علی بن حسین علیه السلام مشهور به «علی اکبر»، فرزند بزرگ حضرت سیدالشهدا علیه السلام است که در روز عاشورا در کربلا به شهادت رسید. هنگام دفن شهدای کربلا، پیکر مطهر حضرت علی اکبر در پایین پای پدر بزرگوارش مدفون شد، از آن رو قبر امام حسین علیه السلام «شش گوشه» است.
حضرت علی اکبر (سلام‌الله‌علیه) فرزند برومند امام حسین (علیه‌السلام) است.
شجاعت، فراست، صبر و شباهت ایشان به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از جمله ویژگی‌های خاص حضرت علی اکبر (سلام‌الله‌علیه) است. که در منابع فریقین به‌طور مفصل به این فضایل اشاره شده است.
ایشان نخستین شهید از بنی‌هاشم است که در روز عاشورا با لبان تشنه در دامان ابی‌عبد‌الله به شهادت رسید.
على اکبر، فرزند بزرگتر امام حسین علیه السلام، بنا به نقلى در یازدهم شعبان سال سى و سوم هجرى[۱] متولّد شد.[۲] ابوالفرج مى نویسد که او در زمان خلافت عثمان زاده شد ولى از سال ولادتش نام نمى برد.[۳] صاحب اعیان الشیعه سال ولادت او را ۳۵ یا ۴۱ هجرى نوشته است.[۴]
مادر على اکبر، لیلی دختر ابی مرة بوده است. پدر او ابو مُرّه، صحابه پیامبر صلى الله علیه و آله و مادرش میمونه، دختر ابو سفیان است. در مورد زندگى این بانو، از جمله تاریخ ولادت و وفات، مدّت عمر، زمان ازدواج و...، آگاهى هاى معتبرى در دست نیست. سند معتبرى براى حضور او در واقعه کربلا وجود ندارد؛ بلکه برخى متأخّران، درگذشت او را قبل از واقعه کربلا دانسته اند.[۵]
علت اینکه آن حضرت به علی اکبر (بزرگتر) مشهور شده است آن است که امام علی بن الحسین علیه السلام معروف به امام سجاد علیه السلام فرزند دیگر امام حسین علیه السلام همنام او و از او کوچکتر بوده است. ابو الفرج، در مقاتل الطالبیین خود، نقل کرده که یزید به امام زین العابدین علیه السلام گفت: نامت چیست؟ ایشان به او پاسخ داد: «على». یزید گفت: مگر على را خدا نکشت؟ فرمود: «برادر بزرگ ترى به نام على داشتم که شما او را کشتید.»[۶]
على اکبر علیه السلام در شکل و شمایل و خلق و خو، شبیه ترین مردم به رسول خدا (صلى الله علیه و آله) بود و منش و رفتارش، اخلاق پیامبر (صلى الله علیه و آله) را در خاطره ها زنده مى کرد و هرگاه اهل بیت علیهم السلام مشتاق دیدار جدشان رسول اللَّه (صلى الله علیه و آله) مى شدند، به چهره او مى نگریستند.
در روایتی به نقل از شیخ جعفر شوشتری در کتاب خصائص الحسینیه آمده است: در روز عاشورا، اباعبدالله الحسین هنگامی که علی اکبر را به میدان می فرستاد، به لشگر خطاب کرد و فرمود: "یا قوم، هولاءِ قد برز علیهم غلام، اَشبهُ الناس خَلقاً و خُلقاً و منطقاً برسول الله..." ای قوم، شما شاهد باشید، پسری را به میدان می فرستم، که شبیه ترین مردم از نظر خلق و خوی و منطق به رسول الله (ص) است، بدانید هر زمان ما دلمان برای رسول الله(ص) تنگ می شد نگاه به وجه این پسر می کردیم.
معاویه، او را شایسته ترین فرد براى خلافت مى دانست و او را چنین توصیف کرد: «شایسته ترین فرد براى این کار (خلافت)، على بن الحسین بن على است. جدّش پیامبر خدا صلى الله علیه و آله است و دلیرى بنى هاشم، سخاوت بنى امیه و فخر ثقیف را دارد». البتّه این سخن معاویه، در واقع، یک موضعگیرى سیاسى، به منظور نفى خلافت از خاندان رسالت است، نه این که واقعا او خلافت را حقّ على اکبر مى دانسته است.
علی‌اکبر فرزند امام حسین(ع) و لیلی بنت ابی‌مرة است.[یادداشت ۱][۱] او در زمان خلافت عثمان (خلافت: ۲۳ یا ۲۴-۳۵ق) به دنیا آمد.[۲] تاریخ دقیق تولد علی‌اکبر مشخص نیست؛[۳] با این حال در مقتل مقرم، تاریخ تولد او یازدهم شعبان سال ۳۳ق ذکر شده است.[۴] ازاین‌رو در تقویم جمهوری اسلامی ایران، ۱۱ شعبان به عنوان روز ولادتش، روز جوان نامگذاری شده است.[۵] سن او در هنگام شهادت، ۱۸، ۲۳ و ۲۵ نقل شده است.[۶] برخی محققان سن او را ۲۵[۷] و بعضی ۲۸ سال[۸] دانسته‌اند. در مقتل مقرم سن علی‌اکبر ۲۷ سال ذکر شده است.[۹]
کنیه‌اش ابوالحسن است.[۱۰] بیشتر منابع قدیمی او را علی‌اکبر نام نهاده‌اند؛[۱۱] تا از برادرش امام سجاد(ع)، متمایز شود؛[۱۲] اما برخی همچون شیخ مفید[۱۳] و فضل بن حسن طبرسی[۱۴] لقبش را اصغر گفته و اکبر را لقب امام سجاد(ع) دانسته‌اند. برخی از نسب‌شناسان و تاریخ‌دانان، علی‌اکبر را بزرگترین فرزند امام حسین(ع) دانسته‌اند.[۱۵]
محمد بن یعقوب کلینی حدیثی از امام رضا(ع) نقل کرده که حکایت از ازدواج علی‌اکبر و داشتن فرزندی به نام حسن دارد؛[۱۶] در مقابل چنان‌که گروهی از نسب‌شناسان گفته‌اند از وی فرزندی نمانده[۱۷] و نسل امام حسین(ع) تنها از طریق امام سجاد(ع) ادامه پیدا کرده است.[۱۸] در یکی از زیارت‌نامه‌ها، چنین به علی‌اکبر سلام داده شده است: «صَلّی الله عَلَیْکَ وَعَلی عِتْرتِکَ وَأهْلِ بَیْتِکَ وَآبائِکَ وَأبْنائِکَ؛ سلام خدا بر تو و بر عترت و اهل بیت تو و پدران و فرزندانت»[۱۹] که نشان از ازدواج و فرزند داشتن اوست.
۳ - لقب
۴ - سن
۵ - وقایع شهادت علی‌اکبر در کربلا
۵.۱ - اولین مبارز بنی‌هاشم
۵.۲ - حمله و رجزخوانی
۵.۳ - امان‌نامه دشمن
۵.۴ - طلب آب از امام حسین
۵.۵ - حمله مجدد به دشمن
۵.۶ - آمار کشته‌های دشمن
۵.۷ - قاتل
۵.۸ - آخرین لحظات عمر
۵.۹ - نفرین امام به قاتلین
۵.۱۰ - گزارش شهادت در زیارت‌نامه
۳.۶ - علاقه امام حسین به علی اکبر
۳.۷ - شباهت به رسول خدا
۳.۷.۱ - خلق
۳.۷.۲ - خلق
۳.۷.۳ - منطق
۳.۸ - اولین شهید هاشمی در کربلا
۳.۹ - نفرین امام حسین بر قاتلین علی اکبر
۳.۱۰ - رجزخوانی حضرت علی اکبر
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: چــــهــــارده مـــعـــصــــوم
