#دعای روز اول ماه رمضان

اَللّهُمَّ اجْعلْ صِیامی فـیه صِیـام الصّائِمینَ، وَ قِیامِی فیهِ قیامَ القائِمینَ، وَ نَبّهْنی فیهِ عن نَومَةِ الغافِلینَ، وَ هَبْ لی جُرمی فیهِ یا الهَ العالَمینَ، وَاعْفُ عنّی، یا عافیاً عنِ المجْرمینَ. خداوندا ! روزه ‌گرفتن مرا در این ماه چون روزه یِ روزه داران قرار بده، و سحرخیزی و شب زنده داری ‌مرا چون سحرخیزی و شب زنده داری سحرخیزان و شب زنده داران قرار بده، و مرا از خواب گران غفلت و بی خبری بیدارکن، وجرم و گناه مرا برمن ببخش ای معبود جهانیان، و مراعفوکن ای عفوکننده گناه گنه‌کاران.

دراين دعاچندنکته وجوددارد، 1: انواع روزه و چگونگی روزه گرفتن. 2: سحرخیزی وشب زنده داری، 3: بیدار شدن از خواب گران غفلت و بی خبری، 3: بخشش جرم وخطای بنده توسط خداوند، 4: عفو و گذشت و بخشش خداوند .

روزه گرفتن : اَللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیَامِی فِیهِ صِیَامَ الصَّائِمِینَ . خدایا روزه مرا روزه صائمین قرار بده ؛ چه بسيارند روزه دارانى كه از روزه، جز «گرسنگى و عطش»، دستاوردى ندارند... [پيامبر خدا : ما اَقَلَّ الصُوّام و اكثَرَ الجُوّاعُ . چه اندكند روزه داران و چه بسيارند گرسنگان! من لايحضره الفقيه، ج 2، ص 109] . صائمین چه کسانی هستند ؟ سه نوع روزه داریم ؛1- روزه عام2- روزه خاص 3- روزه خاص الخاص .

صیام : لغت‌نامه دهخدا : صیام . (ع مص ) روزه داشتن . (تاج المصادر بیهقی )(ترجمان علامه ٔ جرجانی ) (دهار). || (اِ) ج ِ صوم . (غیاث اللغات ) . صیام : فرهنگ فارسی معین : (ص ) [ ع . ] (مص ل .) روزه داشتن . صیام

فرهنگ فارسی عمید : (اسم، اسم مصدر) [عربی] [قدیمی] siyām ۱. روزه گرفتن؛ روزه داشتن؛ روزه.۲. (اسم) [عربی، جمعِ صائم] = صائم . صِّيَامِ : فرهنگ واژگان قرآن : روزه داری - روزه گرفتن(صوم در اصل به معناي خودداري از عمل است ، مثلا صوم از خوردن ، و صوم از نوشيدن ، و از جماع و از سخن گفتن و راه رفتن و امثال آن به معناي خودداري از آنها است ، و چه بسا در معناي آن اين قيد را اضافه کرده باشند ، که به معناي خودداري ... صوم : لغت‌نامه دهخدا : صوم . [ ص َ ] (ع مص ) بازایستادن از خوردن . (منتهی الارب ). روزه داشتن . (تاج المصادر بیهقی ) (دهار) (ترجمان علامه ٔ جرجانی ).- صوم رمضان ؛ روزه ٔ ماه رمضان . در نفائس الفنون آرد: بدان که سبب صوم رمضان رؤیت هلال رمضان است یا گذشتن سی روز از شعبان و... صوم : فرهنگ فارسی معین : (صَ) [ ع . ] 1 - (مص ل .) روزه گرفتن . 2 - (اِ.) روزه . صوم : فرهنگ فارسی عمید : (اسم، اسم مصدر) [عربی: صَوم] [قدیمی] so[w]m روزه گرفتن؛ روزه. صَوْماً : فرهنگ واژگان قرآن : روزه (صوم در اصل به معناي خودداري از عمل است ، مثلا صوم از خوردن ، و صوم از نوشيدن ، و از جماع و از سخن گفتن و راه رفتن و امثال آن به معناي خودداري از آنها است ، و چه بسا در معناي آن اين قيد را اضافه کرده باشند ، که به معناي خودداري از خصوص کارهائي ا... صائم : لغت‌نامه دهخدا : صائم . [ ءِ ] (ع ص ، اِ) نعت فاعلی از صوم . روزه دار. || هر بازدارنده ای خود را از طعام و کلام و سیر و نکاح و جز آن . (منتهی الارب ). || ایستاده و برپای . ج ، صوام ، صیام ، صُوّم ، صیم ، صیّم ، صیامی . || نام روده ٔ دوم از جمله ٔ شش روده ٔ شکم . (غیا... صایم : فرهنگ فارسی معین : (یِ) [ ع . صائم ] (اِفا.) روزه دار. صائم : فرهنگ فارسی عمید : (اسم، صفت) [عربی] [قدیمی] sā'em روزه‌گیر؛ روزه‌دار.

روزه عام : همان روزه ‌ای است که عموم مردم می‌گیرند ؛ نمی‌خورند و نمی‌آشامند، ولی متأسفانه به نامحرم هم نگاه می‌کند ؛ گناه هم می‌کند ؛ حجابش را هم مراعات نمی‌کند . بنابراین روزه عام روزه ‌ای هست که انسان تنها از اموری که روزه را باطل می‌کند خودداری می‌نماید.

روزه خاص : روزه ‌ای است که روزه‌دار علاوه بر اینکه از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کند اعضاء و جوارحش هم روزه دارد ؛ چشمش را هم از معصیت می‌بندد ؛ سحر که روزه می‌گیرد نیت می‌کند که خدایا من همه اعضاء و جوارحم روزه است؛ گوشم غیبت نمی‌شنود ، زبانم غیبت نمی‌کند ، و ... این روزه خاص است. حدیث : عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا صُمْتَ فَلْیَصُمْ سَمْعُکَ وَ بَصَرُکَ وَ شَعْرُکَ وَ جِلْدُکَ وَ عَدَّدَ أَشْیَاءَ غَیْرَ هَذَا وَ قَالَ لَا یَکُونُ یَوْمُ صَوْمِکَ کَیَوْمِ فِطْرِکَ [الکافی، ج7، ص436] وقتی روزه می‌گیری باید گوش تو هم روزه باشد (از گناهان مربوط به گوش مثل گوش دادن به غیبت و....)جداً پرهیز کنید، چشمت هم باید روزه باشد ، پوستت هم باید روزه باشد ؛ موی سرت هم باید روزه داشته باشد ؛ خانم‌ها باید حجابشان را رعایت کنند این نکته را باید توجه داشته باشیم که تعیین حدود حجاب بر عهده مرجع تقلید است نه رییس جمهور، رییس مجلس و یا هر مسئول دیگری، بانوان باید مرز حجاب خود را از مرجع تقلیدشان بپرسند مراجع تقلید اسلام ‌شناس هستند و هرکسی نمی‌تواند خودش در مسایل دینی رای دهد.

روزه خاص الخاص : روزه‌ ای هست که غیر از خدا هیچ چیز دیگری در دل روزه‌دار نباشد ؛ ای یک دله صددله ؛دل یک دله کن - مهر دگران را ز دل خود یله کن .اگر در ماه رمضان همه کارها برای خدا باشد؛ روزه خاص الخاص تحقق می‌یابد و از این رو در دعا از خدا می‌خواهی اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیَامِی فِیهِ صِیَامَ الصَّائِمِینَ یعنی خداوندا روزه مرا روزه خاص الخاص قرار بده . در حدیثی گران‌قدر از پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) نیز داریم که فرمودند: ”اذاغتاب الصائم افطر [عوالی اللئالی، ج1، ص263] یعنی ”هرگاه روزه دار غیبت کند روزه ‌اش را خورده است”. در حدیث دیگری می‌فرمایند: ”من اغتاب امرء مسلما بطل صومه ونقض وضوؤه ” [من لایحضره الفقیه،ج4، ص15] یعنی ”هر که غیبت مسلمانی را نماید روزه و وضویش باطل می‌گردد. که از این دو حدیث گران‌بها در می‌یابیم که روزه فقط با گرسنگی و تشنگی کشیدن محقق نمی‌گردد و غیر از موارد ذکر شده در رساله عملیه که باعث ابطال روزه می‌گردد، عوامل دیگری چون غیبت نیز روزه فرد مسلمان را باطل می‌نماید و از این رو روزه واقعی روزه‌ای است که باید در آن تمام اعضا و جوارح انسان روزه دار باشد. به طوری که فرد روزه دار باید از تمام اعمال قبیح چون (غیبت، فحش و ناسزا، خشم و غضب، نگاه به نامحرم و...) دوری نماید. امام صادق علیه‌السلام نیز در حدیثی چنین می‌فرمایند که: ”پدرم فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله از زنی روزه دار شنید که به کنیزش فحش می‌داد پس دستور داد طعامی حاضر نمودند و به آن زن فرمود: بخور، پاسخ داد: ای رسول خدا! من روزه‌ام، آنگاه پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: ‘یف تکونین صائمه وقد سببت جاریتک؟ ان الصوم لیس من الطعام و الشراب و انما جعل الله ذلک حجابا عن سواهما من الفواحش من الفعل و القول یفطر الصائم ما اقل الصوام و اکثر الجواع” [الکافی، ج7 ص437] یعنی ”تو چه روزه داری که به کنیزت فحش دادی؟ به راستی که روزه، خودداری از خوردن و آشامیدن نمی‌باشد، فقط و فقط خداوند آن را (روزه را) به عنوان مانعی از سایر زشتی‌های گفتاری قرار داده است، زشتی‌هایی که روزه روزه دار را می‌شکند (باطل می‌کند) چقدر روزه داران (حقیقی) اندک و گرسنگان فراوانند” روزه صحیح و کاملی که خدا برای کامل نمودن روزه‌دار مقررفرموده، قطعاً شامل خودداری اعضای بدن ازگناه می‌باشد، وروزه کاملتراین است که علاوه برآن، قلب را ازیادغیرخدا بازداشته وازهر چه غیراوست روزه بگیرد.

سخنی از میرزا جواد ملکی تبریزی : در روایات آمده است: «غیبت، دروغ، نگاه (حرام) پی‌در پی، دشنام دادن و ظلم - کم باشدیازیاد-، باعث باطل شدن روزه می‌شود، و روزه، فقط خودداری از خوردنی و آشامیدنی نیست، هنگام روزه گوش، چشم، زبان و ... باید روزه بگیرند. دست و پایت را نگهدار و بسیار سکوت کن مگر از خیر. و با نوکرت رفق و مدارا نما. از جدال و آزار رساندن به نوکر خودداری کن و وقار روزه را داشته باش و وقتی روزه‌ ای با زمانی که روزه نیستی باید با هم فرق داشته باشند.» رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمودند: «آسان‌تر ین چیزی که خداوند در روزه بر روزه‌دار واجب نموده، خودداری از خوردنی و آشامیدنی است.» فقها به صحت روزه بعضی از آن‌ها فتوا داده ‌اند. جمع بین روایات بالا با روایتی که از رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم وارد شده و سخن فقها در این است که بگوییم، منظور از صحت در احادیث فوق این است که« چنین روزه‌ای مورد قبول خداوند است» و منظور از صحت در کلام فقها این است که «چنین روزه‌ای قضای آن را ساقط می‌کند». خلاصه این که روزه صحیح و کاملی که خدا برای کامل نمودن روزه‌دار مقرر فرموده، قطعاً شامل خودداری اعضای بدن از گناه می‌باشد، و روزه کامل‌تر این است که علاوه بر آن، قلب را از یاد غیر خدا باز داشته و از هر چه غیر اوست روزه بگیرد. هنگامی که انسان ماهیت روزه، درجات و فلسفه تشریع آن را فهمید، ناچار باید از هر گناه و حرامی، به خاطر قبول روزه ‌اش خودداری کند ، و الا مسئول بوده و به خاطر اینکه اعضای بدنش روزه نگرفته‌اند، مجازات می‌شود، و ساقط شدن قضای روزه به این معنا نیست که انسان را در روز قیامت از مجازات نجات دهد. [میرزا جواد، ملکی تبریزی،ترجمه‌المراقبات ، ص210]

قائمین : وَ قِیَامِی فِیهِ قِیَامَ الْقَائِمِینَ ، خدایا در ماه رمضان قیام مرا قیام قائمین قرار بده؛ یعنی شب که نماز شب می‌خوانم، قیامم قیام قائمین باشد ، قائمین آن‌هایی هستند که در نماز از خوف خدا گریه و زاری می‌کنند .باید نماز ، نمازی باشد که از روی عشق باشد ؛ چرا که خروس هم نماز شب می‌خواند، ولی عشق ندارد لذا شاعر گفته : ای مرغ سحر عشق ز پروانه بیاموز - کان سوخته را جان شد و آواز نیامد [گلستان سعدی] . «قیام ما را قیام قائمین قرار بده»؛ یعنی نماز مرا نماز عاشقانه قرار بده ؛ برای نماز شب از خواب باید بپریم نه اینکه ساعت کوک کنیم تا بیدار شویم. بعددیگری که از این قسمت ازدعا برداشت میشود اینست که؛ دراینجامنظورازقیام شایداقامه نمازویا به عبارت دیگرهرنوع برخاستی که امرخیری درآن باشد، همانند(بیداری در سحرهای ماه رمضان برای سحری خوردن ویادعاومناجات نمودن، افطارنمودن روزه،کمک نمودن به مستمندان و...)که همه اینها نوعی قیام میباشد، فقط مهم اینست که هدف وقصدونیت، رضای خداوندباشد یعنی اراده هرکاری رانمودیم فقط رضای خدارادرنظر بگیریم .

قیام : فرهنگ فارسی معین : (قِ) [ ع . ] (مص ل .) به پا خاستن ، ایستادن . قیام : فرهنگ فارسی عمید : (اسم مصدر) [عربی] qiyām ۱. برخاستن؛ ایستادن؛ به‌پا خاستن.۲. جنبش؛ نهضت.۳. (فقه) ایستادن در نماز.۴. [قدیمی، مجاز] نماز.〈 قیام ‌کردن: (مصدر لازم) برخاستن؛ به‌پا خاستن. قِيَامٌ : فرهنگ واژگان قرآن : ایستادن(وقتی که مصدر است نظیرعبارت " فَمَا ﭐسْتَطَاعُواْ مِن قِيَامٍ ") . قَائِمِينَ : فرهنگ واژگان قرآن : قيام کنندگان (در عبارت " وَﭐلْقَائِمِينَ وَﭐلرُّکَّعِ ﭐلسُّجُودِ "منظورکساني هستند که خود را براي عبادت خدا و نماز به تعب وزحمت مياندازند،هر جا کلمه قيام ذکر شود معناي معروف برخاستن به ذهن خطور ميکند که آن نيز به دو معنا است ، يکي ايستادن و يکي قبول ...

پرهیز از غفلت : وَ نَبِّهْنِی فِیهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغَافِلِینَ ، و در این روز اول ماه رمضان مرا از خواب غفلت بیدار بکن ؛ این هم دعای خوبی است، گناه نکنیم هر لحظه ممکن است مرگ از راه برسد مثلاً فلان آقای فروشنده دارد آب توی شیر می‌ریزد، یک مرتبه سکته می‌کند ، مرگ که خبر نمی‌کند و این‌ها غفلت است. امیر مؤمنان حضرت علی علیه‌السلام در نامه ‌ای به یکی از صحابه خویش می‌نویسد : ”فتدارک مابقی من عمرک ولا تقل غدا بعد غد فانما هلک من کان قبلک با قامتهم علی الامانی و التسویف حتی اقامهم امرالله بغته و هم غافلون فنقلوا علی اعوادهم الی قبورهم المظلمه الضیقه و قد اسلمهم الا و لا دوا الاهرن” [الکافی ج3 ص351] یعنی ”پس باقیمانده عمرت را دریاب و نگو فردا بعد از فردا (چنین خواهم نمود) همانا انسان‌های قبل از تو به خاطر آرزوها و به تأخیر انداختن‌ها هلاک شدند تا ناگهان امر خداوند (یعنی مرگشان) فرا رسید و آن‌ها غافل بودند، پس بر روی چوب‌هایشان (تابوت‌هایشان) به سوی قبرهای تاریک و تنگ خود منتقل شدند و فرزندان و خویشاوندانشان آن‌ها را تسلیم (گور) نمودند” پس در اینجا در می‌یابیم که اکثر انسان‌ها در خواب غفلت به سر می‌بردند، خوابی که انسان را از معبود و پروردگار خویش جدا می‌سازد، خوابی که چشمان انسان در آن باز است اما دل انسان واقعیت‌ها را نمی‌بیند. پس در این روز از خداوند می‌خواهیم که ما را از خواب غفلتی که انسان را به هلاکت و نابودی می‌کشاند بیدار نموده و نجات بخشد...” روزه ‌ای است که روزه‌دار علاوه بر اینکه از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کند اعضاء و جوارحش هم روزه دارد ؛ چشمش را هم از معصیت می‌بندد ؛ سحر که روزه می‌گیرد نیت می‌کند که خدایا من همه اعضاء و جوارحم روزه است؛ گوشم غیبت نمی‌شنود ، زبانم غیبت نمی‌کند ، و ... این روزه خاص است.

بخشايش جرم : وَ هَبْ لی جُرمی فیهِ یا الهَ العالَمینَ وَاعْفُ عنّی یا عافیاً عنِ المجْرمینَ. و ببخش گناهم را در آن ای معبود جهانیان، و از من درگذر ، ای در گذرنده از گنه‌کاران . اگر بنا باشد كه خداوند با «عدل» با بندگانش رفتار كند، كمتر كسى است كه بتواند از عذاب و دوزخ نجات يابد. انسان ها گرفتار نافرمانى ها و خطاهايند، به اندازه ريگ بيابانها، و موج درياها و برگ درختان و قطرات باران، امّا آنچه بيش از اينهاست، كرم و بخشش خداست. خطاپوشى از صفات خداست، چرا كه او «ستّارالعيوب» است، و بخشايش گناه، از ويژگيهاى اوست، چرا كه خداوند، «غفّار الذّنوب» است. اوست كه مىبخشدوعذاب مى كند، اوست كه مىپذيريد و ردّمىكند، اوست كه از«جرم»، درمىگذرد، پاداش وكيفر مىدهد. «بِيَدِهِ مَلكوتُ كُلِّ شَيى ءٍ».[يس، آيه 83] ..

http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/sirozsidoaa5.htm

http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/sirozsidoaa5.pdf

http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/sirozsidoa.apk