#دعای روز بیست و هشتم ماه رمضان

اَللّٰهُمَّ وَفِّرْ حَظِّى فِيهِ مِنَ النَّوافِلِ، وَأَكْرِمْنِى فِيهِ بِإِحْضارِ الْمَسائِلِ، وَقَرِّبْ فِيهِ وَسِيلَتِى إِلَيْكَ مِنْ بَيْنِ الْوَسائِلِ، يَا مَنْ لَا يَشْغَلُهُ إِلْحاحُ الْمُلِحِّينَ. {مطابق نسخه مصباح کفعمی:اَللَّهُمَّ وَفِّرْ حَظِّي فِيهِ مِنَ اَلنَّوَافِلِ، وَ أَكْرِمْنِي فِيهِ بِإِحْضَارِ اَلْأَحْرَارِ مِنَ اَلْمَسَائِلِ، وَ قَرِّبْ وَسِيلَتِي إِلَيْكَ مِنْ بَيْنِ اَلْوَسَائِلِ، يَا مَنْ لاَ يَشْغَلُهُ إِلْحَاحُ اَلْمُلِحِّينَ} خدایا در این ماه به اعمال نافله و مستحبات من بهره وافر عطا فرما و بهره ‌ام را از مستحبات فراوان کن، و برای حاضر و آماده ساختن اموری که در دنیا و آخرت به آن نیاز دارم در حقم کرم فرما و گرامی دار مرا به حاضر کردن و یا حاضر داشتن مسائل و یا به حاضر و آماده ساختن مسائل (يعني اموري که مسئول آنم در دنيا و آخرت)، و وسیله و راه تقرب جستن و نزدیک شدنم را به سویت از میـان وسیله ‌ها و راهها نزدیک و آسان گردان، ای آنکه که سماحت و سماجت و الحاح و پا فشاری بندگان تو را از کار لطف و جود و بخشش باز نخواهد داشت!

دراين دعاچندنکته وجوددارد، 1: طلب حظ و بهره وافر از خداوند برای انجام دادن نافله هاومستحبات،  2: حاضر و آماده ساختن اموری که در دنیا و آخرت بنده به آن نیاز دارد، 3: نزدیک و آسان شدن وسیله و راه تقرب جستن و نزدیک شدن به پروردگار از میـان وسیله ‌ها و راههای گوناگون {به یک معنی:حضورذهن داشتن به مسائل ووظایف و اموری که بر عهده بنده است. به معنای دیگر آمادگی قبل از مرگ برای پاسخگویی به سؤالات و بازخواست‌ها}، 4: سماحت و سماجت و الحاح و پا فشاری بندگان خداوند را از کار لطف و جود و بخشش باز نخواهد داشت!

بهره بردن از نوافل : «اللَّهُمَّ وَفِّرْ حَظِّی فِیهِ مِنَ النَّوَافِلِ» خدایا، حظ مرا از نوافل زیاد کن، چون ماه رمضان ماه نوافل است ؛ در حدیث قدسی آمده: « لَا یَزالُ الْعَبْدُ یَتَقَرَّبُ الَیَّ بِالنَّوافِلِ حَتَّی احِبَّهُ فاذَا احْبَبْتُهُ کُنْتُ سَمْعَهُ الَّذی یَسْمَعُ بِهِ وَ بَصَرَهُ الَّذی یَبْصُرُ بِهِ وَ لِسانَهُ الَّذی یَنْطِقُ بِهِ وَ یَدَهُ الَّتی یَبْطِشَ بِها؛ وسائل الشیعه ج 3 ص 53» همیشه بنده نزدیک می‏شود به من به نوافل، یعنی به طاعات و عبادات نافله، مثل نماز غیر واجب، روزه غیر رمضان، قرائت قرآن، تسبیح، ذکر، فکر، توجّه تامّ به مبدأ، معاونت و کمک به فقرا و مساکین و ... به خدا تقرب می‌جوید: تا اینکه من او را دوست می‌دارم و وقتی من دوست او شدم، من گوش، چشم، زبان، دست و پای او می‌شوم پس با من بشنود، ببیند، حرف بزند. در اسلام انواع نوافل وجود دارد و خوب است که ما به همه آنها اقدام نماییم . 1. تهجد و نمازشب از مهمترین و گل سرسبد تمام نوافل است؛ در سوره اسراء آیه 72 می خوانیم: «وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَكَ عَسَىٰ أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَحْمُودًا/ و پاسی از شب را (از خواب برخیز، و) قرآن (و نماز) بخوان! این یک وظیفه اضافی برای توست؛ امید است پروردگارت تو را به مقامی در خور ستایش برانگیزد!» . 2. نوافل شبانه روز؛ نافله نماز صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشاء . 3. تمامی تعقیبات نماز و ذکرها از نوافل است . 4. عمل به تمام فضائل اخلاقی توصیه شده از سوی خدا، رسول اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) نیز می تواند از نوافل باشد. نوافل از عباداتی است که مستحب است ولی انجام آن بسیار مورد مدح و تاکید است، مخصوصاً درنظر ائمه ما و مخصوصاً در نظر مطهر و مبارک امام زمان(علیه السلام) بسیار مورد توجه است . تاکید امام زمان علیه السلام بر نافله : مرحوم محدث قمی در مفاتیح الجنان حکایت شخصی را نقل می کند در میان برف و کولاک ترکیه که به حضرت حجت بن الحسن علیه السلام توسل کرد و به محضر امام رسید و حضرت به آن شخص فرمود علیک بالجامعة، زیارت جامعه را بخوان، او کسی بود که نمی فهمید زیارت جامعه چیست ولی یک وقت دید حضور ذهن دارد و آن را خواند در ادامه حضرت به او فرمود عاشورا می‌خوانی؟ گفت نه، حضرت فرمود عاشورا عاشورا عاشورا، دید به ذهنش آمده و توانست بخواند، دوباره حضرت برگشت و فرمود هنوز نرفته ای؟ گفت خیر، حضرت فرمود نافله نافله نافله، او نافله‌ها را خواند و حضرت دستش را گرفت. توجه شيخ انصاري قدس سره‏ به نوافل : عباداتي كه شيخ انصاري از سن بلوغ تا آخر عمر به آن‏ها مواظبت داشت- گذشته از فرائض و نوافل شبانه روز و ادعيه و تعقيبات- عبارت بوده است از قرائت يك جزء قرآن و نماز جعفر طيار و زيارت جامعه و عاشورا در هر روز. حضرت آيت الله بهجت در اين رابطه مي‏فرمايد: مرحوم شيخ انصارى با اين كه يك چشم داشت و شب نمى‏توانست مطالعه كند، در روز اين همه درس، تأليف و عبادت داشت، هر روز زيارت عاشورا را با صد لعن و سلام، در بالاسر مرقد حضرت امير عليه السلام نيم ساعت ايستاده مى‏خوانده، و نماز جعفر، و يك جزء قرآن را همراه با توفيق معنوى انجام مى‏داده است. مرحوم حضرت آيت الله بهجت كه از شاگردان مرحوم آیت الله غروی اصفهانی بودند درباره استاد خود مي‏فرمود:مرحوم آقا شيخ محمّد حسين، طورى بود كه اگر كسى به فعاليت‏هاى علمى ‏اش توجّه مى‏كرد، تصوّر مى‏كرد در شبانه روز هيچ كارى غير از مطالعه و تحقيق ندارد، و اگر كسى از برنامه‏هاى عبادى ايشان اطّلاع پيدا مى‏كرد، فكر مى‏كرد غير از عبادت به كارى نمى‏پردازد. در كنار اين فعاليت‏هاى علمى، آن قدر مقيّد به برنامه‏هاى عبادتى بودند كه هر كس اين‏ها را مى‏ديد، فكر مى‏كرد كه اصلًا به هيچ چيز غير از عبادت نمى‏رسد. هر روز زيارت عاشورا و هر روز نماز جعفر طيّار از برنامه‏هاى عادى ايشان بود. روزهاى پنج شنبه طبق سنّتى كه علماى نجف دارند و معمولًا روز پنج شنبه يا جمعه يك روضه هفتگى دارند ضمن توسل به اهل‏بيت عليهم السلام كه زمينه‏ اى بود براى ديدار دوستان و استادان و شاگردان با همديگر، مرحوم آقا شيخ محمد حسين در اين روضه‏ شان مقيد بود كه خود پاى سماور بنشيند، و خود او همه كفش‏ها را جفت كند، و در عين حال، زبانش مرتّب در حال حركت بود؛ خيلى تند تند يك چيزى را مى‏خواندند. ما متوجّه نمى‏شديم كه اين چه ذكرى است كه ايشان اين‏قدر در نشستن و برخاستن به گفتن آن مقيد بود.

نمازهای نافله : در شبانه روز برای نمازهای یومیه، نمازهای نافله وجود دارد که انسان به وسیله آن‌ها می‌تواند به خداوند (عزوجل) بیش از پیش تقرب جوید چرا که نمازهای نافله، نمازهای اضافه بر نمازهای واجب در شبانه روز می‌باشند که ضعف‌های نمازگزار در نمازهای واجب را از نظر توجه و حضور قلب در نماز به سوی خالق یکتا جبران می‌نمایند.

کیفیت نمازهای نافله : نمازهای نافله غیر از روز جمعه سی و چهار رکعت است که هشت رکعت آن نافله ظهر و هشت رکعت آن نافله عصر و چهار رکعت آن نافله مغرب و دو رکعت آن نافله عشا و یازده رکعت نافله شب (که هشت رکعت آن به عنوان نافله شب و دو رکعت شفع و یک رکعت وتر بوده) و دو رکعت نافله صبح می‌باشد که در روز جمعه نافله ظهر و عصر هر کدام ده رکعت می‌شود.

وقت نمازهای نافله : وقت نافله نماز صبح: نافله صبح قبل از نماز صبح باید خوانده شود که زمان آن بعد از گذشتن نصف شب به مقدار خواندن یازده رکعت نافله شب بوده که احتیاط آن است که قبل از فجر اول خوانده نشود مگر آنکه بعد از نافله شب بلافاصله خوانده شود که در این صورت مانعی ندارد. وقت نافله نماز ظهر: نافله ظهر پیش از نماز ظهر باید خوانده شود که وقت فضیلت آن، از اول ظهر تا موقعی است که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می‌شود به‌ اندازه دو هفتم آن شود. وقت نافله نماز عصر: نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می‌شود که وقت فضیلت آن تا موقعی است که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می‌شود به چهار هفتم آن برسد. وقت نماز نافله مغرب: نافله مغرب بعد از تمام شدن نماز مغرب است تا هنگامی که سرخی طرف مغرب که بعد از غروب کردن آفتاب در آسمان پیدا می‌شود، از بین برود. وقت نماز نافله عشا: نافله عشا بعد از تمام شدن نماز عشا می‌باشد که تا نصف شب می‌توان خواند ولی بهتر است بلافاصله بعد از نماز عشا خوانده شود. وقت نافله شب: نافله شب را از نصف شب تا اذان صبح می‌توان خواند و بهتر است نزدیک اذان صبح خوانده شود.

آمادگی قبل از مرگ : «واکرمنی فیه باحضار المسائل» . از خداوند می‌خواهیم ما را به جواب دادن و حاضر کردن مسائل یاری رساند تا بتوانیم مسائل را جواب دهیم؛ انسان باید اهل سؤال باشد و اگر چیزی را نمی‌داند، بپرسد و برای یافتن پاسخ مناسب پرس و جو و بررسی کند . منظور از باحضار المسائل چیست؟ یک احتمال اینست که خدایا من را گرامی بدار تا مسائل شرعی ام را بدانم . مرا در این ماه گرامی بدار تا مسائل را در ذهن خود حاضر داشته باشم ، مسائل عام است و آن اموری است مورد مسئولیت انسان است و تمام وظایفی که انسان باید انجام دهد را شامل می‌شود. مسائل همان معارف دین است که شامل عقائد دین، احکام فقهی، اخلاقیات، معارف قرآن، احادیث و تعالیم پیامبر و ائمه و تألیفات بزرگان دین می باشد . یک احتمال هم اینست که آمادگی قبل از مرگ داشته باشد . هر یک از ما ممکن است که امروز و لحظه ‌ای که در آن نفس می‌کشیم و پلک می‌زنیم آخرین لحظات عمر ما باشد و باید بار سفر از این دنیای وانفسا بسته و به عالم آخرت که جاودان و همیشگی است سفر کنیم و آگاهیم که خداوند از ما و از هرچه که در این دنیا با هر مسئولیتی و سمتی انجام داده‌ ایم سؤال و بازخواست خواهد نمود. «ان تبدوا ما فی انفسکم او تغفوه یحاسبکم به الله؛ [بقره/سوره2، آیه284] هرچه که در آشکار و نهان (انجام داده‌اید) خداوند از شما محاسبه خواهد نمود» و هر کسی نتیجه اعمال خود را می‌بیند «فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ، وَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ؛  [زلزال/سوره99، آیه7و8] یعنی کسی که به مقدار ذره‌ ای کار نیک انجام داده باشد پاداشش را می‌بیند و کسی که به مقدار ذره ‌ای کار زشتی انجام داده باشد کیفر آن را می‌بیند» که با توجه به آیات و توضیح بالا در می‌یابیم منظور از «باحضار المسائل» همان آمادگی قبل از مرگ برای پاسخگویی به بازخواست‌هایی است که از طرف ذات اقدس از انسان می‌گردد، چرا که همه مسئولیم و داشتن مسئولیت در دنیا بسیار سنگین است و انسان را در عالم آخرت گرفتار بازخواست بیشتری می‌نماید، که ما از خداوند خواستاریم که در این روز ما را برای حاضر نمودن خود برای چنین روزی یاری نماید. از امیرالمومنین(ع) سوال کردند که آمادگی برای مرگ چیست؟ ایشان فرمودند: فرائض و واجبات خود را انجام بده و اگر یک زمانی فوت شده قضای آن را بجا بیاور. حرام ها را ترک کرده و تا آنجا که می توانید به صفات اخلاقی خوب مزین شوید. بعد ایشان فرمودند: اگر اینچنین شد دیگر برای فرد فرقی ندارد که چه زمانی مرگ فرا برسد. برای چنین شخصی مرگ ناگهانی به معنای غافلگیرانه معنا ندارد. چون همیشه آماده است و غافلگیر نمی شود. قال علی علیه السلام: فَتَزَوَّدُوا فی ایامِ الْفَناءِ لِایامِ البَقاءِ، قَدْ دُلِلْتُمْ عَلَی الزَّادِ وَ امِرْتُمْ بِالظَّعْنِ وَ حُثِثْتُمْ عَلَی الْمَسیرِ، فَانَّما انْتُمْ کرَکبٍ وُقُوفٍ، لا یدْرُونَ مَتی یؤْمَرُونَ بِالسَّیرِ [نهج ‏البلاغه، خطبه 156 به ترتيب فيض ‏الاسلام و 157 به ترتيب صبحى‏ صالح] پس در این ایام فانی برای ایام باقی زاد و توشه فراهم کنید، خداوند زاد و توشه مورد نیازتان را معرفی نموده است و به کوچ کردن فرمانتان داده است و با سرعت به حرکت افتاده اید و شما همچون کاروانی هستید که در جایی توقف کرده اید و نمی دانید چه وقت دستور حرکت به شما داده می شود. ... وَ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیرَ الزَّادِ التَّقْوی وَ اتَّقُونِ یا أُولِی الْأَلْبابِ [بقره 197] و زاد و توشه تهیه کنید که بهترین زاد تقوا است، و از من بیم داشته باشید ای صاحبان خرد. از حضرت امیر علیه السلام پرسیدند: استعداد موت و زاد و توشه آن چیست؟ حضرت پاسخ دادند: اداءُ الْفَرائِضِ وَ اجْتِنابُ الْمَحارِمِ، وَ الْاشْتِمالُ عَلَی الْمَکارِمِ، ثُمَّ لایبالی اوْقَعُ عَلَی الْمَوْتِ امْ وَقَعَ الْمَوْتُ عَلَیهِ [بحارالأنوار، ج 71، ص 263] انجام واجبات و پرهیز از محرمات و همراهی با مکارم اخلاقی و باک نداشتن از این که سراغ مرگ رود یا مرگ به سراغ او آید و او را ملاقات کند. آن حضرت در ضمن خطبه‌ای به مردمان چنین سفارش فرموده است: أُوصِیکُمْ بِذِکْرِ الْمَوْتِ وَ إِقْلاَلِ الْغَفْلَةِ عَنْهُ... (نهج البلاغه، خطبۀ ۱۸۸) شما را به یاد کردن مرگ و کاستن بیخبری‌تان از آن سفارش می‌کنم.

وسائل قرب بخدا : «و قرب فیه وسیلتی الیک من بین الوسائل» خدایا در بین وسائل آن وسیله ‌ای که من را زودتر به تو می‌رساند به من نزدیک کن . «وسیله» به‌معنی «تقرّب جستن» و یا چیزی است که باعث تقرب می ‏شود و یا نتیجه ‏ای که از تقرب حاصل می ‏گردد. و به این ترتیب، «وسیله» مفهوم بسیار وسیعی دارد که هر کار نیک و شایسته‏ ای را شامل می‏شود، و هر صفت برجسته، در مفهوم آن درج است؛ چرا که همه این‌ها موجب قرب پروردگار است . وسایلی که انسان را به سوی خداوند می‌کشاند، کم نیست، لکن بدیهی است که همه وسایل از یک میزان اهمیت و قوت برخوردار نیستند و طبعا به یک اندازه انسان را به خدا نزدیک نمی‌کنند. و از آن جا که شوق دیدار محبوب لحظه ای محب را به حال خود رها نمی‌کند و او را وادار می‌کند که هر چه زودتر و بهتر به وصال محبوبش نائل شود، لذا دلداده خداوند نیز به دنبال وسیله ای می‌گردد که او را به بهترین وجه به قرب خدا برساند. لذا در این دعای شریف از خداوند متعال می‌خواهیم که در بین وسایل، آن وسیله ای را که با توسل بدان راه به سوی پروردگار نزدیک می‌شود، به ما معرفی و توسل بدان را توفیق دهد . وسیله در اصل به معنای تقرب جستن یا چیزی است که از روی علاقه و رغبت سبب تقرب به دیگری می‌شود. نویسنده الهی‎نامه اظهارکرد: شفاعت پیامبران، امامان و صالحان نیز یکی از مصادیق وسیله است که سبب تقرب انسان به خدا می‌گردد.وی گفت: بنابر آن‌چه در روایات ذکر شده ‌است وجود مقدس پیامبر اکرم (ص) و ائمة معصومین(ع) وسیله ‌ای برای تقرب جستن به خداوند هستند و با توسل ایشان می‌توان به قرب الهی رسید . منظور از وسیلتی چه می‌باشد؟ همان طور که می‌دانیم در آخرت از تک تک اعضای بدن انسان، سوال خواهد شد که آیا در مسیر طاعت الهی بوده‌ اند یا نه که با توجه به آن در می‌یابیم شاید منظور از «وسیلتی» در این دعا همان اعضا و جوارح انسان باشد که از خداوند می‌خواهیم که وسایل (اعضا و جوارح) ما را نزدیک خود سازد. یعنی اعضا و جوارح ما را تابع و فرمان بردار ذات اقدسش گرداند نه تابع شیطان ملعون و رانده شده از درگاهش، که اطاعت و فرمانبرداری از ذات اقدس خداوند مساوی با سعادت جاودانی است، اما نافرمانی از ذات اقدس او شقاوت ابدی است. که ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم تمام اعضا و جوارح ما را تابع دستوراتش نموده و از شیطان ملعون دور سازد . وسائلی که بخواهیم به خدا نزدیک شویم : ۱-رحمت خدا،۲-عبادت خدا،۳-پیامبر الهی،۴- ائمه اطهار(ع)،۵-قرآن، احادیث و کتب،۶-عالم و اساتید دینی،۷-دعای پدر و مادر،۸- دوست خوب . علی علیه السلام در خطبه 110 نهج البلاغه : بهترین وسیله‏ ای که بندگان با آن به درگاه خدا تقرب می‏جویند، ایمان به خدا، برپا داشتن نماز، اداء زکات، روزه ماه رمضان، حج و عمره، صله رحم، انفاق و بخشش در راه خدا در نهان و آشکار، و تمام اعمال نیکی است که انسان را از سقوط و پستی نجات می‏دهد . بهترین وسیله هم اهل بیت(ع) هستند. یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ وَجَاهِدُوا فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ [مائده 35] ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید! و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید .

يَا مَنْ لَا يَشْغَلُهُ إِلْحاحُ الْمُلِحِّينَ. ای آنکه سرگرمش نکند اصرار و سماجت اصرارکنندگان.

http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/sirozsidoaa5.htm

http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/sirozsidoaa5.pdf

http://dl.hodanet.tv/ebookmobile/sirozsidoa.apk