وقایع ماه ربیع‌الاول سومین ماه سال هجری قمری
ربیع از ماده «ربع» و معنای اصلی این ماده به عدد چهار بازمی‌گردد و عرب به فصل بهار که یک چهارم سال است، ربیع گفته است. از آنجا که ماه ربیع الاول و ربیع الآخر در آغاز این فصل جای گرفته اند به نام این فصل موسوم شده اند.[۱] مسعودی می‌نویسد: سالی که این نامگذاری انجام شده مقارن با فصل بهار بوده‌است.[۲] و روییدنی‌های زمین در این فصل زیاد بوده است. [۳] . این ماه در بین شیعیان به ماه شادی و سُرور معروف است ولادت پیامبر اکرم. میلاد پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله، ولادت امام صادق ، امام صادق علیه السلام و آغاز امامت حضرت مهدی عج در این ماه واقع شده اند. میرزا جواد آقا ملکی تبریزی در کتاب المراقبات می‌نویسد: این ماه همان‌گونه که از اسم آن پیداست بهار ماه‌ها است، به‌جهت اینکه آثار رحمت خداوند در آن هویداست. در این ماه، ذخایر برکات خداوند و نورهای زیبایی او بر زمین فرود آمده است. زیرا میلاد رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در این ماه است و می‌توان ادعا کرد از اول آفرینش زمین، رحمتی مانند آن بر زمین فرود نیامده است زیرا برتری این رحمت بر سایر رحمت‌های الهی مانند برتری رسول خدا بر سایر مخلوقات است.[۴] .
وقایع ماه ربیع الاول : ولادت "پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله" رسول خدا(ص (۱۷ربیع الاول ۱ع [۶] . ازدواج "حضرت محمدامین صلی الله علیه و آله" با "حضرت خديجه بنت خویلد سلام الله علیها" ، حضرت خدیجه سلام الله علیها مادر حضرت زهرا سلام الله علیها نخستین زنی که مسلمان شد ۱۰ربیع الاول ۲۵ع [۷] . لیلة المبیت و هجرت حضرت محمد صلی الله علیه و آله در اول ربیع الاول سال ۱ ق. لیلة المبیت و هجرت پیامبرصلی الله علیها ۱ ربیع الاول ۱ق [۸] . ولادت امام جعفر صادق علیه السلام ششمین امام شیعیان اثنی‌عشری و پنجمین امام اسماعیلیه ۱۷ ربیع الاول ۸۳ق [۹] . درگذشت سکینه دختر امام حسین علیه السلام در مدینه ۵ ربیع الاول ۱۱۷ق [۱۰] . ورود فاطمه معصومه سلام الله علیها به قم ۲۳ ربیع الاول ۲۰۱ق [۱۱] . شهادت امام حسن عسکری اول ربیع الاول و آغاز امامت امام زمان عجل الله تعالی فرجه طبق نقل علامه مجلسی در زاد المعاد از شیخ طوسی در مصباح [۱۲] . شهادت امام حسن عسکری علیه السلام یازدهمین امام شیعیان اثناعشری ۸ ربیع الاول ۲۶۰ق [۱۳] . آغاز امامت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه ۹ ربیع‌الاول ۲۶۰ق [۱۴] . صلح "امام حسن علیه السلام" و "معاویه" در ۲۵ ربیع‌الاول سال ۴۱ ق. آغاز قیام توابین به رهبری "سلیمان بن صرد خزاعی" در اول ربیع الاول سال ۶۵ ق. قيام مختار در ۱۲ ربیع‌الاول سال ۶۶ ق. میلاد مسعود "امام جعفر صادق علیه السلام" در ۱۷ ربیع الاول سال ۸۳ ق. وفات "حضرت سكينه بنت الحسين" در ۵ ربیع الاول سال ۱۱۷ ق. ورود "حضرت معصومه علیهاالسلام" به شهر مقدس قم در ۲۳ ربیع الاول سال ۲۰۱ ق. شهادت "امام حسن عسکری علیه السلام" و آغاز غیبت صغری "امام زمان عجل الله تعالی فرجه" در اول یا ۸ ربیع‌الاول سال ۲۶۰ ق.
روز اول ربیع‌الاول: علما گفته اند مستحب است به شکرانه هجرت موفقیت آمیز رسول خدا صلى الله علیه وآله، این روز را روزه بگیرند و صدقه و انفاق و احسان نمایند،[۱] و همچنین زیارت آن بزرگوار، در این روز مناسب است. مرحوم «سید بن طاووس»، دعایى را براى این روز در کتاب اقبال نقل کرده است.[۲] .
روز دوازدهم ربیع‌الاول : در این روز دو رکعت نماز مستحب است که در رکعت اول بعد از سوره حمد، سه مرتبه سوره قل یا ایها الکافرون و در رکعت دوم بعد از حمد، سه مرتبه سوره «توحید» خوانده شود.[۳] .
روز هفدهم ربیع‌الاول: این روز مطابق نظر مشهور علماى امامیه، روز ولادت رسول خدا صلى الله علیه و آله و همچنین ولادت امام صادق علیه السلام است و روز بسیار مبارکى است و داراى اعمالى مى باشد: غسل; به نیت روز هفدهم ربیع الاول.[۴] . روزه; که براى آن فضیلت بسیار نقل شده است، از جمله در روایاتى از ائمه علیهم السلام آمده است: کسى که این روز را روزه بدارد، خداوند براى او ثواب روزه یک سال را مقرر مى فرماید.[۵] . هنگامى كه روز بالا آمد، دو ركعت نماز بجا آورد كه در هر رکعت پس از سوره حمد ده مرتبه سوره قدر و ده مرتبه سوره توحيد بخواند و بعد از سلام در مصلاى خود بنشيند و اين دعا را بخواند: «اللّهمّ انت حىّ لاتموت...». هر كه خواهان است، به زادالمعاد علامه مجلسی مراجعه كند. دادن صدقه، احسان نمودن و خوشحال کردن مؤمنان و به زیارت مشاهد مشرفه رفتن.[۶] . زیارت رسول خدا صلى الله علیه وآله از دور و نزدیک; در روایتى از آن حضرت آمده است: هر کس بعد از وفات من، قبرم را زیارت کند مانند کسى است که به هنگام حیاتم بسوى من هجرت کرده باشد، اگر نمى توانید مرا از نزدیک زیارت کنید، از همان راه دور بسوى من سلام بفرستید.[۷] . زیارت امیرمؤمنان امام علی علیه السلام نیز در این روز مستحب است با همان زیارتى که امام صادق علیه السلام در چنین روزى کنار ضریح شریف آن حضرت وى را زیارت کرد.[۸] . تکریم و بزرگداشت این روز بسیار بجاست؛ مرحوم سید بن طاووس، در اقبال، در تکریم و تعظیم این روز به خاطر ولادت شخص اول عالم امکان و سرور همه ممکنات حضرت نبى اکرم صلى الله علیه وآله سفارش بسیار کرده است.[۹] .
صَفَر رفت و ربیعُ الاَوَّل آمد
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: وقایع ربیع الاول
