کار کردن نزد کسی که درآمدش حرام است[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : آیا کار کردن نزد شخصى که درآمدش از پول حرام است، جایز مى باشد؟پاسخ : اگر یقین داشته باشید که مزد شما را از پول حرام مى دهد، جایز نیست.

شراکت کارگزاران دولت با شرکت های سرمایه گزاری[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : چنانچه شرکتى، با این هدف که از موقعیّت شغلى کارگزاران دولت، یا بانکها براى کسب امتیازات مالى و پشتیبانى از برنامه هاى خود بهره مند شود، کارمندى را به عنوان عضو هیئت مدیره شرکت معرّفى، یا انتخاب نموده، و با واگذارى سهام در سرمایه شرکت شریک نماید، و آن شخص نیز به هر ترتیب از قصد شرکت آگاه باشد، آیا حقوقى که از طرف شرکت به وى پرداخت مى شود، یا اصل سود سهامى که از طریق مذکور به نام او ثبت گردیده، براى گیرنده حلال است؟ حقوقى که شخص مذکور از مؤسّسه اصلى متبوع مى گردد چه حکمى دارد؟پاسخ : چنانچه برنامه جدید مزاحمتى با کار قبلى نداشته باشد، و برخلاف مقرّرات و تعهّدات او نباشد، هر دو حقوق براى او حلال است.

ثبت حضور برای کارمندان غایب در محل کار[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : برخی همکاران بنده به دلیل تمام شدن مرخصی سالانه خود به صورت غیر قانونی به مرخصی رفته و کارت ورود و خروج آن را دیگر همکاران هر روز برای او می زنند، به صورتی که فرد در خارج از شرکت است ولی حضور او ثبت شده است. سوال اول اینکه حقوقی که فرد از این راه دریافت می کند چه حکمی دارد؟ آیا کل حقوق دریافتی آن ماه حرام است و یا فقط حقوق روزی که مرخصی غیر قانونی بوده؟ سوال دوم اینکه عمل همکاران وی که کارت را می زنند چه حکمی دارد؟ آیا آنها در گناه و کسب درآمد غیر حلال سهیم هستند؟پاسخ : حقوق روزهایی که در مرخصی غیر قانونی بوده اشكال دارد و در مورد کار همکاران نیز آری، در گناه او قطعاً شریک هستند.

کار کردن در شرکتی که به طور غیر قانونی تأسیس شده[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : کار کردن و حقوق گرفتن از شرکتی که کار غیر قانونی نمی کند اما به واسطه رانت و برخی اقدامات غیر قانونی تأسیس شده چه حکمی دارد؟پاسخ : تاسیس آن کار خلافی بوده ولی اگر در حال حاضر اعمال خلافی انجام نمی دهند کار کردن و حقوق شما مانعی ندارد.

حقوق کارگرانی که به وظیفه خود عمل نمی کنند[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : اگر نگهبانى به وظیفه خود عمل نکند (مثلا سر وقت در محلّ پست خود حاضر نشود) آیا پولى که مى گیرد و غذایى که مصرف مى کند، اشکال شرعى دارد؟پاسخ : هر کارگر و کارمندى به وظیفه اش عمل نکند، حقوق او اشكال دارد.

دروغ گفتن کارگر با اجبار کارفرما[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : این جانب مدّتى است که در یکى از باجه هاى مخابرات مشغول به کار هستم. کارفرمایم معتقد است که از نرخهاى مخابرات بیشتر باید گرفت. کار دیگرى که انجام مى دهیم، خدمات فورى است; مثلا کارهایى از قبیل خلافى ماشینها باید زود گرفته شود، ولى به دلایلى زود انجام نمى شود. وى مى گوید: «ارباب رجوع را با دروغ بفرست تا بروند» حال اگر من دروغ بگویم، گناه کرده، و به خلق خدا نیز ظلم نموده ام، و اگر راستش را بگویم، ارباب رجوع با من درگیر شده، کارم را هم از دست مى دهم. مشکل دیگر این است که اگر کسى تلفن بزند و مبلغ آن 27 تومان شود، به خاطر نبودن پول خُرد، مجبور هستم 30 تومان بگیرم. حکم شرع درباره این مسائل چیست؟پاسخ : چنانچه نتوانید کارفرما را متقاعد کنید که طبق قوانین و مقرّرات عمل شود، آن کار را رها کنید، و به دنبال کار مشروعى باشید. ان شاء الله خداوند به شما کمک خواهد کرد.

حکم شرعی مشاغلی که مستلزم لمس و نظر بدن بیمار است[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : مشاغلى چون دندان پزشکى، زایمان، جرّاحى و مانند آن مستلزم نظر و لمس بدن بیمار است. حکم شرعى آن چیست؟ آیا تفاوتى بین صورت ضرورت و غیر آن هست؟ معیار ضرورت چیست؟پاسخ : این گونه امور فقط در صورت ضرورت جایز است، و معیار ضرورت تشخیص عرف عام و صالح است.

اجبار کارمندان به انجام تست اعتیاد[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : آیا مسؤول حراست یک اداره مى تواند فردِ مسلمانِ نماز خوانِ شیعه دوازده امامى را جهت تست اعتیاد بالاجبار وادار نماید که به طور ایستاده و بدون آب و طهارت در شیشه اى ادرار نماید؟پاسخ : آزمایش عدم اعتیاد نیازى به چنین کارهایى ندارد، و هیچ کس نباید دیگرى را به این گونه کارها مجبور کند.

گرفتن حق دلالی[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : حق دلالی حلال است؟پاسخ : در صورتیکه کاری بر خلاف مقررات و قوانین شرع و قوانین جاری مملکت و مصالح کشور نکند اشکالی ندارد.

اشتغال زنان در مشاغل اجتماعی[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : از قدیم الأیام کار در خارج خانه بر دوش مردان بوده است. اکنون به خاطر جهل بعضى از مردان، برخى از مشاغل اجتماعى را، که نیاز به بودن زن نمى باشد، به آنها محوّل کرده اند. آیا صحیح است که بعضى از زنان، مشاغل مردان را بدست بگیرند، در حالى که طبیعت براى هر یک از زن و مرد، مشاغل مختصّ به خود را قرار داده است؟پاسخ : اشتغال زنان به کار، با حفظ جهات شرعى، حرام نیست. ولى بى شکّ مساله تربیت فرزندان براى زنان مهمتر است.

کار کردن مسلمان در کلیسا و معابد اهل کتاب[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : مسلمان اگر در محیط کلیسا و معابد اهل کتاب با دریافت مزد کار کند چه اشکالی دارد؟ البته کارهای جزئی مثل نگهبانی، رانندگی، نقاشی، باغبانی که در عین حال عقیده مسلمانی خودش را هم نگه می دارد.پاسخ : اشکالی ندارد ولی بهتر است در غیر مقام ضرورت این کار را نکند.

دریافت کرایه بر خلاف مبلغ مصوب تاکسیرانی[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : سازمان تاکسیرانى جهت هر مقصدى مبلغى را به عنوان کرایه مشخّص نموده است. حال اگر عرف جهت همان مقصد مبلغى مغایر با نظر سازمان در نظر بگیرد، آیا مى توان طبق عرف عمل کرد؟پاسخ : چنانچه سازمان مذکور یک سازمان رسمى است، باید به نرخ آن عمل کرد.

درآمد کارخانه ای که با پول حرام تأسیس شده[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : من صاحب کارخانه ای بزرگ هستم که از پدرم به من ارث رسیده اما اساس و پولی که برای بنیان گذاری این کارخانه هزینه شده از راه حرام بوده. پس از مرگ پدرم من تمام سود و درآمد کارخانه را تا به امروز که تقریباً 22 سال می شود صرف امور خیریه کرده ام. حالا سوال من این است که اگر الان قصد داشته باشم که از درآمد این کارخانه استفاده شخصی کنم حرام است؟ آیا این کارخانه ممکن است برای من روزی حلال شود؟پاسخ : در صورتیکه حلال و حرام با هم مخلوط شده حکم مخلوط به حرام را دارد که اگر صاحبان آن را نشناسید و مقدار آن را ندانید آن اموال با پرداخت خمس حلال می شود.

پولی که صاحبان فروشگاه ها به مامور خرید ارگان ها می دهند[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : شخصى مأمور خرید یک شرکت است، و از مغازه خاصّى براى آن شرکت خرید مى نماید. البتّه اجناس آن مغازه ارزان تر از جاهاى دیگر است، و آن شخص در حدّ ممکن چانه مى زند. بنابراین خرید از آن مغازه به نفع شرکت مى باشد. ولى صاحب مغازه مبلغى به مأمور خرید مى دهد، که همیشه از آن مغازه خرید کند. گرفتن این پول چه حکمى دارد؟پاسخ : هرگاه آن پول از محل درآمد صاحب مغازه باشد، و اثرى روى قیمت اجناس خریدارى شده نگذارد، اشکالى ندارد.

مطالبه کرایه بیشتر از نرخ معمول یا مشخص شده[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : در بعضی از موارد که کرایه ماشین مشخص است و راننده ای تقاضای پول بیشتری می کند و اگر ندهیم می گوید راضی نیستم، در این موارد ما چه بکنیم؟ پول بیشتر بدهیم یا کرایه معمول را؟پاسخ : کرایه معمول کافی است؛ بیش از آن حق ندارد.

تماس ناخواسته دست راننده تاکسی با نامحرم[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : به هنگام گرفتن کرایه بطور ناخواسته و مکرّر، دستم با دست زنان نامحرم برخورد مى کند. حکم آن چیست؟پاسخ : حرام نیست; ولى سعى کنید چنین اتّفاقى نیفتد.

فروش اسلحه و لوازم شکار[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : بنده در کشور آمریکا زندگی میکنم و مالک یک فروشگاه هستم که در آن لوازم شکار، ماهیگیری و همچنین انواع اسلحه و فشنگ و چاقو و لوازم مربوطه فروخته می شود. با توجه به اینکه اگر از این لوازم خصوصاً اسلحه بصورت صحیح استفاده نشود ممکن است باعث آسیب رساندن به انسان های بیگناه یا حتی مرگ آنها بشود، حال می خواستم بدانم حکم شرعی این شغل در اسلام چیست و اگر شخصی با اسلحه و مهماتی که از بنده تهیه نموده شخص بی گناهی را بکشد بنده نیز شرعاً مقصرم یا خیر و از نظر شرعی درآمد بنده حلال است یا حرام؟ لازم به ذکر است که خرید و فروش اسلحه در اینجا امری قانونی است.پاسخ : با توجه به اینکه خرید و فروش اسلحه در آنجا قانونی است چنانچه به افراد بالغ و عاقل بفروشید، شما مسیولیتی ندارید.

اشتباه مکانیک در تشخیص عیب[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : شخصی مکانیک است، اگر تشخیص اشتباه دهد و مشتری قطعه ای اشتباه بخرد و پس از آن متوجه اشتباه خود شود آیا لازم است که مکانیک پول آن قطعه را به مشتری بپردازد؟پاسخ : آری، باید یا پول آن را بپردازد یا از او حلّیت بطلبد و یا به نحوی مصالحه کند.

اخراج کارمندان[احکام اصناف و مشاغل]

پرسش : شخصى 14 الى 15 سال است که در اداره اى خدمت مى کند، و چون استخدام شده، باید مبلغ معیّنى به او بدهند تا از آنجا برود. آیا مى توان او را اخراج کرد؟پاسخ : آرى در صورت تخلّف و نپذیرفتن تذکّرات، اخراج او بى مانع است; ولى حقّ و حقوق عرفى و قانونى او را باید پرداخت کرد.