امشب، طولانی‌ترین شب سال است. شب چله یا شب یلدای دوست‌داشتنی که بهترین فرصت برای جمع شدن اعضای خانواده، دوستان و نزدیکان در کنار همدیگر است. شبی که در جای‌جای کشور عزیزمان با رسم و رسوم بخصوص همان منطقه اما با بینشی واحد برگزار می‌شود. اما آیا واقعا مناطق مختلف ایران، این مراسم را به شکل‌های مختلفی اجرا می‌کنند؟ پیش از اینکه به سراغ مراسم مختص برخی مناطق برویم، می‌توانید در خصوص تاریخچه‌ی شب یلدا و دلیل نامگذاری آن، مطلب شب چله ، تلالو درخشان مهر در یاقوت های انار را بخوانید تا به طور کامل با رمز و رازی که پشت این طولانی‌ترین شب سال است، آشنا شوید و انواع نمادهایی که بر سر سفره‌ی شب چله قرار می‌گیرند را بهتر بشناسید.

و اما پس از آشنایی با نمادها این سوال پیش می‌آید که شهرهای مختلف ایران، شب چله را چطور جشن می‌گیرند و آیا این نمادها در همه جا، همین معنای یکسان را دارند؟ برگزاری مراسم این شب، بین شهرهای مختلف، نقاط مشترک زیادی دارد. نقاط مشترکی که می‌توان حافظ‌خوانی، داشتن آجیل ،انار و هندوانه بر سر سفره و جمع شدن اهالی خانواده و دوستان را از آن جمله دانست. اما در این میان، هر شهری، رسوم و نمادهای مخصوص به خود را نیز در پاسداشت این طولانی‌ترین شب سال دارد. باهم مروری خواهیم داشت به رسوم خاص شب یلدا در برخی مناطق ایران، پس با لست‌سکند همراه باشید.

شب چله در گیلان

اولین چیزی که در مراسم شب یلدای گیلانی‌ها جلب توجه می‌کند، وجود آب ازگیل یا آب کونوس، برشته برنج و خوج که نوعی گلابی محلی است، در سفره‌ی شب چله‌شان است. همچنین گیلانی‌ها معتقدند که هرکس در شب چله هندوانه بخورد، در تابستان احساس تشنگی نخواهد کرد و در زمستان هم از گزند سرما در امان خواهد بود. همچنین گیلانی‌ها رسم دارند در هنگام بریدن هندوانه، شعری با این مضمون را بخوانند: «امشب شب چله/خانم جیز (زیر) پله/چاقو بزنیم/هندانه کله (سر).» همچنین مرسوم است که در این شب، جوانان دم بخت، فال هندانه پوس یا همان پوست هندوانه بگیرند. برای گرفتن این فال، هندوانه را به چهار قسمت طولی تقسیم می‌کنند و هر چهار پوست را پشت سر خود می‌اندازند. اگر دو قاچ هندوانه سفید، یعنی به داخل و دو قاچ سبز، یعنی به بیرون افتاده باشد، به معنای بینابین برای نیت شخص است. اگر سه قاچ سبز و یک قاچ سفید بیفتد، نیتش خوب است. اگر سه قاچ سفید و یک قاچ سبز بیفتد، نیت بد است و اگر هر چهار قاچ سبز باشد یعنی خیلی خوب است و اگر هر چهار قاچ سفید باشد، یعنی خیلی بد است! الهی هر چهار قاچ هندوانه‌های دلتان سبز باشد.

شب چله در گیلان