با تاکید مجدد رهبر انقلاب بر توجه ویژه به توسعه سواحل مکران از اهمیت این منطقه گفتیم و در گفت وگو با معاون اقتصادی استانداری سیستان و بلوچستان، عضو کمیسیون عمران و نماینده خاش چالش ها و مشکلات آن را بررسی کردیم
مصطفی میرجانیان- سرزمینی که هر وجب از خاکش طلاست، بهشت مغفول، گنج پنهان شده در دل ساحل و...؛ این ها شاید بهترین توصیف هایی باشد که می توان برای سواحل مکران برشمرد. سال هاست که سرمایه گذاری در ایران و استفاده از ظرفیت های جغرافیایی به یک مسئله اساسی برای رشد اقتصادی تبدیل شده است. در شرایطی که رقبای ایران به دنبال افزایش سهم خود از ترانزیت منطقه هستند، اظهارات مسئولان و اشاره مجدد رهبر انقلاب به استفاده بیشتر از این سواحل نشان می دهد به‌رغم وجود ظرفیت‌های یادشده در منطقه مکران ، شاخص‌های توسعه این منطقه در سطح مطلوبی قرار ندارد. از سال 1387 و با تدبیر حکیمانه رهبر انقلاب این سواحل مورد توجه قرار گرفت و طبق دستور ایشان ، نیروی دریایی ارتش مامور شد کار توسعه را در این سواحل پرچمداری کند. روند توسعه ای که در برنامه ششم و هفتم به صراحت بر استفاده از این ظرفیت ها تاکید شده، تدوین سند توسعه مخصوص سواحل مکران را در پی داشته و حتی به تشکیل شورای توسعه سواحل مکران منجر شده است. روز گذشته رهبر انقلاب در دیدار تعدادی از فرماندهان نیروی دریایی ارتش، ایجاد فهم عمومی از دریا به‌عنوان یک زیرساخت اساسی را ضروری دانستند و افزودند: در چند سال گذشته بحث توسعه سواحل مکران مطرح شد و دولت‌ها هم از آن استقبال کردند اما پیشرفت جدی در این موضوع نیازمند فرهنگ‌سازی است. این در حالی است که دو روز پیش هم رئیس جمهور در سفر به جنوب شرق کشور گفت: امروز یکی از اولویت‌های دولت جبران عقب‌ماندگی‌ها در این منطقه و تبدیل سواحل مکران به مرکز اقتصادی و تجاری، نه فقط برای استان‌های هرمزگان و سیستانوبلوچستان، بلکه برای سراسر کشور است. حال سوال این جاست که سواحل مکران چه ظرفیت ها و اهمیتی دارد که این قدر مورد توجه بوده و این منطقه طی 14 سال گذشته چه روند توسعه ای داشته است؟ این گزارش را بخوانید.
درباره سواحل مکران و اهمیت آن چه می دانید؟
اگرچه در اخبار و گزارش‌ها بیشتر از سواحل سیستانوبلوچستان با محوریت بندر چابهار به‌عنوان سواحل مکران یاد می‌شود اما این سواحل با طول بیش از ۷۰۰کیلومتر علاوه بر سواحل چهار شهرستان جنوبی سیستانوبلوچستان یعنی دشتیاری، کنارک، چابهار و زرآباد، سه شهرستان ساحلی در هرمزگان یعنی جاسک، میناب و سیریک را هم شامل می‌شود که همه آنها به دریای عمان و آب‌های آزاد جهان راه دارند. مهم‌ترین ویژگی سواحل مکران این است که این سواحل و بنادر آن، به‌ویژه بندر اقیانوسی چابهار تنها مسیر ورود ایران به آب‌های آزاد جهان و واصل اقیانوس هند و کشورهای آسیای شرقی و هند و چین به آسیای میانه هستند. به همین دلیل بندرچابهار تنها بندر غیرتحریمی ایران هم بوده و هست، چرا که بسیاری از متحدان کشورهای غربی کالاهای تجاری خود را از طریق ایران و این مسیر که هم امن است و هم مقرون‌به‌صرفه، به دیگر کشورهای جهان به‌ویژه آسیای میانه انتقال می‌دهند. با نیم نگاهی به اهمیت سواحل مکران می فهمیم این سواحل ازیک‌سو به‌دلیل قرار گرفتن در خارج از خلیج فارس و تنگه هرمز، کمتر در معرض تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی قرار می‌‌گیرد و ازسوی دیگر به دلیل آن که دریای عمان بخشی از راه مواصلاتی خلیج فارس و مناطق نفت خیز آن با اقیانوس هند، دریای مدیترانه و اروپاست، ازنظر اقتصادی اهمیت بسیار زیادی دارد. از قابلیت‌ها و مزیت‌های اصلی این منطقه هم‌جواری آن با آب‌های آزاد بین‌المللی در مرزهای جنوبی کشور و هم‌جواری با دو کشور پاکستان و افغانستان است. علاوه بر این، اتصال دریای عمان و بندر چابهار در ساحل شرقی مکران به راهگذر بین‌المللی شمال ـ جنوب، نقش مهمی در مبادله کالا به شرق کشور و کشورهای آسیای مرکزی ایفا خواهد کرد. درواقع دسترسی بندر چابهار در سواحل مکران به آب های آزاد موجب شده است کشورهای آسیای مرکزی، هند، چین، افغانستان و حتی کشورهای اروپایی تمایل داشته باشند از این بندر برای انتقال کالاهای خود استفاده کنند. بنابراین، سواحل مکران جایگاه ویژه‌ای در گسترش مبادلات منطقه‌ای و بین‌المللی برای کشور دارد و در صورت فراهم شدن زمینه واردات و صادرات از این سواحل یا بروز بحران در منطقه تنگه هرمز یا خلیج فارس، از این منطقه می‌توان به‌عنوان جایگزین استفاده کرد.جدای از سواحل بکر، این منطقه یک ظرفیت بسیار مهم برای جذب گردشگر داخلی و خارجی دارد که می تواند آورده اقتصادی و اشتغال بالا به همراه داشته باشد.
مشکلات اولیه ای که در سواحل مکران حل نشده است
هر کشوری که بخواهد در مسیر توسعه و امنیت پایدار حرکت کند، باید ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی محیط جغرافیایی خود را به درستی شناسایی کند. یکی از مناطق بااهمیت در توسعه پایدار کشورها نواحی ساحلی مانند سواحل مکران است که برخی گزارش ها و اظهارنظرها از ضعف ها و کاستی های این منطقه حکایت دارد.موسسه مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران دریکی از آخرین گزارش های خود درباره شرایط سواحل مکران به ظرفیت های مغفول مانده این منطقه اشاره کرده است که بخش های مهمی از آن را می خوانید:
* اگرچه از سال 1390 طرح‌ها و پروژه‌های گوناگونی از جمله احداث مخازن ذخیر‌ه سازی نفت خام و میعانات گازی یا احداث پالایشگاه و صنایع پتروشیمی برای این منطقه تصویب شده تا با اجرای این پروژه‌ها جاسک به قطب نفتی کشور تبدیل شود، تاکنون در عمل موفقیتی در این زمینه به دست نیامده است، سرمایه‌گذاری قابل توجهی نیز در این بندر انجام نشده و اغلب پروژه‌ها در بلاتکلیفی به‌سر می‌برند.
* امکانات و موقعیت بندر چابهار در مقایسه با بندر جاسک بهتر است. 5 پست اسکله در بندر شهید بهشتی و 4 پست اسکله در بندر شهید کلانتری وجود دارد. از این تعداد اسکله، 6 پست اسکله کاربری چندمنظوره، یک پست اسکله کاربری نفتی و دو پست اسکله کاربری کالاهای عمومی دارد که در مجموع بندر شهید بهشتی و کلانتری 5/4 میلیون تن ظرفیت تخلیه و بارگیری کالا را در سال دارند. این گزارش که اواخر 99 منتشر شده، مدعی است که آخرین اسکله ساخته شده در این بندر مربوط به سال 1383 بوده و بعد از آن هیچ اسکله جدیدی به بندر چابهار اضافه نشده است.
* در بحث زیرساخت‌ها، بندر چابهار از یک فرودگاه کوچک با پروازهای محدود به نام فرودگاه کنارک برخوردار است که در فاصله 10 کیلومتری بندر چابهار قرار گرفته است. همچنین در خصوص حمل‌و‌نقل ریلی این بندر با ضعف بزرگی روبه‌رو بوده و آن نبود راه‌‌آهن مستقیم به بندر چابهار است. این موضوع سبب شده هزینه حمل و نقل مواد اولیه و محصولات، از این بندر بالا باشد و قیمت تمام شده کالاها در این بندر نیز بالاتر برود.
غیر از مسائل مطرح شده در گزارش موسسه ابرار معاصر که البته توضیحات مسئولان استانی بخشی از آن ها را رد می کند،بحث اسکان تا 10 میلیون نفر در این پهنه و ایجاد دو شهر جدید نیز مطرح بوده است که مسئولان مربوط این اطلاعات را دقیق نمی دانند و طرح اسکان را شامل حداکثر 2/2 میلیون نفر ذکر می کنند . علاوه بر این مباحث زیست محیطی نیز باید در این روند توسعه مورد توجه باشد .
معاون اقتصادی استانداری سیستان و بلوچستان: مدیریت واحدی در اداره سواحل مکران نداریم
دوسال از ابلاغ سند توسعه منطقه ساحلی مکران در افق 1415می‌گذرد اما برخی گزارش ها حکایت از آن دارد که بعد از این زمان هم این سند توسعه هنوز ابهاماتی دارد. سال 98 شورایی متشکل از معاون اول رئیس جمهور، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، وزیران امور اقتصادی و دارایی، کشور، راه و شهرسازی و نفت، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و... تشکیل شد تا به توسعه این مناطق مهم سرعت داده شود. اما شرایط کنونی این مناطق تجاری و اقتصادی چگونه است؟ به سراغ معاون اقتصادی استانداری سیستان و بلوچستان رفتیم. داود شهرکی به خبرنگار خراسان می گوید: «تا الان کارهای مهمی در سواحل مکران اجرایی شده است، مثلا اسکله های تجاری ما گسترش داشته ، میزان پهلوگیری کشتی ما بیشتر شده است و کشتی های با ظرفیت بیشتر از 60 هزارتن در این اسکله ها پهلو می گیرند. بخش زیادی از کالاهای اساسی قبلا از بندر امام به کشور وارد می شد و اکنون در حدود 5/1میلیون تن از بنادر سیستان و بلوچستان و سواحل مکران وارد می شود. در راه آهن چابهار- زاهدان حدود 60 تا 65 درصد پیشرفت فیزیکی داشته ایم و بخشی از آن هم دو هفته قبل افتتاح شد. تا پایان سال 1402 تمام این خط آهن افتتاح می شود تا در ترانزیت کالا از بنادر جنوبی و سواحل مکران به کار گرفته شود.
بدون حل مشکل مدیریت واحد تا 15-10 سال آینده هم سواحل مکران به اهدافش نمی رسد
او درباره پروژه هایی که هنوز عملی نشده هم می گوید: «مهم ترین موضوع در سواحل مکران زیرساخت های آن است. تا زیرساخت ها مانند خط انتقال گاز، راه آهن، تامین برق و... فراهم نشود، نمی توان پروژه های دیگر را اجرا کرد. تمرکز این سال ها بر زیرساخت ها بود، مثلا گاز تا پایان سال به مناطق جنوبی استان می رسد. راه آهن هم در حال تکمیل است و جاده ها،توسعه مرز و... را در دست تکمیل داریم. اما در تامین و شیرین سازی آب هنوز کار زیادی نکردیم. در صیادی لازم است که ظرفیت های بنادر صیادی را افزایش دهیم. باید کشتی سازی ها ، فراوری محصولات کنسروی، میگو و... را فعال کنیم و در توسعه صنایع آب بر مثل فولاد فعالیت بیشتری داشته باشیم. برای رسیدن به آن چه که رهبر انقلاب انتظار دارند، به بحث تامین اعتبارات زیرساخت ها و حضور بخش خصوصی نیاز داریم. تکمیل پروژه ها برنامه های دیگر را هم تحت الشعاع قرار می دهد. در سواحل مکران همچنان اعتبارات به کندی تزریق می شود. مهم تر از همه این ها مشکل مدیریت واحد این منطقه و تعدد سازمان ها ودستگاه ها را داریم، ازجمله منطقه آزاد، شورای توسعه سواحل مکران، بنادر و دریانوردی و... که هرکدام دیدگاه های مختلفی دارند. ما انتظار داریم سیاست گذار اصلی، شورای توسعه سواحل مکران و مجری این ها استانداری سیستان و بلوچستان و هرمزگان باشد. باید اجازه بدهیم که تصمیمات برای سواحل مکران به شکل استانی باشد چون تصمیمات ملی بدون در نظرگرفتن شرایط منطقه و اقتضای زمانی و محیطی گرفته می شود. در غیر این صورت با این روند و تخصیص اعتبارات قطعا تا 15-10 سال آینده هم نمی توانیم به اهداف سواحل مکران برسیم.»
عضو کمیسیون عمران و نماینده خاش: تامین نشدن اعتبار باعث عقب ماندگی در تکمیل زیرساخت های مکران شده است
در ادامه ،اسماعیل حسین زهی، نماینده خاش و عضو کمیسیون عمران به خراسان می گوید: «با توجه به تاکید رهبر انقلاب بر توسعه سواحل مکران ما قطعا در اولین جلسه کمیسیون عمران مشکلات این منطقه را مطرح می کنیم و قرار است به زودی اعضای کمیسیون به آن منطقه سفر کنند تا بازدید میدانی داشته باشند.75 درصد جمعیت جهان از سواحل مکران می توانند استفاده کنند و این منطقه می تواند به عنوان نزدیک ترین و بهترین جایگاه ترانزیت و واردات و صادرات کشورهای چین، هند، بنگلادش و... باشد . بنابراین دولت هم باید عنایت ویژه ای داشته باشد. در این چندین سال که رهبر انقلاب بر توسعه مکران تاکید کرده اند، همچنان مشکلاتی در این مناطق داریم. مثلا در توسعه سواحل مکران بحث دوبانده شدن جاده ها مطرح است که هنوز خیلی از کارها انجام نشده و برای راه آهن هم به اعتبارات نیاز داریم. چون زمانی راه آهن چابهار تکمیل و موجب پیشرفت منطقه می شود که این خط ریلی به خراسان وصل بشود. بنابراین لازم است از اعتبارات سواحل مکران در جاده ها، راه آهن و آب رسانی به این مناطق استفاده شود.»
استفاده از ظرفیت های عظیم دریا به فرهنگ عمومی در کشور تبدیل شود
دشمن چند مدل از مدل های براندازی را در اغتشاشات اخیر پیاده کرد؟
تاکید قالیباف بر توجه به مسائل دریاپایه در برنامه هفتم توسعه
آزادی ۷۱۵ نفر، ۴۸ ساعت پس از دستور قاضی القضات
فرش قرمز زیر پای آقای نخست وزیر
کنایه جالب آقای سخنگو به آلمان
مالکی: کشورهای غربی برای حقوق بشر استانداردهای دوگانه دارند/ اخراج سفیر آلمان با جدیت دنبال شود
«دِرب» انسان را با وجوه فراموش شده انسانیت آشنا می کند
مروری بر مجلات و روزنامه‌های امروز جهان/ از مرد بیمار اروپا تا برنده بزرگ جنگ اوکراین
ورود به همه ابعاد حوادث و اغتشاشات اخیر تأکید قوه قضاییه است
چند تیپ نظامی برای حفاظت از مرز با ایران در منطقه کردستان عراق تشکیل شده است؟
شهادت ۳ فلسطینی و مجروح شدن ۱۱ تن دیگر به ضرب گلوله نظامیان رژیم اسرائیل
استعفای دسته جمعی اعضای هیئت مدیره باشگاه یوونتوس!
ترکیب تیم ایران در مصاف احتمالی با آمریکا بر چه اساس مشخص می شود؟
باکیفیت‌ترین خاک دنیا در کدام جنگل هاست؟
کاهش میزان ذخایر ارزی عربستان طی ماه گذشته
چند تیپ نظامی برای حفاظت از مرز با ایران در منطقه کردستان عراق تشکیل شده است؟
شهادت ۳ فلنی و مجروح شدن ۱۱ تن دیگر به ضرب گلوله نظامیان رژیم اسرائیل
فیلم| سوت پایان حضور اسرائیل در جام جهانی!
صحبت‌های سرمربی آمریکا پیش از مصاف با تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی قطر
پیشنهاد شورای شهر تهران به دولت: در صورت برد ایران مقابل آمریکا چهارشنبه را تعطیل کنید!
پخش بازی ایران و آمریکا در سینماها مجوز گرفت
واکنش سرمربی آمریکا به تغییر پرچم ایران
ساعت و تاریخ بازی تیم‌های ملی ولز و انگلیس در مرحله گروهی جام جهانی قطر
صحبت‌های کارلوس کی‌روش در کنفرانس خبری بازی ایران و آمریکا
از دروغگو و ادعای بدون سند نگذرید آنها را فوراً احضار کنید
سوغات آلمانی برای کودک 9 ماهه ایرانی!(یادداشت روز)
بریتانیای کبیر ناتوان از تأمین خیار و گوجه!
ثبت پایین‌ترین نرخ بیکاری ایران در ۱۸ سال گذشته
امید همه ملت ایران تکرار پیروزی 1998 بر آمریکا
بدهی خارجی ایران ۳۰ درصد کاهش یافت
سرشبکه اصلی رسانه تروریستی ایران اینترنشنال در خوی دستگیر شد
هاآرتص: ایرانی‌ها حق دارند از اسرائیلی‌ها انتقام بگیرند
شهادت یک بسیجی در اصفهان تلاش برای دستگیری عوامل ترور ادامه دارد
در هیچ کشوری مردم نمی‌توانند با هر پوششی که دلشان می‌خواهد به خیابان بیایند
اخبارکوتاه
شهادت یکی از کارکنان سپاه در اصفهان
وقوع ۲۷ فقره آتش سوزی در جنگل‌های شمال طی یک هفته
پنهان کاری با وجود فضای مجازی محال است
آزادی ۷۰۹ زندانی با دستور ویژه قاضی القضات
تشییع پیکرهای ۴ شهید مدافع حرم در قم
وصول ۲۷۰ هزار میلیارد تومان مالیات در ۷ ماهه امسال
حجم نقدینگی در شهریور به ۵۵۹۴ هزار میلیارد تومان رسید
بهره‌برداری از پارک لجستیک محصولات کشاورزی؛ به زودی
وزارت جهادکشاورزی خواستار تشکیل شورای عالی خاک شد
تاکید ایران و امارات بر توسعه تجارت و سرمایه گذاری
سهمیه ارزی کارت بازرگانی ۳ برابر شد
تامین ۶۳۰۰ هکتار زمین برای ساخت مسکن ملی
اولویت های مهم کشور در تدوین برنامه هفتم توسعه
کاهش هزینه انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور
یک مقام نفتی: صادرات بنزین ارزان به دلیل تعهدات ایجادشده قبلی است
بازار تقاضای بالگرد در ایران اشباع نیست
برگزاری نشست «نقش ادیان الهی در خروج از بحران‌های جهانی محیط زیست»
پیش‌نویس دستورالعمل برگزاری تجمع‌ها و راهپیمایی‌های قانونی تهیه شد
اخبار کوتاه مجلس
مخالفت طالبان با پیشنهاد «پوتین» برای تشکیل دولت فراگیر در افغانستان
عمار حکیم خطاب به بارزانی: عراق نباید گذرگاهی برای تهدید همسایگان باشد
۱۹۸ سازمان خواستار تحقیقات لاهه درباره جنایات اسرائیل در فلسطین شدند
وزیر دفاع ترکیه: به عملیات در سوریه تا ریشه کن کردن تروریست‌ها ادامه می دهیم
دبیرکل ناتو: اروپا به دلیل هزینه جنگ اوکراین دوران سختی پیش رو دارد
المسیره: ۵ میلیون یمنی در پی تجاوز ائتلاف عربستان آواره شده اند
اعتراضات کم‌سابقه علیه سیاست‌های دولت سراسرچین را فرا گرفت
معترضان چینی، برگه های سفید به نشانه اعتراض علیه سانسور در دست داشتند
کوتاه از سراسر جهان
اتحادیه اروپا: آمریکا در جنگ اوکراین به دنبال منافع خود است
«عفو بین‌الملل»: طالبان به شدت در حال نقض حقوق زنان افغان است
حمایت از ملت فلسطین و نفرت از اسرائیل در جام جهانی
رهبر کره شمالی: قدرتمند‌ترین نیروی اتمی جهان را تشکیل می دهیم
تلاش آمریکا و روسیه برای جلوگیری از حمله زمینی ترکیه به سوریه
وزیر خارجه عراق: روابط مستحکمی با ایران داریم
دیدار دبیر کل جنبش «نجبا» عراق با معاون وزیر خارجه روسیه در «مسکو»
تظاهرات مردم جمهوری چک علیه افزایش سرسام‌آور قیمت انرژی
کوتاه از سراسر جهان
اتحادیه اروپا خواستار توقف تخریب منازل فلسطینی‌ها توسط اسرائیل شد
کمیته بین‌المللی مفقودین: هزاران اوکراینی درپی جنگ روسیه ناپدید شده اند
سرانه آموزشی استان قزوین ۳ متر مربع کمتر از متوسط کشوری است
اخبار کوتاه
نیروگاه شازند همچنان بر مدار مازوت‌سوزی
فرونشست بناهای تاریخی« نصف جهان» ؛ از انکار تا هشدار
تولید ۱۹۰۰ کیلوگرم زعفران در آذربایجان شرقی
پایش تصویری تغییر کاربری اراضی کشاورزی شهرری
نقش‌آفرینی استان یزد در توسعه سواحل مُکران
اخبارکوتاه
برگزاری جشنواره خیّرین مدرسه ساز خراسان رضوی
بهره برداری از بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان گلستان اهواز
قانون کار و بیمه بیکاری اصلاح می شود
اخبار کوتاه
بزرگترین نیروگاه بیوگاز کشور در مشهد ساخته می شود
شهرستان ری بزرگترین قطب تولید محصولات کشاورزی و پروتئینی کشور است
ناوگان امدادی هلال احمر تا سال آینده مجهز می‌شود
عرصه ملی تخت فولاد اصفهان زیر ضربات تخریب‌ها جان می‌دهد
ممنوعیت کشتار دام‌های مولد در همدان
نگهداری جاده‌های مازندران سالانه به ۲۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد
سلامتکده طب سنتی در تبریز راه اندازی می‌شود
مشکل ۳۰ ساله اراضی شهرک عظیمیه قزوین رفع می‌شود
چشم‌انداز بحران افغانستان از منظری دیگر
سیاست خارجی عراق در دولت جدید و جایگاه آن در محور مقاومت
جوسازی علیه دولت جدید عراق و تهدید به تحریم
ارزیابی مناسبات آینده پاکستان و آمریکا
فرماندهی جدید ارتش پاکستان و چند سناریوی محتمل
نگاه راهبردی اردوغان به بوسنی هرزگوین
دلایل وقوع حادثه تروریستی در ترکیه
نگاهی به زرادخانه هسته‌ای کره شمالی
بازدارندگی هسته‌ای در سیاست خارجی چین
پیروی از معیارهای دوگانه و ایجاد خدشه در اعتبار سیاست خارجی آمریکا
آیا حزب جمهوریخواه از ترامپ عبور می‌کند؟
مسیر پیش روی تحریم‌ها علیه روسیه
جنگ اوکراین و افول جایگاه اروپا در نظم نوین جهانی
اوکراین، صحنه جنگ روایت‌ها
عقب‌نشینی روسیه از خرسون، اوکراین یک قدم به پیروزی نزدیک‌تر شد
تجربه آفریقای جنوبی چگونگی ترمیم و درمان یک جامعه زخم‌خورده
راهبردهای نخست وزیر جدید برای خروج انگلستان از بحران
آیا سیاست‌های اروپایی ایتالیا تغییر خواهد کرد؟
محرک‌ها و بازدارنده‌های درگیری فراگیر میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان
اهمیت و پیامدهای توافق گازی لبنان و رژیم صهیونیستی
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: گــزیــده خـبــرهــا و نـشـریــات
