قيام "محمدتقي خان پسيان" در خراسان (13فروردین1300 ش)

كلنل محمدتقي خان پسيان پس از اقامت شش ساله در آلمان و مراجعت به ايران از جانب دولت مشيرالدوله به فرماندهي ژاندارمري خراسان منصوب شد. وي در دوره نخست وزيري سيدضياء الدين، اقدام به بازداشت قوام السلطنه والي خراسان كرده بود و اين امر، زمينه عداوت بين آن دو را فراهم نمود. پس از سقوط حكومت سيد ضياءالدين، قوام السلطنه به رياست الوزرايي دست يافت و كلنل پسيان را كه از مدتي قبل به كفالت خراسان رسيده بود از اين مقام بركنار كرد. ولي پسيان كفيل جديد ايالت را از كار بر كنار نمود و خود شخصاً استانداري را بر عهده گرفت. در خلال اين احوال، فرمانده كل ژاندارمري ايران، مأمور رسيدگي به كار كلنل پسيان شد و به اتفاق عده‏اي از افسران، عازم مشهد گرديد. ولي كلنل دستور داد تمام آنها را در شاهرود بازداشت و به مركز اعزام دارند. با اين اقدام، براي حكومت مركزي مسلّم شد كه او عليه دولت قيام كرده است و حاضر به اجراي دستورات نيست. قوام السلطنه به رؤساي ايلات متوسل شد و درخواست كمك نمود تا كلنل را دستگير نمايند. قوايي از طرف ايلات جمع‏آوري و به سمت مشهد حركت داده شد. كلنل براي دفع خطر، به استقبال آنها رفت و در نزديكي قوچان جنگ سختي بين طرفين درگرفت. پس از چندي زد و خورد و وارد آمدن تلفات سنگين به دو طرف، مهمّات قواي كلنل تمام شد و خود در دهم مهر 1300ش به قتل رسيد. هنگام شهادت، بيش از سي سال از عمرش نگذشته بود. خبر قتل او در مشهد با هيجان مردم و عزاي عمومي توأم بود و از جنازه وي با احساسات و نطق‏هاي پرشور مشايعت كردند.

كلنل محمدتقي خان از طرف سيد ضياء الدين به حكومت نظامي خراسان منصوب شد(1300ش)

ميرزا احمدخان قوام السلطنه والي خراسان در مشهد توسط ژاندارمري توقيف شد (1300ش)

توضيح آنكه در آن روز والي و جمعي از رجال خراسان براي گذراندن مراسم سيزده بدر به قريه ملك آباد سه كيلومتري مشهد براي ميهماني رفته بودند. عصر آن روز به هنگام بازگشت به شهر جلوي كالسكه وي را گرفته به زندان ژاندارمري انتقال مي دهند. اجراي دستور توسط ماژور اسمعيل خان به عمل آمد. در گذشته بين كلنل محمدتقي خان و قوام السلطنه عهد و پيمان يگانگي بسته شده بود و قوام السلطنه كمال اعتماد را به او داشت و هرگز چنين عهدشكني را باور نداشت

به دنبال بازداشت قوام السلطنه در مشهد كلنل دستور داد عده زيادي از دوستان قوام السلطنه را بازداشت كنند.(1300ش)

بازداشت شدگان عبارتند از نصرت الملك، مقبل السلطنه، حاج محمدجعفر كشميري، نجدالسلطنه، مجلل التوليه، آقا احمد دانش و ميرزا محمد ملك زاده

كليه اثاثيه و اسب هاي قوام السلطنه مصادره و به ژاندارمري انتقال داده شد. همچنين جواهرات و نقود و وجوه نقدي وي را تصاحب كردند(1300ش)

محمدتقي خان پسيان اولين خلبان ايراني

محمدتقی پسیان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

کلنل محمدتقی خان پسیان کیست؟ | طرفداری

کلنل محمدتقی خان پسیان کیست؟ - Tebyan - تبیان

شهید کلنل پسیان : مرا اگر بکشند قطرات خونم کلمه "ایران" را ...

چگونه کلنل محمد‌تقی خان پسیان به شهادت رسید؟ - خبرگزاری ...

زندگی نامه کلنل محمد تقی خان پسیان - گرجیان ایران در تاریخ

زندگی و مرگ «کلنل محمدتقی‌خان پسیان» - ایسنا

کلنل محمدتقی خان پسیان - دانشنامه رشد