فرصت روشنایی در دل خاموشی

در یادداشت تحلیلی خراسان، چرایی بسط خاموشی از تابستان به این روزها مسئله ناترازی انرژی و ۴ ملاحظه مهم در مدیریت قطع برق را بررسی کرده ایم.

از ابتدای هفته جاری قطعی برق پاییزه در نقاط مختلف کشور آغاز شده است. البته فعلا در بسیاری از شهرها یک یا دو روز در هفته هر بار به مدت دو ساعت و عموما در ساعات روز که نیاز چندانی به روشنایی نیست قطعی برق اعمال می شود تا از چالش کمبود برق در این مقطع از سال عبور کنیم. با این حال پس از تجربه قطعی برق در تابستان، اکنون ناترازی برق در حال بسط یافتن به دیگر ایام سال شده است و باید درباره تشدید این وضعیت در سال‌های پیش رو نگران بود.
اگر قطعی برق تابستانی را متاثر از روند فزاینده مصرف به دلیل گرما بدانیم و متغیر دمای هوا را در تشدید ناترازی برق تابستانی، متغیر اصلی بدانیم، درباره قطعی برق در فصول سرد، علاوه بر متغیر دما که به طور غیرمستقیم از طریق ناترازی گاز بر روند خاموشی اثر می‌گذارد، متغیرهای دیگر و سایر ناترازی های انرژی را نیز باید در نظر بگیریم.
در حقیقت پاییز امسال قطعی برق با تصمیم دولت برای قطع اختصاص مازوت به ۳ نیروگاه در اصفهان، کرج و اراک آغاز شد. اتفاقی که به دلیل ظرفیت تولید برق ۳ هزار مگاواتی این ۳ نیروگاه، ناترازی را در شبکه برق کل کشور ایجاد کرده است و بسیاری از مناطق کشور با قطعی برنامه ریزی شده و مقطعی برق مواجه هستند. در این میان توجه به ارتباط بین ناترازی در همه حامل های انرژی و اثر این ناترازی ها بر یکدیگر باید مورد توجه قرار گیرد.
باید توجه داشت که به دلیل دسترسی فراوان کشور به ذخایر گاز و پاک بودن این حامل انرژی نسبت به سوخت های فسیلی مایع، بخش عمده نیروگاه های کشور مبتنی بر سوخت گاز طراحی شده است اما همزمان برخی از این نیروگاه ها قابلیت استفاده از سوخت مایع جایگزین دارند. سوخت مایع جایگزین در این نیروگاه ها به ترتیب اولویت گازوئیل و نفت کوره (مازوت) هستند. واضح است که گازوئیل اگرچه نسبت به گاز آلایندگی بیشتری دارد اما نسبت به مازوت آلایندگی کمتری دارد. آن چه موجب شده است که در قطعی گاز، به جای گازوئیل، مازوت استفاده شود، ناترازی گازوئیل است. بیش از ۷۰ درصد مصرف گازوئیل کشور در بخش حمل و نقل وسایل نقلیه سنگین و بقیه در بخش های دیگر از جمله نیروگاه هاست. با تشدید مصرف گازوئیل و ثابت ماندن ظرفیت پالایشگاهی کشور با توجه به اینکه امکان کاهش مصرف در بخش وسایل نقلیه سنگین وجود ندارد، در عمل چاره ای جز کاهش استفاده از گازوئیل در نیروگاه ها نیست. در نتیجه با باید به سراغ مازوت رفت و آلایندگی آن را پذیرا شد و یا باید شبیه اتفاقی که اکنون رخ داده است بخشی از نیروگاه های مازوت سوز را فعلا تعطیل کرد.
در چنین مسیری باید چند موضوع مهم به عنوان استراتژی مواجهه با قطع برق مدنظر قرار گیرد:
۱ آن چه درباره ارتباط ناترازی گاز و کمبود گازوئیل و ارتباط آن ها با قطعی برق گفته شد، نشان می دهد که در حقیقت ما با کلاف در هم پیچیده ای از ناترازی انرژی مواجه هستیم. ناترازی در گاز اثر خودش را در ناترازی در گازوئیل و ناترازی در برق می گذارد. ناترازی در گاز از جهت محدودیت در رشد صنعت سی ان جی موجب تشدید ناترازی در بنزین می شود و ... به این ترتیب باید معضل ناترازی در انرژی‌های مختلف را تحت یک سرفصل و به صورت یک مجموعه واحد با اجزای مرتبط با یکدیگر به عنوان ایربحران انرژی ببینیم. وقتی نگاه کلان و مجموعه محور به موضوع داشته باشیم به جای تکیه بر تصمیمات موردی و محدود می توانیم تصمیمات کلان و همه جانبه ای ببینیم که در عین نگاه متفاوت به مقتضیات متفاوت هر یک از حامل های انرژی تصمیماتی مرتبط با هم و مکمل یکدیگر بگیریم.
۲ نگاه های فانتزی و شعاری مخالف هرگونه افزایش قیمت باید نادیده گرفته شود. اگرچه باید از تصمیمات مبتنی بر افزایش شدید و ناگهانی و بدون مقدمه قیمت انرژی پرهیز داشت اما به این بهانه نگاه های غلطی که قیمت ارزان فعلی انرژی و اثر آن بر هدررفت انرژی را نادیده می گیرد و تبدیل این نگاه های غلط به رویکرد ایدئولوژیک و یارگیری رسانه ای و تشکیل لشکر فعالان فضای مجازی برای آن خطری است که باید جدی گرفته شود و شکل گیری چنین نگاه‌های محفلی و بسط آن ها در کشور رصد شود و مورد مراقبت دستگاه های مسئول قرار گیرد. صد البته در نقطه مقابل باید مراقب ترویج ادبیات افراطی معتقد به واقعی سازی ناگهانی قیمت انرژی بدون توجه به زمینه های اجتماعی و اقتضائات جبرانی آن برای اقشار محروم باشیم.
۳ واقعیت موجود ماجرا را به لحاظ رسانه‌ای درست تصویر کنیم. در حال حاضر قطعی برق در بسیاری از شهرها صرفا در برخی روزها و به صورت محدود در حد یک تا ۲ ساعت اعمال می شود. اگرچه بیم تشدید این روند در صورت تشدید سرما و افت فشار گاز و تامین نشدن گازوئیل وجود دارد. با این حال آن چه تحت عنوان قطعی برق وجود دارد اگر به درستی تبیین شود و برنامه ریزی این قطعی برق منظم و اطلاع رسانی دقیق باشد حتما عموم مردم می توانند امور خودشان را با این محدودیت مقطعی منطبق کنند. همچنین باید مراقب ادبیات سیاسی و تخریبی در این زمینه بود. رویکرد تخریبی برخی فعالان فضای مجازی و چهره های سیاسی که مدعی شروع قطعی برق از جنوب شهر تهران و مستثنی شدن شمال شهری‌ها از این اتفاق بودند باید با اطلاع رسانی دقیق و موضع محکم مسئولان مربوطه رفع شبهه شود و چنین افراد مخربی فرصت پیدا نکنند در شرایطی که کل جامعه با پدیده قطع برق مواجه شده است، فضای اجتماعی را دوقطبی کنند. در این میان تریبون داران و به ویژه افرادی که در هر سطحی ولو در حد نمایندگی مجلس مسئولیت دارند باید از طرح اتهامات واهی و حرف‌های غیرکارشناسی به شدت پرهیز کنند. در نقطه مقابل منتقدان و چهره های رسانه ای با گرایش های متفاوت را در برابر مسئولان امر و تصمیم گیران در این زمینه قرار دهید تا در فضایی آزاد و شفاف واقعیت موجود در زمینه قطعی برق مورد بحث قرار گیرد.
۴ گزارشی ملی با مشارکت و امضای دستگاه های مرتبط از جمله وزارتخانه‌های نفت و نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست تهیه شود و اولا ضمن تبیین نقش واقعی مازوت در آلودگی هوا، نتایج مطالعات علمی و کارشناسی درباره عوامل موثر بر بروز آلودگی هوا در کلان شهرها، نقش مازوت در این آلودگی، اثرات حذف مازوت سوزی در ۳ نیروگاه بر هوای شهرهای اطراف آن و نقش سایر عوامل موثر و چگونگی مهار آن عوامل مطرح شود و به پرسش های اساسی در زمینه ریشه آلودگی هوا پاسخ هایی مستدل، علمی و همراه با جزئیات و مستندات آماری داده شود.
در هر حال کشوری با این حجم از ذخایر نفت و گاز و اقلیم مناسب برای بهره گیری از انرژی‌های پاک، شایسته قطع برق تابستانه و پاییزه نیست. از سوی دیگر ناترازی انرژی در حال حاضر و با شدت بیشتر در سال های بعد مانع جدی بر سر راه رشد اقتصادی خواهد بود. چرا که رشد اقتصادی بیشتر مستلزم بهره‌مندی هر چه بیشتر بخش های مولد از انرژی است. مسئله ناترازی انرژی و مواجهه عمومی و ملموس مردم با این پدیده، با همه تبعات تلخ، فرصتی برای اصلاحات در نظام انرژی کشور و رفع ناترازی ها فراهم کرده است که باید حتما از این فرصت استفاده کرد و برای مواجهه با معضل ناترازی انرژی، برنامه ای منسجم تدوین کرد.

فقط یک یادآوری ؛ همین و بس !

فضائلی: بیانات رهبر انقلاب در دیدار اخیر با اعضای مجلس خبرگان ، ناظر به یکی از مهم ترین وظایف این مجلس بود

رهبر انقلاب در بخشی از بیانات خود در دیدار اخیر با خبرگان رهبری گفتند :« یک نکته‌ مهم دیگری در این مسئله‌ مسئولیت مجلس خبرگان وجود دارد و آن عبارت است از این که وضعِ مجلس خبرگان و جعلِ مجلس خبرگان، معنایش این است که حرکت نظام اسلامی توقف ندارد؛ یعنی در او وقفه حاصل نمی شود، به وجود نمی‌آید؛ مجلس خبرگانی وجود دارد که نفر بعد او را مشخص کند؛ یعنی این تسلسل همچنان با قوّت، با قدرت، با توانایی کامل وجود خواهد داشت؛ این آمادگی مجلس خبرگان، حضور مجلس خبرگان، یک‌ چنین معنا و مفهومی دارد. اگر این شخصی که وجود دارد نبود، بی‌درنگ مجلس خبرگان اقدام می کند و نفر بعد را مشخص می کند؛ این[جور] است.» این بخش از سخنان ایشان با سوء برداشت هایی همراه شد، از جمله این که برخی از خطبا با ابراز نگرانی از وضعیت سلامت رهبر انقلاب، این ادبیات رهبری را بی سابقه توصیف و آن را دارای پیامی خاص ترجمه کردند. همین موضوع باعث شد که نگرانی هایی در جامعه به وجود بیاید. در همین راستا حجت الاسلام صلح میرزایی عضو خبرگان رهبری که در یک گفت وگوی تلویزیونی حاضر شده بود، با تاکید بر این که در این باره هیچ جای نگرانی نیست، تاکید کرد :« کسانی که در آن نشست و جلسه حضور داشتند، اعضای خبرگان بودند که مهم ترین وظیفه خبرگان بی تردید چاره اندیشی و تعیین تمهیداتی برای روز مباداست. خود حضرت امام (ره) در سال ۶۲ پیامی به خبرگان ارسال و اعلام کردند که من وصیت نامه ای نوشتم ، خوب ما سال ها بعد از آن از رهبری امام (ره ) بهره مند شدیم.» وی افزود :« رهبر انقلاب مشابه همین نکته را در سال ۹۴ و در ابتدای دوره قبل با ادبیاتی به مراتب غلیظ تر هم فرموده بودند.» در تازه ترین خبر نیز مهدی فضائلی عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب به برداشت برخی افراد از فرمایشات رهبری در دیدار با اعضای مجلس خبرگان واکنش نشان داد و نوشت :« در پاسخ به درخواست برخی عزیزان عرض می‌کنم؛ بیانات مهم رهبر انقلاب در دیدار اخیر با اعضای مجلس خبرگان، ناظر به یکی از مهم ترین وظایف این مجلس عالی‌مقام بود که عین مضمون آن و حتی گاهی صریح‌تر، بارها در طول دوران رهبری توسط ایشان مطرح شده است؛ از جمله در دیدار شهریور ۸۵ و اسفند ۹۴.»

جوان - پس از کارزار گسترده انتخاباتی اصلاح‌طلبان برای نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که به شکست هریس و مدافعان او در تهران منجر شد، این جماعت غربگرا، اما در چرخشی ۱۸۰ درجه‌ای از مواضع گذشته خود، این روزها از ترامپ به عنوان یک «فرصت» یاد می‌کنند که نباید به آسانی از کنار آن گذشت.طرح نزدیکی ایران به اروپا در حالی به عنوان یک راهکار عبور از شر احتمالی ترامپ توصیه می‌شود که این تاکتیک دارای سابقه خطرناکی است. از جمله بازی اروپا در نقش پلیس بد در دوره مذاکرات احیای برجام که خاطرات آن را دیپلمات‌های اصلاح‌طلب در یاد دارند.
هم میهن - وارونه کردن واقعیت در دولت قبل بیش از همه وبال همان دولت و مردم شد. برای نمونه در موضوع مهم برق که اکنون به مرحله خاموشی رسیده است، یک کارشناس ارشد انرژی توضیح می‌دهد که دولت قبل با نیم تراوات ساعت خاموشی صنایع صنعت برق را تحویل گرفت و با ۷برابر افزایش یعنی بیش از ۳/۵تراوات ساعت خاموشی به دولت پزشکیان تحویل داد.
اعتماد - عباس عبدی گفت : پزشکیان از نظر من و به صورت متعارف خواهان اصلاحات جدی و پایدار است. نگاه او به سیاست خارجی، به آزادی‌ها، به حقوق انسان‌ها، به نحوه مواجهه با زنان، به تبعیض و بی‌عدالتی و مسئله گزینش‌ها، در همه موارد خوب و قابل دفاع است.حل مشکلات اساسی ایران را باید به صورت پویا نگاه کرد، حل آن ها مثل زدن یک دکمه از سوی پزشکیان نیست که حل شود. برجام بزرگ‌ترین دستاورد دولت‌های پس از انقلاب بود، فقط ۳ سال مهمان آن بودیم و امروز به فراموشی سپرده شده است. چرا؟ به دلیل بی‌توجهی به امر وفاق و انسجام داخلی در سیاست.
همشهری - در حال حاضر میانگین قیمت بنزین سوپر با اکتان ۹۵ در جهان یک دلار و ۲۶ و قیمت بنزین سوپر فوب خلیج‌فارس حدود ۱/۲دلار در هر لیتر است.این به‌معنای آن است که اگر واردکننده‌ها هر لیتر بنزین سوپر را با دلار آزاد وارد کشور کنند، قیمت هر لیتر بنزین سوپر همین امروز معادل ۸۴هزار تومان خواهد بود. چنان چه آن ها بنزین را با دلار نیمایی وارد کشور کنند، قیمت هر لیتر بنزین سوپر رقمی معادل ۶۳هزار تومان است.

عصر ایران نوشت : عراقچی در حاشیه حیاط دولت گفت : اگر منافع ما تامین شود حتما با آمریکا هم مذاکره می کنیم...اختلافات ما با آمریکا اصولی و بعضاً حل‌نشدنی است اما باید آن‌ها را مدیریت کنیم؛ مسیرهای تماس بین ایران و آمریکا همچنان وجود دارد.
جماران نوشت : سید حسن خمینی در انتقاد به سیاست فیلترینگ و ممیزی گفت : برای چاپ ۵۰۰ جلد کتاب، ممیزی سخت‌گیرانه اعمال می‌شود، اما همان کتاب به صورت فایل پی‌دی آف به طور وسیع منتشر می‌شود. امروز بحث بر سر بودن یا نبودن فیلترینگ مطرح است، اما در همین شرایط حدود ۵۰ میلیون نفر عضو تلگرام هستند! امروز داشتن ۲ یا ۳ مدرک دکترا مد شده است، اما اندازه لیسانسه هم سواد ندارند.بسیاری از تجدید چاپ‌ها متعلق به تعبیر خواب ابن سیرین است، نه کتاب‌های ارزشمند.
خبرآنلاین خبر داد : وزارت کشور در صفحه رسمی خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: ‏امروز ‎سیدمحمد بطحائی سکان سازمان امور اجتماعی کشور را به‌دست می‌گیرد. بطحایی از وزرای دولت حسن روحانی بود.
انتخاب مدعی شد: در تذکر شفاهی نماینده قم در جلسه مجلس بیان شد: ما گزارش‌هایی داریم که ان‌شاءا... اشتباه باشد مبنی بر این که فردی که به عنوان رئیس شستا انتخاب کردید، هم خودش و هم همسرش دو تابعیتی هستند و خانواده اش هم الان ساکن اروپا هستند. آقای وزیر کار! شما با چه مبنای قانونی این انتصابات را تایید می‌کنید؟

هم میهن - پزشکیان چند بار گفت در زندگی‌اش دروغ نگفته و نخواهد گفت. نمی‌دانیم که مردم تا چه اندازه آن را باور کردند، چون التزام به چنین اخلاق و تعهدی اگر نگوییم ناممکن، بسیار سخت است. این ادعا و وعده‌ای بزرگ در سیاست به‌ویژه در ایران است... ولی اگر پزشکیان و دولتش بتوانند با پرهیز از دروغ از هر نوعش و از سوی هر کسی به پیش بروند، باید اطمینان داشت که مردم حمایت خواهند کرد. کافی است بساط انواع دروغ از دامن سیاست‌ورزی و حکمرانی برچیده شود.
اطلاعات -گفتن سخن های گزاف و طرح مدعیات غیر قابل دستیابی در مملکت ما به عادتی زشت بدل شده و برخی از مقامات و مسئولان با علم به این که بازخورد رسانه ای و پاسخگویی اداری و مؤاخذه قانونی و حتی مطالبه مردمی در کار نیست، پاسخگوی سخن و بلکه عملکردها نیستند.حال باید وزارت اطلاعات و ناجا کشف کنند که این هماهنگی چگونه ایجاد شده است و در پی چه اهدافی این شعارها را دنبال می کنند؟ خاصه که این دلسوزان محرومین، نظیر فلان نماینده پرشوری که درباره قطع برق محرومان می نویسد یا آن خطیب فضای مجازی که به فالوئرهای فرقه طلبکار خط می‌دهد و گاهی برایشان خطابه می خواند، خودشان در پاسداران و مناطق لوکس تهران زندگی می کنند.
شرق - رئیس‌جمهور و برخی وزرا اجازه داشته باشند درباره رفع فیلتر و FATF گاه‌به‌گاه حرف بزنند و خیلی کم‌رنگ و محتاطانه مردم را همچنان امیدوار نگه دارند و وزارت کشور اجازه داشته باشد از چند چهره غیراصولگرا هم برای تصدی استانداری‌ها استفاده کند که یکجا و با هم سروصدای اعتراض حامیان و رأی‌دهندگان پزشکیان بلند نشود، تا جایی که حتی وفاق تبدیل به یک پدیده کمی شده و گفته شود تعداد استانداران اصولگرا و اصلاح‌طلب الحمدلله برابر است و به‌این‌ترتیب اولین صد روز گذشت...

انتخاب نوشت : موسی غنی‌نژاد کارشناس مسائل اقتصادی، خطاب به رئیس‌جمهور گفت: یک عده آدم‌های مشکوک که حرف زدن درست هم بلد نیستند، نباید به عنوان وفاق ملی دور شما بچرخند.معنای «وفاق ملی» این نیست که شما یک عده «ایران‌ستیز» را دور خود‌ جمع کنید.
تابناک نوشت : موسوی لاری وزیر کشور دولت اصلاحات خطاب به رئیس جمهور گفت : اگر پزشکیان مذاکره نکند، کمپین‌های من پشیمانم زودتر از موعد شروع به کار می‌کنند. دولت پزشکیان، هرگز نباید پیمان خودش را با مردمی که به او رای دادند، فراموش کند. وفاق ملی یک کلمه نیست، بلکه تغییر وضعیت موجود در حوزه سیاست خارجی و مناسبات داخلی، چه سیاست داخلی، چه امنیت داخلی، چه فرهنگ و مسائل دیگر است.اصولگرایان خاکریز به خاکریز جلو می‌آیند و سهم می‌گیرند.
مشرق نیوز نوشت: این سایت در واکنش به یادداشت اخیر محمدرضا تاجیک، از تئوریسین‌های اصلاح‌طلب پیرامون ریاست‌جمهوری ترامپ که بر لزوم مذاکره با آمریکا تاکید کرده بود، نوشت : «اصلاح‌طلبان ستادی در مقابل این سوال تاریخی هستند که چرا هر رئیس‌جمهوری و هر جریانی که در آمریکا حائز ریاست‌جمهوری می‌شود؛ آن ها کلی فلسفه و دلیل روی میز می‌گذارند و از «ضرورت مذاکره با آمریکا» حرف می‌زنند!؟ این رویه نشان می‌دهد که فرد یا جریان از نظر این اصلاح‌طلبان فرقی نمی‌کند و آن چه اصالت دارد، پیش‌فرض ضعف ایران و البته مذاکره با آمریکاست.»
عصرایران نوشت : حمید رسایی نماینده مجلس خطاب به عباس علی آبادی وزیر نیرو نوشت: یک هفته است که همه جا صحبت از خاموشی بی سابقه نیمه پاییز و زمستان است اما شما یک توضیح و عذرخواهی، حتی یک کلمه سخن از وزیر نیرو نمی شنوید! انگار چنین وزارتخانه و چنین وزیری وجود ندارد! شاید خبر استیضاح بابت این بی تدبیری که مردم را این طور به زحمت انداخته، زبان وزیر را باز کند.

اظهارات اخیر مسعود پزشکیان و تاکید بر مدارا با دشمنان چرا ممکن است در این برهه پیام معکوسی را به واشنگتن ارسال کند ؟