گزارشی از تخلفات ریز و درشت نانوایی ها در مشهد بعد از اجرای طرح هوشمند سازی نانوایی ها

نان همچنان در تنور تخلفات؛ این بار خبازها

گروه اقتصاد/ در ابتدای اجرای طرح اصلاح یارانه‌ها، شاهد تخلفات فراوانی در اغلب نانوایی‌های شهر بودیم که باعث ایجاد صف‌های طولانی نان شده بود و با تدبیر مسئولان استانی و شهری و افزایش نظارت‌ها بعد از مدتی این مشکل رفع شد اما چند روزی است گزارش‌های مردمی حکایت از بازگشت دوباره صف‌های طولانی دارد.

به همین منظور به چند نانوایی در برخی مناطق مشهد سر زدم، قبل از ظهر بود و نانوایی‌ها از ساعت 11 شروع به پخت می‌کردند. هنوز چند دقیقه‌ای به 11  مانده بود که من جلوی یکی از این نانوایی‌ها ایستادم. یک مرد جوان و پیرمردی هم کمی دورتر از نانوایی روی پلۀ مغازه‌ای نشسته بودند. از پیرمرد پرسیدم: مگر نانوایی شلوغ می‌شود که زودتر آمده‌اید؟ گفت: «نمی‌خواهم معطل شوم ولی خیلی شلوغ نیست»، با شروع به پخت پیرمرد برخاست و سر صف قرار گرفت، بعد از چند دقیقه چند خانم و آقای دیگر هم آمدند و در خرید نان مشکلی وجود نداشت. در چند نانوایی دیگر این منطقه هم صف طولانی مشاهده نشد، فقط نانوایی سنگک کمی شلوغ‌تر بود و 10 نفر در صف بودند. نانوایی نان تنوری هم با این که ساعت نزدیک 12 بود پختی نداشت و خانمی که روپوش سفید به تن داشت به مرد میان سالی که برای گرفتن نان آمده بود گفت: «فقط سه تا نان از قبل داریم»، مرد میان سال گفت: «همان‌ها را بده می‌برم.» با چند شهروند که در مناطق دیگر ساکن هستند صحبت کردم و از اوضاع نانوایی‌ها در محدودۀ آن‌ها جویا شدم. یکی از این افراد مدعی بود نانوایی در منطقه صیاد شیرازی علاوه بر آن که شلوغ است، کارت‌خوان هوشمند نیز ندارد و درحالی که قیمت روی بنر جلوی در 1400 تومان است، هر نان را به قیمت 2500 تومان می‌فروشد.

شهروند دیگری به نانوایی منطقه نامجو اشاره کرد و گفت: «در چند روز گذشته شلوغ بوده و برای گرفتن نان مجبور شدم بیش از یک ساعت در صف بایستم.» در گفت و گویی دیگر، یکی از شهروندان مدعی است نانوایی بولوار پیروزی نان‌ها را در بسته‌های 5 تایی، بسته‌بندی می‌کند و به مغازه‌ها می‌فروشد. فرد دیگری نیز می‌گوید که شاهد صف‌های 10 متری در قاسم آباد بوده و در انتهای یکی از خیابان های این منطقه برای خرید نان مجبور شده است حدود یک ساعت در صف بایستد. در تماس با یکی از نانوایی‌ها علت شلوغی و صف‌های طولانی را سؤال کردیم که صاحب نانوایی در پاسخ گفت: «همه جا الان شلوغ است و پخت در نانوایی تنوری زمان‌بر نیز است، علاوه بر آن در گذشته آرد از روستاها می‎آمد برای فروش به آزادپزها، کسی هم گیر نمی‌داد، الان سخت‌گیری بیشتر شده و جریمه‌ها سنگین است، در نتیجه هر کسی مجبور است فقط سهمیه خودش را پخت کند، قبلا شما آرد کم می‌آوردی، کیسه‌ای

 10-20 تومان گران‌تر می‌خریدی و پخت می‌کردی و جواب مشتری را می‌دادی، الان یک میلیون جریمه می‌کنند؛ از طرفی آزادپزها توانایی خرید آرد را ندارند به همین دلیل پخت کمتری دارند.»

چرایی شلوغی برخی نانوایی ها

رئیس اتحادیه نانوایان مشهد در گفت و گو با خراسان رضوی علت شلوغی بعضی نانوایی‌های مشهد را بالاتر بودن کیفیت نان آن‌ها دانست و گفت:  آن‌ها مشتری بیشتری دارند و ساعت کارشان را اضافه کرده‌اند تا بتوانند آرد بیشتری بگیرند و مشتری بیشتری داشته باشند، البته در بعضی مناطق نیز کمبود نانوایی است به ویژه مناطق برخوردار که قیمت املاک بالاست و تعداد نانوایی کم است،طبیعی است. ولی در باره شلوغی غیرعادی گزارشی دریافت نکرده‌ایم.

باید به فکر افزایش سهمیه سرانه باشیم

او در بخشی دیگر از سخنانش علت را افزایش تقاضای مردم برای خرید اعلام کرد و گفت: به دلیل افزایش قیمت بسیاری از اقلام خوراکی از جمله برنج، نان مصرف بیشتری پیدا کرده و سرانه مصرف نان بیشتر شده است. وی سپس به حضور زائران از شهرهای دیگر در مشهد اشاره کرد و گفت: به هر حال استان باید به فکر این باشد که سرانه مصرف آرد را افزایش دهد.

کشتگر با رد ادعای این که محدود شدن خرید آرد از روستاها باعث کاهش پخت می‌شود گفت: الان دستگاه کارت‌خوان هوشمندی که در نانوایی نصب است میزان پخت و تولید را رصد می‌کند و نانوا می‌تواند بر مبنای آن و هماهنگ کردن پشتیبان و گرفتن فایل اکسل، همراه با پروانه کسب و نرخ نامه به جهاد کشاورزی مراجعه ‌کند. آن‌ها عملکرد نانوایی را بررسی می‌کنند، اگر عملکرد مشکل نداشته باشد و بیش از سهمیه پخت کرده باشد و مورد تأیید قرار بگیرد به اداره غله اعلام می‌شود و این واحد مشمول مازاد سهم خواهد بود یعنی اگر کسی مدارک و مستنداتش درست باشد و راستی‌آزمایی شود، آرد مازاد داده می‌شود، حالا وقتی قسمت دوم طرح اجرا شود سیستم بانک سپه یک سیستم نظارتی می‌دهد و این امکان را به وجود می‎آورد که بدانیم آن واحد دقیقا در چه زمانی چه مقدار نان و از چه نوعی فروخته است؛ برمبنای میزان سهمیه‌اش آیا همخوانی دارد یا نه؟

رئیس اتحادیه نانوایان مشهد اضافه کرد: هر فرد با هر کارتی که خرید کند، اگر با 10 کارت مختلف هم خرید کند، باز هم خرید نامتعارف شناسایی می‌شود چون معیار کدملی فرد صاحب کارت ‌هاست و نانوا از این طریق نیز نمی‌تواند تخلف کند.

چرا برخی نانوایی ها کارت خوان هوشمند ندارند؟

از کشتگر در باره چرایی مجهز نشدن بعضی نانوایی‌ها به دستگاه کارت‌خوان هوشمند سؤال کردم و او پاسخ داد: دستگاه برای 70-80 درصد نانوایی‌های مشهد نصب شده است، آن جایی که نصب نشده است دو علت دارد؛ یا صاحب نانوایی اجازه نصب نداده که ما آرد آن را به مرور زمان قطع می‌کنیم، بعضی موارد را هم قطع کرده‌ایم. گروهی دیگر هم هستند که مشکلات پروانه کسب دارند مثلا در تغییر و تحول مکان یا نام هستند یا مشکلات وراثتی و ... به هر صورت کارگروه آرد و نان مصوب کرده است هر کدام کارشان را پیگیری نکنند آردشان قطع خواهد شد، بهترین اهرم همین است.

فروش نان به سوپرمارکت تخلف است

 وی در باره فروش نان به مغازه به صورت بسته‌بندی گفت: نظارت عام با ماست ولی نظارت خاص با ما نیست و اتحادیه نمی‌تواند مستقیم این کار را انجام دهد. اما می‌توانیم فرم تخلف بزنیم و به اتاق اصناف یا جهاد کشاورزی ارجاع دهیم، متولی بازرسی جهاد کشاورزی است و در چنین مواردی اگر بررسی صورت بگیرد تخلف عرضۀ خارج از شبکه خواهد بود.

از رئیس اتحادیه نانوایان مشهد پرسیدم: رسیدگی به تخلف نانوایی نایب رئیس اتحادیه در چه مرحله‌ای است و آیا این فرد هنوز در سمت خود حاضر است؟  وی در پاسخ گفت: تخلف احصا و برخورد شد و مغازه‌اش در حضور فرماندار پلمب شد، این واحد حدود دو ماه پلمب بود و بعد از آن واحد برابر تعهدنامه با نرخ نامه شروع به فعالیت کرد و ایشان همچنان نایب رئیس اتحادیه هستند. برخورد با تخلف صنفی برای همه به یک شکل است ولی برخورد با شخص در اختیار اتحادیه نیست چون این افراد منتخب مردم هستند و در این زمینه سازمان صمت تصمیم‌گیرنده است.

فروش اجباری نان ممنوع!