کارنامه بسیج

تا ۱۳۶۰/۱۰/۳ سازمان بسیج دو میلیون تا دو میلیون و پانصد هزار تن را آموزش نظامی داد و ۴۴ هزار تن را در دو هزار پایگاه مقاومت در مساجد ساماندهی کرد[۸۲] و تا پایان جنگ شمار پایگاه‌های بسیج به ۲۱۵۰۰ پایگاه رسید.[۸۳] نقش بسیج در عرصه‌های مختلف ازجمله امنیت کشور نیز قابل توجه است.[۸۴] نیروهای بسیج با همکاری سپاه پاسداران و کمیته‌های انقلاب در دوره جنگ حفاظت شهرها را بر عهده داشتند[۸۵] و امنیت داخلی کشور در سخت‌ترین شرایط یعنی دوران فعالیت سازمان مجاهدین خلق و دیگر گروه‌های ضدانقلاب به مدد نیروهای بسیجی حفظ شد.[۸۶] . پس از پیروزی انقلاب اسلامی استکبار جهانی با هدف نابودی انقلاب، آشوب‌های قومی گوناگونی را در غرب و جنوب و شمال ایران به راه انداخت و با عوامل خود با عنوان خلق عرب، خلق بلوچ و ترکمن و ترک در برابر انقلاب ایستاد.[۸۷] این چالش‌ها و بحران‌ها به کمک نیروهای مردمی (بسیج) و دیگر نیروهای مسلح کنترل شد.[۸۸] امام‌ خمینی نیز تأکید کرده است بسیاری از شرارت‌ها و توطئه‌های داخلی به دست نیروهای مسلح ازجمله بسیج در هم شکسته شد.[۸۹] فعالیت‌های بسیج منحصر در کارهای یادشده و نظامی نبود، بلکه در حوادث طبیعی همچون زلزله، سیل و طرح واکسیناسیون فلج اطفال، حضور بسیجیان گره‌ گشای مشکلات و مایه دلگرمی مردم و مسئولان بوده است.[۹۰] برخی از بسیجیان با روحیه عالی و عملکرد خوب در بیمارستان‌ها به خدمت بیماران مشغول بودند[۹۱] افزون بر همه اینها بسیجیان بر اساس احساس وظیفه و اعتقاد با همه ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی و سیاسی مبارزه می‌کردند.[۹۲] .

نقش بسیج در جنگ تحمیلی

امام‌ خمینی: بسیج میقات پابرهنگان و معراج اندیشه پاک اسلامی است که تربیت‌یافتگان آن، نام و نشان در گمنامی و بی‌نشانی گرفته‌اند. بسیج لشکر مخلص خداست که دفتر تشکل آن را همه مجاهدان از اولین تا آخرین امضا نموده ‌اند. (صحیفه امام، ج۲۱، ص۱۹۴) . پس از حمله رژیم عراق به ایران در شهریور ۱۳۵۹ توده‌های داوطلب مردم برای دفاع از کشور به‌طور گسترده وارد عمل شدند و هزاران نفر در مراکز آموزش نظامی، آماده رفتن به جبهه شدند.[۹۳] بسیج مستضعفین در طول هشت سال جنگ چنان درخشید که سرسخت‌ترین دشمنان انقلاب اسلامی نیز نتوانستند آن را انکار کنند. برخی گفتند قدرتی در بسیج نهفته است که توان مقابله با ارتش‌های کلاسیک جهانی را دارد.[۹۴] بی‌بی‌سی در ۱۳۶۱/۲/۲۰ عامل پیروزی ایران را در عملیات فتح‌المبین، ترکیبی از مهارت نظامی سربازان داوطلب بسیج مستضعفان دانسته است.[۹۵] ریچارد اوپن هایمر یکی از مفسران بی‌بی‌سی در گزارشی دربارهٔ شیوه عملیات رزمندگان گفته است واحدهای ویژه‌ای از پاسداران و بسیج با عنوان خط ‌شکن تشکیل شده که وظیفه آنها عبور از خطوط دفاعی دشمن است و این واحدها با فداکاری و جانبازی از مناطق مین‌گذاری‌شده، سیم‌های خاردار، خندق‌های عمیق و دیگر سنگرهای عراق عبور می‌کنند.[۹۶] امام ‌خمینی نیز ضمن پیامی در ۲۸ فروردین ۱۳۶۸ به مناسبت روز ارتش ضمن نکوداشت آنان، یادآور شد ارتش و سپاه با کمک بسیج توانست سرزمین‌های میهن اسلامی را آزاد و عملیات‌های بزرگی چون حصر آبادان، فتح‌المبین، بیت‌المقدس و ده‌ها عملیات دیگر انجام دهد و به پیروزی برسد.[۹۷] پس از آزادی خرمشهر نیز تحلیلگران غربی و اروپایی اعتراف کردند که ایران این پیروزی را مدیون ارتش، پاسداران و داوطلبان بیشتر جوان است که عراق و واحدهای کمک‌کار عراق از کشورهای عربی در برابر شهامت و جانبازی آنان تاب و توان ایستادگی ندارند.[۹۸] . بخش مهمی از نیروهای عملیاتی جبهه‌ها را نیروی بسیج تأمین می‌کرد. بر اساس آمار ۷۵ درصد نیروها در جنگ بسیجی بودند.[۹۹] محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسدران انقلاب اسلامی عامل اصلی پیروزی‌های میدان نبرد را رزمندگان بسیجی شمرده است.[۱۰۰] تنها در سال ۱۳۶۰ بسیج حدود ۱۷۵۰۰۰ نیرو به جبهه اعزام کرد.[۱۰۱] بسیج توانست اعزام‌های بزرگی چون کاروان صد هزار نفری سپاه محمد(ص)، را سازماندهی کند.[۱۰۲] این افراد از قشرهای گوناگون پزشک، روحانی، کارگر، کارمند و پیشه‌ور تشکیل شده بود.[۱۰۳] بسیج با بیش از نود هزار شهید در کنار دیگر نیروهای مسلح، دشمن را از خاک ایران بیرون راند.[۱۰۴] بسیج مستضعفین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مقطع جنگ تحمیلی زیر پوشش نیروی زمینی سپاه بود. پس از پایان جنگ در پی تغییراتی که در سازمان نیروی زمینی سپاه به وجود آمد و با توجه به گستردگی، بسیج به نیروی مقاومت بسیج تغییر نام داد و به گونه‌ای مستقل در کنار یکی از نیروهای پنج‌گانه سپاه (نیروی زمینی، هوایی، دریایی، قدس و نیروی مقاومت بسیج قرار گرفت.[۱۰۵] (ببینید: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) .

ما بدون آن که کسی را تهدید بکنیم، استحکام و اقتدار نیروهای مسلّح را مهم‌ترین عامل در راه حفظ امنیّت خارجیِ ملّت ایران و جمهوری اسلامی ایران میدانیم. کسی را ما تهدید نمی‌کنیم، امّا لازم میدانیم ملّت ایران و کشور عزیزمان در سایهٔ حصار مستحکم نیروهای مسلّح جمهوری اسلامی ایران - چه ارتش، چه بسیج، چه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و چه نیروهای انتظامی - احساس امنیّت بکند. )سید علی خامنه ‌ای[۱]) . من تا آخر پشتیبان ارتش و سپاه و بسیج خواهم بود و تضعیف آنان را حرام می‌دانم. من به عنوان فرمانده کل قوا به مسئولین و تصمیم گیرندگان نیز دستور می‌دهم که در هیچ شرایطی از تقویت نیروهای مسلح و بالابردن آموزشهای عقیدتی و نظامی و توسعه تخصصهای لازم و خصوصاً حرکت به طرف خودکفایی نظامی غفلت نکنند. [۲] . من تا آخر پشتیبان ارتش و سپاه و بسیج خواهم بود و تضعیف آنان را حرام می‌دانم. من به عنوان فرمانده کل قوا به مسئولین و تصمیم گیرندگان نیز دستور می‌دهم که در هیچ شرایطی از تقویت نیروهای مسلح و بالابردن آموزشهای عقیدتی و نظامی و توسعه تخصصهای لازم و خصوصاً حرکت به طرف خودکفایی نظامی غفلت نکنند. (سید روح‌الله خمینی[۳])

اقشار ۲۳ گانهٔ بسیج

به دنبال انتصاب محمدرضا نقدی به ریاست بسیج در سال ۱۳۸۸ و تغییر نام آن، تغییراتی در رویکردها و سازماندهی بسیج ایجاد شد که یکی از آن‌ها ایجاد اقشار ۲۲گانه برای فعالیت بسیج در زمینه‌های تخصصی بود. همچنین بسیج رسانه نیز در سال ۱۳۹۰ شکل گرفت. هم‌اکنون بسیج مستضعفین دارای اقشار ۲۳ گانه به شرح زیر است:[۱۹] : بسیج دانش‌آموزی --- بسیج دانشجویی ---بسیج علمی، پژوهشی و فناوری ---بسیج جامعه پزشکی ---بسیج جامعه مهندسین ---بسیج حقوقدانان ---بسیج اساتید ---بسیج فرهنگیان ---بسیج ورزشکاران ---بسیج رسانه ---بسیج هنرمندان ---بسیج مداحان ---بسیج جامعه زنان ---بسیج مساجد و محلات ---بسیج سازندگی ---بسیج طلاب و روحانیون ---بسیج اصناف و بازاریان ---بسیج جامعه کارگری ---بسیج جامعه عشایری ---بسیج پیشکسوتان ---سازمان اردویی، راهیان نور و گردشگری بسیج

بسیجی --- ارتش بیست میلیونی --- بسیج در جنگ تحمیلی --- پایگاه مقاومت --- بسیج در اندیشه امام --- بسیج و بحران --- نقش بسیج در اغتشاشات داخلی --- ماموریت‌های بسیج --- ماموریت دفاع محلی --- انواع --- وضعیت‌های چهارگانه --- وضعیت سفید --- وضعیت خاکستری --- وضعیت زرد --- وضعیت قرمز --- وظایف بسیج در اغتشاشات داخلی --- در وضعیت عادی --- در وضعیت غیر عادی --- در وضعیت فوق‌العاده --- در وضعیت بحرانی --- عوامل موثر بر توانمندی بسیج --- اقدامات قبل از بحران --- اقدامات حین بحران --- اقدامات پس از بحران --- عوامل موثر بر توان‌مندی --- نتیجه‌گیری --- بسیج ازنگاه امام خمینی (ره)، تارنمای دانشگاه علامه طباطبایی --- - مبانی نظری بسیج نیروها در اسلام --- روش‌های ایجاد و تقویت همبستگی اجتماعی --- تحلیل آیات قرآنی --- وحدت در پدیده‌های جهان