مشاوره حقوقي پدرم زنده هستند. به سه برادرم زمين مسکونى داده، ولى به من و

خراسان - مورخ پنج‌شنبه 1393/08/01 شماره انتشار 18816

پرسش:

پدرم زنده هستند. به سه برادرم زمين مسکونى داده، ولى به من و خواهرانم زمين نداده اند. تکليف ما چيست؟

پاسخ:

يکي از اصول مسلم در نظام حقوقي اسلام، اصل تسليط و حرمت (محترم بودن) مالکيت افراد است.

ماده 30 قانون مدني در مقام بيان اصل تسليط مقرر مي دارد: «هر مالکي نسبت به مايملک خود حق همه گونه تصرف و انتفاع دارد مگر در مواردي که قانون استثنا کرده باشد.»

مالک مي تواند در ملک خود هر گونه تصرفي کند و مانع تصرف ديگران در ملکش شود. مالکيت از کامل ترين حقوقي است که شخص مي تواند نسبت به مالي داشته باشد.از موارد استثناء بر قاعده تسليط، محجور بودن مالک است. محجور کسي است که نتواند به طور مستقل امور مالي خود را اداره کند.

قانونگذار براي حفظ حقوق محجور، وي را از تصرف در امور مالي خود منع کرده و تصرفات او را معتبر نمي شناسد. کودکان و ديوانگان محجور هستند. کسي که به هر دليل از جمله پيري از اداره امور مالي اش ناتوان شده، نيز محجور است.بنابراين در صورتي که پدر شما در صحت و سلامت عقل مي باشد، مي تواند اموال خود را به هر که صلاح مي داند ببخشد و اين امر قانوناً براي شما حقي نسبت به ساير اموال وي ايجاد نمي کند.رعايت عدالت در تعامل با فرزندان از تکاليف اخلاقي پدر و مادر است ليکن در برخي موارد، حکم قانون با حکم اخلاق متفاوت است. ممکن است امري اخلاقاً مجاز نباشد و قانوناً مجاز باشد يا بالعکس.

مشاوره حقوقي اگرزن و شوهر با تمام بچه هاي مجردشان به هر علتي فوت کنند و

خراسان - مورخ پنج‌شنبه 1393/08/01 شماره انتشار 18816

پرسش:

اگرزن و شوهر با تمام بچه هاي مجردشان به هر علتي فوت کنند و اصلاً بچه متاهل ديگري هم نداشته باشند و مرد هم وصيت نداشته باشد ثروتشان به برادر شوهر و بچه هاي او مي رسد. اگر اين مطلب درست است، براي اين که ثروت منقول و غير منقول در راه خير صرف شود، چه کاري بايد انجام داد؟

پاسخ:

در نظام حقوقي ما خويشاوندان نسبي (خوني) به سه طبقه تقسيم شده اند. در صورتي که شخص مرحوم در زمان فوت، هيچ خويشاوندي از طبقه بالاتر نداشته باشد، خويشاوندان طبقه بعد، اموال وي را به ارث مي برند. ماده 862 قانون مدني بيان مي کند:

«اشخاصي که به موجب نسب ارث مي برند سه طبقه اند: 1- پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد 2- اجداد و برادر و خواهر و اولاد آنها 3- اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آنها.» (به ترتيب به معناي عمو  ها و عمه  ها و دايي  ها و خاله  ها و فرزندان آنها)

زن و شوهر که در عقد نکاح دايم يکديگر باشند، نيز خويشاوندان سببي محسوب مي شوند و سهم مشخص خود را از اموال يکديگر به ارث مي برند.

در صورتي که متوفي در زمان فوت فرزندي نداشته باشد، سهم شوهر يک دوم و سهم زن يک چهارم و در صورتي که متوفي در زمان فوت فرزند داشته باشد، سهم شوهر يک چهارم و سهم زن يک هشتم کل اموال است.

بنابراين، در پاسخ به پرسش شما در صورتي که شخصي فوت کند و در زمان فوت همسري نداشته باشد و از طبقه اول (فرزند، فرزندزاده، پدر يا مادر) نيز خويشاوندي نداشته باشد، خويشاوندان طبقه دوم (پدر بزرگ و مادربزرگ و برادر و خواهر و فرزندان آن ها) تمام اموال او را به ارث مي برند.هر شخص مي تواند براي حداکثر يک سوم اموال زمان فوت خود، وصيت نامه تنظيم کند. در اين صورت، اجراي وصيت نامه الزامي است.

اما اگر ارزش مورد وصيت بيش از يک سوم ارزش کل ماترک باشد، اجراي وصيت براي ميزان اضافه بر يک سوم، مشروط به رضايت وارثان مي باشد. به حکم ماده 843 قانون مدني: «وصيت به زياده بر ثلث ترکه نافذ نيست مگر به اجازه وراث و اگر بعض از ورثه اجازه کند فقط نسبت به سهم او نافذ است.»

براي اطمينان از اجراي دقيق و کامل وصيت نامه بهتر است با مراجعه به دفاتر اسناد رسمي، وصيت نامه رسمي تنظيم کنيد. همچنين فرد معتمدي را با آگاهي و رضايت وي به عنوان وصي (مامور اجراي وصيت نامه) تعيين کنيد.البته هر شخص تا زماني که زنده است مي تواند در چارچوب قانون در اموال خود هرگونه تصرفي بکند. به عبارت ديگر، مي توانيد اموال خود را در زمان حيات صرف امور خيريه کنيد.