• درگذشت كسايي مروزي شاعر شهير و نامدار ايراني(391 ق)
ابوالحسن مجدالدين كسايى مَروَزي شاعر قرن چهارم هجري قمري در سال 341 هجري در مرو ولادت يافت و در دوران سلطنت سلطان محمود غزنوي، وي را مدح گفته است. پايان عمر اين شاعر در ندامت از مدح سلاطين و اشتغال به شعر زاهدانه و پند و اندرز گذشت. از اشعار موجود او معلوم است كه در ابداع مضامين و ...

• رحلت عالم زاهد شيخ علي اكبر نهاوندي(1369 ق)
علي‏اكبر بن ملا محمد حسين نهاوندي، در اصل از اهالي نهاوند بود، اما خود در مشهد به دنيا آمد. وي در تهران نزد حاج ميرزا حسن آشتياني و در نجف نزد حاج ميرزا حبيب اللَّه رشتي و شريعت اصفهاني تلمذ كرد. نهاوندي در 1328 ق راهي مشهد مقدس گرديد و ساكن آن ديار شد. البَيانُ الرَّفيع في احوال ...

• تولد سياستمدار و نويسنده ‏ي ايراني شريف ‏الدين كاشاني(459 ق)

• صدور حكم تحريم تنباكو توسط ميرزاي بزرگ شيرازي(1309 ق)
يكي از امتيازات ننگيني كه در زمان قاجار نتايج نامطلوبي را به بار آورد امتياز انحصار تنباكو معروف به امتياز رِژي بود. به موجب اين امتياز كه در زمان ناصرالدين شاه قاجار با تالبوت انگليسي منعقد شد، شركت رِژي به مدت 55 سال صاحب حق انحصاري تجارت تنباكوي ايران و حتي نظارت در زراعت آن شناخته ...

• تولد "محمد بن احمد ذهبي" محدث و مورخ(673 ق)
شمس الدين، محمدبن احمد ذهبي محدث و مورخ مشهور، علاقه‏ي زيادي به گردآوري حديث داشت و براي تكميل اين علم، سفرهاي بسيار كرد. او در اين سفرها از بسياري از بزرگان و علما حديث شنيد و آن‏ها را ضبط نمود. ذهبي وقايع تاريخ اسلام و مشاهير اين دوران را از زمان ظهور آيين اسلام تا سال 704 ق دنبال ...

• وفات "محمد بن عبداللَّه بن بهلول" معروف به شيباني از مشاهير حديث(1387 ق)
محمد بن عبداللَّه بن محمد بن عبيداللَّه بن بهلول، معروف به شيباني، كوفي الاصل، از مشاهير محدثان اماميه مي‏باشد كه براي استماع حديث، مسافرت‏ها كرده و تأليفاتي دارد. او در ابتدا به نقل احاديث معتبر همت مي‏گماشت ولي در ادامه از روايت احاديث غريب نيز خودداري نكرد و باعث شد كه ديگران نقل ...

• درگذشت "محيي ‏الدين بن عربي" نويسنده، انديشمند و عارف بزرگ اسلام(638 ق)
ابوعبداللّه محيى‏الدين محمدبن علي‏العربي معروف به ابن عربي در 27 رمضان سال 560 ق در اندلس به دنيا آمد. وي از آغاز جواني، داراي دلي تپنده در جستجوي فراسوي جهان مادي بود و روحي تشنه‏ي حقايق غيبي و عواطفي پرهيجان و انديشه‏اي عرفان‏جو داشت. چنان‏كه در اين رهگذر، جوانه‏هاي بينش عرفاني ...

• تولد "شرف جهان قزويني" شاعر خوش قريحه‏ي ايراني در قزوين(912 ق)
ميرزا شرف جهان قزويني در شيراز نزد امير غياث الدين، دانشمند نام آورِ آن زمان، علوم متداول را فرا گرفت و علاوه بر علوم عقلي و نقلي، در ادب، شعر، نگارش، كتابت و موسيقي نيز تبحّر يافت. ميرزا شرف جهان، شاعري توانا به شمار مي‏رفت و از او نسخه‏ي خطي ديوان اشعارش بر جاي مانده است.

• درگذشت "محمدصادق اديب الممالك فراهاني" اديب شهير ايراني(1336 ق)
محمدصادق اديب الممالك فراهاني متخلصّ به "اميري" نويسنده و شاعر معروف ايراني، علوم ادبي زمان را نزد اساتيد فن فرا گرفت و در شاعري بر اكثر سخنوران عصر خويش، غالب گرديد. وي در فنون سخنوري، مقتدر و در رواني طبع، قوّت حافظه، تسلط بر تاريخ عرب و عجم و احاطه بر لغات و مضامين فارسي و عربي، ...

• وفات آيت ‏اللَّه "سيدمحمدباقر دُرچه‏ اي" عالم و فقيه برجسته ‏ي شيعه(1342 ق)
سيدمحمد باقر دُرچه‏اي از علما و فقهاي برجسته‏ي شيعه، در دُرچه يكي از روستاهاي اصفهان به دنيا آمد. وي پس از تحصيل در اصفهان راهي نجف اشرف شد و از بزرگاني چون ميرزا محمد حسن شيرازي، ميرزا حبيب اللَّه رشتي و حاج حسن كوه كمره‏اي استفاده كرد و به مقام اجتهاد رسيد. پس از مراجعت به اصفهان ...

• رحلت عالم بزرگ شيعه و مؤلف كبير علامه شيخ عبدالحسين اميني(1390 ق)
علامه شيخ عبدالحسين اميني در سال 1320 ق در تبريز به دنيا آمد. وي علوم ابتدايى و متوسطه را نزد پدر تحصيل كرد. سپس جهت ادامه‏ي دروس خود راهي نجف اشرف گرديد و در درس آيات عظام فيروزآبادي و سيدابوتراب خوانساري شركت كرد. علامه اميني در اولين تاليف خويش، كتاب شهداء الفضيله را نگاشت و مورد ...

• موافقت "محمدعلي شاه قاجار" با انقلاب مشروطه(1327 ق)
محمدعلي شاه قاجار پس از مخالفت‏هاي سرسختانه، در حالي با انقلاب مشروطه موافقت كرد كه قدرت مشروطه خواهان هر روز افزايش مي‏يافت. بدين ترتيب، محمدعلي شاه كه قبلاً با مردم مبارز و مشروطه خواهِ ايران، مقابله كرده بود، تسليم آنان شد و بر خلاف ميل باطني خود، دست خطي مبني بر لازم الاجرا بودنِ ...

• رحلت فقيه بزرگوار شيعه آيت ‏اللَّه العظمي حاج سيداحمد خوانساري(1405 ق)
حضرت آيت اللَّه العظمي سيداحمد خوانساري در سال 1309 ق در خوانسار به دنيا آمد. در 3 سالگي پدر را از دست داد و سرپرستي او بر عهده‏ي برادرش قرار گرفت. سيد احمد پس از فراگيري مقدمات در زادگاه خود، براي ادامه‏ي تحصيل، عازم اصفهان گرديد و از آن جا عزم نجف اشرف نمود. ايشان در حوزه‏ي علميه‏ي ...

• آغاز بناي شهر بغداد در زمان خلافت خاندان بني‏عباس(145 ق)
منصور دوانيقي دومين خليفه‏ي عباسي، باني شهر بغداد است. اين خليفه، آن جا را دارالخلافه‏ي عباسي قرار داد. نام اول اين شهر مدينه المنصور بود. اما نام بغداد رواج بيشتري يافت و به همين اسم ناميده شد. اين شهر قبلاً دهكده‏اي به نام بغداد بوده است.

• درگذشت "ابن سيده" دانشمند و اديب(458 ق)
ابوالحسن علي بن اسماعيل، معروف به ابن سيده، از دانشمندان و ادباي قرن پنجم در اندلس مي‏باشد. وي داراي حافظه‏اي فوق العاده بود. الانيق، المخصَّص و الوافي في علم القوافي از جمله تاليفات اوست.

• وفات "امام الحرمين جويني" دانشمند نامدار و آگاه به علوم زمان(478 ق)
ابوالمعالي عبدالملك بن عبداللَّه بن يوسف جُويني، ملقب به ضياءالدين، جامع اصول و فروع، كلام و تمامي فنون علمي و استاد امام محمد غزالي است. وي مدتي در مكه و مدينه مجاور بوده و تدريس مي‏كرد و به همين جهت به "امام الحرمين" مشهور گرديد. تمامي مسايل فقهي را موافق هر كدام از مذاهب چهارگانه ...

• درگذشت "سيدقاسم الانوار" شاعر عهد تيموري(837 ق)
سيدقاسم الانوار از شعراي معروف عهد تيموريان اهل تبريز بود و از بزرگان علم و دانش كسب فيض كرد. وي بعد از مدتي در هرات در افغانستان اقامت گزيد و تدريس را آغاز كرد. سيدقاسم به تدريج به شهرت رسيد به طوري كه شاگردان و مريدان وي از نواحي و شهرهاي مختلف به حضورش مي‏شتافتند. اين ايام، مقارن ...

• مرگ "سلطان محمود غزنوي" بزرگ ‏ترين پادشاه سلسله‏ ي غزنويان(421 ق)
سلطان محمود غزنوي، سومين شاه سلسله‏ي غزنويان از سال 387 ق پس از شكست دادن برادرش اسماعيل، حكومت را به دست گرفت و با غلبه بر اميران صفاري، ساماني، آل بويه، آل زيار و خوارزمشاهيان بر شمال و شرق ايرانِ آن روز استيلا يافت. سلطان محمود غزنوي به تدريج سرزمين‏هاي بيشتري را ضميمه‏ي قلمرو ...

• تولد "ابوشامه" فقيه، محدث و مورخ(599 ق)
عبدالرحمن بن اسماعيل بن ابراهيم ملقب به شهاب‏الدين و معروف به ابوشامه از مشاهير علماي قرن هفتم هجري است كه در فقه، حديث، تاريخ، نحو، ادبيات و قرائات متنوعه‏ي قرآني، يگانه‏ي دوران خود بود. وي در ابتدا در دمشق درسن شانزده سالگي قرآن را با تمامي قرائت‏هاي متداول فرا گرفت و در اسكندريه ...

• درگذشت فقيه رباني ملااحمد نراقي(1245 ق)
حاج ملااحمد بن ملامهدي نراقي، از بزرگان علماي دين و مجتهدان عالي قدر شيعه مي‏باشد. وي فقيه اصولي، محدث رجالي و شاعر حاذق و زاهد متقي بوده است. ملااحمد پس از كسب مدارج بالاي علمي نزد پدر دانشمندش، حاج ملامهدي نراقي، مشغول تدريس و تاليف شد و شاگرداني همچون شيخ مرتضي انصاري و سيد محمد ...

• رحلت حكيم عارف و محدث مفسر ملامحمد محسن فيض كاشاني(1091 ق)
محمد بن شاه مرتضي، ملقب به محسن معروف به ملامحسن فيض كاشاني، در چهاردهم صفر سال 1007 هجري قمري در كاشان به دنيا آمد. وي مقدمات را در زادگاه خود فرا گرفت و در جواني راهي اصفهان گرديد. ملامحسن در محضر علماي نامور زمان از قبيل علامه محمدتقي مجلسي، شيخ بهايى، ميرداماد، ميرفندرسكي و ملاصدراي ...

• تولد عالم شيعه "محمدتقي رازي" معروف به "آقانجفي" از مبارزان جنبش تنباكو(1262 ق)
شيخ محمدتقي بن شيخ محمد باقر تهراني رازي معروف به آقانجفي از علماي بزرگ شيعه در قرن سيزدهم و اوايل قرن چهاردهم هجري مي‏باشد. وي مرجع خاص و عام و جامع معقول و منقول و حاوي فروع و اصول و تاليفات فراوان بوده است. آداب الصلوة، آداب العارفين، اسرارالاحكام و انيس الزائرين از جمله آنها مي‏باشد. ...

• درگذشت فقيه جليل آيت‏ اللَّه حائري قمي(1358 ق)
حاج شيخ محمد علی حائری قمی، یکی از مدرسين و علمای بزرگ قم در قرن اخير است، فقيهی محقق و مجتهدی اصولی، دانشمندی زاهد و متقی با معاصر با مرحوم حاج شيخ بود. مرحوم حائری قمی در سال 1299 در شهرستان قم متولد شد و پس از پيمودن مقدمات علوم وارد تهران شد و مدتها از محضر آيت الله آشتيانی بزرگ ...

• وفات "محمدباقر واعظ تهراني" از علماي تهران(1313 ق)
حاج ملامحمدباقر واعظ تهراني در سال 1255 ق به دنيا آمد و بيشتر عمر خود را صرف آموختن علوم مختلف كرد. از حاج ملامحمدباقر واعظ تهراني آثار بسياري به جاي مانده كه از ميان آن‏ها مي‏توان به جَنَّةُالنَّعيم در باب احوال حضرت عبدالعظيم از نوادگان پيامبر اكرم(ص) اشاره كرد.

• درگذشت عالم بزرگ، آيت ‏اللَّه محمد نهاوندي(1371 ق)
آيت الله محمد نهاوندي، فرزند عالم رباني و كبير آيت اللَّه ميرزا عبدالرحيم نهاوندي در نجف اشرف به دنيا آمد. او همانند پدرش در مراتب علمي و عَمَلي و اخلاق فاضله، از بزرگان علماي قرن چهاردهم به شمار مي‏رود. تفسير مبسوط عربي و تفسير مبسوط فارسي و مجموعه اين دو كتاب در 4 جلد كه به نام ...

• تولد "حاج لطفعلي بيگ آذربيگدلي" شاعر و اديب(1134 ق)
لطفعلي بيگ آذربيگدلي از شاعران معروف ايران در قرن دوازدهم هجري است. وي با هاتف و مشتاق اصفهاني و استادان ديگري كه دوره‏ي بازگشت ادبي را آغاز كردند، معاصر بود. چندي در خراسان و اصفهان و شيراز گذراند و مدتي مداح جانشينان نادرشاه و سپس ستايش‏گر كريم خان زند بود تا اين كه در سال 1195 ...

• درگذشت آيت‏اللَّه "شيخ هاشم قزويني" مدرس برجسته‏ي حوزه‏ي علميه‏ي مشهد(1381ق)
آيت‏اللَّه شيخ هاشم قزويني، عالمي رباني و متفكري عميق و زاهدي وارسته بود. مقدمات را در قزوين فرا گرفت و براي تكميل تحصيلات به اصفهان رفت و در سي سالگي در مشهد از محضر اساتيدي چون آقا حسين قمي و حاج ميرزا محمد آقازاده‏ي خراساني استفاده كرد. ايشان با مقام علمي بالا همه ساله ايام ماه ...

• درگذشت "قابسي" دانشمند و فقيه اسلام(403 ق)
علي بن خَلَف قيرواني قابسي، دانشمند، محدث و فقيه مسلمان، در سال 324 ق در قيروان در تونس متولد شد. قابسي در جواني نابينا گرديد، اما با وجود اين، احاديث بي‏شماري را همراه با اسناد مربوط به آن‏ها از حفظ داشت. قابسي همچنين در فقه و اصول از دانشي بسيار بهره داشت. و تاليفاتي در اين زمينه ...

• درگذشت "ابهري" فيلسوف و منجم ايراني(663 ق)
اثيرالدين ابهري فيلسوف، منجم و رياضي دان برجسته‏ي ايراني از مشاهير حكماي اسلام و از شاگردان امام فخر رازي و كمال الدين بن يونس بود. ابهري بيشتر اوقات عمر خود را به تدريس و تاليف كتاب پرداخت و آثار او باتوجه به صاحبنظر بودن وي در منطق، حكمت، رياضي و نجوم، از ارزش بسياري برخوردار است. ...

• تولد آيت اللَّه "كرباسي" فقيه فاضل(1180 ق)
آيت اللَّه حاج محمد ابراهيم خراساني معروف به كرباسي از علماي فاضل اصفهان بود. علوم مقدماتي را در زادگاهش آغازكرد و در حوزه‏ي علميه‏ي نجف به تكميل تحصيلات خود پرداخت. آيت‏اللَّه كرباسي پس از بازگشت به زادگاهش به تعليم و تدريس مشغول شد و به تاليف آثار متعدد پرداخت. اين عالم فاضل كه ...

• آغاز لشكركشي "محمدشاه قاجار" به هرات در افغانستان(1253 ق)
چون در زمان فتحعلي شاه فتح هرات نيمه كاره رها شده بود و محمدشاه نيز مي‏خواست در فتوحات نظامي شهرتي به دست آورد، لذا چون توان رويارويى با روس‏ها در بازپس‏گيري ولايات از دست رفته‏ي قفقاز را در خود نمي‏ديد، قصد تصرف هرات را در سر مي‏پروراند. از اين رو در ربيع الثاني 1253 ق به هرات لشكركشي ...

• رحلت مرجع بزرگوار تقليد و عالم كبير آيت‏اللَّه سيدصدرالدين صدر(1373 ق)
آيت‏اللَّه سيد صدرالدين صدر عاملي فرزند سيداسماعيل در سال 1299 ق در خانواده‏اي اصيل و مشهور به فضل، ادب و تقوا در كاظمين به دنيا آمد. ايشان بعد از عزيمت به كربلا، دروس سطح را در خدمت اساتيدي همچون شيخ حسن كربلايى فرا گرفت. آيت اللَّه صدر در سال 1328 ق راهي نجف اشرف گرديد و از محضر ...

• رحلت آيت اللَّه ميرزا علي شيرازي(1355 ق)
آيت‏اللَّه ميرزا علي شيرازي، فقه و علوم اسلامي را نزد اساتيدي همچون آيات عظام فشاركي اصفهاني و ميرزا محمدتقي شيرازي فرا گرفت و در 22 سالگي به درجه‏ي اجتهاد نائل آمد. آيت اللَّه ميرزا علي شيرازي علاوه بر تبحّر در فقه و اصول، در كلام، حكمت، طب، تاريخ و ادبيات نيز از مهارتي درخور تحسين ...

• تولد "محقق حلي" فقيه بزرگ و نامدار شيعي(602 ق)
شيخ جعفر بن شيخ حسن حلي معروف به محقق حلي در سال 602 هجري در حله واقع در عراق به دنيا آمد. وي از ابتدا داراي هوشي سرشار و استعدادي شگرف بود. در محضر پدر، ابن زهره‏ي حلي، تاج الدين حسن بن علي دربي و ديگران تحصيلات خود را ادامه داد و خود بر مسند تدريس نشست. نام آوراني مانند علامه‏ي ...

• تولد "عبدالقادر بَدَواني" متخلّص به "قادري" مورخ معروف هندي(947 ق)
عبدالقادر بَدَواني در دربار اكبر شاه تيموري، منصب قضاوت داشت، اما اوضاع نامناسب دربار را تحمل نكرد و از كار دست كشيد. قادري، بعدها مامور ترجمه‏ي كتاب‏هاي زبان سانسكريت و جمع‏آوري آن‏ها بود، اما كارش ناتمام ماند و مورخان ديگر، آن را به پايان رساندند. عبدالقادر از انديشمندان پركار زمان ...

• انتشار "روزنامه‏ ي صور اسرافيل" در صدر مشروطيت(1325 ق)
مجله‏ي هفتگي صور اسرافيل كه به مديريت ميرزا جهانگير خان شيرازي و با همكاري ميرزا قاسم خان تبريزي و علي اکبر دهخدا منتشر مي‏شد يكي از برجسته‏ترين نشريه‏هاي دوران مشروطه بود. در دوره‏ي انتشار روزنامه‏ي صور اسرافيل، اين روزنامه به مشكلاتي دچار شد. از جمله آن كه چندين بار نويسنده‏ي او ...

• درگذشت عالم بزرگوار "ملا قربانعلي زنجاني" معروف به حجت الاسلام(1328 ق)
ملاقربانعلي زنجاني معروف به "حجت‏الاسلام" از شاگردان شيخ انصاري بود كه پس از تحصيل در نجف اشرف به زنجان بازگشت. او ضمن احراز مقام مرجعيت، با سخت‏كوشيِ تمام به اجراي احكام اسلام، از جمله اقامه‏ي حدود و اجراي تعزيرات مي‏پرداخت. ملاقربانعلي از چنان نفوذ و موقعيتي در منطقه برخوردار بود ...

• وفات محدث و رجالي ملامحمد نخجواني(1334 ق)
ملامحمد علي نخجواني، فقيه، اصولي، محدث، رجالي و عالم شيعيِ زمان خود بود. وي از شاگردان حاج ميرزا حبيب‏اللَّه رشتي، فاضل ايرواني و فاضل شرابياني بود كه بعد از وفات شرابياني، مرجع تقليد قفقازيان و جمع فراواني از ديگر بلاد شيعه گرديد. آيت‏اللَّه نخجواني در 66 سالگي در كربلاي معلي وفات ...

• رحلت مدرس برجسته و عالم رباني آيت ‏اللَّه سيد مصطفي صفايي خوانساري(1413 ق)
آيت‏اللَّه سيد مصطفي صفايى خوانساري در سال 1321 ق (1281 ش) در خوانسار به دنيا آمد. پس از فراگيري دروس مقدماتي حوزه، در محضر اساتيد بزرگي همچون: شيخ عبدالكريم حائري يزدي، سيد ابوالحسن رفيعي قزويني و ميرزا محمدعلي شاه آبادي حاضر شد و در نجف در حلقه‏ي درس حضرات آيات سيدابوالحسن اصفهاني ...

• رحلت فقيه جليل ابوالقاسم عبدالكريم بن هوازن قشيري(465 ق)
عبدالكريم بن هوازن بن عبدالملك از قبيله‏ي قُشيري و ملقب به زين الاسلام يا شيخ الاسلام، مُكنّي به ابوالقاسم، از بزرگان علماي قرن پنجم هجري مي‏باشد. وي فقيه، محدث، مفسر، عارف، اديب، اصولي، كاتب، شاعر و در علوم عقلي و نقلي متبحّر بود. التَّيسير في التَّفسير، الرِّسالَة القُشَيريّه و ...

• درگذشت "ابوعلي حاتمي" اديب و عالم مسلمان(388 ق)
ابوعلي محمدبن مظفر مشهور به حاتمي يا بغدادي، علوم ادبي و لغت‏شناسي را نزد ابن دُرَيد و ابوعمر فرا گرفت و پس از اندوختن دانش بسيار در اين زمينه‏ها، تدريس اين دروس را در بغداد آغاز كرد. حوزه‏ي درس حاتمي بسيار پرمحتوا بود به طوري كه قاضي تنوخي و ديگر علماي بزرگ آن دوران در حوزه‏ي درس ...

• قيام "مختار ثقفي" به خون‏خواهي امام حسين(ع)(66ق)
پس از شهادت امام حسين(ع) و قيام توابين، نفرتي عميق از بني‏اميه در ميان مسلمين ايجاد شد. با شكست قيام توابين، باقي مانده‏ي آن‏ها به گرد مختار بن ابوعبيده ثقفي جمع شدند. مختار به داعيه‏ي خون خواهي امام حسين و دعوت به محمد حنفيه برادر آن حضرت، در كوفه قيام كرد و آن شهر را تصرف نمود. ...

• درگذشت "اللَّه ورديخان" از سرداران شاه عباس(1023 ق)
اللَّه ورديخان از سرداران دوره‏ي صفويه، از اهالي گرجستان بود. در جواني به غلامي فروخته شد و سرانجام به خدمت شاه طهماسب صفوي درآمد. اللَّه ورديخان در سال 1004 ق به سبب لياقت و كفايتي كه از خود در دربار صفوي نشان داد، به فرمان شاه عباس به امير الامرايى حكومت فارس برگزيده شد. او در مدت ...

• تولد "محمدعلي شاه قاجار" در تبريز(1289 ق)
محمدعلي ميرزا درتبريز به دنيا آمد. پدرش مظفرالدين شاه و مادرش ام الخاقان دختر ميرزا تقي خان اميركبير بود. وي از سال 1313 ق وليعهد ايران و فرمانروايي كل آذربايجان را بر عهده داشت.

• وفات "ابن هِشام" مورخ شهير عرب (218 ق)
ابومحمد عبدالملك بن هِشام معروف به ابن هِشام، مورّخ نامي عرب در بصره در جنوب عراق به دنيا آمد و بيشتر ايام عمر خود را به مطالعه درباره‏ي زندگي پيامبر بزرگ اسلام حضرت محمد(ص) سپري كرد. او در علم نحو نيز عالمي برجسته بود و با شعر و ادب آشنايي داشت. اما شهرت اصلي ابن‏هشام به جهت تاليف ...

• درگذشت "مُعِزُّالدّوله ديلَمي" فرمانرواي آل بويه (356 ق)
ابوالحسن احمد بن بويه، معروف به مُعزُّالدوله ديلمي يكي از سه برادر آل‏بويه بود كه در سال 334 ق بغداد را فتح كرد و "المُستَكفي" خليفه‏ي عباسي را به اطاعت خود درآورد. مردم در دوره‏ي اين خليفه، وضع ناگواري داشتند و از طرف دستگاهِ حكومت، مورد تعدي و ستم قرار مي‏گرفتند. ولي در زمان فرمانروايي ...

• درگذشت "ابوسعيد بهادرخان" آخرين ايلخان مغول در ايران (736ق)
ابوسعيد بهادرخان فرزند و جانشين اُلجايتو و آخرين فرمانرواي ايلخانان مغول در ايران بود. ابوسعيد در نوجواني حكومت خراسان را به عهده گرفت و با كمك فرماندهان و يارانش، نواحي مازندران و بلخ را به قلمرو حكومت ايلخانان مغول افزود. او سرانجام در سال 716 ق در پي مرگ پدرش اُلجايتو، در سلطانيه ...

• شروع خلافت "سفاح عباسي" به روايتي (132 ق)
عباسيان با همكاري ابومسلم خراساني و سپاه او، مروان دوم، آخرين حاكم اموي را به قتل رسانده و حكومت امويان را سرنگون كردند. اما بني‏عباس نيز مانند امويان، سال‏ها با ستمگري بر جان و مال مردم كشورهاي اسلامي سلطه يافتند و تا سال 656 ق به مدت بيش از پانصد سال حكومت كردند. در اين روز ابوالعباس ...

• قيام تاريخي مردم اصفهان عليه عمّال اميرتيمور گوركاني (789 ق)
اميرتيمور، مالي را از اصفهان طلب كرد كه علماي اصفهان از تيمور امان خواستند و تعهد كردند كه آن مال را تسليم تيمور كنند. تيمور براي اين كار، عده‏اي از امراي خود را به اصفهان فرستاد. اين افراد در گرفتن اموال از مردم به ناموس مردم نيز تعدي كردند. اين عمل آن‏ها، مردم اصفهان را به شورش ...

• درگذشت "ميرزا مهدي الهي قمشه‏ اي" حكيم قرآني (1393 ق)
ميرزا مهدي الهي قمشه‏اي در سال 1319 ق در قمشه(شهرضا) به دنيا آمد. پس از فراگيري مقدمات در زادگاه خود، راهي اصفهان گرديد. وي از شاگردان آيت‏اللَّه شهيد سيد حسن مدرس بود و استفاده‏اي وافر از ايشان نمود. همچنين آقابزرگ حكيم، حاج آقا حسين قمي، شيخ اسداللَّه يزدي، حاج ميرزا حسين فقيه سبزواري ...

• درگذشت ابوعلي خياط، دانشمند و رياضيدان مسلمان(220 ق)
ابوعلي خياط، منجم و رياضي‏دان مسلمان، نزد متخصصين در علوم رياضي و نجوم از مقام والايي برخوردار بود و نامش در كتاب دانشمندان طراز اول و مشهور جهان، آورده شده است. ابوعلي خياط تاليفات متعددي دارد كه كتاب المَواليد و نيز سِيَرُالاعمال از آن جمله‏اند. تعدادي از كتاب‏هاي اين دانشمند برجسته‏ي ...

• تولد "ابن‏ خَلْكان" قاضي، مورخ و اديب شهير عَرب(608 ق)
احمد بن محمد بن ابراهيم بن ابي‏بكر بن خلكان، ملقب به شمس الدين و مشهور به ابن خلكان از مشاهير مورخين و قضات و علماي نامي قرن هفتم هجري، از معاصرين خواجه نصيرالدين طوسي، محقق حلّي و علامه‏ي حلّي مي‏باشد. وي در نواحي اطراف موصل در عراق زاده شد. در ابتدا از پدر و ديگر بزرگان وقت، فقه ...

• وفات كريمه‏ ي اهل‏بيت، حضرت فاطمه‏ ي معصومه(س) در قم (201 ق)
حضرت فاطمه‏ي معصومه(س)، خواهر گرامي امام رضا(ع) در سال 173 ق در مدينه به دنيا آمد. ايشان بانويى سخنور، معلمي توانا و در زهد و تقوا برجسته بود. حضرت معصومه(س) يك سال پس از ورود برادرش به خراسان به قصد ديدار وي از مدينه به سمت خراسان حركت كرد، اما پس از حوادثي كه در شهر ساوه براي آن ...

• تولد "نَرشَخي" دانشمند و نويسنده‏ي شهير(286 ق)
ابوجعفر محمد بن جعفر معروف به نَرشَخي از مورخانِ قرن چهارم هجري قمري به شمار مي‏رود. وي كتاب تاريخ بخارا را به زبان عربي به نام امير نوح بن نصر ساماني تأليف كرد. نَرشخي در سال 347 ق در شصت و دو سالگي درگذشت.

• درگذشت "رضا قلي خان هدايت" رئيس مدرسه‏ي دارالفنون (1288 ق)
رضاقلي خان پسر محمد هادي نور تهران از ادبا و مورخين و شعراي نامي اواخر قرن سيزدهم هجري مي‏باشد. وي از ابتداي جواني طبعي موزون داشت و بعدها به "هدايت" تخلُّص كرد. وي از طرف فتحعلي شاه قاجار به خان و اميرالشعراء ملقب شد و در زمان ناصرالدين شاه به سفارت خوارزم تعيين گرديد. وي سپس به ...

• به توپ بستن گنبد مطهر حَرم حضرت امام رضا(ع) توسط سربازان روسيه(1330ق)
پس از تشكيل ژاندرمري مخصوص خزانه داري كل ايران توسط مورگان شوستر آمريكايى، دولت روسيه كه اين اقدام را مخالفت مطامع خود در ايران مي‏دانست، طي اولتيماتومي به دولت ايران، خواستار اخراج شوستر از ايران و نيز استخدام اتباع خارجي با اجازه‏ي دُوَل روس و انگليس شد. در پي ردّ اين اولتيماتوم ...

• شهادت "نجيب الدين سمرقندي" دانشمند خراساني(610 ق)
ابوحامد نجيب الدين علي بن عمر سمرقندي، پزشك و داروشناس مسلمان، در طبّ بسيار حاذق بود و تحقيقات جامعي در زمينه‏ي داروها انجام داد. هم‏چنين كتب و رسالات متعددي درباره‏ي داروهاي مختلف به رشته‏ي تحرير درآورد. يكي از مهم‏ترين تاليفات اين پزشك برجسته، الاسبابُ و العَلامات نام دارد كه در ...

• درگذشت شيخ "ابوالبقاء" معروف به "عُكَبَّري" پزشك معروف مسلمان(616ق)
ابوالبقاء، عبداللَّه بن حسين بن عبداللَّه عُكَبَّري بغدادي، عالم در ادبيات، فقه و تفسير و اصول بود. وي علوم عربي را نزد ابن خشاب و يحيى بن نجاح و حديث را نزد ابويَعلي فراء آموخت. وي در كودكي به علت بيماري آبله نابينا گشت. گوينده كتب را بر او مي‏خواندند و او مطالب را در ذهنِ خويش فراهم ...

• رحلت آيت ‏اللَّه سيد حيدر حلّي(1304 ق)
ابوالحسن سيدحيدر بن سليمان بن داود حلي حسيني، نه تنها نخستين شاعر عصر خود، بلكه امام شعراي عراق به شمار مي‏رود. فصاحت بيان و قوت ايمان داشت و به جهت كثرت اشعاري كه در مناقب و مراثي اهل بيت(ع) سروده است به شاعر اهل بيت شهرت دارد. الدُّرُّ اليَتيم و العَقدُ المُفَصَّل از آثار اوست. ...

• درگذشت عالم بزگوار آيت‏اللَّه ميرزا عبدالرحيم نهاوندي(1304 ق)
آيت‏اللَّه ميرزا عبدالرحيم نهاوندي از علماي اماميه و از شاگردان صاحب جواهر و شيخ مرتضي انصاري و در فقه، اصول، شعر و ادبيات و فنون آن بسيار ماهر بود. ايشان در نجف به تدريس اشتغال داشت و در ادامه به اصرار برخي از بزرگان، در تهران اقامت گزيد و در مدرسه‏ي مروي درس گفت. كتاب حاشيه‏ي رسايل ...

• ولادت باسعادت حضرت امام حسن عسکری(ع)(232 ق)
دوران امامت امام حسن عسکری(ع) دورانی حساس و متفاوت بود. امام از جوانی تحت نظر خلفای جورِ عباسی قرار داشت تا جایى که از پانزده سالگی و در زمان حیات پدر بزرگوار خویش نیز به زندان برده شد. آن امام همام، به مقتضای زمان، رسالت خویش را به انجام می‏رساند و کار امامت را به پیش می‏برد. همچنین ...

• آغاز حملات شاه عباس صفوي براي تصرف آذربايجان از دست دولت عثماني(1011ق)
چون شاه عباس صفوي خود را از نظر قواي نظامي نيرومند يافت به فكر بازپس‏گيري شهرهايي افتاد كه در شمال غربي ايران به عثماني‏ها واگذاشته بود. نخست به تبريز حمله برد و از آن جا به ايروان تاخت و از آن به بعد شهرهاي غربي ايران را از دست عثماني‏ها خارج ساخت و به ايران ملحق گردانيد.

• تولد حكيم بزرگ سيد مرتضي كشميري(1268 ق)
سيدمرتضي كشميري نزد دايى و والد بزرگوارش به كسب علوم ديني پرداخت و در سنين نوجواني به درجات علمي نايل گرديد. در سال 1284 قمري همراه دايي خويش به عتبات عاليات عزيمت نمود. وي در آنجا از حوزه‏ي درس علامه سيدمحمد عباس تستري، آخوند ملامحمد اردكاني، ميرزا حبيب‏اللَّه رشتي و ميرزا محمد حسن ...

• پايان محاصره ‏ي شهر تبريز در جريان نهضت مشروطيت(1327 ق)
پس از به قدرت رسيدن محمدعلي شاه و بي‏اعتنايى او به مشروطه، مردم تبريز دست به قيام زده و با رهبري باقرخان و ستارخان نداي مشروطه سر دادند. پس از آن تبريز توسط قواي دولتي ماه‏ها به محاصره درآمد ولي توفيقي جهت تصرف شهر، براي شاه به دست نيامد. مقاومت سرسختانه‏ي مردم تبريز ده ماه به طول ...

• رحلت عالم رباني "شيخ ‏الشريعه‏ي ‏اصفهاني" مدرس بزرگ حوزه‏ ي علميه ‏ي نجف(1339 ق)
ملافتح‏اللَّه اصفهاني معروف به شيخ الشريعه در دوازدهم ربيع‏الاول سال 1266 ق در اصفهان به دنيا آمد. پس از فراگيري مقدمات در اصفهان و مشهد، در سال 1295 ق راهي نجف اشرف گرديد و از محضر عالمانِ گرانقدري همچون ملااحمد سبزواري، محمد حسين كاظميني و ميرزا حبيب‏اللَّه رشتي استفاده برد. از ...

• تولد "ملاقطب" منجم ودانشمند(634 ق)
قطب الدين محمود بن ضياءالدين مسعود كازروني معروف به ملاقطب در كازرون از شهرهاي استان كنوني فارس به دنيا آمد. قطب الدين محمود، در طول حيات خود سفرهاي بسياري كرد. وي به هنگام تاسيس رصدخانه‏ي مراغه به جمع دانشمندان مراغه پيوست و مدتي باخواجه نصيرالدين طوسي در اين رصدخانه همكاري نمود. ...

• شورش صربستان عليه امپراتوري عثماني(1230 ق)
دومين شورش صربستان عليه امپراتوري عثماني كه از حمايت روسيه برخوردار بود، ابتدا در منطقه‏ي تاكاويه به رهبري ميلوش اوبرنويچ شكل گرفت و سپس به سراسر صربستان گسترش يافت. پس از درگيري‏هاي متعددي كه بين صرب‏ها و نيروهاي عثماني روي داد، سرانجام پيمان صلحي ميان طرفين منعقد شد. به موجب اين ...

• درگذشت "ابن حاج" اديب و فقيه مسلمان(1232 ق)
ابوالفيض حمدون بن عبدالرحمن معروف به "ابن حاجّ" مفسر، اديب و فقيه مسلمان در سال 1174 ق در شهر فاس در مراكش امروزي متولد شد و در همان جا پرورش يافت. او آموزش علوم ادبي و ديني را نزد اساتيد معروف آن عصر فرا گرفت و در جريان سفر حج با عالماني چون شيخ مرتضي انصاري ملاقات و از محضر آن‏ها ...

• درگذشت اديب متكلم ميرسيد شريف جرجاني (816ق)
سيدعلي بن محمد بن علي حسيني معروف به ميرسيد شريف جرجاني استرآبادي الاصل در گرگان به دنيا آمد. وي از بزرگان علما و متكلمين حكماي اهل سنت و داراي فهم عميق و فكر دقيق است. وي از شاگردان قطب الدين رازي و از معاصرين ملاسعد تفتازاني و داراي تاليفات گوناگوني مي‏باشد كه الاصول المنطقيه، الترجمان ...

• تولد "ابن اياس" مورخ مشهور مصري (852ق)
محمد بن احمد بن اياس معروف به ابن اياس مكني به ابوالبركات است. او براي نقل اخبار، آن‏ها را با نثر ساده و بدان شكل كه در زبان محاوره نقل مي‏شد به رشته‏ي تحرير درمي‏آوَرد و قواعد دستور زبان را در آن‏ها رعايت نمي‏كرد. اين شيوه، آثار ابن‏اياس را از لحاظ زبان‏شناسي و مطالعه‏ي تحول زبان ...

• درگذشت "خرقي مروزي" رياضي دان (532ق)
ریاضیدان. از مردم خرق، از توابع مرو، و از دانشمندان علم ریاضى و مولفان مشهور در تاریخ و جغرافیا و ریاضى بود. خرقى در دربار خوارزمشاهیان مقامى بلند داشت و از معدود دانشمندان عصر انحطاط علوم در تمدن اسلامى است. آثار وى: «منتهى الادراك»؛ «التبصره فى علم الهیئه».

• انتشار روزنامه‏ ي "وقايع اتفاقيه" به دستور اميركبير (1267ق)
نخستين روزنامه‏ي فارسي زبان ايران در ابتدا "اخبار دارُ الخلافه" نام داشت و از شماره‏ي دوم به وقايعِ اتّفاقيّه تغيير نام يافت. انتشار اين روزنامه در سومين سال سلطنت ناصرالدين شاه قاجار و به دستور ميرزاتقي خان اميركبير، صدر اعظم با كفايت آن دوره آغازشد. مديريت و سردبيري اين روزنامه ...

• تولد حضرت عبدالعظيم حَسني(ع) (173ق)
يكي از چهره‏هاي شاخص اصحاب ائمه، حضرت عبدالعظيم حسني است كه در شمار اصحاب امام رضا، جواد و هادي عليهم السلام بوده و مورد تمجيد فراوان قرار گرفته است. حضرت عبدالعظيم از نوادگان امام حسن مجتبي(ع) بود كه در شهر مدينه به دنيا آمد. آن حضرت فردي پرهيزگار و انديشمند بود و از ائمه‏ي بزرگوار ...

• تولد "ابوبكر محمد انباري" فقيه و نحوي (513 ق)
ابوبكر محمد انباري فقيه، محدّث، نحوي و لغت شناس بغدادي از نوجواني به آموختن علوم ديني پرداخت و فراگيري نحو و لغت رانزد پدرش آغازكرد. ابن انباري پس از فراگيري ديگر علوم و دانش‏ها بر كرسي تدريس نشست و شاگردان زيادي در محضر او كسب علم كردند. وي فقيهي برجسته بود و به ويژه درنحو استادي ...

• درگذشت "كاتبي قزويني" دانشمند، حكيم و منجم (675 ق)
ابوعمربن علي شافعي ملقب به نجم‏الدين و معروف به كاتبي قزويني از علماي رصد و رياضيات بود. وي از اساتيد علامه حلي و قطب الدين شيرازي و از شاگردان خواجه نصير طوسي است. وي به همراه ديگر عالمان، به فرمان هلاكو خان براي شركت در عمل رصدخانه‏ي مراغه، احضار شده بود. كاتبي قزويني به تشيع رغبتي ...

• رحلت "تاج العلماء" عالم مسلمان هندي (1312 ق)
سيدعلي محمد بن سلطان العلماء، مشهور به تاج العلماء ازمشاهير علماي هند بود. او فقيهي عالم، حكيمي متكلم و محدثي آگاه محسوب مي‏شد. وي هم‏چنين از اديان گوناگون آگاهي و اطلاع وسيعي داشت به طوري كه با صاحب نظران و بزرگان هر دين به مباحثه مي‏نشست. از تاج العلما تاليفات بي‏شماري بر جاي مانده ...

• نطق تاريخي "سيد حسن مدرس" عليه رضاخان (1343ق)
قرار بود كه گروه اقليت مجلس ششم، رضاخان را به خاطر سوء سياست داخلي و خارجي، قيام و اقدام عليه قانون اساسي و حكومت مشروطه و توهين به مجلس شوراي ملي و نيز تحويل ندادن اموال توقيف شده از محكومان به خزانه‏ي دولت استيضاح كند. در صبح روز استيضاح، شهيد سيد حسن مدرس و اعضاي اقليّت مجلس، بيرون ...

• رحلت "ميرزا ابوالقاسم كلانتري" فقيه و اصولي(1292 ق)
ميرزا ابوالقاسم بن حاج محمدعلي‏بن حاج هادي در تهران به دنيا آمد. وي نوري الاصل و از علماي قرن سيزدهم هجري است. شهرت وي به كلانتري به جهت انتساب به دايى خود محمودخان كلانتر بوده است. ايشان پس از شاگردي نزد سيدابراهيم و شيخ مرتضي انصاري به تهران بازگشت و با اجازه‏ي اجتهاد شيخ انصاري، ...

• عبور نيروهاي روسيه از جلفا جهت سركوبي انقلابيون مشروطه‏ خواه تبريز(1327 ق)

• انتقال پايتخت ايران از تبريز به قزوين به فرمان شاه طهماسب اوّل (952ق)

• درگذشت "ميرزا عبداللَّه رياضي" حكيم و رياضي دان(1311 ق)
ميرزا عبداللَّه رياضي، افزون بر رياضيات، در نجوم، طب قديم و الهيات نيز صاحب نظر بود. ميرزا عبداللَّه هم‏چنين در هنر خطاطي، استادي چيره‏دست بود و خط نستعليق را به زيبايي تحرير مي‏كرد. از جمله آثار خطاطي او مي‏توان به تحرير كتاب مفاتيح الحساب اثر غياث‏الدين جمشيد كاشاني اشاره كرد.

• تولد "ابهري" حكيم و منجم شهير اسلام (602 ق)
اثيرالدين مفضل بن عمر معروف به ابهري حكيم و منجم مشهور مسلمان درموصل به دنيا آمد. اثيرالدين كه در رصدخانه مراغه با خواجه نصيرالدين طوسي همكاري داشت، داراي چندين اثر ارزشمند است كه از آن ميان دوكتاب ايساغوجي و هدايت الحكمه مشهورترند. هم‏چنين از وي سه رساله در هيئت و نجوم باقي مانده ...

• درگذشت زاهد مُتألّه آيت ‏اللَّه سيد موسي زرآبادي (1353 ق)
آيت‏اللَّه سيدموسي زرآبادي در سال 1294 ق به دنيا آمد. ايشان در قزوين و تهران از محضر حضرات آيات: ميرزا ابوالحسن جلوه، ميرزا حسن كرمانشاهي، شيخ فضل‏اللَّه نوري و... استفاده كرده و درعلوم عقلي و نقلي به استادي رسيد. اين عالم رباني همچنين در سلوك شرعي و رعايت تقوا و مراقبات، مرتبه‏اي ...

• درگذشت حكيم آيت‏ اللَّه ميرزا ابوالقاسم حكمت(1371 ق)

• شهادت امام باقر (ع) به روایتی (114ق)
حضرت امام محمد باقر ( ع ) 19 سال و ده ماه پس از شهادت پدر بزرگوارش حضرت امام زين العابدين ( ع ) زندگى كرد و در تمام اين مدت به انجام دادن وظايف خطير امامت , نشر و تبليغ فرهنگ اسلامى , تعليم شاگردان , رهبرى اصحاب و مردم , اجرا كردن سنتهاى جد بزرگوارش در ميان خلق , متوجه كردن دستگاه ...