عبادت خالصانه خدا در زیارات : وَ عَبَدْتَ اللَّهَ مُخْلِصا حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ

عبادت خالصانه خدا در زیارات : وَ عَبَدْتَ اللَّهَ مُخْلِصا حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ

پس از جستجوی فرهنگهای لغت عرب به این نتیجه می رسیم که کلمه «عبد» بر معنایی آمیخته از «اطاعت» و «فروتنی» دلالت می کند. همچنین دانسته می شود منظور از کلمه «عبادة » عملی است که فرمانبری از معبودی را در پی دارد. برای آگاهی از درستی آنچه گفتیم به مراجعی مانند «اساس البلاغه»، «لسان العرب» و «تاج العروس» مراجعه کنید. باید گفت به خاطر معنای خاص «عبد» است که آن را با تشدید - عبد - استعمال می کنند و مثلا می گویند: «عبد الطریق، عبد الشخص»; یعنی جاده را هموار کرد، فلان کس را بنده خود کرد. با توجه به معنایی که گفته شد، هر اطاعتی عبادت نیست. آن اطاعتی عبادت است که محض دیگری باشد. شخصی که برای برآوردن خواسته خود دست به کار می زند، نمی گویند عبادت کرده است. «عبادت» خداكردن دو نوع است: اطاعت از دستورات او در همه شئون زندگى كه آن را عبادت عام گويند و ديگر عبادت بمعنى تذلل توأم با تقديس و نهايت خضوع و آن را عبادت خاص نامند مانند نماز و امثال آن. عبادت را به پرستش،[دهخدا، لغت‌نامه ذیل واژه عبادت] اطاعت و پیروی خاضعانه و خاشعانه و در مواردی به نهایت خضوع و فروتنی معنا کرده ‌اند.[لسان العرب ذیل واژه عبد؛ المفردات ذیل واژه عبد] عبادت به این معنا حالتی در وجود انسان است که خود را نیازمند و در اختیار حقیقتی که او را آفریده است، ببیند. برخى نيز «عبادت» را «اطاعت خاشعانه» دانسته‌ اند [لسان العرب 1 ص171] معانی متعدد به تناسب موارد معانى متعدد به تناسب موارد [المیزان ذیل اِیّاکَ نَعبُدُ] (مثل خضوع، اطاعت و ...) . از زیارت امام مهدي : اشهد انک قد اقمت الصلوة و آتيت الزکوة و امرت بالمعروف و نهيت عن المنکر...کنت للرسول ولدا و للقرآن سندا و للامة عضدا و في الطاعة مجتهدا حافظا للعهد و الميثاق، ناکبا عن سبيل الفساق تتأوه تاوه المجهود طويل الرکوع و السجود . گواهي مي‏دهم که تو نماز را برپا داشتي، زکات دادي، به معروف فرمان دادي و از منکر نهي کردي... تو فرزند پيامبر و پشتيبان قرآن و بازوي ملت بودي. تو در طاعت و عبادت، سخت‏کوش و بر عهد و پيمان متعهد بودي. از راه فاسقان رويگردان بودي و چون تلاشگري که از ناي جان ناله برکشيدي. تو رکوع‏ها و سجده‏هاي طولاني داشتي. (بحارالانوار، جلد 98، ص 241). امام حسین علیه السلام: مَنْ عَبَدَ اللّه َ. حَقَّ عِبادَتِهِ آتاهُ اللّهُ فَوْقَ اَمانیهِ وَکِفایَتِه. [بحارالأنوار، ج. ۷۱، ص. ۱۸۴] هر کس خدا را چنان که حق عبادت اوست، عبادت کند خداوند بیش از آرزو‌ها ونیازش به او عطا مى نماید. امام حسین علیه السلام در یک حدیث نورانی عبادت را به سه نوع تقسیم فرمودند که متن حدیث از تحف العقول این چنین است: «ان قوماً عبدوا الله رغبة فتلک عبادة التجار و ان قوماً عبدوا الله رهبة فتلک عبادة العبید و ان قوماً عبدوا الله شکراً فتلک عبادة الاحرار و هی افضل العبادة.»[تحف العقول ص 250] گروهی خدا را از روی تحصیل منافع بهشت بندگی می کنند این عبادت تجار است. گروهی خدا را از روی ترس بندگی می کنند این عبادت بردگان است. گروهی خدا را شایسته پرستش می دانند و از اینکه خدا منت بندگی را برآنها نهاد شکر و سپاس او را می گویند. این عبادت آزادگان است که برترین عبادت هاست. پس ای عزیز! اگر بندگی خدای مهربان را بجا نیاوری و به آزادگی آراسته نشوی چگونه می توانی دیگران را به بندگی و طاعت خدا دعوت کنی؟ پس بکوش که عبادت تو از نوع احرار و آزادگان باشد، یعنی همه موجودیت خود را در پرستش خدای عزیز و مهربان ببینی و به طمع بهشت و ترس از دوزخ او را بندگی نکنی، چنانکه مولای متقیان علی علیه السلام فرمود: «الهی ما عبدتک خوفاً من نارک ولاطمعاً فی جنتک ولکن وجدّتک اهل للعبادة فعبدتک.»[جامع السعاده ج 3 ص 115] خدای من تورا از ترس دوزخ و یا به طمع بهشت بندگی نمی کنم، بلکه تورا شایسته پرستش و بندگی یافته ام، از این جهت تورا می پرستم.

کتاب اهداف قیام امام حسین در زیارات : نوشته حجة الاسلام سیدمحمد باقری پور