#دعای روز ششم ماه رمضان

اَللّهُمَّ لا تَخْذُلْنی فیهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِیَتِکَ، وَلاتَضْرِبْنی بِسِیاطِ نَقِمَتِکَ، وَزَحْزِحْنی فیهِ مِنْ مُوجِباتِ سَخَطِکَ، بِمَنِّکَ وَاَیادیکَ یا مُنْتَهی رَغْبَةِ الرّاغِبینَ . خدایا در این ماه مرا به خاطر دست زدن به معصیت و نافرمانیت خوار مساز، و با تازیانه ‌های انتقامت ونقمتت و عذابت بر تن رنجور و کم توان من مزن، و از موجبات خشم و غضبت دورم بدار، با منّت و بخششت و فضل و عطایت بر من ببخشای‌ ای نهایت آرزوی آرزومندان و دلبستگی دلشدگان .

دراين دعاچندنکته وجوددارد، 1: گرفتار ذلت وخواری شدن بخاطر معصیت ونافرمانی پروردگار، 2: فرودآمدن تازیانه های نقمت و عذاب بر گرده انسان بخاطرمعصیت و نافرمانی پروردگار، 3: دوری از موجبات خشم وغضب پردگار، 4: منّت و بخشش و فضل و عطای نهایت آرزوی آرزومندان و دلبستگی دلشدگان .

ذلت وخواری بخاطر نافرمانی خدا : «اَللّهُمَّ لا تَخْذُلْنی فیهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِیَتِکَ» هر انسانی هنگامی که معصیت پروردگار خویش را می‌نماید یقیناً با اصرار بر آن معصیت، روزی، خوار و ذلیل خواهد شد چرا که معصیت نمودن ذات اقدس الهی، به جنگ برخاستن با اوست، به طوری که خداوند امر به عملی می‌نماید و در مقابل بنده ‌ای از آن سرپیچی می‌نماید که در آن هنگام است که آن بنده در مقابل قدرت پروردگار عالمیان خوار و ذلیل خواهد شد. اما آن رئوفیت و رحمانیت خداوند است که از بندگان خویش به سرعت راضی گشته و آن‌ها را عفو می‌نماید به طوری که در دعای ابوحمزه ثمالی می‌خوانیم که: انت الهی وسع فضلا و اعظم حلما من ان تقایسنی بفعلی و خطیئتی و فالعفو، العفو، العفو [مفاتیح الجنان، ص262] (خدایا) تویی معبود من، فضل تو گسترده‌تر و حلم تو بزرگ‌تر از آن است که مرا با عمل و خطایم بسنجی پس (از تو طلب عفو و بخشش دارم) مرا ببخش، مرا ببخش، مرا ببخش. پس در این روز ما هم از خداوند می‌خواهیم که ما را به واسطه گناهانی که در هر لحظه از عمرمان انجام می‌دهیم خوار و ذلیلمان ننماید و گناهان ما را بیامرزد. اهل گناه و لو اگر تحصیلات عالی رتبه دانشگاهی هم داشته باشد و لباس‌های فاخر به تن کند، باز هم خوار است. اما بندگی خدا را کردن باعث می‌شود تا محبت آن شخص به مقدار بسیار زیادی در دل دیگران باشد: قرآن می‌گوید: «اِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا؛ [مریم، آیه 96] یعنی هر که ایمان بیاورد و عمل صالح بکند، ما هم دوستی‌اش را در دل مردم می‌افکنیم. مردم اهل عمل را دوست دارند.» «اهدنا الصراط المستقیم؛  (خدایا) ما را به راه راست هدایت نما، صراط الذین انعمت علیهم غیر المغضوب علیهم ولاالضالین [حمد آیه 6و7] ‌راه کسانی که بر آنان انعام فرموده‌ ای نه راه کسانی که بر آنان غضب نموده ‌ای و نه گمراهان»

انسان هنگامی که معصیت پروردگار خویش را می‌نماید یقیناً با اصرار بر آن معصیت، روزی، خوار و ذلیل خواهد شد.  امام صادق‏علیه السلام فرمودند: هرگاه میان انسان و گناه، مانعى حائل نشد و انسان گرفتار معصیت گردید، این خذلان الهى است.[تفسیر برهان، ج‏1، ص‏323]. عن الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْفَضْلِ الْهَاشِمِیِّ قَال سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ‌جَعْفَرَبْنَ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل ... إِنْ یَنْصُرْکُمُ اللهُ فَلا غالِبَ لَکُمْ وَ إِنْ یَخْذُلْکُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِی یَنْصُرُکُمْ مِنْ بَعْدِهِ فَقَالَ إِذَا فَعَلَ الْعَبْدُ مَا أَمَرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ مِنَ الطَّاعَهِ کَانَ فِعْلُهُ وِفْقاً لِأَمْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ سُمِّیَ الْعَبْدُ بِهِ مُوَفَّقاً وَ إِذَا أَرَادَ الْعَبْدُ أَنْ یَدْخُلَ فِی شَیْءٍ مِنْ مَعَاصِی اللَّهِ فَحَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی بَیْنَهُ وَ بَیْنَ تِلْکَ الْمَعْصِیَةِ فَتَرَکَهَا کَانَ تَرْکُهُ لَهَا بِتَوْفِیقِ اللَّهِ تَعَالَی وَ مَتَی خُلِّیَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الْمَعْصِیَةِ فَلَمْ یَحُلْ بَیْنَهُ وَ بَیْنَهَا حَتَّی یَرْتَکِبَهَا فَقَدْ خَذَلَهُ وَ لَمْ یَنْصُرْهُ وَ لَمْ یُوَفِّقْهُ. عبدالله‌بن‌فضل هاشمی گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی سخن خدای عزّوجلّ: إِنْ یَنْصُرْکُمُ اللهُ فَلا غالِبَ لَکُمْ وَ إِنْ یَخْذُلْکُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِی یَنْصُرُکُمْ مِنْ بَعْدِهِ پرسیدم ایشان فرمود که: «هر وقت بنده‌ای اوامر و فرامین الهی را انجام داده و اطاعت نماید، آن کار او مطابق فرمان خداوند متعال است و در این صورت است که چنین بنده ‌ای «موفق» (توفیق یافته) نامیده می‌شود. و هر زمانی که چنین بنده ‌ای بخواهد معصیت و گناهی مرتکب شود، پروردگار متعال میان او و آن معصیت‌ها مانعی ایجاد کرده و آن بنده نیز مرتکب گناه نمی‌شود و آن را ترک می‌کند و بنده با توفیق الهی موفق به ترک گناه می‌گرددو هر وقتی که خداوند میان بنده و انجام معاصی مانعی ایجاد نکند و بنده را به حال خود واگذار کند تا آن را مرتکب گردد، در این صورت خداوند وی را یاری نکرده و او را نصرت نداده و توفیق را نیز نصیب او نگردانیده است. [تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۸۰۸ بحارالأنوار، ج۵، ص۱۹۹/ التوحید، ص۲۴۱/ معانی الأخبار، ص۲۰/ نورالثقلین/ البرهان]

معنای لغوی خذلان، ترک یاری کسی است که انتظار یاری دارد. سه بار در قرآن مشتقات «واگذاری بنده به خود» به کار آمده است: در آیه۱۶۰ آل‌عمران [وَإِنْ يَخْذُلْكُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِي يَنْصُرُكُمْ مِنْ بَعْدِهِ ۗ... اگر خدا شما به خواری واگذارد کیست که بتواند بعد از آن شما را یاری کند؟] ، در آیه 29 سوره فرقان : [وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنْسَانِ خَذُولًا . شیطان برای انسان مایه خذلان (و گمراهی) است. «خذول صيغه مبالغه است»] ، در آیه ۲۲ اسری [لَا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُومًا مَخْذُولًا . هرگز با خدای یکتا شرک و شریک میاور و گر نه به نکوهش و خذلان ابدی خواهی نشست. «مَخْذُولاً»: زبون. خوار. به خود رها شده و بی‌کمک و یاری مانده. علی‌بن‌ابراهیم (لا تَجْعَلْ مَعَ اللهِ إِلهاً آخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُوماً مَخْذُولًا أَیْ فِی النَّارِ وَ هُوَ مُخَاطَبَةٌ لِلنَّبِیِّ (وَ الْمَعْنَی لِلنَّاسِ وَ هُوَ قَوْلُ الصَّادِقِ (إِنَّ اللَّهَ بَعَثَ نَبِیَّهُ بِإِیَّاکِ أَعْنِی وَ اسْمَعِی یَا جَارَهْ. علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ لا تَجْعَلْ مَعَ اللهِ إِلهاً آخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُوماً مَخْذُولًا؛ یعنی وامانده در آتش دوزخ؛ مخاطبش پیامبر (صلی الله علیه و آله) است و مردم را منظور می‌دارد. و این همان سخن امام صادق (علیه السلام) است که فرمود: «خداوند پیامبرش را به شیوه‌ی «به در می­گویم تا دیوار بشنود» مبعوث فرمود». تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۱۲۴ بحارالأنوار، ج۱۷، ص۸۳/ القمی، ج۲، ص۱۷؛ «و هو قول الصادق (ان الله ... اسمعی یا جاره» محذوف] ؛ در دعای ابوحمزه ثمالی می‌خوانیم که: انت الهی وسع فضلا و اعظم حلما من ان تقایسنی بفعلی و خطیئتی و فالعفو، العفو، العفو . (خدایا) تویی معبود من، فضل تو گسترده‌تر و حلم تو بزرگ‌تر از آن است که مرا با عمل و خطایم بسنجی پس (از تو طلب عفو و بخشش دارم) مرا ببخش، مرا ببخش، مرا ببخش.

خذلان : لغت‌نامه دهخدا : خذلان . [ خ ِ ] (ع مص ) خوار فروگذاشتن . (دهار). فروگذاشتن . (تاج المصادر بیهقی ). (ترجمان ). گذاشتن یاری کسی . (از اقرب الموارد). خَذل : بسمت خذلان و اخلاف وعد و تکذیب قول مبالاتی نکرد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ). || بی یار ماندن . (یادداشت بخط مؤلف )... خذلان : فرهنگ فارسی معین : (خَ) [ ع . ] (اِمص .) 1 - بی بهره گی از کمک و یاری . 2 - درماندگی ، ضعف . خذلان : فرهنگ فارسی عمید : (اسم مصدر) [عربی] [قدیمی] xezlān ۱. خودداری از یاری کردن.۲. درماندگی؛ ذلت؛ خواری. خَذُولًا : فرهنگ واژگان قرآن : واگذارنده (از خذلان و خذلان بدين معنا است که آن کس که آدمي احتمال ميدهد او را ياري کند در هنگام احتياج ياري نکند . ) . مَخْذُولًا : فرهنگ واژگان قرآن : واگذاشته شده و ياري نشده (از خذلان و خذلان بدين معنا است که آن کس که آدمي احتمال ميدهد او را ياري کند در هنگام احتياج ياري نکند.). يَخْذُلْکُمْ : فرهنگ واژگان قرآن : شما را واگذارد (کلمه خُذلان يعني کسي که اميد يارياش را داشته ايم ، ما را ياري نکند )

نتیجه گناه : «وَلاتَضْرِبْنی بِسِیاطِ نَقِمَتِکَ» تازیانه عذاب، نتیجه گناه انسان است . چه زمانی قهر خداوند انسان را می‌گیرد؟ خداوند بالاتر از آن است که ما بخواهیم در مورد صفات او صحبتی کنیم اما این را باید بدانیم هنگامی انسان مورد قهر الهی قرار می‌گیرد که دائماً به سرپیچی از دستورات الهی پرداخته و معصیت او را انجام دهد و ما این را باید در نظر داشته باشیم که خداوند هیچ نیازی به اطاعت و فرمان برداری بندگانش ندارد چرا که او بی نیازترین بی نیازان است «الله الصمد؛ [اخلاص، آیه2] خداوند بی نیاز است»  و قهر الهی برای این است که انسان خود را شناخته و به سیر کمالات و خودسازی بپردازد تا به درجات عالی انسانی برسد چرا که اگر انسان رها گذاشته می‌شد تا به هر کاری که می‌خواست دست زند، آنگاه بود که دیگر هیچ انسانی با انسانیت در روی زمین زندگی نمی‌کرد.«ولولا فضل امه علیکم و رحمته لکنتم من الخاسرین؛  [بقره آیه64] واگر فضل و رحمت خداوند شامل حال شما نبود هر آینه از زیان کاران بودید» و نباید این را فراموش کنیم که خداوند، ما را برای اینکه نافرمانی او را کنیم نیافریده است بلکه «وما خلقت الجن والانس الا لیعبدون؛  [ذاریات آیه56] و ما خلق نکردیم جن و انس را مگر ما را به یکتایی پرسش کنند» پس انسان جاهل و نادان چگونه از پروردگار خویش که بر مصلحت تمام بندگانش آگاه است سرپیچی نموده و به معصیت او مشغول می‌گردد، پس در این روز ما از خداوند می‌خواهیم که ما را جزء کسانی که قهر او بر آنان واجب گشته، قرار ندهد یعنی ما را از اطاعت کنندگان و فرمان برداران دستوراتش قرار دهد نه از نافرمانان و سرپیچی کنندگان... الان این گرفتاری‌هایی که گریبان عالم بشریت را فراگرفته است هر روز خبر از آمدن سیل و طوفان است، همه تازیانه عذاب است. جمله ذرات زمین و آسمان/ لشگر حقند گاه امتحان . سیل و رانش زمین، لشگر خدا هستند که برای عذاب بندگان مامور هستند و برای جلوگیری از آن‌ها نباید گناه کنیم.

نقمتک : نقمة : لغت‌نامه دهخدا  : نقمة. [ ن َ / ن ِ م َ / ن َ ق ِ م َ ] (ع اِمص ، اِ) کینه کشی و پاداش و عقوبت . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). عقوبت و کینه . (دهار) (از متن اللغة). ضد نعمت . (یادداشت مؤلف ). اسم است انتقام را. (از اقرب الموارد). نقمت : فرهنگ فارسی معین : (نِ مَ) [ ع . نقمة ] (اِمص .) عقوبت ، عذاب . نقمت : فرهنگ فارسی عمید : (اسم مصدر) [عربی: نِقمَة، جمع: نِقَم و نَقِمات] [قدیمی] na(e)qmat ۱. کینه‌کشی.۲. عذاب؛ عقوبت؛ پاداش بد.۳. رنج و سختی.

موجبات غضب خدا : «وَزَحْزِحْنی فیهِ مِنْ مُوجِباتِ سَخَطِکَ» ، خدایا من را از موجبات سخطت دور گردان، چیزهایی که موجب سخط توست. روایتی است که برخی گناهان خدا را به غضب می‌آورد و آنگاه خدا قسم می‌خورد که به عزت و جلال خودم دیگر تو را آمرزش نمی‌کنم. حدیث هست که هفتاد گناه جاهل را می‌آمرزند قبل از آنکه یک گناه عالم را بیامرزند. در سوره حمد می‌خوانیم: «اهدنا الصراط المستقیم؛ [حمد آیه6] (خدایا) ما را به راه راست هدایت نما، صراط الذین انعمت علیهم غیر المغضوب علیهم ولضالین؛ [حمد آیه7] راه کسانی که بر آنان انعام فرموده ‌ای نه راه کسانی که بر آنان غضب نموده‌ای و نه گمراهان».

پیامبر اکرم(ص) فرمودند: خداوند به یکی از پیامبرانش وحی کرد که: ای پسر آدم! در هنگام غضب به یاد من باش تا من نیز در هنگام غضب به یاد تو باشم و تو را از نابودی و هلاکت نگه دارم. امام علی(ع) می‌فرماید: خداوند چهار چیز را در چهار چیز پنهان کرده است. 1. رضای خود را در اطاعت لذا هیچ طاعتی را کوچک نگیر شاید رضای خدا در آن باشد. 2. خشم خویش را در گناهان پس هیچ گناهی را کم مشمار شاید خشم خدا در آن باشد. 3. اجابت را در دعا از این رو هیچ دعایی را کوچک مشمار شاید استجابت در پی آن باشد. 4. دوست خود را در بندگان، هیچ بنده ‌ای را خار مشمار، چه بسا آن دوست خدا باشد. خداوند به حضرت داود وحی فرمود: هرگاه بنده من در هنگامی که خشم می‌گیرد مرا یاد کند روز قیامت در میان همه خلق به یاد او باشم و او را همراه کسانی‌که نابودشان می‌کنم، نابود نگردانم. امام باقر(ع) فرمودند: در تورات نوشته شده است ای موسی خشم خود را از کسی که زیر دست تو قرارش داده‌ام بازگیر تا من نیز خشم خود را از تو بازگیرم. حواریون از حضرت مسیح پرسیدند: سخت‌ترین چیزها چیست؟ فرمود: سخت‌ترین چیزها خشم خداست. عرض کردند: چگونه می‌توان خود را از خشم خدا نگه داشت؟ فرمود: به دیگران خشمگین نشوید. مردی به پیامبر(ص) عرض کرد: دوست دارم از خشم خدا در امان باشم. پیامبر(ص) فرمودند: به خلق خدا غضب نکن تا از خشم و سخط او ایمن باشی. [منبع: بشارت 1379 شماره 16] . با نگاهی به آیات قرآن، این موارد از موجبات خشم خدا هستند: ۱- ریختن خون بی‌گناه. ۲- ترک نماز. ۳- ادا نکردن واجبات مالی. ۴- خوردن مال یتیم. ۵- ربا خواری. ۶- ناسپاسی نسبت به نعمت‌های الهی. ۷- کم فروشی. ۸- عیب‌جویی و غیبت. ۹- اسراف و تبذیر. ۱۰- دنیا پرستی. ۱۱- فراموش کردن آخرت. ۱۲- مال اندوزی. ۱۳- ظلم. ۱۴- تکیه بر ظالمان. ۱۵- استهزاء و مسخره کردن آیات الهی.

در سوره زخرف آیه ۵۵ خداوند متعال غضب را به خود نسبت می‌دهد و می‌فرماید: «فَلَمَّا آسَفُونا انْتَقَمْنا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْناهُمْ أَجْمَعِینَ: هنگامى که ما را به خشم آوردند از آن‌ها انتقام گرفتیم و همه را غرق کردیم».

مشمولین انعام خدا : انعمت علیهم چه کسانی هستند؟ جواب آن را که خداوند به چه کسانی نعمت داده است را می‌توانیم با یک آیه بیان نماییم: «و من یطع الله و الرسول فاولئک مع الذین انعم الله علیهم من النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین و حسن اولئک رفیقا؛  [نساء آیه 69] یعنی: و آنان که خداوند و رسول را اطاعت کنند البته آنان (یعنی اطاعت کنندگان از خدا و رسول) با کسانی که خداوند به آنان انعام (لطف و عنایت کامل) فرموده یعنی با پیامبران و صدیقان و شهیدان و نیکوکاران محشور خواهند شد و ایشان در بهشت چه نیکو رفیقانی خواهند بود» .

مغصوبین و ضالین : مغضوب علیهم و ضالین چه کسانی هستند؟ کسانی که خداوند بر آنان غضب می‌فرماید کسانی هستند که از شیطان پیروی می‌کنند به طوری که خداوند در قرآن گفته شیطان را چنین بیان می‌فرماید: «لعنه الله و قال لا تخذن من عبادک نصیبا مفروضا؛ [نساء آیه 118] خداوند او را لعنت نمود (و از رحمت خود دور ساخت) و (شیطان در جواب) گفت: من از بندگان تو قسمتی را زیر بار اطاعت خود خواهم کشید؛ ولاضلنهم ولامنینهم...؛ [نساءآیه 119] یعنی: آنان را گمراه کنم و به آرزوهای دور و دراز در افکنم.» پس کسانی که پیروی از شیطان نموده و از دستورات خداوند سرپیچی کنند، مستحق خشم و غضب الهی می‌گردند. خدا به شعیب پیامبر (علیه‌السلام) فرمود، می‌خواهم صد هزار تن از قومت را عذاب کنم. چهل هزار تن افراد بد و شصت هزار تن از افراد خوب. خطاب رسید که چرا خوب‌ها بیشترند، فرمود: برای اینکه خوب‌ها هم با بدها خوش و بش کردند زیرا از گمراهان خواهند بود چنانچه خداوند در قرآن می‌فرماید: «اولئک ماواهم جهنم ولایجدون عنها محیصا؛ [نساء  آیه 121] یعنی: ایشان را (یعنی شیطان و پیروانش را) منزل و جایگاه، جهنم است و از آن، مفر و گریزگاهی نخواهند یافت» پس ما در این روز از ذات اقدس پروردگار می‌خواهیم ما را از چیزهایی که موجب خشم و غضب او می‌گردد (یعنی پیروی از دستورات شیطان) دور گرداند.ان شاءالله که تابع باشیم. خدا به شعیب پیامبر فرمود، می‌خواهم صد هزار تن از قومت را عذاب کنم. چهل هزار تن افراد بد و شصت هزار تن از افراد خوب. خطاب رسید که چرا خوب‌ها بیشترند، فرمود: برای اینکه خوب‌ها هم با بدها خوش و بش کردند.

بِمَنِّکَ وَاَیادیکَ یا مُنْتَهی رَغْبَةِ الرّاغِبینَ . با منت و بخششت بر من ببخشای‌ ای نهایت آرزوی آرزومندان.

http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/sirozsidoaa5.htm

http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/sirozsidoaa5.pdf

http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/sirozsidoa.apk