مشاوره حقوقي آيا طفلي که به فرزندي قبول مي کنيم و براي او شناسنامه هم صادر مي شود از

خراسان - مورخ پنج‌شنبه 1393/06/27 شماره انتشار 18788

پرسش:

آيا طفلي که به فرزندي قبول مي کنيم و براي او شناسنامه هم صادر مي شود از پدر و مادري که نامشان در شناسنامه او ثبت شده، ارث مي برد؟ در صورتي که پدرخوانده اين طفل در وصيت نامه همه اموالش را به او ببخشد، آيا وصيت وي رسميت دارد و قابل اعتناست؟

پاسخ:

خير، فرزند خوانده از سرپرستان خود ارث نمي برد. فرزند خوانده از حيث حضانت و نفقه در حکم فرزند صُلبي (فرزند خوني يا بيولوژيک) است ولي فرزند خواندگي رابطه وراثت بين طرفين ايجاد نمي کند.

قبلاً و پيش از تصويب قانون حمايت از کودکان و نوجوانان بي سرپرست و بدسرپرست در سال ۱۳۹۲، در ماده 2 قانون سابق (قانون حمايت از کودکان بدون سرپرست مصوب 1353) تصريح شده بود که فرزند خواندگي از موجبات ارث نخواهد بود. اگر چه اين قانون به موجب قانون سال 92 نسخ شده ولي با توجه به مواد راجع به ارث در قانون مدني از جمله ماده861 اين قانون، کماکان فرزند خواندگي از موجبات ارث نيست. بنابراين فرزند خوانده از خانواده اي که سرپرستي وي را بر عهده گرفته  است، ارث نمي برد و خانواده مذکور نيز از او ارث نخواهند برد. از طرف ديگر، فرزند خوانده و خويشاوندان نسبي و سببي او از يکديگر ارث مي برند.

ماده 843 قانون مدني در مورد وصيت بيان مي کند: «وصيت به زياده بر ثلث ترکه نافذ نيست مگر به اجازه وراث و اگر بعض از ورثه اجازه کند فقط نسبت به سهم او نافذ است.» بنابراين هر فرد از جمله سرپرست فرزند خوانده مي تواند اموال خود را به نفع وي وصيت کند. اما در صورتي که ارزش اموال موضوع وصيت در زمان فوت، بيش از يک سوم ارزش کل اموال وصيت کننده باشد، وصيت نسبت به مازاد يک  سوم، صرفاً با تأييد و قبول ساير ورثه (وارثان) معتبر خواهد بود.

قانون حمايت از کودکان و نوجوانان بي سرپرست و بدسرپرست براي اطمينان از تأمين مالي فرزند خوانده در مواد 14 و 15 شرايطي وضع کرده است. براي صدورِ حکمِ سرپرستي، درخواست کننده بايد به تشخيص دادگاه بخشـي از اموال يا حقوق خـود را به کودک يا نوجـوان تحت سرپرستي واگذار کند. علاوه بر اين، درخواست کننده سرپرستي بايد متعهد شود که تمامي هزينه هاي مربوط به نگهداري و تربيت و تحصيل افراد تحت سرپرستي را تأمين کند و براي بعد از فوت نيز، خود را نزد يکي از شرکت هاي بيمه به  نفع کودک يا نوجوان تحت سرپرستي، بيمه عمر کند. همچنين به حکم ماده 19 قانون مذکور «در صورت فوت سرپرست منحصر يا سرپرستان که مشمول يکي از صندوق هاي بازنشستگي بوده اند، افراد تحت سرپرستي در حکم افراد تحت تکفل متوفي محسوب گرديده و تا تعيينِ سرپرستِ جديد از مزاياي مستمري وظيفه بازماندگان برخوردار خواهند شد.»

مشاوره حقوقي آيا تهيه جهيزيه قانوناً بر عهده پدر دختر است؟

خراسان - مورخ پنج‌شنبه 1393/06/27 شماره انتشار 18788

پرسش:

آيا تهيه جهيزيه قانوناً بر عهده پدر دختر است؟

پاسخ:

به حکم ماده 1106 قانون مدني «در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است.» و نفقه عبارت است از مسکن، خوراک، پوشاک و لوازم منزل که به طور متعارف با وضعيت زن متناسب باشد. ( ماده1107 قانون مدني) بنابراين تهيه و تدارک جهيزيه قانوناً به عنوان بخشي از نفقه بر عهده شوهر است ليکن طرفين مي توانند توافق کنند که تهيه جهيزيه يا بخشي از آن بر عهده زن يا شخص ثالث مثلاً پدر زن باشد. چنين توافقي بين طرفين آن، معتبر و لازم الاجراست. ماده 10 قانون مدني بيان مي کند: «قراردادهاي خصوصي نسبت به کساني که آن را منعقد نموده اند در صورتي که مخالف صريح قانون نباشد، نافذ است.»