی

  

    آن که در علم نوشتار خواهد درخشید، همچون آفتاب خواهد درخشید. قراردادهای زبانی اهمیت زیادی برای تعامل میان انسان ها و درک مفاهیم از سوی انسان ها دارد. نگارش کلمات، یک مرحله پیچیده‌تر و تکامل در تاریخ زبان محسوب می شود. اما به‌راستی هنگامی که ما از نوشتار سخن می‌گوییم، از چه چیز سخن می‌گوییم؟ آیا نوشتار، امری مستقل از زبان است؟ آیا نوشتار، محدود به زبان الفبایی است؟ آیا زمانی که ما به یک تصویر یا نقاشی نیز می‌نگریم،آن را صرفاً می‌بینیم یا می‌خوانیم و می‌فهمیم؟ یعنی با […]

  ---

• نگاهی به آراء و اندیشه‌های لسان‌الغیب شیرازی از زبان خودش

  حافظ از زبان حافظ

  محتشم مؤمنی - بخش نخست

  

    در میان شخصیت‌های برجسته و اثرگذار تاریخ در عرصه‌های گوناگون علمی، ادبی، سیاسی و… به افرادی بر می‌خوریم که علیرغم شهرت جهانی که دارند، اطلاعات ما از زندگانی و احوالات شان بسیار اندک است و از دوران حیات آنها اطلاع چندانی در دست نیست و مجموع آگاهی‌های ما از ایشان،گاه به یک صفحه هم نمی‌رسد‌ و به همین خاطر به مصداق: ان آثارنا تدل علینا فانظروا بعدنا الی آثار برای به‌دست آوردن شناختی نسبتاً مُتقن و محکم و وافی به مقصود، باید به آثار برجای مانده از آنها در […]

  ---

• خلوت انس

  

    قطعه ها ناهید دوستی ۱ پنجه می کشد به دل این عقل که جدی گرفته ای عشق را اینجا دلی تنگ نمی شود چه نشسته ای؟چشم به راه چه کس؟ ۲ شروع که می کنم،به نوشتن نمی دانم این واژه ها چرا نقاش می شوند و تصویر تو را می کشند. ۳ از انگشتانم چکه می کنند واژه ها بر دفتر خاطرات نمی دانم من دلتنگ توأم یا این شعرها؟… ۴ در سیاهی شب این چشمان توست که مرا به صبح گره می زند بتاب برمن که ریشه های […]

  ---

• جستاری سبک شناسانه در شعر نظام وفا

  علی خوشه چرخ آرانی- مدرس دانشگاه ـ بخش دوم و پایانی

  

    اشاره: «نظام وفا»در میان شاعران غزلسرای معاصر، به دلایل متعددی همچون ذوق ادبی، شاعرانگی پدر و مادر، استعداد ذاتی، طبع نازک و سرشتی هنرین، تجربیات معلمی، حشر و نشر با ادیبان و شاعران نامور و نامدار معاصر و سفر به اروپا و کسب تجربه در این زمینه و آشنایی با مبادی و مبانی اصول مکتب رمانتیسم، جایگاهی ویژه و بنیادین داشته است. از لحاظ سبکی و فکری نیز ویژگی هایی همچون: سهولت و روانی کلام و سلاست و سلامت و سهولت معانی، صدق گفتار، احساسات و عواطف نازک و […]

  ---

• دکتر حسین رضوی‌فرد

  روش شناسی نقد در خوشنویسی

  

    اشاره: «روش شناسی نقد در خوشنویسی»،عنوان اثری علمی و تحقیقی در حوزه خوشنویسی است که به همت دکتر حسین رضوی فرد ـ‌که خود شاعر و ادیب و استاد دانشگاه است‌ـ‌ نگاشته شده و در حقیقت، حاصل رساله دکترای وی در رشته پژوهش هنراست که در سال ۱۳۹۷ در دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس، از آن دفاع شده است. چاپ اول کتاب حاضر(زمستان۹۸)، در ۲۴۸ صفحه و با قیمت ۶۰ هزار تومان،از سوی پژوهشکده‌هنر وابسته به فرهنگستان هنر،منتشر و روانه بازارنشر شده است. آنچه در پی می آید، […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=13

• جهان به شمارگان برپا نیست!

  علی تقی‌زاده

  

    سال گذشته بود که اصحاب فرهنگ و اساتید بزرگ: محمدرضا شفیعی کدکنی، فریدون مجلسی و محمد مهدی جعفری، گرد آمدند و جایگاه بلند فرهنگی استاد «حسن محجوب» را ستودند. حسن محجوب که عمر پربرکتش را در راه اعتلای فرهنگ گذرانده، در جواب به سخنان بزرگان که در وصف او ایراد گردید، به همین بسنده کرد: «کارهایی که تا به حال کردم، همۀ اینها را وظیفۀ خودم می دانستم و وظیفۀ هر انسانی این است که هر کاری که یاد گرفته و توانایی آن کار را دارد، برای جامعۀ خود […]

  ---

• در آستانه گرامیداشت روز زن و مقام مادر

  جایگاه لالایی در ادبیات عامه

  علی خوشه چرخ آرانی ـ مدرس دانشگاه ـ بخش نخست

  

    پیش درآمد: «ادبیات عامه» اصطلاحاً به آثار تخیلی و ذوقی توده مردم که به طور شفاهی و سینه به سینه، از فردی به فرد دیگر و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است، گفته می شود. ادبیات عامه، «ادبیات شفاهی»، «هنر زبانی عامه» و یا «هنر کلامی عامه» هم نامیده می شود. ادبیات عامه، بخش مهمی از فولکلور یا فرهنگ عامه یا فرهنگ مردم هر قوم و گروه اجتماعی و میراث معنوی نسل‌های گذشته مردم یک جامعه را تشکیل می دهد که این میراث فرهنگی، معنوی، عبادی و […]

  ---

• رشد کمّی شعر فاطمی؛فرصت یا تهدید؟

  رضا اسماعیلی

  

    درباره شعر فاخر و ارجمند«فاطمی» بسیاری از حرف‌ها گفته شده و بسیاری از حرف‌ها هنوز ناگفته مانده است که در این یادداشت – به اختصار- به بعضی از ناگفته‌ها در این باب اشاره می‌کنم. شعر فاطمی را می توان به موجودی تشبیه کرد که روز به روز جسمش پروار شده، ولی روحش همچنان نحیف و رنجور باقی مانده است. و صد البته این گفته به معنای نفی درخشش‌های معدودی از شاعران اصیل آیینی نیست. شاعران روشن اندیش، توانمند و کاربلدی که با اشراف به دقایق و ظرایف شعر فاطمی […]

  ---

• خلوت انس

  

    تار طلایی نورالدین میرفخرایی ۲۶ بهمن ۹۸، شصت و هفتمین سالروز تولد استاد«داریوش طلایی»،موسیقیدان مبرّز معاصر است. قطعه ای را که به همین مناسبت در تکریم مقام شامخ او سروده ام، تقدیم می کنم: چون طلایی به تار دست بَرَد از دلم غصّه هرچه هست بَرَد زخمه تار توست روح افزا از نوای تو کار ما به نوا تار تو مرهم شب تار است بهر تو تار،بهترین یار است بعد شهناز، آن جلیل نواز هست ساز تو در صلابت و ناز تار تو همچو تار شهنازی می بَرَد دل […]

  ---

• نگاهی به آراء و اندیشه‌های لسان‌الغیب شیرازی از زبان خودش

  حافظ از زبان حافظ

  محتشم مؤمنی - بخش دوم و پایانی

  

    اشاره: دوپنجشنبه پیش(۳ بهمن ۹۸)در قسمت نخست این مقاله، درباره خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی،غزلسرای نامی کشورمان خواندیم که از زندگی و احوال شخصی وی اطلاع چندانی در دست نیست. و اگر نبود مقدمه مدوّن استاد محمد گلندام بر دیوان غزلیات این شاعر گرانمایه؛ چه بسا همین اطلاعات مختصر و اندک هم از حافظ وجود نمی داشت.به همین خاطر، به اعتقاد نگارنده، برای شناخت هرچه بیشتر این شاعر شیرین سخن، بهترین راه، مراجعه به اشعار به جای مانده ازاوست تا از این طریق بتوان تا حدودی به احوالات […]

  ---

• خلوت انس

  

    خواهر و برادری شاعر «نازنین زهرا اروانه» و «رامین اروانه»، دو خواهر و برادر متولد استان ایلام هستند که هردو شاعرند؛ یعنی به جز این قرابت خونی و خانوادگی که دارند، در فضای شعری و ادبی نیز با هم قرابت دارند و هر دو اهل شعر و ادبیات و ذوق شاعرانه اند. و هر دو نیز صاحب کتاب و مجموعه شعر. چون خانم‌ها در فرهنگ ما مقدم اند، اول با معرفی «نازنین زهرا اروانه» شروع می کنیم که با تخلص «رز»شعر می سراید. این بانوی شاعر، در زمینه شعر،تاکنون […]

  ---

• ژاک دریدا و نوشتارشناسی یا گراماتولوژی

  از میان کلمات…

  کیان رضوی

  

    آن که در علم نوشتار خواهد درخشید، همچون آفتاب خواهد درخشید. قراردادهای زبانی اهمیت زیادی برای تعامل میان انسان ها و درک مفاهیم از سوی انسان ها دارد. نگارش کلمات، یک مرحله پیچیده‌تر و تکامل در تاریخ زبان محسوب می شود. اما به‌راستی هنگامی که ما از نوشتار سخن می‌گوییم، از چه چیز سخن می‌گوییم؟ آیا نوشتار، امری مستقل از زبان است؟ آیا نوشتار، محدود به زبان الفبایی است؟ آیا زمانی که ما به یک تصویر یا نقاشی نیز می‌نگریم،آن را صرفاً می‌بینیم یا می‌خوانیم و می‌فهمیم؟ یعنی با […]

  ---

• نگاهی به آراء و اندیشه‌های لسان‌الغیب شیرازی از زبان خودش

  حافظ از زبان حافظ

  محتشم مؤمنی - بخش نخست

  

    در میان شخصیت‌های برجسته و اثرگذار تاریخ در عرصه‌های گوناگون علمی، ادبی، سیاسی و… به افرادی بر می‌خوریم که علیرغم شهرت جهانی که دارند، اطلاعات ما از زندگانی و احوالات شان بسیار اندک است و از دوران حیات آنها اطلاع چندانی در دست نیست و مجموع آگاهی‌های ما از ایشان،گاه به یک صفحه هم نمی‌رسد‌ و به همین خاطر به مصداق: ان آثارنا تدل علینا فانظروا بعدنا الی آثار برای به‌دست آوردن شناختی نسبتاً مُتقن و محکم و وافی به مقصود، باید به آثار برجای مانده از آنها در […]

  ---

• خلوت انس

  

    قطعه ها ناهید دوستی ۱ پنجه می کشد به دل این عقل که جدی گرفته ای عشق را اینجا دلی تنگ نمی شود چه نشسته ای؟چشم به راه چه کس؟ ۲ شروع که می کنم،به نوشتن نمی دانم این واژه ها چرا نقاش می شوند و تصویر تو را می کشند. ۳ از انگشتانم چکه می کنند واژه ها بر دفتر خاطرات نمی دانم من دلتنگ توأم یا این شعرها؟… ۴ در سیاهی شب این چشمان توست که مرا به صبح گره می زند بتاب برمن که ریشه های […]

  ---

خلوت انس

  خسرو فرشید ورد نازنین سیدمحمود سجادی دکتر«خسرو فرشید ورد»،در اواسط دهه ۴۰ شمسی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، استاد من بود. مردی بسیاری جدی، وقت‌شناس، عبوس، شجاع، ایران دوست و بیگانه‌ستیز و بسیار درس خوانده و باسواد در حیطه ادبیات و دستور زبان فارسی و درست‌گویی و درست‌نویسی. به مباحث عرفان و تصوف و سیر و سلوک و کشف و کرامات صوفیه و اصحاب خانقاه اعتقادی نداشت و آنها را به شدت نقد و نفی می‌کرد. این ادیب و انسان پاک در اوایل سال ۱۳۸۹ تنها […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=12

• خاطره ای خواندنی از شیوع «وبا» در سال ۱۳۱۰ قمری

  هر که نامُخت از گذشت روزگار…

  اکبر ایرانی

  

    ‌خـانم«گرترود بل»انگلیسی در سال ۱۸۹۲م ر۱۳۱۰ ه. ق به ایران سفر کرد و در مدت دو سالی که در ایران اقامت داشت، فارسی را به خوبی فراگرفت و کتابی از خاطرات و مشاهدات خود نوشت و نام آن را«تصاویر ایرانی» گذاشت. تمام فصل‌ ششم از کتاب «تصاویر ایرانی»را به ماجرای شیوع وبا در تهران اختصاص داد و چون شخصاً ناظر عینی وقایع بوده، با‌ نکته‌ سنجی مخصوص به خود، مطالب جالب و قابل تعمقی از واقعه مزبور، همراه با تـوصیفی‌ از وضع اجتماعی و روحیات مردم به هنگام شیوع […]

  ---

• «مولانا» و «کرونا»!

  رضا اسماعیلی

  

    اگرمولانا امروز زنده بود و نظرش را به عنوان یک شاعر مسلمان درباره پیشگیری از بیماری«کرونا»می پرسیدیم،به نظر شما چه پاسخی می داد؟ من بر این باورم که مولانا به عنوان شاعری حکیم و دین آگاه، در جواب ما ابیات زیر را می خواند: گفت آری گر توکل رهبر است این سبب هم سنت پیغمبر است گفت پیغمبر به آواز بلند با توکل زانوی اشتر ببند رمز«الکاسب حبیب الله»شنو از توکل در سبب کاهل مشو در توکل جهد و کسب اولی تر است زان که در ضمنش محبت مضمر […]

  ---

• خلوت انس

  

    بهار می‌رسد… جبرائیل سراجی علمداری بهار می‌رسد و بوی یار می‌شنوم سرود وصل ز هر شاخسار می‌شنوم نه من ز دوری او پیرهن درانم و بس هزار شکوه ز گل از هزار می‌شنوم به آبداری لعلش ندیده‌ام هرگز چه وعده‌ها که از آن آبدار می‌‌‌شنوم بساط لاله رخان در چمن تماشائیست وفایِ گفته از آن گلندار می‌شنوم شکوفه و گل و سنبل مرا به وجد آرند صفیر بال و پر از هر کنار می‌شنوم نوای بلبل و نای شبان و نغمة نی به یاد روی خوشی چون بهار می‌شنوم […]

  ---

• گزارش اجمالی از کتاب «نیم دانگ پیونگ یانگ» سفرنامه رضا امیرخانی به کره شمالی

  آخرین یادگار بلوک شرق

  سیدمسعود رضوی

  

    سفر و سفرنامه نویسی، از جذاب‌ترین و سودمندترین کیفیات نوشتن است. یک نوع یا ژانر گسترده و عظیم که در تاریخ تمدن‌ها و فرهنگ‌های جهان به شکل‌ها و با منظور‌های متفاوت دیده می‌شود. در غرب، این نوع نوشته‌ها سابقه و گستره‌ای حیرت انگیز یافته و به تواریخ باستان و عهد یونانیان و مقدونیان می‌رسد. برخی بزرگان حکمت و ادب یونان و بعدها همراهان اسکندر، همگی در این نوع آثاری خلق کردند. بعدها آباء مسیحیت، سفر در اقلیم‌ها را با سلوک معنوی درآمیختند. همان‌گونه که عطار سفر مرغان را و […]

  ---

• آینده کشی در شاهنامه فردوسی

  دکتر انوشیروان منشی‌زاده ـ وکیل پایه یک دادگستری

  

    در شاهنامه فردوسی با دو داستان روبرو هستیم که پیوند و وابستگی بین آن‌ها دیده می‌شود. در هر دو داستان پهلوان ایرانی «رستم» نقش‌آفرین و بازیگر اصلی است. داستان رزم رستم و سهراب، داستان رزم رستم و اسفندیار، در هر دو داستان «آینده کشی» پایه و اساس است، شوربختانه خوی اغلب پهلوانان ایرانی بوده است. در هر دو حکیم توس می‌توانست پایان و فرجامی دیگر را رقم می‌زد، اما با اندوه فراوان پایان و فرجام هر دو یک‌سان است: درد، غم و رنج فراوان، مرگ پهلوانان جوان که می‌توانستند […]

  ---

• درسوگ شهادت دهمین کوکب آسمان امامت

  نگاهی به زندگانى علمى امام هادى

  نجمه کرمانى

  

    بررسى زندگانى علمى امام‌هادى(ع) درمناظره ‏هاى علمى، برترى مبانى اعتقادى شیعه را در این برهه از زمان آشکار مى‏سازد. این دوران، دوران اوج پیدایى مکتب‌هاى گوناگون عقیدتى است. ظهور آراء و نظریه‏‌هاى گوناگون عقیدتى، آشفتگى در اوضاع فرهنگى و اجتماعى را سبب شد و حاصل این آشفتگى، پیدایش گروه‌هاى گوناگونى چون: غلات، واقفیه، صوفیه، مجسمّه و… را در پى داشت. حاکمیت جامعه نیز به این آشفتگى فرهنگى، براى دستیابى به اهداف خود دامن مى‏زد. عباسیان تلاش مى ‏نمودند از فرآیند این آشفتگی‌ها به عنوان حربه ‏اى براى تضعیف مبانى […]

  ---

• خلوت انس

  

    در نمازم، در نمازم در نماز عبدالرفیع حقیقت از ارس تا هیرمند از رود کارون تا هراز از خلیج فارس تا بحر خزر، وان خروشان موج‌های جان نواز بر سر البرز و الوند و سهند بر دماوند، آن یگانه قله گردون فراز با طلوع چهره خورشید از مشرق به مهر هم غروب آفتاب از غرب با سوز و گداز بر همه کاریزها و چشمه‌های خوشگوار باشد از هر سو روان از کوهسار بر گل و خار و غبار دشتها بر کویر آن سرزمین رمز و راز بر در و […]

  ---

• حافظ و هندوستان

  محتشم مؤمنی

  

    شکّرشکن شوند همه طوطیان هند زین قند پارسی که به بنگاله می‌رود ، روابط فرهنگی و اجتماعی میان مردمان دو کشور ایران و هند، سابقه‌ای طولانی و چند هزار ساله دارد که نشانه‌های آن را در کتب تاریخی و ادبی به وفور می‌توان سراغ گرفت و مشاهده کرد که از جمله آنها می‌توان به کتاب عظیم شاهنامه اشاره کرد. در این کتاب گرانسنگ، حکیم ابوالقاسم فردوسی، بارها به روابط دو کشور هند و ایران و مراودات فرهنگی فیمابین این دو سرزمین اشاره کرده است که شاید مهمترین این مراودات فرهنگی، […]

  ---

• جایگاه لالایی در ادبیات عامه

  علی خوشه چرخ آرانی ـ مدرس دانشگاه ـ بخش دوم و پایانی

  

    اشاره: در بخش اول این مقاله خواندیم که «لالایی»، گونه ای از ادبیات عامه است که به فراخور فهم و درک و مطابق ذوق و علاقه کودکان است و برای آنها نقل و بیان می شود و به اصطلاح بخش بزرگی از ادبیات کودکان و نوجوان را تشکیل می دهد و در قدیم الایام، بیشتر مادر‌ها و مادربزرگ‌ها و گاهی پدربزرگ‌ها، دایه‌ها و خدمتگزاران پیر، برای فرزندان خردسال خانواده بازگو و نقل می کردند. کودکان با یاری این بخش از ادبیات عامه، با پدیده‌های پیرامون و طبیعت و ویژگی‌های […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=11

• حافظ و یک عشق زمینی راز آلود

• 

    عاقبت کارفرو بسته خدا بگشاید در فتحی بمن از روی صفا بگشاید‌ بیش از این غم مخور ای دل که زلطفش روزی گره از کار فروبسته ما بگشاید‌ التجا بر در مخلوق نشاید بردن که دردولت و اقبال خدا بگشاید‌ دردم از حد شد و جز لطف خدا نیست دوا بو که آن درد هم از پیش دوا بگشاید‌ تو گشا بار خدایا در فتحی بر من که اگر تو نگشائی ز کجا بگشاید‌ در شب محنت هجران و پریشانی حال صبر باید دل بیچاره که تا بگشاید‌ ای […]

  ---

• خلوت انس

  

    سی و پنج سالگی جاهد صدقی تارانجی * این شعر غروب هنگام روزی در سال ۱۹۷۳ در سی و پنج سالگی مترجم در پارک گنجلیک (Genglik park) ترجمه شده است. متن آن همان زمان با بازنویسی ترکی در شماره ۲۲ خوی‌نگار چاپ شد و اینک ترجمه فارسی آن به علاقه‌مندان تقدیم می‌شود: سی و پنج سالگی نیمه راه زندگی است، ما نیز چون «دانته» در نیمه راه حیاتیم. گوهر گرانبهایی که در جوانی داشتیم. بی‌توجه به لابه و عجزما، و بی اعتنا به اشک چشمان ما شتابان می‌رود آیا […]

  ---

• خلوت انس

  به مناسبت دهم اردیبهشت روز ملی خلیج‌فارس بحر امید محتشم مؤمنی (سامان) ـ اراک ای خلیج‌فارس، ای بحر کهن ای نشان شوکت ایران من ای هویت بخش ما ایرانیان در جهانی پر ز آشوب و فتن ای نشان قدرت دادار پاک آیت لطف خدای ذوالمنن ای تو زینت بخش شعر شاعران ای شکوهت تا ابد دشمن‌شکن ای گرامی گوهر مشرق زمین مشهد صد لالة گلگون کفن از قرون ماضی ای دریای جود در کتب باشد ز تو حرف و سخن نام تو بر لوح گیتی حک شده همره ایران و […]

  ---

• ماه میهمانی خدا

  دکتر فاطمه طباطبایی

  

    ثواب روزه و حج قبول آن کس برد که خاک میکدة عشق را زیارت کرد «حافظ» هنگامی که خداوند اعلام کرد: «خانة آب وگِل آدم من می‌سازم. این را به خودی خود می‌سازم بی‌واسطه» (خَلَقْتُ بِیَدَیَّ)،و از روح خود در او دمید:«نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی»،و او را عزیز و شریف گرداند:«وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِی آدَمَ». سپس او را به ادنی مرتبه وجود فرستاد،ولوله‌ای در جبروتیان افتاد و این پرسش همراه با تعجب مطرح شد که چرا؟ گویی پاسخ همان بود که به فرشتگان دربارة آفرینش آدم فرمود: «إِنِّی‌َّأَعْلَم‌ُ». «شما […]

  ---

• در آستانه اول اردیبهشت‌ماه جلالی: روز سعدی

  فضیلت عیب‌پوشی از دیدگاه سعدی

  احمد کتابی

  

    سعدیان چون تو کجا نادره گفتاری هست؟ یا چو شیرین سخنت لعل گهرباری هست؟ «ملک‌الشعراء بهار» آثار سعدی، به‌ویژه گلستان و بوستان دلاویزش، آکنده از توصیه‌های مکرر و موکد این سخنور سترگ در باب خطاپوشی و بخشایندگی است. این توصیه‌ها حاوی چندین پیام و نکتة اساسی است: ۱ـ بخشایندگی خداوند خدای معبود سعدی، خدایی است غفور (= بخشنده) و غفار (= بسیار بخشنده) که از قصور و تقصیر خلایق، به آسانی، درمی‌گذرد، خدایی که به «گناه فاحش» هم، «پرده ناموس» بندگان را نمی‌درد و به خطای منکر، روزی آنان […]

  ---

• بمناسبت ۲۵ فروردین روز نکوداشت عطار نیشابوری

  شورانگیزترین عاشقانه عطار

  (حدیث اشک و آتش و خون در داستان رابعه دختر کعب)/‏ دکتر حسن بلخاری قهی - رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی

  

    ‏ اگر در عشق می‌یابد کمالت‏ ‏ ‏بباید گشت دایم در سه حالت ‏ ‏یکی اشک و دوم آتش سوم خون‏ ‏ ‏اگر آیی از این سه بحر بیرون ‏ ‏درون پرده معشوقت دهد بار ‏ ‏ورنه بس که معشوقت نهد خار این جاست که عطار از برای نسبت عشق با اشک و آتش و خون، داستان بسیار شورانگیز رابعه را باز می‌گوید. اما این حکایت چیست؟ داستان، با شرح امیر بلخ آغاز می‌شود که امیری است پاک دین و دادگر. امیری دارای حکم و قهر و جاه و […]

  ---

• خلوت انس

  

    به پیشواز اول اردیبهشت روز بزرگداشت شیخ شیراز سعدی ام من… نورالدین میرفخرایی سعدی ام من که در علوم بیان گوی سبقت ربودم از اَقران پهلوانی دگر چو من ناید در بلاغت به هیچ عصر و زمان اهل فرهنگ متّفق که منم در فصاحت ترازو و میزان با گلستان و بوستان و غزل شهره گشتم به چارسوی جهان رنج من عاقبت چو گنجی شد مایه سربلندی ایران فیض از آسمان رسید و شدم شارحی چیره دست در قرآن دامن دین زدودم از تزویر پیش تر زآن که خواجه رندان […]

  ---

• خاطره ای خواندنی از شیوع «وبا» در سال ۱۳۱۰ قمری

  هر که نامُخت از گذشت روزگار…

  اکبر ایرانی

  

    ‌خـانم«گرترود بل»انگلیسی در سال ۱۸۹۲م ر۱۳۱۰ ه. ق به ایران سفر کرد و در مدت دو سالی که در ایران اقامت داشت، فارسی را به خوبی فراگرفت و کتابی از خاطرات و مشاهدات خود نوشت و نام آن را«تصاویر ایرانی» گذاشت. تمام فصل‌ ششم از کتاب «تصاویر ایرانی»را به ماجرای شیوع وبا در تهران اختصاص داد و چون شخصاً ناظر عینی وقایع بوده، با‌ نکته‌ سنجی مخصوص به خود، مطالب جالب و قابل تعمقی از واقعه مزبور، همراه با تـوصیفی‌ از وضع اجتماعی و روحیات مردم به هنگام شیوع […]

  ---

• «مولانا» و «کرونا»!

  رضا اسماعیلی

  

    اگرمولانا امروز زنده بود و نظرش را به عنوان یک شاعر مسلمان درباره پیشگیری از بیماری«کرونا»می پرسیدیم،به نظر شما چه پاسخی می داد؟ من بر این باورم که مولانا به عنوان شاعری حکیم و دین آگاه، در جواب ما ابیات زیر را می خواند: گفت آری گر توکل رهبر است این سبب هم سنت پیغمبر است گفت پیغمبر به آواز بلند با توکل زانوی اشتر ببند رمز«الکاسب حبیب الله»شنو از توکل در سبب کاهل مشو در توکل جهد و کسب اولی تر است زان که در ضمنش محبت مضمر […]

  ---

•  خلوت انس

  

    به مناسبت میلاد با سعادت امام حسن مجتبی(ع): کریم اهل بیت محتشم مؤمنی (سامان) ـ اراک می‌رسد اینک ز ره سروی نکوبالا، حسن پورحیدر، زاده و پروردة زهرا، حسن خانه مولا شده رشک بهشت آخرین چون که در او زد قدم آلاله‌ای حمرا، حسن شهر پیغمبر شده دارالسرور مسلمین تا قدم زد اندر این دنیای پر غوغا، حسن نیمة ماه مبارک ماه صوم و اعتکاف شد هویدا شمس روی آن نکوسیما، حسن هر طرف رو می‌کنی باشد نشانی از طرب چون شده میلاد سلطان کرم، مولا حسن آنکه باشد […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=10

• حکیم عمر خیام و نوروز نامه

  علیرضا سراجی

  

    «حکیم عمرخیام نیشابوری، یگانه بلبل دستان سرای گلشن شعر و شاعری ایران است که ترانه‌های دلپذیر و نغمات شور انگیز او دنیا پسند است؛ تا کنون هیچ یک از شعرا و نویسندگان و حکما و اهل سیاست این سرزمین به اندازه ی او در فراخنای جهان شهرت عام نیافته اند.» (مجتبی مینوی) حکیم عمر خیام، سختی‌های فلسفه را حل و فصل می‌کرد، ریاضی او و حل معادلات درجه اول ، معادلات سه جمله ای درجه دوم و…. استادی وی در نجوم بلامعارض است. وی پزشکی ماهر است، دینداری دین […]

  ---

• خلوت انس

  

    تندیس احرار زمین منوچهر برومند (سها) بر پزشکان و پرستاران ایران آفرین آفرین بر این نکو کاران درمان آفرین جان به کف درمانگران در مداوا سختکوش یاوران راد درمان بخش ایران مهین در ره پیکار جانفرسا به جان ایثارگر در مصاف مرگ عالم‌گیر شیران عرین یک به یک کوشا به هر اقصای ایران بزرگ سر بسر جویای رفع رنج بیمار حزین در پی بیمارداری بی‌نصیب از دستیار نامجهز با کم و کسری و نقصان‌ها قرین در تعب یکسو ز امر آمران بی‌خرد زآن دگر سو از تجاسرهای دشمن‌ها غمین […]

  ---

• یادداشتی در آستانه فرا رسیدن عید سعید فطر

  جمال و جلال رمضان در شعر امروز

  رضا اسماعیلی

  

    از دیرباز تاکنون، ماه مبارک رمضان به عنوان یک مناسبت شاخص دینی در ذهن و زبان شاعران حضوری پر رنگ و قابل تامل داشته است. در سال‌های بعد از انقلاب نیز اشعار فراوانی با موضوع رمضان توسط شاعران سروده شده است که اگر بخواهیم مجموعه این رمضانیه‌ها را گردآوری و چاپ کنیم، چندین مجلد خواهد شد. در این نوشتار، به صورت اجمالی مروری خواهیم داشت بر رمضان سروده‌های شاعران انقلاب اسلامی. با پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی، به یکباره همه بنیان‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی […]

  ---

• به مناسبت بیست و هشتم اردیبهشت ماه، روز بزرگداشت خیام

  خیّام و جهان بینى او

  دکترعلى اصغر شعردوست

  

    «آرتور شوپنهاور»، یکی از بدبین ترین فلاسفه در طول تاریخ فلسفه است. وی با این که در شاهکار خود «جهان همچون اراده و تصور» و در جای جای مقالات و رسالات خود مدام تصریح می کند که متفکران شرقی به مراتب از فیلسوفان غربی فرزانه تر بوده اند، اما هیچگاه تفکر فلاسفه شرق را عمیقا درک نکرد. وی بر این باور بود که چون جهان همه اراده است، باید همه درد و رنج باشد. او دوام زندگی را به پولی تشبیه می کند که به گدایی می دهند تا […]

  ---

• خلوت انس

  

    برای همرزمان دریادل و مظلوم ناوچه کنارک دریا دریا سروش باران هستید سرهنگ صالح افشار تویسرکانی ـ استاد دانشکده پرواز ماچون صدفیم وعشق مروارید است روی لبمان زمزمه توحید است در پنجه ما شکفتن مهتاب است در سینه ما طلیعه خورشید است *** گفتند که نیلوفر آبی باشیم تا پرسش عشق را جوابی باشیم غواص شدند و عاشقانه گفتند اسرار زمانه را کتابی باشیم *** با عشق وشجاعت ملکوتی شده اند در موج جنون بس که فنونی شده اند خاموش پس از موج خروشان رفتند این است اگر غرق […]

  ---

• به مناسبت ۲۵ اردیبهشت پاسداشت روز زبان فارسی و گرامیداشت حکیم طوس

  دکتر ریاحی؛ فردوسی‌شناس معاصر

  دکتر علی محسنی کاشانی

  

    روز ۲۵ اردیبهشت هرسال در تقویم ایرانی، به ابتکار مسؤولان فرهنگ دوست کشور، به نام روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی، نامگذاری شده است. فردوسی بی‌گمان بزرگترین شاعر حماسه سرای ایران است و تسلط او در آرایش صحنه‌ها، گزینش واژه‌ها و کلمات، ترکیب استادانه اجزای جمله و ارائه تصاویر متناسب با موضوع و صور حسّی خیال، به اندازه‌ای است که با استادان دیگر این شیوه قابل قیاس نیست. او در زندگی بخشیدن به قهرمانان و داستان‌های شاهنامه و دقیق شدن در زوایای روحی هر کدام، چنان چیره دست و […]

  ---

• نظم کرونایی!

  اسماعیل حکیم الهی (خوانساری)

  خدایا، قاهرا، پروردگارا چه دیدی کاین چنین رنجیدی از ما؟۱ چه گویم از یکی سالی که بگذشت برآمد آه خلق و بخت برگشت ز سیل و زلزله گردید ویران بسا شهر و ده و استان ایران نبودی اکتفا بر آن بلایا بلای دیگری آمد به دنیا ز ملک چین بیامد تازه ویروس که خواب خلق عالم کرده کابوس تو می‌بینی که این مأمور بی‌رحم ستاند جان مردم یا زند زخم اگر روی سخن باتوست یا رب ز هول مردم است از شرق تا غرب نگویم همچو «ناصر» فتنه از توست […]

  ---

• حافظ و یک عشق زمینی راز آلود

  سعید کافی انارکی- (ساربان)‌ - بخش دوم و پایانی

  

    اشاره: در بخش نخست این مقاله(پنجشنبه‌ پیش)، سخن از حضرت حافظ بود و خصایص بارز و برجسته این شاعربلندمرتبه که تنها به آزادگی وحکمت و شهامت و خشمی عریان از ابنای نادان و ریاکاران زمان محدود نمی شود. او در فراز و نشیب های پر آشوب و لبریز از خطر، عشقی راستین و پر تپش را در هوای سینه داشته و در نگاه عمیق شاعرانه اش همواره سروی گل اندام را وصف می کند. همچنین به موازات، سخن ازشاعری دیگر به نام«جهان ملک خاتون»به میان آمد. شاعره ای توانا، […]

  ---

• خلوت انس

  

    به مناسبت میلاد با سعادت امام حسن مجتبی(ع): کریم اهل بیت محتشم مؤمنی (سامان) ـ اراک می‌رسد اینک ز ره سروی نکوبالا، حسن پورحیدر، زاده و پروردة زهرا، حسن خانه مولا شده رشک بهشت آخرین چون که در او زد قدم آلاله‌ای حمرا، حسن شهر پیغمبر شده دارالسرور مسلمین تا قدم زد اندر این دنیای پر غوغا، حسن نیمة ماه مبارک ماه صوم و اعتکاف شد هویدا شمس روی آن نکوسیما، حسن هر طرف رو می‌کنی باشد نشانی از طرب چون شده میلاد سلطان کرم، مولا حسن آنکه باشد […]

  ---

• حافظ و یک عشق زمینی راز آلود

  

    عاقبت کارفرو بسته خدا بگشاید در فتحی بمن از روی صفا بگشاید‌ بیش از این غم مخور ای دل که زلطفش روزی گره از کار فروبسته ما بگشاید‌ التجا بر در مخلوق نشاید بردن که دردولت و اقبال خدا بگشاید‌ دردم از حد شد و جز لطف خدا نیست دوا بو که آن درد هم از پیش دوا بگشاید‌ تو گشا بار خدایا در فتحی بر من که اگر تو نگشائی ز کجا بگشاید‌ در شب محنت هجران و پریشانی حال صبر باید دل بیچاره که تا بگشاید‌ ای […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=9

• خلوت انس

  

    به مناسبت ولادت حضرت معصومه (س) و روز دختر: نورچشمان پدر محتشم مومنی (سامان)‌ـ اراک نورچشمان پدر، محبوب بابا دختر است درّ دریای صفا، بستان خضرا دختر است همچو دختر در جهان هرگز نیامد غمگسار غمگسار و همدم غم‌های بابا دختر است خانه بی‌دختر، کویری سوت و کور و بی‌ براست آن که با او خانه دارد شور و آوا دختر است شادی هر خانه‌ای با دختران کامل شود خانه‌ها را رونق و شادی پایا دختر است دختران را حق نشان رحمت خویش آفرید هدیه پاکیزه دادار یکتا دختر […]

  ---

• وادی ادبیات

  

    پایگاه حکمت آیت‌الله العظمی وحید خراسانی ای دختر عقل و خواهر دین وی گوهر درج عزّ و تمکین ای میوه شاخسار توحید همشیره ماه و دخت خورشید صد سلسله دل مقیم کویت در پرده نور غیب، رویت خاک قدمت شفای دلهاست خشنودی تو رضای زهراست تو بنت و کریمه رسولی تو زاده عصمت بتولی بگشا ز کرَم، در اجابت بر ما به دعای مستجابت ای گوهر تاج آدمیت فرخنده نگین خاتمیت عصمت شده پایبند مویت ای علم و عمل مقیم کویت شیطان به خطاب قم براندند پس تخت تو […]

  ---

• «سعدی و سپهری» دریک مشاعره‌پنداری

  دکتر بهار داوری اردکانی - بخش نخست

  

    مقدمه: ‏ نوشته حاضر به مناسبت تقارن چهلمین سالگرد درگذشت سهراب سپهری با روز بزرگداشت استاد سخن، سعدی شیرازی نوشته شده است.‏ فاصله میان سعدی و سهراب فاصله زمانی بیش از ۷۰۰ سال است. افکار و آرایشان اما، نزدیک‌تر از بعد تاریخی‌شان است. بدون شک سعدی، همچون جامی، شبستری، عطار، نظامی، مولانا، و حافظ، ابن عربی، ابن سینا، سهروردی، و طوسی،… یکی از ارکان مهم مذهب عشق است. مذهب عشق به سلسله نظرات و الگوهای اخلاقی و زیبایی شناسی اطلاق می‌شود که گرچه کاملاً یکسو و یکنواخت نیستند، اما […]

  ---

• اشارات قرآنی و لطایف پنهانی در نامه‌ها و نثرهای عین‌القضات همدانی

  دکتر کریم شاهسون

  

    زندگی و آثار عید القضات ‏ اگر بخواهیم کوتاه و گذرا، نگاهی به زندگی و آثار عین القضات در آثار پژوهندگان معاصر داشته باشیم او را ابوالمعالی عبدالله بن محمد بن علی بن الحسن بن علی میانجی همدانی ملقب به عین القضات معرفی می‌کنند که در حدود سال(۴۹۲ه.ق) در همدان متولد می‌شود؛ ((میانجی)) منسوب به میانه است که جدش به آن منسوب بوده است. ‏ عین القضات از شاگردان و مریدان احمد غزالی بود که در آثارش از او و تعلیماتش یاد کرده است. وی با این که سی […]

  ---

• خلوت انس

  

    در آرامگاه سعدی عبدالرفیع حقیقت ای پیر خزو برخیز آسوده ز نامم کن فارغ ز غم هستی آزاد ز دامم کن سودای نکونامی کام دل خان باد ای سوخته جان برخیز بیگانه ز کامم کن وردی ز می وحدت در جام نیازم ریز از بادة جان بخشت رسوای تمامم کن بر درگهت افتادم تا فیض نظریابم از طبع گهرزایت سرمست کلامم کن در ملک خردجان را آرام نمی‌بخشند با ساغری از جانان دیوانة عامم کن تکرار شب و روزم افسرد دل و جان را آسوده ز رنج روز آزاد […]

  ---

• نگاهی به یک شباهت داستان حضرت موسی با داراب شاهنامه

  گودرز گودرزی (مجید)

  

    «شاهنامه» را آد‌م‌‌های بسیاری است. هنگامی‌که این دفتر سترگ و شگرف را باز می‌کنیم، با داستان‌ها و ماجراهای زیادی روبه‌رو می‌شویم: شیرین و تلخ؛ جان‌افزا و جان‌گزا؛ زیبا و زشت؛ پسند و ناپسند؛ و در هر داستان، آدم‌‌های چندی چهره‌گشایی می‌کنند. ازمیان آن همه آدم که در لابه‌لای داستان‌های شاهنامه با ما روبه‌رو می‌شوند، یکی «داراب» است: پورِ بهمن و همای؛ نوه اسفندیارِ رویین‌تن- آن یلِ دلاور که رستم توانست به دشواری بسیار، آن هم با بند و ترفند بر او چیره شود- و نبیره گشتاسبْ‌شاه؛ همو که «زرتشت»- […]

  ---

• حکیم عمر خیام و نوروز نامه

  علیرضا سراجی

  

    «حکیم عمرخیام نیشابوری، یگانه بلبل دستان سرای گلشن شعر و شاعری ایران است که ترانه‌های دلپذیر و نغمات شور انگیز او دنیا پسند است؛ تا کنون هیچ یک از شعرا و نویسندگان و حکما و اهل سیاست این سرزمین به اندازه ی او در فراخنای جهان شهرت عام نیافته اند.» (مجتبی مینوی) حکیم عمر خیام، سختی‌های فلسفه را حل و فصل می‌کرد، ریاضی او و حل معادلات درجه اول ، معادلات سه جمله ای درجه دوم و…. استادی وی در نجوم بلامعارض است. وی پزشکی ماهر است، دینداری دین […]

  ---

• خلوت انس

  

    تندیس احرار زمین منوچهر برومند (سها) بر پزشکان و پرستاران ایران آفرین آفرین بر این نکو کاران درمان آفرین جان به کف درمانگران در مداوا سختکوش یاوران راد درمان بخش ایران مهین در ره پیکار جانفرسا به جان ایثارگر در مصاف مرگ عالم‌گیر شیران عرین یک به یک کوشا به هر اقصای ایران بزرگ سر بسر جویای رفع رنج بیمار حزین در پی بیمارداری بی‌نصیب از دستیار نامجهز با کم و کسری و نقصان‌ها قرین در تعب یکسو ز امر آمران بی‌خرد زآن دگر سو از تجاسرهای دشمن‌ها غمین […]

  ---

• یادداشتی در آستانه فرا رسیدن عید سعید فطر

  جمال و جلال رمضان در شعر امروز

  رضا اسماعیلی

  

    از دیرباز تاکنون، ماه مبارک رمضان به عنوان یک مناسبت شاخص دینی در ذهن و زبان شاعران حضوری پر رنگ و قابل تامل داشته است. در سال‌های بعد از انقلاب نیز اشعار فراوانی با موضوع رمضان توسط شاعران سروده شده است که اگر بخواهیم مجموعه این رمضانیه‌ها را گردآوری و چاپ کنیم، چندین مجلد خواهد شد. در این نوشتار، به صورت اجمالی مروری خواهیم داشت بر رمضان سروده‌های شاعران انقلاب اسلامی. با پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی، به یکباره همه بنیان‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی […]

  ---

• به مناسبت بیست و هشتم اردیبهشت ماه، روز بزرگداشت خیام

  خیّام و جهان بینى او

  دکترعلى اصغر شعردوست

  

    «آرتور شوپنهاور»، یکی از بدبین ترین فلاسفه در طول تاریخ فلسفه است. وی با این که در شاهکار خود «جهان همچون اراده و تصور» و در جای جای مقالات و رسالات خود مدام تصریح می کند که متفکران شرقی به مراتب از فیلسوفان غربی فرزانه تر بوده اند، اما هیچگاه تفکر فلاسفه شرق را عمیقا درک نکرد. وی بر این باور بود که چون جهان همه اراده است، باید همه درد و رنج باشد. او دوام زندگی را به پولی تشبیه می کند که به گدایی می دهند تا […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=8

• «سعدی و سپهری» دریک مشاعره‌پنداری

  دکتر بهار داوری اردکانی - بخش سوم و پایانی

  

    اشاره: در بخش دوم این مقاله (پنجشنبه۵ تیر) خواندید که هرچند فاصله میان سعدی و سهراب فاصله زمانی بیش از ۷۰۰ سال است، اما افکار و آرایشان نزدیک‌تر از بعد تاریخی‌شان است. قصد نویسنده مطلب حاضر ، از مقایسه شخصیت و آثار سعدی و سپهری، اثبات این مدعاست که سهراب نمونه‌ای از تداوم تفکر همان مذهب عشقی است که یکی از پایه‌گذاران آن شیخ اجل سعدی است. برای اثبات این مدعا به چند شباهت میان این دو شاعر به سیاق مشاعره‌ای پنداری و با ذکر یکی دو مورد از […]

  ---

• خلوت انس

  

    ….. نمی خواهم دکتر حبیب الله صناعتی (پویا کاشانی) هوای سم زده را یک نفس نمی خواهم کبوتر لب بامم،قفس نمی خواهم مطیعِ آگه قانون نظمِ انسانم خطا به راه ندارم،عسس نمی خواهم به پای خویش روم هر رهی که باید رفت که دست یاوری از هیچکس نمی خواهم شنیده ام که به هر کینه، زخمه تیری است دلِ صفازده در تیررس نمی خواهم چو در سرم همه اندیشه داوری دارد طریقه ای،سخنی‌ از هوس نمی خواهم به راهِ نیک خرد،‌سالهاست پویایم روم به پیش و رهِ بازپس نمی […]

  ---

• امام رضا؛ تجلى پیوند اسلام و ایران

  دکتر على اصغر شعردوست

  

    یازدهم ذی القعده، مصادف است با سالروز ولادت امام مهاجری که برای گسترش دین خدا و هدایت امت به قلمروی روی آورد که مردمانش در طول تاریخ اسلام، مهر دوستی و محبت او و خاندانش را چونان گوهر جان خویش پاس داشته‌اند و خود و هویت تاریخی و فرهنگی خود را با قرار گرفتن در دایره محبت خاندان رسول اثبات نموده‌اند. مهاجری که از سرزمین نور در پی گسترش دعوت الهی از مدینه مأنوس خود، پای برون نهاد و خورشید روشنگری شد که پیوند مردم سرزمین ما را با […]

  ---

• یا على موسى الرّضا دریاب!

  مهدى اخوان ثالث (م ـ امید)

  

    اى روشناى آب! اى على موسى الرضا! پاکمرد یثربى، در توس خوابیده! من تو را بیدار مى دانم. زنده تر، روشن تر از خورشید عالم تاب، از فروغ و فرّ و شور زندگى سرشار مى دانم. گر چه پندارند: دیرى هست، همچون قطره‌ها در خاک، رفته اى در ژرفناى خواب، لیکن اى پاکیزه باران بهشت! اى روح! اى روشناى آب! من تو را بیدار ابرى پاک و رحمت بار مى دانم. اى (چو بختم) خفته در آن تنگناى زادگاهم توس! ـ (در کنار دون تبهکارى که شیر پیر پاک […]

  ---

• خلوت انس

  

    به مناسبت ولادت حضرت علی بن موسی الرضا(ع) طلوع مُعطر تو … رضا اسماعیلی ای کهکشان غریب! آن روز که چشمان خورشیدی تو از مدینه اشراق طلوع کرد بر جان ظلمت، رعشه‌های مرگ نازل شد و شب در روشنان نور تو متلاشی شد. از بارش «خِرَد تبسّم» تو همه دشت‌های مجهول نابینا در شطی از بیداری شفاف شناور شدند و به تکلم بصیرت، لب گشودند و در جنگل‌های آن سوی «تفکر» شکوفه‌های ادراک، بر شاخه‌های بینایی «معرفت» را جوانه زدند. ** طلوع مُعطر تو بشارت روشن ایمان بود که […]

  ---

• «سعدی و سپهری» دریک مشاعره‌پنداری

  دکتر بهار داوری اردکانی - بخش دوم

  

    اشاره: در بخش اول این مقاله (پنجشنبه۲۲ خرداد) خواندید که هرچند فاصله میان سعدی و سهراب فاصله زمانی بیش از ۷۰۰ سال است، اما افکار و آرایشان نزدیک‌تر از بعد تاریخی‌شان است. قصد نویسنده مطلب حاضر ، از مقایسه شخصیت و آثار سعدی و سپهری، اثبات این مدعاست که سهراب نمونه‌ای از تداوم تفکر همان مذهب عشقی است که یکی از پایه‌گذاران آن شیخ اجل سعدی است. برای اثبات این مدعا به چند شباهت میان این دو شاعر به سیاق مشاعره‌ای پنداری و با ذکر یکی دو مورد از […]

  ---

• خلوت انس

  

    به مناسبت ولادت حضرت معصومه (س) و روز دختر: نورچشمان پدر محتشم مومنی (سامان)‌ـ اراک نورچشمان پدر، محبوب بابا دختر است درّ دریای صفا، بستان خضرا دختر است همچو دختر در جهان هرگز نیامد غمگسار غمگسار و همدم غم‌های بابا دختر است خانه بی‌دختر، کویری سوت و کور و بی‌ براست آن که با او خانه دارد شور و آوا دختر است شادی هر خانه‌ای با دختران کامل شود خانه‌ها را رونق و شادی پایا دختر است دختران را حق نشان رحمت خویش آفرید هدیه پاکیزه دادار یکتا دختر […]

  ---

• وادی ادبیات

  

    پایگاه حکمت آیت‌الله العظمی وحید خراسانی ای دختر عقل و خواهر دین وی گوهر درج عزّ و تمکین ای میوه شاخسار توحید همشیره ماه و دخت خورشید صد سلسله دل مقیم کویت در پرده نور غیب، رویت خاک قدمت شفای دلهاست خشنودی تو رضای زهراست تو بنت و کریمه رسولی تو زاده عصمت بتولی بگشا ز کرَم، در اجابت بر ما به دعای مستجابت ای گوهر تاج آدمیت فرخنده نگین خاتمیت عصمت شده پایبند مویت ای علم و عمل مقیم کویت شیطان به خطاب قم براندند پس تخت تو […]

  ---

• «سعدی و سپهری» دریک مشاعره‌پنداری

  دکتر بهار داوری اردکانی - بخش نخست

  

    مقدمه: ‏ نوشته حاضر به مناسبت تقارن چهلمین سالگرد درگذشت سهراب سپهری با روز بزرگداشت استاد سخن، سعدی شیرازی نوشته شده است.‏ فاصله میان سعدی و سهراب فاصله زمانی بیش از ۷۰۰ سال است. افکار و آرایشان اما، نزدیک‌تر از بعد تاریخی‌شان است. بدون شک سعدی، همچون جامی، شبستری، عطار، نظامی، مولانا، و حافظ، ابن عربی، ابن سینا، سهروردی، و طوسی،… یکی از ارکان مهم مذهب عشق است. مذهب عشق به سلسله نظرات و الگوهای اخلاقی و زیبایی شناسی اطلاق می‌شود که گرچه کاملاً یکسو و یکنواخت نیستند، اما […]

  ---

• اشارات قرآنی و لطایف پنهانی در نامه‌ها و نثرهای عین‌القضات همدانی

  دکتر کریم شاهسون

  

    زندگی و آثار عید القضات ‏ اگر بخواهیم کوتاه و گذرا، نگاهی به زندگی و آثار عین القضات در آثار پژوهندگان معاصر داشته باشیم او را ابوالمعالی عبدالله بن محمد بن علی بن الحسن بن علی میانجی همدانی ملقب به عین القضات معرفی می‌کنند که در حدود سال(۴۹۲ه.ق) در همدان متولد می‌شود؛ ((میانجی)) منسوب به میانه است که جدش به آن منسوب بوده است. ‏ عین القضات از شاگردان و مریدان احمد غزالی بود که در آثارش از او و تعلیماتش یاد کرده است. وی با این که سی […]

  ---

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=7