رودخانه ها دره ها

مسیررودخانه ها همیشه مورد توجه کوه نوردان طبیعت دوستان شکارچیان عکاسان نقاشان وحتی عموم مردم بوده است. رودخانه های مشهد از دو رشته کوه بینالودوهزارمسجد و دوکوهستان منفرد به نام کوه ناگهانی وکوه قطارالنگ سرچشمه می گیرد. بینالودیکی از پرآب ترین رشته کوه های کشوراست. بارودخانه های قرینه به این معنی که هر رود خانه ای که دردامنه ی شمالی جریان دارد مانند آن یک رود خانه نیز در دامنه ی جنوبی جاریست. رودخانه های ارداک زشک کارده طرق خور و گلستان نیز از پرآب ترین رودخانه های شهرستان های مشهدوطرقبه شاندیزبه شمار می رود. تقریباکلیه رودخانه های دائمی وفصلی شهرستان مشهدبه کشف رود می ریزد. دراطراف این رودخانه ها عموماباغات میوه وجودداردوکمترپوشش جنگلی وطبیعی به چشم می خورد.

دربسیاری ازنقاط خراسان به زبان کردی به دره زو می گویندکه جمع آن زاوین است.

کشف رود: 5کیلومتری شرق مشهد مسیرهای دسترسی به این رودخانه عبارتنداز: پل کشف رود در شهرتوس پل التیمور درخیابان پنج تن و پل شاهی در اوایل جاده ی کلات. کشف رود مهم ترین رودخانه درحوزه ی آبریزدشت مشهدبوده که باشیب متوسط 5% درخط القعر رشته کوه های هزارمسجدوبینالود به طول 290 کیلومترازشمال غرب به سمت جنوب شرق جریان دارد. قسمت اعظم این رودخانه درشهرستان مشهد قراردارد و در پل خاتون سرخس به هریرود می ریزد و به نام تجن وارد ترکمنستان می شود. چون محل تجمع آب بوده مردم توس آن رابه عنوان دریا می ساختند و خیابانی که به آن منتهی می شده در مشهد به نام خیابان دریا مشهوراست. چندین پل تاریخی ازجمله پل شاهی پل کشف رود و پل خاتون برروی آن بسته شده است. کشف به معنی لاک پشت است. این رودخانه فاقد آب دائمی بوده و در گذشته خشک رود نامیده می شد و قسمتی ازجاده ی ابریشم به شمارمی رفته است. پس ازیک بارندگی شدیدامواج این رودخانه خروشان شده وظاهرهولناکی پیدامی کند.بسترخشک این رودبه ثبت آثارملی رسیده است.هم چنین جزومناطق حفاظت شده ی محیط زیست نیزبه شمارمی رود.

رودخانه ی دولت آباد: 30 کیلومتری شمال غرب مشهد شاندیز جاده ی گراخک به گلمکان دهستان دولت آباد. این رودخانه ازدامنه های شمالی قله ی شیرباددررشته کوه بینالودسرچشمه گرفته سپس واردسرحدچناران ودهستان دولت آباد شده و درباغات و مزارع محومی گردد درصورت بارندگی زیادسر ریز آن به کشف رود می ریزد.

رودخانه ی زشک: 30 کیلومتری شمال غرب مشهد شاندیز روستای زشک این رودخانه که یکی ازپرآب ترین رودخانه های مشهدبه شمارمی رود از ارتفاعات رشته کوه بینالودسرچشمه گرفته وبه طول 30 کیلومتر به کشف رودمی ریزد. این رودخانه دوشاخه ی اصلی به نام های رودخانه ی بزرگ ورودخانه ی کوچک دارد.که درچشمه قل قلی به هم می پیونددوازروستای زشک وشهر شاندیزوروستای ارچنگ وسرآسیاب عبورکرده وپشت بندسرآسیاب متوقف می شود. رودخانه ی زشک ازمسیرهای عمومی کوه پیمایی بوده و تا نقاط خواستگاه آب یعنی گردنه ی استقامت ماشین رواست. ازادامه ی راه ماشین رومی توان به خورنیشابوررفت. مسیراین رودخانه درمواقع بالندگی نا امن بوده وسابقه ی سیل ویرانگری دارد.

رودخانه ی ده بار: 20 کیلومتری غرب مشهد طرقبه به طرف عنبران سمت چپ رستوران گنجعلی خان جاده ی طرقدر روستای ده بار. این رودخانه ازارتفاعات قله ی ده بارسرچشمه می گیرد و باعبور از کلاته آهن به بندگلستان می ریزد. این رودخانه ازمسیرهای پرتردد دره نوردی درمشهدبه شمار می رود.

رودخانه ی کنگ: 27کیلومتری شمال غرب مشهد طرقبه جاده ی نغندر روستای کنگ . این رودخانه ازارتفاعات 2600متری ثله ی فلسکه دررشته کوه بینالودسرچشمه گرفته ودوشاخه ی اصلی رودخانه ی بزرگ ورودخانه ی کوچک دارد و باشیب متوسط 7% ضمن عبور از روستای نغندر در باغات محوشده و در آبسال به کشف رودمی ریزد. چون رودخانه تاکیلومترهادرکنارراه آسفالته جریان دارددرفصول مختلف سال ازشکوفه باران بهاروییلاق تابستان تابرگ یزان پاییزوچشم اندازهای زمستان مسیرزیبایی رابه وجودمی آورد.

رودخانه ی جاغرق: 12کیلومتری غرب مشهد طرقبه روستای جاغرق. این رودخانه ازارتفاعات قله ی فلسکه وقله ی ده باردر رشته کوه بینالود سرچشمه می گیرد و باعبور از بندگلستان به طرقبه می ریزد. رودخانه ی جاغرق به طول 25کیلومترازمسیرهای پرازدحام دره نوردی به شمارمی رود. روستای ییلاقی کردینه وچشمه طلا درامتداداین رودخانه قراردارد.

رودخانه ی مایان: 17کیلومتری غرب مشهدجاده ی طرقبه روستای گلستان جاده ی ازغد روستای مایان. این رودخانه ازارتفاعات بینالودسرچشمه گرفته روستاهای ازغد مایان علیا مایان وسطی(درباغ)مایان سفلی رادرنوردیده وبه بنگلستان می ریزد.این رودخانه ادامه ی رودخانه ی ازغداست که باورودبه سرحدروستاهای مایان به این نام خوانده می شود.

رودخانه ی گلستان: 4کیلومتری شمال غرب مشهد جاده ی طرقبه روستای گلستان . این رودخانه ازبه هم پیوستن سه رودخانه ی مایان جاغرق و ده بارکه درروستای حصار به هم می رسند تشکیل شده است. این رودخانه درپشت بندگلستان متوقف می گردد. حدفاصل آن تاوکیل آباد تفرجگاه بسیارزیبایی بوده که درتصرف منطقه ی نظامی درآمده است.

رودخانه ازغد: 25 کیلومتری شمال غرب مشهدجاده ی طرقبه روستای گلستان جاده ی ازغد روستای ازغد. این رودخانه ازارتفاعات شمالی کوه فلسکه دررشته کوه بینالودسرچشمه گرفته و به بندگلستان می ریزد. رودخانه ی ازغدباورودبه سرحدروستای مایان رودخانه ی مایان نامیده می شود.

رودخانه ی طرق: 15 کیلومتری جنوب مشهد انتهای سیدی جاده ی مغان بعد از گردنه ها. این رودخانه از رشته کوه بینالود و آبریزجنوبی کوه های خلج سرچشمه گرفته و به سدطرق می ریزد.

رودخانه ی شلگرد: 12کیلومتری جنوب مشهد انتهای سیدی جاده ی مغان روستای شلگرد. این رودخانه ازرشته کوه بینالودوآبریزجنوبی کوه های خلج سرچشمه گرفته وازطریق تونل انحرافی شلگردواردرودخانه ی طرق شده وبه سدطرق می ریزد. مسیرآن شامل حوضچه های گرانیتی زیباوعمیقی موسوم به تفرجگاه هفت حوض است. درمسیرآن چشمه ی کتیبه ی خلج پیست های سنگ نوردی مانند:کتیبه وتنوره ی خلج قراردارد. با انتقال آب این رودخانه ازطریق تونل انحرافی به رودخانه ی طرق اززیبایی هفت حوض کاسته شده است.

رودخانه ی پینه ور: 15کیلومتری غرب مشهد طرقبه روستای گلستان جاده ی ازغد خروجی فرعی سمت راست. این رودخانه از دامنه های شمالی رشته کوه بینالود سرچشمه گرفته وبه بندگلستان می ریزد.

رودخانه ی بزوشک: 65کیلومتری جنوب مشهد. این رودخانه ازارتفاعات شرقی بینالودسرچشمه گرفته وباعبورازروستای عارفی به کشف رودمی ریزد.جریان آب این رودخانه فصلی است.

رودخانه مغان: 28کیلومتری جنوب مشهد انتهای سیدی جاده ی مغان. این رودخانه ازرشته کوه بینالودسرچشمه می گیردوباعبورازروستاهای خانرود و اردمه به سدطرق ودرنهایت به کشف رود می ریزد.

رودخانه ی مجد: 27کیلومتری جنوب غرب مشهد انتهای سیدی جاده ی مغان بعدازتقاطع پرنواز سمت راست جاده ی مجد سمت راست روستای مجد.این رودخانه ازکوه درخت جوز دررشته کوه بینالود سرچشمه گرفته و باعبور از روستاهای مجد تجر سربرج وکرتیون به سدطرق می ریزد.

رودخانه ی بساروج(باش ساروق): 15کیلومتری جنوب مشهد جاده ی قدیم نیشابور جاده ی ده غیبی سمت چپ جاده ی آغنج روستای بساروج.این رودخانه فصلی بوده وفقط درماه های پرباران جریان دارد. این رودخانه ازشرق بینالودسرچشمه گرفته وبه کشف رودمی ریزد.

رودخانه ی سیج: 54کیلومتری شمال مشهد جاده ی کلات جاده ی کارده جاده ی آل روستای سیج. این رودخانه ازارتفاعات سیج وپایین دست بلغور در رشته کوه هزارمسجدسرچشمه گرفته وبه سدکارده می ریزد.

رودخانه جنگ: 60 کیلومتری شمال مشهد جاده ی کلات جاده ی کارده جاده ی مارشک جاده ی سیج رودخانه ی حدفاصل پنمنه تامارشک. ازارتفاعات هزارمسجددرناحیه ی روستای کریم آبادسرچشمه گرفته وباعبورازروستای مارشک وجنگ به رودخانه کارده می ریزد.

رودخانه ی آغنج: 40 کیلومتری جنوب مشهد جاده ی قدیم نیشابور جاده ی ده غیبی قبل ازروستاسمت چپ جاده ی بساروج روستای آغنج. این رودخانه فصلی ازآخرین نقاط شرقی رشته کوه بینالود سزچشمه گرفته و باعبور از رباط خاکستری و بیدک قبل از رسیدن به جیم آباد محومی شود. چمن زارهای روییده دردامنه های گرانیتی این نواحی درفصل بهار جلوه ی خاصی دارد.

رودخانه ی استاج: 45کیلومتری جنوب مشهد جاده ی نیشابور انتهای آزادراه باغچه (سردار شوشتری) شهرملک آباد جاده ی بزوشک روستای استاج. این رودخانه ازآخرین نقطه ی جنوب شرق رشته کوه بینالودسرچشمه گرفته وازحوالی ملک آباد وامان آبادبه طرف کشف رودسرازیرشده ودرباغات ومزارع محومی گردد.این رودخانه فصلی است.

رودخانه ی ابرش: 60 کیلومتری جنوب غرب مشهد جاده ی نیشابور بعدازشهرملک آباد نرسیده به اوارشک سمت راست روستای ابرش. این رودخانه ازارتفاعات جنوب غرب رشته کوه بینالود سرچشمه گرفته وباعبورازروستای ابرش درمیان باغات ومزارع محومی گردد.

رودخانه ی فرزنی: 55کیلومتری جنوبی مشهد نیشابورکیلومتر10 جنوب غرب شهرملک آباد روستای فرزنی. این رودخانه ازارتفاعات کوه قطارالنگ درناحیه روستای امیرآبادسرچشمه گرفته . باعبورازروستای فرزنی به طرف دهستان باغچه سرازیرشده ودرمیان باغات ومزارع محومی گردد.جریان این رودخانه فصلی است.

رودخانه ی کج النگ: 75کیلومتری جنوب غرب مشهد جاده ی تربت حیدریه شرق روستای رباط سفید. این رودخانه ازارتفاعات قطار النگ سرچشمه می گیردوباعبورازرباط سفیدوبازه هوربه سلطان آبادنمک می ریزد.جریان این رودخانه فصلی است.

رودخانه ی اسلام قلعه: 50 کیلومتری جنوب مشهد جاده ی تربت حیدریه روستای اسلام قلعه. این رودخانه ازارتفاعات قطارالنگ سرچشمه می گیردوبه سمت شمال غرب به طرف معصوم آباد و صید آباد سرازیرمی شود.جریان این رودخانه فصلی است.

رودخانه ی کارده: 50 کیلومتری شمال مشهد جاده ی کلات جاده ی کارده جاده ی سیج. این رودخانه به عنوان یکی ازپرآب ترین رودخانه های مشهدازارتفاعات رشته کوه هزارمسجدسرچشمه گرفته و پس ازتوقف درپشت سدکارده درباغات روستاهای رضوان واندروخ محومی گردد. درصورت رهاسازی آب ازپشت سدکارده به کشف رودمی ریزد. آبریزکلیه ی روستاهای خرکت بلغورمارشک کریم آباد سیج آل جنگ پنمنه و ریزابه های گوش گوش آباد بهره دره ی انجیروزوقلعه به این رودخانه می ریزد. این رودخانه 66کیلومتر طول داردوآبدهی سالانه ی آن درایستگاه اندروخ 33میلیون مترمکعب می باشد.

رودخانه ی چهل من سنگ : 60 کیلومتری جنوب شرق مشهد جاده ی سرخس بعدازآبروان سمت راست جاده ی اره جنوب روستای نریمانی روستای چهل من سنگ(چلمه سنگ).این رودخانه ازکوه ناگهانی درارتفاعات روستای چهل من سنگ سرچشمه گرفته باعبورازروستاهای نریمانی وسرباغ درروستای چاهک جاده ی سرخس راقطع وبعدازروستای کله چشمه به کشف رودمی ریزد. این رودخانه فصلی بوده وفقط درماه های پرباران جریان دارد.

رودخانه ی ده سرخ: 50کیلومتری شمال مشهد جاده ی کلات جاده ی کارده بعدازپاسگاه سمت راست جاده ی حسین آباد روستای ده سرخ. این رودخانه ازدامنه های قله ی دکل (قدسلطانی)دررشته کوه هزارمسجدسرچشمه می گیردوباعبورازروستای ده سرخ وقزل قیه ومعین آباد به طرف جنوب سرازیرمی گردد.این رودخانه فقط دربالادست دارای آب دائمی است.

رودخانه ی درمیان بام: 70 کیلومتری شمال مشهد جاده ی کلات جاده ی کارده جاده ی مارشک جاده ی درمیان بام. این رودخانه ازجنوب شرقی قله ی هزارمسجدفاصله گرفته وباعبورازروستای درمیان بام وروستای آبقدبه سد ارداک می ریزد.

رودخانه ی خور: 60کیلومتری شمال شرق مشهد جاده ی کلات قبل ازقله ی دکل سمت چپ جاده ی خور گردنه ی صندوق شکن. این رودخانه ازدامنه های شمال شرقی قله های مشرف به سیج وآل دررشته کوه هزارمسجدسرچشمه گرفته ودرحوالی تقاطع جاده ی کلات بارودخانه ی قزلق یکی شده وضمن عبورازروستاهای امیرآباد تقی آباد سرجنگل صندوق شکن وچهچهه به سمت خاک ترکمنستان سرازیرمی شود. رودخانه ی خوردرطول رشته کوه واقع شده وباهشتادکیلومتر طول یکی از طولانی ترین رودخانه های شهرستان مشهدبه شمارمی رودکه مانند کشف رودازشمال غرب به جهت جنوب شرق جریان دارد و پذیرای مسافران جاده ی کلات است.

رودخانه ی گیامی: 70کیلومتری جنوب شرق مشهد جاده ی سرخس بعدازآبروان سمت راست جاده ی اره روستای گیامی. این رودخانه ازکوه ناگهانی سرچشمه گرفته وباعبوراز روستاهای حسین آباد نریمانی وسرباغ جاده ی سرخس راقطع کرده وبه کشف رود می ریزد.این رودخانه جریان دائمی ندارد.

رودخانه ی قزلق: 50کیلومتری شمال شرق مشهد جاده ی کلات بعدازقله ی دکل سمت راست جاده. درآن درختان بید به وفوردیده می شود.آبریزآن به رودخانه ی خور ریخته با ریزابه آبگرم یکی شده وباعبورازروستاهای امیرآباد تقی آباد سرجنگل صندوق شکن وچهچهه واردترکمنستان می شود.

رودخانه ی گاوبرج: 60کیلومتری جنوب شرق مشهد جاده ی سرخس بعدازآبروان تقاطع قلعه نو جاده ی جرخشک. این رودخانه ازارتفاعات کوه دال ورزمگاه سرچشمه گرفته وباعبورازکلاته منار گاوبرج خارزار شورک ملکی وچهارگنبدبه کشف رودمی ریزد. این رودخانه درارتفاعات جریان دائمی دارد.

رودخانه ی میامی: 42کیومتری شرق مشهد جاده ی سرخس شهررضویه روستای میامی. این رودخانه ازکوه های قره داغ درجنوب شرق رشته کوه هزارمسجدسرچشمه گرفته وازنزدیک تخت نوروزومیامی عبورکرده ودرحوالی شادیشه به کشف رودمی ریزد. این رودخانه حدود25کیلومترطول داردوفقط درارتفاعات دارای جریان دائمی آب است.

رودخانه ی تبادکان: 40 کیلومتری شمال شرق مشهد انتهای جاده ی سیمان عبورازکارخانه ی سیمان شرق جاده ی جغری قبل ازروستای جغری سمت راست روستای تبادکان. این رودخانه ازارتفاعات روستای تبادکان در رشته کوه هزارمسجدسرچشمه گرفته وباعبورازروستای تبادکان احمدآباد مهرآبادوشرشر به کشف رود می ریزد. فاقدجریان دائمی بوده ودرفصول پرباران جریان دارد.

رودخانه ی هندل آباد: 35 کیلومتری شمال مشهد ال تیمور جاده ی مرغان بعدازروستای احمدآباد روستای هندل آباد. این رودخانه ازارتفاعات جنوب تونل جاده ی کلات دررشته کوه هزار مسجد سرچشمه گرفته وباعبورازروستاهای ماهنساوقاسم آبادبه کشف رود می ریزد. این رودخانه فقط درفصول پرباران جریان دارد.

رودخانه ی چاه سلیمان: 60 کیلومتری شمال شرق مشهد ال تیمور جاده ی امرغان بعدازروستاهای احمدآبادوهندل آباد روستای چاه سلیمان. این رودخانه ازارتفاعات جنوب غرب هزارمسجدسرچشمه گرفته وازشرق روستای هندل آبادباعبورازروستای سروک درکلاته سروک درکلاته میرزاجان به کشف رودمی ریزد. این رودخانه فصلی بوده وجریان آب دائمی ندارد.

رودخانه ی محسن آباد: 60 کیلومتری شمال شرق مشهد جاده ی سرخس شهررضویه جاده ی میامی بعدازروستای میامی 12کیلومتر به طرف شمال شرق روستای محسن آباد. این رودخانه ازارتفاعات شمال شرق میامی سرچشمه گرفته به سمت جنوب جریان می یابد بارودخانه چاه سلیمان یکی شده ودرکلاته میرزاجان به کشف رودمی ریزد.این رودخانه فصلی است.

رودخانه ی امرودک: 80 کیلومتری شمال مشهد کیلومتر 10 جاده ی سنتوسمت راست به طرف شهرتوس پل کشف رود جاده ی آبقد روستای امردوک. این رودخانه یکی ازپرآب ترین رودخانه های مشهدبوده که ازجنوب قله ی هزارمسجدسرچشمه می گیردوباعبورازروستاهای امردوک تلغورومیان مرغ به سدارداک می ریزد.سرچشمه های این رودخانه عبارتنداز:زو کرتان زوکرکان زوپیمانه زوقاطرقی زوگیومیه زومیرشکار زوکمریخدان زوچهاردار و زوشاه قاسم.

https://www.hotelghasr.com/Contents.aspx?Module=introducingMashhad&PId=8619