مشهد و دیدنی هایش

آب وهوای مشهد معتدل ومتغیر است.وزش بادها درآن بیشتر درجهت جنوب شرقی به شمال غربی است.حداکثردرجه حرارت در تابستان 35 درجه بالای صفروکمترین آن در زمستان 15 درجه زیر صفر است.

استان خراسان درسال 1383 به سه استان خراسان رضوی شمالی وجنوبی تقسیم شد.

خراسان رضوی با وسعت 116 هزارکیلومترمربع ازشمال وشمال شرق به طول 532 کیلومتر مرز مشترک با ترکمنستان واز شرق 302 کیلومترمرز مشترک با افغانستان ازشمال غرب با خراسان شمالی ازجنوب با خراسان جنوبی ازغرب وشمال غرب ب یزد وسمنان محدود می شود. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری درسال 1387 خراسان رضوی دارای 25 شهرستان 67 بخش 71 شهر و 160 دهستان می باشد. شهرستان مشهد در شمال شرق ایران وارتفاع متوسط 1000 متر ازسطح آب های آزاد واقع شده وازپایتخت کشور 895 کیلومتر فاصله دارد. مشهد ازشمال به کلات ودرگز ازشرق به سرخس و تربت جام ازجنوب به فریمان و تربت حیدریه ازغرب به چناران طرقبه و شاندیز محدود می شود.

آب وهوای مشهد معتدل ومتغیر است.وزش بادها درآن بیشتر درجهت جنوب شرقی به شمال غربی است.حداکثردرجه حرارت در تابستان 35 درجه بالای صفروکمترین آن در زمستان 15 درجه زیر صفر است. میانگین بارندگی سالانه نیز 260 میلی متربرآورده شده است.

طبق شواهدی این ناحیه ازهزاران سال پیش جزو سکونت گاه های انسان به شمار می رفته است .

سنگ نگاره های 45000 هزارساله ی ارتفاعات جنوبی مشهد ابزارهای سنگی هشتصد هزارساله ی نادری دلایلی بذاین مدعاست.

درگذشته به بخشی ازحوزه کشف رود که چهار شهر رادکان تروغبند تابران ونوغان را در برمی گرفت توس گفته می شد.

سناباد دهی ازتوابع نوغان بود. مامون درسال 193 ق پدرش هارون الرشید را در سناباد درعمارت حمیدبن قحطبه حاکم توس دفن کرد وپیکر مطهر امام رضا علیه السلام را نیزدرهمان عمارت به خاک سپرد. لذا این مکان به مشهدالرضا یعنی محل شهادت امام رضا(ع) تغییرنام یافت.

مشهد در زمان نادرشاه وفتحعلی شاه به اوج شکوفایی وآرامش خودرسید و اکنون یکی از بزرگ ترین شهرهای مذهبی جهان دومین شهر کشور و پایتخت معنوی ایران خوانده می شود. این شهربی تردید آبادانی و گسترش خویش رامدیون بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) است.

آثارمعماری مجموعه ی حرم امام رضا(ع) با32 رواق و 9 صحن مجموعه ای از انواع هنرهای معماری است که درآن کاشی کاری آیینه کاری سنگ کاری مقرنس کاری منبت کاری گچ کاری طلاکاری خاتم کاری رسمی بندی خطاطی و... به اوج خودرسیده ویکی از شش مجموعه ی معماری برترکشور به شمار می رود.

این شهرطی صدها سال به واسطه باررگاه ملکوتی حضرت رضا(ع) هزاران تن ازنام آوران رابه سوی خودجلب کرده و تعداد بی شماری از آنان درحرم آن حضرت مدفون گشته اند. بدین سان مشهد به یکی از شهرهای هزارمزارجهان اسلام تبدیل شد وبه شهرآفتاب ملقب گردید.

پرداخت به مجموعه ی آستان قدس رضوی مقوله ای دیگرمی طلبد لذابه طورمختصر به آن می پردازیم.

آرامگاه فردوسی: آرامگاه فردوسی بنایی است که در سال ۱۳۱۳ هم‌زمان با جشن هزاره فردوسی در توس نزدیک مشهد به یاد ابوالقاسم فردوسی افتتاح شد. مجموعه فرهنگی باغ آرامگاه فردوسی در فاصله بیست کیلومتری شهر مشهد به طرف قوچان راه دو طرفه می‌شود و یکی از این راه‌ها در جهت شمال به وسیله بلواری به نام پردیس به طول ۷ کیلومتر به باغ آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی می‌رسد در مسیر و پیش از رسیدن به آرامگاه حکیم فردوسی از کنار شهر تاریخی «تابران» زادگاه امام محمد غزالی عبور می‌کنید و پس از آن از کنار بقعه تاریخی هارونیه گذر خواهید کرد. می‌توانید با گذر از ضلع شرقی باغ و آرامگاه حکیم و طی ۲۸ کیلومتر مسافت در جاده آسفالته‌ای که نهایتا به جاده فعلی مشهد - کلات نادری ختم می‌شود به روستای «پاژ» زادگاه حکیم فرزانه توس برسید این روستا در حال حاضر بسیار محقر و مخروبه‌است و از سوی تازیان «فاز» نامیده می‌شود. بنا بر شواهد باستان شناسی این منطقه توس تاریخی است که در دوره اساطیری به دست توس پهلوان ایرانی بنا گذاشته شد. سراینده حماسه‌های بزرگ ایران نیز در همین نقطه به خاک سپرده شد. در سال ۱۳۰۳ هم‌زمان با برپایی جشن هزاره فردوسی قرار شد تا آرامگاه فردوسی به همت انجمن آثار ملی ساخته شود.

همچنین امروز مهدی اخوان ثالث (م.امید) شاعر و مبارز میهن دوست خراسانی از سال ۱۳۶۹ به دست مردم و فرهیختگان خراسانی پس از طواف به دور آرامگاه دانشمند فرزانه پردیسی توسی در کنار ایشان آرمیده‌است.

آرامگاه نادر شاه افشار: آرامگاه نادرشاه بنایی است در مجموعه باغ موزه نادری در شهر مشهد که به یادبود نادرشاه افشار در سال ۱۳۴۲ خورشیدی توسط هوشنگ سیحون طراحی و ساخته شده‌است.

نادر شاه در هنگام حیات خود دستور ساخت آرامگاهی کوچک در بالا خیابان مشهد داد. این آرامگاه کوچک در سال ۱۱۴۵ هجری قمری در مجاور چهارباغ شاهی و روبروی حرم امام ضا (ع) از خشت و گل ساخته شد. قوام‌السلطنه در اواخر عهد قاجار (۱۲۹۶ خورشیدی) در محل یکی از مقابر ویران شده نادری، آرامگاه جدیدی برای وی ساخت و استخوانهای او را از تهران به مقبره مزبور حمل کردند. بنای جدید که در محل فعلی آرامگاه وی قرار داشت مدتی بر پا بود تا این که انجمن آثار ملی ایران در سال ۱۳۳۵ خورشیدی درصدد بر آمد آرامگاهی مناسبِ شأن نادرشاه برای وی در همان محل مقبره ساخته قوام‌السلطنه ساخته شود. این کار از سال ۱۳۳۶ شروع و در سال ۱۳۴۲ به پایان رسید. ساختمان جدید آرامگاه نادر شاه افشار در تاریخ ۱۲ فرودین ماه سال ۱۳۴۲ با حضور محمد رضا پهلوی به همت انجمن آثار ملی ایران در باغ نادری بازگشایی شد.

این موزه هم اکنون تحت مدیریت سازمان میراث فرهنگی اداره می‌شود. در اواخر سال ۱۳۸۶ باغ موزه نادری که بر اساس طرح نوین بهسازی مورد بازنگری و تعمیرات در فضاهای داخلی قرار گرفته بود پس از ۶ ماه تعطیلی دوباره بازگشایی شد.

مجموعه باغ موزه نادری: آرامگاه کنونی نادرشاه واقع در ضلع شمال غربی چهارراه شهدا (نادری سابق) که پس از آرامگاه امام رضا، مهم‌ترین مکان گردشگری و تاریخی داخل شهر مشهد تلقی می‌شود. این بنا در باغی به مساحت ۱۴۴۰۰ متر مربع ساخته شده‌است. آرامگاه شامل سکویی دوازده پله‌ای، محل گور، پوششی خیمه مانند بر روی قبر، سکویی مرتفع در مجاور قبر با مجسمه نادرشاه سوار بر اسب و سه تن دیگر در پی او، یک غرفه فروش کتاب و دو تالار برای موزه‌است.

مجسمه نادر شاه سوار بر اسب به همراه تنی چند از سربازانش بر فراز یک حجم سنگی مرتفع توسط مجسمه ساز فقید ابوالحسن صدیقی ساخته شده است. مصالح مقبره غالباً از سنگهای خشن و سخت گرانیت کوهسنگی مشهد است. بعضی از قطعات سنگ بسیار بزرگ انتخاب شده تا تداعی کننده مقبره دوم ساخته خود نادرشاه باشد. پوشش آرامگاه کاملاً به مانند چادر عشایری است، که نادر در آن زاده و هم کشته شده‌است. پوشش دیوارهای داخلی آرامگاه نیز از سنگهای مرمر اُخرایی رنگ مراغه انتخاب شده تا قتل نادرشاه در داخل چادر را بهتر تداعی کند.

موزه نادری درقسمت اصلی بنای یادبود آرامگاه افشاردر۲ تالاربه معرفی آثار تاریخی این دوره قرار دارد:

تالار شماره ۱: که به‌نمایش اشیاء مختلفی به‌منظور معرفی آثار تاریخی دوره افشار پرداخته است. شامل انواع سلاح‌ها، البسه و پوشاک رزمی نظامیان دوره افشار، تابلوهای نقاشی از نادر و صحنه‌های جنگ مانند تابلویی از جنگ کرنال، وسایل سوارکاری مانند زین و برگ اسب از دوره افشار تا قاجار، چند نسخه خطی نفیس از جمله تاریخ جهانگشای نادری و دو شمشیر متعلق به نادراختصاص دارد که روی یکی کلمه «السلطان نادر» حک شده و روی دیگری که در دشت مغان به سال ۱۱۴۸ هجری در روز تاجگذاری نادر از طرف ملت ایران به وی هدیه شده این بیت شعر طلاکوب شده‌است:

شاه شاهان نادر صاحب قران

هست سلطان بر سلاطین جهان

تالار شماره ۲: که در سال ۱۳۷۳ به مجموعه اضافه شد و در آن انواع سکه، ظروف و دیگر اشیای اهدای از دوره صفوی تا معاصر به نمایش در آمده‌است.

همچنین در گوشه شمالی آرامگاه نادر، آرامگاه محمد تقی خان پسیان سردار خراسان قرار دارد.

هارونیه: تنها اثر بر جای مانده از توس قدیم بنای آجری است معروف به گنبد هارونیه که در دهه های اخیر به همت انجمن اثار ملی و میراث فرهنگی خراسان مرمت و باز سازی شده است مردم این بنا را زندان هارونیه می نامند و در متون وسفر نامه ها از آن مسجد توس آرامگاه و خانقاه غزالی نام برده شده است تحقیقات اخیر نشان داده که هارونیه صرفا آرامگاه یا خانقاهی است گه در سده های هفتم یا هشتم هجری هم پهلو با یک بنای مذهبی دیگر و بر روی خرابه های ابنیه کهن ساخته شده است این بنا مشتمل بر یک فضای وسیع مربع گنبد دار به ارتفاع حدود25 متر و وسعت 12*12 متر است در انتهای بنا سه حجره با اتاقک با تزئیناتی شامل گچبری قرار دارند تزدینات خارجی آن منحصر به قابهای عمودی وستون نماهای طرفین ورودی می باشد.

روستای تاریخی پاژ: روستای پاژ در پانزده کیلومتری شمال شهر مشهد در تقاطع جاده کارده به کلات نادری واقع شده است به استناد متون تاریخی و ادبی بر جای مانده این روستا زادگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی است بطوریکه نگاشته‌اند حکیم حماسه سرای ایران در سال 329 یا 330 هجری قمری در همین روستا چشم به جهان گشود و در سن 30 سالگی نظم شاهنامه را آغاز و پس از مصرف 35 سال اشعار حماسی خود را بنام شاهنامه به پایان رسانید و به روایت مشهور سال 416 ه. ق به دیار باقی شتافت روستای فعلی پاژ دااری 800 هکتار مساحت است که از مجموع آن حدوداً 4 هکتار به بخش مسکونی اختصاص یافته است بسخشی از فضای مسکونی روستا در میان آن و بقیه بر وری تپه‌ای موسوم به قلعه بلند مکانیکه بنظر می‌رسد در گذشته محل اصلی و هسته مرکزی دهکده پاژ بوده قار دارد زیرا پیرامون آن تا چندی قبل خندقی وجود داشت که جهت ممانعت از پیشروی مهاجمین آن را پر از آب می‌تموده‌اند بجز تپه موجود در فاصله تقریبی پانصد متر از پشته اولیه بلنددیگری نمایان است که در نزد اهالی به قلعه کهنه پاژ معروف است سفالهای رنگارنگ و لعابدار پارکنده بر روی این بلندی نشانه ای از تداوم مدنیت پاژ در سدهای اولیه بعد از اسلام تا قرن نهم و دهم هجری است.

گنبد خشتی: بنای تاریخی گنبد خشتی در چهار سوی محله ای قدیمی به نام نوعان در ابتدای خیابان طبرسی مشهد واقع شده است بنا به روایت نوغان با گسترش شهر مشهد به ویژه از قرن نهم هجری به بعد رونق پیشین خود را از دست داد و تدریج از وسعت و اهمیت آن کاسته شد و تنها محله ای از آن باقی ماند این آرامگاه منسوب به امامزاده سلطان محمد از نوادگان امام سجاد (ع) است که نسب ایشان با چند واسطه به آن حضرت می‌رسد.در برخی از منافع وفات وی را 832 ه. ق نگاشته‌اند بنای فعلی بر مزار امامزاده در عهد صفویه به امر شاه عباس اول بنیان گردیده است ام برخی از محققان این بقعه را به سلطان محمد خدابنده نسبت می‌دهند. معماری بنا مشتمل بر فضای ورودی، راق چهار ضلعی و فضای شاه نشین است بنا دارای سرمایه‌ای است که از طریق بدالان پیرامون بنا درو زده و به محل مقبره سلطان محمد منتهی می‌گردد. این بنا دارای دو کتیبه قرآنی است که مزین به آیاتی از سوره ملک و واقعه می‌باشند که یکی نمای چهار طاق و دیگری گنبد را از داخل دور می‌زند و گردش زیبایی از اسلمیی طلایی رنگ آنها را در بر گرفته است که در بخشهای تخریب شده باز سازی شده‌اند.

https://www.hotelghasr.com/Contents.aspx?Module=introducingMashhad&PId=8619