سرنگوني دولت ساماني و پايه‏ گذاري حكومت "غزنويان" توسط "الب تكين" (24ربیع الاول350 ق)

سرنگوني دولت ساماني و پايه‏ گذاري حكومت "غزنويان" توسط "الب تكين" (350 ق) سامانیان (۲۶۱ - ۳۹۵ ق / ۸۷۴ - ۱۰۰۴ م) یکی از دودمان‌های ایرانی بودند که تقریبا بر تمامی سرزمین‌های خراسان، هیرکان، مکران، سیستان، خوارزم و کرمان حکومت کردند و باعث رشد و شکوفائی زبان فارسی دری شدند. خاندان سامانی از مردم بلخ و از نوادگان بهرام چوبین ساسانی بوده و آیین زردشتی داشتند، سامان خدا بنیان گذار اعلی خانواده از روشناسان محل و فرمانروای بلخ بود . اسد والی عربی خراسان در نیمه قرن هشتم با سامان دوست شد . سامان دین اسلام را برگزید و نام پسر خود را اسد گذاشت . پسران اسد اشخاص با کفایتی بودند و در قرن نهم عهد مامون عباسی به حکمرانی محلی فرارود و هرات برگزیده شدند. مانند: علی در سمرقند، احمد در فرغانه و الیاس در هرات . ابراهیم پسر الیاس بود که بعدها به سپهسالاری دولت طاهری ایران رسید . احمد حاکم فرغانه در ۸۷۴ فوت، و نصر پسرش در سمرقند جانشین او گردید. اسمعیل برادر نصر حاکم بخارا شد و همین شخص است که بعدها دولت حسابی سامانی را در سال ۸۹۲ بعد از مرګ نصر ګرفت و درسمرقند پایه ګذاشت . سامانیان ایجادگر دومین نو ایرانگرائی تاریخ تمدن ایران بودند و در شکل‌گیری فرهنگ، تمدن و دانش در ایران پس از اسلام نقش بسزائی دارند. در دوره سامانیان، زبان فارسی از پیشرفت و شکوفایی زیادی برخوردار شد. با آن که سامانیان در کارهای اداری زبان عربی را به کار می‌بردند و آن را شعار وحدت خلافت می‌شمردند، امکان آن را فراهم آوردند تا شاعران فارسی دری همچون رودکی «وفات در ۳۲۹ ق / ۹۴۰ - ۱ م» و دقیقی «حدود ۳۲۵ - ۷۰ ق / ۹۳۵ - ۸۰ م» از نخستین کسانی باشند که با گونه‌ای از زبان ملی خود که از تکمیل و آمیختن لهجه ‏های محلی گوناگون فراهم آمده بود مطلب بنویسند. این زبان در دربار سامانیان پذیرفته شد و سرانجام به عنوان زبان فارسی نوین گسترش پیدا کرد که با اندکی تغییرات آوایی تا زمان حاضر بر جای مانده‌است. فارسی نوین به خط عربی نوشته شد و رفته رفته هر چه بیشتر واژه‌های عربی به آن راه یافت که این امر تا اندازه ای نتیجه پیشرفت جهانی تمدن اسلام بوده‌است.

انقراض سلسله‌ سامانیان توسط ایلک خان - ساعت و تقویم روز ایران

انقراض سلسله‏ ی سامانيان توسط ايلك خان(389 ق) - راسخون

عبدالملک دوم سامانی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

سامانیان ؛ توسعه امنیت، علم و فرهنگ - کجارو

تشکیلات ولایتی دولت سامانی در ماوراءالنهر

انقراض دولت سامانیان | پایگاه جامع تاریخ

سامانیان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

انقراض سامانیان - تاریخ ایران

سقوط سامانیان - ویکی فقه

فروپاشی دولت سامانی

سامانیان - ویکی فقه

حکومت سامانیان

سلسله غزنویان

غزنویان - ویکی فقه

غزنویان در تاریخ ایران

غزنویان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

سامانیان و غزنویان - دیپلماسی ایرانی

همه چيز درباره «سامانيان و غزنويان» | ایبنا

غزنویان ؛ اولین سلسله ترک تبار در ایران - کجارو