آغاز قيام روحاني مبارز و انقلابي مشروطه خواه، شهيد "شيخ محمد خياباني" در تبريز (17فروردین1299ش)
آغاز قيام روحاني مبارز و انقلابي مشروطه خواه، شهيد "شيخ محمد خياباني" در تبريز (1299ش) شيخ محمد خياباني از جواني به فراگيري علوم ديني روي آورد و به سرعت مدارج علمي را طي نمود. پس از نهضت مشروطه، زندگي او وارد مرحله جديدي شد. و با تشكيل جمعيتي مبارز، در راه پيروزي مشروطه، گامهاي مهمي در تبريز برداشت. وي در اين ميان روزنامه تجدد را منتشر كرد و خواهان اجراي قوانين مشروطه و احياي آن گرديد. خياباني سپس به رهبري فرقه دموكرات آذربايجان برگزيده شد و همگام با انتشار روزنامه تجدد، به كارهاي سازنده ديگري در جهت پيشبرد اهداف و تامين آسايش مردم دست زد. همچنين نقش وي پس از محاصره تبريز در دوره استبداد صغير بسيار حساس بود. پس از راهيابي شيخ محمد خياباني و پنج تن از دوستانش به مجلس شوراي ملي، وثوق الدوله صدر اعظم قاجار تصميم گرفت كه شيخ را از سر راه خود بردارد. لذا عدهاي از صاحب منصبان نظامي را با افراد تعليم ديده به تبريز فرستاد. با ورود متجاوزان به شهر تبريز، خياباني بر ضد دولت قيام كرد و در كمتر از دو روز تمام ادارات شهر را به تصرف درآورد. اين پيروزي و نهضتِ خياباني، بيش از پنج ماه ادامه داشت. شيخ در حياط ساختمان تجدد به ايراد نطقهايي ميپرداخت و مردم با اشتياق تمام، پاي صحبتش مينشستند. اين سخنان به زبان آذري بود و ترجمه فارسياش هر روز در روزنامه تجدد چاپ ميشد. در اين پنج ماه، خياباني و جنبش او با خطرهاي فراواني مواجه بودند، اما بر همه پيروز شدند و آتش توطئه ها را خاموش كردند. شيخ محمد خياباني در نهضت خويش بر ارشاد افكار عمومي و ارتقاي ميزان آگاهي آنان به منظور نيل به اهداف خويش تأكيد داشت، به همين دليل، در صدد تجهيز قواي مسلح خويش براي دفاع از نهضت برنيامد. وي همچنين در جريان جنگ جهاني اول، در برابر فشار روسها مقاومت نمود و در عين حال از نفوذ كمونيسم نيز جلوگيري ميكرد. عاقبت با ورود مخبرالسلطنه، والي جديد تبريز و شكست محاصره اين مبارز انقلابي، در 21 شهريور 1299 ش برابر با 29 ذيحجه 1338 ق توسط نيروهاي دولتي بازداشت شد و به شهادت رسيد.
قیام شیخ محمد خیابانی، قیامی ضداستبدادی و ضدارتجاعی بوده ...
بررسی زمینه‌های روایت قیام شیخ محمد خیابانی به زبان داستان ...
نسبت خانوادگی شیخ محمد خیابانی و رهبر انقلاب | خبرگزاری ...
شیخ محمد خیابانی از قرارداد ۱۹۱۹ تا مبارزه با استعمار + ...
شیخ محمد خیابانی، شهید مغفول، معلم هویت‌ساز - ایرنا
روایت یک شاهد عینی از قتل فرزند وفادار مشروطه | ایبنا
درباره محمد خیابانی | شیخ ملی گرا و آزادیخواه - ایرنا
علل شکست قیام شیخ محمد خیابانی - راسخون
خانه مشروطه خامنه؛ زادگاه شیخ محمد خیابانی
شیخ محمد خیابانی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
دانشنامه ایران زمین - خياباني، شيخ محمد
دانشنامه ایران زمین - خياباني، شيخ محمد
شیخ محمد خیابانی - دانشنامه‌ی اسلامی
شيخ محمد خياباني - پرتال شهرداری تبریز
قیام خیابانی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
شیخ محمد خیابانی - KHAMENEI.IR
شیخ محمد خیابانی - خبرگزاری مهر
شیخ محمد خیابانی-دانشنامه رشد
گفتگو با نواده شیخ محمد خیابانی
محمد خیابانی - ويکی شيعه
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: وقایع تاریخی ماههای شمسی
