انقلاب چاقوها، انتفاضه اي از جنس ديگر
خراسان - مورخ شنبه 1394/07/25 شماره انتشار 19096
نويسنده: دکترعليرضا رضاخواه political@khorasannews.com

ديروز "روز خشم" مردم فلسطين بود، هزاران تن از ساکنان فلسطين از غزه تا کرانه باختري به دعوت گروه هاي جهادي به خيابان ها آمده و بر تداوم موج اعتراضات اخير تاکيد کردند. اعتراضاتي که از 3 هفته پيش از شهر اشغالي قدس آغاز و موج آن به کرانه باختري و سپس به اراضي اشغالي 1948رسيد و تاکنون 36 شهيد و بيش از هزار زخمي به دنبال داشته است. برخي از تحليل گران اين روزها از " انتفاضه سوم "در فلسطين سخن مي گويند اين درحالي است که برخي ديگر هنوز درباره اينکه آيا مي توان نام انتفاضه سوم بر رخدادهاي جديد و جاري در سرزمين هاي اشغالي فلسطين گذاشت، ترديد دارند و اين تحولات را مرحله پيش از انتفاضه و مقدمه آن مي دانند. اما انتفاضه چيست؟ آيا قيام اخير مردم فلسطين را مي توان انتفاضه اي جديد دانست؟ شباهت ها و تفاوت هاي اعتراضات اين روزهاي فلسطين با دو انتفاضه پيشين کدام است؟ يادداشت پيش رو تلاشي براي پاسخ به پرسش هاي فوق است.

 

انتفاضه چيست؟

انتفاضه از نظر لغوي يعني جنبش و لرزش و حرکتي که همراه با نيرو و سرعت باشد تا پيش از قيام مردم فلسطين در سال 1987 ميلادي واژه انتفاضه فقط در کتاب هاي لغت يافت مي شد ولي قيام مردم فلسطين، کلمه انتفاضه را به بخشي از ادبيات سياسي جهان تبديل کرد و آن را با تاريخ و سرنوشت فلسطين گره زد. انتفاضه معني جديدي پيدا کرد: " رفتار و عملکرد معترضانه، شجاعانه و مستمر مردم غيرمسلح فلسطين در قبال رژيم صهيونيستي، قيام انتفاضه و انقلاب از نظر مفهومي دو واژه نزديک به هم هستند، در واقع مقدمه هر انقلابي قيام مي باشد. "

 

انتفاضه اول: انقلاب سنگ

انتفاضه اول نتيجه نخستين قيام فراگير مردم فلسطين در 3 دهه اخير بود. اين قيام در ۱۸ آذر ۱۳۶۶ (پاييز ۱۹۸۷) بعد از اين که يک راننده صهيونيست در جنوب غزه کارگران فلسطيني را تعمدا زير گرفت و به قتل رساند آغاز شد و به تدريج به کرانه باختري رود اردن سرايت کرد. اين قيام به دليل استفاده مردم از سنگ، انقلاب سنگ نام گرفت و انتفاضه اول به نام «انتفاضه بزرگ» هم معروف است که متعاقباً با عمليات شهادت طلبانه راه تکامل خود را پيمود. انتفاضه اول انتفاضه در سال ۱۹۹۱ميلادي آرام شد و با امضاي قرارداد اسلو بين اسرائيل و سازمان آزادسازي فلسطين به پايان رسيد. بر حسب آمارها حدود ۳۰۰۰ فلسطيني در خلال حوادث انتفاضه اول به دست ارتش اسرائيل به شهادت رسيدند.

 

انتفاضه دوم: انتفاضه الاقصي

انتفاضه دوم در اعتراض به ديدار تحريک آميز آريل شارون رئيس وقت حزب ليکود از مسجد الاقصي در سال 2000 ميلادي آغاز شد. تحليل گران شکست مذاکرات سازش را به عنوان يکي از عوامل زمينه ساز انتفاضه دوم معرفي مي کنند. برخي خروج و عقب نشيني صهيونيست ها از نوار غزه را دستاورد انتفاضه دوم مي دانند. نشست شرم شيخ در سال 2005 پايان انتفاضه دوم بود. در جريان انتفاضه دوم نيز بيش از 3000 فلسطيني به شهادت رسيدند.

 

انتفاضه اي از جنس ديگر

آن چه اين روزها در فلسطين در حال رخ دادن است در يک دهه گذشته بي نظير است. واقعيت اين است که در حال حاضر يک انتفاضه به تمام معنا در فلسطين جريان دارد، انتفاضه اي که با وجود شباهت هاي زمينه اي تفاوت هاي ساختاري با انتفاضه هاي قبلي دارد. زمينه ها و عواملي که باعث شکل گيري انتفاضه هاي اول و دوم در سال هاي 1987 و 2000ميلادي شدند کماکان در سرزمين هاي اشغالي وجود دارند . انتفاضه اول زماني در غزه آغاز شد که هنوز اين منطقه تحت اشغال مستقيم رژيم صهيونيستي قرار داشت و همين وضعيت در حال حاضر بر کرانه باختري و شرق بيت المقدس حاکم است و اين نشان مي دهد که بين ادامه اشغالگري و منشاء قيام مردم فلسطين ارتباط مستقيم وجود دارد. همچنين انتفاضه دوم در اعتراض به ديدار تحريک آميز آريل شارون رئيس وقت حزب ليکود از مسجد الاقصي آغاز شد، يعني همان جايي که جرقه اعتراضات اخير نيز زده شد. سه هفته پيش هنگامي که يهوديان خود را براي عيد سايبان بندي يهودي آماده مي کردند دولت رژيم صهيونيستي تلاش کرد طرح تقسيم بندي زماني مسجد الاقصي را که سال گذشته در کنست اين رژيم مصوب شده بود اجرايي کند. طرح مذکور شامل دو بخش تقسيم بندي زماني و مکاني بود که نتانياهو قصد داشت بخش زماني آن را اجرايي کند براساس آن طرح يهوديان از ساعت 7تا 11 صبح و 13:30 تا 14:30 عصر به مسجد الاقصي وارد مي شدند و مسلمانان در اين زمان حق ورود به مسجد الاقصي را نداشتند. اجراي اين طرح موجب خشم مسلمانان شد و اعتراضات جديد را رقم زد. از طرف ديگر اگر شکست مذاکرات سازش را به عنوان يکي از عوامل زمينه ساز انتفاضه دوم بدانيم که بنا بود تشکيل دولت فلسطيني را تا سال 1997 به ارمغان بياورد اين عامل کماکان به قوت خود باقي است. اگر به شرکت کنندگان در اين انتفاضه بنگريم، در مي يابيم که تمام کساني که عليه رژيم صهيونيستي تظاهرات و قيام کردند، در سنين بين 13 الي 23 سال هستند. اين نسل در سايه حکومت تشکيلات خودگردان و توافق نامه اسلو بزرگ شدند و ناکامي هاي ملت فلسطين را مشاهده کردند، بنابراين اکنون اين جوانان عليه اين شرايط سخت و غير قابل قبول دست به قيام زدند. ملت فلسطين به اين نتيجه رسيده است که مذاکرات 22 ساله با رژيم صهيونيستي نتيجه اي جز توسعه شهرک سازي و يهودي سازي اراضي فلسطيني و افزايش وحشي گري شهرک نشينان صهيونيست نداشته است.

با اين حال آن چه انتفاضه سوم را از دو انتفاضه قبلي متمايز مي سازد خود جوش بودن و عدم وابستگي تشکيلاتي است. انتفاضه سوم توانسته يک بسيج مردمي گسترده را شکل بدهد بدون اين که بخواهد بر يک تشکيلات جهادي و يا سياسي خاص تکيه کند. در اين انتفاضه فقط اعضاي گروه هاي مقاومت فلسطين حضور ندارند بلکه تمامي آحاد ملت فلسطين مشارکت دارند. وجه مشخصه ديگر انتفاضه سوم تداوم عمليات هاي فردي در قدس، کرانه باختري ، اراضي 1948 و مرز غزه است. جوانان فلسطيني اين بار از چاقو براي مبارزه تن به تن با صهيونيست ها استفاده مي کنند، امري که باعث شده انتفاضه سوم را انقلاب چاقوها بنامند، صهيونيست ها در پژوهش هاي راهبردي خود از عاملان اين عمليات ها با عنوان "گرگ هاي تنها" ياد مي کنند که جداي از معناي توهين آميز آن، از خودجوش بودن اقدامات فلسطيني ها حکايت دارد. انتفاضه سوم برخلاف دو انتفاضه قبلي به دلايل متعدد متاسفانه تاکنون نتوانسته توجه مردم و رسانه هاي منطقه و کشورهاي مسلمان را به خود جلب کند. اين روزها کشورهاي عربي چون فلسطين، سوريه و عراق که حامي سنتي مقاومت بوده اند ، درگير فتنه تکفيري ها هستند و کشورهايي چون ترکيه، عربستان و قطر هم به جاي حمايت از مردم مظلوم فلسطين به دنبال ايجاد ائتلافي منطقه اي با صهيونيست ها.با توجه به آن چه گفته شد از هر نظر که به تحولات و خيزش هاي جديد در فلسطين نگاه شود نشانه ها و عوامل انتفاضه جديد را مي توان در آن مشاهده کرد و در چنين وضعيتي مي توان گفت بسترهاي انتفاضه و قيام جديد در فلسطين کاملا مهياست و عملا آغاز شده اما استمرار و شدت و ضعف آن تابعي از برخي متغيرهاي داخلي از جمله کنار گذاشتن برخوردهاي محافظه کارانه از سوي گروه هاي فتح و حماس و همراهي آنها با خيزش هاي جديد و يا متغيرهاي خارجي همچون سرنوشت تحولات منطقه خواهد بود .


اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قدس و فلسطین

تاريخ : شنبه ۲۵ مهر ۱۳۹۴ | 7:26 | تهيه وتنظيم توسط : حُجَّةُ الاسلام سیدمحمدباقری پور |