آبادان از روزهاي اول جنگ، تا حدود يک سال، در محاصره نيروهاي نظامي بعثي بود. آماده کردن طرح يک عمليات منسجم و بزرگ براي شکستن حصر آبادان، چند ماه زمان برد. بالاخره با تصويب شوراي عالي دفاع، عمليات «ثامن الائمه» به عنوان اولين عمليات مشترک سپاه و ارتش، در ساعت 1 بامداد روز 5 مهر با رمز «نصر من الله و فتح قريب» شروع شد. عمليات ثامن الائمه که اولين عمليات بعد از عزل بني صدر بود، در پايان همان روز با پيروزي مطلق ايران به پايان رسيد و نيروهاي بعثي، گروه گروه تسليم شدند. از فرماندهان اصلي عمليات، شهيدان امير سرتيپ ولي ا... فلاحي، حسن باقري و حسين خرازي بودند. در اين عمليات 1800 نفر نيروي دشمن اسير و 160 دستگاه تانک و نفربر آن ها به غنيمت گرفته شد. آمار شهداي نيروهاي اسلام، 150 نفر و کشته هاي بعثي، 1500 نفر بود.
فرمانده شجاع سپاه خرمشهر بود. شهيد جهان آرا، پس از پيروزي انقلاب اسلامي، فرمانده سپاه پاسداران خرمشهر شد و همزمان جهاد سازندگي اين شهر را تأسيس کرد. او و ياران مبارزش، بدون سلاح و تجهيزات لازم، 34 روز از اشغال شهر توسط نيروهاي بعثي جلوگيري کردند و يکي از جاودانه ترين حماسه هاي تاريخ ايران را رقم زدند. شهيد جهان آرا، پس از شکست حصر آبادان، در يک سانحه هوايي، به شهادت رسيد.
عملیات ثامن‌الائمه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
عملیات ثامن الائمه یکی از عملیاتهای مهم در طی جنگ ایران و عراق است که با رمز نصر من الله و فتح قریب در محور آبادان - شرق کارون به صورت گسترده در تاریخ ۵ مهر ۱۳۶۰ به فرماندهی مشترک انجام شد و منجر به شکسته شدن حصر آبادان و بازپس گیری بیش از ۱۵۰ کیلومتر مربع از خاک ایران شد.[۱] [۲]
محتویات
آغاز جنگ تحمیلی و محاصره شهرآبادان
جزیره آبادان در دورترین نقطه جنوب غربی ایران، قرار دارد که از جنوب، آبهای خلیج فارس و از شمال و مشرق رودخانه‌های کارون و بهمنشیر و از غرب، اروندرود آن را در برگرفته‌اند. اروندرود در غرب آبادان تنها رودخانه قابل کشتیرانی ایران است که تا پیش از جنگ تحمیلی عراق، دو بندر بزرگ خرمشهر و آبادان از مسیر این آبراه به خلیج فارس و دریاهای آزاد متصل می شدند. آبادان به سبب وجود پالایشگاه نقش بسیار مهمی در صنعت نفت آن روز ایران داشت. خرمشهر نیز یکی از مهمترین بنادر مبادلاتی ایران محسوب می شد که از طریق راه آهن سراسری به سایر نقاط ایران متصل می شد.
پس از حمله عراق در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ و اشغال سریع بخشهایی از خاک ایران، خرمشهر مهمترین شهر بندری ایران پس از ۴۰ روز مقاومت، سرانجام با عقب نشینی نیروهای ایرانی به دست نیروهای عراقی افتاد. پس از سقوط خرمشهر، عراق تلاش کرد تا از طریق شرق کارون و شمال بهمنشیر، آبادان را نیز اشغال کند که با این وضعیت آبادان در یک محاصره ۳۳۰ درجه‌ای قرار می‌گرفت.
شرح عملیات ثامن الائمه
طرح عملیات ثامن الائمه در ۱۵ شهریور ۱۳۶۰، تکمیل و سرانجام در ساعت ۱ بامداد روز پنجم مهر ۱۳۶۰ نیروهای ایران با رعایت اصل غافلگیری کامل و پس از گسترش روی خط، به طور ناگهانی بر مواضع مقدم عراق هجوم برده و خاکریزهای اولیه عراق را بدون زد و خورد اشغال کردند.
با سپری شدن تاریکی، نیروهای هوایی طرفین وارد کارزار شده و هلیکوپترها نیز به پرواز در آمدند و پشتیبانی آتشهای توپخانه هر دو طرف با شدت هر چه تمامتر به مرحله اجرا در آمد، و عراق نیروهای احتیاط خود را در منطقه شمال محور ماهشهر آبادان وارد عمل نمود.
نیروهای ایرانی با وجود گرمای شدید، مقاومت سرسختانه عراق را در هم شکستند و بعد از ۴۲ ساعت تلاش مداوم لشکر ۷۷ خراسان، رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، گروه فداییان اسلام و نیروهای مردمی، عملیات با موفقیت کامل به پایان رسید و نیروهای عراق در منطقه عملیاتی خسارات سنگینی را متحمل شدند و جزیره آبادان از محاصره آنان خارج شد.
نتایج عملیات ثامن الائمه
۱) ساحل شرقی رودخانه کارون تصرف گردید.
۲) آبادان از محاصره یک ساله خارج شد.
۳) بیش از ۱۵۰ کیلومتر مربع از اراضی اشغال شده ایران آزاد گردید.
۴) تلفات این عملیات برای طرف عراقی: بیش از ۱۵۰۰ نفر کشته و در حدود ۲۵۰۰ نفر نیز به اسارت در آمدند. تعداد ۹۰ دستگاه تانک و نفربر، ۱۰۰ دستگاه انواع خودروی منهدم گردید و تعداد ۳ فروند هواپیما و یک فروند هلیکوپتر نیز سرنگون شدند. همچنین ۱۰۰ دستگاه تانک، ۶۰ دستگاه نفربر، ۳ دستگاه لودر و ۱۵۰ دستگاه خودرو به غنیمت گرفته شد.
۵) از نیروهای ایرانی ۳۰۰۰ نفر کشته و زخمی شدند و همچنین ۱۵۰ تانک٬ نه بالگرد تهاجمی از نوع بل ای‌اچ-۱ کبرا٬ دو بالگرد ترابری بوئینگ سی‌اچ-۴۷ شنوک٬ و سه بالگرد بل ۲۱۴ ایرانی منهدم شدند.
منابع
- «آشنایی با سالروز شکست حصر آبادان». همشهری آنلاین.
- «شکست حصر آبادان مبدا تحول استراتژیک جنگ بود». خبرگزاری مهر.
- محسن رشید، گزارشی کوتاه/ مرکزمطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ویرایش: مهدی انصاری، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیق جنگ، ۱۳۷۸، شابک: ۹۶۴-۶۳۱۵-۳۳-x
پیوند به بیرون
حصر آبادان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
- ۱ برنامه‌ریزی
- ۲ نبرد
- ۳ محاصره
- ۴ عملیاتهای ایران در دوره محاصره
- ۵ جستارهای وابسته
- ۶ منابع
- ۷ پیوند به بیرون
عملیاتهای دوره محاصره آبادان
- آشنایی با سالروز شکست حصر آبادان
- مقایسه حصر آبادان و استالینگراد
- سایت خبری تحلیلی صراحت - گردشگری جنگ
عمليات ثامن الائمه، شكست حصر آبادان - مركز تعليمات اسلامي ...
شکست حصر آبادان؛ طلیعه آزادسازی خونین‌شهر - خبرگزاری مهر ...
شکست حصر آبادان، نقطه عطفی در جنگ بود
افکارنيوز - پنجم مهر سالروز شکست حصر آبادان/فیلم
بهار نیوز - سالروز شکست حصر آبادان
شکست حصر آبادان
شکست محاصره آبادان به رویدادی در زمان جنگ ایران و عراق اشاره دارد که در پی عملیات بزرگ ثامن الائمه منجر به شکست محاصره شهر آبادان و آزادسازی بیش از ۱۵۰ کیلومتر مربع از خاک ایران شد.[۱] [۲] [۳]
پس از برکناری بنی صدر از فرماندهی کل قوا، امکان همکاری مشترک سپاه و ارتش میسر شد. در وضعیت جدید سپاه مجدداً طرح خود را که کامل تر نیز کرده بود به شورا عالی دفاع ارائه و آن را به تصویب رساند. این طرح سرانجام در ساعت یک بامداد ۵/۷/۱۳۶۰ با نام عملیات ثامن الائمه (ع) و با رمز «نصر من الله و فتح القریب» در سه محور دارخوین، فیاضیه و جاده آبادان - ماهشهر به اجرا درآمد. در این عملیات ۱۶ گردان از سپاه، ۱۳ گردان از ارتش و یک گردان از ژاندارمری به مصاف حدود ۳۰ گردان دشمن رفتند که تا ساعت ۱۴ ضمن شکستن محاصره آبادان، دو جاده مهم آبادان - اهواز و آبادان - ماهشهر را آزاد کردند. گفته می‌شود شهید حاج داود کریمی از فرماندهان مشهور جنگ، طراح اصلی طرح شکست محاصره آبادان بوده است.[۴] [۵] [۶]
منابع
- «آشنایی با سالروز شکست محاصره آبادان». همشهری آنلاین.
- «شکست محاصره آبادان». پایگاه حوزه.
- «شکست محاصره آبادان». خبرگزاری ایرنا.
- «محاصره آبادان در خاطرات شهید داوود کریمی». وبگاه قطره.
- «شکست محاصره آبادان». تبیان.
- «شکست محاصره آبادان مبدا تحول استراتژیک جنگ بود». خبرگزاری مهر.
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: هشت سال دفاع مقدس
