دکتر انشاءالله رحمتی - بخش سوم و پایانی
نظریه حس اخلاقی کانت یک نظریه معروف در فلسفه اخلاق به نام «حس اخلاقی» را نیز نقد میکند. او میخواهد تجربه را از اخلاق جدا کند و اخلاق را مجرد از تجربه در نظر بگیرد. قبل از کانت دو گروه فیلسوف عقلگرا و تجربهگرا داریم. برجستهترین فیلسوفان عقلگرا، دکارت، لایبنیتس، اسپینوزا و مالبرانش هستند و برجستهترین فیلسوفان تجربهگرا جانلاک، بارکلی و هیوم. فیلسوفان عقلگرا چندان در مباحث اخلاقی حضور ندارند. حتی اسپینوزا که عنوان مهمترین کتابش اخلاق است، بحث آن فلسفه اخلاق به معنای حقیقی نیست، بلکه نوعی فلسفه […]دکتر انشاءالله رحمتی - بخش دوم
منطق اخلاق کانت و اخلاق خودآیین این است که: «غایت» «وسیله» را توجیه نمیکند؛ یعنی اگر غایتی داریم ولو مقدس و الهی، نمیتوانیم از هر وسیلهای برای نیل بدان استفاده کنیم؛ اما انسانی که مثلا برای پیشبرد اهدافش دیگران را وسیله قرار میدهد، نوعاً به منطق «احتیاط» عمل میکند. کانت میگوید اگر درباره چنین کسی بخواهید داوری اخلاقی کنید، «قطعا تصور خواهید کرد که او یا شما را به تمسخر گرفته یا مشاعرش را از دست داده است!» نقد دومی که کانت مطرح میکند و باز دگرآیینی را نقد […]جیمز بر - ترجمه هما کریمیراد - بخش سوم
لورنس استدلال کرد دولت بریتانیا میبایست از حضور اعراب در کنفرانس صلح حمایت کند. این درخواست سریعا به سسیل در وزارت خارجه رسید. وی با نگرانی ابراز داشت: «از نظر بینالمللی، و بهویژه به دلیل حضور امریکا، قطعا با مشکلات جدی روبرو خواهیم شد. بسیار مهم است که فرد عربی را وارد کنیم که حتما طرفدار مدعای ما باشد.» کرزن ـ رئیس کمیته ـ نیز به همین ترتیب اقناع شد: «ما میبایست روی نقش حق حاکمیت به دلیل ارزش بالای آن، کار کنیم؛ زیرا در اعماق وجودمان میدانیم که […]دکتر انشاءالله رحمتی - بخش اول
در سال ۱۳۹۸، درسگفتارهایی در موضوع «فلسفه اخلاق»، طی ۴۱ جلسه به همت «مجمع فلاسفه ایران»، به صورت هفتگی برگزار شد. در این جلسات توفیق داشتم که پارهای مباحث این رشته مهم و تأثیرگذار را بر مبنای دانشنامه فلسفه اخلاق(ویراسته پل ادوارز و دونالد بورچرت) تدریس کنم. آنچه در پی میآید، مباحثی است که در آن جلسات عرضه شده است. تهیه و تنظیم: سمانه عرفان. مقدمه فلسفه اخلاق کانت ذیل «وظیفهگرایی» قرار میگیرد. در اینجا میکوشم نظریه کانت را عمدتا بر مبنای اثر اصلی او در زمینه فلسفه اخلاق، […]جیمز بر - ترجمه هما کریمیراد - بخش دوم
لوید جرج حساب میکرد چون امریکاییها علیه عثمانی اعلان جنگ نکردهاند، پس ویلسون حق دخالت بیشتر در خاورمیانه را ندارد؛ اما بهزودی روشن شد که زیادی خوشبین است. پس از آنکه ویلسون روزنامهنگاران را به طور خلاصه در جریان رویکرد و قصد خود در کنفرانس صلح قرار داد، اخباری به لندن رسید که او «سخت با بهرهبرداری بریتانیا از گفتمان صلح» مخالف است و به طور اخص «مخالف آن است که فلسطین و بینالنهرین» تحتالحمایه بریتانیا قلمداد شود. چنین نظریاتی امید لوید جرج را در به دست گرفتن کنترل […]دکتر حسن بلخاری ـ رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
فلسفه زیباییشناسی هگل (گئورگ ویلهلم فریدریش هگل: ۱۷۷۰ ـ ۱۸۳۱) در اثر بسیار مهم «درسگفتارهایی پیرامون فلسفة زیباییشناسی» که برخی ناشران انگلیسی با عنوان philosophy of fine Aft چاپش کردهاند، از جمله انتشارات Themmes در سال ۱۹۹۹، (در حالی که عنوان اصلی آن «فلسفه زیباییشناسی» است philosophie der Asthetik و نه «هنرهای زیبا») به بحث و تعمقی شگرف در باب برخی مکاتب و ابواب هنری می پردازد. مباحث این کتاب چهار جلدی که مجموعه درسگفتارهای این فیلسوف بزرگ آلمانی در دانشگاه برلین است، از سال ۱۸۲۳ آغاز و در […]جیمز بر - ترجمه هما کریمیراد - بخش اول
در میهمانی شام ۶ اکتبر ۱۹۱۸، لوید جرج ـ نخستوزیر بریتانیا ـ به فکر نحوه تجزیه عثمانی بود. اگر امپراتوری بریتانیا میخواست نیروی برتر دریایی جهان باشد، «داشتن کنترل بیقید و شرط بر بیشترین مقادیر نفتی ممکن» برایش حیاتی بود. پس به سربازان بریتانیایی دستور داد موصل را بگیرند تا متحدان را در عمل انجام شده قرار دهد. تنها یک ماه پس از رسیدن لورنس و اعراب به دمشق، و چهار روز پس از متارکه با عثمانی، در روز ۳ نوامبر، سربازان بریتانیایی شهر را اشغال کردند. اساس کار […]دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی
امروز هشتادمین سالروز درگذشت بانوی شعر ایران، رخشنده اعتصامی (۲۵ اسفند ۱۲۸۵ ـ ۱۵ فروردین ۱۳۲۰) متخلص و معروف به «پروین» است که بهراستی در طی این مدت نه چندان کوتاه چونان اختری تابنده در سپهر شعر پارسی درخشیده است. نوشتار حاضر بخشی از کتاب ارجمند «با چراغ و آینه» (چاپ اول: ۱۳۹۰) است که به بررسی ادبیات معاصر میپردازد، ولی به همین حوزه محدود نمیماند و بخشی از تاریخ سیاسی و اجتماعی این دیار را نیز در بر میگیرد. * با کمترین عمر و کمترین مجال برای شعر […]ملک الشعرای بهار
در این روزها یکی از دوستان گلدستهای از ازهار نوشکفته به دستم داد و منتی بر گردنم نهاد، دستم از آن رنگین گشت و دامنم مشکآگین، بوی گلم چنان مست کرد که دامنم از دست برفت! این گلدسته روحنواز عبارت بود از قصاید و قطعات شاعره شیرینزبان معاصر، خانم پروین اعتصامی که بهتازگی از طبع برآمده و نخستین بار مباشر طبع آن دیوان، حقیر را به مطالعه آن آشنان ساخت. ملاحظه چند صفحه از این دیوان و مشاهده سبک متین و شیوه استوار و شیوایی بیان و لطافت معانی […]بازنویس بخشی از نامة شصت سال پیش استاد فقید خسروشاهی به آقای حجتی کرمانی
یادآوری: از آن رو که پارهای از خوانندگان نتوانستهاند دستخط مرحوم خسروشاهی را بخوانند، بازنویس بخشی از آن نامه، برای مطالعة خوانندگان علاقهمند تقدیم میشود. موارد غیرضروری حذف شد. هوالعزیز عزیز برادرم آقای حجتی السلام علیکم و رحمةالله و برکاته. امیدوارم که سلامت باشید. دو مرقومه از شما زیارت شد که در هر دو از بندة حقیر، اظهار لطف فرموده و مقاله خواسته بودید، اینک اجابةً لامرکم مقالهای ارسال شد. البته اصلاح خواهید فرمود! ولی امید است که مطالب و رئوس آن، تغییر نیابد. و امید است که مورد پسند […]
https://www.ettelaat.com/?cat=34&paged=14
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: نظرها و اندیشه ها