آغاز مبارزات زیدیه (9جمادی الاول119ق)

آغاز مبارزات زیدیه - در آوریل سال‌737 میلادی (و به نوشته برخی از مورخان؛ 12‌آوریل آن سال) زید ابن علی ابن حسین در کوفه پرچم مبارزه با خلافت امویان را برافراشت. مبارزات زید که پیروان او به شیعه زیدیه معروفند 2سال طول کشید و در سال‌739 میلادی به دست یوسف‌ابن‌عمر‌ثقفی از امرای امویان به شهادت رسید. در پی این رویداد، جمعی از پیروان غیرایرانی زید به یمن نقل مکان کردند و این سرزمین از آن پس پایگاه شیعه زیدیه شده است.

پس از شهادت امام زین‎العابدین(ع) عده‎ای امامت امام باقر (ع) را پذیرفتند و گروهی دیگر به امامت زید بن علی برادر امام محمد باقر(ع) معتقد و به زیدیه مشهور شدند. بر این اساس شیعیانِ معتقد به قیام مسلحانه، زید بن علی را پس از امام علی (ع)، حسنین (ع) و امام سجاد(ع)[یادداشت ۱] به عنوان امام پنجم اهل بیت (ع) می‎دانند.[۳] . در برخی از منابع از حسن مثنی به عنوان امام زیدیه پس از امام سجاد(ع) نام برده شده است.[۴] .  پس از آنکه حدود پانزده هزار نفر تنها در کوفه با زید بن علی بیعت کردند وی عزم خود را برای قیام علیه هشام بن عبدالملک، خلیفه اموی، جزم کرد. این در حالی است که شماری نیز در بصره، مدائن و خراسان باوی بیعت کرده بودند. هنوز نیروی‎های زید برای قیام ساماندهی نشده بودند که والی عراق با سپاهی به مخفیگاه وی حمله کرد و زید با خروج زودتر از موعد خود در محرم سال ۱۲۲ قمری با دویست نفری که همراه وی بودند به جنگ با سپاه اموی رفت و در ۲۴ یا ۲۵ محرم ۱۲۲ق به شهادت رسید.[۵] . پس از شهادت زید شیعیانی که معتقد به اندیشه قیام به سیف و خروج علیه حاکم ظالم بودند زید را به عنوان امام بدون نص دانسته و به زیدیه معروف شدند.[۶] . زیدیان در طول تاریخ در طبرستان، مغرب، یمن حکومت تشکیل دادند. امامان زیدیه در یمن در حدود یازده قرن بر یمن حکومت کردند. آخرین دولت امامان زیدیه در یمن در کودتای جمهوری خواهان و سکولارها در سال ۱۹۶۲میلادی از بین رفت و جمهوری یمن تشکیل شد . زید بن علی، در بین سالهای ۷۵ تا۸۰ هجری متولد و در بین سالهای ۱۲۰ تا ۱۲۲ شهید شده است. او در کوفه اقامت گزید. سپس به شام و در مجلس هشام بن عبدالملک حاضر شد با او مکابره کرد و پنج ماه زندانی شد و بعد از آن به مدینه و عراق بازگشت در سال ۱۲۰ هجری چهل هزار تن از مردم کوفه با او بیعت کردند، مردم را به کتاب و سنت و جهاد دعوت می کرد. فرمانروای بصره و کوفه در زمان او، یوسف بن عمر ثقفی بود. جنگ میان او و لشکریان اموی درگرفت، بعد از چند روز زید کشته شد، سر او را به دروازه دمشق آویزان کردند، جسدش را در خاکروبه کوفه عریان بر دار کردند و بعداً سوزانیدند . یحیی بن زید که پس از شهادت پدر به مدائن و از آنجا به ری و سرخس گریخته بود، در خراسان دست به تبلیغ و دعوت زد.[۴۰] او که به دست نصر بن سیار که کارگزار امویان در عراق بود به زندان افکنده شده بود پس از مرگ هشام از زندان آزاد شد و به اطراف نیشابور رفت. او در آنجا لشکر نصر بن سیار را شکست داد اما در نبردی که در حوالی جوزجان داشت به شهادت رسید. برخی نوشته‌اند امام صادق (ع) در نامه‌ای وی را از قیام منع کرده بود[۴۱]. مردم خراسان هفت روز در شهادت او عزاداری کردند.[۴۲]

شاخه های زیدیه : جارودیه یا سرحوبیه، پیروان ابوالجارود؛ صالحیه (بتریه)، پیروان حسن بن صالح بن حی همدانی و ابو اسماعیل کثیر بن اسماعیل بن نافع نواء ملقب به کثیر النواء و الابتر هستند. سلیمانیه، پیروان سلیمان بن جریر رقی زیدی هستند. حسینیه، قاسمیه[۱۸]، هادویه[۱۹]، ناصریه[۲۰]، صباحیه[۲۱]، عقبیه[۲۲]، نعیمیه[۲۳] و یعقوبیه[۲۴] از دیگر فرقه‌های زیدیه هستند.

تبارشناسی جریان زیدیه در یمن/ «جهاد» مهم‌ترین مفهوم در منظومه ...

چرا زیدی‌ها به رهبر ایران لقب امام دادند/ ماجرای حمایت عربستان ...

جریان فکری ـ سیاسی زیدیه - خبرگزاری اهل بیت (علیهم‌السلام ...

لطفاً در مورد عقاید زیدیه به ویژه الحوثی ها اطلاعات کاملی ارائه ...

روابط علمی زیدیه و امامیه از غیبت صغری تا قرن ششم هجری

جریان فکری سیاسی زیدیه - موسسه پژوهشی فرهنگی فهیم

فرقه زیدیه و ارتباط آن‏ها با زیدبن علی(ع) - پرتال جامع علوم ...

زیدی‌مذهب‌ها امام عصر(عج) را یاری می‌کنند - مشرق نیوز

اختصاصی؛ امام صدویکم شیعیان زیدی کیست! - فاش نیوز

تشیع امامی و زیدی در ایران - پرتال جامع علوم انسانی

گرایشات فکری زیدیه چیست؟- اخبار رسانه ها تسنیم

امامت و مهدويت در زيديه - پایگاه جامع امامزادگان

تعامل تاریخى و فکرى - فرهنگى معتزله و زیدیه

مهدویت و فرقه حسینیّه زیدیه – الشیعه

«زیدیه»از ظهور تا تأسیس حکومت

آشنایی با اویس خمینی در یمن

زیدیه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

اعتقاد زیدیه به مهدویت - تبیان

زیدیه - دانشنامه‌ی اسلامی

فرقه زیدیه - ویکی فقه

زیدیه - ويکی شيعه

مهدویت در زیدیه

زیدیه و مهدویت