کشتار اخیر شیعیان نیجریه به بهانه تلاش برای ترور فرمانده ارتش این کشور در شهر زاریا و حمله به مرکز جنبش اسلامی این کشور را می‌توان نشانه‌ای از تحولات جدید در آفریقا دانست.
تحولاتی که ردپای محور ضد مقاومت اسلامی منطقه در آن مشهود است و می‌توان آن را محور ضد مقاومت عربی- عبری در منطقه دانست. محوری که یک سر آن به داعش و بوکوحرام و عربستان و سر دیگرش به موساد و اسرائیل ختم می‌شود. این کشتار که در ادامه جنایات علیه شیعیان در این کشور است نشان‌دهنده یک راه‌برد کلان در این کشور برای مقابله با شیعیان است.

شهادت ۳۰ نفر در روز قدس سال گذشته، شهادت جمعی از شیعیان در عاشورای سال گذشته، شهادت ۳۰ نفر در پیاده‌روی به سمت زاریا در اربعین امسال و حمله به شیعیان شهر گاباری در نزدیکی زاریا یک هفته قبل از کشتار زاریا از نمونه‌های قبلی این رفتار با شیعیان است.

برای اثبات انتساب این کشتار به محور عربی- عبری دشمن در منطقه می‌توان به دلایل زیر اشاره کرد:

۱) سفر ماه گذشته رییس ستاد ارتش نیجریه به اسراییل و ملاقات با مقامات ارتش رژیم صهیونیستی و موساد.

۲) تلاش فرانسه برای نفود بیشتر در نیجریه و حمایت از محمد بخاری رییس‌جمهور این کشور.

۳) روابط بسیار نزدیک محمد بن سلمان جانشین ولی‌عهد سعودی با محمد بخاری.

۴) سفر لیبرمن وزیر خارجه‌ی رژیم صهیونیستی به نیجریه و درخواست سفارت آمریکا از دولت نیجریه برای برخورد قاطع با شیعیان.

حال سؤالی که مطرح می‌شود این است که چرا باید چنین اقدامات گسترده‌ای از سال ۲۰۰۹ در نیجریه و آفریقا توسط محور عربی- عبری اجرا شود؟ چرا باید اولین گروه تروریستی بیعت‌کننده با داعش در افریقا گروه بوکوحرام در نیجریه باشد؟

موارد زیر را می‌توان به‌عنوان عوامل راه‌بردی پیشران برای اجرای طرح مقابله فوق دانست:

۱) ازجمله دلایل این مقابله را می‌توان رشد خیره‌کننده تعداد شیعیان در این کشور دانست. بنابر آمار رسمی دولت نیجریه تعداد شیعیان این کشور در سال ۲۰۱۳ حدود سیزده میلیون نفر بوده است. این جمعیت را باید با تعداد هفت میلیونی شیعیان کشور آذربایجان به‌ عنوان دومین کشور شیعی جهان مقایسه کرد. بنابراین به نظر می‌رسد یکی از دلایل این حملات را جلوگیری از رشد تشیع در نیجریه دانست.

۲) از ویژگی‌های جنبش شیعیان در نیجریه می‌توان به مواضع ضدآمریکایی و به‌ ویژه ضد صهیونیستی شیعیان این کشور که در راهپیمایی بسیار باشکوه روز قدس سال گذشته  تبلور یافته است اشاره کرد. عمق این مواضع به حدی است که به شیخ ابراهیم الزکزاکی، نصرالله نیجریه لقب داده‌ شده است.

این جنبش توانسته است در همراهی با روحیه ضد استعماری آفریقایی به‌ عنوان جنبشی رهایی‌بخش در آفریقا شناخته شود.

۳) از نکات قابل‌توجه در مورد جمعیت شیعیان نیجریه این است که پیدایش شیعه در این کشور از بعد از انقلاب اسلامی در ایران و تحت تأثیر اندیشه‌ها و مبارزات امام خمینی(رحمه‌الله‌علیه) بوده است به حدی که شیعیان نیجریه به خمینیون مشهور هستند. از جمله موارد الگوپذیری‌های شیعیان نیجریه از انقلاب اسلامی می‌توان از اعتقاد راسخ به اصل ولایت‌فقیه در بین آنان نام برد.

۴) جمعیت ۱۵۰ میلیون نفری کشور نیجریه و حضور قدرت‌مند جریان تصوف سنی در آن و گرایش این جریانات صوفی به تشیع، یکی از نگرانی‌های محور عربی- عبری است. فرق صوفیانه سنوسیه، شاذلیه، تیجانیه و قادریه از جمله قدرت‌مندترین این جریانات هستند که به‌ شدت در میان مردم مورداحترام هستند. از جمله دلایل گرایش آن‌ها به تشیع را می‌توان اقدامات خشن وهابیت و به‌ طور خاص بوکوحرام علیه آن‌ها دانست. بنابراین در صورت تقویت این روند شاهد افزایش جمعیت شیعیان به بالای ۲۵ میلیون نفر خواهیم بود. این را نیز باید یادآور شد که مسلمانان در نوزده ایالت از سی و شش ایالت نیجریه در اکثریت مطلق هستند.

۵) افزایش روزافزون جمعیت شیعیان باعث مطالبه‌ی جدی و فزاینده‌ی آن‌ها برای حضور و نقش‌آفرینی در صحنه‌ی سیاسی این کشور شده است. این امر به‌ نوبه خود موجب وحشت محور عربی- عبری- غربی از الهام‌بخش شدن شیعیان نیجریه در میان مسلمانان و مستضعفان آفریقا و تبدیل‌شدن آفریقا به یک قاره مسلمان شده است.

۶) در بعد اقتصادی نیز باید خاطرنشان کرد که نیجریه پس از لیبی، صاحب بیشترین ذخایر نفت و گاز در این قاره است و این کشور هم‌اکنون بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در آفریقا است.

۷) یکی از تأثیرات اساسی انقلاب اسلامی در میان مسلمانان آفریقا، نفوذ فرهنگی و اشاعه بعد عدالت‌طلبانه و نگاه مساوات خواهانه انقلاب اسلامی در بین آنان بوده است. این تأثیرات با توجه به ذهنیت تاریخی ساکنان این قاره از آپارتاید و استعمار طی چندین قرن، باعث جذابیت ادبیات رهایی‌بخش انقلاب اسلامی برای آن‌ها می‌شود.

تمام این عوامل را می‌توان در دستگاه محاسباتی دشمن به معنای توسعه عمق نفوذ راه‌بردی ایران در مرکز و غرب آفریقا دانست. آفریقایی که با توجه به سابقه برده‌داری و استعمار در آن و عقب‌ماندگی عمدی کشورها توسط غرب، الهیات و ادبیات رهایی‌بخش و ضد برتری نژادی به‌شدت در آن در حال ترویج است.

اما نکته مهم در ارتباط با شیعیان نیجریه الگوپذیری آن‌ها از حزب‌الله لبنان است. تشکیل حزب‌الله نیجریه در این کشور در اوایل سال جاری را می‌توان به صدا درآمدن زنگ خطر برای دشمنان دانست. هم‌چنین حضور گروه تروریستی بوکوحرام در مناطق شیعه‌نشین نیجریه، باعث شده که اقدامات شیعیان برای محافظت از خود تبدیل به یک خواست عمومی شود. از دیگر نکات این حمله می‌توان به هدف قرار گرفتن شخص رهبر جنبش اسلامی نیجریه توسط ارتش و تلاش برای حذف ایشان اشاره کرد.

در نیجریه مردم تابع رهبران خود هستند و علی‌رغم فقر علمی و اقتصادی و فرهنگ خاص سازش‌کاری در بین برخی از آن‌ها، شاهد تبعیت محض مردم از آیت‌الله زکزاکی با تمام مشکلات ایجاد شده هستیم. این موضوع نقطه قوت ایران در تأثیرگذاری بر شیعیان نیجریه است. اگر ایران بتواند با تمام ظرفیت‌های خود بحث رهبری واحد را در این کشور تقویت کند در آینده شاهد پیدایش یک سازمان قدرت‌مند میلیونی از شیعیان خواهیم بود که خود این موفقیت در بعد روانی تاثیرات شگرفی در موج‌آفرینی به نفع انقلاب اسلامی و محور مقاومت خواهد داشت.

نکته پایانی اینکه: به نظر می‌رسد گروه تروریستی داعش درصدد است تا دامنه فعالیت‌های خود را در آفریقا نیز گسترده‌تر نماید و می‌توان بیعت گروه تروریستی بوکوحرام با ابوبکر البغدادی را مقدمه این گسترش دانست. موضوعی که هم فرصت ظهور گروه‌های جدید در منطقه را فراهم می‌کند و هم برای مقابله با جریان رو به رشد تشیع در آفریقا قابل‌ استفاده است.
-----------------------------------------------------

منبع: خبرگزاری تسنیم