حشیش
حشیش به فارسی دَری «چرس»[۱][۲] ماده‌ای‌ست که از صمغ گیاه شاهدانه به دست می‌آید.[۳] تفاوت حشیش با ماری‌جوانا در این است که ماری‌جوانا از برگ و گل خشک شدهٔ گیاه شاهدانه حاصل می‌شود.[۴]
ترکیبات مؤثر در حشیش کمابیش همان ترکیبات سایر قسمت‌های گیاه شاهدانه با خلوص بالاتر است. برگ و جوانه این گیاه گراس نامیده می‌شود. روغنی که از صمغ شاهدانه تهیه می‌شود، خالص‌ترین حالت ماده توهم‌زای مصرفی است که از شاهدانه به دست می‌آید. تأثیر حشیش، ناشی از تتراهیدروکانابینول‌ها (THC) است که یک توهم‌زای طبیعی به شمار می‌رود.
روش‌های گوناگونی برای مصرف حشیش وجود دارد. کشیدن حشیش با استفاده از پایپ، قُلقُلی، قرار دادن بر روی قاشق داغ، به روش چلیم و شایعتر از همه به صورت سیگاری در ترکیب با توتون یا گراس. در کشور افغانستان نوعی مخلوط نوشیدنی از مواد مختلف و روغن شاهدانه ماده می‌سازند و مصرف می‌کنند که نشئگی آن با مصرف دودی متفاوت و طولانی و از ماندگاری بیشتری برخوردار است و مطابق با فتوای علمای مسلمان حرام است. استفاده خوراکی از حشیش هم ممکن است. آن را می‌توان به تنهایی خورد یا با حل کردن در روغن پخت به عنوان یک ماده افزودنی در انواع کیک و شیرینی مصرف کرد.
بزرگ‌ترین مراکز تولید حشیش در جهان، کشورهای مراکش و پاراگوئه هستند و استرالیا، ایالات متحده آمریکا و کانادا هم بیشترین تعداد مصرف کنندگان حشیش و گراس را در خود جای داده‌اند.[۵]
تاریخچه
حشیش در سده‌های میانه در جهان اسلام در ابعاد وسیعی مورد مصرف بود. کشیدن حشیش احتمالاً قبل از آشنایی با توتون رایج شده‌است. یافته‌های باستان‌شناسانه در اتیوپی استعمال حشیش به وسیله قلیان در سده چهاردهم میلادی را نشان می‌دهد. البته سابقه مصرف دارویی حشیش در شرق مدیترانه به اواخر هزاره دوم پیش از میلاد باز می‌گردد، حشیش در این دوران به عنوان دارویی برای آسان ساختن زایمان مورد استفاده بود. بقایای تتراهیدروکانبینول در گورستانی متعلق به سده چهارم میلادی در نزدیکی اورشلیم پیدا شده‌است. مصرف دارویی حشیش احتمالاً تحت تأثیر اسلام به مصرف تفننی و لذت‌جویانه تبدیل شد. حشیش و سایر داروهای مخدر جایگزینی برای الکل بودند که در قران ممنوع اعلام شده‌بود.[۶]
حشیش در ایران باستان
منگ یا بنگ (هندی: भांग, bʱa:ŋɡ) مادهٔ مخدری بوده‌است که در ایران باستان، در پزشکی و نیز در مراسم مذهبی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است. در اوستا این واژه به صورت بنگهه و در سانسکریت بهنگا و در گزارش پهلوی به منگ برگردانیده شده‌است. در وندیداد آمده، کسی کنیزی را آبستن کرد و آن مرد گفت چارهٔ کار را از پیرزنی بپرسید و آن زن نیز برای تباه کردن بچه، برای او منگ یا داروی دیگر آورد، هم مرد و هم کنیز و هم پیرزن گناهکار هستند. در بندهش، منگ داروئی است که نخستین جانور سودمند، پیش از آنکه گرفتار خشم اهریمن گردد، بوسیلهٔ آن نابود گردید. در ارداویرافنامه آمده که به ارداویراف مقدس برای سیر در جهان دیگر، موبدان می ومنگ دادند و او سیر خود را در جهان دیگر آغاز کرد و پس از بازگشت گزارش خود را به همکیشان داد.[۷]
تأثیرات در بدن
هنگامی که دود حشیش از طریق ریه‌ها وارد بدن می‌شود، اجزای آن به سرعت وارد جریان خون شده و به سمت مغز و سایر قسمت‌های بدن هدایت می‌شوند. احساس نشئگی و لذتی که از مصرف حشیش به فرد دست می‌دهد ناشی از چسبیدن عناصر تشکیل دهنده آن به گیرنده‌های کانابینوئیدی در مغز می‌باشد. اکثر این گیرنده‌های عصبی در قسمتی از مغز قرار دارند که به طور مستقیم در احساس لذت، حافظه، تمرکز، احساسات و درک از زمان نقش دارند و بنابراین تأثیرات مصرف حشیش نیز باعث تحریک و یا اختلال در این قسمت‌ها می‌شود. علاوه بر قسمت‌های فوق، اجزای تشکیل دهنده حشیش، چشم‌ها، گوش‌ها، پوست و معده را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند.
نام‌های دیگر
- اصطلاحات عامیانه (به جای حشیش): بنگ، سیگاری، علف، پنیر
- بنگ: به سرشاخه‌های گل‌دار یا به‌میوه‌نشسته و خشک‌شده بوته شاهدانه هم می‌گویند. در اوستا این واژه به صورت بنگهه و در سانسکریت بهنگا و در گزارش پهلوی به منگ برگردانیده شده‌است.
- منگ:[۸]
- چرس: حشیشی که از رزین آماده شده از سرشاخه‌های گل‌دار و به میوه نشسته گیاه بالغ شاهدانه تهیه می‌شود و از انواع دیگر آن مرغوب‌تر است.[نیازمند منبع]
مطالعات و تحقیقات نشان می‌دهد که رشد طبیعی بک نوزاد به وسیله مصرف مرتب حشیش یا ماری جوانا به وسیله مادر، در دوران بارداری می‌تواند به طور جدی آسیب ببیند. آزمایشات بر روی حیوانات نشان داد که نوزادان حیوانات آزمایشگاهی که در دوران بارداری تحت مصرف این ماده قرار گرفته بودند، دارای برخی از ناهنجاریها و رفتار غیرعادی بودند، در اثر مصرف مداوم وابستگی روانی و تحمل ایجاد می‌شود، نشانه‌های ترک شامل اضطراب، عصبانیت، از دست دادن اشتها و بی خواب و بد خوابی است.[۹]
جستارهای وابسته
پانویس
- «تو هیچ گپ نزن»، روایت جنجالی از واقعیت‌های تلخ، بی‌بی‌سی فارسی
- دیدار با حشیش‌فروش افغان؛ «مقام‌های دولتی حشیش میخرند»، بی‌بی‌سی فارسی
- Erowid. 2006. Cannabis Basics. Retrieved on 25 February 2007
- Erowid. 2006. Cannabis Basics. Retrieved on 25 February 2007
- «لشکر نشئگان، ارتش‌های جهان را شکست داد»، بی‌بی‌سی فارسی
- Jordan Goodman, Paul E. Lovejoy, Andrew Sherratt, Consuming habits, Routledge, 2007, Page 21
- اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی. ص ۶۲۲
- اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی. ص ۶۲۲
- «ستاد مبارزه با مواد مخدر: حشیش».
منابع
- عفیفی، رحیم. اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی. چاپ اول. تهران: انتشارات توس ۱۳۷۴
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: اعــتــیــاد و مــواد مــخــدّر
