مشهدالرضا(ع)، مسرور جشن میلاد ابن‌الرضا(ع)

عکس: آستان نیوز

حرم مطهر رضوی در آستانه میلاد امام جواد(ع) حال و هوای متفاوتی دارد؛ چنان‌که گل‌ها و ریسه‌های رنگی در گوشه و کنار این خطه بهشتی فرارسیدن این عید خجسته را نوید می‌دهند. به گزارش آستان نیوز، به مناسبت گرامی‎داشت میلاد دردانه ولی نعمتمان، خادمانش به رسم هرساله دست به دست هم داده‌اند تا بار دیگر جای جای صحن و سرای حضرت دوست را آماده میزبانی از خیل پرشور ارادتمندان شمس‎الشموس(ع) و برگزاری جشن‌های این عید مبارک کنند. همزمان با دهم رجب‎المرجب ولادت باسعادت امام جواد(ع) ویژه برنامه‌های متنوعی در حرم علی بن موسی الرضا(ع) تدارک دیده شده است. مراسم صبح میلاد امام جواد(ع) روز دوشنبه ساعت 9:30 با قرائت آیات روح‎بخش کلام‎ا...مجید آغاز می‌شود و ضمن بیان احکام توسط حجت‌الاسلام والمسلمین سید رضا موسوی بایگی، گروه سرود گلدسته‌های حرم به اجرای برنامه می‌پردازند. در ادامه این مراسم نیز محمد جواد کارگر به دکلمه‌خوانی می‌پردازد و مدیحه ‌سرایی محمد جعفرنژاد و سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی واعظ موسوی پایان‎بخش این مراسم است. زمان برگزاری ویژه برنامه شام میلاد از ساعت 18 است، در این مراسم نیز زائران و مجاوران پس از اقامه نماز مغرب و عشاء در رواق بزرگ امام خمینی(ره) از برنامه‌هایی که ویژه آنان تدارک دیده شده است، بهره‌مند می‌شوند. آغازگر این مراسم قرائت زیارت امین‌ا... توسط جعفر ملائکه و نغمه خوانی سید مهدی ذاکری‎فرد است و در ادامه نیز زائران از سخنان حجت‌الاسلام والمسلمین شهاب مرادی بهره‌مند می‌شوند. شعرخوانی آیینی محمد جواد خراشادی‌زاده، همخوانی گروه سرود گلدسته‌های حرم، مدیحه‌سرایی علی اکبر حائری، سید رضا حسینی و محمد صالحی از مداحان و ذاکران اهل بیت(ع) و همچنین قرائت حدیث شریف کساء توسط سید رضا حسینی از دیگر برنامه‌های اجرایی این مراسم است.

همچنین شامگاه گذشته، مراسم گلباران حرم مطهر رضوی به مناسبت شب میلاد امام جواد(ع) با حضور اقشار مختلف مردم برگزار شد.

حال و هوای حرم مطهر رضوی در شب میلاد امام جواد (ع)

آیت‌الله علم‌الهدی: ولادت امام جواد (ع)، یک نقطه آرمانی در زندگی امام رضا (ع) بود

حرم نوشت‌های یک خادمه | روایت تولد دردانه پدر در حرم امام مهربانی‌ها

آستان رضا (ع)، مهیای جشن‌های میلاد ابن‌الرضا (ع)

انسداد موقت خروجی زیرگذر حرم مطهر رضوی به سمت خیابان شیرازی و خیابان امام رضا (ع) (۲ بهمن ۱۴۰۲)

آیت‌الله علم‌الهدی: پویایی و تطابق با علوم روز، ضرورت مطالعات علمی حوزوی است

راه ورودی به قلب امام‌رضا (ع) |گذری از «باب‌الجواد» ورودی دوست‌داشتنی حرم امام هشتم

ویدئو | نقاره‌زنی ظهر ولادت حضرت جوادالائمه(ع) و حضرت علی اصغر(ع) در حرم مطهر رضوی

امام جواد (ع)، مولودی مبارک

پل های ارتباطی جواد الائمه(ع) با ما ایرانی ها

در سالروز ولادت ابن الرضا،علیهما السلام به شیوه های ارتباطی آن حضرت با پیروانشان پرداخته ایم

امیررضا توکلی - مناسبات و نامه نگاری های اهل بیت(ع) با ایرانیان، یکی از مهم‎ترین و در عین حال جذاب‎ترین مباحث تاریخ ایران در دوره اسلامی به شمار می رود. در این میان اما امام جواد(ع) در عمر کوتاه خود، با وجود محدودیت‎های بسیار و خفقان شدیدی که در زمانه خلافت عباسی حاکم بود، به روش های مختلف با شیعیان ساکن در ایران ارتباط داشتند. به برکت حضور حضرت رضا(ع) پدر امام جواد(ع) در ایران، مناسبات و تعاملات امام جواد(ع) با ایرانیان در مقایسه با امامان پیش از ایشان رشد چشمگیری یافت. در همین زمینه سید محمود سامانی در گزارشی پژوهشی، به اوایل قرن سوم هجری رفته و از لابه‎لای تاریخ کم و کیف ارتباط و تعامل امام جواد(ع) با شیعیان ساکن در قم، همدان و ری را یافته است؛ ارتباطی که در شکل های مختلف همچون مکاتبات و نامه نگاری ها و روابط مالی و تعیین وکیل نمایان شده است که در ادامه بخش هایی از آن را می‎خوانید:

امام جواد(ع) و مهم‏ترین کانون تشیع ایران

بی تردید قم یکی کانون های مهم تشیع در جهان قرن دوم و سوم هجری بوده است. قمی ها از عصر صادقین(ع) با ائمه اطهار(ع) مکاتبه و ارتباط داشته اند و در این میان زکریا بن آدم بن عبدا... بن سعد اشعری قمی، صالح بن محمد بن سهل، احمد بن محمد بن عیسی اشعری قمی، از چهره های برجسته اصحاب امامان امامیه به شمار می آیند. بنابر نقلی، هنگامی که امام جواد(ع) از گرفتاری مردم قم در پی قیام آنان بر ضد حکومت که ظاهرا در اعتراض به سنگینی مالیات بوده است، آگاهی یافت، دعا فرمود که خداوند آنان را از این گرفتاری نجات دهد[1]. در قیام مردم قم یکی از وکلای امام(ع) به نام یحیی بن عمران به قتل رسید[2] و برخی از مهره های قیام به مصر تبعید شدند که در میان ایشان جعفر بن داود قمی حضور داشت.[3]وی از تبعید فرار کرد و لشکر مأمون را در قم شکست داد. جاسم حسین ، ماجرای تزویج دختر مأمون به امام جواد(ع) را در ارتباط با فرونشاندن قیام قمی‏ها عنوان کرده است.[4]بر اساس این تحلیل، مأمون که این فعالیت ها و قیام را مرتبط با آن حضرت می‏دانست (هرچند منابع امامیه در این باره ساکت است ) در نظر داشت این اقدامات را از طریق امام خاتمه دهد؛ بنابراین او را نزد خود فراخواند و به امام(ع) خوشامد گفت و دختر خود ام الفضل را به همسری او درآورد؛ هرچند این ازدواج نه حمایت امامیه به مأمون را جلب کرد و نه قیام های قم را متوقف ساخت.[5] آن حضرت افزون بر آن‎که در آن شهر وکیل داشت، مکاتباتی نیز با برخی از شیعیان و اصحاب خویش در این شهر داشت. پس از امام جواد(ع) نیز مناسبات معصومان(ع) با قم برقرار و در مقایسه با ادوار قبلی بیشتر شد.

همدانی های وکیل !

در کنار قم، همدان از شهرهای مهم و معروف در ایران قبل و پس از اسلام است. مناسبات معصومان(ع) با این شهر از زمان امام صادق(ع) برقرار بود. در گزارشی «بنو راشد»، از خاندان‎های شناخته شده ساکن در این شهر را از زمره شیعیان و ارادتمندان به اهل بیت(ع) بر شمرده اند.[6] همدان از جمله مناطق ایران است که برخی معصومان(ع) در آن وکیل و نماینده داشتند، چنان‎که امام جواد(ع) از طریق وکیل خود «ابراهیم بن محمد همدانی» با پیروانشان در ارتباط بود.[7]ابراهیم از شخصیت های مهمی بود که در زمره اصحاب امام رضا(ع) نیز قرار داشت.[8] او حتی در برهه‎ای از دوران مسئولیتش، نظارت بر منطقه قم و حومه را نیز برعهده داشته است.[9] پس از درگذشت ابراهیم ، برخی از فرزندان و نوادگان او نیز وکالت را عهده‎دار بودند.[10]تاریخ ولادت و وفات ابراهیم به درستی روشن نیست. اما او از چهره های برجسته و از اصحاب جلیل‏القدر و مورد اعتماد امام رضا، امام جواد و امام هادی(ع) بود. ابراهیم از جانب امام جواد(ع) وکالت داشت و حضرت برای او احترام خاصی قائل بود و از دیگر وکلا و دوستان خود در آن منطقه خواسته بود با او مخالفتی نداشته باشند و از او اطاعت کنند[11]. قابل یادآوری است که در میان اصحاب ائمه(ع) برخی ملقب به همدانی هستند. «ابوعبدا... هارون بن عمران همدانی» و «فرزندش ابومحمد حسن بن هارون» از وکلای ائمه(ع) در همدان بودند.[12] نجاشی می‎گوید «قاسم بن محمد همدانی»، «بسطام بن علی» و «عزیز بن زهیر» کارگزاران فرعی در یک ناحیه از همدان بودند و وظیفه خود را با راهنمایی‏ها و دستورهای حسن بن هارون بن عمران همدانی انجام می‏دادند.

مناسبات امام جواد(ع) و مردم ری

ری از شهرهای باستانی ایران است که در سال ٢٢ هجری به دست مسلمانان فتح شد. پس از آن ، بنای قدیمی آن خراب و شهر جدیدی ساخته شد. تا پیش از سقوط امویان (سال ١٣٢هـ. ق ) گزارشی از ارتباط مردم این شهر با ائمه اطهار(ع) در دست نیست. حکومت کسانی مانند «کثیر بن شهاب» (از اشراف قبیله مذحج ) از سوی بنی امیه را می‏توان از علل آن دانست. از این رو این دوره را می‏توان دورۀ دوری از تشیع و مذهب امامیه نامید. هرچند در اواخر حکومت بنی امیه برخی از مردم این شهر با فرزند امام سجاد(ع)، «زید بن علی» بیعت کرده بودند. پس از انقراض بنی امیه و با انتشار اخبار فضایل اهل‎بیت(ع) توسط کسانی چون «عبدا... بن عبدالقدوس رازی» که از کوفه وارد این شهر شده بودند، تشیع آرام آرام در این شهر گسترش یافت و از این پس هیچ‎گاه از وجود شیعیان امامیه خالی نبود. هجرت کسانی چون حضرت عبدالعظیم حسنی به ری که از شهرهای معروف ایران بود، موجب شد تا شیعیان این نواحی در مشکلات فقهی خویش به او مراجعه کنند. حضرت عبدالعظیم شیعه امامی بود و در اثر فعالیت های او بود که تشیع در این دیار رو به گسترش نهاد.[13] گزارش ها حاکی از آن است که مناسبات معصومان(ع) با ری از زمان امام صادق(ع) برقرار شده است. چنین مناسباتی میان امام جواد(ع) و شیعیان ری نیز برقرار بود. «حرّ بن عثمان همدانی» می‎گوید: جمعی از اصحاب ما، از مردم ری، بر حضرت جواد(ع) وارد می‎شدند که در میان آنان یک نفر از پیروان مذهب زیدیه نیز حضور داشت. در این میان آن مرد زیدی، که به نحوی متوجه علم امامت آن حضرت شده بود، خطاب به امام(ع) گفت: شهادت به یگانگی خدا و نبوت پیامبرش می‏دهم و شهادت می‏دهم که شما حجت خداوند هستید.[14]

[1]. شوشتری، مجالس المؤمنین ، چاپ اسلامیه، ج ١، ص ٤٢٢

[2] ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، چاپ علامه، ج ٤، ص ٣٩٧

[3]. طبری، تاریخ الامم و الملوک،چاپ دارالتراث، ج ٣، ص ١٠٩٣؛

[4]. حسین، جاسم، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، چاپ امیرکبیر، ص ٨٠

[5]. طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج ٣، ص ١١٠٣؛

[6]. صدوق، کمال الدین و تمام النعمۀ، چاپ اسلامیه، ج ٢، ص ١٨٧

[7]. رجال کشی، چاپ دانشگاه مشهد، ص611

[8] رجال طوسی، چاپ مکتبۀ الحیدریه ، ص ٣٦٨

[9] مناقب آل ابی‎طالب، ج ٤، ص ٣٩٧.

[10]. خوئی، معجم رجال الحدیث، چاپ آثار الشیعه، ج ١٧، ص ٢٣٥

[11] مجلسی، بحارالانوار، چاپ اسلامیه، ج ٥٠، ص ١٠٩.

[12] تفرشی، نقد الرجال، چاپ مؤسسه

آل البیت،ج ٤٤، ص ٢١٢

[13] قمی، سفینة البحار، چاپ آستان قدس رضوی، ج ٢، ص ١٢١

[14] رجال طوسی، ص ٢٠٨؛