آیا قاضی شریح به قتل امام حسین (ع) فتوا داد؟
در برخی از کتابهای تاریخی بیان شده که شریح بن حارث کندی مشهور به شریح قاضی فتوا به قتل امام حسین (ع) داده است. در ادامه به بررسی صحت این گزارش می پردازیم.
یکی از مهم‌ترین ابهامات راجع به نقش شریح در جریان نهضت کربلا این است که آیا فتوای شریح مبنی بر وجوب جهاد با امام حسین علیه‌السلام واقعیت داشته است یا خیر؟ مبنای این تردید، مربوط به ضرب المثلی در زبان فارسی است که علامه دهخدا به آن اشاره دارد و در میان مردم به خصوص شیعیان شایع است.[1] البته خود دهخدا نیز تأکید کرده است که این خبر سند ندارد.
بنا بر تحقیق و جستجویی که در کتابهای حدیثی و تاریخی اولیه و قابل استناد شده است، چنین چیزی یافت نشده است و فقط مترجم کتاب الفین علامه حلی نیز به فتوای شریح اشاره کرده است.[2] اما باید توجه کرد که این مطلب در خود الفین نیست بلکه در تعلیقات کتاب آمده که مترجم آن را اضافه نموده است لذا نباید تصور شود که این نظر علامه حلی بوده است.
فتوایی که از شریح قاضی نقل می‌شود که بر اساس آن، او حکم به قتل امام حسین (ع) داده است و با چنین عبارتی به او منتسب می‌شود:
«إنّ حسین بن علىّ بن ابى طالب لقد شقّ عصا المسلمین و خالف امیر المؤمنین و خرج عن الدّین ثبت و حقّق عندى قضیت و حکمت بدفعه و قتله حفظا لشریعه سیّد المرسلین.
حسین ستون مورد اعتماد مسلمانان را به دو نیم کرده و با امیرالمؤمنین، یزید بن معاویه، به مخالفت پرداخته است. برای من، خروج او از اسلام محرز شده و حکم من جنگ با اوست و قتل او برای حفظ شریعت اسلام، واجب است.»
اگر چنین خبری صحت داشته باشد، می‌توان گفت که یکی از عوامل اصلی و بسیار مهم در بسیج مردم کوفه و شام علیه امام حسین (ع)، صدور چنین فتوایی از شخصی فقیه، مجتهد، مفسر، ملا و قاضی خلفای راشدین بوده است.
برخی از تاریخ‌دانان در تحلیل خود بیان می کنند که با اینکه در منابع قدیمی چنین خبری مشاهده نمی‌گردد اما شواهدی مبنی بر تصدیق و تأیید آن موجود است که عبارتنداز:
1. سازگاری شریح با تمامی اندیشه‌های خلفای معاصر خود
2. تمایل و گرایش سریع به قدرت بر‌تر (عبیدالله) و سهیم شدن در برنامه‌های او در مخالفت با طرفداران آل علی (ع)
3. ضعف نفس و محتاط و ترسو بودن و حساب بردن از عبیدالله، که ابن سعد هم در کتاب خود به آن اشاره میکند.
اما با توجه با اسناد تاریخی نمی توان خیلی به این تحلیل تکیه کرد و ازلحاظ تاریخی این مساله اثبات پذیر نیست و نمی توان سیر تحولات تاریخی دیگر را برمبنای این گزارش تاریخ بررسی کرد و آن را علت بسیج مردم کوفه دانست.
نقش شريح قاضي در واقعه كربلا - پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
روز علنی کردن فتوای قاضی شریح در ضرورت قتل حضرت اباعبدالله(ع)
نگاهي به زندگي «شریح قاضی» | آیین رحمت - مکارم شیرازی
آیا قاضی شریح به قتل امام حسین (ع) فتوا داد؟ - کرب و بلا
شریح قاضی و واقعه ی کربلا - استاد حسین انصاریان
نقش شریح قاضی(لعنت الله) درواقعه عاشورا
شریح قاضی و واقعه ی کربلا - راسخون
شریح قاضی | خبرگزاری صدا و سیما
شریح قاضی - دانشنامه‌ی اسلامی
شریح بن حارث کندی - ویکی شیعه
شریح قاضی؛ زندگی نامه و عملکرد
فتوای شریح قاضی - ویکی شیعه
شریح کندی - ویکی فقه
شریح قاضی - ویکی‌پدیا
فیش‌های شریح قاضی
بلعم باعورا - ویکی فقه
ماجرای بلعم باعورا - هدایتگر
بلعم باعورا - دانشنامه‌ی اسلامی
داستان بلعم باعورا عابدی که دشمن حضرت موسی شد
ماجراي بَلْعم باعورا - مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات
وقتی منفعت طلبی؛ کلید دار مسجد را شریح قاضی میکند - مرکزی
چرا بسیاری پس از سالها عبادت و تحمل رنج و سختی یکباره از راه حق ...
شرح و تفسیر دعا کردن بلعم باعور که موسی و قومش را از این شهر بی ...
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: روضه خوانی باقری
