دفاع مقدس، اصطلاحی است که ایرانیان برای جنگ عراق با ایران که از سال ۱۳۵۹ شمسی (۱۹۸۰ میلادی) تا ۱۳۶۷ شمسی (۱۹۸۸ میلادی) به مدت حدوداً هشت سال به طول انجامید، به کار می‌برند.

هفته دفاع مقدس در تقویم جمهوری اسلامی ایران به هفته آغازین جنگ ایران و عراق گفته می‌شود و از ۳۱ شهریور[۱][۲][۳] تا ۶ مهر ادامه دارد.[۴][۵] در تاریخ ۳۱ شهريور ۱۳۵۹ رژيم بعثی عراق با برنامه‌ریزی قبلی و به منظور برانداختن نظام تازه تاسیس شدۀ جمهوری اسلامی ایران، جنگ وسیعی را عليه ايران شروع نمود. رييس جمهور عراق که در آن زمان صدام حسین بود، با حاضر شدن در مقابل دوربين‌های تلويزيونیِ عراق، قرارداد ۱۹۷۵ الجزاير را پاره کرد، و شروع تجاوز رژيم بعثی عراق به خاک جمهوری اسلامی ايران را اعلان نمود.

در طی دوران جنگ بین ایران-عراق،[۶][۷] سید روح‌الله خمینی بعنوان رهبر و «فرمانده کلِ قوای جمهوری اسلامی ایران» و سِمَت «فرماندهی عالی جنگ» (از سوی ایران)، تشخیص و هدایت راهبردی آنرا بر عهده‌ دارد و طی آن مدت با استفاده از روش‌ها و تدابیر خاصِ خود، ۸ سال جنگ را رهبری نمود. از جمله اقدامات سید روح‌الله خمینی در دوران جنگِ ایران و عراق، بسیج همگانی و سازمان‌دهی مردم ایران و نیروهای مسلح، توسعه دادن تشکیلات نظامی، بوجود آوردن هماهنگی و انسجام مابِین نیروهای مسلح، ایجاد هماهنگی و استفاده از امکانات پشت جبهه، رویارویی با عوامل بازدارنده‌ی داخلی و تبلیغات دشمن (رژیم بعثی عراق)، تفویض بعضی از اختیارات و ترغیب نمودن به جنگ بود.[۸]

این هفته در زمان جنگ به هفته جنگ یا هفته جنگ تحمیلی معروف بود و بعدها به هفته دفاع مقدس تغییر نام یافت.[۹] [۱۰]

هفته دفاع مقدس هر ساله با برپایی مراسمات مختلفی (در پایگاه‌ها و حوزه‌های بسیج و دیگر سازمانهای مردمی یا دولتی برپا می‌گردد.[۱۱] همچنین، شعارهای مختلفی هرساله برای این هفته (دفاع مقدس) نامگذاری می‌شود. امسال هفته دفاع مقدس «من انقلابی ام» و نام‌های دیگر.[۱۲]

جنگ تحمیلی، تجاوز نظامی عراق به جمهوری اسلامی ایران از ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ تا ۲۹ تیر ۱۳۶۷.

جنگ تحمیلی عراق علیه ایران (شهریور ۱۳۵۹-تیر ۱۳۶۷) به بهانۀ مردوددانستن توافق الجزایر و در واقع به دلیل تصور رژیم بعث از ضعف دولت ایران در شرایط ابتدای انقلاب اسلامی روی داد.

غافلگیری و کمبود نیرو و مهمات ایران، تحولات سال نخست جنگ را به سود عراق پیش برد؛ اما با ساماندهی نیروهای ایران، در فاصلۀ کمتر از یک‌سال، بخش زیادی از زمین‌های اشغالی آزاد شد. پس از آن دولت عراق، درحالی‌که همه کشورهای قدرتمند، حامی آن بودند، برای واداشتن ایران به تسلیم در برابر صلح پیشنهادی سازمان ملل، حمله به مناطق مسکونی و حملات شیمیایی را آغاز کرد.

امام‌خمینی مقابله ایران با حملۀ عراق را دفاع مقدس نامید و این جنگ را جنگ حق و باطل و تقابل اسلام و کفر دانست که موجب ایجاد روحیه سلحشوری و تعاون در میان مردم شد. کارشناسان جنگ، نقش امام‌خمینی را در فرماندهی جنگ، نقشی حیاتی شمرده‌اند.

ایران پیش از اسلام شاهد جنگ‌های طولانی و هفتصد ساله با رومیان بوده‌است[۱] در قرن‌های اخیر نیز در زمان صفویه و قاجار با روسیه تزاری و امپراتوری عثمانی جنگیده‌است و طی دو جنگ بزرگ میان روسیه و ایران بخش‌های گسترده‌ای از ایران طی قراردادگلستان در ۱۸۱۳م[۲] و قراردادهای ترکمنچای در ۱۸۲۸م/ ۱۲۴۳ق به روسیه تزاری ملحق شد.[۳]
همچنین درگیری ایران و افغانستان در سال‌های ۱۲۴۵–۱۲۵۷ش با دخالت انگلستان به سود افغانستان به جداشدن هرات از ایران انجامید.[۴] ایران در جنگ جهانی اول (۱۲۹۳ش/ ۱۹۱۴م)[۵] و دوم (۱۳۲۰ش/ ۱۹۴۱م) با وجود اعلام بی‌طرفی، به دست نظامیان متفقین اشغال شد[۶]

عراق، پیش از تأسیس امپراتوری عثمانی بخشی از ایران بود و خاندان آق‌قویونلو بر آن حکومت می‌کردند. امپراتوری عثمانی بر آن بود که عراق را در سال ۱۰۳۸ق/ ۱۶۳۸م جزئی از حکومت خود کند که منجر به جنگ‌های خونین چهارصدساله از قرن دهم تا سیزدهم قمری میان دو کشور شد. در بیشتر نبردهای میان ایران و عثمانی، عثمانی مهاجم بود و ایران یا با انگیزه دفاع یا با هدف تصرف زمین‌های ازدست‌رفته مبادرت به جنگ می‌کرد.[۷] امپراتوری عثمانی در سال ۱۹۲۱م تجزیه شد و عراق اعلام استقلال کرد؛ ولی اختلافات ایران و عراقِ جدید این بار بر سر حقوق اتباع ایرانی در عراق و مسئله اروندرود که از گذشته نیز میان ایران و عثمانی بر سر آن اختلاف بود، خود را نشان داد.[۸]

اروندرود از به‌هم‌پیوستن دو رود دجله و فرات به وجود می‌آید و طول آن نود کیلومتر و بخش اعظم آب آن از رودخانه‌های ایران به‌ویژه رود کارون تأمین می‌شود.[۹] در تیر ۱۳۱۶ش/ ۱۹۳۷م، عهدنامه‌ای میان وزیر امور خارجه وقت عراق ناجی الاصیل و عنایت‌الله سمیعی وزیر امور خارجه ایران امضا شد و در سال ۱۳۱۷ش/ ۱۹۳۸م به تصویب مجالس دو کشور رسید و اسناد آن میان دو کشور مبادله شد. در این عهدنامه پروتکل ۱۹۱۳م و صورت جلسات کمیسیون تحدید ۱۹۱۴م مبنای تعیین مرز زمینی دو کشور قرار گرفت و برای نخستین بار به واژه تالوِوگ (خط القعر) برای منطقه اروند اشاره شد.[۱۰]

با ریاست‌جمهوری عبدالکریم قاسم در سال ۱۳۳۷ش/ ۱۹۵۸م در عراق، دوباره اختلافات مرزی بر سر اروندرود زنده شد و موضوع به شورای امنیت سازمان ملل کشیده شد.[۱۱] در آذر ۱۳۵۰ عراق به قصد تسلط بر اروند روابط خود را با ایران قطع و در اتحادیه عرب و سازمان ملل دست به اقدام تبلیغاتی علیه ایران زد و هزاران ایرانی مقیم عراق را اخراج کرد. در برابر آن، ایران از کردهای عراقی درگیر با دولت این کشور حمایت کرد و برخوردهای مرزی میان ارتش‌های دو کشور روی داد، اما در ۱۵ اسفند ۱۳۵۳ در اجلاس سران اوپک در الجزایر محمدرضا پهلوی، شاه ایران با صدام حسین، معاون احمد حسن البکر، رئیس‌جمهور عراق، به گفتگو نشست و پس از توافق بر سر مرز آبی، اعلامیه مشترکی صادر شد و طرفین متعهد شدند مرزهای خود را بر اساس خط «تالوِگ»،[۱۲] تعیین و بر مرزهای هم نظارت کنند و عهدنامه حسن همجواری و تعیین مرز مشترک در ۲۳ خرداد ۱۳۵۴ش/ ۱۳ ژوئن ۱۹۷۵م در الجزایر میان دو کشور امضا شد؛[۱۳] و نیم‌طرف شرقی اروندرود از آن ایران اعلام شد.[۱۴]

پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسئولان جمهوری اسلامی ایران در پاسخ تبریک حسن البکر رئیس‌جمهور عراق دو پیام نصیحت‌آمیز برای وی فرستادند، پاسخی از امام‌خمینی و پاسخی از ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه[۱۵] امام‌خمینی از جایگاه شخصیتی دینی که به واسطه اقامت طولانی در عراق، شاهد اوضاع سیاسی و اجتماعی این کشور بود، همه دولت‌ها ازجمله دولت عراق را نصیحت کرد.[۱۶] که سرانجامِ ستم و اختناق بر مردم انفجار است و دولت‌ها برای بقای خود نیز باید در خدمت مردم باشند.[۱۷] از سوی دیگر، سیدمحمود دعایی سفیر ایران در عراق در مصاحبه‌ای نگرش مثبت ایران به عراق را منعکس کرد و دولت عراق را رژیمی انقلابی و هم‌کیش و پایبند به اصول انقلابی خواند.[۱۸]

جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بر پایبندی خود به توافق الجزایر تأکید کرد؛[۱۹] ولی صدام حسین رئیس‌جمهور عراق که در ۲۵ تیر ۱۳۵۸ به جای حسن البکر نشست،[۲۰] از قرارداد الجزایر ابراز ناخرسندی کرد[۲۱] و در ۲۶ شهریور ۱۳۵۹ در جلسه فوق‌العاده مجمع ملی عراق با پوشیدن لباس فرمانده کل قوا طی سخنرانی مفصلی لغو موافقت‌نامه الجزایر و قراردادهای وابسته به آن و حاکمیت انحصاری عراق بر اروندرود را اعلام و ایران را رسماً تهدید به جنگ کرد. دولت بعثی عراق یک روز پس از نامه‌ای که در ۳۰ شهریور ۱۳۵۹ به هشت شخصیت و سازمان جهانی نوشت، حمله سراسری به خاک ایران را آغاز کرد.[۲۲]

صدام حسین که رهبری عرب‌ها و ژاندارمی منطقه خلیج فارس را در سر داشت؛[۲۳] تجزیه و اشغال ایران به‌ویژه خوزستان و مقابله با انقلاب اسلامی از اهداف اصلی وی در تهاجم به ایران بود.[۲۴] امام‌خمینی انگیزه اصلی تجاوز وی به ایران را نگهبانی از کفر در برابر اسلام دانست[۲۵] و یادآوری کرد نگرانی و ترس دشمنان از اتحاد مسلمانان و برقراری حکومت اسلامی است[۲۶]؛ چنان‌که در نگاه ایشان استقرار نظام جمهوری اسلامی به جای سلطنت[۲۷] و ترس دشمنان از صدور انقلاب اسلامی به‌ویژه در میان محرومان،[۲۸] از دیگر انگیزه‌های این تجاوز بود.

زمینه‌ها و مقدمات تجاوز

بحران‌های داخلی ایران در آغاز انقلاب اسلامی،[۲۹] شورش‌های قومی در مناطق مرزی به‌ویژه در خوزستان، کردستان و درگیری‌های داخلی ایجادشده به دست سازمان مجاهدین خلق[۳۰] و آماده‌نبودن نیروهای نظامی، جوان‌بودن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی،[۳۱] درگیربودن بخش مهمی از نیروهای نظامی و انتظامی با تجزیه‌طلبان کردستان،[۳۲]
شرایط حاکم بر نظام بین‌المللی و همسو نبودن انقلاب اسلامی با اهداف ابرقدرت‌های شرق و غرب[۳۳] و نیز هراس دولت‌های عرب خلیج فارس از صدور انقلاب به این کشورها[۳۴] مشوق‌های صدام حسین برای حمله به ایران بود. تصور حاکمان عراق از ضعف قوای ایران تأثیر زیادی بر تصمیم صدام حسین برای جنگ گذاشت. وی تصور می‌کرد ارتش ایران از هم پاشیده و توان مقابله با ارتش عراق را ندارد.[۳۵] اطلاعات فراریان از ایران، وی را متقاعد کرد که با ضربات هوایی و حمله وسیع زرهی، ارتش ایران به زانو در خواهد آمد[۳۶] ایرانیان مخالف انقلاب نیز اطلاعات نظامی بسیاری را در اختیار عراق گذاشتند.[۳۷] عراق از نظر اقتصادی نیز در اوج بود و دومین تولیدکننده مهم نفت اوپک به‌شمار می‌رفت.[۳۸]

رژیم عراق پیش از تهاجم به ایران روابط خود با کشورهای حاشیه خلیج فارس و آمریکا را دوستانه کرد.[۳۹] و از سویی با متهم‌کردن ایران به دخالت در امور داخلی عراق و ایجاد جنگ روانی و تقویت روحیه ملی‌گرایی عرب‌ها،[۴۰] زمینه را برای هجوم به ایران فراهم آورد. عراق در صحنه بین‌المللی نیز علیه ایران تبلیغات فراوانی کرد.[۴۱] دستگیری شماری از جاسوس‌های عراق در فروردین ۱۳۵۸ در خوزستان منجر به تیرگی روابط و فراخواندن سفرای دو کشور شد.[۴۲] عراق برای ارزیابی توان دفاعی ایران و فراهم‌کردن مقدمات حمله به ایران، حمله‌های محدودی را در مناطق مرزی آغاز کرد و در فروردین و اردیبهشت ۱۳۵۸ به آن شدت داد[۴۳] در تابستان ۱۳۵۸ نیروهای هوایی عراق به‌طور مکرر به مرزهای جنوب و غرب ایران تجاوز و تیراندازی کردند[۴۴] این تجاوزها با تشدید سیاست‌های خصومت‌آمیز آمریکا علیه ایران بیشتر شد.[۴۵] ایران از فروردین ۱۳۵۸ تا ۳۱ شهریور ۱۳۵۹، حدود ۲۸۹ تجاوز مرزی عراق به ایران را ثبت کرد و وزارت خارجه ایران یادداشت‌های اعتراض‌آمیزی برای دولت عراق فرستاد و مطلب را به نمایندگان سیاسی یا مقامات عراقی منعکس کرد[۴۶]

حمله‌های ایذایی عراق در آغاز سال ۱۳۵۹ تشدید شد و دولت عراق افزون بر دخالت در امور ایران، ایرانیانی را که تابعیت عراق داشتند، به اتهام‌های واهی اخراج و اقوام ایرانی را به شورش علیه دولت و تجزیه‌طلبی دعوت کرد.[۴۷] از آغاز شهریور ۱۳۵۹ شهرهای مرزی ازجمله قصر شیرین، سومار، مهران، آبادان و خرمشهر به‌طور متناوب زیر آتش سلاح‌های سبک و سنگین عراق قرار گرفتند.[۴۸] در ۲۶ شهریور ۱۳۵۹ صدام حسین قرارداد مرزی الجزایر را در مجلس عراق و برابر دیدگان مجامع بین‌المللی به‌طور یک‌جانبه لغو و آن را پاره کرد.[۴۹]

قلمرو تجاوز

رژیم عراق در ۳۱ شهریور از زمین و هوا و دریا به ایران حمله کرد.[۵۰] در حملات هوایی عراق ۱۹۲ فروند هواپیمای جنگنده به مراکز نظامی و فرودگاه‌های چندین شهر ازجمله پالایشگاه و فرودگاه مهرآباد تهران حمله کردند.[۵۱] سیدعلی خامنه‌ای که نماینده امام‌خمینی در شورای عالی دفاع و امام‌جمعه تهران بود، با خواندن اطلاعیه‌ای در تلویزیون مردم را در جریان تجاوز عراق قرار داد.[۵۲]

در تهاجم عراق نیروی زمینی این کشور از سه محور شمالی، جنوبی و میانی وارد ایران شد. سپاه یکم عراق از محور کردستان و آذربایجان غربی حمله کرد و ارتفاعات مشرف بر شهرهای مریوان و بانه و پیرانشهر و سردشت و پاوه را به اشغال خود درآورد.[۵۳] سپاه دوم عراق از سمت کرمانشاه و ایلام وارد ایران شد و سپاه سوم که نیمی از ارتش عراق را تشکیل می‌داد از خوزستان وارد کشورگردید.[۵۴] و در همان روزهای نخست، بخش‌هایی از پنج استان مرزی کشور (خوزستان، ایلام، کرمانشاه، آذربایجان غربی و کردستان) و ده تا پانزده هزار کیلومتر مربع از سرزمین ایران به اشغال عراق درآمد.[۵۵] همچنین شهرهای نفت‌شهر، قصر شیرین، مهران، سومار، فکه، بستان، هویزه، موسیان، نوسود و بیش از سه هزار روستا اشغال شدند.[۵۶]

غافلگیری، کمبود نیرو و جنگ‌افزار و مهمات، به پیشروی مهاجمان سرعت داد.[۵۷] سران حزب بعث عراق به گمان خود قدرت ایران را تمام‌شده تلقی کرده و کمر ایران را شکستند.[۵۸] و تبلیغات عراق در تجاوز به ایران در صدر محافل خبری و رسانه‌های غربی جای گرفت.[۵۹] آبادان محاصره شد و خرمشهر پس از مقاومتی ۳۴ روزه در ۴ آبان ۱۳۵۹ به تصرف ارتش عراق درآمد.[۶۰]

مقابله و عملیات ایران

تحولات سال نخست جنگ بیشتر به سود عراق پیش رفت و نیروهای ایران در مقابله با دشمن توفیقی نداشتند.[۶۱] بی‌تدبیری سیدابوالحسن بنی‌صدر نخستین رئیس‌جمهور ایران که جانشین فرمانده کل‌قوا نیز بود از دلایل این ناکامی‌ها بود.[۶۲] نیروهای رزمنده ایران پس از عزل بنی‌صدر توسط امام‌خمینی در خرداد ۱۳۶۰ به‌تدریج سازماندهی شدند و سلسله عملیاتی را علیه متجاوزان آغاز کردند. در مهر ۱۳۶۰ در عملیات «ثامن‌الائمه» محاصره آبادان شکسته شد.[۶۳] (ببینید: شکست حصر آبادان) در بهار ۱۳۶۱ در عملیات «فتح‌المبین» بخش زیادی از زمین‌های اشغالی جنوب و در ۳/۳/۱۳۶۱ در عملیات «الی بیت‌المقدس» خرمشهر آزاد شد.[۶۴] (ببینید: آزادسازی خرمشهر)
عملیات «رمضان» نیز در مرداد ۱۳۶۱ در منطقه کوشک و شلمچه انجام گرفت.[۶۵] و پس از آن سلسله عملیات مقدماتی والفجر و کربلا آغاز شد. عملیات «مسلم‌بن‌عقیل» در مهر ۱۳۶۱ در سومار و عملیات «محرم» آبان ۱۳۶۱، در موسیان،[۶۶] عملیات مقدماتی «والفجر» در بهمن ۱۳۶۱ در فکه،[۶۷] «والفجر ۱» در شمال فکه در فروردین ۱۳۶۲،[۶۸] «والفجر ۲» در منطقه پیرانشهر، «والفجر۳» و آزادسازی مهران در مرداد ۱۳۶۲،[۶۹] «والفجر ۴» در مهر ۱۳۶۲ در منطقه پنجوین عراق،[۷۰] عملیات «خیبر» در اسفند ۱۳۶۲ در هورالهویزه و جزایر مجنون،[۷۱] عملیات «بدر» در اسفند ۱۳۶۳ در هورالهویزه و شرق رود دجله،[۷۲] «والفجر ۸» در ۲۰ بهمن ۱۳۶۴ در فاو،[۷۳] «کربلای ۱» در تیر ۱۳۶۵ در مهران، «کربلای ۲» در منطقه پیرانشهر و حاج‌عمران و «کربلای ۳» در شهریور ۱۳۶۵، در دریا و سکوهای البکر و الامیّه،[۷۴] «کربلای ۴» و «کربلای ۵» در زمستان ۱۳۶۵ در منطقه شلمچه،[۷۵] «کربلای ۸» در فروردین ۱۳۶۵ در شرق بصره،[۷۶] «کربلای ۱۰» در ماووت عراق و سلسله عملیات «بیت‌المقدس» در سال ۱۳۶۶[۷۷] به آزادی بیشتر مناطق اشغال‌شده انجامید و دولت بعثی عراق را در وضعیت نامناسبی قرار داد.

گسترش جنگ به مناطق و افراد غیرنظامی

رژیم متجاوز عراق هرچند در آغاز جنگ، مناطق مسکونی ایران را بمباران می‌کرد؛ اما از اسفند ۱۳۶۳ حمله به شهرها و مناطق مسکونی را برای واداشتن ایران به تسلیم گسترش داد و به بسیاری از مدرسه‌ها، مسجدها و خانه‌های مسکونی حمله کرد.[۷۸] در هشتم اسفند ۱۳۶۶ عراق با حمله‌های موشکی و هوایی به شهرهای مهم ایران، جنگ شهرها را شدت بخشید و به مناطق مسکونی شهرهای تهران، اصفهان، کرج و قم حمله‌های موشکی و به شهرهای تبریز، ایلام، کرمانشاه، دزفول، کوهدشت، مسجدسلیمان، شوشتر، پلدختر و همدان حمله‌های هوایی کرد[۷۹] این بمباران‌ها تا جمعه ۱۹/۱/۱۳۶۷ و برگزاری مرحله نخست انتخابات دوره سوم مجلس شورای اسلامی ادامه یافت.[۸۰]

جنگ تحمیلی تا پاییز ۱۳۶۱، یک‌میلیون‌وپانصد هزار تن آواره بر جای گذاشت.[۸۱] و در ادامه جنگ، آوارگان به مرز دو میلیون و نیم تن نیز رسیدند.[۸۲] تعطیلی کارخانه‌ها و زمین‌های کشاورزی فرصت اشتغال را از مهاجران گرفت و نداشتن درآمد و مسکن و کار و امنیت مالی و اجتماعی آنان را در معرض آسیب‌های روانی و اجتماعی قرار داد.[۸۳]
برابر آمار بنیاد شهید انقلاب اسلامی در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران دویست‌وهیجده هزار و هشتصدوشصت‌وهفت تن شهید و مفقود شده‌اند و تعداد اسیران ایرانی در عراق چهل‌وچهار هزار تن و اسیران عراق در ایران هفتاد هزار تن بوده‌است.[۸۴] تعداد صدوشصت‌ودو هزار تن نیز از نیروهای عراقی‌ها کشته شدند.[۸۵]

حمله شیمیایی عراق

رژیم عراق در طول جنگ تحمیلی بارها از جنگ‌افزارهای ممنوع شیمیایی استفاده کرد. در این حمله‌ها هزاران تن از غیر نظامیان و رزمندگان ایرانی شهید و زخمی شدند. عراق نخستین بار در دی ۱۳۵۹ علیه ایران از سلاح شیمیایی استفاده کرد و در زمستان ۱۳۶۱ به استفاده گسترده‌ترِ آن روی آورد.[۸۶] از سال ۱۳۶۲ در جریان عملیات خیبر نیز رزمندگان ایران حمله شدید شیمیایی شدند.[۸۷] و ۱۷۰۰ تن به وسیله عامل عصبی تابون زخمی شدند یا به شهادت رسیدند.[۸۸]

در سال ۱۳۶۲ در جریان پس‌گیری ارتفاعات مهران از عراق نیز، این کشور از سلاح شیمیایی علیه نیروهای ایرانی استفاده کرد.[۸۹] در استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی در منطقه فاو پنج هزار تن از رزمندگان ایرانی زخمی و دویست تا سیصد تن به شهادت رسیدند[۹۰] گازهایی که عراق استفاده می‌کرد، از نوع خفه‌کننده و سیانور بود[۹۱]
در سال ۱۳۶۵ در جریان پس‌گرفتن مهران از اشغال عراق، عراقی‌ها با وسعت از گاز شیمیایی استفاده کردند[۹۲] افزون بر این در جریان عملیات کربلای ۴ و ۵ در منطقه شلمچه بیش از پنجاه بار نیروهای ایرانی بمباران شیمیایی و بیش از سه هزار تن از رزمندگان ایرانی مجروح شدند.[۹۳] در سال ۱۳۶۶ ارتش عراق حمله‌های شیمیایی خود علیه اهداف نظامی و غیرنظامی را به اوج رساند و در اسفند این سال شهر حلبچه عراق پس از عملیات کربلای ۱۰ که آزاد شده بود، به‌شدت بمباران شیمیایی شد.[۹۴] در مجموع عراق در طول جنگ علیه ایران۲۴۰ بار از سلاح شیمیایی استفاده کرد. در گزارش ایران به سازمان ملل اسناد این حمله‌ها ثبت و منتشر می‌شد؛ ولی عراق هیچ اقدامی برای توقف آن نمی‌کرد.[۹۵] (ببینید: جنایات جنگی)

پشتیبانان رژیم متجاوز عراق

در طول جنگ تحمیلی همه قدرت‌های جهان آن روز در کنار رژیم عراق قرار داشتند. بسیاری از کشورها آشکارا از تجاوز عراق به ایران حمایت کردند؛[۹۶] ازجمله اتحادیه عرب و تعدادی از کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند عربستان، برخی از کشورهای خاورمیانه مانند مصر و امارات و نیز تعدادی از کشورهای عرب قاره آفریقا، آشکارا از عراق حمایت می‌کردند؛[۹۷] امام‌خمینی به پشتیبانان عراق هشدار می‌داد و حمایت آنان از صدام حسین را خیانت به اسلام و جرم می‌دانست[۹۸] کشورهای غربی، به‌ویژه فرانسه کمک‌های نظامی ـ تبلیغاتی و اطلاعاتی خود را در اختیار عراق قرار دادند[۹۹] حتی ملک‌حسین شاه اردن گلوله جنگی را به سوی ایران شلیک کرد و مشوق صدام حسین در حمله به ایران شد[۱۰۰]
کشورهای عربی به‌ویژه کویت و عربستان با فرستادن کمک‌های مالی و نظامی به عراق بخشی از هزینه‌های این کشور در جنگ تحمیلی علیه ایران را بر عهده گرفتند.[۱۰۱] عربستان از حامیان اصلی عراق در جنگ تحمیلی بود. از مجموع شصت[۱۰۲] یا هفتادمیلیارد دلار کمک‌های پولی و مالی کشورهای حوزه خلیج فارس به عراق، سی میلیارد دلار سهم عربستان بود[۱۰۳] کویت نیز چهارده میلیارد دلار کمک نقدی و بیش از شانزده میلیارد دلار کمک‌های خدماتی در اختیار عراق قرار داد.[۱۰۴]؛ همچنین امارات عربی یک میلیارد دلار و قطر پانصد میلیون دلار تا اواخر سال ۱۹۸۱م به عراق کمک کردند[۱۰۵] مصر و اردن علاوه بر پشتیبانی سیاسی و تدارکاتی، نیروهای نظامی خود را نیز به کمک صدام فرستادند[۱۰۶] که ۲۴۶ تن از آنان به دست نیروهای ایرانی اسیر شدند[۱۰۷]

از سوی دیگر، چنان‌که امام‌خمینی نیز اشاره کرده‌است، اتحاد جماهیر شوروی نیز از پشتیبانان عراق در جنگ بود[۱۰۸] پیمان دوستی پانزده‌ساله عراق و شوروی، اختلافات فکری و سیاسی ایران و شوروی ازجمله مخالفت ایران با حضور شوروی در افغانستان و دستگیری عوامل جاسوسی شوروی در ایران، این کشور را از بزرگ‌ترین حامیان صدام قرار داد. هواپیمای میگ ۲۵، تانک‌های تی۷۲ و انواع موشک‌های سام و بیش از هزار تن مشاور و تکنسین بخشی از کمک‌های شوروی به عراق بود.[۱۰۹] بیشتر کشورهای اروپایی نیز با کمک‌های اقتصادی، سیاسی و نظامی از صدام پشتیبانی کردند[۱۱۰] فرستادن ۶۰ فروند هواپیمای جنگی میراژ و شماری هواپیمای سوپراتاندارد و موشک‌های پیشرفته به عراق از فرانسه از آن جمله بود.[۱۱۱] همچنین این کشور ۷/۴ میلیارد دلار کمک مالی در اختیار رژیم عراق قرار داد و در مجموع هفت میلیارد دلار از این معاملات به صورت وام و اعتبارات بود[۱۱۲] انگلستان نیز از مهم‌ترین شرکای نظامی عراق بود[۱۱۳]

مسئولان آمریکا نیز علی‌رغم ادعای بی‌طرفی از یک هفته پس از آغاز جنگ برای کمک به رژیم عراق اعلام آمادگی کردند[۱۱۴] شکست آمریکا در حمله به طبس در اردیبهشت ۱۳۵۹ و شکست کودتای نوژه از انگیزه‌های آمریکا در حمایت از عراق بود[۱۱۵] جلسه صدام حسین با برژنیسکی مشاور امنیت ملی جیمی کارتر در خرداد ۱۳۵۹ در مرز اردن، چراغ سبز آمریکا به عراق برای حمله به ایران بود[۱۱۶] عراق در طول جنگ از کمک‌های اطلاعاتی و تسلیحاتی آمریکا بهره برد.[۱۱۷] پس از عادی‌شدن روابط آمریکا و عراق در سال ۱۳۶۳ و به دنبال سفر طارق عزیز به آمریکا دولت ایالات متحده آمریکا، اعتباری به مبلغ ۸۴۰ میلیون دلار برای واردات مواد غذایی در اختیار عراق قرار داد و نیز وامی به مبلغ یک میلیارد دلار برای خرید و به‌کارگیری توانایی ساخت سلاح به عراق واگذار شد[۱۱۸] رونالد ریگان رئیس‌جمهور آمریکا ضمن تأمین اعتبار برای عراق شرکت‌های آمریکایی، فرانسه، ایتالیا و بریتانیا را تشویق کرد تا با تعویق زمان بازپرداخت بدهی‌های عراق موافقت کنند[۱۱۹] گفته شده از سال ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۸م آمریکا بارها محموله‌های بزرگ سلاح شیمیایی را در قالب مبارزه با آفات کشاورزی به عراق تحویل داد[۱۲۰]؛ چنان‌که با پیشروی‌های ایران در سال ۱۳۶۶ عملاً به سود عراق وارد جنگ شد[۱۲۱] و به سکوهای نفتی ایران در خلیج فارس حمله کرد و حتی هواپیمای مسافربری ایران را سرنگون کرد.[۱۲۲] (ببینید: حمله آمریکا به هواپیمای مسافربری)

در مجموع کشورهای شوروی، چین، فرانسه، آمریکا، انگلیس، آلمان، برزیل، کلمبیا، اسپانیا، آفریقای جنوبی، اتریش، ایتالیا و یوگسلاوی مهم‌ترین منبع ارسال تسلیحات شیمیایی با فن‌آوری پیشرفته به عراق بودند[۱۲۳] امام‌خمینی توجه داده‌است که رژیم صهیونیستی اسرائیل نیز در این جنگ درکنار عراق قرار داشت.[۱۲۴]

اما از سوی دیگر، کشورهای جبهه پایداری شامل الجزایر، لیبی، سوریه و یمن جنوبی در جنگ ایران و عراق اعلام بی‌طرفی کردند و از عربی‌کردن جنگ دوری گزیدند و مواضع برخی از اعضای آن مانند سوریه و لیبی به ایران نزدیک بود و دو کشور کمک‌های تبلیغاتی و نظامی اندکی نیز به ایران می‌کردند.[۱۲۵]
سازمان ملل و شورای امنیت از آغاز تجاوز عراق به ایران بدون محکوم‌کردن متجاوز، به پایان‌دادن جنگ توصیه می‌کردند و چندین قطعنامه دراین‌باره صادر کردند که تنها قطعنامه ۵۹۸ بود که تا حدودی به معرفی متجاوز و پایان جنگ کمک کرد.[۱۲۶] جنبش عدم تعهد که ایران و عراق هر دو از اعضای آن بودند در سایه کارشکنی عراق نتوانست در ایجاد صلحی پایدار نقش‌آفرین باشد. این جنبش تنها پس از صدور قطعنامه ۵۹۸ از مواضع دو کشور تشکر کرد[۱۲۷] (ببینید: جنبش غیرمتعهدها) سازمان کنفرانس اسلامی نیز هیئت‌هایی را برای رفع اختلافات دو کشور تشکیل داد؛ ولی به دلیل روحیه قومیت‌گرایی و حمایت برخی از اعضای مؤثر آن از عراق در کار خود موفق نبود.[۱۲۸] (ببینید: سازمان کنفرانس اسلامی)

مواضع امام‌خمینی

امام‌خمینی همواره خواهان همزیستی مسالمت‌آمیز با دیگر کشورها بود و چند روز پس از آغاز جنگ تحمیلی در ۱۷/۷/۱۳۵۹ ملت ایران را به پیروی از اسلام، مخالف با جنگ و خواهان صلح و آرامش برای همه کشورها خواند؛[۱۲۹] اما از سوی دیگر، حمله عراق به ایران را تجاوز دانست و مقابله ایران با دشمن را دفاع مقدس نامید[۱۳۰] ایشان عراق را آغازگر جنگ شمرد و تأکید کرد ایران به یک وجب از خاک این کشور تعدی نکرده‌است[۱۳۱] ایشان همواره تأکید می‌کرد ایران از حقوق اسلامی و انسانی خود دفاع می‌کند[۱۳۲] اسناد گویا و اعتراف‌های صریح مقامات عراقی نیز درستی متجاوزبودن عراق را اثبات می‌کرد[۱۳۳]

امام‌خمینی بر دوستی با مردم عراق تأکید داشت و عراق را یک کشور اسلامی مرکز تشیع و مرکز ائمه اهل بیت(ع) و اولیای خداوند و همانند ایران مورد علاقه خود و مردم ایران می‌دانست[۱۳۴]؛ اما ضمن نامشروع‌خواندن نظام بعثی حاکم بر آن، مقابله آن رژیم با ایران را مقابله با قرآن و رسول‌الله(ص)،[۱۳۵] تقابل اسلام و کفر[۱۳۶] و رویارویی خدا و طاغوت[۱۳۷] خواند. جنگ حق و باطل و نبرد ارزش‌های اعتقادی، انقلابی و مقابله ایران با ستم از دیگر تعبیرهای ایشان دربارهٔ جنگ تحمیلی بود.[۱۳۸] ایشان همچنین جنگ را دفاع ایران از خود شمرد.[۱۳۹] و جوانان رزمنده را نیروهای امام زمان (ع)[۱۴۰] و جبهه‌ها را همانند مسجد می‌دانست و بر این باور بود که مردم در جبهه‌ها سنگرهایشان را به صورت مسجد درآورده‌اند[۱۴۱] ایشان پاداش رزمندگان عاشق اسلام را همانند پاداش مجاهدان صدر اسلام در جنگ‌های بدر و احد و خندق شمرد[۱۴۲] و در پایان نیز از خداوند خواست وی را در کنار شهدای جنگ تحمیلی بپذیرد.[۱۴۳]

از سوی دیگر، از ماه‌های آغاز تهاجم عراق به ایران، هیئت حُسن نیت کنفرانس سران کشورهای اسلامی برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق اعلام آمادگی و پیشنهادهایی نیز دراین‌باره ارائه کرد؛ اما به دلیل عدم توجه به قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر و تصریح نکردن به متجاوزبودن عراق و تنبیه متجاوز و خروج بدون قید و شرط عراق از خاک ایران، امام‌خمینی و دولت ایران با آن موافقت نکردند.[۱۴۴] صدام حسین نیز پیش از فتح خرمشهر از پذیرش هیئت‌های صلح ناخرسند بود و بر راه این هیئت مانع ایجاد می‌کرد؛ حتی هواپیمای وزیر خارجه الجزایر که به این منظور به بغداد سفر می‌کرد؛ به دست عراقی‌ها سرنگون شد.[۱۴۵] امام‌خمینی بر اساس آیات قرآن کریم به میانجی‌گران پیشنهاد کرد قرآن را حَکَم قرار دهند و به هدف بازگشت متجاوز، به حکم خدا و عدالت[۱۴۶] با صدام حسین بجنگند[۱۴۷] ایشان برای خاتمه جنگ شرایطی را مطرح کرد؛ تعیین و معرفی متجاوز، جبران خسارت‌های وارده به ایران، خروج عراق از خاک ایران و پذیرش جرم و تجاوز در صحنه سیاسی، از آن جمله بود. از نگاه ایشان بدون پذیرش این شرایط صلح با عراق باعث افزایش جسارت متجاوز و اشاعه ظلم و فساد در منطقه بود.[۱۴۸]

با تغییر روند جنگ به سود ایران رایزنی‌ها برای میانجی‌گری و آتش‌بس میان ایران و عراق آغاز شد. پس از فتح خرمشهر در سال ۱۳۶۱ که برتری ایران را در جنگ ثابت کرد، هیئت‌های میانجی‌گری برای نجات رژیم عراق از گرداب جنگ افزون‌تر شدند[۱۴۹] با این حال، به گفته دست‌اندرکاران جنگ، پس از فتح خرمشهر، سخن از صلح به میان نیامد[۱۵۰] و گروه‌های میانجی تنها از آتش‌بس سخن می‌گفتند[۱۵۱]

پس از آزادی خرمشهر نظر امام‌خمینی این بود که رزمندگان در مرزها توقف کنند و با دشمن بجنگند؛ اما برخی بر آن بودند که برای پربودن دست ایران در مذاکره و قدرت چانه‌زنی در مذاکرات باید وارد خاک عراق شد[۱۵۲] از این‌رو امام‌خمینی اجازه داد از مناطق غیر مسکونی، نیروها وارد خاک عراق شوند.[۱۵۳] در مرداد ۱۳۶۱ در عملیات «رمضان» برای نخستین بار در منطقه کوشک و شلمچه ورود به خاک عراق صورت گرفت[۱۵۴] امام‌خمینی در پاسخ مخالفان ادامه جنگ، جمهوری اسلامی را خواهان صلح شرافتمندانه و مدافع از خود شمرد،[۱۵۵] به‌ویژه که پس از فتح خرمشهر هنوز ۲۵۰۰ کیلومتر از زمین‌های کشور ازجمله نفت‌شهر، مناطق فکه، خسروی و ارتفاعات آق‌داغ و چاه‌های نفتی سمیده و بیات و ارتفاعات حمرین در اختیار عراق بود و دشمن نیز می‌توانست از مرزها شهرهای مرزی را ناامن کند.[۱۵۶] و تا زمان تصویب قطعنامه ۵۹۸ هیچ راه حل شرافتمندانه‌ای برای پایان جنگ فراروی ایران وجود نداشت.[۱۵۷]

پذیرش قطعنامه ۵۹۸

قطعنامه ۵۹۸، هشتمین قطعنامه شورای امنیت برای توقف جنگ ایران و عراق بود که در سایه تلاش‌ها و رایزنی‌های دبیرکل سازمان ملل خاویر پرز دکوئیار در ۲۹ تیر ۱۳۶۶ تصویب شد. این قطعنامه دارای نکته‌هایی به سود ایران بود و برای نخستین بار نقض قواعد و اصول جنگ را نقد می‌کرد و خواستار تشکیل هیئتی بی‌طرف برای شناسایی مسئول آغاز جنگ، توقف جنگ، عقب‌نشینی نیروهای متخاصم، آزادی اسرا و دریافت غرامت بود.[۱۵۸] قدرت نظامی ایران، اطمینان ابرقدرت‌ها به شکست نهایی عراق و هم‌داستانی آمریکا و شوروی برای دست‌نیافتن ایران به پیروزی قاطع از دلایل تصویب این قطعنامه بود[۱۵۹] به پیشنهاد عده‌ای از فرماندهان، به‌ویژه هاشمی رفسنجانی،[۱۶۰] در ۲۷ تیر ۱۳۶۷ امام‌خمینی قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل را پذیرفت[۱۶۱] اما سازمان مجاهدین خلق ایران که در عراق مستقر بود و نیز رژیم عراق، آن را نشانه ضعف ایران تلقی کردند و این سازمان با پشتیبانی ارتش عراق از غرب کشور به ایران حمله کرد[۱۶۲] اما ایران با درهم‌شکستن حمله به پیروزی قاطع دست یافت (ببینید: سازمان مجاهدین خلق ایران)

پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸، ایران مذاکرات میان وزرای امور خارجه ایران و عراق را زیر نظر سازمان ملل آغاز کرد و هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور وقت ایران و صدام حسین با یکدیگر نامه‌نگاری کردند[۱۶۳] و عراق در ۱۱ مرداد ۱۳۶۹ به قطعنامه ۱۹۷۵ الجزایر تن داد[۱۶۴] و روز ۲۶/۵/۱۳۶۹ را روز مبادله اسرا اعلام کرد[۱۶۵] در نهایت در هجدهم آذر ۱۳۷۰ دبیرکل سازمان ملل، خاویر پرز دکوئیار عراق را آغازکننده جنگ و متجاوز معرفی کرد[۱۶۶] و عقب‌نشینی دو طرف به سوی مرزهای بین‌الملل آغاز گردید[۱۶۷] افزایش توان نظامی عراق همراه با همگرایی دو ابرقدرت آمریکا و شوروی و پشتیبانی گسترده قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی از عراق در سال ۱۳۶۶،[۱۶۸] بمباران گسترده شیمیایی غیر نظامیانِ ایران به دست ارتش عراق،[۱۶۹] نگرانی از احتمال دستیابی رژیم عراق به بمب اتم، مخالفت کشورهای عربی هوادار ایران مانند لیبی و سوریه با پیشروی ایران به داخل عراق[۱۷۰] و کاهش توان اقتصادی ایران برای ادامه نبرد[۱۷۱] ازجمله عوامل پذیرش قطعنامه از سوی ایران بود.

امام‌خمینی در نامه‌ای به سران نظام با اشاره به نامه مسئولان نظامی ازجمله نامه محسن رضایی، ادامه جنگ را به سبب کمبود جنگ‌افزار و استفاده دشمن از سلاح شیمیایی به مصلحت ندید و آتش‌بس را پذیرفت و از آنان خواست این مسئله را برای مردم تبیین کنند[۱۷۲] ایشان خود نیز دراین‌باره به روشنگری پرداخت که موجب التیام توده مردم به‌ویژه رزمندگان گردید[۱۷۳] ایشان در پیامی به مناسبت سالگرد کشتار حجاج، در سال ۱۳۶۶ پذیرش قطعنامه را در آن شرایط به مصلحت ملت و نظام شمرد و آن را به نوشیدن جام زهر تشبیه کرد[۱۷۴] (ببینید: قطعنامه ۵۹۸) ایشان در پیام ۳ اسفند ۱۳۶۷ با تأکید بر اینکه ایران در جنگ یک لحظه نیز پشیمان از عملکرد خود نیست، جنگ و صلح مردم ایران را برای ادای تکلیف دانست و خاطرنشان کرد همه پیامبران خدا نیز مأمور به تکلیف بودند نه به نتیجه.[۱۷۵]

فرماندهی و مدیریت امام‌خمینی

کارشناسان جنگ، نقش امام‌خمینی را در فرماندهی جنگ نقشی حیاتی و تعیین‌کننده شمرده‌اند.[۱۷۶] ایشان که بر اساس اصل ۱۱۰ قانون اساسی فرمانده کل قوا بود اختیارات فرماندهی خود را در بهمن ۱۳۵۸ به سیدابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور وقت واگذار کرد[۱۷۷] و پس از آشکارشدن عدم صلاحیت وی، در ۲۰/۳/۱۳۶۰ این جایگاه را از وی گرفت[۱۷۸] امام‌خمینی از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی دربارهٔ توطئه‌های دشمنان به‌ویژه آمریکا علیه مردم ایران هشدار می‌داد و در کنار نیروهای ارتش و سپاه پاسداران و نیروهای انتظامی، فرمان تأسیس بسیج مردمی را صادر کرد که از مهم‌ترین عوامل بازدارنده دشمن بود.[۱۷۹] (ببینید: بسیج مستضعفین)

امام‌خمینی با توجه به بی‌ثباتی اولیه حاصل از پیامدهای تجاوز عراق به ایران در آغاز جنگ،[۱۸۰] ضمن هشدار به عراق و به شایعه‌سازان، مهار اوضاع را در دست گرفت و به مردم اطمینان داد دولت بر اوضاع مسلط است و صدام حسین را به دزدی تشبیه کرد که سنگی انداخته و فرار کرده‌است[۱۸۱] ایشان با به‌کارگیری تعبیر «الخیرُ فی ما وَقَعَ» دربارهٔ جنگ،[۱۸۲] تهدید را تبدیل به فرصت کرد و در همه حال حتی در اوج پیشروی دشمن و سقوط خرمشهر آرامش داشت[۱۸۳] نقش ایشان در روحیه‌دادن و آوردن مردم به صحنه فوق‌العاده بود.[۱۸۴] ایشان در همان آغاز جنگ از نزدیک‌بودن پایان عمر صدام حسین سخن گفت[۱۸۵] و ابراز امیدواری کرد که رزمندگان اسلام با همه قدرت از ایران دفاع می‌کنند و مردم عراق را نیز نجات می‌دهند و در نهایت بعثی‌ها از عراق خواهند رفت و در عراق دولت اسلامی تشکیل خواهد شد.[۱۸۶]

امام‌خمینی افزون بر حل مشکلات فقهی مرتبط با جبهه و جنگ مانند جواز دفاع از کشور در ماه‌های حرام[۱۸۷] و برخی احکام فقهی جنگ و شهادت[۱۸۸] در سست‌کردن اراده دشمن برای ادامه تجاوز و آماده‌کردن نیروهای رزمی برای مقابله با آنان نقشی ممتاز داشت. ایشان در چهارم مهر ۱۳۵۹ از ارتش عراق خواست به نسبت‌های ناروای صدام حسین دربارهٔ ایران توجه نشان ندهند و با ایران اسلامی جنگ نکنند،[۱۸۹] و در ۲۴/۷/۱۳۵۹ در پیامی رادیویی با معرفی صدام به عنوان نوکر شیطان، مردم مؤمن عراق را به قیام علیه وی فرا خواند.[۱۹۰] ایشان دفاع در برابر متجاوز را وظیفه‌ای اسلامی خواند و با یادآوری ارزش و فضیلت جهاد در اسلام،[۱۹۱] جنگ را در رأس امور کشور شمرد.[۱۹۲] و افزون بر تهییج و تشویق نیروهای مسلح برای دفاع از کشور،[۱۹۳] به روحانیان سفارش کرد رزمندگان را ارشاد و مسائل مورد نیاز را برای آنان بیان کنند.[۱۹۴]

از سوی دیگر، نفوذ امام‌خمینی بر دل‌ها نقش محوری در نبرد داشت[۱۹۵] ایشان در وقت پیروزی، با پیام و سخنرانی، فرماندهان و رزمندگان را تشویق می‌کرد.[۱۹۶] و همواره رزمندگان را برای دیدار می‌پذیرفت و برای آنان دعا می‌کرد[۱۹۷]؛ همچنین در وقت بمباران روستاها و شهرهای بی‌دفاع با مردم همدردی می‌کرد و از شهادت مردم در بمباران‌ها به‌شدت متأثر می‌شد و به پدران، فرزندان و همسران شهیدان[۱۹۸] و خانواده‌های اسیران و مفقودالاثرها و خویشان اسرای جنگ و نیز جنگ‌زدگان توجه ویژه داشت.[۱۹۹] (ببینید: بنیاد شهید انقلاب اسلامی، شهدا، و اسرا) و نیز از دولت و ملت می‌خواست به تکلیف شرعی‌شان در خدمت به جنگ‌زدگان عمل کنند.[۲۰۰]

دید راهبردی نظامی و درایت امام‌خمینی از عوامل اصلی شکست نقشه‌های رژیم عراق در طول دوره جنگ بود.[۲۰۱] ایشان همیشه از عملیات‌های نظامی اطلاع داشت. سیداحمد خمینی گزارش رویدادهای جنگ را از مسئولان می‌گرفت و در اختیار ایشان می‌گذاشت[۲۰۲] و اعضای شورای عالی دفاع گاه در حضور ایشان جلسه برگزار می‌کردند و رهنمود می‌گرفتند.[۲۰۳] رهنمودهای ایشان همواره مطابق با واقعیت و امیدآفرین بود[۲۰۴] خود ایشان عمدتاً در مسائل راهبردی جنگ تصمیم می‌گرفت.[۲۰۵] ازجمله در آبان ۱۳۵۹، به فرماندهان دستور داد باید با دادن امکانات لازم به رزمندگان، سوسنگرد آزاد شود[۲۰۶] شکست محاصره آبادان در مهر ۱۳۶۰ با فرمان امام‌خمینی[۲۰۷] و پیگیری ایشان انجام شد (ببینید: شکست حصر آبادان) و رزمندگان با بسیج همه‌جانبه، فرمان ایشان برای آزادسازی مهران در مرداد ۱۳۶۵ را عملی کردند[۲۰۸]؛ چنان‌که با رهنمودهای ایشان رزمندگان عملیات پیروز کربلای ۵ را در شلمچه انجام دادند[۲۰۹] ایشان با ارائه راهبرد «راه قدس از کربلا می‌گذرد»، با یک خطای راهبردی مخالفت کرد و رزمندگانی را که برای مبارزه با اسرائیل به لبنان رفته بودند به کشور بازگرداند.[۲۱۰]

امام‌خمینی افزون بر ایمان به خدا[۲۱۱] و اخلاص و عشق به شهادت،[۲۱۲] امدادهای الهی را از مهم‌ترین عوامل موفقیت ایران در جنگ شمرده‌است. ایشان فتح موفقیت‌آمیز خرمشهر، به دست رزمندگان ایرانی در خرداد ۱۳۶۱ را معجزه،[۲۱۳] رحمت، نعمت و توفیق خداوند[۲۱۴] و عنایت الهی خواند که در صدر اسلام هم نظیر داشت و خداوند در دل‌های دشمنان اسلام رعب و وحشتی می‌افکند که با همه تجهیزات، در برابر غریو الله اکبر مسلمانان تسلیم می‌شدند.[۲۱۵] (ببینید: آزادسازی خرمشهر)

از سوی دیگر، حضور فرماندهان ایرانی در خط مقدم جبهه در مقایسه با فرماندهان دشمن ممتاز بود. شمار بسیاری از فرماندهان سپاه و ارتش همچون مصطفی چمران،[۲۱۶] محمدابراهیم همت،[۲۱۷] مهدی باکری، محمد بروجردی، حسین خرازی، حسن باقری، مجید بقایی،[۲۱۸] محمود کاوه،[۲۱۹] حسن آبشناسان،[۲۲۰] حسن اقارب‌پرست، مسعود منفرد نیاکی،[۲۲۱] ولی‌الله فلاحی، یوسف کلاهدوز، سیدموسی نامجو و جواد فکوری[۲۲۲] در این راه به شهادت رسیدند. امام‌خمینی نیز به مناسبت شهادت برخی فرماندهان پیام‌هایی صادر کرده‌است.[۲۲۳]

نیروهای رزمنده

نیروهای رزمنده ایران شامل ارتش جمهوری اسلامی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ژاندارمری، شهربانی، کمیته‌های انقلاب، جهاد سازندگی و نیروهای بسیج بودند. ارتش جمهوری اسلامی شامل نیروی زمینی، هوایی، دریایی و هوانیروز از مهم‌ترین سازمان‌های اداره‌کننده جنگ بود؛[۲۲۴] و با حضور در جبهه‌های غرب و جنوب به مقابله با دشمن پرداخت. با هجوم عراق، نیروی هوایی ارتش در اول مهر ۱۳۵۹ با اعزام ۱۴۰ فروند هواپیمای جنگی، مراکز نظامی و فرودگاهی دشمن را بمباران کرد.[۲۲۵] و نیروی زمینی توانست با ایجاد خاکریزی سراسری در جنوب، دشمن را متوقف کند،[۲۲۶] و نیروی دریایی ضربات کاری به دشمن وارد ساخت[۲۲۷]

نیروی نوپای سپاه پاسداران نیز در طول جنگ مهم‌ترین نقش را در پیروزی داشت. پاسداران در آغاز بدون بهره بردن از رزم کلاسیک و بی‌اطلاع از جنگ‌افزارهای سنگین درکنار ارتش از کشور دفاع و با عملیات نامنظم و چریکی دشمن را وادار به عقب‌نشینی کردند. تجهیز سپاه به نیروی هوایی و دریایی و زمینی در شهریور ۱۳۶۴ به فرمان امام‌خمینی، این امکان را برای این نیرو فراهم کرد که با امکانات و تجهیزات بهتری به دفاع از کشور بپردازند.[۲۲۸] پس از آغاز عملیات‌های تهاجمی ایران بیش از هفتاد درصد جبهه را نیروهای سازمان یافته بسیج مردمی تشکیل می‌دادند[۲۲۹] نیروهای بسیج مردمی زیر نظر سپاه پاسداران در قالب اعزام‌های منطقه‌ای و گروه‌های بزرگ مانند سپاهیان محمد(ص)، نیازهای جبهه را در دوره دفاع مقدس برطرف می‌کردند. حضور نیروهای مردمی منجر به گشوده‌شدن جبهه‌های جدیدی شد که برای عراق قابل پیش‌بینی نبود[۲۳۰] پس از پذیرش قطعنامه و حمله دوباره عراق و مجاهدین خلق به ایران نیز نیروهای مردمی به جبهه‌ها شتافتند و با مقاومت گسترده دشمن را شکست داده، وادار به عقب‌نشینی کردند.[۲۳۱]

در نگاه امام‌خمینی نقش نیروهای جهاد سازندگی در جنگ کمتر از نیروهای مسلح نبود[۲۳۲] نقش کمیته امداد امام‌خمینی در پشتیبانی از جنگ و جنگ‌زدگان و ایثارگران[۲۳۳] و بنیاد شهید انقلاب اسلامی در خدمت به بازماندگان شهدا و جانبازان[۲۳۴] بسیار ممتاز بود. رزمندگان ایرانی با ادامه جنگ به‌تدریج سازماندهی شدند و توانستند نزدیک به ۱۰۰ عملیات را در ۹۵ ماه جنگ به اجرا درآورند و ضربات شکننده‌ای بر نیروی انسانی و ماشین جنگی دشمن وارد کنند.[۲۳۵] از نظر امام‌خمینی به‌طور کلی روحیه شهادت‌طلبی و فداکاری مردم ایران به صورت عام[۲۳۶] و اخلاص و ایثار صداقت رزمندگان به صورت خاص[۲۳۷] از امتیازهای آنان بود؛ در حالی‌که سربازان عراق به زور به جنگ آورده می‌شدند، جوانان ایرانی برای رسیدن به درجه شهادت در راه خدا دعا می‌کردند[۲۳۸] امام‌خمینی رزمندگان ایرانی را همچون کسانی می‌دانست که مرگ سرخ را شیرین‌تر عسل می‌دانند[۲۳۹]

نقش مردم

امام‌خمینی با به‌صحنه‌آوردن مردم با انقلاب اسلامی توان رزمی و روحیه مشارکت آنان در دفاع از کشور را زنده کرد و با شرکت‌دادن مردم در دفاع مقدس جنگ را مردمی ساخت؛ چنان‌که با یک اشاره صحنه‌های نبرد را از نیروهای داوطلب آکنده می‌ساخت[۲۴۰] ارتش عراق از آغاز جنگ با مقاومت مردمی روبه‌رو شد و بیشترین مقاومت در خرمشهر و بستان شکل گرفت و مقاومت ۳۴ روزه خرمشهر و سوسنگرد موجب شد تا اهواز و آبادان و شادگان و ماهشهر سقوط نکنند.[۲۴۱] با هجوم سپاهِ چهارم عراق به گیلان‌غرب در روزهای نخست مهر ۱۳۵۹ گروه‌های رزمی مردمی راه را بر دشمن سد کردند و با دادن شهدای بسیار مانع از سقوط شهر[۲۴۲] و تسلط عراق بر ارتفاعات راهبردی منطقه شدند. نیروهای داوطلب زیر نظر ستاد جنگ‌های نامنظم با فرماندهی مصطفی چمران در جنگ نقش‌آفرین بودند.[۲۴۳]

مردم با اجتماعات انبوه خیابانی در مراسمی چون ۲۲ بهمن و روز قدس علاوه بر دلگرمی‌دادن به رزمندگان، اتحاد و همبستگی ملت را در دفاع از کشور و انقلاب به نمایش می‌گذاشتند.[۲۴۴] آنان در طول دوران دفاع مقدس حمایت‌های گسترده مالی از جبهه‌ها کردند و کاروان‌های کمک‌های مردمی همواره به سوی جبهه‌ها روان بود و در وقت نیاز برای خون‌دادن برای مجروحان جنگی استقبال می‌کردند[۲۴۵]؛ حتی کودکان موجودی قلک‌های خود را برای جبهه می‌آوردند و سربازان نیز حقوق ناچیز خود را به جبهه هدیه می‌کردند[۲۴۶]

امام‌خمینی همواره از حضور مردم و شرکت گروه‌های مختلف در جبهه[۲۴۷] و فداکاری‌های مردم در جبهه و پشت جبهه[۲۴۸] قدردانی می‌کرد. خانواده‌های ایثارگران و شهدا در حفظ و تقویت و مقاومت مردم نقش‌آفرین بودند. امام‌خمینی همواره از روحیه بلند خانواده‌ها و نزدیکان شهدا[۲۴۹] و مجاهدت و فداکاری آنان به‌ویژه مادران و همسران شهیدان در جنگ تحمیلی[۲۵۰] سخن گفته و آن را شگفت‌آور خوانده‌است. ایشان از اینکه آنان چنین فرزندان برومندی تربیت کرده‌اند به آنان تبریک گفته[۲۵۱] و مقاومت و بردباری خانواده شهدا را زنده‌کننده خاطره یاران سیدالشهدا(ع) شمرده‌است.[۲۵۲] زنان نیز به موازات مردان نقش مهمی در پیشبرد اهداف جنگ داشتند. افزون بر سهم بزرگ آماده‌کردن رزمندگان برای نبرد، خود نیز در جنگ، چهار هزار جانباز و آزاده و ۴۳۶۳ شهید داشتند.[۲۵۳] با تهاجم عراق، برخی از آنان نیز چون مردان در شهرهای مورد هجوم همچون خرمشهر به نگهبانی و سنگرکندن و محافظت از مهمات و رسیدگی به زخمی‌ها فعالیت می‌کردند[۲۵۴] در پشتیبانی از جبهه جمع‌آوری کمک‌های مردمی، تهیه لباس و مواد غذایی و پوشاک برای رزمندگان و حضور در ستادهای امداد و درمان، عرصه دیگر فعالیت بانوان بود[۲۵۵] همچنین زنان در عرصه‌های تبلیغ و فرهنگ و سرکشی به خانوادهای شهدا و ایثارگران حضور داشتند[۲۵۶] امام‌خمینی همراهی بانوان در دفاع مقدس با مردان را در تاریخ اسلام بی‌نظیر می‌خواند[۲۵۷] و فداکاری آنان در جبهه و پشت جبهه را موجب افتخار می‌شمرد.[۲۵۸]

از سوی دیگر، امام‌خمینی اشاره کرده‌است که هنرمندان، فیلم‌برداران، پزشکان و پرستاران نیز با حضور در جبهه‌های جنگ در پیروزی رزمندگان نقش‌آفرین بودند[۲۵۹]؛ چنان‌که شاعران در ادبیات دفاع‌مقدس نقش بلندی ایفا کردند و نخستین اشعار حماسی را سرودند و حتی عنوان شاعر جنگ و شاعر انقلابی به خود گرفتند[۲۶۰] امام‌خمینی نیز به شاعران دفاع مقدس سفارش می‌کرد سروده‌های حماسی بخوانند و از خواندن شعرهای حزن‌انگیز و یأس‌آور خودداری کنند[۲۶۱] افزون بر سرایندگان و شاعران، مداحان و آهنگسازان و فیلم‌سازان آثار پرارزشی در جهت نیروبخشیدن به نیروها و ماندگارکردن آثار جنگ ایفا کردند[۲۶۲] ستاد تبلیغات جنگ، سازمان تبلیغات اسلامی و دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم از نهادهای نوپایی بودند که در پشتیبانی معنوی جنگ و جذب نیرو و … نقش بسزایی ایفا کردند.[۲۶۳]

نقش روحانیت نیز در جنگ ممتاز بود. خطبه‌های نماز جمعه بر تقویت رزمندگان بسیار مؤثر بود[۲۶۴] در بسیاری از شهرهای نزدیک به جبهه نماز جمعه اقامه می‌شد که بر روحیه رزمندگان مؤثر بود. امام‌خمینی به برگزاری نماز جمعه در مناطق جنگی مانند آبادان، اهواز و دزفول مباهات کرده‌است[۲۶۵] روحانیان افزون بر برپایی نماز جماعت،[۲۶۶] بیان مسائل شرعی[۲۶۷] و تقویت روحیه رزمندگان[۲۶۸] در نبرد نیز شرکت می‌کردند و بیش از ۲۵۰۰ تن از آنان در جبهه به شهادت رسیدند[۲۶۹]؛ چنان‌که امام‌خمینی در پایان جنگ تحمیلی با یادکرد از خدمات روحانیان در دفاع مقدس، رقم شهدا، جانبازان و مفقودان حوزه‌ها را نسبت به دیگر قشرها زیادتر دانست.[۲۷۰]

حضور مسئولان درجه یک کشور و فرزندان آنان در جبهه از دیگر امتیازهای جنگ تحمیلی بود.[۲۷۱] امام‌خمینی با اشاره به حضور رئیس‌جمهور و امام‌جمعه‌ها و رئیس مجلس شورای اسلامی در جبهه، از مردم خواست مسئولان کشور را در این جهت با سران دیگر کشورها مقایسه کنند.[۲۷۲]

جانشینان و نمایندگان امام‌خمینی

امام‌خمینی در آغاز جنگ سمت فرماندهی کل قوا را به سیدابوالحسن بنی‌صدر که رئیس‌جمهور بود، به عنوان جانشین خود واگذار کرده بود و این مسئولیت تا ۲۰/۳/۱۳۶۰ بر عهده او بود.[۲۷۳] ایشان اکبر هاشمی رفسنجانی را در۳۰ بهمن ۱۳۶۲ برای فرماندهی جنگ و ادامه عملیات والفجر[۲۷۴] و سپس وی را در خرداد ۱۳۶۷ به پیشنهاد سیدعلی خامنه‌ای رئیس‌جمهور وقت با اختیارات کامل به سمت جانشینی فرمانده کل قوا منصوب کرد.[۲۷۵] امام‌خمینی در این حکم به هاشمی رفسنجانی سفارش کرد با هدف وحدت کامل نیروها ستاد فرماندهی کل را ایجاد و صنایع نظامی و نیاز رزمندگان را متمرکز کند و از امکانات موجود و کمک‌های مردمی استفاده بهینه و از قوانین دادگاه نظامی در زمان جنگ به گونه‌ای درست بهره برد و متخلفان را کیفر دهد[۲۷۶]

از سوی دیگر، سیدعلی خامنه‌ای و مصطفی چمران نمایندگان امام‌خمینی در شورای عالی دفاع بودند.[۲۷۷] امام‌خمینی در ۱۲ تیر ۱۳۶۰ سیدموسی نامجو را مشاور خود در شورای عالی دفاع گمارد و به وی دستور داد رویدادهای اداره‌های مختلف ارتش را به ایشان گزارش دهد[۲۷۸] ایشان همچنین در آبان ۱۳۶۳ قاسمعلی ظهیرنژاد را نماینده خود در شورای عالی دفاع کرد[۲۷۹] شهاب‌الدین اشراقی نیز مدتی به نمایندگی امام‌خمینی در جلسات شورای عالی دفاع شرکت می‌کرد[۲۸۰] افرادی نیز گاه به‌طور مقطعی به نمایندگی ایشان برای دیدار و تقویت رزمندگان به جبهه‌ها اعزام می‌شدند[۲۸۱]

توصیه‌ها به رزمندگان

در طول جنگ امام‌خمینی توصیه‌های فراوانی به رزمندگان اسلام کرده‌است که بخشی از آنها اینهاست:

رعایت اصول اسلامی انسانی در جنگ: از مهم‌ترین سفارش امام‌خمینی به رزمندگان از رعایت اصول اسلامی و انسانی بود. ایشان از رزمندگان می‌خواست به غیر نظامیان حمله نکنند،[۲۸۲] اسرای دشمن را مهمان اسلام و جمهوری اسلامی ایران بشمرند و با آنان چون برادر رفتار کنند[۲۸۳] ایشان پایبندی به اسلام و دستورهای دینی را از امتیازهای نیروهای ایران در برابر ارتش عراق می‌شمرد.[۲۸۴] بر همین اساس علی‌رغم جنایت‌های جنگی رژیم عراق و بمباران شهرهای بی‌دفاع ایران[۲۸۵] و حمله به کشتی‌های غیر جنگی[۲۸۶] و نیز بمباران شیمیایی نیروهای ایرانی،[۲۸۷] رزمندگان ایرانی مقابله به مثل نکردند و تنها برای بازداشتن متجاوزان از بمباران شهرهای بی‌دفاع، امام‌خمینی در سال ۱۳۶۲ اجازه داد در حد محدود با دشمن مقابله به مثل شود و برخی شهرها با اعلام قبلی زده شود[۲۸۸]

توجه به معنویات: امام‌خمینی که پیشروی با نبود نیروی معنوی را شکست می‌شمرد،[۲۸۹] از رزمندگان می‌خواست برای رضای خدا بجنگند[۲۹۰] و سعی کنند رضایت خدا و امام زمان[ع] را به دست آورند[۲۹۱] ایشان غرور را حالتی شیطانی و آفت پیروزی[۲۹۲] و اخلاص و مناجات و نماز سربازان ایرانی را در شب حمله[۲۹۳] نشانه ایمان آنان[۲۹۴] می‌دانست. ایشان به روحانیان و اهل علم توصیه می‌کرد علاوه بر شرکت در جبهه، برای وظیفه ارشاد و راهنمایی و بیان مسائل مورد نیاز قیام کنند.[۲۹۵]

حفظ وحدت و انسجام و هوشیاری: وحدت و انسجام میان نیروهای رزمنده از سفارش‌های همیشگی امام‌خمینی به مسئولان و رزمندگان بود.[۲۹۶] ایشان به مسئولان نظامی سفارش می‌کرد با یکدیگر متحد و به قانون و مقررات پایبند[۲۹۷] و هوشیار باشند دشمنان از اختلاف‌های داخلی بهره‌برداری نکنند[۲۹۸] ایشان از فرماندهان می‌خواست تا مراقب نفوذ ضدانقلاب در سنگرهای رزمندگان باشند و از رزمندگان نیز می‌خواست با هوشیاری کامل فعالیت‌های نیروهای دشمن و حرکت‌های ضدانقلاب در پشت جبهه را نیز از نظر دور ندارند.[۲۹۹]

دستاوردهای جنگ تحمیلی

در جنگ ایران و عراق دشمن مهاجم با همه امکانات نظامی در اهداف خود ناکام ماند.[۳۰۰] و در نهایت به پیروزی رزمندگان ایرانی انجامید؛[۳۰۱] چنان‌که کارشناسان سیاسی یکی از علل آنکه عراق، کویت را در سال ۱۳۶۹ اشغال کرد، جبران شکست این رژیم از جمهوری اسلامی ایران می‌دانند[۳۰۲] برخی از گروه‌ها و افراد داخل و مخالف با مشی امام‌خمینی در تداوم جنگ، جنگ را به دور از عقلانیت و آن را برای اسلام و ایران زیانبار شمرده[۳۰۳] و برخی در صدد القای این نکته بودند که جمهوری اسلامی چیزی به دست نیاورده یا ناموفق بوده‌است[۳۰۴] برخی از خبرگزاری‌های غربی نیز پذیرش قطعنامه ۵۹۸ را شکست ایران و نتیجه اسلام‌گرایی این کشور شمردند[۳۰۵] امام‌خمینی این گفته‌ها را ناروا و زیان‌های وارد بر مردم ایران در برابر منافع بزرگ مقاومت در برابر دشمن را کوچک شمرد.[۳۰۶]

امام‌خمینی با اشاره به اینکه صدام حسین با آن همه جنایت علیه اسلام و علمای عراق و عزاداران و زائران کربلا با تظاهر به نماز، خود را مسلمان و حامی عرب‌ها نشان می‌داد؛ ولی با هجوم به ایران اسلامی و کشتن عرب‌های خوزستان رسوا شد،[۳۰۷] قدرت‌های شیطانی جهان نیز به قدرت اسلام و ایران پی بردند و خیال آنان در ضعیف‌شدن ایران پس از انقلاب، نقش بر آب شد و نقش مهم ارتش و سپاه پاسداران بر آنان آشکار گردید[۳۰۸] ایشان در پیامی که به منشور روحانیت معروف شد، جنگ ایران و عراق را جنگ ایمان و ضد ارزش‌ها نامید و آنانی را که خیال می‌کردند ایرانیان در جبهه‌ها به آرمان اصلی خود نرسیدند، کوته‌نظر و بیگانه با مفهوم شهادت، ایثار و صلابت شمرد[۳۰۹] ایشان دستاوردهای بزرگ دفاع مقدس را ایستادگی در برابر تجاوزگرانی شمرد که در آرزوی فتح سه‌روزه خوزستان و سقوط تهران بودند[۳۱۰]

در نگاه امام‌خمینی ایجاد روحیه سلحشوری و قدرتمندی و بیداری میان مردم[۳۱۱] و ایجاد انسجام و روحیه تعاون و همکاری در میان آنان و پیدایش معنویت در میان نیروهای نظامی اعم از سربازان ارتش و ژاندارمری و سپاه پاسداران[۳۱۲] از دستاوردهای دفاع مقدس بود؛ چنان‌که در جریان دفاع مقدس استعدادها و صنایع نظامی به حد مطلوب رشد کرد[۳۱۳] و ایران توانست صدای انقلاب خود را به جهان برساند و مظلومیت خود و ستم متجاوزان را ثابت و دوست و دشمن خود را شناسایی کند[۳۱۴]

ایشان صدای اسلام‌خواهی در آفریقا و علاقه مردم جهان به اسلام را از آثار دفاع مقدس می‌دانست و ادای تکلیف را هدف اصلی حضور در این جبهه می‌شمرد[۳۱۵] در نگاه ایشان برداشته‌شدن پرده تزویر از چهره جهان‌خواران، شناخت دوستان و دشمنان، از میان‌بردن ابهت دو ابرقدرت شرق و غرب، ایجاد حس اعتماد به ملت‌ها برای توان مبارزه با قدرت‌ها و ابرقدرت‌ها، کمک به فتح افغانستان، کمک به فتح فلسطین، احساس ذلت ابرقدرت‌ها و سردمداران نظام‌های فاسد در برابر اسلام، کمک به بیداری پاکستان و هندوستان از دیگر دستاوردهای دفاع مقدس بود.[۳۱۶]

خبرگزاری دفاع پرس، روزشمار جنگ در سال ۱۳۵۹.

خبرگزاری دویچه وله، داستان منازعات میان ایران و صدام، دیکتاتور همسایه.

تابناک، اعلام رسمی عراق به عنوان آغازگر جنگ تحمیلی، حسین علایی.

امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۰، ص۳۱۸.

امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۰، ص۳۳.

امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۶، ص۴۷.

امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۶، ص۵۲۰.

امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۱۴۷.

امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۳۵۶.

امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۵۷.

سایت جامع امام خمینی، پیام به ملت ایران و نیروهای مسلح (تجلیل از نیروهای مسلح ارتش)، ۲۸ فروردین ۱۳۶۸.

سایت جامع امام خمینی، حکم انتصاب آقای هاشمی رفسنجانی به سمت جانشین فرماندهی کل قوا، ۱۲ خرداد ۱۳۶۷.

• جنگ عراق با ایران
• 
  ۲ - دفاع ایران در مقابل عراق
• 
  ۳ - بررسی واژه مقدس
• 
  ۴ - روند استفاده از اصطلاح مقدس
• 
  ۵ - شبهه آیت‌الله منتظری
• 
  ۶ - رواج واژه مقدس پس از جنگ
• 
  ۷ - پانویس
• 
  ۸ - منبع

تقویم دفاع مقدس

جنگ عراق علیه ایران 2887 روز به طول انجامید که طی آن هزار روز نبرد فعال صورت گرفت که 793 روز حمله از سوی نیروهای ایرانی و 207 روز از سوی ارتش متجاوز عراق بوده است. در طول جنگ شمار381 هزار و 680 نفر از نیروهای دشمن کشته یا زخمی شدند و 72 هزار نفر به اسارت نیروهای ایران در آمدند. در این 8 سال 371 فروند هواپیما و 82 فروند هلی کوپتر دشمن منهدم شد.1700دستگاه تانک و نفربر،480 قبضه توپ و سه هزار و 363 دستگاه خودرو نظامی به غنیمت ایران در آمد و 5758 دستگاه تانک و نفربر،532 قبضه توپ و 5152 دستگاه خودرو نظامی دشمن منهدم شد. جانفشانی نیروهای ایران سبب شد تا ذخایر ارزی عراق که در ابتدای جنگ حدود30 میلیارد دلار بود، پس از شکست آنها در عملیات آزاد سازی خرمشهر به صفر برسد و پس از پایان جنگ این کشور بیش از 70 میلیارد دلار بدهی داشته باشد.

فروردین

1/فروردین/61 عملیات فتح المبین -غرب رودخانه ی کرخه، غرب دزفول وشوش و منطقه ی عمومی غرب رودخانه ی کرخه

6/ فروردین/66 پایان عملیات کربلای 5

6/ فروردین/67 عملیات بیت المقدس 4 - منطقه عمومی دربندیخان واقع در سلیمانیه عراق

7/ فروردین/61 آغازمرحله یپایانی عملیات فتح المبین

8 / فروردین/61 پایان پیروزی مرحله چهارم عملیات فتح المبین-انهدام سپاه چهارم عراق در جبهه شمال خوزستان ورسیدن به مرز فکه - العماره

15/ فروردین/60 عملیات محور کرخه -دزفول

18/ فروردین/64 شهادت سردار ولی ا...چراغچی جانشین لشگر 5 نصر درعملیات بدرمنطقه ی جزیره ی مجنون

18/ فروردین/66 سالروزعملیات کربلای 8 درمنطقه ی شرق بصره

19/ فروردین/59 شهادت آیت ا... سیدمحمدباقرصدروخواهرایشان بنت الهدی توسط حکومت بعث عراق

19/ فروردین/67 انتخابات سومین دوره مجلس شورای اسلامی

20/ فروردین/59 قطع رابطه ی سیاسی ایران وآمریکا

20/ فروردین/62 عملیات والفجر 1 درشمال غرب فکه

20/ فروردین/66 عملیات کربلای 9 درمنطقه ی قصرشیرین

20/ فروردین/72 سالروزشهادت هنرمند بسیجی سیدمرتضی آوینی

21/ فروردین/78 شهادت امیر سپهبدعلی صیادشیرازی

22/ فروردین/67 عملیات بیت المقدس 5 منطقه عمومی پنجوین عراق

25/ فروردین/60 عملیات در محور شوش

25/ فروردین/66 عملیات نصر 1 در غرب بانهدر داخل خاک عراق

25/ فروردین/66 عملیات فتح 5 در منطقه ی چوارته وماووت از استان سلیمانیه عراق

29/ فروردین/60 روزارتش جمهوری اسلامی ایران ونیروی زمینی

30/ فروردین/66 عملیات کربلای 10 درمنطقه ی عمومی ماووت عراق

اردیبهشت

5/اردیبهشت/59 شکست حمله نظامی آمریکا به ایران در طبس در اثر طوفان شن

8/اردیبهشت/60 شهادت سروان خلبان علی اکبرشیرودی

10/اردیبهشت/61 آغازعملیات بیت المقدس - غرب کارون، جنوب غربی اهوازوشمال خرمشهر

25/اردیبهشت/60 عملیات شهید فضل ا...نوری - تپه های مودنی -مدن- شمال آبادان

26/اردیبهشت/65 حمله ی ارتش عراق به مهران واشغال این شهر

27/اردیبهشت/65 عملیات بیت المقدس 6 _منطقه ی عمومی سلیمانیه عراق

31/اردیبهشت/60 عملیات امام علی

31/اردیبهشت/60 عملیات در محور شوش

31/اردیبهشت/60 عملیات حضرت مهدی عج -ارتفاعات ا...اکبر شمال سوسنگرد

31/اردیبهشت/61 شهادت سردار سرتیپ پاسدار محمدمهدی خادم الشریعه، اولین فرماندهی تیپ امام رضاع

خرداد

1/خرداد/59 آغازمحاصره اقتصادی جمهوری اسلامی ایران توسط آمریکا

3/خرداد/61 فتح خرمشهر درعملیات بیت المقدس - روزمقاومت وپیروزی

12/خرداد/79 درگذشت آزاده ی مقاوم، نماینده ولی فقیه درامورآزادگان، حجه الاسلام والمسلمین سید علی اکبرابوترابی وپدربزرگوارشان

13/خرداد/66 عملیات نصر 2، منطقه ی میمک

17/خرداد/64 عملیات ایذائی ظفر 1، جزیره ی مینو

20/خرداد/60 عزل بنی صدر ازفرماندهی کل قوا به فرمانحضرت امام ره

21/خرداد/60 عملیات فرمانده کل قوا خمینی روح خدا - شرق کارون و جنوب دارخوین

23/خرداد/67 عملیات بیت المقدس 7-منطقه عمومی شلمچه عراق

24/خرداد/64 عملیات قدس 1- منطقه هور الهویزه وشرق رود خانه دجله عراق

27/خرداد/66 عملیات فتح 6 - منطقه عمومی شمال اربیل عراق

27/خرداد/66 عملیات نصر 3 - جنوب دهلران

31/خرداد/60 شهادت سردار رشیداسلام دکترمصطفی چمران

31/خرداد/66 عملیات نصر 4- استان سلیمانیه عراق

تیر

3/تیر/66 عملیات نصر 5، جنوب غربی سردشت در منطقه مرزی شمال عراق

4/تیر/64 عملیات قدس 2، منطقه هورالهویزه عراق

4/تیر/67 حمله گسترده ی ارتش عراق درجبهه جنوب وبازپس گیری جزایر مجنون و منطقه ی شمالی کوشک

5/تیر/64 عملیات(ایذائی ) ظفر 2، منطقه ی پنجوین عراق

7/تیر/64 عملیات(ایذائی) ظفر3 -شمال غرب کشور

7/تیر/66 عملیات فتح 7، منطقه حلبچه، شانه دری، اربت درشمال عراق

8/تیر/66 بمباران شیمیائی سردشت - روزملی مبارزه با سلاحهای شیمیائی ومیکروبی

10/تیر/64 عملیات(ایذائی) ظفر 4 منطقه فکه

10/تیر/65 عملیات کربلای 1 - مهران

11/تیر/60 عملیات پارتیزانی روح ا... وآزادسازی منطقه مرزی نوسود

12/تیر/67 سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران توسط ناو آمریکائی در خلیج فارس وشهادت 298سرنشین غیر نظامی آن

14/تیر/61 ربوده شدن حاج احمدمتوسلیان وهمراهانش توسط عناصروابسته به رژیم صهیونستی درلبنان

18/تیر/59 کشف شبکه کودتای آمریکائی -نقاب - درپایگاه شهیدنوژه همدان

19/تیر/64 عملیات قدس 3، جنوب دهلران

23/تیر/64 آغازمرحله ی یکم عملیات قادردر جبهه ی شمال غرب-محور سیدکان

23/تیر/61 عملیات رمضان شرق بصره

24/تیر/66 حمله ی هوائی جنگنده های عراقی به سکوی نفتی ومیدان نفتی رشادت

25/تیر/61 آغازمرحله ی دوم عملیات رمضان درمنطقه ی شرق کانال پرورش ماهی

26/تیر/66 قطع رابطه ی سیاسی فرانسه باایران در پی سالها حمایت مالی ونظامی ازرژیم متجاوزعراق

27/تیر/67 پذیرش قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل متحد از سوی جمهوری اسلامی ایران

28/تیر/66 عملیات فتح 8 - شهراتروش درشمال استان موصل عراق

29/تیر/62 عملیات والفجر 2 درمنطقه ی حاج عمران

29/تیر/ تصویب قطعنامه 598 درشورای امنیت ملل متحد66

30/تیر/61 آغازمرحله ی سوم عملیات رمضان

مرداد

1/مرداد/65 عملیات قدس 4- منطقه ی جنوب شرق عماره عراق هورالهویزه

1/مرداد/67 اشغال شهرگیلان غرب توسط ارتش متجاوز عراق

2/مرداد/67 عملیات غدیر در جبهه ی غرب خرمشهروشلمچه ایران

2/مرداد/67 عملیات دفع مجدد متجاوزازمرزهای جنوبی پس ازپذیرش قطعنامه 598، منطقه خرمشهر، پادگان حمیدوایستگاه حسینیه

3/مرداد/67 تهاجم وپیشروی مشترک منافقین وارتش عراق از محور سرپل ذهاب

5/مرداد/67 عملیات پیروزمندانه ی مرصاد درمنطقه غرب کشور، کرند،اسلام آباد علیه منافقین متجاوز

5/مرداد/60 عملیات محدود رمضان در محور حمیدیه، کرخه نور

6/مرداد/61 آغازمرحله پنجم عملیات رمضان درمحور شمال پاسگاه زید

7/مرداد/62 عملیات والفجر 3،منطقه عملیاتی مهران

10/مرداد/66 عملیات نصر6، درمنطقه ی میمک

10/مرداد/67 فرارمفتضحانه ی ارتش عراق به پشت مرزهای بین الملل در جنوب

14/مرداد/66 عملیات نصر 7 - غرب سردشت

15/مرداد/66 شهادت سرلشگرخلبان عباس بابائی فرمانده نیروی هوائی ارتش ج.ا.ایران

15/مرداد/61 عملیات ثارالله، درمنطقه ی قصرشیرین

16/مرداد/64 عملیات قدس 5، درمنطقه عملیاتی غرب هورالهویزه

18/مرداد/66 عملیات فتح 9 در منطقه عملیاتی خرمال ازاستان سلیمانیه عراق -شمال کردستان

24/مرداد/67 پذیرش قرارداد 1975الجزایر ازسوی عراق

24/مرداد/64 عملیات عاشورای 2- منطقه چنگوله جنوب مهران

25/مرداد/64 عملیات عاشورای 3 درمنطقه ی عملیاتی شمال فکه

26/مرداد/69 آغازبازگشت آزادگان دفاع مقدس به میهن اسلامی

26/مرداد/58 حماسه خونین پاوه

29/مرداد/67 آغازآتش بس رسمی ایران وعراق

شهریور

10/شهریور/65 عملیات کربلای 2- منطقه حاج عمران عراق

11/شهریور/65 شهادت سرلشگرمحمود کاوه فرمانده لشگر ویژه شهدا

11/شهریور/65 عملیات کربلای 3،شمال غربی خلیج فارس ترمینال نفتی الامیه والبکر

11/شهریور/60 عملیات در محورشحیطیه، غرب ارتفاعات ا...اکبر

13/شهریور/66 عملیات نامنظم فتح10، شمال شرق استان اربیل عراق

18/شهریور/64 عملیات قادر، غرب اشنویه وارتفاعات کلاشین در داخل خاک عراق

26/شهریور/61 عملیات حسین بن علی (ع)، در منطقه ی عملیاتی میمک

27/شهریور/66 عملیات نامنظم ظفر 1،عمق 200کیلومتری استان دهوک واستان سلیمانیه عراق

27/شهریور/60 عملیات شهید مدنی، منطقه ی عملیاتی سوسنگرد

28/شهریور/60 آزادی سوسنگرد، پس از یک سال محاصره

30/شهریور/66 تهاجم هلی کوپتر های آمریکائی به کشتی تجاری ایران درخلیج فارس

31/شهریور/59 آغازجنگ تحمیلی با تهاجم نظامی رژیم بعث عراق به جمهوری اسلامی ایران - آغازهفته ی دفاع مقدس

مهر

5/مهر/60 شکسته شدن حصرآبادان درعملیات ثامن الائمه علیه الاسلام بارمز "نصر منالله وفتح قریب"

8/مهر/60 شهادت سرداران شهید اسلام: فلاحی، فکوری، نامجو،کلاهدوزوجهان آرا در سانحه ی سقوط هواپیمای ارتش

9/مهر/61 عملیات مسلم بن عقیل غرب سومار -ارتفاعات مسلط برمندلی

12/مهر/66 عملیات نامنظم ظفر 2شهر کوی ازتوابع استان کرکوک عراق

16/مهر/66 بمباران شیمیائی شهرسومار توسط رژیم جنایکارصدام

16/مهر/66 حمله هلی کوپترهای آمریکائی به قایق های گشتی سپاه پاسدارن درخلیج فارس

19/مهر/65 عملیات نامنظم فتح 1، منطقه ی کرکوک واقع در عمق 150کیلومتری داخل خاک عراق

25/مهر/63 عملیات میمک -ارتفاعات منطقه مرزی

27/مهر/62 والفجر4- شمال مریوان ومنطقه عمومی پنجوین دردره شیلر درداخل خاک عراق

30/مهر/64 عملیات عاشورای 4-غرب دریاچه امالنعاج درهور الهویزه

آبان

8/آبان/59 شهادت محمد حسین فهمیده، دانش آموزبسیجی - روزنوجوان - روزبسیج دانش آموزی

8/آبان/65 عملیات نامنظم فتح 2 -منطقه دوکان در شمال شرقی عراق

10/آبان/61 عملیات محرم، درمناطق عملیاتی شرهانی،زبیدات، بیات، غرب عین خوش و جنوب شرقی دهلران

12/آبان/59 اسارت محمد جوادتندگویان، وزیر نفت دولت شهیدرجائی وهمراهان درمناطق عملیاتی جنوب

24/آبان/65 عملیات نامنظم فتح 3، منطقه زاخو ودهوک در عمق 300کیلومتری شمال عراق

25/آبان/59 سالروزشهدای پاسدارسوسنگرد

25/آبان/66 عملیات نامنظم ظفر 3، در منطقه دربندی خان عراق در جنوب استان سلیمانیه عراق وبخش سنگاوا ازاستان کرکوک

28/آبان/66 عملیات نامنظم ظفر 4، درعمق 250 کیلومتری استان دهوک عراق

29/آبان/66 عملیات نصر 8، منطقه عملیات ی ماووت ازاستان سلیمانیه عراق

آذر

1/آذر/66 عملیات نصر 9 - منطقه حاج عمران عراق

5/آذر/58 تشکیل بسیج مستضعفین، ارتش بیست میلیونی به فرمان امام خمینی ره - روزبسیج مستضفین

8/آذر/60 عملیات طریق القدس، منطقه ی عملیات ی عمومی غرب شهرستان سوسنگرد ومنطقه عمومی بستان

17/آذر/63 شهادت مهدی زین الدین فرمانده ی لشگر 17علی ابن ابیطالب ع

18/آذر/70 معرفی رژیم عراق به عنوان آغازگر جنگ علیه ایران از سوی سازمان ملل متحد

18/آذر/59 شهادت سرگرد خلبان احمد کشوری

20/آذر/60 عملیات مطلع الفجر، منطقه گیلان غرب وسرپل ذهاب

28/آذر/61 اولین حمله موشکی رژیم صدام به شهرقهرمان پروردزفول

دی

3/دی/65 عملیات کربلای 4، درمنطقه ی غرب اروند رود جنوب خرمشهردر غرب جزیره ی مینو

12/دی/60 عملیات محمد رسول ا... صدر منطقه ی عملیاتی غرب نوسود

15/دی/73 شهادت تیمسارسرلشگرستاری، فرمانده نیروی هوائی وتنی چند از دیگرفرماندهان ارشد این نیرو درسانحه ی سقوط هواپیما

16/دی/59 شهادت حماسی شهدای هویزه به فرماندهی سید حسین علم الهدی

19/دی/65 آغازعملیات عظیم کربلای 5 درمنطقه عمومی شلمچه وشرق بصره

22/دی/66 عملیات نامنظم ظفر 5، عمق 200 کیلومتری استانهای کرکوک، دهوک ودیاله ی عراق

23/دی/65 عملیات کربلای 6، شمال سومار

26/دی/66 آغازعملیات دلیرانه ی بیت المقدس 2در منطقه ی سلیمانیه وماووت عراق

بهمن

9/بهمن/61 شهادت حسن غلامحسین افشردی جانشین فرماندهی نیروی زمینی سپاه ودکتر مجیدبقائی فرمانده قرارگاه کربلا درمنطقه فکه

18/بهمن/61 عملیات والفجرمقدماتی -منطقه فکه وچزابه

20/بهمن/64 آغازعملیات والفجر 8- مصب اروند

21/بهمن/62 عملیات تحریر القدس در منطقه ی دربندی خان

21/بهمن/65 عملیات نامنظم فتح 4، در منطقه یعمومی رواندوز- دیانا- در عمق هفتادکیلومتری داخل خاک عراق

27/بهمن/62 عملیات والفجر 5 حدفاصل مهران ودهلران، چنگوله

اسفند

1/اسفند/64 حمله 2جنگنده عراقی به هواپیمای مسافربری و شهادت 40تن ازنمایندگان مجلس ومسئولان از جمله حجه الاسلام محلاتی

1/اسفند/60 عملیات مولای متقیان درمنطقه ی چزابه

2/اسفند/62 عملیات والفجر 6 درجنوب دهلران

3/اسفند/62 آغازعملیات خیبربا رمز "یارسول الله" درهورالهویزه وجزایرمجنون - روز تجلیل از اسرا ومفقودان

5/اسفند/64 عملیات والفجر 9 درمنطقه ی عملیاتی شرق چوارته ی عراق

5/اسفند/66 عملیات نامنظم ظفر 6منطقه ی عمومی سنگاودر شرق استان کرکوک عراق

8/اسفند/65 شهادت حاج حسین خرازی فرمانده ی لشگر امام حسین ع

10/اسفند/66 آغازحملات وحشیانه ی موشکی متجاوزان بعثی عراق

12/اسفند/65 عملیات کربلای 7 درمنطقه ی عملیاتی حاج عمران عراق

17/اسفند/62 شهادت سرلشگر پاسدارحاج محمدابراهیم همت فرمانده دلیر لشگر 27محمد رسول ا...ص

17/اسفند/62 حملات موشکی عراق به شهرها ی دزفول، خرم آباد ومسجدسلیمان

19/اسفند/63 عملیات بدر، شرق رودخانه ی دجله ی عراق

22/اسفند/58 سالروزصدور فرمان امام خمینی ره مبنی برتاسیس بنیاد شهیدانقلاب اسلامی- روز بزرگداشت شهدا

23/اسفند/66 عملیات نامنظم ظفر7، شرق استان سلیمانیه عراق

24/اسفند/66 عملیات بیت المقدس 3، منطقه ی عمومی سلیمانیه ی عراق

24/اسفند/60 عملیات ام الحسنین- منطقه کرخه نور

25/اسفند/66 عملیات والفجر 10، منطقه عمومی حلبچه ی عراق

26/اسفند/59 عملیات امام مهدی عج، درمنطقه ی عملیاتی غرب سوسنگرد

28/اسفند/66 بمباران شیمیائی شهرحلبچه عراق توسط رژیم بعث عراق

برگرفته از صحیفه امام

برکات دفاع مقدس در کلام امام خمینی (س)

در دویست سال اخیر، برای اولین بار ایران، در جنگی نابرابر حتی یک وجب از خاک خود را از دست نداد؛ از مستشاران خارجی کمک نگرفت؛ روی پای خود مردانه ایستاد؛ در صنایع دفاعی به خودکفایی رسید؛ حتی در اوج جنگ از رفتن به پای صندوقهای رأی برای تعیین سرنوشت، غفلت نکرد و خود را به عنوان قدرتی که می تواند پشتوانه مستضعفان جهان باشد تثبیت کرد.

همانگونه که انقلاب اسلامی با رهبری حضرت امام خمینی (س) به پیروزی رسید، در دفاع مقدس نیز با رهنمودها و فرماندهی ایشان ادامه یافت، و آنچه حاصل شد دستاوردی عظیم بود؛ چرا که در دویست سال اخیر، برای اولین بار ایران در جنگی نابرابر حتی یک وجب از خاک خود را از دست نداد؛ از مستشاران خارجی کمک نگرفت؛ روی پای خود مردانه ایستاد؛ در صنایع دفاعی به خودکفایی رسید؛ حتی در اوج جنگ از رفتن به پای صندوقهای رأی برای تعیین سرنوشت، غفلت نکرد و خود را به عنوان قدرتی که می تواند پشتوانه مستضعفان جهان باشد تثبیت کرد.

آنچه در ادامه می خوانید گزیده ای از فرمایشات حضرت امام خمینی (س) درباره برکات دفاع مقدس است:

1. کسب تجربه

جنگ، میدان آموزشهای عملی

یکی از برکات این جنگ تحمیلی برای ملت ما همین معناست که ما سربازانمان و جوانان و دانشجویان افسری ما در دانشکدۀ افسری، علاوه بر تحصیل دوره های دانشکده، عملاً در جبهه ها حاضر می شوند و تعلیمات عملی می بینند و در علوم عملی، این میزان است، نه خواندن. خواندن مقدمۀ عمل است و شما امروز در میدانها عمل را هم یاد می گیرید.(1)

بهای سنگین برای تجربه های انقلاب

تجربۀ انقلاب اسلامی در ایران، با خونبهای هزاران شهید و مجروح و خراب شدن منزلها و به آتش کشیده شدن خرمنهای کشاورزان و کشته شدن تعداد بسیاری در بمب گذاریها و اسیر شدن فرزندان انقلاب و اسلام به دست دژخیمان بعث عراق و هزاران گونه تهدید و فشار اقتصادی و جانی به دست آمده است.(2)

شکوفایی استعدادها در جنگ

خدا را سپاس می گزاریم که منت هیچ قدرت و کشوری و ابرقدرتی در جنگ، بر گردن ما نیست و مردم کارآزموده و متوکل ما با استعانت از ذات مقدس کبریا یکه و تنها و مظلومانه بر‌مشکلات بسیاری از طرح و عملیات و بسیج و آموزش نیروها تا نیاز تسلیحاتی کشورمان فائق آمده است. و علاوه بر موفقیتهای اعجاز گونه ای که در صحنه های دفاع از کشور اسلامی و بیرون راندن متجاوزین از هزاران کیلومتر، به تحولات شگرف صنعتی از قبیل راه اندازی کارخانجات و دیگرگونی در خطوط تولید و ساختن و اختراع دهها وسایل پیشرفته و مدرن نظامی، آن هم بدون حضور هیچ مستشاری و بدون هیچ گونه کمک خارجی، دست یافته ایم.(3)

اعتماد به توان خودی در جنگ

ما در جنگ به این نتیجه رسیده ایم که باید روی پای خودمان بایستیم.(4)

2. رشد خلاقیتها

دستیابی ملت به پیشرفتهای دفاعی مدرن

انزوا اگر پیدا شد، انسان خودش را بهتر پیدا می کند. دیروز چند تا، دو سه تا جوان آمدند و یک تفنگی را، که من خوب نمی شناسم تفنگ چه هست، آوردند نشان دادند، گفتند: این را ما خودمان درست کردیم. وقتی هم به ارتش نشان دادیم گفتند صحیح است و خوب است و وسایل را فراهم می کنیم. این برای این است که چنانچه ما منزوی نبودیم، هیچ وقت به فکر این کار نمی افتادند.(5)

خودباوری در جنگ

شما دیدید در این جنگ تحمیلی که پیش آمد و محاصرۀ اقتصادی ما شدیم، خود ایرانیها خود ارتشیها این قطعات را درست کردند. اگر قبل از این بود، یکی از آن قطعات را نمی توانستند درست کنند؛ از باب اینکه شخصیتشان را گم کرده بودند، می گفتند باید متخصص بیاید. من اعتقادم است که اگر ما در محاصرۀ اقتصادی یک ده سال، پانزده سال واقع بشویم شخصیت خودمان را پیدا می کنیم؛ یعنی همۀ مغزهایی که راکد بودند در آن وقت و نمی توانستند فعالیت بکنند به فعالیت می افتند. (6)

شکوفایی استعدادها در اثر محاصرۀ اقتصادی

امروز متفکران ملت بزرگ ما، در اثر محاصرۀ اقتصادی، مغزهای خود را به کار انداخته اند و نقصانهای موجود را به طور چشمگیری رفع و زیانهای ناشی از محاصره را با کوشش شبانه روزی خود به مقدار زیاد جبران نمودند. امروز دولت ایران با پشتیبانی ملت، قویتر و سرسخت تر در مقابل دشمنان ایستاده است. (7)

رشد خلاقیتهای صنعتی در ملت

شما چنانچه باورتان آمده باشد که نمی توانید صنعت درست بکنید و نمی توانید صنایع بزرگ و کوچک را و چیزهایی که احتیاج به غرب بوده است خودتان آنها را درست بکنید، تا این باور هست، نمی توانید که انجام بدهید. اول باید خودتان را درست کنید؛ اول باید باورتان بیاید که ما هم انسانیم، ما هم قدرت تفکر داریم، ما هم قدرت صنعت داریم. این قدرت در همۀ افراد بشر بقوه هست. اگر این باور برای شما پیدا شد [موفق خواهید بود]. با این تجربه ای که در این دو سال شماها کردید، دیدید که آن حرفهایی که گفته می شده است تبلیغات بوده است و مسائل آنطور نبوده است. این تبلیغات بوده است که در مقابل قدرتهای بزرگ نمی شود نفس کشید و باید تسلیم قدرتهای بزرگ شد.‌... این پیروزی که شما به دست آوردید، برای اینکه باورتان آمده بود که می توانید؛ باورتان آمده بود که امریکا نمی تواند به شما تحمیل بکند. این باور اسباب این شد که آن کار بزرگ معجزه آسا را شماها انجام دادید و چنانچه شما ملاحظه می کنید که در این دو سال در کشور ما صنعتهای زیادی که آنها انجام می دادند، خودشان انجام می دهند و باورتان باشد که خود ما هم می توانیم، صنعتی داشته باشیم و می توانیم ابتکاری داشته باشیم. همین باورِ توانایی، شما را توانا می کند. اساس این باور است که آنها از ما گرفته بودند. آنها ما را از همه چیز تهی کرده بودند، به طوری که افکار ما، باورهای ما، همه وابستگی داشت. اگر افکار یک ملتی وابستگی به قدرت بزرگی داشته باشد، تمام چیزهای آن ملت، وابستگی پیدا می کند. عمده این است که افکار شما آزاد بشود، افکار شما از وابستگی به قدرتهای بزرگ آزاد بشود. اگر افکار شما آزاد شد و باورتان آمد که ما می توانیم که صنعتمند و صنعتکار باشیم، خواهید بود. اگر افکارتان و باورتان این باشد که ما می توانیم مستقل باشیم و وابسته به غیر نباشیم، خواهید توانست. اگر کشاورزان ما باورشان این باشد که ما می توانیم در کشاورزی به جایی برسیم که صادر کنیم و وابسته به غیر نباشیم، بلکه دیگران به ما محتاج باشند، می توانند. اگر شماهایی که در صنعت هستید و پرسنل صنعتی [هستید] در ارتش این باور را داشته باشید و به تجربه این باور را امروز دارید که می توانید صنّاع باشید و می توانید کارهای ابتکاری بکنید، خواهید توانست. (8)

به کار افتادن افکار متخصصین

تا کنون ندیدند یک حکومتی که وقتی که جنگ بشود همۀ مردم جنگجو هستند. وقتی که محاصرۀ اقتصادی بشود افکار همۀ مردم توجه به این پیدا می کند که ما باید خودکفا باشیم و متخصصین ما مشغول می شوند و افکار خودشان را به راه می اندازند و قدرت خودشان را به راه می اندازند و ایران را مستغنی می کنند از خارج. و من به شما اطمینان می دهم که اگر تا یک مدتی ما در این فشارها باشیم، ایران بیشتر ثبات پیدا می کند و مغزهای متفکر مکتبی ایران بیشتر به کار می افتد و ایران را خودکفا می کند. (9)

رشد افکار در اثر محاصره های دشمن

مهم این است که امروز همه، همه چیز را بر روی ما بسته اند و این خود، نعمتی برای ما بوده است. وقتی همۀ درها بسته شد و فکرها باز، می بینید که فعالیتها آغاز شد و همه جا کانون فعالیت است ‌... و می بینید قریب دو سال است که جنگ را به خوبی به پیش می برند. (10)

تحریم اقتصادی موجب خودکفایی

همین تحریم اقتصادی برای شما یک تحفۀ آسمانی بود که فکرهای متفکران ما را به راه انداخت و بحمدالله رو به خودکفایی می روند. (11)

استقلال خواهی عامل رشد خلاقیتها

الآن همه فعال شده اند. الآن می دانند که باید در مقابل امریکا بایستند، باید در مقابل زورگویی بایستند، باید خودشان استقلال داشته باشند ‌... مِن جمله همینهایی که شما می گویید که خود این آقایان چیزهایی که نمی شد فکر کنید که اینها درست کنند و یا فکر این مسائل را نمی کردند، خود آقایان این کار را کردند و امیدواریم که بعدها ان شاءالله، بیشتر و بالاتر انجام بدهند. (12)

جنگ و محاصره عامل پیشرفت و اختراعات

ما در شرایط جنگ و محاصره توانسته ایم آنهمه هنرآفرینی و اختراعات و پیشرفتها داشته باشیم. ان شاءالله در شرایط بهتر زمینۀ کافی برای رشد استعداد و تحقیقات را در همۀ امور فراهم می سازیم. (13)

رشد صنایع نظامی در جنگ

تنها در جنگ بود که صنایع نظامی ما از رشد آنچنانی برخوردار شد. (14)

3. افشای چهره دشمنان

افشای چهرۀ منافقین

این اشخاصی که ادعا می کنند و ادعا می کردند که ما طرفدار مظلومین هستیم، طرفدار خلق هستیم، فدایی خلق هستیم، مجاهده برای مردم می کنیم، ثابت شد به اینکه همۀ این حرفها، صحبتهای خلاف واقع بوده است و الآن که کشور ایران با حزب بعث منحط در جنگ هستند، الآن از آنها هیچ خبری نیست و آنها باز به فسادهایی که اندیشه می کردند، ادامه دارند می دهند. لکن بر آنها هم ثابت شد که اگر یک روزی دولت ایران بخواهد شرّ آنها را بکَند، با یک یورش همۀ آنها را از بین می برد. این هم یکی از خیراتی بود که برای ما در این جنگ، در این جنگ تحمیلی حاصل شد. (15)

افشای تظاهر صدام به اسلام

در این جنگ ـ‌ یک، خیلی از امور، که بعضی دیگرش هم هست البته‌ خیلی از امور معلوم شد. باز خوب شد که صدام حسین را به ظواهر اسلام کشانده؛ برای اینکه این روزها می گویند نماز هم می خواند! توی مسجد هم می رود! این همان کارهایی بود که محمدرضا می کرد، عیناً همان. اینها از یک آخور ارتزاق می کنند. آن هم یکوقتی که پیش می آمد، بدترین فحشها را به علمای اسلام می داد و به اسلام هیچ کار نداشت، ضربه می زد. یکوقت که ضعیف و بیچاره می شد، می رفت نماز می خواند و در حرم حضرت رضا می رفت و نماز می خواند و از این بساط درمی آورد. حالا ایشان هم که همۀ ملت عراق می شناسند او را کی هست، نمی دانند که ایشان که حالا هم می خواهد نماز بخواند و در مسجد برود، کی را می خواهد بازی بدهد. ملت عراق را می خواهد بازی بدهد. ملت عراق ایشان را ماهیتش را می شناسد. ماها را هم می خواهد بازی بدهد. ماها هم ماهیتش را می شناسیم. کسانی که آن ور دنیا هستند، در امریکا و اروپا هستند، اگر بعضی اشخاص پیدا بشوند نشناسند این را، ممکن است. اما آنجاهایی که ایشان هستند مثل بغداد و ـ ‌عرض بکنم که‌ عراق، مردم ایشان را می شناسند. مردم سالهای دراز با این حزب بعث زندگی کردند و از این حزب بعث، اینها صدمه ها دیدند. این آدمی که حالا دارد می گوید من مسلمان هستم و ما در مقابل کفّار داریم جنگ می کنیم، این آدم همان آدمی است که برای اربعین، وقتی که زوّار حضرت سیدالشهداء حرکت کردند، آنها را به توپ و تفنگ بستند و آنقدر جنایت کردند. دیگر ملت عراق با اینکه این جنایات را از شما دیده، باور می کند که شما یک آدم دینی باشید؟ ... باز معلوم شد به اینکه این عروسک چه عروسکی است که هر جوری می خواهند حرکتش می دهند، هر روزی حرکتش می دهند، به یک جور حرکت می دهند. این هم باز معلوم شد و بسیاری از چیزهای دیگر در این جنگ معلوم شد. (16)

روسیاهی دشمن در اثر جنگ

از جنگ خسته نشوند مردم. جنگ یک چیز خوبی است. البته ما پیشقدم نیستیم. برای جنگ ما پیشقدم نیستیم، لکن حالا که به ما تحمیل شده است، این یک آثار بزرگی دارد برای نهضت ما. یکی از آثارش این است که دشمنِ ما را رو سیاه کرد در دنیا. این می خواست که برای خودش یک حیثیتی پیدا بکند و اینکه دشمن اسلام بود و قبل از این هم که هجوم کند به ایران، با عراق آنطور معامله کرد و با علمای عراق آنطور معاملات کرد و با ملت عراق آنطور و با دسته جات برای عاشورا آنطور و برای زائرین کربلا، که برای اربعین می رفتند، آنطور جنایتکارانه عمل کرد. این در دنیا رسوا شد. و حالا هم هر چه می خواهد سالوسی کند و نماز بخواند و اظهار اسلامیت بکند و امثال‌ذلک، دیگر فایده ندارد. این دیگر نمی تواند با سالوسی، خودش را جا بیندازد. نمی توانست، لکن شاید بعضیها ـ ‌آنهایی که خارج بودند از عراق‌ باورشان می آمد که این یک آدمی است که می خواهد خدمتی بکند و کذا و این حرفها. حالا معلوم شد که نه، همه فهمیدند که این آدم اینطوری است، وضعش اینطوری است. معلوم شد یک آدمی است که عرب نمی خواهد کار بکند. این خوزستان عربها را غالباً کشتند. اگر ایشان با عرب موافق است، چطور عرب کشی می کند؟ (17)

رسوایی جهانخواران به وسیلۀ جنگ

هر چه از این جنگ ناخواستۀ تحمیلی می گذرد، قدرت اسلام و جمهوری اسلامی و قوای نظامی و انتظامی ایران و پایداری ملت متعهد آشکارتر و افزونتر می گردد، و رسوایی جهانخواران و وابستگان و پیوستگان به آنان بیشتر و واضحتر می شود، و مشت خرابکاران و منافقان و منحرفان بازتر می گردد. (18)

جنگ تحمیلی احیاگر اسلام

ما باید فکر کنیم که این دو مطلب را در ترازو بگذاریم در میزان بگذاریم، مسألۀ اینکه چی دادیم از دست و مسألۀ اینکه چی به دست آوردیم ‌... آنچه ما [به]دست آوردیم این است که ما اسلام را در اینجا زنده کردیم. پیشتر اسمی از اسلام بود و لیکن اسلام اصلش نبود؛ یعنی، اصلش دعوا با اسلام بود، می خواستند اسلامزدایی کنند؛ از بین ببرند همۀ این چیزها را، منتها با تدریج از اول نمی توانستند بگویند ما قبولش نداریم، می گفتند ما قبولش داریم، لکن پایه ها را. هی می زدند؛ یکی یکی می زدند. احکام اسلام را از بین برده بودند. همۀ کارهایی که کردند اینطوری بود. و بحمدالله، الآن مردم اسلام را در این کشور می بینند و می بینند که همۀ آن فسادهایی که در خیابانها و در کاباره ها و اینها بود، اسمی از آنها نیست. (19)

جنگ، افشاگر اظهارات صدام

امروز صدام اظهار اسلام و نماز خواندن ـ ‌که آن را هم غلط می خواند‌ می کند، حتی این اظهار هم از برکات جنگ است، و الاّ اینها ضد اسلامند و حزب بعث اساسش بر نفی اسلام می باشد. اینها از اسلام بری هستند و اسلام هم از آنها بری. (20)

افشای چهرۀ امریکا

از جمله، دفاع حق تعالی و معکوس کردن مکر کاخ سفید این است که تروریست پروری سردمداران کاخ سیاه امریکا بر سرِ زبانها، حتی روشنفکران امریکا، افتاده است. کاخ سیاه با اخراج رژیم عراق از لیست تروریستها به صورتی واضح ثابت کرد که تروریست پرور و طرفدار آن است. کاخ سفید میزان تروریست و ضد آن را مخالفت با جنایاتش در سراسر جهان، و موافقت با آن می داند. رژیم عراق تا مخالف بود، در لیست تروریست پرورها بود. و آن روز که سر اطاعت به آستان کاخ سیاه نهاد، از لیست خارج شد! هر چند توطئه های تروریستی آن در منطقه، خصوصاً خلیج فارس، برملا شده باشد. (21)

رسوایی مدعیان هنر

هنرمندان ما تنها زمانی می توانند بی دغدغه کوله بار مسئولیت و امانتشان را زمین بگذارند که مطمئن باشند مردمشان بدون اتکا به غیر، تنها و تنها در چهارچوب مکتبشان، به حیات جاویدان رسیده اند. و هنرمندان ما در جبهه های دفاع مقدسمان اینگونه بودند، تا به ملأ اعلا شتافتند. و برای خدا و عزت و سعادت مردمشان جنگیدند؛ و در راه پیروزی اسلام عزیز تمام مدعیان هنر بی درد را رسوا نمودند. خدایشان در جوار رحمت خویش محشورشان گرداند. (22)

افشای چهرۀ تزویر جهانخواران

ما مظلومیت خویش و ستم متجاوزان را در جنگ ثابت نموده ایم، ما در جنگ، پرده از چهرۀ تزویر جهانخواران کنار زدیم، ما در جنگ، دوستان و دشمنانمان را شناخته ایم... جنگ ما موجب شد که تمامی سردمداران نظامهای فاسد در مقابل اسلام احساس ذلت کنند. (23)

4. تثبیت و صدور انقلاب

بازدارندگی دشمنان از تعرض به ایران

از چیزهایی که ما متوجه قبلاً نبودیم و بعد متوجه شدیم، این است که این مشتی که شما جوانان ما و ارتش ما و پاسداران ما و سایر قوای مسلح و امدادی به دهان این مهاجمین زدید، این یک عبرتی می شود از برای دیگر حکام جوری که شاید یک وقت در مغز خودشان این تخیل پیش آمده است که ایران به هم ریخته است و خوب است که ما هم یک هجومی بکنیم .‌.. از اموری که در این جنگ، که ما مکروه داشتیم، پیش آمد برای ما، این بود که به واسطۀ شجاعت سربازان دلیر ما و شجاعت ملت بزرگ ما، که توانست این مطلب را تثبیت کند که کسی نمی تواند به این مملکت رخنه کند و کسی نمی تواند آسیب به این کشور برساند. (24)

نشر عظمت اسلام در جهان

هر چند جنگ و دفاع از حق و میهن، زحمتها و خسارتها دارد و جوانان پرارزش را از ما گرفت و جنگزدگان مظلومی را آواره و بی خانمان کرد. لکن به خواست خدای منّان محتوای پرعظمت و شکوهمندی داشت. این جنگ تحمیلی، شکوه و عظمت ایمان و اسلام را در پهناور جهان منتشر نمود، و ایران بزرگ که می رفت با خیانتهای خاندان پهلوی و بستگان آنان یک کشور وابسته و مصرفی و یک ملت مرده و سر به زیر برای ضربه خوردن و ستم پذیرفتن معرفی شود، ناگهان با یک جهش بی سابقه و یک انقلاب الهی در جنگ غافلگیرانه با توطئۀ جهانخواران ستم پیشه و مزدوران بی فرهنگ و پشتیبانی آشکار و نهان ابرقدرتها آنچنان پیروزمندانه و شجاعانه بر پیکر پلید صدامیان و امریکاییان منطقه تاخت، و آنچنان اسطوره های شیطانی را یکی پس از دیگری در هم شکست که گویی دست مبارک علی بن ابیطالب ـ‌سلام الله علیه‌ در روز خندق از آستین پرعظمت لشکریان ما بیرون آمده است و در مبارزۀ تمامی اسلام در مقابل تمامی کفر ظفرمندانه و سرافراز با قامتی به بلندی ابدیت استوار ایستاده است. (25)

اثبات توانمندی ایران

ما در این سه سال، نزدیک به چهار سال ـ‌یعنی، وارد در چهارسال که شدیم‌ این عمق پیشرفت ظاهری را به دنیا حالی کردیم به حکومتهای بزرگ دنیا، به قدرتهای بزرگ دنیا. این کاری که شما برادرها و دوستان شما و همقطارهای شما انجام دادند، حالی کردند به آنها که ما در عین حالی که یک جمعیت کمی هستیم، لکن توانایی این را داریم که با هر قدرتی مقابله کنیم. (26)

توجه مردم جهان به اسلام

بحمدالله امروز قدرت ایرانی و قدرت اسلام در ایران به طوری است که توجه همۀ ملتهای ضعیف را به خودش معطوف کرده است، و اسلام صادر شد در سرتاسر دنیا. از این سیاههای عزیزی که در امریکا هستند، و تا افریقا و تا شوروی و همه جا، نور اسلام تابیده است و توجه مردم به اسلام شده است. و منظور ما از صدور انقلاب همین بود و تحقق پیدا کرد، و ان شاء الله اسلام در همه جا غلبه بر کفر خواهد پیدا کرد. (27)

نقش جنگ در معرفی اسلام به دنیا

جنگ در عین حال که ناگوار بود و شهرهای ما را خراب کرد، ولی برکاتی داشت که اسلام به دنیا معرفی شد، و اینکه چه اشخاصی و قدرتهایی در مقابل اسلام ایستادند، و چه کسانی از اسلام می ترسند، و چه قدرتهایی علیه اسلام قیام کردند، همۀ اینها در جنگ معلوم شد. ابرقدرتها نه شخص صدام را می خواهند نگه دارند و نه ما را می خواهند بکوبند، بلکه آنها از اسلام می ترسند و اسلام را می خواهند بکوبند، از این جهت با ما مخالفند و از او طرفداری می کنند. آنها می دانند که مردم کشورهای اسلامی در مقابلشان می ایستند، و همچنین مردم کشورهای غیراسلامی که متوجه ما هستند، مثل سیاهپوستان. (28)

صدور تجربه های مبارزه و دفاع

ما به تمام جهان تجربه هایمان را صادر می کنیم و نتیجۀ مبارزه و دفاع با ستمگران را بدون کوچکترین چشمداشتی، به مبارزان راه حق انتقال می دهیم و مسلماً محصول صدور این تجربه ها، جز شکوفه های پیروزی و استقلال و پیاده شدن احکام اسلام برای ملتهای دربند نیست. (29)

برکات مختلف جنگ

البته اگر همۀ علل و اسباب را در اختیار داشتیم در جنگ به اهداف بلندتر و بالاتری می نگریستیم و می رسیدیم ولی این بدان معنا نیست که در هدف اساسی خود که همان دفع تجاوز و اثبات صلابت اسلام بود مغلوب خصم شده ایم. هر روز ما در جنگ برکتی داشته ایم که در همۀ صحنه ها از آن بهره جسته ایم. ما انقلابمان را در جنگ به جهان صادر نموده ایم، ما مظلومیت خویش و ستم متجاوزان را در جنگ ثابت نموده ایم، ما در جنگ، پرده از چهرۀ تزویر جهانخواران کنار زدیم، ما در جنگ، دوستان و دشمنانمان را شناخته ایم، ما در جنگ به این نتیجه رسیده ایم که باید روی پای خودمان بایستیم، ما در جنگ ابهت دو ابرقدرت شرق و غرب را شکستیم، ما در جنگ ریشه های انقلاب پر بار اسلامی مان را محکم کردیم، ما در جنگ حس برادری و وطن دوستی را در نهاد یکایک مردمان بارور کردیم، ما در جنگ به مردم جهان و خصوصاً مردم منطقه نشان دادیم که علیه تمامی قدرتها و ابرقدرتها سالیان سال می توان مبارزه کرد، جنگ ما کمک به افغانستان را به دنبال داشت، جنگ ما فتح فلسطین را به دنبال خواهد داشت، جنگ ما موجب شد که تمامی سردمداران نظامهای فاسد در مقابل اسلام احساس ذلت کنند، جنگ ما بیداری پاکستان و هندوستان را به دنبال داشت، تنها در جنگ بود که صنایع نظامی ما از رشد آنچنانی برخوردار شد و از همۀ اینها مهمتر استمرار روح اسلام انقلابی در پرتو جنگ تحقق یافت. ... چه کوته نظرند آنهایی که خیال می کنند چون ما در جبهه به آرمان نهایی نرسیده ایم، پس شهادت و رشادت و ایثار و از خودگذشتگی و صلابت بیفایده است! در‌حالی که صدای اسلامخواهی افریقا از جنگ هشت سالۀ ماست، علاقه به اسلام شناسی مردم در امریکا و اروپا و آسیا و افریقا یعنی در کل جهان از جنگ هشت سالۀ ماست. (30)

5. پرورش روح و جسم

ایجاد تحرک و خروج از سستیها

اصل جنگ، که واقع می شود، ولو تحمیلی است این جنگ، لکن جنگ وقتی که واقع می شود، انسان را از آن خستگی و از آن چیزهایی که سست می کند انسان را، از آن سستیها و خستگیها بیرون می آید و فعالیت می کند و جوهرۀ انسان، که باید همیشه متحرک و فعال باشد، بروز می کند. در استراحت و در راحت و در این امور، انسان هی کسل می شود، هی خمود می شود، قوای انسان خمود می شود، خصوصاً آنهایی که به عیّاشی عادت دارند یا به رفاه عادت دارند، آنها دیگر بدتر خواهند شد. لکن وقتی که جنگی در کار می آید و حماسه ای وجود پیدا می کند و تاریک می شود شب و روشن می شود روز و توپ انداخته می شود و اینها، انسان را از آن حال خمودی و از آن حال سستی بیرون می کند و انسان آن واقع خودش را، که فعال است و متحرک، آن واقع را بروز می دهد. (31)

بروز شجاعت انسان

در هر صورت، جنگ خیلی خوب است از یک جهت و آن این است که انسان را، شجاعتی که در باطن انسان است بروز می دهد و تحرک برای انسان حاصل می شود. انسان از آن خمودی بیرون می آید. (32)

بیداری ملت ایران

جنگ برای ما، ما را بیدار کرد. آن رخوت و سستی اگر پیدا می شد، دوباره برگشت به یک قرصی و محکمی. (33)

ایجاد تحرک عمومی در ملت ایران

البته در این سالی که به ما گذشت ماجراهای زیاد، گرفتاریهای زیاد برای ملت ما رخ داد. ولی من به نظرم می رسد تا گرفتاریها نباشد، سختیها نباشد، جنگها نباشد و کشتار دادنها و سایر اثرات آن نباشد، انسان از آن خمودی و از آن راحت طلبی ـ‌ که در ذاتش هست‌ بیرون نمی آید. البته جنگ و لواحق آن بسیار ناگوار بود برای ملت ما، لکن در ازای او جوانهای ما، آنهایی که در جبهه ها می گذرانند و مردمی که جنگ را لمس می کنند، آنچنان مقاومتی از خودشان به خرج دادند که متوقع نبود. و این از برکات زحمتها و ناگواریهای جنگ و لواحق جنگ بود. اگر در یک رژیمهایی که ملت شرکت نداشتند با دولت در همۀ امور و حاضر در صحنه نبودند در همۀ گرفتاریها و زحمتها جنگی واقع می شد، فقط در یک کناری بود، بدون اینکه تحرکی از خود ملت و جوانهایی که احتیاج به تحرک دارند واقع می شد، این جنگ بیفایده بود. و اما امروز تمام ملت ما،نه فقط جوانها و آنهایی که در جبهه ها هستند، بلکه پیرمردها و پیرزنها و دختر و بچه های نابالغ در صحنۀ گرفتاریها و در صحنۀ جنگ حاضرند و همه خود را در جبهه می بینند. (34)

خروج جوانان از سستی

این جنگ پیش آمد و یک سال و نیم تقریباً طول کشیده است و ثمرات بزرگی برای ما داشته است که اول غافل بودیم و کم کم متوجه شدیم. یکی از ثمرات بزرگ این، این تحرک بی سابقه ای است که در جوانهای ما در جبهه ها و پشت جبهه ها این تحرک بزرگ حاصل شده است و کأنّه از آن رخوت و سستی که برای اشخاصی است که نشسته اند و کارهای معمولی را می کنند، این رخوت و سستی از بین رفته است و جای خودش را به فعالیت و تحرک داده است که امروز ارتش ما، سپاهیان ما، بسیج ما و عشایر ما و ملت ما، چه در جبهه و چه در خارج جبهه، فعالند و متحرک و در مقابل همۀ ناگواریها ایستاده اند و جنگ را برای خودشان گوارا می دانند. (35)

ایجاد عشق به شهادت در ملت

امروز ایران یکپارچه تحرک است، یکپارچه فعالیت است، یکپارچه هوای عشق به شهادت و هوای عالَم غیب است. در رژیمهای سابق، اسمی از این مسائل نبود. (36)

الهی شدن ملت

الآن من گاهی که وصیتنامۀ بعض از شهدا را می بینم یا وضع جبهه ها را می بینم یا شعارهایی که در جبهه ها ـ‌ همان شبی که فردا احتمال دارد که شهید بشوند‌ می بینم، می بینم که ملت، الهی شده است. (37)

تحول معنوی مردم ایران

این تحول، تحولی است که شرق و غرب نمی توانند بفهمند. آنها هر چیزی می توانند بفهمند، همین در سطح مادیت اشیا را ارزیابی می کنند که کدام پیروز شد، کدام پیروز نشد. در سطح معنویت اینها نمی توانند اصلاً تصور کنند که یک کشور چهل میلیونی چطور متحول شده است به یک چیزی که جوانهایشان را می دهند و گریه می کنند که کاش یکی دیگر هم داشتند. دست و پایشان را از دست داده اند و تأثرشان به این است که من ندارم که باز [به جبهه] بروم! و این صحنه های بسیار نورانی که در جبهه ها [است] شما که هستید، بهتر از ما می دانید که چه صحنه هایی است. (38)

نجات از انحطاط فرهنگی

آن چیزی که به ملت ما خدای تبارک و تعالی عنایت فرموده است بسیار است. از آن جمله نجات از آن انحطاط فرهنگی و اخلاقی و وصول به مراتبی از مراتب اخلاق و فرهنگ، و پیروزی در جبهه ها، و بالاتر از آن پیروزی بر نفس که برای جوانهای ما در قشر وسیعی حاصل شده است. و من امیدوارم که برای همۀ ما این پیروزی معنوی و این تسلط بر نفس و این تسلط بر شیطان نفس حاصل بشود. و ما امروز غرق به نعمتهایی هستیم که نمی توانیم آن نعمتها را شکرگزاری کنیم الاّ به طور اجمال که از خدای تبارک و تعالی تشکر می کنیم که به ما یک همچو ملتی عنایت فرموده است که در همۀ جبهه ها، در همۀ صحنه ها حاضرند. و ما را و جوانهای ما را و بانوان ما را از آن منجلابی که برای آنها درست کرده بودند، خداوند نجات مرحمت فرمود. و جوانهایی که می رفت بکلی از دست اسلام و از دست مسلمین بروند خداوند به ما برگرداند، و آنها را همچو متعهد کرد که الآن برای شهادت داوطلب می روند، و در جبهه ها در حالی که جنگ می کنند تکبیر می گویند، نماز می خوانند و در شبها مناجات با خدا می کنند. و اینها از نعمتهایی است که ما باید تشکر کنیم. (39)

افزایش تحمل ملت ایران

هزاران شکر خدای متعال را که با دست عنایت خود تحولی در این ملت عظیم الشأن ایجاد فرموده که همۀ اقشار آن به هم پیوسته و ید واحد شده اند و با اتکال به قدرت الهی در مقابل همه ایستاده و از این هیاهوها و چنگ و دندان نشان دادنها به خود هراس راه نمی دهند و هر روز مصمم تر و مهیاتر برای دفاع از آرمانهای اسلامی هستند. (40)

کسب رضایت الهی

ملت بزرگ ایران به پیروی از اولیای عظیم الشأن اسلام، این دفاع مقدس را آغاز نموده و در انجام آن و رسیدن به هدفهای اعلای قرآنی جان و مال را داوطلبانه فدا کرده و آنچه وظیفۀ الهی بوده به طور شایسته انجام داده است و بحمدالله تعالی قدمهای بزرگی در راه شناساندن اسلام الهی و محمدی ـ‌صلی الله علیه و آله و سلم‌ برداشته است. گرچه وجودهای عزیز و ارزشمندی را از دست داده است، لکن ارزشهای بالاتر و والاتری به دست آورده و آن رضای خداوند متعال است و چه چیز می تواند از آن بالاتر باشد. (41)

اقبال مردم به امور معنوی

بحمدالله کشور ما، کشور شما، کشوری است که امروز باید بگوییم نمونه است. آنچه که می خواستم عرض کنم این است که این اقبال مردم بر امور معنوی و بر امور ظاهری، خصوصاً، این جوانهای ما در جبهه ها و این روز قدس که امسال من هر چه نگاه کردم به نظرم عظیمتر از سال قبل بود، و نمی تواند انسان قدر این نعمت را و شکر این نعمت را به اندازۀ کافی بجا بیاورد‌ ... خدا می داند که من هر وقت نظرم به این جوانهایی که عازم جبهه هستند و با شور و شعف دارند به جبهه ها می روند، وقتی من آنها را نگاه می کنم، از خودم خجالت می کشم، ما کی هستیم، ما چی هستیم؟ ما قریب هشتاد و چند سال در این دنیا ـ‌ خودم را می گویم‌ بودم و به قدر این چند روزی که اینها مشغول خدمت هستند، ما خدمت نکردیم، ما خودمان را نساختیم. از من گذشت، لکن شما توجه کنید که خود را بسازید. توجه کنید که دنیا را به چیزی نگیرید، توجه کنید که همه رفتنی هستیم و باید به خدای تبارک و تعالی نزدیک بشویم تا آن جا ما را راه بدهند. (42)

سبقت در مبارزه با باطل

به هر حال، قلم و بیان من عاجز است که مقاومت عظیم و گستردۀ میلیونها مسلمان شیفتۀ خدمت و ایثار و شهادت را در این کشور صاحب الزمان ـ‌ ارواحنا فداه‌ ترسیم نماید، و از حماسه ها و رشادتها و خیرات و برکات فرزندان معنوی کوثر، حضرت فاطمۀ زهرا ـ‌ سلام الله علیها‌ - سخن بگوید؛ که همۀ اینها از هنر اسلام و اهل بیت و از برکات پیروی امام عاشورا سرچشمه گرفته است. و ملت ما‌کمربندها را محکم بسته اند؛ و از زن و مرد و پیر و جوان همه و همه، جز تعداد ‌انگشت شماری منافق خود فروختۀ جاسوس و سایر وابستگان به استکبار جهانی، ‌در صحنۀ نبرد حق در برابر باطل ایستاده اند و بر یکدیگر سبقت می جویند. و‌ کدام سبقتی در مسیر الی الله بالاتر از اینکه سیلزدگان محصور در فکر کمک به‌جبهه اند و رزمندگان در صحنۀ نبرد هم بضاعت مالی خود را به سیل زدگان تقدیم می کنند؟ و کدام تحولی بالاتر از اینکه پدران و مادران و همسران شهیدان ما از فراق عزیزان خود شِکوه نمی کنند، ولی غبطه و حسرت دوری از قافلۀ شهدا را بر زبان دارند؟ (43)

پرورش داوطلبان شهادت

الحمدلله این کشور رسول خدا ـ‌صلی الله علیه و آله و سلم‌ امروز میلیونها جوان داوطلبِ جنگ و شهادت در خود پرورانده است و دل و دیدگان ملت ما را جز رضایت حق چیزی پر نخواهد کرد و به همین جهت از بذل مال و جان و فرزندان خویش در راه خدا لذت می برند و ملاک ارزش و برتری در نزد آنان تقوا و سبقت در جهاد گردیده است و از تفرعنها و خودنماییهای جاهلیت قدیم و جدید متنفرند. (44)

تقویت حس برادری

ما در جنگ حس برادری و وطن دوستی را در نهاد یکایک مردمان بارور کردیم. (45)

6. اتحاد ملت

تقویت وحدت ملت

امروز، روز اتحاد و یگانگی است و این هم از الطاف بزرگ و تأییدات الهی است که درست بر خلاف تصور و خواست فتنه انگیزان و جنگ افروزان، همۀ توطئه ها و جنگها، به اتحاد و یکپارچگی ملت بیدار و زندۀ ما در برابر قدرتها می انجامد. (46)

وحدت و همدلی ارتش و ملت

بعضی قضایاست که انسان گمان می کند که این شرّ است، لکن به حسب واقع، خیر است. در این قضایای اخیر، که دولت جابر عراق تحمیل کرد بر ایران، باید بگویم: «اَلخَیْرُ فی ما وَقَعَ» برای اینکه چند مطلب را ثابت کرد: یکی اینکه ضدانقلاب در ایران شایعه می کردند که ارتش ایران ارتشی است که از بین رفته و دیگر نمی تواند در مقابل دشمنها مقاومت کند و شایعه افکنی می کردند، بلکه ابتدائاً می گفتند که اصلاً ارتش لازم نیست، ارتش باید به هم بخورد و بعد از سر، یک مسائلی شروع بشود. در این جنگ تحمیلی، ثابت شد که ارتش نیرومند است و ارتش با سایر قوای مسلّحه با هم هستند؛ تفاهم دارند؛ با هم می جنگند و همۀ کسانی که در ارتش هستند، در رأس ارتش هستند، وفادارند. این خود یک خیری بود که جلوی شایعات را گرفت .‌.. یکی دیگر اینکه منتشر می کردند و دائماً می گفتند که انقلاب در اول یک چیزی داشت: مردم با هم بودند و حالا دیگر نیستند با هم، با هم مختلف هستند. از این حرفهای نامربوط که هی دائماً می گفتند. باز در این جنگ ثابت شد که سرتاسر کشور با هم هستند و مردم به همان روح انقلابی باقی هستند و الآن از همۀ جاهایی که جوانهای ما هستند، از همۀ اقطار کشور، پیشنهاد می کنند که به جنگ بروند، لکن احتیاجی نیست الآن به جنگ آنها و اگر ـ‌ خدای نخواسته‌ یک وقت احتیاج شد، آن وقت معلوم می شود که چه خواهد شد. اینها از اموری بود که خیر بود برای ما ‌... یکی از امور که باز خیر بود برای ما اینکه دولت عراق فهمید که با کی طرف است. اینها دائماً هی پیش خودشان می گفتند که ما اگر ـ‌ همچو خیالات می بافتند که اگر ما‌ حمله به ایران بکنیم، در همان حملۀ اول، دیگر کار تمام است و ما می رویم برای مرکز ایران و همه جا. حالا فهمیدند که نه، مسأله اینطور نیست. در عین حالی که ما باز به مردم اجازه ندادیم و آن بسیج عمومی را اجازه ندادیم، الآن مع ذلک، فهمیدند اینها که خیر، کاری از آنها بر نمی آید و اگر دولت ایران بخواهد، آنها را ان شاءالله ، بزودی از بین می برد. (47)

یکپارچه شدن ملت

ما از جنگ چه ترسی داریم؟ یک ملتی که حاضر است برای شهادت و شهادت را فوز عظیم می داند، چه باکی از این مسائل دارد؟ از این، از اینکه باکی نیست. تازه وقتی که یک جنگی شروع می شود، ملت ما بیدار می شود. بیشتر متحرک می شود. شما ببینید که در این جنگی که به ایران تحمیل کردند و اشخاص خائن به اسلام، مخالف سرسخت با اسلام، این جنگ را به پاکردند، ایران چه جور باز زنده شد، یکپارچه ایران دوباره انقلاب کرد و توجه کرد به یک مقصد؛ سرتاسر ایران. کدام کار ممکن بود که اینطور مردم را بسیج کند؟ این جنگ بود که بسیج کرد. پس [در ]جنگ چیزهایی است که ما خیال می کنیم بد است، بعد خوب از کار درمی آید. (48)

بسیج عمومی ملت

یکی از مسائلی که باز مرتب شد بر این، اینکه شیاطین فهمیدند قدرت اسلام در ایران چیست و قدرت ارتش ما و پاسدارهای ما ـ‌که خداوند همه را حفظ کند‌ آنطور نیست که آنها خیال می کردند. خلیجیها هم فهمیدند که نه، مسائل آنطورها نیست و اگر ـ‌ خدای نخواسته‌ یک وقت شیطنت کنند، ممکن است عکس العمل داشته باشد. دیگران هم فهمیدند که نه، قدرت اسلام بیش از این مسائل است که اینها خیال می کنند. قدرت اسلام است که یک مملکت را یکپارچه بر ضد آنها به راه می اندازد؛ بسیج می کند. این قدرت اسلام است. این هم یکی از برکاتی بود که از این جنگ تحمیلی برای آنها ننگ بار آورد و برای ملت ما سلحشوری و قدرتمندی و بیداری. (49)

پیوند همۀ اقشار

شما در حالی که هستید با ارتشی که در سابق بود خیلی فرق دارید. شما بدانید که اگر در زمان سابق ارتش می خواست با یک گروهی یا با یک دولتی مقابله کند، نه خود ارتش با اختیار و اشتیاق می رفت به میدان جنگ و نه قشرهای ملت از او پشتیبانی می کرد. این برکت اسلام است. این برکت قرآن کریم است که در بین ما هست. اسلام است که همه قشرها را به هم پیوند می دهد و یک همچو بسیج عمومی درست می کند. (50)

انسجام ملت ایران

بحمدالله تعالی این جنگ تحمیلی موجب انسجام هر چه بیشتر ملت رزمندۀ ما گردید ... صدام و پشتیبانان ستمگر او باید بدانند که در این سال، انسجام و قدرت ارتش شجاع و سپاه پاسداران غیور و سایر قوای مسلح نظامی و ملی اسلامی ما بیش از سالهای پیش است، و ملت رزمندۀ ما بیش از سابق پشتیبان آنان هستند، و داوطلبان شهادت در راه خداوند متعال روز به روز افزایش یافته و منتظر فرمان الهی هستند. (51)

بسیج شدن توده های محروم

ما هر روز شاهد یک پیروزیهایی در جبهه ها هستیم [بواسطۀ] همۀ آنها که سرتاسر این جبهه ها فعالیت می کنند و آنها هم از همین طبقۀ محرومند، لکن طبقۀ فوق همۀ طبقات هستند. چنانچه شما هم و همۀ کسانی که، زن و مردی که، در پشت جبهه هستید همه مشغول به فداکاری و مشغول به جنگ هستید. آنها در جبهه جنگ می کنند و شما در پشت جبهه و این از خصوصیات انقلاب اسلامی است، این از خصوصیات اسلام است. (52)

تقویت روح تعاون در ملت

جنگ هم یک مسأله ای بود که انسان خیال می کرد که یک هائله ای است برای ما و یک مسأله ای است بسیار مهم، لکن معلوم شد که منافعش بیشتر از ضررهایش بود. آن انسجامی که در اثر جنگ بین همۀ قشرها پیدا شد و آن معنای روحانی و معنوی ای که در خود سربازان عزیز از ارتش و ژاندارمری و سپاه پاسداران به نمایش گذاشته شد و آن روح تعاونی که در همۀ ملت از زن و مرد در سرتاسر کشور تحقق پیدا کرد، به دنیا فهماند که این مسأله ای که در ایران است با همۀ مسائل جداست. اینجا از باب اینکه اصل نهضت را خود ملت کرد و به ثمر رساندنش هم به دست خود ملت شد، چیزهایی که بر ضد این نهضت و بر ضد این انقلاب است، باز به دست خود ملت از سر راه برداشته می شود و ان شاءالله این هم به زودی حل خواهد شد. (53)

مهربانی و همدلی ملت

در پی پیروزی عظیم رزمندگان پرتوان اسلام و آزادی خرمشهر، شهر لاله های خونین، مردم عزیز و مهربان و ایثارگر کشورمان و علمای اعلام و ائمۀ محترم جمعه و جماعت در شهرستانهای مختلف با تلگرافهای بسیار آمادگی خود را جهت بازسازی مناطق ویران شده اعلام و مراتب ایثار و فداکاری خویش را در این امر مهم و انسانی ابلاغ کردند. و براستی این حضور دائمی و خستگی ناپذیر در صحنه، و آمادگی و فداکاریهای خالصانۀ مردم دلیر ما برای هر مسلمانی غرورانگیز و برای جهانیان اعجاب آمیز است و می توان گفت این هم یکی از الطاف الهی و برکات جنگ است که این چنین مردم را به هم نزدیک و مهربان نموده و در غم و شادی یکدیگر شریک ساخته است. (54)

منابع:

1ـ 11 / 7 / 61 (سخنرانی در جمع دانشجویان دانشکده افسری ارتش)،صحیفه امام، ج17، ص25

2ـ 6 / 5 / 66 (پیام به مسلمانان ایران و جهان و زائران بیت الله الحرام)، همان، ج20، ص324

3ـ 6 / 5 / 66 (پیام به مسلمانان ایران و جهان و زائران بیت الله الحرام)، همان، ج20، ص326

4ـ 3 / 12 / 67 (پیام به روحانیون، مراجع، مدرسین، طلاب و ائمه جمعه و جماعات)، همان،ج21، ص283

5ـ 12 / 8 / 59 (سخنرانی درجمع دانشجویان مسلمان پیرو خط امام)، همان، ج13، ص311-‌312

6ـ 26 / 11 / 59 (سخنرانی در جمع مدیران شرکت ملی نفت)، همان، ج14، ص114

7ـ 12 / 1 / 60 (پیام هفت‌ماده ای به ملت ایران)، همان، ج14، ص251

8ـ 31 / 1 / 60 (سخنرانی در جمع پرسنل صنایع نظامی کشور)، همان،ج14 ، ص307 - 309

9ـ 24 / 12 / 60 (سخنرانی در جمع کارکنان وزارت امورخارجه و پرسنل هوانیروز)، همان، ج16، ص104

10ـ 8 / 3 / 61 (سخنرانی در جمع اعضای ستاد بسیج اقتصادی)، همان، ج16، ص270

11ـ 9 / 3 / 61 (سخنرانی در جمع مسئولان وزارت نفت همان)، همان، ج16، ص 276

12ـ 2 / 10 / 61 (سخنرانی در جمع پرسنل گروه تحقیقات صنعتی و دفاعی)، همان، ج17، ص170ـ171

13ـ 29 / 4 / 67 (پیام به ملت ایران)، همان، ج21، ص 96

14ـ 3 / 12 / 67 (پیام به روحانیون، مراجع، مدرسین)، طلاب و ائمه جمعه و جماعات، همان، ج21، ص283

15ـ 8 / 7 / 59 (سخنرانی در جمع گروهی از مردم مرزنشین کشور)، همان، ج 13، ص246ـ247

16ـ 8 / 7 / 59 (سخنرانی در جمع گروهی از مردم مرزنشین کشور)، همان، ج13، ص 249ـ250

17ـ 14 / 8 / 59 (سخنرانی در جمع خطیبان مذهبی)، همان، ج13، ص 331

18ـ 31 / 6 / 61 (پیام به ملت ایران)، همان، ج 16، ص 518

19ـ 2 / 10 / 61 (سخنرانی در جمع پرسنل گروه تحقیقات صنعتی و دفاعی)، همان، ج17، ص170

20ـ 28 / 6 /62 (سخنرانی در جمع اعضای کمیته برگزاری مراسم سالگرد جنگ)، همان، ج18، ص130

21ـ 25 / 5 / 64 (پیام به حجاج و مسلمانان ایران و جهان)، همان، ج19، ص335

22ـ 30 / 6 / 67 (پیام به هنرمندان و خانواده شهدا)، همان، ج21، ص 145ـ146

23ـ 3 / 12 / 67 (پیام به روحانیون، مراجع، مدرسین، طلاب و ائمۀ جمعه و جماعات)، همان، ج21، ص283

24ـ 11 / 9 / 60 (سخنرانی در جمع دانشجویان دانشکده افسری و پرسنل هوانیروز)، همان، ج15، ص401ـ402

25ـ 12 / 1 / 61 (پیام به ملت ایران همان)، ج16، ص 156ـ157

26ـ 22 / 3 / 61 (سخنرانی در جمع فرماندهان نیروی زمینی ارتش)، همان، ج16، ص313

27ـ 4 / 2 / 62 (سخنرانی در جمع کارگران، معلمان ومربیان پرورشی)، همان، ج17، ص 415

28ـ 28 / 6 / 62 (سخنرانی در جمع اعضای کمیته برگزاری مراسم سالگرد جنگ)، همان، ج18، ص131

29ـ 6 / 5 / 66 (پیام به مسلمانان ایران و جهان و زائران بیت الله الحرام)، همان، ج20، ص325

30ـ 3 / 12 / 67 (پیام به روحانیون، مراجع، مدرسین، طلاب و ائمۀ جمعه و جماعات)، همان،ج 21، ص283ـ284

31ـ 8 / 7 / 59 (سخنرانی در جمع گروهی از مردم مرزنشین کشور) همان، ج13، ص247

32 ـ 8 / 7 / 59 (سخنرانی در جمع گروهی از مردم مرزنشین کشور) همان، ج13، ص249ـ250

33- 14 / 8 / 59 سخنرانی در جمع خطیبان مذهبی)، همان، ج13، ص 329

34- 28 / 12 / 59 (سخنرانی در جمع نمایندگان مجلس شورای‌اسلامی)، همان، ج14، ص203

35- 11 / 9 / 60 (سخنرانی در جمع دانشجویان دانشکدۀ افسری و پرسنل هوانیروز)، همان، ج15، ص400ـ401

36- 11 / 9 / 60 (سخنرانی در جمع دانشجویان دانشکدۀ افسری و پرسنل هوانیروز)، همان، ج15، ص402

37- 11 / 9 / 60 (سخنرانی در جمع دانشجویان دانشکدۀ افسری و پرسنل هوانیروز)، همان،ج15، ص402ـ403

38- 22 / 3 / 61 (سخنرانی در جمع فرماندهان نیروی زمینی ارتش)، همان،ج16، ص314- 315

39- 1 / 1 / 62 (پیام رادیو ـ تلویزیونی به ملت ایران)، همان، ج17، ص368- 369

40- 7 / 3 / 63 (پیام به نمایندگان مجلس)، همان، ج18، ص469

41- 3 / 12 / 64 (پیام به ملت ایران،همان)، ج19، ص496ـ497

42- 19 / 3 / 65 (سخنرانی در جمع مسئولان نظام)، همان، ج20، ص54

43- 16 / 11 / 65 (پیام به ملت ایران)، همان،ج20، ص198ـ‌199

44- 6 / 5 / 66 (پیام به مسلمانان ایران و جهان و زائران بیت الله الحرام)، همان، ج20، ص332-‌333

45- 3 / 12 / 67 (پیام به روحانیون، مراجع، مدرسین، طلاب و ائمه جمعه و جماعات)، همان، ج21، ص283

46- 5 / 7 / 59 (پیام به علما و مشایخ اهل سنت و نمایندگان مجلس، همان، ج 13، ص244

47- 8 / 7 / 59 (سخنرانی در جمع گروهی از مردم مرزنشین کشور)، همان، ج13، ص246ـ‌248

48- 14 / 8 / 59 (سخنرانی در جمع خطیبان مذهبی)، همان، ج13، ص329

49- 14 / 8 / 59 (سخنرانی در جمع خطیبان مذهبی)، همان، ج13، ص331-‌332

50- 9 / 11 / 59 (سخنرانی در جمع اقشار مختلف مردم، همان، ج14، ص27ـ‌28

51- 12 / 1 / 60 (پیام هفت ماده ای به ملت ایران)، همان، ج14، ص 251

52- 16 / 1 / 60 (سخنرانی در جمع اقشار مختلف مردم جنوب تهران)، همان، ج14، ص 263

53- 4 / 11 / 60 (سخنرانی در جمع اقشار مختلف مردم)، همان، ج15، ص 516

54- 12 / 3 / 61 (پیام به ملت ایران)، همان، ج16، ص 284

از طریق‌القدس تا کربلای 1؛

10 عملیات مهم دفاع مقدس

طی ۸ سال جنگ تحمیلی، رزمندگان کشورمان عملیات‌های متعددی را انجام دادند، اما تعدادی از آن‌ها از اهمیت بالاتری برخوردار بودند.

به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سیما؛ روزنامه جام‌جم در پرونده ویژه امروز خود در خصوص عملیات‌های دفاع مقدس نوشت:
طریق‌القدس
این عملیات از هشتم تا بیست و دوم آذر ۱۳۶۰ در منطقه شمال غربی اهواز، دشت‌آزادگان و شهرستان سوسنگرد انجام شد. هدف از آن تصرف تنگه چزابه و دسترسی به هورالهویزه بود. در نتیجه این عملیات شهر بستان آزاد شد. ارتباط شمال ـ جنوب نیرو‌های متجاوز قطع و تنگ چزابه تصرف شد. نیرو‌های ایرانی در جریان عملیات طریق‌القدس به هورالهویزه دسترسی یافتند.
گرچه سه فروند هواپیمای اف ۱۴ ایران در این عملیات منهدم شد، اما در نقطه مقابل ۱۸۰ دستگاه تانک و نفربر، ۲۰۰ دستگاه خودرو، ۴ فروند هلی‌کوپتر و ۱۳ فروند هواپیما از تجهیزات ارتش عراق از کار افتاده و نابود شد. همچنین نیرو‌های ایرانی ۱۵۰ دستگاه تانک، ۱۹ قبضه توپ، ۱۲۰ دستگاه ماشین آلات مهندسی، ۲۵۰ خودرو و ۲۳ قبضه ضدهوایی به غنیمت گرفتند. در برابر ۹۰۰ شهید ایرانی، قریب ۳۵۰۰ عراقی کشته و زخمی شده و ۵۴۶ نفر از آن‌ها به اسارت درآمدند. سپاه و ارتش به صورت مشترک و با رمز «یا حسین» این عملیات را انجام دادند.
بدر
دقیقا یک‌سال پس از عملیات پر حرف و حدیث خیبر که در جریان مراحل شناسایی آن، یکی از خبره‌ترین طراحان جنگی ایران، یعنی حسن باقری به شهادت رسیده بود، در همان منطقه عملیات بدر به اجرا گذاشته شد تا اهداف ناتمام مانده عملیات خیبر را به سرانجام برساند.
عملیات بدر بیستم اسفند ۶۳ آغاز شد و در بیست و ششم اسفند ۶۳ به پایان رسید. منطقه عملیاتی غرب هورالهویزه بود که از شمال به ترابه و از جنوب به کانال سوئیب و القرنه در خاک عراق محدود می‌شد.
هدف اصلی عملیات بدر تصرف جاده العماره ـ بصره، راهیابی به مرکز اصلی هور‌های غرب دجله و تسلط بر شرق دجله‌بود. حاصل این عملیات تصرف بیش از ۵۰۰ کیلومتر مربع از منطقه هور شامل روستا‌های ترابه، لحوک، نهروان، فجره و نیز جاده خندق در نزدیکی جاده بصره ـ العماره به طول ۱۳ کیلومتر بود.
اهداف عملیات نیز گرچه به تصرف درآمدند، اما به دلیل استفاده گسترده عراق از سلاح شیمیایی، نیرو‌های ایرانی نتوانستند این اهداف را تثبیت کنند. از میزان خسارات مادی و تلفات انسانی نیرو‌های ایرانی در این عملیات هیچ‌گونه اطلاعاتی در دست نیست، اما بر اساس گزارش‌های منابع داخلی ۲۵۰ تانک و نفربر، ۴۰ قبضه انواع توپ، ۲۰۰ خودرو، ۶۰ قبضه انواع خمپاره‌انداز، ۴ فروند هواپیمای PC – V، ۲ فروند هواپیمای میگ و سوخو و ۴ هلی‌کوپتر عراقی منهدم شده و ۵۰ قبضه انواع خمپاره‌انداز و دو دستگاه رادار زمینی رازیت به غنیمت گرفته شد. در جریان این عملیات، عراق حدود ده هزار نفر کشته و زخمی و ۳۲۰۰ نفر اسیر داد.
فتح‌المبین
این عملیات که از دوم فروردین تا دهم فروردین ۱۳۶۱ در منطقه شوش و دزفول انجام شد. منطقه عمومی فتح‌المبین در غرب رودخانه کرخه واقع شده است و از شمال به ارتفاعات صعب‌العبور تی‌شکن، دالپری، چاه نفت و تپه سپتون و از جنوب به ارتفاعات میشداغ، تپه‌های رملی و چزابه (شیب)؛ و شرق به مرز بین‌المللی (در شمال و جنوب فکه) منتهی می‌شود.
هدف این عملیات آزادسازی منطقه غرب دزفول و خروج دزفول و اندیمشک از برد توپخانه عراق بود. در نتیجه عملیات فتح‌المبین ۲۴۰۰ کیلومتر مربع از اراضی اشغالی آزاد شد و نیرو‌های ایرانی به مرز بین‌المللی در غرب شوش و دزفول نزدیک شدند. خارج شدن شهر‌های دزفول، اندیمشک و شوش از تیررس توپخانه عراق از دیگر دستاورد‌های این عملیات بود. از خسارات نیرو‌های ایرانی در جریان این عملیات اطلاعاتی در دست نیست، اما ۴ لشکر عراق، ۳۶۱ تانک و نفربر، ۱۸ هواپیما، ۳۰۰ خودرو و ۵۰ توپ در جریان این عملیات منهدم شدند. همچنین ۳۲۰ تانک و نفربر، ۵۰۰ خودرو و ۱۶۵ توپ نیز به غنیمت نیرو‌های ایرانی در آمد. بر اساس ادعای منابع غیر رسمی رزمندگان اسلام در ا ین عملیات شهدای زیادی تقدیم کردند. درنقطه مقابل عراق نیز ۱۵۰۰۰ اسیر و ۲۵۰۰۰ کشته و زخمی داد.
والفجر ۸
عملیات والفجر ۸ را می‌توان از فتح‌الفتوح‌های جنگ تحمیلی خواند. این عملیات در بیستم بهمن ۱۳۶۴ شروع و در بیست و نهم فروردین ۱۳۶۵ تمام شد. منطقه عملیاتی اروندرود، خور عبدالله و شبه‌جزیره فاو بود. هدف از این عملیات ورود به خاک عراق به‌منظور تعیین‌کنندگی در پایان جنگ به‌شمار می‌رفت. گرچه به قول سردار علایی دستگاه دیپلماسی فرصت فتح فاو را قدر نشمرد. در نتیجه این عملیات ۷۰۰ کیلومتر مربع از خاک عراق و شهر فاو به تصرف درآمد. هم‌مرزی با کویت، تهدید ام‌القصر و انسداد راه ورود عراق به خلیج‌فارس از دیگر دستاورد‌های این عملیات بود. ۳۹ هواپیما، ۵ هلی‌کوپتر، ۵۴۰ تانک و نفربر، ۲۵۰ خودرو، ۲۰‌توپ‌صحرایی، ۵۵ توپ ضدهوایی و ۲ ناوچه موشک‌انداز از ماشین جنگی عراق نابود شد. همچنین ایران توانست ۹۵ تانک و نفربر، ۱۸۰ خودرو، ۲۰ توپ صحرایی، ۱۲۰ توپ ضدهوایی و ۳ رادار موشکی از عراق غنیمت بگیرد. در عملیات والفجر ۸ فقط بر اثر حمله شیمیایی عراق ۲۰۰۰ ایرانی شهید و ۳۰۰۰ نفر مصدوم شدند. نیرو‌های عراقی نیز ۲۱۰۵ اسیر و ۵۰ هزار کشته و زخمی دادند. عملیات فتح فاو را می‌توان نقطه پایان جنگ در جبهه جنوب دانست. با فتح شبه‌جزیره فاو، نه منطقه‌ای در جبهه جنوبی برای عملیات ایران باقی مانده بود و نه تک‌های عراق کاری پیش می‌بردند. فاو تا ماه‌های آخر جنگ در تصرف ایران باقی مانده بود و عراق فقط به مدد عملیات گسترده در مناطق مختلف و استفاده از جنگ‌افزار‌های غیرقانونی شیمیایی موفق به بازپس‌گیری فاو شد.
بیت‌المقدس
این عملیات شناخته‌شده‌ترین عملیات گسترده نیرو‌های ایرانی در جریان جنگ هشت‌ساله بود؛ عملیاتی که از دهم اردیبهشت تا سوم خرداد ۱۳۶۱ و با هدف آزادسازی خرمشهر و هویزه، خروج اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از برد توپخانه عراق و تامین مرز انجام شد. در نتیجه آن نه تنها خرمشهر که ۵۰۳۸ کیلومتر مربع دیگر از اراضی اشغالی نیز آزاد شد. به واسطه این عملیات ۱۸۰ کیلومتر از خط مرزی تامین شد.
۲۸۵ دستگاه تانک و نفربر، ۴۰ فروند هواپیما، ۲ فروند هلی‌کوپتر و ۵۰۰ دستگاه خودروی عراق منهدم شد. همچنین ۱۰۵ دستگاه تانک و نفربر، ۱۸ قبضه توپ و ۹۵ هزار مین از عراقی‌ها به غنیمت گرفته شد. نیرو‌های ایرانی در جریان این عملیات ۶۰۰۰ شهید دادند و ۱۹ هزار اسیر از عراق گرفته و ۱۶ هزار نفر از آن‌ها را کشته و زخمی کردند. این عملیات با رمز یا علی‌بن‌ابیطالب انجام شد.
محرم
عملیات محرم از تاریخ دهم آبان تا شانزدهم آبان ۱۳۶۱ در‌استان ایلام و در منطقه موسیان، جنوب‌شرقی دهلران، غرب عین خوش و ارتفاعات جبال حمرین (خط مرزی بین‌المللی) انجام شد. این عملیات را می‌توان نخستین عملیات گسترده ایران در جبهه میانی تلقی کرد. تا پیش از آن عملیات‌ها در جبهه جنوبی و استان خوزستان صورت می‌گرفت. هدف از انجام عملیات محرم، آزادسازی جبال حمرین و مناطق مرتفع منطقه به منظور تامین امنیت دهلران و موسیان بود. ثمره عملیات محرم آزادی ۵۵۰ کیلومتر از اراضی اشغالی از جمله چاه نفتی بیات ـ نهرعنبر و تامین ۵۰ کیلومتر از مرز بود. در این عملیات نیرو‌های ایرانی موفق به تعقیب متجاوز شده و ضمن تصرف ۳۰۰ کیلومتر از خاک عراق، شهرک زبیدات را نیز در اختیار گرفتند. از میزان خسارت وارده به قوای مسلح ایرانی در جریان این عملیات اطلاعاتی در دست نیست. اما قریب به‌۲۷۰ دستگاه تانک و نفربر، ۲۳۰ دستگاه خودرو و ۱۲ فروند هواپیما از تجهیزات ارتش عراق منهدم شد. نیرو‌های ایرانی همچنین ۱۴۹ دستگاه تانک و نفربر و ۲۷۰ دستگاه خودرو از این تجهیزات را به غنیمت گرفتند. عملیات محرم البته به لحاظ نیروی انسانی برای ایران پرهزینه بود، تنها از لشکر امام حسین که از نیرو‌های عمل‌کننده بود، ۵۴۰۰ نفر شهید یا زخمی شدند. از میزان اسرا و شهدای سایر لشکر‌ها و تیپ‌ها اطلاعاتی در دست نیست. در نقطه مقابل ۷۰۰۰ عراقی کشته و زخمی شدند و ۳۴۰۰ نفر از آن‌ها به اسارت درآمدند. عملیات محرم با رمز یا زینب و در ماه محرم انجام شد.
کربلای ۱۰
پس از ناکام ماندن تلاش‌های چندباره برای گشودن جبهه جدیدی در شمال مرز‌های ایران و عراق، عملیات کربلای ۱۰، این طلسم را شکست. عملیات کربلای ۱۰ از بیست و پنجم فروردین ۱۳۶۶ تا پنجم اردیبهشت ۱۳۶۶ با همکاری نیرو‌های اتحادیه میهنی کردستان در منطقه ماووت در سلیمانیه عراق صورت گرفت. هدف از عملیات کربلای ۱۰، تصرف ماووت، گشودن جبهه جدید در مناطق شمالی و تجزیه قوای دشمن در مناطق مختلف بود. حاصل این عملیات تصرف ۲۵۰ کیلومتر از خاک عراق تا ارتفاعات نزدیک به ماووت بود. ۱۰ دستگاه تانک و نفربر، یک فروند هلی‌کوپتر و ۵ عراده توپ از ادوات جنگی عراق در این عملیات نابود شد. عراق در این عملیات همچنین متحمل هزار کشته، ۱۵۰۰ زخمی و ۲۱۰ اسیر شد. از خسارات و تلفات ایران در این عملیات اطلاعاتی در دست نیست.
خیبر
در فاصله زمانی سوم اسفند تا بیست و دوم اسفند ۱۳۶۲ در منطقه هورالهویزه، عملیاتی انجام شد که هدف آن تصرف جزایر مصنوعی مجنون، خشکی شرق دجله و جاده بصره ـ العماره در خاک عراق بود. این عملیات که خیبر نام گرفت، توانست جبهه جدیدی در شمال بصره گشوده و به تصرف هزار کیلومتر مربع در هور به همراه جزایر مجنون و ۴۰ کیلومتر مربع در طلاییه انجامید. در جریان این عملیات سنگین ۳ فروند هلی‌کوپتر شنوک از تجهیزات نیرو‌های ایرانی منهدم شد و اطلاعات بیشتری در این خصوص در دست نیست. در نقطه مقابل ۳۰ دستگاه تانک و نفربر، ۲۰۰ دستگاه خودرو، ۳ فروند هلی‌کوپتر و یک فروند هواپیما از ادوات جنگی ارتش عراق منهدم شد و ۴۲ دستگاه تانک، ۱۲۰ دستگاه کمپرسی و بیش از ۶ دستگاه لودر و بلدوزر به غنیمت سپاهیان اسلام درآمد. در این عملیات ۱۸۰۰ رزمنده شهید، ۵۰۰۰ نفر مفقود و ۱۵۰۰ نفر مجروح شدند. به کارگیری سلاح شیمیایی توسط صدام ۲۵۰۰ مصدوم شیمیایی نیز در میان ایرانی‌ها بر جا گذاشت. عراق نیز در جریان این عملیات متحمل ۵۰۰۰ کشته و زخمی و ۱۳۰۰ اسیر شد. عملیات خیبر با رمز یا رسول‌الله گرچه پیروزمندانه و موفق به حساب می‌آمد، با این حال برای تثبیت و حفظ مواضع تصرف‌شده بویژه دو جزیره مجنون شمالی و جنوبی، تلفات زیادی را به ارتش که در این منطقه پدافند می‌کرد، تحمیل شد.

والفجرده
در سال پایانی جنگ، عراق سعی داشت تعیین‌کنندگی در پایان جنگ را از آن خود کند. اما عملیات والفجر ۱۰ که از بیست‌و‌چهارم اسفند ۶۶ تا پنجم فروردین ۶۷ در محدوده حلبچه تا سلیمانیه در شمال عراق انجام شد، توانست این توازن را به نفع ایران تغییر دهد. هدف این عملیات تصرف حلبچه، فراهم‌سازی مقدمات تصرف سد دربندیخان و انسداد عقبه اصلی دشمن در استان سلیمانیه بود. حاصل کار هم آزادسازی و تصرف منطقه‌ای به‌وسعت حدود ۱۲۰۰ کیلومتر مربع شامل شهر‌های حلبچه، خرمال، بیاره، طویله در عراق و همین‌طور شهر نوسود در ایران بود. عراق در این عملیات ۲۷۰ تانک و نفربر، ۶۰ توپ صحرایی، ۲۰ ضدهوایی، ۴۰ خمپاره‌انداز و ۲۳۰ خودروی خود را از دست داد. نیرو‌های ایرانی همچنین ۹۰ تانک و نفربر، صد توپ صحرایی، ۲۰ توپ ضدهوایی، ۲۰ خمپاره‌انداز، ۱۵ دستگاه مهندسی و ۸۰۰ خودرو را به غنیمت گرفتند. بهره‌گیری ددمنشانه نیرو‌های عراقی از سلاح شیمیایی به شهادت ۵۰۰۰ نفر از مردم کرد حلبچه منجرشد. ۵۴۴۰ اسیر و ده هزار کشته و زخمی از دیگر ضربه‌های وارده به عراق در این عملیات بود.

کربلای یک
عملیات کربلای ۱ به‌منظور کاهش فشار در جبهه‌های جنوبی از نهم تیر ۱۳۶۵ تا نوزدهم تیر ۱۳۶۵ اجرا شد. این عملیات در جبهه میانی و در منطقه‌ای که از جنوب به ارتفاعات قلاویزان، از شمال به ارتفاعات نمه‌کلان کوچک، از غرب به امتداد غربی ارتفاعات قلاویزان و پاسگاه مرزی بهران‌آباد و از شرق به جاده مهران ـ دهلران، محدود می‌شد، صورت گرفت.
هدف از عملیات کربلای ۱ بازپس‌گیری شهر مهران و تامین مرز بود و از ثمرات عملیات کربلای ۱ آزادی و تصرف ۱۷۵ کیلومتر مربع از جمله باز‌پس‌گیری شهر مهران از دشمن متجاوز بود.
همچنین ارتفاعات قلاویزان و چند پاسگاه عراقی به تصرف درآمد. ۱۱۰ دستگاه تانک و نفربر نیز از تجهیزات نیرو‌های عراقی منهدم شده و ۷۳ دستگاه تانک و نفربر، ۱۰۰ دستگاه خودروی نظامی، ۹۰ دستگاه خمپاره‌انداز، ۲۰ دستگاه آتشبار ضدهوایی و ۱۰ دستگاه خودروی مهندسی به غنیمت نیرو‌های ایرانی درآمد. از تلفات انسانی نیرو‌های ایرانی در این عملیات اطلاعاتی در دست نیست، اما از نیرو‌های عراقی ۲۰۰۰ نفر کشته و مفقود، ۷۰۰۰ نفر زخمی و ۱۲۱۰ نفر اسیر شدند.

هفته دفاع مقدس

در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ رژیم بعثی عراق با تصمیم و طرح قبلی و با هدف برانداختن نظام نوپای جمهوری اسلامی جنگی تمام عیار را علیه ایران اسلامی آغاز کرد. صدام حسین رییس جمهور عراق با ظاهر شدن در برابر دوربین‌های تلویزیون عراق با پاره کردن قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر، آغاز تجاوز رژیم بعثی به خاک ایران را اعلام کرد.

هفته دفاع مقدس

۳۱ شهریور سالروز شروع جنگ تحمیلی از سوی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، به عنوان آغاز هفته دفاع مقدس نامگذاری شده است و از ۳۱ شهریور تا ۶ مهر ادامه دارد.

۳۱ شهریور سالروز آغاز جنگ تحمیلی

در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ رژیم بعثی عراق با تصمیم و طرح قبلی و با هدف برانداختن نظام نوپای جمهوری اسلامی جنگی تمام عیار را علیه ایران اسلامی آغاز کرد. صدام حسین رییس جمهور عراق با ظاهر شدن در برابر دوربین‌های تلویزیون عراق با پاره کردن قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر، آغاز تجاوز رژیم بعثی به خاک ایران را اعلام کرد.
جنگی نابرابر در شرایطی به ایران تحمیل شد که از جانب استکبار جهانی بویژه آمریکا تحت فشار شدیدی قرار داشت و در داخل کشور نیز جناح‌های وابسته به غرب و شرق، با ایجاد هیاهوی تبلیغاتی و ایجاد درگیری‌های نظامی در صدد تضعیف نظام بودند و نیرو‌های نظامی نیز به خاطر تبعات قهری انقلاب، هنوز مراحل بازسازی و ساماندهی را به طور کامل پشت سر ننهاده بودند.
آمریکا برای به سازش کشاندن جمهوری اسلامی و در نهایت تسلیم آن‌ها حمایت پنهان و آشکار خود را در کلیه زمینه‌های سیاسی، نظامی، اقتصادی و ... از رژیم بعثی عراق به اجرا گذاشت. از سوی دیگر نیز ابرقدرت دیگر جهان یعنی شوروی که متحد عراق محسوب می‌شد، خصومتش را با نظام اسلامی که شعار نه شرقی و نه غربی را سرلوحه کار خود قرار داده بود و در جریان اشغال افغانستان توسط شوروی، این تجاوز را محکوم کرده بود، بیش از پیش کرد.
ارتش عراق که بر اساس محاسبات خود از وضعیت داخلی و خارجی ایران، فتح یک هفته‌ای تهران را در سر می‌پرورانید، در روز‌های نخست تجاوز، بدون مانعی جدی در مرز‌ها تا دروازه‌های اهواز و خرمشهر پیش تاخت. تحت چنین شرایطی امام خمینی (ره) به خروش آمد و ندای ملکوتیش دل‌های شیفتگان انقلاب و نظام را متوجه دفاع از کیان جمهوری اسلامی نمود؛ بطوریکه، نیرو‌های مردمی بدون امکانات و تجهیزات و حتی آموزش‌های نظامی به مقاومت پرداختند.
علیرغم کارشکنی‌های رییس جمهور وقت بنی‌صدر، دفاع مقدس مردم مسلمان و انقلابی ایران شکل گرفت و نیرو‌های جوان و شهادت طلب به جبهه‌ها شتافتند. پس از شکل‌گیری اتحاد و انسجام در میان نیرو‌های انقلابی و طرد نیرو‌های وابسته، حماسه‌ای مقدس شکل گرفت که در تاریخ ایران اسلامی بی‌سابقه بود. حماسه دفاع مقدسی که برکات و دستاورد‌های بی‌نهایتی را برای ملت ایران به ارمغان آورد. جهاد و شهادت مردمان با ایمان و مخلص این سرزمین، ستون‌های نظام اسلامی را تا مدت‌ها مستحکم نمود.

ویژگی‌های دفاع مقدس

در مورد ویژگی های دفاع مقدس به موارد زیر می توان اشاره کرد:

دفاعی بودن
بی تردید، مقدس‌ترین جهاد، جهادی است که به عنوان دفاع از حقوق انسانی صورت گرفته باشد. در جنگ تحمیلی، رژیم بعث عراق، جنگی ناخواسته را به کشور ما تحمیل کرد و با نادیده گرفتن استقلال سرزمین ما به ایران اسلامی تجاوز کرد. از این رو، مردم غیرتمند ایران، در دفاعی مقدس، از حق خود که دفاع از استقلال سرزمین و هویت دینی ـ. ملی خود بود، دفاع کردند.

- معنویت جبهه‌های جنگ و دفاع مقدس
از جلوه‌های معنویت در دفاع مقدس، حالت تضرع، استغاثه و راز و نیاز عارفانه رزمندگان اسلام بوده است. دفاع مقدس، فرصت نمایش خالصانه‌ترین و زیباترین مناجات‌ها و دعا‌ها را پدید آورد. در کنار نماز و قرآن، دعا وسیله دیگری بود که یاد خدا را در دل رزمندگان زنده نگاه می‌داشت، به آنان قدرت روحی می‌بخشید و تحمل سختی‌های نبرد را برای آنان آسان‌تر می‌ساخت.

- استقامت رزمندگان و فرماندهان در نبرد
فرماندهان در سخنان خود درباره دفاع مقدس، به پایداری و مقاومت رزمندگان در عملیات‌های مختلف اشاره کردند و آن را از علت‌های پیروزی لشکر اسلام برشمرده اند. سردار شهید، مهدی زین الدین، درباره مقاومت و ایستادگی و تأثیر آن در پیروزی می‌گوید: «تن‌ها کسانی که در صحنه نبرد راست قامتانند که به خداوند اتکال نمایند و با توکل بر او پیش بتازند. نه در سختی‌ها و نه در پیروزی ها، در هیچ کجا از یاد او غافل نشوند و محکم و مقاوم، چون کوه بایستند و دشمن را از پای درآورند و این صفت فقط مخصوص رزمندگان اسلام است. در هیچ کجای دنیا آن کسانی که اعتقاد به خداوند و اعتقاد به معاد روز قیامت ندارند، نمی‌توانند دارای چنین مقاومت و ایستادگی باشند. رمز پیروزی صحنه نبرد، مقاومت و ایستادگی است». از ارزش‌هایی که رزمندگان در دفاع مقدس بدان متصف بودند، بی اعتنایی به دنیا و مظاهر آن است

- شجاعت فرماندهان در دوران دفاع مقدس
شجاعت فرماندهان، در دوران هشت سال دفاع مقدس، مثال زدنی بود. یکی از رزمندگان، از شجاعت سردار شهید مهدی باکری در عملیات فتح المبین چنین سخن می‌گوید: «شب عملیات، هفت ساعت راه باید می‌رفتیم تا به منطقه می‌رسیدیم و دشمن را غافل گیر می‌کردیم. حدود شش ساعت راه رفته بودیم که یک دفعه متوجه شدیم راه را گم کرده ایم. به شدت مضطرب شده بودیم. با چند نفر به جلو رفتیم تا راه را پیدا کنیم. من متوجه شدم یک نفر از جلو می‌آید. با خود گفتم حتما دشمن است. صدا کردم کیستی؟ گفت: من باکری هستم، فورا به عقب برگرد و نیرو‌ها را بیاور. شاید کسی باور نمی‌کرد او جلوتر از ما رفته، دشمن را دور زده و آمده بود ما را هم ببرد. بعد به ما گفت: نترسید، همه نیرو‌های دشمن خواب هستند».

- بزرگواری و مروّت در حال قدرت
از نمونه‌های بزرگواری رزمندگان در دفاع مقدس، خودداری از بمباران و گلوله باران مناطق مسکونی عراق بود. خلبانان و نیرو‌های توپ خانه می‌توانستند مناطق مسکونی را به عنوان مقابله به مثل ناامن سازند و دشمن را با مشکلی جدی رو به رو کنند، ولی پای بندی آنان به ارزش‌های اخلاقی، سبب می‌شد در طول هشت سال دفاع مقدس هیچ گاه از این حربه استفاده نکنند.

- بی اعتنایی به دنیا
از ارزش‌هایی که رزمندگان اسلام در دفاع مقدس بدان متصف بودند، بی اعتنایی به دنیا و مظاهر فریبنده آن است. رزمندگان اسلام در دوران نوجوانی و جوانی و اوان ظهور خواسته‌های بی شمار مادی، به همه لذت‌های دل فریب دنیا پشت پا زدند و حضور در جبهه و دفاع از میهن و نظام اسلامی را برتر دیدند. بی گمان، بدون دل بریدن از دنیا و دل بستن به آخرت، رزمندگان هیچ گاه توفیق آفرینش حماسه‌های سترگ و ماندگار دفاع مقدس را نمی‌یافتند.

- شهادت طلبی رزمندگان در دفاع مقدس
از عوامل پیروزی آفرین در صحنه نبرد، خطر‌ها را به جان خریدن و به پیشواز مرگ سرخ رفتن است. ترس از مرگ و اشتیاق به زنده ماندن، با روح جنگ جویی و رزمندگی ناسازگار است. یکی از ارزش‌هایی که رزمندگان اسلام با تکیه بر آن توانستند پیروزی‌های بزرگی را برای جبهه حق به ارمغان آورند، شهادت طلبی است. رزمندگان اسلام از آن جا که دفاع در برابر تهاجم بعثیان را مقدس می‌دانستند و کشته شدن در این راه را برای خود، مرگی سعادت آفرین و افتخارآمیز ارزیابی می‌کردند، نه تنها از دادن جان دریغ نمی‌ورزیدند که شیفته آن بودند. شهادت طلبی رزمندگان اسلام به عنوان عامل مؤثر معنوی، از امتیاز‌های جبهه حق در برابر جبهه باطل بود.

• هفته دفاع مقدس / دفاع مقدس / 31شهریور /آغاز جنگ تحمیلی(1359 ه.ش)
• 1390/07/21 - بیانات در جمع خانواده‌های شهدا و ایثارگران کرمانشاه
• 1381/03/01 - بیانات در دیدار جمعی از ایثارگران و خانواده‌های شهدا
• 1366/06/31 - بیانات در مجمع عمومی سازمان ملل
• 1402/06/29 بيانات - بیانات در دیدار پیشکسوتان و فعالان دفاع مقدس و مقاومت
• 1400/07/02 عکس پوستری - در لباس سربازی
• 1400/07/01 عکس پوستری - سخن‌نگاشت | پیام به مناسبت هفته دفاع مقدس و روز تجلیل از شهیدان و ایثارگران
• 1400/07/01 عکس پوستری - فرزند مکتب اسلام
• 1399/07/01 عکس پوستری - دفاع مقدس پایه‌گذار قاسم سلیمانی‌ها
• 1398/07/08 گزيده بيانات - اهداف و توطئه‌های مستکبرین در جنگ
• 1398/07/06 فيلم - پیام رادیویی به ملت ایران در پی تجاوز رژیم بعث عراق
• 1398/07/04 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به مناسبت هفته دفاع مقدس و روز تجلیل از شهیدان و ایثارگران
• 1397/07/05 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به مناسبت هفته دفاع مقدس و روز تجلیل از شهیدان و ایثارگران
• 1396/07/06 عکس پوستری - سخن‌نگاشت | پیام به مناسبت هفته دفاع مقدس
• 1396/07/06 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به مناسبت هفته دفاع مقدس
• 1396/07/05 فيلم - نماهنگ | مثل شهدا
• 1395/07/01 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به ‌مناسبت هفته دفاع مقدس و روز تجلیل از شهیدان و ایثارگران
• 1394/07/02 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به مناسبت هفته دفاع مقدس و روز تجلیل از شهیدان و ایثارگران
• 1393/07/03 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به مناسبت هفته دفاع مقدس و روز تجلیل از شهیدان و ایثارگران
• 1393/07/02 فيلم - دیدار فرماندهان نظامی و انتظامی
• 1393/07/02 خبر - دیدار جمعی از فرماندهان نظامی و انتظامی با فرمانده‌ی کل قوا
• 1392/07/04 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به مناسبت روز تجلیل از شهیدان و ایثارگران
• 1392/07/02 صوت - روایت حماسه | آغاز دفاع
• 1392/07/01 پیشخوان - مطالعه بیشتر درباره «دفاع مقدس»
• 1391/07/06 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به مناسبت روز تجلیل از شهدا و ایثارگران
• 1390/06/31 پیام‌ها و نامه‌ها - تجلیل رهبر انقلاب از مقام شهداء و صبر و پایداری خانواده ایثارگران
• 1388/07/02 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به مناسبت روز تجلیل از شهدا و ایثارگران
• 1387/07/04 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به مناسبت روز تجلیل از شهداء و ایثارگران در هفته دفاع مقدس
• 1385/07/06 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام بمناسبت روز تجلیل از شهدا و ایثارگران دوران دفاع مقدس
• 1384/06/31 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به مناسبت روز تجلیل از شهدا و ایثارگران
• 1383/07/02 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به مناسبت روز تجلیل از شهدا و ایثارگران دفاع مقدس
• 1382/07/03 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به مناسبت روز شهیدان در هفته‌ی دفاع مقدس‌
• 1381/07/04 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به مناسبت روز شهیدان در هفته‌ی دفاع مقدس
• 1380/07/05 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به‌مناسبت روز شهیدان در هفته‌ی دفاع مقدس‌
• 1379/06/31 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به‌ مناسبت‌ روز تجلیل‌ از شهیدان‌ و ایثارگران‌ دفاع‌ مقدس
• 1377/07/02 پیام‌ها و نامه‌ها - پیام به مناسبت روز بزرگداشت شهیدان در هفته دفاع مقدس
• 1386/03/03 عکس - تصاویری از رهبر معظم انقلاب در دوران دفاع مقدس

هفته دفاع مقدس

۳۱ شهريور سالروز شروع جنگ تحميلي از سوي رژيم بعث عراق عليه جمهوري اسلامي ايران، به عنوان آغاز هفته دفاع مقدس نامگذاري شده است. دفاع مقدس ما در زمينه‌ هاي مختلف سياسي، نظامي، اجتماعي، فرهنگي و... توانست معادلات جهاني معمول را بر هم زَنَد و تحليل‌هاي مادي دنياپرستان را نقش بر آب سازد. جنگ تحميلي عراق عليه ايران ۲۸۸۷ روز به طول انجاميد كه طي آن هزار روز نبرد فعال صورت گرفت كه ۷۹۳ روز حمله از سوي رزمندگان اسلام بود و ۲۰۷ روز از سوي ارتش متجاوز بعثي. در طول جنگ شمار ۳۸۱ هزار و ۶۸۰ نفر از نيروهاي دشمن كشته و يا زخمي شدند و ۷۲ هزار نفر به اسارت نيروهاي اسلام درآمدند. در اين هشت سال ۳۷۱ فروند هواپيما و ۸۲ فروند بالگرد دشمن منهدم شد. ۱۷۰۰ دستگاه تانك و نفربر، ۴۸۰ قبضه توپ و سه هزار و ۳۶۳ دستگاه خودرو نظامي به غنيمت ايران درآمد و پنج هزار و ۷۵۸ دستگاه تانك و نفربر، ۵۳۲ قبضه توپ و پنج هزار و ۱۵۲ دستگاه خودرو نظامي دشمن منهدم گرديد. مقاومت رزمندگان اسلام سبب شد تا ذخاير ارزي عراق كه در ابتداي جنگ، حدود سي ميليارد دلار بود، پس از شكست در عمليات بيت ‌المقدس و فتح خرمشهر به صفر برسد و پس از پايان جنگ، اين كشور بيش از هفتاد ميليارد دلار بدهي داشته باشد.

منبع : برنامه روزشمار تاريخ ازمركز پژوهشهاي صدا و سيما

هفته دفاع مقدس

قرآن کریم: :

و لَولا دَفعُ اللَّهِ النّاسَ بَعضَهُم بِبَعضٍ لََهُدِّمَت صَوامِعُ و بِيَعٌ و صَلَواتٌ و مَساجِدُ يُذكَرُ فيهَا اسمُ اللَّهِ كَثيراً

اگر خدا بعضي از مردم را با بعض ديگر دفع نمي كرد ، صومعه‌ ها و كليساها و كنيسه ‌ها و مساجدي كه نام خدا در آنها بسيار برده مي ‌شود ، سخت ويران مي‌ شد

حجّ ، آيه ۴۰ .

پيامبرصلي الله عليه وآله :

إنَّ اللَّهَ يُبغِضُ رجُلاً يُدخَلُ عَلَيهِ في بَيتِهِ و لايُقاتِلُ

خداوند دشمن مي ‌دارد مردي را كه در خانه ‌اش بر او حمله كنند و او نجنگد

عيون أخبارالرّضاعليه السلام ، ج ۲ ، ص ۲۸ .

پيامبرصلي الله عليه وآله :

ما مِن خُطْوَةٍ أحَبُّ إلى اللّهِ مِن خُطْوَتَينِ : خُطْوَةٌ يَسُدُّ بِها مُؤمنٌ صَفّا في سبيلِ اللّهِ ، و خُطْوَةٌ يَخْطوها مُؤمنٌ إلى ذِي رَحِمٍ قاطِعٍ يَصِلُها

هيچ گامى نزد خدا دوست داشتنى تر از دو گام نيست: گامى كه مؤمن با آن صفى را كه در راه خدا بسته مى شود پُر مى كند و گامى كه مؤمن براى رابطه برقرار كردن با خويشاوندى كه از او بريده بر مى دارد

الأمالي للمفيد : ۱۱/۸

پيامبرصلي الله عليه وآله :

إنَّ صَبرَ المسلمِ في بعضِ مَواطِنِ الجِهادِ يَوما واحدا خَيرٌ لَهُ مِن عِبادَةِ أربعينَ سنةً

اگر مسلمان يك روز در ميدانى از ميدانهاى جهاد پايدارى ورزد برايش از چهل سال عبادت كردن بهتر است

عوالي اللآلي : ۱/۲۸۲/۱۲۱

پيامبرصلي الله عليه وآله :

لِلجنّةِ بابٌ يُقالُ له : بابُ «المجاهِدينَ» ، يَمْضونَ إلَيهِ فإذا هُو مَفْتوحٌ ، وَ هُم مُتَقَلِّدونَ سُيُوفَهُم ، و الجَمْعُ في المَوْقِفِ، و المَلائكةُ تُرحِّبُ بِهِم

بهشت دروازه اى دارد به نام «دروازه مجاهدان». مجاهدان با شمشيرهاى حمايل شده خود به سوى اين دروازه كه به رويشان باز است پيش مى روند، و خلايقِ در محشر و فرشتگان به آنان خوشامد مى گويند

الأمالي للصدوق : ۶۷۳/۹۰۶

امام علي ‌عليه السلام :

الجِهادُ عِمادُ الدِّينِ ، و مِنْهاجُ السُّعَداءِ

جهاد ستون دين و راه روشن نيكبختان است

غرر الحكم : ۱۳۴۶

امام علي ‌عليه السلام :

إنّ اللّهَ فَرضَ الجِهادَ و عَظَّمَهُ و جَعلَهُ نَصْرَهُ و ناصِرَهُ. و اللّهِ، ما صَلُحتْ دُنيا و لا دِينٌ إلاّ بهِ

خداوند جهاد را واجب گردانيد و آن را بزرگ داشت و يارى خود و ياور خود قرارش داد. به خدا سوگند كار دنيا و دين جز با جهاد درست نمى شود

وسائل الشيعة : ۱۱/۹/۱۵

امام علي ‌عليه السلام :

إنَّ الجِهادَ أشْرَفُ الأعمالِ بعدَ الإسلامِ ، و هُو قِوامُ الدِّينِ ، و الأجْرُ فيهِ عَظيمٌ مَع العِزّةِ و المَنَعةِ ، و هُو الكَرّهُ ، فيهِ الحَسَناتُ و البُشْرى بالجنّةِ بَعد الشَّهادَةِ

همانا جهاد شريفترين كارها بعد از اسلام است. جهاد مايه پايدارى دين است و علاوه بر آن كه عزّت و اقتدار مى آورد اجرى بزرگ دارد. جهاد، سخت است و پاداش دار و در آن نويد بهشت است پس از شهادت

بحار الأنوار : ۳۳/۴۴۷/۶۵۹

امام علي ‌عليه السلام :

زَكاةُ الشَّجاعةِ الجِهادُ في سبيلِ اللّهِ

زكات شجاعت، جهاد در راه خداست

غرر الحكم : ۵۴۵۵

پيامبرصلي الله عليه وآله :

إنَّ لكلِّ اُمَّةٍ سِياحةً ، و سِياحةُ اُمَّتي الجِهادُ في سبيلِ اللّهِ

هر امّتى را سياحتى است؛ و سياحت امّت من جهاد در راه خداست

كنز العمّال : ۱۰۵۲۷

پيامبرصلي الله عليه وآله :

خَيرُ النّاسِ رَجُلٌ حَبَسَ نفْسَهُ في سبيلِ اللّهِ يُجاهِدُ أعْداءَهُ يَلتَمِسُ المَوتَ ، أوِ القَتلَ في مَصافِّهِ

بهترينِ مردمان، مردى است كه خود را وقف راه خدا كرده است و با دشمنان او جهاد مى كند و خواستار مرگ يا كشته شدن در ميدان كارزار است

مستدرك الوسائل : ۱۱/۱۷/۱۲۳۱۰

امام علي ‌عليه السلام :

إنَّ الجِهادَ بابٌ مِن أبوابِ الجَنَّةِ فَتَحَهُ اللَّهُ لِخاصَّةِ أوليائِهِ

جهاد دري از درهاي بهشت است كه خداوند آن را بر روي اولياي خاص خود گشوده است

نهج البلاغه ، خطبه ۲۷ .

امام علي ‌عليه السلام :

المُجاهِدونَ تُفْتَحُ لَهُم أبْوابُ السَّماءِ

درهاى آسمان به روى مجاهدان گشوده است

غرر الحكم : ۱۳۴۷

امام علي ‌عليه السلام :

إنَّ اللّهَ كَتبَ القَتْلَ على قَومٍ و المَوتَ على آخَرينَ، و كُلٌّ آتِيهِ مَنيّتُهُ كَما كَتَبَ اللّهُ لَهُ ، فطُوبى للمجاهدين في سبيلِهِ، و المقتولينَ في طاعتِهِ

خداوند براى گروهى كشته شدن را نوشته است و براى ديگران مردن را و هر گروهى مرگش به همان گونه كه خداوند برايش نوشته است، به او مى رسد. پس، خوشا به حال مجاهدان در راه خدا، و كشته شدگان در راه طاعت او

شرح نهج البلاغة : ۳/۱۸۴

امام علي‌ عليه السلام :

در وصيت به حسنين‌ عليهما السلام فرمود : وَاللَّهَ اللَّهَ فِي الجِهادِ بِأموالِكُم و أنفُسِكُم و ألسِنَتِكُم في سَبيلِ اللَّهِ

خدا را خدا را در باره جهاد با مال و جان و زبان‌تان در راه خدا

نهج البلاغه ، نامه ۴۷

مجله / گلبرگ / شهریور 1381، شماره 33

هفته دفاع مقدس

تأثیر پیروزی انقلاب اسلامی ایران بر منطقه

با پیروزی انقلاب اسلامی در بیست و دوم بهمن سال 1357، پرچم 2500 ساله شاهنشاهی به زیر کشیده شد و نظام جمهوری اسلامی به رهبری قائد فرزانه، حضرت امام خمینی رحمه الله به بار نشست. انقلاب اسلامی ایران، تأثیر عظیمی در مردم جهان به جای گذاشت و نور امید را در دل مستضعفان سرتاسر گیتی تاباند. این انقلاب راه پیروزی مردم را علیه استعمارگران و طاغوت هموار کرد و این امر موجب شد تا استکبار جهانی و در رأس آن آمریکای جنایت کار، صهیونیسم بین المللی و همین طور دولت های مرتجع و دست نشانده منطقه برای درهم کوبیدن انقلاب اسلامی با همه قوا وارد عمل شوند.

شروع تجاوزات عراق

وقتی در تیرماه سال 1358 صدام حسین را پس از برکناری حسن البکر رئیس جمهور عراق شد وی تحت تأثیر استکبار جهانی در همین سال به بهانه های واهی 84 بار مرزهای ایران اسلامی را مورد تعرّض قرار می دهد. در اوّلین تعرض، نیروهای بعثی عراق به دو دهکده در سردشت یورش برده و شش نفر را به قتل رساندند. پس از تسخیر لانه جاسوسی، در آبان ماه 1358 نیروهای عراقی پاسگاه های مرزی ایران در پیشگان، تلخاب و کانی شیخ را مورد حمله قرار دادند. هم چنین در تیرماه سال 1359 آشکار شد که دولت عراق مشوّق یک توطئه کودتای نظامی به رهبری شاپور بختیار بوده است. علاوه بر این دولت عراق به منظور وارد ساختن فشار بیشتر به ایران دست به اخراج دسته جمعی ایرانیان مقیم آن کشور زد. هم چنین بررسی ها نشان می دهد که در شش ماه اول سال 1359، نیروهای عراق حدود 552 بار به مرزهای مقدس جمهوری اسلامی تجاوز کردند.

آغاز جنگ تحمیلی

دولت عراق در 26 شهریورماه 1359، عهدنامه مرزی 1975 الجزایر را به طور یک جانبه لغو کرد و پنج روز بعد از آن، یعنی در 31 شهریورماه 1359، پس از کسب موافقت واشنگتن تهاجم گسترده ای را از طریق زمین و هوا و دریا به خاک مقدّس جمهوری اسلامی ایران آغاز نمود. در این روز صدام در مقابل دوربین های تلویزیونی جهان قرارداد 1975 را مغرورانه پاره کرد و با توطئه ای مشترک و از پیش برنامه ریزی شده به جنگ با ایران برخاست.

اهداف عراق از لغو عهدنامه مرزی 1975 م

دولت عراق بر اساس این باور که توان نظامی به نفع این کشور تغییر نموده است و تمامی عوامل از جمله اوضاع ایران، وضعیت منطقه و مناسبات بین المللی به یاری آنان خواهد آمد با سه هدف عمده تهاجم به خاک ایران را آغاز کردند. این سه هدف عبارت بودند از: 1. براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران؛ 2. حاکمیت بر اروندرود؛ 3. جداسازی استان نفت خیز خوزستان و الحاق آن به عراق.

اهداف عراق از تهاجم به ایران از دید کارشناس آمریکایی

«ادوارد وود لاک»، یکی از کارشناسان مسائل دفاعی آمریکا، تنها چهار روز پس از آغاز تجاوز عراق بیان کرد:

«احتمالاً عراق در جنگ با ایران سه هدف را در نظر داشت: اولین هدف عراقی ها تسلط بر اروندرود و کنترل این شاه راه آبی دهانه خلیج فارس است. هدف دوم عراقی ها استان خوزستان و سومین هدفشان، سرنگونی رژیم [امام] خمینی است». وی در مورد مکانیزم تحقق اهداف عراق، به صورت مرحله ای می نویسد: «پس از نیل به اولین هدف، یعنی برقراری سلطه و برتری عراق به اروندرود، جنگ را برای رسیدن به دومین هدف، یعنی خوزستان ادامه داده، آن گاه برای نیل به هدف سوم، پافشاری می کند».

براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران

دولت عراق هیچ گاه تمایل خود را مبنی به سرنگون ساختن دولت ایران یا تضعیف انقلاب اسلامی پنهان نکرد. طه یاسین رمضان معاون اول نخست وزیر و فرمانده ارتش خلق عراق، در مصاحبه اختصاصی با روزنامه رسمی حزب بعث در ژانویه 1980 م اظهار داشت: «ما بر این نکته تأکید می کنیم که جنگ به پایان نخواهد رسید مگر این که نظام حاکم بر ایران به کلی منهدم شود».

حاکمیت بر اروندرود

رهبران عراق در سخنان خود بارها خواستار برقراری حاکمیت مطلق آن کشور بر اروندرود شدند. صدام نیز در سخنان خود در جلسه فوق العاده مجلس ملی عراق در 17 سپتامبر 1980 در این مورد اظهار داشت: «من در برابر شما اعلام می کنم که موافقت نامه 6 مارس 1975 از نظر ما خاتمه یافته تلقی می شود. بنابراین وضع حقوقی شط العرب باید به وضع قبل از مارس 1975 باز گردد. این رودخانه با تمام حقوقی که از حاکمیت مطلق عراق بر آن ناشی می شود، جزو عراق است، همان طور که در سراسر تاریخ در نام و در واقعیت چنین بوده است». منظور دولت عراق از بازگشت به وضعیت قبل از قرارداد 1975، نظام حقوقی اروندرود مطابق عهدنامه 1937 بود. جالب این که طبق این قرارداد هم عراق حق حاکمیت مطلق بر اروند را ندارد و ایران در اداره این رود با عراق شریک است.

جداسازی خوزستان از ایران

دولت عراق پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تلاش های گسترده ای برای تجزیه استان جنوبی ایران (خوزستان) آغاز کرد و بغداد به صورت پایگاه جنبش های تجزیه طلبانه خوزستان درآمد. عدم کنترل دقیق مرزها در اوایل انقلاب موجب شد تا مقادیر زیادی اسلحه از عراق وارد خوزستان شود. صدام در فروردین 1359 طی سخنانی خواستار به رسمیت شناختن خوزستان (که آن را عربستان نامید) به عنوان یک منطقه عربی شد و اظهار داشت: «هیچ وقت رسالت خود و مفهوم آن را از یاد نبرده ایم. ما فریاد زنان عربی را که در عربستان (خوزستان) به سر می برند، از یاد نخواهیم برد». تلاش دولت عراق برای تغییر اسامی تاریخی و جغرافیایی سرزمین ایران مانند شیوه نظام غاصب اسرائیل بود. اسرائیل طی چهل سال گذشته، ابتدا اسامی تاریخی سرزمین های عربی را تغییر داد، سپس آنها را اشغال و بعد از مدتی ضمیمه خاک خود کرد.

ادعا در مورد جزایر سه گانه ایرانی

همان طور که اشاره شد مقامات مسئول عراقی بارها در سخنان خود خواستار استرداد جزایر سه گانه ایرانی در خلیج فارس شده بودند. این اظهارات شش ماه قبل از آغاز تجاوز عراق به ایران روند فزاینده ای به خود گرفت. صدام در تیرماه 1359 اظهار داشت: «اکنون توان بازپس گرفتن جزایر را داریم؛ پس چه دلیلی وجود دارد که سکوت کنیم؟»

اشغال قسمتی از اراضی ایران

مطامع توسعه طلبانه عراق در حاکمیت مطلق بر اروندرود خلاصه نمی شد. دولت عراق علاوه بر خوزستان به قسمت های شمالی مرز ایران و عراق نیز چشم دوخته بود. دولت عراق آن قسمت از اراضی را که ادعا می کرد برطبق موافقت نامه 1975 الجزایر باید به آن دولت مسترد می شد، با توسّل به زور به اشغال خود درآورد. البته این ادعا هیچ مبنای قانونی نداشت و تنها ناشی از سیاست های توسعه طلبانه عراق بود. پس از اشغال اراضی سیف سعد، زین القوس و میمک، ژنرال عدنان خیراللّه وزیر دفاع عراق اعلام کرد که نیروهای مسلح عراق به مرزهای بین المللی رسیده اند و گفت: «ما تمام سرزمین هایی را که ایران با زورتصرّف کرده بود، دوباره پس گرفتیم و اختلافات خود را با ایران در مورد سرزمین های مذکور حل کردیم».

ایفای نقش ژاندارم منطقه

سقوط شاه که ژاندارم غرب در خلیج فارس بود و رمز پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تعادل قوا را در منطقه به نفع عراق تغییر داد. عراق قصد داشت تا از ضعف نظامی ایران استفاده کرده، خود را به صورت قدرت رهبری کننده و مسلّط در خلیج فارس درآورد و به عنوان ژاندارم خلیج فارس مطرح گردد. صدام تجاوز عراق به ایران را دفاع از ملت عرب و کشورهای خلیج فارس و حفظ ویژگی عربی خلیج بیان می کرد. وی در این مورد اظهار داشت: «این جنگ تنها برای ما نیست، بلکه برای تمام اعراب و هم چنین ویژگی عربی خلیج است». وی اضافه کرد: «عراق از طرف ملت عرب و شهروندان خلیج می جنگد».

رویای رهبری جهان عرب

صدام تنها در فکر تسلط بر خلیج فارس نبود، بلکه طبق ایدئولوژی حزب بعث، داعیه رهبری جهان عرب را داشت. شعار حزب بعث «اُمّة عَربیة واحِدَة، ذاتَ رسالَة خالِدَة» است یعنی: ملت واحد عرب با رسالتی جاوید. از نظر حزب بعث مرزهای بین کشورهای عربی باید برداشته شود و اعراب مجددا ملت واحدی را تشکیل دهند. صدام بارها در سخنان خود اظهار کرده بود که از جانب اعراب، برپا خاسته تا حقوق از دست رفته آنها را دوباره به دست آورد. صدام می خواست خود را قهرمان جهان عرب معرفی کند. بنابراین به یک پیروزی سریع بر ایران نیاز داشت. وی می کوشید تا در این مورد پیروزی در جنگ قادسیه را به یاد اعراب بیاورد. از این رو جنگ خود را با ایران «قادسیه دوم» یا «قادسیه صدام» می نامید. وی خطاب به عرب ها گفته بود: «ما که برادران شما هستیم، به نمایندگی از سوی شما، دفاع از سرزمین اعراب را ـ آن گونه که شایسته است ـ بر عهده خواهیم گرفت».

توجیه تجاوز

صدام در 6 مهرماه 1359 برای توجیه تجاوز خود به ایران، خطاب به مردم عراق گفت: «ما باید شمشیرهای علی علیه السلام ، خالد و سعدبن ابی وقاص را برای مبارزه با این گروه ستمگر و آموختن درس های جدید تاریخی به آنها ـ همانند نبرد باشکوه قادسیه ـ از نیام درآوریم. نبرد با شکوه قادسیه خودخواهی خسروپرویز را نابود کرد و موانع اسلام را از میان برداشت و بی دینی و نادانی و تجاوز را در این منطقه ریشه کن کرد. ارتش دلیر ما نیز در زین القوس و سیف سعد همین کار را انجام داد».

شهریور 59، ماه بحران

حکومت عراق در شهریورماه 1359 اقدامات نظامی خود را علیه جمهوری اسلامی ایران گسترش داد و شهرهای بسیاری از جمله قصر شیرین، سومار، مهران، خرمشهر و آبادان را زیر آتش سلاح های سبک و سنگین قرار داد. در 13 شهریور، چندین نقطه قصرشیرین را بمباران کرد و به بیش از صد خانه مسکونی آسیب رساند که طی آن 105 ایرانی بی گناه کشته یا مجروح شدند. در 16 و 19 شهریور نیز به ارتفاعات میمک حمله کرد و حدود 210 کیلومترمربع از خاک ایران اسلامی را به اشغال خود درآورد. سرانجام صدام با تحریک و حمایت اربابان خود، به ویژه آمریکای جهان خوار، تهاجم سراسری خود را به ایران آغاز نمود و موجب به وقوع پیوستن جنایات بسیاری شد که هشت سال به طول انجامید.

چرا جنگ را به وجود آورند؟

مقام معظّم رهبری(مدّظلّه العالی) درباره به وجود آمدن جنگ می فرمایند: «این هم امر روشنی است؛ جنگ را به وجود آوردند تا نظام اسلامی را از بین ببرند یا وادار به تسلیم کنند. برای آنها فرقی نمی کرد. می خواستند یا جمهوری اسلامی به خاطر اشغال و گرفتاری های جنگ ساقط بشود، یا اگر ساقط نمی شود، همان طوری که بیشتر کشورهایی که به این مصیبت ها دچار می شوند و بالاخره رو به یک قدرتمند می کنند و پیش او دست دراز می کنند، شاید ملت ایران و امام عظیم الشأن این ملت هم مجبور بشوند در مقابل دشمنان تسلیم بشوند، دست دراز کنند و بگویند خیلی خوب، ما تسلیم هستیم، نگذارید دیگر عراق این قدر ما را بکوبد. بدون تردید هدفشان این بود؛ اما این آرزو هم به دلشان ماند».

توان ایران در آغاز جنگ

عراق تجاوز خود به ایران را در حالی آغاز کرد که جمهوری اسلامی ایران در پی وقوع انقلاب، هیچ گونه آمادگی برای جنگ نداشت. پیشروی اولیه عراق تا عمق 120 کیلومتری داخلی خاک ایران، خود دلیل این امر است. سپاه پاسداران در حال شکل گیری بود و تجربه کافی برای جنگ نداشت و بسیج در اوایل کار بود. ارتش نیز وضع آشفته ای داشت. در حدود 140 هزار نفر پرسنل رسمی ارتش از خدمت فرار کرده بودند. شمار نیروهای مسلح از 260 هزار نفر به 110 هزار نفر کاهش یافته بود و مدت خدمت نظام وظیفه نیز از دو سال به یک سال تبدیل شده بود. گذشته از آن بحران های عمده سیاسی، اقتصادی و نظامی گریبان گیر کشور بود. از دیگر سو، اوضاع سیاسی بین المللی نیز کاملاً علیه ایران بود؛ زیرا جهان غرب و استکبار به ویژه آمریکای جنایت کار پس از ضربه خوردن از انقلاب اسلامی، با محاصره اقتصادی، مصادره دارایی های ایران در خارج، کمک به گروه های ضد انقلاب در د اخل و ایجاد درگیری های قومی در نقاط مختلف ایران، زمینه های تضعیف نظام را به وجود آورده بودند.

آغاز جنگ از نگاه شهید چمران

عارف و مجاهد بیدار، شهید چمران، درباره حمله عراق به ایران می گوید: «... به خیال آن که رژیم جدید در معرض سقوط است، عراق حمله ای همه جانبه به ایران آغاز کرد. در ساعت 2 بعداز ظهر روز 31 شهریور 1359 هواپیماهای عراقی فرودگاه تهران و فرودگاه های اغلب شهرها را بمباران کردند و دوازده لشگر عراقی که از مدت ها قبل در پشت مرزها به صورت آماده باش درآمده بودند، در طول 800 کیلومتر از شمال قصرشیرین تا خرمشهر و آبادان حمله سرتاسری خود را شروع کردند. درحالی که ارتش ایران در مشکلات داخلی خود دست و پا می زد. افسران قدرت فرماندهی نداشتند و زیردستان از فرماندهان اطاعت نمی کردند. بنابراین هنگام شروع حمله دشمن، فقط دو لشگرِ 92 اهواز و 81 کرمانشاه حرکتی از خود نشان دادند».

تجهیزات و آمادگی عملیاتی عراق

استعداد زمینی عراق در آغاز تهاجم، بالغ بر 48 یگان می شد که عبارت بود از دوازده لشگر (شامل پنج لشگر پیاده و پنج لشگر زرهی و دو لشکر مکانیزه) و هم چنین پانزده تیپ مستقل (شامل ده تیپ پیاده، یک تیپ زرهی، یک تیپ مکانیزه و سه تیپ نیروی مخصوص)، به اضافه تیپ ده گارد ریاست جمهوری و نیز نیروهای گارد مرزی که شامل بیست تیپ مرزی می شد. توان نظامی عراق با بهره مندی کامل از تجهیزاتی شامل 800 قبضه توپ، 5400 دستگاه تانک و نفربر، 400 قبضه توپ ضدهوایی، 366 فروند هواپیما و 400 فروند هلی کوپتر، از آمادگی عملیاتی مناسبی برخوردار بود. نیروهای هوایی ارتش عراق، متشکل بود از بیست اسکادران هواپیمای جنگنده و بمب افکن که در نه پایگاه هوایی موجود در این کشور مستقر شده بود. نیروی دریایی عراق نیز از دو پایگاه اصلی تشکیل می شد. در پایگاه دریایی بصره، تیپ 77، متشکّل از مین روب و چهار کشتی کوچک پیاده کننده نیرو، مستقر شده بود.

پیام حضرت امام خمینی رحمه الله در زمان شروع جنگ

حضرت امام رحمه الله پس از حمله متجاوزانه عراق به خاک ایران پیامی صادر کردند که بخشی از آن چنین است: «گمان نکند ملت ما، که دولت ایران و ارتش ایران عاجز از این است که جواب به اینها بدهد. یک چیزی آوردند و یک بمبی اینجا انداختند و فرار کردند، رفتند. یک دزدی آمده، سنگی انداخته و فرار کرده است. ارتش ایران و قوای مسلّح، پاسداران عزیز، قادر به این معنا هستند؛ لکن تا مسئله جدّی نشود، آنها جدّا عمل نمی کنند. آن روزی که مسئله جدّی شد، به تمام این ها به طور جدی امر می کنیم که عمل بکنند و عراق را سر جای خودشان بنشانند. ارتش عراق باید بداند که این جنگ، جنگ با اسلام به هواداری کفر [است] و یک همچو جنگی بر خلاف رضای خداست. ما حرفمان این است که با آمریکا مخالف هستیم. این جرمی است که پیش صدام بخشودنی نیست.

خیال خام

روزنامه کریستین ساینس مانیتور چاپ آمریکا در تاریخ 5 مرداد 1369 نوشت: «صدام حسین جنگ با ایران را با این نیّت آغاز کرد که به سرعت به پیروزی دست یابد. امّا زمانی که گرفتار رکود شد، ناگزیر گردید که به طور روزافزون به کمک های مالی اعراب، کویت و سایر کشورهای غنی از نفت متّکی گردد. وی تقاضاهای کمک اقتصادی را این طور توجیه می کند که او از جانب تمام کشورهای عرب، با ایران درگیر جنگ بوده است».

نظر شهید صیّاد شیرازی درباره جنگ ایران و عراق

«جنگی که بر ما تحمیل شد اختلاف فاحش در ماهیت فکری و ایدئولوژیکی با سایر نبردها یا جنگ هایی که در سطح بین الملل رخ داد، دارد. در واقع نمی توانیم نبردی را پیدا کنیم که یک طرف آن [دارای] موضع کاملاً حق الهی و نشأت گرفته از مکتب مبین الهی اسلام باشد و طرف دیگر، کاملاً موضع[اش]، موضع شیطان و با پشتوانه جهان استکبار».

روحیه شهادت طلبی و مقاومت مردم

دشمن در محاسبات سیاسی نظامی خویش هیچ گاه سهم به سزایی برای مقاومت مردمی در نظر نگرفته بود؛ ولی در عرصه نبرد، حضور گسترده و بی سابقه مردم و روحیه شهادت طلبی آنان معادلات استکبار جنایت کار و صدام را در هم شکست.

حماسه خرمشهر از دید شهید چمران

«صدام، بر اساس محاسبات نیروهای ارتش عراق و ایران، به تحریک حسابگران غربی، تصوّر می کرد که در عرض سه روز نظام اسلامی ایران را واژگون کند، و با پیروزی بر ایران عقده های شکست اعراب را در جنگ های علیه اسرائیل جبران نماید و خود به عنوان فاتح قادسیه جدید، رهبری کشورهای عربی را به دست آورد که سال ها در آرزوی آن می سوخت. حمله شروع شد، نیروهای صدامی به سرعت پیش می آمدند و مطابق محاسبات نظامی و ریاضی، نیروهای ضعیف ارتش جمهوری اسلامی ایران را در هم می کوبیدند تا به نزدیکی شهرهای بزرگ رسیدند؛ ولی در این جا مردم وارد میدان شدند و جلوی آنها را سد کردند و حماسه ها به وجود آوردند و خرمشهر قهرمان با قربان کردن بهترین فرزندان خود و زدن سخت ترین ضربات به دشمن آن چنان حماسه ای از شجاعت و فداکاری و شهادت خلق کرد که خرمشهر به شهر خون و مقاومت معروف شد و به عنوان اسطوره ای از مقاومت مردمی و عشق به انقلاب در دل تاریخ فرو رفت».

سال اول جنگ بدون پیروزی نظامی

جمهوری اسلامی ایران پس از متوقّف کردن دشمن با مقاومت و دفاع همه جانبه مردمی، در مرحله جدید لزوما می بایست متجاوزان را از سرزمین های اشغالی عقب می راند. در این مرحله با هدف آزادسازی مناطق اشغالی چهار عملیات طرح ریزی و اجرا شد. اما متأسفانه به دلیل بی کفایتی بنی صدر در فرماندهی، و خیانت های وی این عملیات ها با شکست و ناکامی روبه رو شد. این عملیات ها عبارت بودند از: 1. عملیات نیروهای ارتش در 23 مهر 1359 با هدف آزادسازی غرب رودخانه کرخه؛ 2. عملیات 3 آبان 1359 برای شکستن محاصره آبادان؛ 3. عملیات نصر در 16 دی ماه 1359 که بعدها به عملیات هویزه مشهور شد و با هدف آزادسازی خرمشهر به انجام رسید؛ 4. عملیات «توکل» در 20 دی ماه 1359 با هدف شکستن محاصره آبادان و آزادسازی خرمشهر.

عملیات نیروی دریایی و هوایی ارتش در آغاز جنگ

به دنبال تهاجم سراسری عراق، نیروهای نظامی به رغم ضعف ها و کاستی ها، با حداقل امکانات به مقاومت پرداختند. نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، تنها پس از چندروز از حمله سراسری دشمن، به دو سکوی نفتی «العمیه» و «البکر» حمله، و آن را منهدم کرد. بدین ترتیب، صادرات نفتی عراق از خلیج فارس با معضل اساسی روبه رو شد. نیروی هوایی ارتش نیز با به پرواز درآوردن 140 فروند هواپیما، مراکز حساس و راه بردی عراق را مورد تهاجم قرار داد.

زمین گیر کردن عراق

اواخر پاییز 1359 ارتش عراق از سه طرف آبادان را محاصره کرد و از رودخانه بهمن شیر گذشت؛ اما پس از رسیدن به منطقه «ذوالفقاریه» و روبه رو شدن با مقاومت نیروهای نظامی و مردمی مجبور به عقب نشینی شد. در این مرحله، یعنی از زمستان 59 تا اول تابستان 60، نیروهای اسلام توانستند با دفاع دلیرانه خود، ارتش عراق را شش ماه متوقف و زمین گیر کنند.

سازماندهی و ارتقای توان نظامی سپاه و ارتش

پس از زمین گیر نمودن دشمن، ارتش جمهوری اسلامی ایران در طول سال اول جنگ توانست با بازسازی سریع و ارتقای توان رزمی خود، خسارات شدیدی به ارتش عراق وارد آورد و مواضع خود را برای عملیات آتی بهبود بخشد. این استراتژی در وصول به اهداف خود موفق بود و ارتش توانست سازمان و نظم عملیاتی را در سراسر جبهه ها به نحو مطلوب برقرار سازد. در این مرحله نیروهای سپاه پاسداران نیز با کسب تجربه و آموزش های عملیاتی به نحو فعّال تری در کنار ارتش وارد عمل شد. شایان ذکر است که مقاومت و پشتیبانی مردم غیور و شهادت طلب نیز تأثیر روانی شگرفی در افزایش روحیه رزمندگان داشت. اما به رغم روحیه ایثارگرانه، به علت فقدان آموزش های رزمی کافی نیروی مردمی نمی توانست به نحو مؤثّری به کارگرفته شود.

تغییر استراتژی

تلاش های بنی صدر برای آزادسازی مناطق اشغالی به علت تکیه بر نیروها و روش های کلاسیک، ناکام ماند. به دست نیامدن نتیجه موفقیت آمیز برای ایران، این باور را برای دشمن به همراه داشت که ایران فاقد توانایی لازم برای طراحی و اجرای عملیات اساسی می باشد. شهید والامقام حسن باقری، در فروردین 1360 پس از بحث با برخی از مسئولان سپاه در مورد ضرورت تغییر استراتژی جنگ می گوید: «باید به خود جرأت داد که این نوع جنگیدن به درد نمی خورد و لازم است استراتژی جنگ عوض شود». سردار رضایی در این زمینه می گوید: «استراتژی نظامی به طور کلی در ایران از هم پاشید. در این جا استراتژی جدید نیروهای حزب اللّه آغاز شد. نیروهای حزب اللّهی آمدند و جنگ انقلابی را تدوین کردند و بر اساس آن یک سری عملیات های محدود انجام شد». مشخصه مرحله جدید دست یابی به روش های جدید برای شکستن خطوط دفاعی دشمن با اتکا به نیروهای بسیج و سپاه بود. نتایج این عملیات ها علاوه بر نمایاندن ضعف های دشمن و قابلیت های نیروهای انقلابی، درستی استراتژی جدید را نشان داد.

اولین قدم

عملیات غیرکلاسیک محدود با تکیه بر ایمان و فرهنگ انقلاب و نیز اتّکا به سپاه و بسیج آغاز شد و اولین قدم در تاریخ 26 اسفندماه 59 برداشته شد. طبق طرحی که طرح «امام مهدی(عج)» نام گرفت، برادران سپاه با استعداد دویست نیروی رزمنده و سلاح های سبک و آرپی جی، از چهار محور به دشمن، در غرب سوسنگرد، یورش بردند و یک گردان مکانیزه دشمن را منهدم کردند. این عملیات با آتش توپخانه ارتش پشتیبانی شد. در اواخر بهار 1360، با حذف بنی صدرخائن از فرماندهی کل قوا و ریاست جمهوری ـ که عامل اصلی اختلاف بین نیروهای مسلح بود ـ اولین عملیات مشترک ارتش و سپاه به نام «فرماندهی کل قوا، خمینی روح خدا» در منطقه عمومی دارخوین، بین اهواز و آبادان صورت گرفت. در این عملیات سه کیلومتر از خاک ایران از دشمن غاصب بازپس گرفته شد.

طولانی شدن زمان اشغال

از زمان تجاوز و سرانجام زمین گیر شدن دشمن در مناطق اشغالی، تا آغاز تهاجم گسترده رزمندگان اسلامی یک سال ونیم طول کشید. این امر باعث شد که دشمن جمهوری اسلامی را در بیرون راندن آنها از مناطق اشغالی ناتوان بداند. سردار سرتیپ غلام علی رشید، مسئول معاونت اطلاعات و عملیات ستاد کل نیروهای مسلح، در این زمینه می گوید: «دشمن یک سال در خاک ما به سر می برد، بدون این که ما حرکت آفندی گسترده و موفقی علیه او انجام دهیم. این مسئله دشمن را به این نتیجه رساند که ما فاقد توان آفندی بوده و قادر نیستیم که زمین های اشغالی را از دشمن بازپس بگیریم».

همکاری سپاه و ارتش

با حذف بنی صدرخائن، مقدمات همکاری جدّی ارتش و سپاه فراهم شد. سپاه توانست توان خود را افزایش داده، با به کارگیری متمرکز نیروهای مردمی از این عامل اساسی برای پیشبرد اهداف نظامی استفاده کند. سپاه ظرف مدت کوتاهی چهارتیپ سازمانی تشکیل داد که هرکدام دارای هشت تا دوازده گردان عملیاتی بودند. همکاری ارتش و سپاه در جوّی سرشار از تفاهم، به رفع بسیاری از توهّمات و تبلیغات سوء گذشته انجامید. در نتیجه این همکاری و با تلاش شهیدان کلاهدوز و نامجو بود که عملیات ثامن الائمه علیه السلام طراحی و اجرا شد.

نبردهای پیروزی آفرین

قبل از عملیات بیت المقدس که منجر به آزادسازی خرمشهر شد، در غرب، عملیات «تنگ حاجیان» «چغالوند»، «مطلع الفجر» و «محمّد رسول اللّه صلی الله علیه و آله وسلم » انجام گرفت. در نتیجه این چند عملیات، لشگر 4 پیاده کوهستانی، لشگر 7 پیاده، لشگر 8 پیاده و لشگر 6 زرهی عراق، خسارت های فراوانی متحمل شدند. در جبهه جنوب نیز عملیات «اللّه اکبر»، «طریق القدس»، «ثامن الائمه» و «فتح المبین» موجب بیرون راندن عراقی ها از بسیاری مناطق اشغالی گردید. طی این نبردهای سنگین، لشگر 10 زرهی، لشگر 1 مکانیزه، لشگر 9 مکانیزه و لشگر 3 زرهی خسارت های جبران ناپذیری متحمل شدند به شکلی که لشگر 9 مکانیزه منحل شد و لشگر 1 مکانیزه و لشگر 10 زرهی با تجهیزات کامل به دست رزمندگان اسلام افتاد.

عملیات ثامن الائمه علیه السلام

عملیات ثامن الائمه علیه السلام که در حقیقت می توان آن را مرحله اول عملیات آزادسازی خرمشهر دانست، در 15 شهریور 60 طراحی شد؛ در 5 مهر 60 شروع و به مدت شش روز اجرا گردید. طراحی و پیشنهاد شکستن حصرآبادان، با تأکید حضرت امام رحمه الله که فرمودند: «حصر آبادان باید شکسته شود»، از مدت ها پیش موردنظر فرماندهان ارتش و سپاه بود، لیکن کارشکنی های بنی صدر خائن مانع از تحقق آن می گردید. سرانجام پس از حذف بنی صدر این مهم انجام پذیرفت و با عملیات ثامن الائمه علیه السلام آبادان از محاصره یک ساله خارج و 150 کیلومتر مربع از اراضی اشغالی آزاد شد. این عملیات اولین همکاری سپاه و ارتش بود و در پی آن، همکاری این دو سازمان با ترکیب جدیدی از نیروها و اتخاذ استراتژی عملیاتی جدید، آغاز شد.

عملیات طریق القدس (طرح کربلای یک)

عملیات طریق القدس، دو ماه پس از عملیات ثامن الائمه علیه السلام طراحی شد و در تاریخ 8 آذرماه 1360 به اجرا درآمد. این عملیات تجلی گاه بارز حضور نیروهای مردمی در جبهه های جنگ بود که به دنبال پاک سازی جبهه انقلاب از عناصر آلوده و خائن، صورت گرفت. ویژگی اصلی عملیات طریق القدس گذشتن از زمین های شنی غیر قابل عبور در شمال منطقه عملیاتی بود که سبب غافل گیر شدن دشمن گردید. با این عملیات شهر بستان و تنگه چزابه آزاد شد و پس از 420 روز از آغاز جنگ، رزمندگان اسلام توانستند در منطقه عمومی سوسنگرد و بستان، در مرز مستقر شوند و حدود 650 کیلومتر مربع از خاک میهن اسلامی را از لوث وجود دشمن بعثی پاک گردانند.

عملیات فتح المبین

عملیات فتح المبین با هدایت قرارگاه عملیاتی کربلا (قرارگاه مشترک نیروی زمینی ارتش و سپاه) در دوم فروردین 1361 با رمز «یا زهرا» آغاز شد و هشت روز ادامه یافت. در این عملیات بزرگ، حدود 2200 کیلومتر مربع از خاک مقدس کشورمان در غرب دزفول و شوش آزاد شد و دشمن متحمّل تلفات بسیار سنگینی گردید. شمار اسرای دشمن و غنایمی که به دست آمد، نشانگر میزان موفقیت عملیات فتح المبین، استیصال و انهدام دشمن و برتری نظامی جمهوری اسلامی بود. یکی از کارشناسان نظامی دنیا، با نگاهی عمیق به فتح المبین، اقدامات بعدی دشمن یعنی عقب نشینی و فرار به پشت مرزهایش را متأثّر از همین عملیات دانسته، می نویسد: «عملیات فتح المبین، خفّت بارترین شکست را از آغاز جنگ تاکنون نصیب عراق نمود. این تهاجم، به عقب نشینی عراق در سرتاسر خط جبهه، در طول مرز ایران و عراق و نابودی سه لشگر عراق منجر شد».

فرازهایی از پیام حضرت امام رحمه الله به مناسبت عملیات ظفرمندانه فتح المبین

«مبارک باد بر شما عزیزان افتخارآفرین، پیروزی بزرگی را که با یاری ملائکة اللّه و نصرت ملکوت اعلی نصیب اسلام و کشور عزیز ایران، کشور بقیة اللّه الاعظم ـ ارواحنا له الفداء ـ نمودید. رحمت واسعه خداوند به آن مادران و پدرانی که شما شجاعان نبرد در میدان کارزار و مجاهدان با نفس در شب های نورانی را در دامن پاکشان تربیت نموده اند. این جانب از دور دست و بازوی قدرتمند شما را که دست خداوند بالای آن است می بوسم و بر این بوسه افتخار می کنم. شما دِین خود را به اسلام عزیز و میهن شریف ادا کردید و طمع ابرقدرت و مزدوران آنان را از کشور خود بریدید و سخاوتمندانه در راه شرف و عزّت اسلام جهاد کردید».

طرح آزادسازی خرمشهر

طرح ریزی عملیات بیت المقدس (طرح کربلا ـ 3) بلافاصله پس از نبرد فتح المبین در تاریخ 10 فروردین 1361 آغاز گردید. تدبیر کلی این بود که قبل از آن که دشمن به خود آمده، کمر راست کند، و در زمانی کوتاه تر از آنچه دشمن برآورد می کرد، با هجوم سنگین بر یگان های متجاوز و انهدام آنها، سوّمین منطقه راه بردی خوزستان را از چنگال دشمن بیرون آورند. خرمشهر مظهر مقاومت شجاعانه ایران و پیروزی بر عراق به شمار می رفت. به همین دلیل عملیات بیت المقدس و نتایج آن به یک معنا می توانست سرنوشت جنگ و موقعیت سیاسی نظام عراق را مشخص نماید. مواضع و استحکامات عراق در خرمشهر، این امیدواری را برای اربابان صدام به وجود آورده بود که عراق با حفظ خرمشهر در برابر تهاجم رزمندگان اسلام افزون بر فرسایش توان نظامی ایران، فرصت لازم را برای آمادگی ارتش عراق فراهم خواهد ساخت. علی رغم پیش بینی های نیروهای بعثی و تلاش آنها برای حفظ خرمشهر، عملیات بیت المقدس، در بامداد دهم اردیبهشت 1361، با رمز یا علی بن ابی طالب علیه السلام آغاز شد.

آزادی خرمشهر

سرانجام در سوم خرداد 1361 خرمشهر، شهر خون و حماسه، پس از 578 روز، از اشغال نیروهای بعثی درآمد و به فرمایش حضرت امام رحمه الله : «خرمشهر را خدا آزاد کرد». عملیات بیت المقدس در 25 روز و طی سه مرحله انجام شد. در این عملیات رزمندگان اسلام در قالب سه قرارگاه «قدس»، «فتح» و «نصر»، در برابر سه لشکر و چهارده تیپ پیاده، زرهی، نیروی مخصوص و گارد ریاست جمهوری عراق وارد عمل شدند. در این عملیات علاوه بر آزادسازی حدود 5400 کیلومتر مربع از اراضی اشغالی، خرمشهر پس از 20 ماه اشغال و اسارت، به آغوش میهن اسلامی بازگشت و تلفات و ضایعات بسیار سنگینی بر دشمن وارد آمد.

بمباران شهرها

تشدید جنگ نفتکش ها از سوی عراق در سال 63 و مقابله به مثل ایران و احتمال مسدود کردن تنگه هرمز از سوی جمهوری اسلامی و فشارهای آمریکا، اوضاع منطقه را بحرانی تر نمود. در 25 مهرماه 63 عملیات میمک اجرا شد و باز هم عراق از گلوله های حاوی گازهای شیمیایی به صورت گسترده استفاده کرد. سپس زمزمه حمله به اماکن غیرنظامی از سوی عراق آغاز شد و هدف آن فشار روانی ـ اجتماعی بر مردم و مسئولان و تصمیم گیرندگان برای پایان دادن به جنگ بود. صدام اعلام کرد: «ما دو راه بیشتر نداریم: یا مصالحه و یا این که برای حل مسئله جنگ، شهرهای ایران را بمباران کنیم». پس از آن بود که عراق جنگ را به داخل شهرهای ایران کشاند و بارهاوبارها با حملات هوایی و موشکی خود موجب به خون غلتیدن هم وطنان بی گناهمان شد.

پاسخ به حملات هوایی عراق

اقدام تلافی جویانه ایران در برابر حمله عراق به شهرها، منجر به شلیک سیزده فروند موشکِ زمین به زمین اسکار به شهرهای کرکوک و بغداد شد. این عملیات توسط یگان موشکی سپاه پاسداران اجرا شد. اولین موشک در نیمه شب 23 اسفند 63 به بانک رافدین در بغداد اصابت کرد. عراق، پس از وقوع چهار انفجار در بغداد هم چنان اصابت موشک به بغداد را تکذیب می کرد و انفجار را حاصل اقدامات خراب کارانه اعلام می نمود.

این انفجارها باعث ترس و نگرانی سیاست مداران غربی ساکن در بغداد شده بود، به طوری که روزها در شهر تردّد نمی کردند. عراق، تصوّر نمی کرد که ایران توانایی حمله موشکی به بغداد را داشته باشد و کاملاً غافل گیر شد. هم چنین سیستم موشکی سام 2 (زمین به هوا) توسط سپاه فعال شد و دفاع از تهران در برابر حملات هوایی عراق تقویت گردید. این دو عامل سبب ناکام ماندن عراق از دست یابی به اهداف خود شد.

عملیات بدر

عراق نتوانست ایران را وادار به پذیرش صلح نماید. در پی عملیات بدر در تاریخ 20 اسفند 63، ضربه سنگین دیگری بر پیکر نظام بعثی وارد آمد. این عملیات که با رمز «یا فاطمة الزهرا» در شرق رودخانه دجله صورت گرفت، بخش وسیعی از مناطق مهم و نفت خیز هورالهویزه، چندین روستا و ده ها پاسگاه دشمن را از لوث دشمن بعثی پاک نمود. هم چنین رزمندگان اسلام با عبور از دجله و قطع جاده راه بردی بصره ـ بغداد ضربه سختی بر دشمن وارد آوردند. در این نبرد شش روزه فرماندهان دلاور و شجاع سپاه، مهدی باکری (فرمانده لشگر 31 عاشورا)، عباس کریمی (فرمانده لشگر 27 محمدرسول اللّه صلی الله علیه و آله وسلم ) و ابراهیم جعفرزاده (فرمانده تیپ 18 الغدیر) به شهادت رسیدند.

گذشته جنگ و روند آن

سردار محسن رضایی در آن ایام روند گذشته را چنین تشریح کرد: «سال اولِ جنگ ما می خواستیم با شیوه دشمن حمله کنیم، لذا شکست خوردیم. سال دوّمْ جنگ جدیدی را آغاز کردیم که دشمن فکر آن را نکرده بود و پیروز شدیم. در سال سوم و چهارم دشمن روش جنگ ما را فهمید و روی جنگ مطالعه کرد و با به کارگیری [بمب های] شیمیایی، جنگ [نیروی] علیه پیاده را اجرا کرد. در سال پنجم رفتیم در هور؛ جایی که توان دشمن ضعیف بود. ما هور را به عنوان یک گذر در نظر گرفتیم و قصدمان نبود [در] آن جا بمانیم، ولی به هر حال به یک نوع جنگ جدیدی دست زدیم... این به ما فرصت می داد ابتکار عمل را به دست بگیریم. در هرحال، با جنگ در هور به عنوان یک جنگ جدید، می خواستیم استفاده کنیم. ما یک جنگ انقلابی و مردمی داریم. اگر توان مناسب با این جنگ را بتوانیم ارائه بدهیم موفّق خواهیم بود».

جنگ در آیینه آمار و ارقام

جنگ تحمیلی عراق علیه ایران 2887 روز به طول انجامید که طی آن هزار روز نبرد فعال صورت گرفت که 793 روز حمله از سوی رزمندگان اسلام بود و 207 روز از سوی ارتش متجاوز بعثی. در طول جنگ شمار 381 هزار و 680 نفر از نیروهای دشمن کشته و یا زخمی شدند و 72 هزار نفر به اسارت نیروهای اسلام درآمدند. در این هشت سال 371 فروند هواپیما و 82 فروند بالگرد دشمن منهدم شد. 1700 دستگاه تانک و نفربر، 480 قبضه توپ و سه هزار و 363 دستگاه خودرو نظامی به غنیمت رزمندگان دلاور ایرانی درآمد و پنج هزار و 758 دستگاه تانک و نفربر، 532 قبضه توپ و پنج هزار و 152 دستگاه خودرو نظامی دشمن منهدم گردید. مقاومت دلیرانه رزمندگان اسلام سبب شد تا ذخایر ارزی عراق که در ابتدای جنگ در خارج از این کشور حدود سی میلیارد دلار بود، پس از شکست در عملیات بیت المقدس و فتح خرمشهر به صفر رسد و پس از پایان جنگ، این کشور بیش از هفتاد میلیارد دلار بدهی داشته باشد.

ارمغان جبهه ه

لحظه به لحظه هشت سال دفاع مقدّس و وجب به وجب سرزمین اسلامی، گویای رشادت ها و ایثارگری های هزاران دلاورمردی است که دست از جان شستند و به دنیا پشت کردند. آنها با بذل جان و قطرات خون خویش امنیت امروز و یکپارچگی کشور را برای نسل حاضر و نسل های آینده به ارمغان آوردند. هرچند تاکنون برای ثبت وقایع هشت سال دفاع مقدس، صدها کتاب، جزوه، مقاله، نشریه و برنامه های گوناگون سمعی ـ بصری تهیّه و عرضه گردیده است ـ که هرکدام در جای خود ارزشمند هستند ـ ولی هیچ یک از آنها قادر نخواهند بود تمام ابعاد دفاع مقدس و حوادث مختلف آن را که بعد از پیروزی انقلاب در جای جای میهن اسلامی به وجود آمد، به تصویر بکشند.

یادی از راوی فتح

در فروردین سال 65 پخش مستند روایت فتح با تلاش گروه تلویزیونی جهاد سازندگی و همّت شهید سیدمرتضی آوینی آغاز شد و تا پایان جنگ ادامه داشت. شهید آوینی علاوه بر حضور در جبهه و نظارت بر تولید، تدوین و نگارش، گویندگی متن فیلم ها را نیز بر عهده داشت. در اواخر سال 70 به فرمان مقام معظّم رهبری و با حمایت نیروی مقاومت بسیج، مؤسسه روایت فتح تأسیس شد.

تهیه مجموعه «شهری در آسمان» درباره خرمشهر و مجموعه های دیگر آغاز شد؛ اما فقط تولید شش برنامه از مجموعه شهری در آسمان با نظارت و کارگردانی سید شهیدان اهل قلم به پایان رسید و راوی فتح در 20 فروردین 1372 در حال تهیه برنامه در قتلگاه فکّه به یاران خویش پیوست.

بنیاد حفظ آثار و ارزش های دفاع مقدس

با تأکید مقام معظم رهبری بر حفظ آثار و ارزش های دفاع مقدس و این نکته که هنوز یک درصد از عظمت و ارزش های دفاع مقدس حفظ و ثبت نشده است، در سال 69 بنیادی تحت عنوان «بنیاد حفظ آثار و ارزش های دفاع مقدس» وابسته به ستاد کل نیروهای مسلح تشکیل و آغاز به کار نمود. مأموریت این بنیاد حفظ آثار معنوی و ارزش های دفاع مقدس و نیز حفظ آثار به جا مانده از هشت سال جنگ تحمیلی است. این بنیاد تاکنون ده ها کتاب تدوین و منتشر نموده و هم چنین اقدام به تهیه فیلم، ساخت موزه، برپایی یادمان، مراسم و همایش، در زمینه شعر، موسیقی و تئاتر نموده است. هم چنین چند فیلم سینمایی درباره دفاع مقدس با حمایت این بنیاد ساخته شده است.

تأکید مقام عظمای ولایت بر گرامی داشت روزهای جنگ

«بعضی هستند که امروز در دنباله کارهای فرهنگی خطرناک، می خواهند یاد آن روزها را از خاطره ملت ایران ببرند. از تکرار اسم جنگ و اسم مناطق جنگی و خرمشهر و شلمچه و دوکوهه و امثال این چیزها عصبانی می شوند. از نام آنچه که ذهن مردم را به یاد آن روزها بیندازد خشمگین می شوند و بدشان می آید. اینها چه کسانی هستند؟ اینها کسانی هستند که در آن دوران، خجالت زده و شرم زده بودند؛ چون حضوری نداشتند؛ چون در آن دوران آنچه اتفاق می افتاده، مایه خجلت آنها بوده است و علیه کسانی بود که اینها دلشان با آنها بوده است. لذاست که از تکرار آنها ناراحت می شوند و می خواهند این را از خاطره ملت ایران حذف کنند. باید درست به عکس انجام بگیرد؛ یعنی بایستی خاطره درخشان روزهای بزرگ دفاع مقدس، با قوّت و قدرت هرچه بیشتر و روشن و همانی که بوده است، باقی بماند».

برکات جنگ در کلام حضرت امام خمینی رحمه الله

«هرروز ما در جنگ برکتی داشته ایم که در همه صحنه ها از آن بهره جسته ایم، ما مظلومیت خویش و ستم متجاوزان را در جنگ ثابت نموده ایم، ما در جنگ پرده از چهره تزویر جهان خواران کنار زده ایم. ما در جنگ دوستان و دشمنان را شناخته ایم. ما در جنگ به این نتیجه رسیده ایم که باید روی پای خودمان بایستیم. ما در جنگ ابهت دو ابرقدرت شرق و غرب را شکستیم، ما در جنگ ریشه های انقلاب پربار اسلامی مان را محکم کردیم. ما در جنگ حس برادری و وطن دوستی را در نهاد یکایک مردمان بارور کردیم. ما در جنگ به مردم جهان، و خصوصا مردم منطقه نشان دادیم که علیه تمامی قدرت ها و ابرقدرت ها سالیان سال می توان مبارزه کرد. جنگ ما فتح فلسطین را به دنبال خواهد داشت....

جنگ ما جنگ حق و باطل بود و تمام شدنی نیست. جنگ ما جنگ فقر و غنا بود. جنگ ما جنگ ایمان و رذالت بود و این جنگ از آدم تا ختم زندگی وجود دارد. چه کوته نظرند آنهایی که خیال می کنند چون ما در جبهه به آرمان نهایی نرسیده ایم، پس شهادت و رشادت و از خودگذشتگی و صلابت بی فایده است.»

دفاع مقدّس ملّت ایران سرمشق مقاومت امّت اسلامی

«این جنگ، یک جنگ دفاعی بود ... جنگ تدافعی و دفاعی، محلّ بُروز غیرت و تعصّب و وفاداری عمیق انسانها به آرمانهایی است که به آنها پایبندند؛ حالا یا این آرمانها وطن است یا بالاتر از آن؛ یعنی دین و عقیده و اسلام. در جنگ تهاجمی، این مطرح نیست.» ۱۳۸۵/۷/۲۹ ایستادگی در برابر تهاجم دشمنان به معنای «دفاع از وطن، دفاع از هویّت ملّی و دفاع از ارزشهایی است که این به آن پایبند است.» ۱۳۸۵/۷/۲۹ جنگ دفاعی با چنین ویژگی‌هایی، در دوران هشت‌ساله، درس‌های بزرگ و فراوانی را در خود جای دارد. دفاع مقدّس، «این تجربه‌ی درس‌آموز، سرمشق همیشگی ملّت بزرگ ایران و الگوی موفّقی در برابر چشم همه‌ی ملّتهای مسلمان است.» ۱۳۸۲/۷/۳
درس اوّل: دوره دفاع مقدس، نیروی محرکه تاریخ انقلاب است
«اگرچه کسی از جنگ ــ از حیث جنگ ــ خوشش نمی‌آید، ... لیکن آن هشت سال جنگ بایستی تاریخ ما را تغذیه کند. ما باید از آنچه در این هشت سال جنگ اتّفاق افتاده، آن روحیه‌ی مقاومت، آن روحیه‌ی فداکاری همراه با اخلاص ... استفاده کنیم. ۱۳۷۰/۴/۲۵ در حقیقت، «این دوره، دوره‌ی ذخیره‌ی نیروى محرّکه‌ی تاریخ و الهام‌بخش امم است.» ۱۳۶۸/۶/۳۰ حقیقت این است که «جبهه‌ی اسلامی باید میتوانست در صحنه‌ی سیاست جهانی دست‌وپا بزند، پرواز کند و عالم‌گیر بشود. مقدّمه‌ای لازم داشت، این مقدّمه را دشمن ما به صورت زودرس خودش برای ما تدارک دید و فراهم کرد.» ۱۳۵۹/۷/۴
درس دوّم: قدرتمان را آشکار کنیم
دوّمین درس دفاع مقدّس این است که هیچ گاه اظهار ضعف نکنیم، بلکه خود را قوی کنیم؛ چرا که «جنگ تحمیلی به خاطر این اتّفاق افتاد که دشمن در ما احساس ضعف کرد. اگر دشمن بعثی و محرّکینش خاطر‌جمع نبودند که سرِ چند روز به تهران خواهند رسید ــ آنها این‌‌جوری فکر میکردند ــ این جنگ انجام نمیگرفت؛ ... احساس ضعف شما موجب تشویق دشمن به حمله‌ی به شما است؛ این یک قاعده‌ی کلّی است.» ۱۳۹۵/۱۲/۱۶ «دفاع مقدّس این سرمایه را برای ما به وجود آورد که بدانیم بعضی کارها هست که بظاهر نشدنی است امّا در واقع اگر همّت کنیم، شدنی است.» ۱۳۹۹/۶/۳۱ اساساً «ادبیّات جنگ، به طور کلّی ادبیّات بشارتی است؛ ... قرآن هم درباره‌ی شهدا ... نفی این دو آفت را بشارت میدهد: یکی ترس، یکی اندوه؛ ... اگر ما نشاط اجتماعی میخواهیم، اگر امید و شادابی و سرزندگی میخواهیم، اگر طراوت در نسلهای جوانمان میخواهیم، باید به این گزاره‌ی ملکوتی و قرآنی ایمان بیاوریم.» ۱۳۹۹/۶/۳۱
درس سوّم: استعدادهایمان را بشناسیم
شناخت هویّت ملّی و استعدادهای نهفته در مردم، یکی دیگر از مهم‌ترین درس‌های دفاع مقدّس است. دشمن، در همان قدم‌های اوّل، خیلی زود به داخل خاک ایران پیشروی کرد؛ امّا با نهیب امام، مردم و نیروهای نظامی «از قوّتی که در آنها نهفته بود و آن را کشف نکرده بودند استفاده کردند.» ۱۳۹۵/۱۲/۱۶ و این «وسیله‌ای شد برای اینکه استعدادهای مکنون در انسانها، به شکل عجیبی بُروز کند.» ۱۳۹۲/۹/۲۵ این استعداد و قوّت «فقط قوّت جنگیدن و شجاعت و به میدان رفتن نبود، یکی از آنها این بود؛ قوّت مدیریّت،

درس چهارم: کارها را به مردم بسپاریم
یکی دیگر از مهم‌ترین درس‌های جنگ، تقویت مشارکت مردمی در عرصه‌های اجتماعی است. یکی از غفلت‌های زیان‌بار ابتدای جنگ که منجر به از دست دادن خرّمشهر شد، «طرز فکر غلطى بود که آن روز بر دستگاه اداره‌ى جنگ و اداره‌ى نیروهاى مسلّح حاکم بود. در آن روزها ... آن دستگاهى که سیاست جنگ و اداره‌ى جنگ با او بود، عقیده‌ى به اینکه نیروهاى مردمى قادرند دفاع کنند نداشت و موجب مى‌شد که امکانات به اینها نمى‌داد.» ۱۳۶۴/۳/۳ این در حالی است که «کار وقتی دست مردم باشد، وقتی استعدادهای مردمی و حضور مردمی میدان پیدا کند که وارد عرصه شود، این غفلتها پیش نمی‌آید.» ۱۳۹۰/۷/۲۱ لذا «بتدریج، عظمت نیروهای مردمی، خود را نشان داد.» ۱۳۸۱/۳/۱ تا جایی که «جنگ را مردم اداره کردند؛ مردم پای کار بودند.» ۱۳۹۰/۷/۲۰ نکته‌ی مهم‌تر اینکه «در دفاع مقدّس، برای حضور مردمی یک مدل‌سازی جدیدی انجام گرفت. نحوه‌ی حضور مردمی یک نحوه‌ی شگفت‌آوری است.» ۱۳۹۹/۶/۳۱ در این مدل جدید، اوّلاً «همه میتوانستند همکاری کنند، همه میتوانستند هم‌افزایی کنند ... بعد، در این حرکت دسته‌جمعی چه استعدادهایی ناگهان پیدا بشود.» ۱۳۹۹/۶/۳۱ «این مدل ابتکاری از حضور مردم همیشه میتواند مطرح باشد. امروز هم ما میتوانیم. اگر همّت بکنیم و با نگاه درست به مردم و مسائل نگاه کنیم، میتوانیم از این مدل استفاده کنیم.» ۱۳۹۹/۶/۳۱
درس پنجم: به جوانان میدان بدهیم
در دوران دفاع مقدّس، جوانان نقش مؤثّرتری ایفا کردند. «جنگ هشت‌ساله ... با همه‌ی این سختی‌ها این حُسن بزرگ را داشت که به جوان ایرانی نشان داد که قادر است، که میتواند، اگر اراده بکند و در یک میدانی وارد بشود، خواهد توانست بر رقیب و حریف خودش فائق بیاید.» ۱۳۹۵/۷/۲۸ مثلاً «جوانی از مجموعه‌ی یک روزنامه، که مشغول فعّالیّت مطبوعاتی است، برود جبهه و بعد از مدّت کوتاهی بشود مثلاً شهید حسن باقری، نابغه‌ی اطّلاعات جنگ!» ۱۳۹۹/۶/۳۱ «این مجموعه‌ی جوان ... جزو معجزات انقلاب در زمان ما است.» ۱۳۷۰/۱۱/۳۰ در حقیقت، «پایه‌گذاری امثال قاسم سلیمانی‌ها، در جنگ و در دوران دفاع مقدّس گذاشته شد.» ۱۳۹۹/۶/۳۱
درس ششم: معنویّتمان را تقویت کنیم
مهم‌ترین درس دفاع مقدّس تقویت اخلاق و معنویّت در زندگی است. از طرفی، «در دفاع مقدّس، عالی‌ترین فضایل اخلاقی بُروز کرد؛ هم فضایل اخلاقی، هم معنویّات و عروج معنوی و تعالی روحی.» ۱۳۹۹/۶/۳۱ از طرفی دیگر، «سبک زندگی اسلامی در رفتار رزمندگان ما و شهدای ما یک چیز برجسته‌ای است.» ۱۴۰۰/۸/۳۰ دفاع مقدّس «مظهری از برترین صفاتی است که یک جامعه میتواند به آنها ببالد و از جوانان خودش انتظار داشته باشد.» ۱۳۸۸/۶/۲۴ «آن حالات معنوی، آن گریه‌های نیمه‌شب، آن سحرخیزی‌ها، آن شور و عشق توحیدی، آن بی‌اعتنائی به زیورهای دنیوی، و در مواردی هم اتّصال به غیب؛ بعضی از این عزیزان، این جوانهای عارف ... در جبهه کارشان به جایی رسیده بود که آینده را میدیدند.» ۱۳۹۹/۶/۳۱
خلاصه‌ی درس‌های دفاع مقدّس
نکته‌ی پایانی اینکه شاید بتوان درس اصلی دفاع مقدّس را چنین خلاصه کرد که «دفاع مقدّس یک اصل را برای ملّت ایران ثابت کرد و آن اصل، این است که صیانت کشور و بازدارندگی کشور از دست‌اندازی دشمن با مقاومت به دست می‌آید نه با تسلیم؛ ... این احساس که باید مقاومت کرد، موجب شد که هم اطمینان و اعتماد به نفْس داخلی به وجود بیاید ــ یعنی در داخل، سیاسیّون کشور، عناصر فعّال کشور، فعّالان فرهنگی کشور، یک اعتماد به نفْسی پیدا کنند در همه‌ی قضایای گوناگونی که برای یک کشور پیش می‌آید و یک اطمینانی پیدا کنند ــ و هم به دشمن یاد داد که در محاسبات خودش قدرت داخلی ایران را به حساب بیاورد، مقاومت ایران را به حساب بیاورد.» ۱۴۰۱/۶/۳۰

بیانات در دیدار مسئولان نظام، سفرای کشور‌های اسلامی و میهمانان کنفرانس وحدت

[دریافت PDF]

در سالروز میلاد پیامبر اکرم و حضرت امام جعفر صادق (صلوات الله علیهما)(۱)

بسم الله الرّحمن الرّحیم

و الحمد لله ربّ العالمین و الصّلاة و السّلام علی سیّدنا و نبیّنا ابی‌القاسم المصطفیٰ محمّد و علی آله الاطیبین الاطهرین المنتجبین و صحبه المنتجبین و من تبعهم باحسانٍ الی یوم الدّین.

خوشامد عرض میکنم به همه‌ی برادران و خواهران عزیز و میهمانان هفته‌ی وحدت و نمایندگان کشورهای اسلامی در تهران، و تبریک عرض میکنم میلاد نبیّ‌ اعظم (صلّی الله علیه و آله و سلّم‌) و حضرت امام صادق (سلام الله علیه) را و امیدواریم ان‌شاء‌الله خداوند متعال این روز را عید قرار بدهد و مبارک کند برای ملّت ایران و همه‌ی امّت اسلامی و مسلمانان جهان. تشکّر میکنم از آقای رئیس‌جمهور محترممان که نکته‌ی اصلی و مهمّ امروز را ایشان در بیانات خوب خودشان بیان کردند؛ مسئله‌ی «وحدت اسلامی» که بنده هم اشاره خواهم کرد؛ ان‌شاء‌الله.

روز میلاد پیغمبر (علیه و آله السّلام) یک روز استثنائی است در تاریخ. علّت هم این است که ولادت نبیّ مکرّم، مقدّمه‌ی ضروری و لازم نبوّت ختمیّه است و نبوّت ختمیّه در واقع نسخه‌ی نهایی و کامل برای سعادت و تعالی بشر است؛ بنابراین روز میلاد، روز بسیار مهمّی است.

من یک جمله، یک کلمه درباره‌ی این حرکت عمومی پیامبران عرض کنم. اگر ما حرکتِ عامّ تاریخِ بشر را تشبیه کنیم به یک کاروان که در راهی در حرکت است و بشر در این حرکت تاریخی در مسیر زمان، در بستر زمان در حال حرکت و پیشرفت است، قطعاً کاروان‌سالار و راهبر این کاروان، انبیای الهی هستند. انبیای الهی، هم راه را نشان میدهند، هم قدرت تشخیص جهت‌یابی را در آحاد انسان و در افراد انسان تقویت میکنند. صرفاً راه نشان دادن نیست، [بلکه] قدرت و توانایی تشخیص را در آحاد بشر بالا میبرند؛ به تعبیر امیرالمؤمنین (علیه السّلام): لِیَستَأدوهُم میثاقَ فِطرَتِهِ وَ یُذَکِّروهُم مَنسِیَّ نِعمَتِهِ ... وَ یُثیروا لَهُم دَفائِنَ‌ العُقول‌.(۲) با مردم این‌جور رفتار میکنند: فطرت را بیدار میکنند، نیروی خردورزی و اندیشه را فعّال میکنند، به کار می‌اندازند و بشر به این وسیله میتواند به طرف جلو حرکت کند. البتّه در طول زمان، در برهه‌هایی افراد این کاروان، یعنی آحاد بشر، به حرف انبیا گوش کردند، راهی را که آنها نشان دادند رفتند و نتایجش را دیدند؛ در برهه‌هایی هم بعکس، در مقابل انبیا ایستادند، به حرف آنها توجّه نکردند، هدایت آنها را نادیده گرفتند، آنجا هم تبعات و نتایج سوئش را مشاهده کردند؛ همین گونه‌گونی‌ها در تاریخ بشر که گاهی بعضی هدایت شده‌اند، بعضی هدایت نشده‌اند، این عوارضِ حیاتِ تاریخِ بشر را به وجود آورده؛ یعنی جبهه‌بندی‌ها را، تعارضها را، حق‌و‌باطل‌ها را، ایمانها را، کفرانها را به وجود آورده؛ تصویر کلّی تاریخِ بشر این است.

انبیا این هدایت و رعایت و کمک به بشر و این دعوت را هم با طرق مختلفی انجام دادند؛ قرآن همه‌ی این طرق را در بخشهای مختلف بیان فرموده؛ حالا من چند موردش را مثلاً عرض بکنم. یک جا «وَ ما عَلَینا اِلَّا البَلاغُ المُبین»(۳) است. [میفرماید] پیغمبر وظیفه‌اش «رساندن» است؛ فقط همین؛ وَ ما عَلَینا؛ غیر از این چیز دیگری، وظیفه‌ای ندارد؛ در یک شرایطی این‌جوری [است]؛ امّا در یک شرایطی هم «ما اَرسَلنا مِن‌ رَسولٍ‌ اِلّا لِیُطاعَ بِاِذنِ الله»؛(۴) باید مورد «اطاعت» قرار بگیرد؛ یعنی تشکیلات سیاسی درست کند، جامعه را حرکت بدهد و موظّفند گوش کنند، اطاعت کنند و مانند اینها. یک جا میفرماید: اُدعُ اِلى‌ سَبیلِ‌ رَبِّکَ‌ بِالحِکمَةِ وَ المَوعِظَةِ الحَسَنَةِ وَ جادِلهُم بِالَّتی هِیَ اَحسَن‌؛(۵) شیوه‌ی دعوت میشود این؛ یک جا هم میفرماید: «وَ کَاَیِّن‌ مِن‌ نَبِیٍّ‌ قاتَلَ‌ مَعَهُ‌ رِبِّیُّونَ‌ کَثیرٌ فَما وَهَنوا لِما اَصابَهُم فی سَبیلِ اللَه»(۶) تا آخر. یک جا زبانِ خوش است، یک جا قدرت نظامی است؛ بسته به شرایط است. یا در یک جا میفرماید: فَبِما رَحمَةٍ مِنَ اللَهِ لِنتَ لَهُم وَلَو کُنتَ‌ فَظّاً غَلیظَ القَلبِ لَانفَضّوا مِن حَولِک.(۷) تعبیر «غلظت» را در اینجا به کار میبرد: غَلیظَ القَلب؛ اگر این‌جور بود، نمیتوانستی این حرکت را انجام بدهی. یک جا دیگر میفرماید: جاهِدِ الکُفّارَ وَ المُنافِقینَ‌ وَ اغلُظ عَلَیهِم؛(۸) همان «غلظت» را توصیه میکند. بنابراین شیوه‌ی دعوت یک جور نیست. شیوه‌ی دعوت پیغمبران در شرایط مختلف، در زمانهای مختلف، در مکانهای مختلف تفاوت پیدا میکند. اینکه میگوییم عقل بشر را بالا ببرند، قدرت تشخیص را بالا ببرند، معنایش همین است که در هر زمانی ببینند چگونه میتوانند این دعوت را اشاعه بدهند، این دعوت را پیش ببرند.

خب اینهایی که عرض کردیم، توصیف است. در این کاروان عظیم تاریخ بشر گفتیم انبیا کاروان‌سالارند؛ در خلال سلسله‌ی این راهبران و قافله‌سالاران، بدون تردید کاروان‌سالار حقیقی و نهایی و اصلی، وجود مقدّس حضرت محمّد مصطفیٰ (صلّی الله علیه و آله) است. به قول آن عارف بزرگ:
در این ره انبیا چون ساربانند
دلیل و رهنمای کاروانند
وز ایشان سیّد ما گشت سالار
هم او اوّل، هم او آخر در این کار(۹)
«اوّل» است، چون در مقدّمِ صفوفِ پیغمبرانِ الهی قرار دارد؛ «آخر» است، چون کامل‌ترین و نهایی‌ترین برنامه‌ی الهی را به بشریّت عرضه میکند.

خب، روز میلاد پیغمبر طبعاً روز طلوع این خورشید است، روز رونمایی از این گوهر بی‌همتای عالم وجود است؛ بنابراین روز بزرگی است، روز مهمّی است. ما نباید دست‌کم بگیریم روز میلاد پیغمبر را. خب باید درس بگیریم؛ صِرف توصیف و تمجید که کفایت نمیکند. درس پیغمبر، یک درس کامل و جامع و همه‌جانبه است که برای همه‌ی زندگی است؛ هر بخشی از این، قابل تبیین و تشریح و توصیف فراوان است.

یکی از این درسهای زندگی پیغمبر و دعوت پیغمبر را ــ که شاید یکی از بزرگ‌ترین درسهای نبوی برای ما این است ــ من عرض میکنم و آن عبارت است از: امّت‌سازی؛‌ تشکیل «امّت اسلامی». آن مبارزات سیزده‌ساله‌ی مکّه منتهی شد به هجرت که پایه‌گذاری امّت اسلامی است. امّت اسلامی با هجرت کلید خورد، با سختی‌ها و دشواری‌ها و گرسنگی‌ها و سختی‌های اهل صُفّه(۱۰) و مردم مدینه ــ که مهاجرشان یک جور، انصارشان یک جور [سختی کشیدند] ــ ادامه پیدا کرد؛ با مجاهدتها، مبارزه‌ها، فداکاری‌ها امّت اسلامی تحکیم شد؛ با فداکاری‌هایی که در دوران حیات مبارک پیغمبر انجام گرفت و گذشتها و ایثارهایی که بعد از رحلت آن بزرگوار انجام گرفت، این امّت پایدار ماند. البتّه بهتر از آنکه اداره شد میتوانست اداره بشود لکن امّت اسلامی به عنوان یک امّت که بنای آن را پیغمبر اکرم در مدینه با جمعیّت محدود گذاشته بود، باقی ماند. ما امروز به این درس احتیاج داریم؛ ما امروز فاقد امّت اسلامی هستیم. کشورهای اسلامی زیادند، نزدیک دو میلیارد مسلمان در دنیا زندگی میکنند امّا عنوان «امّت» را نمیتوان بر این مجموعه گذاشت؛ چون هماهنگ نیستند، چون یک‌جهت نیستند.

امّت یعنی مجموعه‌ی انسانهایی که در یک جهت، به سوی یک هدف، با یک انگیزه دارند حرکت میکنند؛ ما این‌جور نیستیم، ما متفرّقیم. نتیجه‌ی این تفرّق، سلطه‌ی دشمنان اسلام است؛ نتیجه‌ی این تفرّق این است که فلان کشور اسلامی احساس میکند اگر بخواهد خودش را نگه دارد، باید به آمریکا تکیه کند؛ اگر متفرّق نبودیم، این نیاز احساس نمیشد. ما میتوانستیم پشت در پشت هم، دست در دست هم از امکانات یکدیگر استفاده کنیم، به هم کمک کنیم، یک «واحد» را تشکیل بدهیم؛ این واحد از همه‌ی قدرتهای امروز دنیا میتوانست قوی‌تر باشد. کمااینکه یک روز این‌جوری بود؛ با همه‌ی اشکالات و ایرادهایی که در آن وضع وجود داشت، در عین‌ حال چون یکی بودند، قدرت محسوب میشدند؛ ما امروز این‌جور نیستیم. این بزرگ‌ترین درس امروز ما است؛ باید به هم نزدیک بشویم.

ما امروز نیازمند تشکیل امّت اسلامی هستیم؛ یعنی باید دنبال این برویم. چه کسی میتواند در این زمینه کمک کند؟ دولتها میتوانند تأثیر بگذارند؛ البتّه انگیزه در دولتها خیلی قوی نیست. آنهایی که میتوانند این انگیزه را قوی کنند، خواصّ دنیای اسلامند؛ یعنی همین شماها: سیاستمداران، علما، دانشمندان، دانشگاهیان، طبقات بانفوذ و صاحب فکر، شعرا، نویسندگان، تحلیلگران سیاسی و اجتماعی، اینها میتوانند اثر بگذارند. فرض بفرمایید اگر ده سال همه‌ی مطبوعات دنیای اسلام بر روی اتّحاد مسلمین تکیه کنند، مقاله بنویسند، شاعر شعر بگوید، تحلیلگر تحلیل کند، استاد دانشگاه تبیین کند، عالِم دینی حکم کند، بلاشک در طول این ده سال وضعیّت بکلّی عوض خواهد شد؛ ملّتها که بیدار شدند، ملّتها که علاقه‌مند شدند، دولتها ناچار میشوند در آن جهت حرکت بکنند. خواص میتوانند این کار را انجام بدهند؛ این وظیفه‌ی ما است.

البتّه این حرفی که بنده عرض میکنم ــ ایجاد این وحدت و تشکیل امّت اسلامی ــ دشمنانی دارد؛ دشمنان اسلام؛ روی «دشمنان اسلام» فکر کنید، تکیه کنید؛ دشمن فلان کشور، مهم نیست؛ کسانی هستند دشمن اسلامند، ولو به یک بخشی از مسلمین بظاهر خودشان را نزدیک میکنند برای اینکه یک بخش دیگر را نابود کنند امّا در واقع دشمن اسلامند؛ اینها نمیخواهند این امّت اسلامی تشکیل بشود؛ اینها نمیخواهند این اتّحاد به وجود بیاید؛ اینها گسلهای مذهبی درون دنیای اسلام را فعّال میکنند.

یکی از مشکل‌تراش‌ترین گسلهای موجود بین جوامع، گسل اعتقادی و دینی است، مثل گسلهای زلزله. اگر چنانچه این گسل فعّال بشود، خیلی آسان نمیشود این گسل را خاموش کرد. جنگهای صلیبی دویست سال طول کشید و واقعاً صلیبی بود؛ واقعاً جنگ دینی بود و روی تعصّبات دینی این کار انجام گرفت. نمیگذارند، نمیخواهند بگذارند. باید بر خواست دشمن فائق آمد. اینکه امام بزرگوار ما از قبل از پیروزی انقلاب بر روی وحدت دنیای اسلام و وحدت شیعه و سنّی این‌‌همه تکیه کرده‌اند، به خاطر همین است؛ چون قدرت دنیای اسلام ناشی از اتّحاد است و دشمن عکس این را میخواهد و بعکس این عمل میکند و تلاش میکند. این درس امروز ما از حضرت است.

البتّه این را هم ما خودمان و مردم کشور خودمان توجّه داشته باشیم که اگر ما میخواهیم پیام ما، پیام وحدت ما، در دنیا صادقانه تلقّی بشود، باید بین خودمان این اتّحاد را ایجاد کنیم. اختلاف سلیقه و اختلاف نظر و اختلافات سیاسی و امثال اینها نباید در همدستی و هم‌بازویی و همگامی ملّت و همدلی ملّت تأثیر بگذارد؛ دنبال اهداف حقیقی باید حرکت کنیم. اگر این اتّفاق افتاد، آن وقت دیگر دشمن نمیتواند به موجود لجنِ فاسدِ خبیثی مثل رژیم صهیونی این اجازه را بدهد که این‌‌همه جنایت را در این منطقه انجام بدهد. امروز ببینید رژیم صهیونی چه میکند! یعنی جنایتهایی که انجام میدهند بدون شرم، بدون پنهان‌کاری [است]؛ در غزّه یک جور، در کرانه‌ی باختری یک جور، در لبنان یک جور، در سوریه یک جور؛ جنایت میکنند به معنای واقعی کلمه. طرفشان مرد جنگی نیست، طرفشان آحاد مردمند. در فلسطین به مردان جنگی نتوانستند ضربه‌ای وارد کنند، خشم جاهلانه و خباثت‌آلود خود را سر بچّه‌های کوچک، سر بیماران بیمارستان‌ها، سر مدارس فرزندان نورسیده خالی کردند. این به خاطر این است که ما از قدرت درونی خودمان استفاده نمیکنیم؛ باید استفاده کنیم. این قدرت درونی میتواند رژیم صهیونی را، این غدّه‌ی سرطانی خبیث را از قلب جامعه‌ی اسلامی یعنی فلسطین بردارد و ازاله کند و نفوذ و تسلّط و دخالت زورگویانه‌ی آمریکا را در این منطقه از بین ببرد؛ [ما] میتوانیم.

امروز قدم اوّل و اوّلین کار در اتّحاد دنیای اسلام بر ضدّ این باند جنایتکار و باند تروری که بر فلسطین حکومت میکنند و قصف(۱۱) کردند سرزمین فلسطین را، این است که کشورهای اسلامی ارتباطات اقتصادی‌شان را بکلّی با این باند جنایتکار قطع کنند؛ این دیگر کمترین کاری است که میتوانند انجام بدهند؛ باید این کار انجام بگیرد. ارتباطات اقتصادی را از بین ببرند، ارتباطات سیاسی را تضعیف کنند، حملات مطبوعاتی، حملات رسانه‌ای را تقویت کنند و صریحاً ابراز کنند و نشان بدهند که در کنار ملّت مظلوم فلسطین قرار دارند.

امیدواریم ان‌شاءالله خدای متعال همه‌ی ما را هدایت کند؛ دولتها را، ملّتها را، خواص را، مجموعه‌های فعّال را هدایت کند تا بتوانیم این وظیفه را انجام بدهیم.

والسّلام علیکم و رحمة ‌الله و برکاته


(۱ در ابتدای این دیدار، آقای دکتر مسعود پزشکیان (رئیس‌جمهور) مطالبی بیان کرد.

(۲ نهج‌البلاغه، خطبه‌ی ۱؛ «تا عهد خداشناسی را که در فطرت آدمی بود باز طلب کنند و نعمت از یادرفته را باز به یاد آورند و گنجینه‌های دانش پنهانی را برون آرند.»

(۳ سوره‌ی یس، آیه‌ی ۱۷؛ «و بر ما [وظیفه‌اى‌] جز رسانیدن آشکار [پیام‌] نیست.»

(۴ سوره‌ی نساء، بخشی از آیه‌ی ۶۴؛ «و ما هیچ پیامبرى را نفرستادیم مگر آنکه به توفیق الهى از او اطاعت کنند ...»

(۵ سوره‌ی نحل، بخشی از آیه‌ی ۱۲۵؛ «با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن و با آنان به [شیوه‌اى‌] که نیکوتر است مجادله نماى ...»

(۶ سوره‌ی آل عمران، بخشی از آیه‌ی ۱۴۶؛ «و چه بسیار پیامبرانى که همراه او توده‌هاى انبوه، کارزار کردند؛ و در برابر آنچه در راه خدا بدیشان رسید، سستى نورزیدند و ناتوان نشدند ...»

(۷ سوره‌ی آل عمران، بخشی از آیه‌ی ۱۵۹؛ «پس به [برکتِ‌] رحمت الهى، با آنان نرمخو [و پُر مِهر] شدى، و اگر تندخو و سختدل بودى قطعاً از پیرامون تو پراکنده مىشدند ...»

(۸ از جمله، سوره‌ی توبه، آیه‌ی ۷۳؛ «اى پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنان سخت بگیر.»

(۹ شیخ محمود شبستری. گلشن راز

(۱۰ گروهی از یاران پیامبر که پس از هجرت از مکّه به مدینه، هنوز خانه‌اى، مسکنى، سروسامانى نداشتند و در سکّوى مسجد ــ که صفّه نامیده میشد ــ اسکان داشتند و آنجا زندگى میکردند.

(۱۱ ویران

سخن‌نگاشت | دیدار مسئولان نظام، سفرای کشور‌های اسلامی و میهمانان کنفرانس وحدت

همزمان‌ با خجسته‌ سالروز میلاد پیامبر اعظم حضرت‌ محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و امام‌ صادق علیه‌السلام، جمعی از مسئولان نظام، سفرای کشورهای اسلامی و مهمانان سی‌وهشتمین کنفرانس وحدت صبح امروز (شنبه) با حضور در حسینیه امام خمینی(ره) با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی دیدار کردند.
رسانه KHAMENEI.IR در این مجموعه سخن‌نگاشت مروری بر بیانات رهبر انقلاب داشته است.

خط حزب‌الله ۴۶۲ | دفاع مقدّس ملّت ایران، سرمشق مقاومت امّت اسلامی

چهارصد و شصت و دومین شماره‌ی هفته‌نامه‌ی «خط حزب‌الله» منتشر شد.

یادداشت هفته این شماره خط حزب‌الله، به مناسب فرارسیدن هفته دفاع مقدس، این برهه‌ی هشت‌ساله‌ی مقاومت ملت ایران را به عنوان یک الگوی موفق برای همه ملت‌های مسلمان بررسی کرده است.

خط حزب‌الله در یادداشت بیاناتی خود، به مناسبت بیانات اخیر رهبر انقلاب در دیدار مدال‌آوران و قهرمانان، به بررسی چیستی «هویّت ایرانی» و نسبت آن با وجوه مختلف زندگی ایرانیان پرداخته است.

این شماره‌ هفته‌نامه خط‌ حزب‌الله به روح مطهر سرباز وظیفه شهید امیر ابراهیم زاده، سرباز وظیفه شهید پارسا سوزنی و ستوان یکم شهید محمد امین ناروئی تقدیم می‌شود.

دریافت «خط حزب‌الله» نسخه مطالعه | نسخه چاپی | تابلو اعلانات

اطلاع‌نگاشت | قطع شریان حیات باند جنایتکار

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار مسئولان نظام، سفرای کشور‌های اسلامی و میهمانان کنفرانس وحدت (۱۴۰۳/۶/۳۱) ضمن اشاره به جنایت‌های رژیم صهیونیستی، ابعاد حمایت کنونی دنیای اسلام از ملت فلسطین را برشمردند که در این اطلاع‌نگاشت مرور شده است.

در گفتگوی تفصیلی رسانه KHAMENEI.IR با رئیس فدراسیون تکواندو مطرح شد

مدال‌آوری قهرمانان، ورزش همگانی را در کشور به حرکت در می‌آورد

رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار روز سه‌شنبه ۲۷ شهریور با جمعی از مدال‌آوران، ورزشکاران و دست‌اندرکاران و مدیران حاضر در رقابت‌های المپیک و پارالمپیک ۲۰۲۴ پاریس از کاروان ورزشی جمهوری اسلامی ایران به‌دلیل موفقیت‌های متعدد و شاد کردن ملت ایران تشکر کردند. تیم ملی تکواندو از جمله تیم‌هایی بود که همه نماینده‌های اعزامی آن به المپیک موفق به کسب مدال شده و با موفقیت صد در صدی به میهن بازگشتند.
به همین مناسبت رسانه KHAMNEIE.IR در ادامه مطالب پرونده «ایران قوی، ورزش قوی» گفتگویی با آقای هادی ساعی، رئیس فدراسیون تکواندو جمهوری اسلامی ایران داشته و به بررسی محورهای مطرح شده در دیدار اخیر ورزشکاران با رهبر انقلاب و همچنین عملکرد تکواندوکاران زن و مرد ایرانی پرداخته است.

بازخوردهایی که مردم نسبت به موفقیت اعضای تیم ملی تکواندو در المپیک داشتند به‌وضوح نشان داد که ورزش قهر مانی نسبت مستقیمی با غرور ملی، هویت ملی و حتی امید دارد. موضوعی که البته رهبر انقلاب هم در سال‌های اخیر و از جمله دیدار اخیر با ورزشکاران به آن اشاره کردند. کمی از این فضا بگویید و آن را مصداقی‌تر و جزئی‌تر تشریح کنید.
خدا را شکر! واقعاً مردم ما خیلی خوبند. این‌قدر یک جاهایی به آدم محبّت می‌کنند، این‌قدر لطف دارند، آدم بعضی وقت‌ها خجالت می‌کشد که برای این‌ها تلاش نکند. اگر یک جایی من احساس می‌کنم که با تلاش بیشتر می‌توانم یک کاری انجام بدهم، حتماً آن کار را می‌کنم.

مردم ما خیلی قدرشناسند. واقعاً می‌گویم؛ خیلی قدرشناسند، ورزشکارهایشان را دوست دارند و به آن‌ها احترام می‌گذارند و اهمّیّت می‌دهند. و به نظر من، این بهترین سرمایه‌ی ورزشکارها است، بهترین سرمایه‌ی ماها است که هر جا می‌رویم، مردم به ما لطف می‌کنند، محبّت دارند و ما هم یک جاهایی که کم می‌آوریم، یاد این لطف و محبّت‌ها می‌افتیم.

به خدا بعضی وقت‌ها من همین نکته را به بچّه‌ها گوشزد می‌کنم. مثلاً آقای برخورداری که بازی داشت، پژمان جمشیدی به من پیام صوتی داده بود که دمتان گرم، چقدر خوبید، چقدر این پسر خوب است! حالا بازی‌های اوّل و دوّم هم بود. آن پیام را بردم گذاشتم مهران برخورداری گوش کرد، گفتم ببین مهران؛ گفت واقعاً پژمان جمشیدی است، گفتم بله؛ گفت یعنی فوتبالیست‌ها هم بازی ما را می‌بینند، یعنی هنرمندها هم می‌بینند، گفتم کلّ ایران دارند نگاه می‌کنند؛ گفت فکر می‌کردم آدم‌های عادی مسابقات ما را ببینند، ولی دیگر فکر نمی‌کردم مثلاً پژمان جمشیدی به عنوان یک فوتبالیست یا به عنوان یک هنرمند، بنشیند تکواندو نگاه کند. پیامش را گوش کرد، بعد آمد گفت چه انرژی‌ای گرفتم! دوباره بعد از هر مسابقه‌اش، پژمان جمشیدی برای او پیام می‌گذاشت و مهران هم گوش میکرد؛ بعد، دیگر زنگ زدم و با او صحبت کرد.
حمید استیلی هم پیغام می‌گذاشت، می‌بردم برای بچّه‌ها؛ سر بازی آرین سلیمی پیغام گذاشته بود، بردم آرین گوش کرد، گفت واقعاً مسابقات ما را همه نگاه می‌کنند؟ گفتم بله، داستان المپیک فرق می‌کند. واقعاً کسانی به ما پیغام می‌دادند که ما اصلاً آن‌ها را نمی‌شناسیم و شاید خیلی وقت‌ها هم به این‌ها می‌گوییم شما چه کسی هستید، می‌گویند ما یک آدم معمولی در جامعه هستیم! البتّه شاید از بزرگان هم باشند.

ما واقعاً بازخوردهای خیلی خوبی در این المپیک گرفتیم که بچّه‌های ما این را حس می‌کردند و خودشان هم می‌گفتند چقدر جو خوب است برای ما، چقدر احساس می‌کنیم که همه با ما هستند و با این روحیّه می‌رفتند در زمین. شما دیدید بچّه‌های تکواندوی ما وقتی می‌آمدند در زمین، با چه روحیّه‌ای، با چه لبخندی و با چه اعتماد‌به‌نفسی می‌آمدند! و البتّه این اعتماد‌به‌نفس، یک بخشش به خاطر توانایی‌های فنّی خودشان بود؛ ما به بچّه‌ها یاد داده بودیم که شما می‌توانید.

امید و باور به موفقیت توی تیم موج می‌زد. حتی بعضا زمانی که تا ثانیه‌های آخر هم عقب بودند اما باز هم دست از مبارزه و جنگیدن بر نمی‌داشتند. این خیلی موضوع ارزشمندی است.
حتّی در ثانیه‌های آخر، نتیجه‌ی بازی‌های بچّه‌های ما عوض می‌شد.‌ مهران برخورداری دو سه مسابقه‌اش را در ثانیه‌های آخر عوض کرد. روزی که آقای برخورداری بازی داشت، آقای وزیر ــ آقای هاشمی ــ آمد در میدان مسابقات، بعد به من گفت قدّوقواره‌ی مهران چقدر کوتاه‌تر از حریف‌هایش است؛ گفتم آقای دکتر! مهران برخورداری نه قدّش، نه وزنش، نه تکنیکش، هیچ چیزش به این وزن نمی‌خورد، ولی یک چیز دارد: پشتکار و تلاش؛ گفتم با تلاش زیاد، خودش را به المپیک رساند و من می‌دانم بازی را هم با تلاش زیاد می‌برد.
رقیب ایتالیایی‌اش رده‌ی اوّل دنیا بود، امّا مهران در ثانیه‌های آخر بازی را برد؛ آقای دکتر هاشمی بغل من گفت قبل از بازی چه حرفی به من زدی! گفتم من می‌شناسم این بچّه‌ها را. و واقعاً مهران برخورداری با تلاش مضاعف، با پشتکار زیاد، با اعتقاد، با اعتماد‌به‌نفس مبارزه می‌کرد و این باور را داشت که می‌تواند؛ لذا با باورش خودش را به اینجا رساند.

واقعاً شما اگر نگاه بکنید، مثلاً‌ می‌بینید قدّ مهران برخورداری حتّی نزدیک به هیچ کدام از حریف‌هایش هم نبود و حدّاقل ده سانتیمتر از هر کدام کوتاه‌تر بود. تک‌تکِ بچّه‌هایمان همین‌طور بودند؛ مثلاً مبینا نعمت‌زاده کوچک‌ترین نفر تیممان بود، کم‌تجربه‌ترین نفر تیممان بود و روز اوّل بازی داشت، روز اوّل هم مدال برنز گرفت و راه را برای بزرگ‌ترها باز کرد.

وقتی مبینا نعمت‌زاده با آن سنّ کمش برای دفعه‌ی اوّل می‌آید در المپیک قرار می‌گیرد و در آن میدانِ به آن بزرگی، با آن اعتماد‌به‌نفس می‌آید مدال می‌گیرد، ناهید کیانی پشت سرش گفت پس من هم با این‌همه تجربه که قبلاً آمده‌ام در المپیک مبارزه کرده‌ام، حتماً می‌توانم! بنابر‌این، مبینا یک باور خوبی به ناهید داد، ناهید هم یک باور خوبی به مهران داد، مهران هم با تلاش زیادش یک باور خوبی به آرین داد که تا لحظه‌ی آخر باید بجنگی و آرین هم خدا را شکر کار را تمام کرد.

بچّه‌ها چقدر متوجّه این مسئولیت خودشان بودند که من از الان دیگر خودم نیستم، بلکه نماینده کشور و جامعه ۸۰ میلیون نفری ایرانی هستم؟
ببینید! پیام‌هایی که مردم به این‌ها می‌دادند، بازخوردهایی که مردم به این‌ها می‌دادند، خیلی جالب بود، خیلی خوب بود؛ تازه با توجّه به اینکه ما از بچّه‌ها خواستیم که قبل از مسابقاتشان از فضای مجازی بیایند بیرون تا مثلاً یک مقدار آرامش بیشتری داشته باشند. ما روی همه چیز کار کردیم؛ ما فقط روی فیزیک بچّه‌ها یا روی تکنیک و تاکتیکشان کار نکردیم؛ ما حتّی در بحث زندگی شخصی بچّه‌ها هم کمکشان کردیم، کنارشان بودیم، راهنمایی‌شان کردیم.

یکی از بچه‌های تیم چهار ماه قبل از المپیک از فضای مجازی آمد بیرون و صفحه‌اش را بست. باور کنید حتّی اسپانسر آمد برایش کار تبلیغاتی انجام بدهد، آمدیم نشستیم صحبت کردیم. خودش را آوردم، اسپانسر هم نشست کنارش، به اسپانسر گفتم از او چه انتظاری داری، گفت انتظار دارم عکس بگیرد، فیلم بگیرد، کار تبلیغاتی کند؛ گفتم ایشان تازه از فضای مجازی آمده بیرون که یک آرامشی داشته باشد، شما هم انتظار داری بیاید برایتان عکس بگیرد و تبلیغ کند! پس دوباره می‌رود در همان فضا قرار می‌گیرد. به ورزشکارمان گفتم این کار الان برایت مناسب نیست؛ ان‌شاءاللّه بعد از آنکه مدال بگیری، می‌توانی اسپانسر داشته باشی، تبلیغات بکنی و تازه آن وقت رقم‌های بیشتری هم می‌توانی بگیری و ایشان هم قبول کرد. به ما اعتقاد و اعتماد دارند بنابر‌این، از آن پول گذشت ــ که پول خوبی هم بود ــ و من به او قول دادم گفتم تو اگر مدال بگیری، من خودم کاری می‌کنم که بیشتر از آن به دست بیاوری. حق‌شان هم هست. ما باید کاری بکنیم که بچّه‌ها با آرامش خاطر بیایند تمرین کنند.

به جای خوبی رسیدیم؛ یکی از نکات مهمی که در مواضعت رهبر انقلاب به‌خصوص در سال‌های اخیر روی آن تأکید شده، بحث بهبود معیشت و تأمین اشتغال ورزشکارهاست. ورزشکار وقتی وارد زندگی حرفه‌ای ورزشی‌ می‌شود، از عمر و سرمایه‌اش مایه می‌گذارد تا به مانند یک سرباز برای پرچم گشورش بجنگد. ساختار مدیریت کشور و مدیریت ورزش کشور چه وظیفه‌ای نسبت به این سربازان دارد؟
همین جا من یک چیزی بگویم. ببینید! اینکه الان شما گفتید «ورزشکار واقعاً مثل یک سرباز است» کاملاً درست است؛ سرباز زیر پرچم دارد خدمت می‌کند، ورزشکار هم زیر پرچم این مملکت دارد خدمت می‌کند. من یک پیشنهادی در‌این‌باره دادم که اتّفاقاً گفتند خیلی پیشنهاد خوبی است، ولی بعد دیگر همین‌طور کم‌رنگ شد! خب ما دو سال می‌رویم خدمت می‌کنیم و بعد از اتمام دوره‌ی خدمت سربازی، می‌توانیم برویم مبلغ حقّ بیمه‌مان را پرداخت کنیم که آن دو سال سربازی جزوِ سنواتِ بیمه‌ایِ ما بشود. ما پیشنهاد دادیم گفتیم ورزشکارهایی هم که ملّی‌پوش هستند، حدّاقل تا موقعی که در تیم ملّی هستند، زیر پرچم هستند و دارند به تیم ملّی خدمت می‌کنند، آن سال‌ها جزو خدمات بیمه‌ای برای آن‌ها محسوب بشود که حدّاقل بعد از اینکه بازنشسته می‌شوند، مثلاً پنج سال یا ده سال بیمه داشته باشند؛ البتّه پول بیمه‌شان را هم خودشان پرداخت بکنند. ولی الان وقتی یک ورزشکار خداحافظی می‌کند، تازه می‌شود یک آدم بیکاری که سنّش هم بالا است، هیچ جا هم از او استفاده نمی‌کنند و می‌گویند با ۳۵ سال سن نمی‌توانیم استخدامت کنیم! حدّاقل اگر مثلاً پنج سال تا ده سال سابقه‌ی بیمه‌ای داشته باشد، آن‌وقت این سابقه بالاخره می‌تواند کمکی برای او باشد.

من نمی‌گویم هیچ چیز اضافه‌ای هم به یک ورزشکار بدهیم. ما این‌همه سازمان، این‌همه ارگان و این‌همه جاهای بزرگ داریم که این‌همه کارمند دارند، قانونش هم الان در مجلس است که از قهرمان‌های ورزشی، در ارگان‌های مختلف و مخصوصاً در خود وزارت ورزش استفاده بشود. البتّه وزارت ورزش فقط چند نفر را می‌تواند استخدام بکند و همه‌ی ورزشکاران را نمی‌تواند جذب کند؛ ولی می‌شود این‌ها استخدام یک ارگانی بشوند، حقوقشان را بگیرند و بعد از اینکه از تیم ملّی خداحافظی کردند، مثل یک آدم عادی با خیال راحت بروند سر کار. نمی‌گوییم مثلاً بیایید به این‌ها امکانات فوق‌العاده‌ای بدهید؛ ما می‌گوییم این‌ها یک جایی استخدام باشند و موقعی که در اردوی تیم ملّی هستند، موقعی که دارند برای تیم ملّی تلاش می‌کنند، بیمه‌شان رد بشود و یک حقوق اوّلیّه و پایه به این‌ها بدهند، روزی هم که خداحافظی کرد، مثل یک آدم عادی برود سر کارش تا حدّاقل خیالش از آینده‌‌اش راحت باشد. به نظر من، این خواسته‌ی بزرگی نیست. بنابر‌این، نیاز است که یکی بحث بیمه‌ی ورزشکارها درست بشود، یکی هم بحث استخدامشان در یک جایی تا آینده‌شان را تضمین‌شده بدانند که راحت و با آسایش کامل بتوانند تمریناتشان را انجام بدهند.

چشم‌اندازی برای این وضعیت که توصیف کردید وجود دارد؟
قانونش وجود دارد؛ الان وزارت ورزش به قهرمان‌ها نامه می‌دهد ولی وقتی می‌روند در یک ارگانی، آنجا دیگر گیر می‌کنند، مثلاً می‌گویند استخدام نداریم. به طور مثال، خود من کارمند شرکت نفتم و با همین قانون رفتم در شرکت نفت استخدام شدم. خب ارگان‌هایی مثل شرکت نفت و جاهای خیلی بزرگ می‌توانند این کار را بکنند و اصلاً رقمی برایشان نیست. ما امسال، در المپیک، کلّاً چند مدال گرفتیم؟ دوازده مدال؛ خب هر کدام از این دستگاه‌های بزرگ، یک نفر از آن دوازده نفر را استخدام کنند. نمی‌گوییم پول الکی به این‌ها بدهند، بلکه می‌گوییم استخدامشان کنند؛ استخدام کنند که این ورزشکار، فردای روزی که از دوره‌ی قهرمانی خداحافظی کرد، مثل یک آدم عادی برود سر کارش. واقعاً این خواسته‌ی زیادی نیست، قانونش هم وجود دارد.

شما از نظر اصول و سبک مدیریتی هم جزو مدیرانی محسوب می‌شوید که بیشتر از آنکه پشت میز باشید در کف میدان حضور دارید. انگار نشستن پشت میز خیلی برایتان خوشایند نیست. درست است؟
زمانی که خودم ورزشکار بودم و صرفا روی تشک می‌رفتم خیلی راحت‌تر بودم، برای اینکه فقط خودم بودم؛ لذا‌ خیلی راحت می‌رفتم بازی‌ام را می‌کردم، یک صبح تا شب هم مسابقاتم تمام می‌شد؛ نه استرسی داشتم، نه به این فکر می‌کردم که جدولم به چه کسی می‌خورد؛ اصلاً جدول را نگاه نمی‌کردم. آن موقع قرعه‌کشی می‌کردند، مثلاً من چهار روز بعد بازی داشتم ولی چهار روز بعد که می‌خواستم بروم داخل زمین، باور کنید اصلاً نمی‌دانستم با چه کسی بازی دارم! همه‌ی بچّه‌ها می‌دویدند که ببینند به چه کسی خوردند، امّا من می‌گفتم همه را باید ببری دیگر، فرق نمی‌کند اوّل ببری یا آخر ببری. ولی الان در همین المپیک، بچّه‌های ما هفده بار رفتند داخل زمین، من هر هفده بار واقعاً به مرز سکته رسیدم. خب حالا دیگر مسئولیّت جامعه‌ی بزرگ تکواندو روی دوشمان است و این خیلی سخت است. همیشه کنار بچّه‌ها هستیم. من جزو رئیس‌فدراسیون‌هایی هستم که حتّی حین گرم کردن ورزشکاران، همیشه کنارشان هستم و هیچ وقت در وی‌آی‌پی نمی‌نشینم. خیلی از رئیس‌فدراسیون‌ها هستند که هتلشان را هم از بازیکن‌هایشان جدا می‌گیرند ــ یعنی اصلاً در یک هتل دیگری می‌مانند که کنار بازیکن‌ها نباشند و برای خودشان پرستیژ مدیریّتی درست می‌کنند ــ امّا من در سالن مسابقه هم کنار بازیکنم، کنار زمینم.

فقط روز آخر نرفتم کنار بچّه‌‌ها، همیشه کنارشان بودم. نه فقط من بلکه آقای دکتر رحیمی که دبیر فدراسیون و مدیرفنّی تیم‌های ملی هم هست، سه چهار ماه در تمرینات بالاسر بچّه‌ها بودیم؛ یعنی ما کارهای اداری فدراسیون را سر تمرین انجام می‌دادیم، یک وقت‌هایی در اردوها تا ساعت یازده شب کنار تیم بودیم و بحث‌های فنّی را به آن‌ها گوشزد می‌کردیم، خودم با بچّه‌ها تمرین می‌کردم، تمرین می‌دادم، کنار بچّه‌ها بودم. این همدلی خوبی که در تیم فنّی‌مان هم بود، خیلی تأثیرگذار بود؛ خب آقای افلاکی سرمربّی بود و من هم سعی می‌کردم دخالت نکنم، ولی خود ایشان بااینکه سرمربّی تیم است و خودش قهرمان جهان بوده، مثلاً از ما می‌خواستند که بیاییم کمک بکنیم. این همدلی باعث شد که بچّه‌ها به هم باور پیدا کردند؛ همه با هم به این نتیجه رسیدیم که ما باید یک تیم باشیم و همدل باشیم تا بتوانیم اتّفاقات بزرگی را رقم بزنیم. و خدا را شکر، هم در تیم دختر‌هایمان، هم در تیم پسرهایمان، هم در کادر فنّی‌مان، یک همدلی خوبی وجود داشت. درست است که بازی ما انفرادی است، ولی همه‌ی ما با هم یک تیم بودیم. روز بازی دخترها، پسرهایمان در سالن کمک کردند، تشویق کردند، راهنمایی کردند؛ همین‌طور در روز بازی پسرها، مسابقه‌ی دخترها تمام شده بود ولی همچنان در سالن مسابقه بودند، کمک می‌کردند و مثلاً اگر نیازی بود، همراهی می‌کردند. و این تیم شدن خیلی مهم است؛ در همه‌ی کارها، این همدلی خیلی مهم است. ما در فدراسیون هم همین روال را پیش گرفتیم و خدا را شکر، با این همدلی‌ای که ایجاد کردیم، در کارهای فدراسیون هم توانستیم موفّق باشیم؛ سعی کردیم از همه‌ی پتانسیل تکواندو استفاده بکنیم، کسانی که با ما نبودند الان کنار ما هستند و هر کدام در هر جایی که توانمندند و توانایی دارند، کمک می‌کنند.

دلیل‌تان چیست؟
خب من با همین بچّه‌ها هستم دیگر؛ همه‌ی این‌ها خانواده‌ی من هستند. من خودم سال‌ها در میدان بودم و دوست داشتم بالادستی‌ها کنارمان باشند. من بعضی وقت‌ها که مجبور می‌شوم در وی‌آی‌پی بنشینم، طاقت نمی‌آورم و ناگهان شروع می‌کنم داد می‌زنم، تشویق می‌کنم، راهنمایی می‌کنم؛ یک‌دفعه رئیس فدراسیون جهانی دستم را می‌گیرد می‌گوید هادی! تو رئیس فدراسیونی. البتّه ما را هم خیلی دوست دارند؛ رئیس فدراسیون جهانی به من می‌گوید «پسر تکواندوی دنیا»؛ می‌گوید تو برای تکواندوی دنیایی، فقط برای ایران نیستی. حالا احترام می‌گذارند، دوستمان دارند و ما هم یک جاهایی از این احترام و دوست داشتن سوءاستفاده می‌کنیم، یک سری امتیازهای خوبی از آن‌ها می‌گیریم. به همین خاطر، چون رئیس فدراسیون جهانی ما را دوست دارد، همیشه می‌گوید بیا بنشین پیش من، ولی من همیشه فرار می‌کنم؛ بعد که یک وقت‌هایی سروصدا می‌کنم، از درِ وی‌آی‌پی می‌گوید سروصدا نکن،‌ من هم می‌گویم خب بگذار بروم آن طرف بنشینم که دیگر جلوی دید نباشم! ولی من خودم این‌جوری خیلی راحت‌ترم؛ خدا را شکر جواب هم داده. البتّه به واسطه‌ی اینکه نماینده‌ی جمهوری اسلامی ایران هستیم، جایی که نیاز باشد، حتماً پروتکل‌ها را هم رعایت می‌کنیم؛ ولی من فکر می‌کنم که کنار بچّه‌ها بودن یک روحیّه‌ی مضاعفی به بچّه‌ها می‌دهد و ما خودمان هم راحت‌تریم و این‌جوری دلم خیلی آرام‌تر است که کنار بچّه‌ها هستم.

کمی هم بیاییم سمت ورزش بانوان. حدّاقل در ده سال اخیر، رهبر انقلاب مواضع زیادی درباره‌ی حمایت از ورزش قهرمانی بانوان داشته‌اند. قدری از این حمایت‌ها بگویید.
من یک نمونه‌اش را بگویم که واقعاً برای خود من هم خیلی جالب بود. ما برای مسابقات نونهالان و نوجوانان جهان رفته بودیم بلغارستان و آنجا تیم نونهالان و نوجوانان دختران ما اوّل شدند. بعد از آن هم مسابقات قهرمانی آسیا در لبنان بود که تیم‌های بانوان ما قهرمان شدند و مربّیان ما هم به عنوان بهترین مربّیان دنیا در بخش بانوان انتخاب شدند. خیلی جالب بود! از بیت آقا با این خانم‌هایی که بهترین مربّی دنیا شده بودند تماس گرفته بودند، تبریک گفته بودند و پیام آقا را به گوششان رسانده بودند، گفتند آقا از شما تقدیر کردند. این بچّه‌ها آمدند به من گفتند که به ما زنگ زده‌اند گفته‌اند ما از بیت آقا تماس می‌گیریم، آقا گفته از شما تشکّر کنیم و از شما قدردانی بشود که شما به عنوان بهترین مربّی‌های دنیا انتخاب شده‌اید؛ تعجّب کرده بودند که آقا پیگیر این موضوعات هستند. آقای هاشمی، وزیر وقت ورزش هم به من زنگ زد گفت که قرار است از دفتر آقا با این مربّی‌ها تماس بگیرند و از آن‌ها تقدیر بشود، به من هم گفته‌اند که شما هم جداگانه از این مربّی‌ها تقدیر کنید. خب این خیلی مهم است که رهبر معظّم انقلاب به ما توجّه دارند و این توجّه هم روحیّه‌ی خیلی مضاعفی به بچّه‌های ما می‌دهد. پیام‌های تبریکی هم که آقا برای تیم‌های ورزشی می‌فرستند، واقعاً خیلی تأثیرگذار است؛ بچّه‌ها متوجّه می‌شوند که بالاترین شخص کشور، این‌ها را می‌بیند و این خیلی برایشان مهم است.

در دیدار سال گذشته ورزشکاران با ایشان هم از این لطف‌شان تشکر کردم. تیم ملّی بانوانمان برای اوّلین بار قهرمان آسیا شده بود، آقا برای تیم بانوانمان پیام تبریک فرستاده بودند و بچّه‌هایمان واقعاً خیلی خوشحال شدند و برایشان خیلی تعجّب‌آور بود؛ که ایشان پیگیر موفقیت این بچه‌ها هستند. البتّه خود من می‌دانم که ایشان سعی می‌کنند روی همه‌ی موارد اِشراف داشته باشند، نگاه محبّت‌آمیز داشته باشند و این نگاه پدرانه و محبّت‌آمیز ایشان، روی عملکرد ورزشکارهای ما واقعاً خیلی تأثیر دارد.

البتّه که این حمایت فقط یک حمایت سیاسی نیست و از نقطه‌نظر فقهی هم ایشان به‌عنوان یک فقیه دینی با حفظ شرایطی که مد نظر جامعه و حکومت دینی و شرایط فرهنگی کشور باشد هم از این موضوع حمایت می‌کنند. به نظر می‌رسد چتر حمایتی ایشان خیلی مهم است.
بله. ببینید! بعضی رشته‌ها، مثل تکواندو، خیلی پوشیده است و بعضی وقت‌ها بازیکن که می‌رود داخل زمین، اصلاً‌ متوجّه نمی‌شوید که این دختر است یا پسر است. اینکه این نگاه وجود دارد و در جاهایی که امکانش هست، دختران ما و بانوان ما حضور داشته باشند، واقعاً خیلی خوب است و خیلی جاها هم جواب و نتیجه گرفته‌ایم. در سطح دنیا، شاید بعضی‌ها فکر می‌کنند که مثلاً در ایران به خانم‌ها ظلم می‌شود؛ امّا من می‌گویم در ایران، توجه زیادی به خانم‌ها می‌شود. در فدراسیون خود ما، واقعاً تیم خانم‌هایمان پابه‌پای تیم آقایانمان در همه‌ی رویدادها حضور دارند، حضور مؤثّر هم دارند و همه هم مدال‌آوری می‌کنند، قهرمانی به دست می‌آورند و برای کشور عزیزمان افتخار به دست می‌آورند. خب این نگاه باعث شد که ما هم در فدراسیون، توجّه بیشتری به تیم بانوانمان داشته باشیم و زمانی که بنده آمدم، تیم بانوان ما برای اوّلین بار قهرمان آسیا شد و در کره جنوبی که مهد تکواندو است قهرمان آسیا شدیم. همان اوایل که بنده آمده بودم، مسابقات قهرمانی آسیا در کره بود که تیم بانوانمان اوّل شد، امّا تیم آقایانمان نتوانست روی سکّو قرار بگیرد؛ بعد از آن، در تیم بانوانمان، مثلاً ناهید کیانی اوّلین دختر ایرانی بود که در رشته‌های المپیکی توانست مدال طلای جهان را بگیرد؛ بعد هم که باز مبینا نعمت‌زاده و ناهید کیانی توانستند در المپیک مدال بگیرند. خب این‌ها خیلی باارزش است و واقعاً‌ این حمایت و این نگاه خوب شخص اوّل مملکت باعث شد که امروز دختران ما در سطح دنیا دارند افتخارآفرینی می‌کنند. البتّه حتماً باید توجّه بیشتری به بخش بانوان بشود، زیرا من مطمئنّم که در رشته‌های دیگر هم این توانایی وجود دارد؛ رشته‌هایی که از لحاظ فقهی می‌شود روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرد، کار کرد و ان‌شاءاللّه نتیجه گرفت.

بازخورد افتخارآفرینی تیم ملی تکواندو در خارج از ایران چطور بود؟
روز آخر مسابقات، رئیس فدراسیون جهانی به من گفت که تا امروز همه‌ی بچّه‌هایت مدال گرفته‌اند، امروز چه کار کردی، گفتم امروز هم ورزشکار ما در فینال است؛ یک‌دفعه گفت چهار تا ورزشکار، چهار تا مدال؟ گفتم بله. آرین سلیمی‌ رفته بود فینال، ولی هنوز بازی نکرده بود؛ گفتم به احتمال زیاد، ان‌شاءاللّه امروز طلا می‌گیریم؛ گفت این خیلی خوب است. وقتی مسابقه‌ی آرین سلیمی در فینال شروع شد، من خودم در سکّوهای تماشاچی‌ها بودم و سعی می‌کردم خودم را به نزدیک‌ترین جا برسانم که بتوانم راهنمایی‌اش بکنم. مربّی تیم اسپانیا در سکّوی پایین بود، من در سکّوهای بالایی بودم. سکّوها این‌جوری بود؛ ایشان پایین‌تر از ما نشسته بود. وقتی آرین طلا گرفت، مربّی تیم اسپانیا این‌قدر خوشحال بود ــ خب همه ما را می‌شناسند، ما را دوست دارند و به ما لطف دارند ــ برگشته بود رو به من می‌گفت «وای هادی! چهار تا ورزشکار،‌ چهار تا مدال.» از خوشحالی، من را گرفت کشید پایین که پای من خورد به صندلی و زخم شد. حالا ما که خودمان خیلی خوشحال بودیم و بچّه‌های خودمان خیلی خوشحال بودند و ریختند سر ما، امّا می‌خواهم بگویم خارجی‌ها هم این‌قدر هیجان داشتند که این مربّی تیم اسپانیا طوری من را گرفت کشید به سمت خودش که بغل کند، پای من را زد به صندلی که بعداً رفتم دیدم پایم زخم شده. خدا را شکر! خیلی خوب بود. بعد از آن هم پارااُلمپیک بود که آنجا هم بچّه‌هایمان خیلی عالی بودند. من واقعاً افتخار می‌کنم به این بچّه‌ها و گفتم دست تک‌تک‌شان را می‌بوسم، به خاطر اینکه واقعاً دل مردم را خوش کردند، مردم خوشحال شدند. یک لحظه لبخند روی لب مردم برای ما کافی است و جواب این محبّتشان را فقط با همین مدال‌ها می‌توانیم بدهیم.

در بازی‌های المپیک، وقتی یک رشته‌ی ما در حوزه‌ی ورزش قهرمانی موفّق می‌شود و مدال می‌آورد، مثل لوکوموتیوی است که واگن‌های دیگری را در کشور از جمله امید و روحیه جنگاوری و ورزش همگانی را هم به حرکت در می‌آورد. الان هم در کشور بیش از یک میلیون نفر در حوزۀ تکواندو فعالیت می‌کنند؛ درست است؟
درست است. مدال‌آوری قهرمانان، ورزش همگانی را در کشور به حرکت در می‌آورد. از موقعی که در مسابقات المپیک مدال گرفتیم، خدا را شکر روندش روبه‌رشد بوده است. ما یک بانک اطّلاعاتی داریم و هر روز داریم آمار را می‌بینیم. این، هم در بخش آقایان است، هم در بخش بانوان است؛ چون رشته‌ی ما یک رشته‌ای است که بانوان هم به‌راحتی در آن فعّالیّت می‌کنند. برای خود شخص من، این خیلی خوشحال‌کننده است. من پیش خودم می‌گویم خدا را شکر ما کاری کردیم که یک تعدادی جوان به ورزش روی آورده‌اند. البتّه از این تعداد، شاید خیلی‌هایشان قهرمان نشوند یا در سطح قهرمانی نخواهند ورزش بکنند؛ ولی همین که آمده‌اند به سمت ورزش، خودش یک باقیات‌الصّالحاتی برای ما دارد و من می‌گویم که یک سری جوان را آوردیم در یک مسیر درستی، یعنی در مسیر ورزش. جوانی که بیاید در مسیر ورزش، من فکر می‌کنم از خیلی از معضلات اجتماعی دور می‌شود و هنگامی که فکر و ذهنش در ورزش باشد، می‌رود انرژی‌اش را با ورزش کردن تخلیه می‌کند و دیگر سراغ خیلی چیزها نمی‌رود. لذا در ورزش خود ما، واقعاً ‌این یکی از اولویّت‌های ما است. من تلاشم را می‌کنم که تا آنجایی که می‌توانم، جوان‌ها را به سمت ورزش بکشانم که حالا از آن‌ها حتماً قهرمان هم درمی‌آید، ولی اولویّت ما فقط قهرمانی نیست.

در واقع، ورزش همگانی هم از این طریق گسترش می‌یابد.
بله، ما الان در سطح روستاها هم تکواندو را فعّال کرده‌ایم و یک سری امتیازها را به کسانی که در مناطق محروم هستند می‌دهیم که بیایند در این زمینه فعّالیّت کنند. مثلاً در بحث مربّیگری، در آقایان، سنّ فرد حتماً‌ باید ۲۳ سال باشد و دان ۴ تکواندو را داشته باشد؛ در‌حالی‌که ما الان در مناطق محروم، این شرط سنّی را به ۲۱ سال رسانده‌ایم و یک دان پایین‌تر را هم در کلاس‌های مربّیگری‌مان داریم آموزش می‌دهیم و مربّی تربیت می‌کنیم تا بروند در مناطق محرومی که مربّی نیست یا کم است، فعّال بشوند و ورزشکاران را آموزش بدهند. بنابر‌این، به توسعه‌ی ورزش در روستاها هم داریم کمک می‌کنیم. ما گفتیم هر روستایی اگر فضایی داشته باشد و برای تکواندو بخواهد اختصاص بدهد، می‌آییم آن را تجهیز می‌کنیم، امکانات تکواندو را آنجا برقرار می‌کنیم و یک مربّی هم برای آموزش ورزشکاران می‌گذاریم. الان مثلاً‌ در استان گلستان، یک مربّی خانمی داریم که در سه روستا نزدیک به ۱۳۰ شاگرد دختر دارد. این خانم قبلاً در حیاط خانه بچّه‌ها را آموزش می‌داد، بعد ما پیگیری کردیم و یک فضای مخصوصی را برای آن‌ها تهیّه کردیم. این چیزها خیلی لذّت‌بخش است؛ واقعاً این‌ها شاید به اندازه‌ی همان مدال، برای خود شخص من باارزش است. ما نمی‌گوییم همه‌ی این‌ها می‌آیند قهرمان می‌شوند، ولی همین که به سمت ورزش می‌آیند و روحیّه‌ی امید در این‌ها زنده می‌شود خیلی ارزشمند است.

ممنون از اینکه وقت‌تان را در اختیار ما قرار دادید. در پایان اگر نکتۀ خاصی دارید برا.
تکواندو امروز خیلی بزرگ شده و خانواده‌ی خیلی بزرگی دارد. الان جمعیّت تکواندو بالای یک میلیون و سیصد هزار نفر است. البتّه خیلی بیشتر از این است؛ این‌ها ثبت‌شده‌ها هستند. خیلی‌ها هستند که مثلاً در همان روستاها یا خیلی جاهای دیگر در تکواندو فعّالیّت می‌کنند، امّا تعدادشان مشخّص نیست. یا مثلاً خیلی از پیش‌کسوت‌های ما هنوز هم دارند تکواندو کار می‌کنند، ولی نیامده‌اند اسم خودشان را ثبت کنند، چون نیازی نداشتند، چون ارتقاء کمربندی نداشتند یا چون مسابقه نمی‌دهند؛ ولی دارند تکواندو کار می‌کنند و تکواندوکار هستند. خدا را شکر که تکواندوی ما این‌قدر رشد کرده که خانواده‌ها به تکواندو اعتماد دارند و خیلی از قهرمان‌های رشته‌های دیگر هم بچّه‌هایشان را می‌آورند می‌گذارند برای یادگیری تکواندو: آقای امیررضا خادم می‌آمد می‌نشست اینجا، من می‌گفتم امیرخان شما چرا اینجایی، می‌گفت پسرم را آورده‌ام تکواندو؛ خب این نتیجه‌ی اعتمادی است که خدا را شکر به دست آمده. ولی این خانواده‌ی بزرگ نیاز به یک جای بزرگ دارد، نیاز به یک امکانات بیشتری دارد، چون خانواده‌ی ما پی‌در‌پی دارد بزرگ می‌شود و به همان اندازه جایمان دارد کوچک می‌شود.

لذا امروز تکواندو نیاز دارد تا زمین کنار فدراسیون تکواندو که ظاهراً متعلّق به وزارت نیرو است، در اختیار فدراسیون قرار بگیرد. این زمین هیچ جوری به درد این ارگان نمی‌خورد، چون هیچ دسترسی‌ای به این زمین ندارد؛ دسترسی به این زمین فقط از درِ فدراسیون ممکن است و اصلاً یک زمینِ خالی است. امیدواریم در این خصوص همکاری لازم صورت بگیرد تا ما بتوانیم این فدراسیون را یک مقداری بزرگ‌تر کنیم و امکاناتمان را بیشتر کنیم و بتوانیم حداقل خدمات لازم را برای قهرمانان جمهوری اسلامی ایران فراهم کنیم.

مدال‌آوری قهرمانان، ورزش همگانی را در کشور به حرکت در می‌آورد

|هادی ساعی
مردم ما خیلی قدرشناسند. واقعاً می‌گویم؛ خیلی قدرشناسند، ورزشکارهایشان را دوست دارند و به آن‌ها احترام می‌گذارند و اهمّیّت می‌دهند. و به نظر من، این بهترین سرمایه‌ی ورزشکارها است، بهترین سرمایه‌ی ماها است که هر جا می‌رویم، مردم به ما لطف می‌کنند، محبّت دارند و ما هم یک جاهایی که کم می‌آوریم، یاد این لطف و محبّت‌ها می‌افتیم.

[متن کامل]

• با الگوسازی و الگوپروری می‌توانیم به قلّه‌های ورزش برسیم
• از ورزشکار هم باید مثل یک سرباز حمایت کرد
• دفاع مقدّس ملّت ایران سرمشق مقاومت امّت اسلامی
• تلألؤهای رنگارنگ یک حقیقت واحد
• نسخه‌ای برای چالش‌های زندگی امروزی
• سازِ دشمن پسندِ دوقطبی سازی
• باید درجهت تحقق نرخ رشد باروری طبق برنامه هفتم حرکت کنیم

چرا مسئله جمعیت از نظر رهبر انقلاب اهمیت راهبردی

مامور مخفی شکار شد !

اختصاصی خراسان

سید خلیل سجادپور- مردی که با جست و جو در فضای مجازی از زنان جوان با شگرد مامور مخفی و ارتباط و آشنایی با قضات و مسئولان قضایی اخاذی های میلیاردی می کرد، در حالی توسط نیروهای کلانتری شفای مشهد شکار شد که بررسی ها نشان داد وی از محکومان فراری تحت تعقیب در شهر های شمالی کشور است.
به گزارش اختصاصی روزنامه خراسان، در آخرین روزهای شهریور، زن جوانی سراسیمه و نگران وارد کلانتری شفای مشهد شد و راز عجیبی را فاش کرد.
او به افسر نگهبان کلانتری گفت:با همسرم دچار اختلافات خانوادگی شدیم تا حدی که دیگر تصمیم به طلاق گرفتم تا از او جدا شوم. هنوز در کشاکش طلاق بودیم که حدود 2ماه قبل در فضای مجازی با جوانی آشنا شدم که خودش را «مامور مخفی» معرفی کرد و تصاویری نیز با اسلحه و پشت میز کارش برایم فرستاد. با دیدن آن عکس ها یقین پیدا کردم که او مامور مخفی است. طولی نکشید که با او به درد دل پرداختم و ماجرای طلاق را بازگو کردم.
«علیرضا» هم با بیان این که با بسیاری از مسئولان قضایی و قضات ارتباط دارد، به من وعده داد که در مدت 2ماه طلاقم را از شوهرم می گیرد و هماهنگ می کند تا همه مهریه ام یک جا به حساب بانکی ام واریز شود!
زن جوان که دیگر بغضش ترکیده بود،ادامه داد:او سپس به بهانه پرداخت رشوه و بهانه های دیگر 8میلیارد از من گرفت، حتی زمانی که پولی برای پرداخت به او نداشتم لوازم منزلم را به جای هزینه های طلاق از من گرفت.
خلاصه من هم به امید دریافت مهریه، مدارک شناسایی و ازدواجم را در اختیارش گذاشتم تا زودتر امور مربوط به طلاقم را انجام دهد اما مدتی بعد هنگامی که از من تقاضای نامتعارف و نامشروع کرد، به رفتارهای او مشکوک شدم و برای پرداخت پول هم سخت گیری کردم تا این که از من خواست مقداری از طلاهایم را به او بدهم!این بود که به کلانتری آمدم تا از ادعاهای او مطمئن شوم!...
گزارش روزنامه خراسان حاکی است افسر نگهبان کلانتری با دیدن تصاویر مرد 30 ساله با لباس های نظامی که هیچ گونه علایمی نداشت، بی درنگ متوجه عمق ماجرای اخاذی و کلاهبرداری یک مجرم حرفه ای شد و مراتب را به رئیس کلانتری شفا گزارش داد. از سوی دیگر سرگرد احسان سبکبار که بر اساس تجربیات پلیسی یقین داشت زن جوان در دام مردی خلافکار گرفتار شده است،هدایت مستقیم عملیات دستگیری «مامور قلابی » را به عهده گرفت و با ارائه آموزش های مقدماتی از زن جوان خواست تا با وی تماس بگیرد و برای دادن طلاها با او در پارک حجاب قراربگذارد.دقایقی بعد تصویر متهم حرفه ای روی تجهیزات و سامانه های فنی پلیس قرارگرفت و هویت وی در حالی فاش شد که بررسی های مقدماتی نشان داد «علیرضا-د» از محکومان تحت تعقیب است که با همین شگرد در یکی از شهرهای شمالی کشور اخاذی کرده و به تحمل 10 سال زندان محکوم شده است اما خود را به اجرای احکام معرفی نکرده و در مشهد با شگرد مامور مخفی به اغفال زنان در فضای مجازی پرداخته است.
بر اساس گزارش اختصاصی روزنامه خراسان،با توجه به اهمیت و حساسیت این پرونده و احتمال تکرار جرم،عملیات دستگیری وی با راهنمایی ها و دستورات ویژه سردار سرتیپ دوم احمد نگهبان(جانشین فرمانده انتظامی خراسان رضوی) وارد مرحله جدیدی شد و بدین ترتیب گروهی از افسران زبده دایره اطلاعات و تجسس کلانتری،در اطراف پارک حجاب مشهد مستقر شدند و به انتظار «مامور مخفی قلابی» نشستند. ساعتی بعد مرد جوان در حالی که زیر چشمی حاشیه های خیابان و خودروها را می پایید، وارد کمین نیروهای انتظامی شد و ناگهان در میان بهت و حیرت خود را در محاصره پلیس دید.در بازرسی بدنی از این محکوم فراری،گوشی تلفن همراه و چند سیم کارت به همراه مدارک زن جوان (شاکی)کشف شد و به مقر انتظامی انتقال یافت. این متهم که با مشاهده تصاویر و اسناد انکار ناپذیر دیگر چاره ای جز بیان حقیقت نداشت، به افسر پرونده گفت: مدارک شاکی را گرفتم تا امور مربوط به طلاق او را انجام بدهم و برایش وکیل بگیرم، به همین دلیل هم مبالغی را به حساب بانکی ام واریز کرد. با او در فضای مجازی آشنا شدم و چون گرفتار بود برای تسریع در کارهایش به او کمک می کردم ...
به گزارش روزنامه خراسان ،با توجه به این که احتمال می رود این محکوم فراری، جرایم دیگری نیز مرتکب شده باشد، با صدور قرارقانونی از سوی مقام قضایی روانه زندان شد تا تحقیقات تکمیلی پلیس در این باره ادامه یابد

چرا و چطور چای سبز بنوشیم؟

چای، پس از آب، پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌ در جهان است و دلیل خوبی هم دارد: چای، به‌ویژه چای سبز، برای سلامتی بسیار مفید است. برخی فواید چای سبز به‌خوبی ثابت شده‌اند اما بعضی دیگر هنوز به بررسی و تحقیق بیشتری نیاز دارد.

مجله «تایم» به برخی یافته‌های علمی درباره نقش چای سبز در مقابله با چاقی و دیابت، تقویت سلامتی قلب و مغز و مبارزه با سرطان پرداخته است.

چای سبز؛ یک معجزه تغذیه‌ای

برگ‌های چای سبز منحصربه‌فرد هستند، زیرا بیشتر از هر نوشیدنی یا ماده غذایی دیگر، «کاتچین» دارند؛ ترکیبی که از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از افزایش سن محافظت می‌کند. چای سبز برخلاف چای سیاه و اولانگ که در فرایند آماده‌سازی تخمیر می‌شوند و کاتچین‌ آن‌ها کاهش می‌یابد، با کمترین فراوری به دست ما می‌رسد و همین ویژگی آن را به گزینه‌ای سالم‌تر تبدیل می‌کند. لورا آکوستا، دانشیار آموزش تغذیه در دانشگاه فلوریدا که درباره چای سبز تحقیق می‌کند، می‌گوید: «چای سبز حاوی چند نوع کاتچین است اما یکی از آن‌ها با نام ئی‌جی‌سی‌جی (EGCG) قوی‌ترین ترکیب برای محافظت از سلول‌ها و مقابله با التهاب است و این همان چیزی است که چای سبز را خاص می‌کند.»

نحوه نوشیدن چای سبز

آکوستا می‌گوید چای سبز تازه‌دم‌ نسبت به پودرهای چای سبز آماده یا نوع آسیاب‌شده آن ئی‌جی‌سی‌جی بیشتری دارد، به طوری که محتوای ئی‌جی‌سی‌جی آن می‌تواند از 2 تا ۲۰۰ میلی‌گرم در هر وعده تفاوت داشته باشد. او پیشنهاد می‌کند که اگر از پودر چای سبز استفاده می‌کنید، بسته‌هایی را انتخاب کنید که روی آن‌ها درج شده حاوی ئی‌جی‌سی‌جی است و بهتر است پس از خرید آن‌ را سریع مصرف کنید. پودرهایی که بیش از شش ماه در قفسه‌ها می‌مانند، ۳۰ تا ۵۰ درصد کاتچین‌هایشان را از دست می‌دهند و این به معنای کاهش فواید آن برای سلامتی است. کارشناسان توصیه می‌کنند که بسته به میزان حساسیت خود به کافئین، روزی دو تا چهار فنجان چای سبز مصرف کنید، زیرا نوشیدن بیش از پنج فنجان چای سبز فواید آن را برای سلامتی کاهش می‌‌دهد. همچنین برای بهره‌مندی از این فواید، باید مصرف چای سبز را در طولانی‌مدت‌ــ به مدت سال‌ها، نه روزها‌ــ ادامه دهید، زیرا با گذشت زمان، این فواید اثرشان را به‌صورت تجمعی نشان می‌دهند.

خواص چای سبز

نوشیدن منظم چای سبز به سلامت قلب کمک می‌کند. بخشی از این اثر به کاهش فشار خون مربوط می‌شود. همچنین می‌تواند میزان کلسترول بد را کاهش و کلسترول خوب را افزایش ‌دهد که این آثار می‌تواند به کاهش بیماری‌های قلبی کمک کند. بیشتر تحقیقات روی انسان‌ها نشان می‌دهد که تنها5 درصد کاتچین‌های چای سبز وارد خون می‌شود. پیشنهاد می‌شود که چای سبز را با منابع ویتامین سی مانند ‌لیموترش یا انواع توت‌‌ها ترکیب کنید تا جذب آن بیشتر شود. نوشیدن چای سبز با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های آلزایمر و پارکینسون مرتبط است و به حفظ سلامتی مغز کمک می‌کند. کافئین موجود در چای سبز هم می‌تواند به‌ویژه در حفظ تیزبینی ذهن مفید باشد.

بهترین سبزیجات برای کاهش فشار خون

مطالعه جدید محققان استرالیایی نشان داده که مصرف ۴ وعده سبزیجات چلیپایی در روز از جمله کلم بروکلی، کلم پیچ و گل کلم در مقایسه با سبزیجات ریشه‌ای مانند هویج، سیب زمینی و کدو تاثیر بیشتری بر کاهش فشار خون و در نتیجه کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی دارد. این مطالعه در یک دوره شش هفته‌ای و روی دو گروه از شرکت‌‌کنندگان انجام شد. گروه اول روزانه چهار وعده سبزیجات چلیپایی همراه با ناهار و شام مصرف کردند، در حالی که گروه دیگر سبزیجات ریشه دار و کدو حلوایی خوردند. بر اساس نتایج، فشار خون کسانی که سبزیجات چلیپایی مصرف کرده بودند، 2.5میلی متر جیوه کاهش یافت. به گفته محققان، این میزان کاهش فشار خون می‌تواند تقریباً ۵ درصد خطر ابتلا به حمله قلبی یا سکته مغزی را کاهش دهد. دانشمندان ترکیباتی به نام «گلوکوزینولات‌ها» را که تقریباً منحصراً در سبزیجات چلیپایی یافت می‌شوند، عامل کاهش فشار خون دانسته‌اند. علاوه بر این، سبزیجات چلیپایی حاوی چندین عنصر دیگر از جمله نیترات و ویتامین K هستند که تاثیر قابل توجهی بر کاهش فشار خون دارند.

اهش خطر بیماری قلبی با مصرف بیشتر سبزیجات خام

بر اساس مطالعه جدید محققان دانشگاه شاندونگ در چین، مصرف هرچه بیشتر سبزیجات خام می‌تواند خطر ابتلا به چاقی و در نتیجه خطر بیماری قلبی را کاهش دهد.

تجزیه و تحلیل محققان تاکیدی است بر این که رژیم‌های گیاه خواری و وگان با سطح کلسترول بهتر، سلامت قلب و مغز، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و افزایش قدرت سیستم ایمنی مرتبط است. این بدان معنا نیست که همه افراد باید فوراً گوشت را از رژیم غذایی خود حذف کنند اما کاهش مصرف گوشت در صورت امکان می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر سلامتی داشته باشد. تیم تحقیقاتی با بررسی ۲۴ مطالعه نشان داد کسانی‌که بیشتر از دیگران به دنبال خام‌گیاه‌خواری هستند، کمتر در معرض چاقی و بیماری قلبی قرار می‌گیرند. محققان خاطرنشان کردند که سبزیجات خام حاوی ترکیباتی مانند فیتوسترول‌ها و چربی‌های غیراشباع هستند که به کاهش سطح کلسترول خون کمک می‌کنند. آن ها همچنین موادی مانند توکوفرول‌ها، آسکوربات، کاروتنوئیدها، ساپونین‌ها و فلاونوئیدها را در خود دارند که دارای اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی هستند. فراموش نکنید در حالی که افزایش مصرف سبزیجات خام می‌تواند سلامت را بهبود بخشد، اجتناب از رویکرد کاملاً خام گیاهی بسیار مهم است زیرا این امر می‌تواند منجر به کمبود مواد مغذی شود.

رهبر معظم انقلاب در دیدار سفرای کشور‌های اسلامی و میهمانان کنفرانس وحدت تبیین کردند

قدرت درونی اسلامی غده سرطانی صهیونی را ازاله می‌کند

اگر به مدت ۱۰ سال مطبوعات جهان اسلام درباره اتحاد اسلامی مقاله بنویسند، شاعران شعر بگویند، استادان دانشگاه تحلیل، و عالمان دینی حکم صادر کنند، بدون تردید وضع به کلی عوض می‌شود و با بیداری ملت‌ها، دولت‌ها نیز ناچار به حرکت در مسیر خواست آن‌ها می‌شوند

بازتاب بیانات رهبر انقلاب در رسانه‌های عربی/ اتحاد امت اسلامی علاج مشکلات جهان اسلام است

رسانه‌های عرب زبان منطقه با اشاره بیانات امروز شنبه رهبر معظم انقلاب اسلامی اعلام کردند که ایشان در این بیانات بر وحدت اسلامی حول محور فلسطین تاکید کردند و اتحاد امت اسلامی را علاج مشکلات جهان اسلام دانستند.

گفت‌وگوی «جوان» با همسر شهید مدافع امنیت مجید سلیم‌زاده

او را که همه چیزم بود به امام حسین (ع) هدیه کردم

دار و ندارم را به یکباره از دست دادم. پشت و پناهی را که همیشه به آن می‌بالیدم دیگر نداشتم. شروع کردم با مجید درد دل کردن و گفتم مجید جان! تو را سپردم به امام حسین (ع). بعد رو کردم به آسمان و گفتم یا امام حسین من مجید را با همه تعلق خاطری که به او دارم، مجید را با همه عشقی که به او دارم، مجید را با همه دلتنگی‌هایی که در وجودم دارم، در مسیر تو هدیه می‌کنم. خودت دستگیر و شفیعش باش

پیامبر(ص) نهضت توحیدی و عدالت‌خواهی را از مسجد آغاز کرد

یورش زمینی به الجلیل روی میز حزب‌الله

الحوثی: آمریکا بازنده نخست انقلاب یمن بود

سردار تنگسیری: تمام تجهیزات نظامی مانند شناورها، پهپاد‌ها و موشک‌ها با همت جوانان ایرانی ساخته شده است

عراقچی: ترور شهید اسماعیل هنیه بی‌پاسخ نخواهد بود/ رژیم صهیونیستی در یک بن بست خطرناک گرفتار شده است

داود برای خدمت به انقلاب ۲ بار از دانشگاه انصراف داد

خشم جهان از خیره‌سری اسرائیل

پزشکیان: توان دفاعی کشور جرئت تجاوز را از دشمن گرفته است

قدرت درونی دنیای اسلام می‌تواند غده سرطانی اسرائیل را نابود کند

شمارش معکوس آغاز شد! (یادداشت روز)

اخبار ویژه

تحت فشار اقتصادی هستیم اما دست از حمایت فلسطین بر نمی‌داریم

FATF به خاطر خسارت‌هایش از دستور «مجمع» خارج شده است(خبر ویژه)

از غزه دست نمی‌کشیم اسرائیل قصاص خواهد شد

با وحدت و انسجام کشورهای اسلامی می‌توانیم رژیم صهیونیستی را سر جای خود بنشانیم

موافقت رهبر انقلاب با عفو یا تخفیف و تبدیل مجازات حدود ۳ هزار نفر از محکومان

ملت مقتدر لبنان وحدت ادیان را به نمایش گذاشت

طرح «من شهردارم» شهرداری تهران جایزه برتر رویداد جهانی نوآوری ۲۰۲۴ را کسب کرد

«رضا سراج» دار فانی را وداع گفت

امت اسلامی می‌تواند غده سرطانی را از فلسطین بردارد

می‌توانیم رژیم صهیونیستی را سر جای خود بنشانیم

فلسطین یک سو، غرب در سوی دیگر

هدیه‌ای برای تداوم جنگ

250 هزار مسکن روستایی در نوبت ساخت

قصه‌گویی دغدغه‌مند و معلمی روشنگر

انحصارطلبان هوش مصنوعی

شهادت فرمانده گردان‌های حزب‌الله عراق در لبنان

جنایات تل‌آویو در کانون رایزنی‌ها

پیگیری‌های دیپلماتیک برای ایجاد اتحاد جهانی

دستور ویژه رئیس جمهور برای رسیدگی به حادثه انفجار معدنجوی

وزیر خارجه: سیاست‌های جنایتکارانه اسرائیل فراتر از منطقه را به سمت خطرناکی پیش می‌برد

رئیس‌جمهور در مراسم آغاز سال تحصیلی: اجازه ندهیم کسی در کشور رنج بکشد

رخ‌نمایی جدیدترین نسل موشک‌های ایرانی

شرایطی که «وحدت» را برای «امت» ضروری می‌کند

زنگ آغاز سال تحصیلی نواخته شد/ ۱۶.۵ میلیون دانش آموز به مدرسه رفتند

گفت‌وگو با کارگردان سریال «غریبه»: می‌خواستم یک درام خانوادگی بسازم تا یک سریال امنیتی

«جهان غیرموازی» بهترین فیلم جشنواره انگلستان شد

اعلام نتایج ظرفیت تکمیلی آزمون‌ استخدامی مشاغل دبیری و هنرآموز

انفجار در معدن خصوصی معدنجوی طبس؛ فوت ۱۹نفر + فیلم های حادثه

این روش علایم آلزایمر را کاهش می دهد

شروع پاییز و بدخُلقی بعضی‌ها / علایم و نشانه‌ها

میلیون‌ها نفر بر اثر عفونت‌های مقاوم به آنتی بیوتیک در ۲۵ سال آینده می‌میرند

در کنار هم بودن شوراهای حل اختلاف و دادگاه‌های صلح از مزیت‌های قانون جدید است

چرا نفس دریاچه ارومیه دوباره به شماره افتاد؟ / ادامه شیوه‌های ضعیف مدیریت آب

نمایش اقتدار و قدرت بازدارندگی

عکس : میثم دهقانی

همزمان با آغاز هفته دفاع مقدس، آیین رژه ۳۱ شهریور نیروهای مسلح به‌مناسبت گرامی داشت چهل و چهارمین سالگرد دفاع مقدس، در مشهد و سایر مراکز شهرستان های خراسان رضوی برگزار شد.

به گزارش خراسان رضوی، مراسم رژه نیروهای مسلح به مناسبت شروع هفته گرامی داشت دفاع مقدس روز گذشته با حضور جانشین فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، جانشین معاون هماهنگ کننده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اعضای شورای تامین استان خراسان رضوی در بولوار نماز مشهد اجرا شد. سخنران مراسم امیر سرتیپ نوذر نعمتی جانشین فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران با گرامی داشت یاد و خاطره ۸ سال دفاع مقدس گفت: در دوران دفاع مقدس در سال ۵۹ در ۳۱ شهریور رژیم بعث عراق با پشتیبانی همه جانبه استکبار شرق و غرب و پول های مرتجعین منطقه به نظام نوپای اسلامی ایران حمله وحشیانه ای را شروع کرد. در آن زمان تصور جهانیان بر این بود که اگر دو استکبار شرق و غرب با هم متحد شوند حتما به پیروزی خواهند رسید اما رهبری بی نظیر امام و پیروی بی نظیر مردم ایران این خواب خیالی استکبار را به هم ریخت و دنیا مشاهده کرد اگر ملتی پشت سر رهبرش با وحدت و با اتکا به خدا مقاومت کند، استکبار شرق و غرب و کل دنیا به هیچ عنوان نمی تواند شکستش دهند و دوران دفاع مقدس چنین دورانی بود.

رژیم صهیونیستی در حال دست و پا زدن

وی با اشاره به اقدامات وحشیانه رژیم صهیونیستی ادامه داد: دشمن اقدامات بسیار وحشیانه ای را علیه جبهه مقاومت انجام می دهد و حدود یک سال است که این رژیم تا بن دندان مسلح به منطقه بسیار کوچک غزه حمله کرده و تمام کشورهای استکباری غربی از آن پشتیبانی می کنند، این مسئله یادآور دوران دفاع مقدس است که اتحاد مستکبرین شرق و غرب و مرتجعین منطقه راه به جایی نبرد و ان شاءا... در این دوره هم راه به جایی نخواهد برد. در چند روز اخیر دیوانگی و وحشی شدن رژیم صهیونیستی را در منطقه لبنان شاهد بودید، این ها در واقع دست و پا زدن های پیش از غرق شدن این رژیم است و هرچه بیشتر وحشیگری کند بیشتر عمر خودش را کم می کند و خود را نزدیک به نابودی می بیند. ان شاءا... در آینده ای نزدیک پیروزی جبهه مقاومت را جشن خواهیم گرفت و این مقاومت ها قطعا به نتیجه خواهد رسید، همچنان که در دوران معاصر و در دوران دفاع مقدس چنین شد.

بلوار نماز گلباران شد

پس از پایان صحبت های مهمان و صدور فرمان آغاز رژه از طرف امیر میدان، مراسم رژه با پرش چتربازان یگان تکاور نیروی زمینی ارتش رسما آغاز و پس از فرود موفق چتربازان، مسیر رژه توسط بالگرد هوانیروز گلباران شد. سپس یگان های تشریفات ارتش، سپاه و نیروی انتظامی شروع به اجرای انواع سرودهای ملی و حماسی کردند و در همین حین اولین گروه پیاده، یگان وحدت نیروهای مسلح متشکل از نیروهای ارتش، سپاه و نیروی انتظامی از مقابل جایگاه عبور کرد. سپس یگان های نمونه قرارگاه منطقه ای ثامن الائمه(ع) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یگان های نمونه ارشد نظامی ارتش و قرارگاه منطقه ای شمال شرق نیروی زمینی ارتش و یگان های نمونه فرماندهی انتظامی خراسان رضوی به صورت پیاده از مقابل جایگاه عبور کردند. در بخش دوم این مراسم یگان های نمونه محمول و موتوری قرارگاه منطقه ای ثامن الائمه (ع) سپاه و قرارگاه منطقه ای شمال شرق نیروی زمینی ارتش متشکل از انواع گردان های توپخانه ای و موشکی، زرهی، تدارکات و پشتیبانی، انواع سامانه های سایبری و فناوری اطلاعات، انواع ادوات آفندی و پدافندی، انواع تجهیزات موتوری و سیار، بیمارستان صحرایی و برخی تجهیزات به سازی شده بومی نیروی هوایی ارتش از جمله تانکر سوخت گیری هوایی، موتور جت بومی و موشک حرارتی بهینه سازی شده به همراه ستون های موتوری فرماندهی نیروی انتظامی شامل یگان های ترابری، خودروهای گشت پلیس راهور، خودروهای گشت ویژه آگاهی، خودروهای یگان ویژه فراجا و خودروهای فرماندهی و گشت مرزبانی از جلوی جایگاه ویژه و در میان تشویق و شور حضار رژه رفتند و آخرین تجهیزات دفاعی را رونمایی کردند.

بی احترامی نماینده طالبان به سرود ملی کشورمان همچنان با موجی از واکنش ها روبه روست

اینجا ایرانه!

ترور شهید ابراهیم عقیل از فرماندهان ارشد حزب ا... به دستیابی تل آویو به بانک اطلاعاتی مهمی از طریق همان بی‌سیم‌ها و پیجرهای انفجاری مرتبط است؟

پیامدهای امت گریزی مسلمانان

طرف جنایت صهیونیست ها مردان جنگی نیستند، بلکه آحاد مردم اند

پس لرزه های سومین ترور در بیروت!

روز عرض اندام بالستیک ها

در جریان رژه نیروهای مسلح، 23 موشک بالستیک از جمله موشک جهاد به نمایش درآمد. از جدیدترین پهپاد انتحاری ایران با نام «شاهد136 بی» هم رونمایی شد

رئیس دستگاه دیپلماسی: رژیم اسرائیل قطعا به اهداف خودش برای افزایش تنش و جنگ نخواهد رسید ولی پاسخ جنایت های خود را خواهد گرفت

صنایع فرهنگی و خلاق را دریابید!

جنگ برده را نبازیم!

تازه های مطبوعات

هم میهن - مخالفان دولت چه در داخل حکومت و چه در خارج از کشور که بر رسانه‌های تصویری مسلط اند، همچنان در مرحلۀ دست گذاشتن روی انواع مشکلات و بدتر از آن استفاده از رنج و درد مردم برای جذب مخاطب یا اهداف سیاسی مورد علاقۀ خودند. با این وضعیت روشن است که دولت پزشکیان، بدون برخورداری از شبکه‌ای تصویری برای توجیه سیاست‌ها و اقدامات خود در افکار عمومی، زمین‌گیر می‌شود و شکست می‌خورد.

اعتماد - انتصاب استاندار اهل تسنن، تابوی نانوشته‌ای بود که برای دهه‌های متمادی در فضای سیاسی ایران نهادینه شده بود. پزشکیان اما نشان داد که به تک‌تک وعده‌هایش به مردم پایبند است و تلاش می‌کند آن ها را تحقق بخشد. سورپرایزهای دولت در خصوص استانداری‌ها همچنان ادامه خواهد داشت، انتصاب چند استاندار بانو (بین ۱ تا ۳ استاندار) در کنار برگزیدن استانداری عرب برای استان خوزستان و صدور حکم استانداری برای یکی از مدیران بلوچ و ...محتمل خواهد بود. این روش اما با مورد توجه قرار دادن حساسیت‌های منطقه‌ای اجرایی می‌شود.

کیهان - دولت چهاردهم در حالی با تکیه بر توصیه‌های برخی کارشناسان و مشاوران نه‌چندان خوش‌سابقه، از همین ابتدای کار در دور باطل گران کردن کالاها افتاده که مردم دیگر تحمل افزایش قیمت‌ها را ندارند و باید به نسخه‌های کاهش هزینه رو بیاورد.انتظار از دولتی که با شعار صدای بی‌صدایان روی کار آمده، این بود که صدای طبقه متوسط و ضعیف را بشنود و در گام نخست برای اولین مشکل آنان یعنی گرانی‌ها برنامه عملیاتی ارائه کند، اما ظاهرا دولت کارهای مهم‌تری دارد؛ مانند جا کردن فوری نیروهای دارای سابقه محکومیت در دستگاه رسانه‌ای و اجرایی دولت، مشغول شدن به بازی گشت ارشاد، حصر، فیلترینگ، رفع و رجوع احکام قانون‌شکنان در دانشگاه و مواردی از این قبیل.

شرق- سرعت حرکت در بدنه دولت کند است و گویی وزرا و حتی شخص رئیس‌جمهور برای انجام تغییر و تحولات در معذوریت یا کندی حرکت قرار دارند.سیستم نخاع مرکزی دولت دچار مشکل است و تصمیم‌گیری‌ها سخت و بدون شجاعت کافی انجام می‌شود. دولت باید تغییر مدیران کلیدی را جدی بگیرد و نشان بدهد که پیام تغییر را شنیده است.

اعتماد آنلاین نوشت: محمدی گلپایگانی رئیس دفتر رهبر انقلاب با اشاره به شهادت اسماعیل هنیه در ایران گفت: انتظار می‌رود به زودی جواب این حرکت رژیم صهیونیستی داده شود.

تابناک نوشت: پس از آن که رضا پهلوی همزمان با حوادث 1401 با سفر به اسرائیل با بنیامین نتانیاهو بیعت کرد، او حالا با سخنرانی در شورای اسرائیلی-آمریکایی | Israeli-American Council با لابی‌های کلیدی اسرائیل در آمریکا، تجدید بیعت کرد. او در جریان این سخنرانی خواستار اقدام مشترک آمریکا، اسرائیل و یک پارتنر ایرانی علیه جمهوری اسلامی ایران شد و خود را پارتنر ایرانی خواند! سخنرانی رضا پهلوی با فریادهای جاوید جمهوری اسلامی به هرج و مرج کشیده شد.

فرارو نوشت: لاوروف وزیر امور خارجه روسیه با اشاره به ذهنیت کودکانه سیاستمداران غربی و این که ادعای ارسال موشک‌های ایران و کره شمالی به روسیه زاییده ذهن آمریکایی‌هاست، گفت: ایالات متحده در حال اختراع داستان‌هایی درباره ارسال موشک‌هایی از ایران و کره شمالی برای روسیه است. »

اعتماد آنلاین نوشت: حمیدرضا مقصودی سرپرست امور اقتصاد کلان سازمان برنامه و بودجه در دولت سیزدهم در شبکه اجتماعی، متن شائبه برانگیزی درباره سانحه بالگرد رئیس جمهوری فقید منتشر کرد و با اشاره به انفجارهای اخیر وسایل ارتباطی در لبنان، نوشت: «دوستان ستاد کل بفرمایند که آیا امکان ندارد که آیپد همراه خلبان به یک نارنجک سایبری تبدیل شده باشد؟ یا تلفن همراه یکی از مدیران که متاسفانه عموما هم آیفون هستند؟» این نوشته، از سوی روح ا... مومن نسب، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان تهران و از چهره‌های جنجالی حامی طرح صیانت نیز بازنشر شده است.

نیم قرن با اقتصاد ایران؛ 31 شهریور

160 شرکت فرانسوی به ایران آمدند

کدخبر: ۶۷۳۴۴۸ ۱۴۰۳/۰۶/۳۱ - ۰۷:۴۵

اقتصادنیوز: در پروژه «نیم قرن با اقتصاد ایران» تلاش بر این است تا از قبل اخبار و گزارش های اقتصادی به تصویر روشنی از وضعیت اقتصادی ایران دست پیدا کنیم.

نگاه روندی این مزیت را دارد که تاثیر اقتصاد بر سایر موضوعات جامعه ایرانی و تاثیر گرفتن اقتصاد از آنها را بتوانیم در یک مجموعه تجزیه و تحلیل کنیم و همچنین پاسخ به چراهای وضعیت کنونی اقتصادی داشته باشیم. اکنونِ اقتصاد ما محصول تلاش ها و تصمیم گیری ها در دهه های گذشته است. امسال در این پروژه سال های 1394،1384،1374،1364،1354 از هر دهه انتخاب شده است.

در سال 1403، اقتصادنیوز در «نیم‌قرن با اقتصاد ایران» با استفاده از اخبار و گزارش‌های روزنامه‌های «اطلاعات» و «دنیای اقتصاد» هر روز روایتی اختصاصی از اقتصاد ایران و جهان تقدیم مخاطبان می‌شود.

31 شهریور 1354؛ سیستم تازه برای توزیع کالاهای ضروری

شرکت معاملات خارجی از شهریورماه سال گذشته تاکنون حدود 270 میلیارد ریال گندم، شکر، برنج، سیمان و میوه موردنیاز تغذیه رایگان دانش‌آموزان مدارس و همچنین پنیر، تخم مرغ، کره، گوشت و گوشت مرغ خریداری کرده است. دولت بابت زیان خرید کالاهای فوق برای سال گذشته و امسال حدود 130 میلیارد پیش بینی کرده است.

محمدعلی صیرفی، مدیرعامل شرکت معاملات خارجی اعلام کرد و گفت: برای اینکه دولت به هدف خود که حفظ منافع مصرف‌کننده از راه پرداخت زیان خرید کالا است برسد، چاره ای نیست جز ایجاد شبکه نوین توزیع شرکت سهامی معاملات خارجی با ایجاد یک شبکه توزیع در سراسر کشور توزیع کالاهایی را که از کشورهای خارج خریداری می‌کند، به دست می گیرد و به این ترتیب موضوع واسطه‌ها و بازار سیاه این نوع کالاها از بین خواهد رفت.

31 شهریور 1364؛ مخالفت مجلس با طرح اصلاح قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران

کلیات طرح اصلاح قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران که به تصویب کمیسیون امور قضایی و حقوقی مجلس رسیده است، در جلسه علنی امروز مجلس مورد بحث و بررسی قرار گرفت و تا زمان اعلام تنفس، آقایان محمد یزدی، واقفی، علی‌اصغر رحمانی، بادامچیان، وافی و کبیری درباره آن به سخن پرداختند.

محمد یزدی ازسوی کمیسیون امور قضایی و حقوقی گزارشی درخصوص طرح «اصلاح قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران» به مجلس ارائه داد و گفت: صنایع عظیم کشور، بعد از انقلاب به علت فرار مالکین آنها، دچار رکود شده بود و شورای انقلاب قانونی تصویب کرد که این کارخانجات باید زیر پوشش نظارت و دخالت دولت درآید تا از تعطیلی شدن آنها جلوگیری شود و این یکی از کارهای بسیار خوب اول انقلاب بود.

وی افزود: این طرح تکلیف مالکیت این گونه کارخانجات را تعیین می‌کند و به قانون اساسی تکیه کرده است. در ضمن فهرست اسامی مالکین فراری و کسانی که اموالشان مصادره شده است، به این طرح ضمیمه گردیده است.

آقای علی‌اصغر رحمانی، مخالف دیگر طرح بود که گفت: در شورای انقلاب شخصیت‌های فقهی بزرگی بود و مصوباتشان نیز منطبق بر فقه اسلام می باشد.

31 شهریور 1384؛ پذیره‌نویسی بانک سرمایه در آینده نزدیک

معاون اجرایی بانک سرمایه گفت: پذیره‌نویسی سهام بانک دهه اول مهر و از طریق شعب بانک ملت انجام خواهد شد.

محمود تدین اظهار کرد: قرار بود پذیره‌نویسی بانک سرمایه اواسط شهریور انجام شود، اما باید مقدماتی فراهم و شرکای بانک قطعی می‌شدند.

31 شهریور 1394؛ 160 شرکت فرانسوی به ایران آمدند

فرانسه بار دیگر بر همکاری اقتصادی با ایران تاکید کرد: حضور 160 شرکت به همراه دو وزیر کشاورزی و بازرگانی داخلی حاکی از آن است که فعالان اقتصادی این کشور خواهان آغاز روابط اقتصادی جدیدی با ایران هستند.

روز گذشته مطابق وعده فابیوس، وزیر خارجه فرانسه، هیاتی بلندپایه از فرانسه به همراه وزیر کشاورزی و وزیر مشاور در امور تجارت خارجه این کشور به اتاق بازرگانی ایران آمدند و برای فصل جدید روابط خود با ایران به مذاکره پرداختند. هیاتی که به گفته وزرای فرانسوی، متشکل از شرکت‌های کوچک، متوسط و بزرگ است.

راستی‌آزمایی ذخایر طلای ایران

بررسی‌های دنیای اقتصاد با استفاده از آمارهای درج‌شده در گزارش ترازنامه بانک مرکزی نشان می‌دهد ذخایر طلای آزاد بانک مرکزی در سال‌های گذشته فاصله قابل توجهی با رقم ادعایی مسوولان پیشین بانک مرکزی تعیین رقم 500 میلیارد دلاری داشته است.

همچنین محاسبه مقدار ذخایر با استفاده از ارزش‌ طلا و دلار در پایان سال‌ها، حاکی از آن است که در سال‌های 1390 و 1391 حجم ذخایر طلای آزاد بانک مرکزی به میزان قابل توجهی کاسته شده است.

خودروسازان در نقش بانک

رکود بازار خودرو این روزها کار را به جایی رسانده که خودروسازان روش‌های جدید و بعضا عجیبی را برای فروش محصولات خود در نظر گرفته و به تازگی نیز لباس بانک‌ها را به تن کرده‌اند.

در تازه‌ترین روشی که غول‌های جاده مخصوص برای فروش محصولاتشان رو کرده‌اند، نرخ سود 28 درصدی برای پیش‌پرداخت مشتریان در نظر گرفته شده؛ یعنی بیش از آنچه مشتریان بانکی به مشتریان‌اش سود می‌دهد.

واکنش شرکت ژاپنی درباره تولید بی‌سیم‌های منفجر شده در لبنان | اکثر مدل‌های موجود برای فروش ....

پزشکیان در دوران دفاع مقدس عضو تیم «ساک به دست‌ها» | تصاویر

اولین شهید جنگ عراق با ایران که بود؟ | داستان خلبانی که هواپیمایش ۳۱ سال بعد در یک رودخانه پیدا شد

حمله جدید پهپادی رژیم صهیونیستی/ شهادت رزمنده حزب الله در راه قدس

رئیس شرکت سازنده پیجرهای منفجرشده در حادثه تروریستی لبنان بازجویی شد

واکنش کنعانی به انفجار‌های اخیر در لبنان

آمار زخمی‌های انفجار لبنان/جزئیات جدید از باطری پیجرهای منفجر شده

وزارت بهداشت لبنان بیانیه صادر کرد + جزئیات

ماکرون: نتانیاهو منطقه را به سمت جنگ می‌برد

تصاویری دیده نشده از شهید ابراهیم عقیل

پالتیکو: آمریکا نگران جنگ حزب‌الله و اسرائیل است

حمله پهپادی اسرائیل به اردوگاه المواصی

زندگینامه: خالد حیدری (۱۳۲۹ - ۱۳۵۹)

زندگینامه: محمد صالحی (۱۳۲۸ - ۱۳۵۹)

دیدار احمدی نژاد با خانواده نخستین خلبان شهید دفاع مقدس

آشنایی با عملیات البرز (کمان ۹۹)

کشف و شناسایی 17 شهید هشت سال دفاع مقدس

مقرر شد حملات گسترده علیه حزب‌الله تداوم یابد

شمارش معکوس آغاز شد! | این جنگ در حال خروج از کنترل است | نکته مهم در سخنان سیدحسن نصر الله

حملات سنگین رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان | ویدئو

پیام دو کلمه ای سید حسن نصرالله به جبهه مقاومت با دست خط خود | عکس

نتانیاهو در دام ایران و حزب‌الله برای فرسایش اسرائیل افتاده است

حملات گسترده حزب‌الله به عمق اراضی اشغالی | حزب‌الله برای بار دوم پایگاه و فرودگاه «رامات دیوید» را بمباران کرد

پزشکیان در دوران دفاع مقدس عضو تیم «ساک به دست‌ها» | تصاویر

حضور احمدی نژاد در دیدار امروز مسئولان نظام با رهبر انقلاب + عکس

حضور حجت‌الاسلام قرائتی در دیدار امروز رهبر انقلاب پس از شایعات اخیر | عکس

مطهری: کار ناتمام در طوفان الاقصی باید تمام شود

علما یا دولت‌ها؛ کدام یک مسئول وحدت هستند؟