ونزوئلا:

مستعمره آمریکا نخواهیم شد

وزیر نفت ونزوئلا اعلام کرد که این کشور همواره در معرض اهداف سلطه‌جویانه واشنگتن بوده است و هرگز بار دیگر مستعمره هیچ امپراتوری یا قدرت خارجی نخواهد شد.

جوان آنلاین: دلسی رودریگز معاون رئیس‌جمهوری و وزیر نفت ونزوئلا در بیانیه‌ای اعلام کرد: اظهارات دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا، «نیّت واقعی» واشنگتن برای تصاحب نفت، زمین و معادن ونزوئلا را آشکار کرد.

وی با رد این ادعا که کاراکاس، دارایی‌های واشنگتن را دزدیده است، افزود: اقدام ترامپ در محاصره ونزوئلا، نقض حقوق بین‌الملل، تجارت آزاد و آزادی کشتیرانی است.

وزیر نفت ونزوئلا تاکید کرد: ترامپ فرض می‌کند که نفت، زمین و معادن ونزوئلا متعلق به اوست و بر این اساس، می‌کوشد با محاصره دریایی، ثروت کشور ما را غارت کند.

رودریگز، اقدام واشنگتن را بخشی از کارزار گسترده دروغ و دستکاری دانست که هدف آن توجیه تصاحب منابع طبیعی ونزوئلاست.

وی با بیان اینکه کاراکاس همواره در معرض اهداف سلطه‌جویانه واشنگتن بوده است، گفت: ونزوئلا هرگز بار دیگر مستعمره هیچ امپراتوری یا قدرت خارجی نخواهد شد.

این مقام ونزوئلایی اعلام کرد: کاراکاس حقوق خود برای حفظ حاکمیت بر منابع طبیعی و آزادی تجارت و کشتیرانی در کارائیب و فراتر از آن را طبق قوانین بین‌المللی، قانون اساسی و منشور سازمان ملل پیگیری خواهد کرد.

رئیس جمهوری آمریکا روز سه شنبه از محاصره کامل دریایی ونزوئلا خبر داد و همه نفتکش‌های حامل نفت این کشو را در معرض توقیف اعلام کرد.

موضوع هسته‌ای ایران راه حل نظامی ندارد/ سه کشور اروپایی با اقدام خود راه دیپلماسی را سخت‌تر کردند

سید عباس عراقچی در مصاحبه با شبکه الجزیره گفت: جنگ روانی ادامه دارد، اما تکرار جنگِ شکست‌خورده عاقلانه نیست؛ ایران آماده دفاع است و دیپلماسی را رها نکرده است.

تشویق آشوب در ایران، سرکوب در امریکا

جوان آنلاین: تحولات پس از ناکامی امریکا و رژیم صهیونیستی در جنگ ۱۲روزه علیه جمهوری اسلامی ایران، بار دیگر نشان داد که میدان تقابل، صرفاً نظامی نیست و بلافاصله به عرصه جنگ شناختی و رسانه‌ای منتقل می‌شود. در این چارچوب، راهبرد اصلی غرب و متحدانش، ایجاد شکاف اجتماعی، تضعیف انسجام ملی و القای بی‌ثباتی از درون بوده است؛ راهبردی که هم‌زمان در دو جغرافیا و با دو رفتار کاملاً متضاد دنبال می‌شود.

رهبر انقلاب در جمع دست‌اندرکاران کنگره بزرگداشت ۵۵۸۰ شهید استان البرز:

با همه سختی‌ها و تنگدستی‌‌ها نقاط مثبت فراوانی داریم

بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار دست‌اندرکاران کنگره بزرگداشت ۵۵۸۰ شهید استان البرز در محل برگزاری این همایش در کرج منتشر شد.
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای در این دیدار، یکی از کارهای مهم در شرایط کنونی را انتقال انگیزه‌ها و ارزش‌های دوران دفاع مقدس به نسل جوان دانستند و گفتند: جوان‌های امروز ما جوانان خوبی هستند و به‌رغم امکانات پیشرفته‌ای که برای انتقال محتوا و مفاهیم مختلف به ذهن آنان وجود دارد اما توانسته‌اند هویت دینی خود را حفظ کنند و باید از این بستر جهت تبیین و انتقال هنرمندانه ارزش‌ها به جوانان استفاده کرد.

دام سکوهای آنلاین فروش طلا برای سرمایه‌های مردم

درس ونزوئلا!(یادداشت روز)

اخبار ویژه

ترور دانشمند هسته‌ای آمریکا در خانه‌اش رسانه عبری: او صهیونیست و حامی اسرائیل بود

هر واحد خون اهدایی جان 3 نفر را نجات می‌دهد

اشتراک‌نظر ایران و روسیه در مقابله با تحریم‌ها و اقدامات یکجانبه

اسرائیل از مهار عملیات اطلاعاتی ایران عاجز است

طرح ترافیکی زمستان ۱۴۰۴ در جاده‌های سراسر کشور آغاز شد

فرماندهان قرارگاه مشترک پدافند هوائی خاتم‌الانبیا(ص) و نیروی هوائی ارتش منصوب شدند

استاد دانشگاه و مبارز سنگرهای انقلاب

زنِ چند بُعدی در خانه و جامعه پاسخی به دوگانه‌سازی غـربی

سیمای جوان و جوانی در آموزه‌های دینی

چگونـه اتحادیـه اروپـا مقابل تـرامپ شکست خورد؟

برف و باران در راه کشور/ کاهش دمای هوا طی اوایل هفته آینده

رییس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا از بارش برف و باران و کاهش دما خبر داد.

زمان مطالعه: ۱ دقیقه

صادق ضیاییان درباره شرایط جوی کشور اظهار کرد: امروز، پنج‌شنبه (۲۷ آذر) در جنوب و بخش‌هایی از جنوب شرق، مرکز، جنوب غرب، دامنه‌ها و ارتفاعات زاگرس مرکزی، رگبار و رعدوبرق و در مناطق کوهستانی و سردسیر نیز برف پیش‌بینی می‌شود. همچنین در برخی مناطق استان‌های ساحلی دریای خزر، شمال شرق، دامنه و ارتفاعات البرز مرکز و شرقی، بارش پراکنده باران و برف پیش‌بینی می‌شود.

وی درباره وضعیت جوی آخرین روز هفته گفت: جمعه (۲۸ آذر) بارش در این مناطق ادامه دارد و در شرق و شمال شرق کشور بارش برف رخ می‌دهد.

رییس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا توضیح داد: امروز (۲۷ آذر) در فارس، نیمه جنوبی کرمان، بوشهر، نوار جنوبی خوزستان، هرمزگان و جزایر واقع در خلیج فارس و همچنین فردا (جمعه، ۲۸ آذر) در نیمه جنوبی کرمان، هرمزگان و جزایر واقع در تنگه هرمز بارش شدت خواهد داشت.

ضیاییان اظهار کرد: شنبه (۲۹ آذر) در شمال شرق و برخی مناطق شرق، جنوب شرق، جنوب و مرکز کشور بارش رخ می‌دهد. یکشنبه (۳۰ آذر) در برخی مناطق شمال شرق کشور بارش پراکنده پیش بینی می‌شود.

او گفت: امروز در نوار شرقی و جمعه در بخش‌هایی از شمال شرق و جنوب شرق و همچنین شنبه و یکشنبه در برخی مناطق شرق و جنوب شرق کشور افزایش سرعت وزش باد پیش‌بینی می‌شود. همچنین از جمعه تا یکشنبه در بیشتر مناطق واقع در نیمه شرقی مرکز و استان‌های واقع در دامنه‌های زاگرس دما کاهش می یابد.

ضیاییان درباره وضعیت جوی دریاها گفت: همچنین از امروز تا شنبه، خلیج‌فارس، تنگه هرمز و دریای عمان مواج است.

رییس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا درباره وضعیت جوی تهران طی دو روز آینده نیز اظهار کرد: آسمان تهران، جمعه (۲۸ آذر) نیمه‌ابری تا ابری، وزش باد و از بعدازظهر افزایش وزش باد با حداقل دمای یک و حداکثر دمای ۸ درجه و همچنین شنبه (۲۹ دی)، نیمه‌ابری تا ابری و وزش باد، گاهی افزایش باد و از اواخر وقت کاهش ابر پیش‌بینی می‌شود.

ضیاییان گفت: طی فردا و پس فردا (۲۸ و ۲۹ آذرماه) بندرعباس با دمای ۲۰ درجه سانتیگراد گرم‌ترین و زنجان و شهرکرد با دمای ۷- درجه سانتیگراد به ترتیب طی فردا و پس‌فردا سردترین مراکز استان‌ کشور خواهند بود.

جاده های مسدود خراسان رضوی به هفت محور افزایش یافت

جانشین فرمانده پلیس راه خراسان رضوی گفت:به دلیل وقوع برف و کولاک شدید چهار جاده اصلی دیگر شامگاه چهارشنبه در استان مسدود شد و تعداد محورهای اصلی بسته استان به هفت مسیر افزایش یافت.

زمان مطالعه: ۱ دقیقه

سرهنگ جواد سعیدی یگانه شامگاه چهارشنبه افزود: جاده های بردسکن- سبزوار (مسیر البلاغ)، قوچان به سرولایت و مشهد- کلات از عصر امروز به دلیل وقوع برف و کولاک شدید مسدود اعلام شد.

وی گفت: جاده ترانزیتی قوچان- درگز ومحورهای کاشمر- کوهسرخ- نیشابور، تربت جام - صالح آباد و بزرگراه تربت حیدریه-باغچه به دلیل کولاک شدید و عدم ایمنی کافی ساعتی قبل مسدود اعلام شدند.

جانشین فرمانده پلیس راه خراسان رضوی ادامه داد: همکاران پلیس راه و راهداری با وجود تداوم بارش ها تا بازگشایی این مسیرها به فعالیت ادامه خواهند داد.

هواشناسی خراسان رضوی در خصوص بارش برف از عصر چهارشنبه تا اواخر روز شنبه هفته آینده هشدار نارنجی صادر کرد.

برف همنشینی سکوت و آرامش

برف بسیاری از نقاط کشور را سپیدپوش کرد تا برای لحظاتی ما را از روزمرگی‌ها دور کند و به دنیای نوستالژی‌ها ببرد

تقلای ته‌مانده تروریست‌ها

رژیم‌صهیونیستی و امریکا پس از ناکامی در جنگ ۱۲ روزه و بروز انسجام ملی دست به کار شدند تا جنگ علیه ایران را از زوایای دیگری دنبال

فاطمه بصیری

جوان آنلاین: رژیم‌صهیونیستی و امریکا پس از ناکامی در جنگ ۱۲ روزه و بروز انسجام ملی دست به کار شدند تا جنگ علیه ایران را از زوایای دیگری دنبال کنند. فعال‌سازی کانون‌های تروریستی تجزیه‌طلب‌ها، پهلوی‌ها، منافقین و گروه‌های افراطی در زمان جنگ از اقدامات سخت دشمنان بر ضد انسجام و امنیت ملی کشور بود که بعد از جنگ شتاب گرفت. همزمان با آغاز جنگ ۱۲ روزه، سیا و موساد گروهک‌های تروریستی را سازماندهی کرده بودند که از نقاط مختلف وارد کشور شوند و به عنوان بازوی عملیاتی آنها دست به ترور و خرابکاری بزنند، در حال حاضر نیز آنها با سازماندهی جدید در تدارک دور جدیدتری از خرابکاری و عملیات تروریستی علیه مردم هستند.
ایجاد ناامنی، فروپاشی انسجام ملی، تخریب بازدارندگی و در نهایت تضعیف قدرت داخلی کشور با هدف آنچه امریکا آن را «تسلیم»‌پذیری ایران می‌داند، در دستور کار کاخ‌سفید و موساد قرار دارد. هفته گذشته، چندین اقدام تروریستی در مناطق مرزی و مرکزی منجر به شهادت تعدادی از نیرو‌های نظامی و مردم عادی شد. درگیری‌ها در مناطق مختلفی از استان سیستان‌وبلوچستان مانند شهرستان تفتان، ایرانشهر و همچنین شهرستان فهرج در استان کرمان نشان می‌دهد تروریست‌ها در تدارک برنامه دیگری برای ایجاد ناامنی در کشور هستند. در درگیری عناصر مسلح با نیرو‌های انتظامی در محدوده ایست و بازرسی ورودی شهرستان فهرج در استان کرمان سه نفر از عوامل انتظامی و یک نفر از شهروندان عادی به شهادت رسیدند.

قد علم کردن پوشالی
تروریست‌های اجاره‌ای موساد مستقر در اطراف مرزهای‌کشور در تلاش هستند بعد از تشدید درگیری‌ها در مرز، آن را به داخل هم انتشار دهند. آنچه در استان کرمان روی داد و به شهادت عده‌ای منجر شد، نشان می‌دهد آنها تلاش دارند دامنه فعالیت‌شان را هم از نظر جغرافیایی و هم از نظر عملیاتی گسترده‌تر کنند.
هدف از این کار، تنها گسترش ناامنی و بی‌ثابتی به سراسر کشور نیست، آنها در تلاش هستند قدرت‌نمایی کنند و خود را در ردیف گروه‌های تأثیرگذار و تعیین‌کننده قرار دهند. پیش‌تر هم گروهک‌های تروریستی شرق کشور مانند جیش‌الظلم با تشکیل ائتلافی با عنوان «جبهه مقاومت مردمی» مسیر تازه‌ای برای ترور و ناامنی در کشور تعریف و تلاش کردند با سرپوش گذاشتن به ضعف و ناتوانی و همچنین شکست‌های پی‌درپی، خود را با شوی رسانه‌ای در کشور مطرح کنند.

«ناامنی داخلی» اخلال در بازدارندگی
ایجاد ناآرامی از دو جهت بر بازدارندگی تأثیر می‌گذارد: اول آنکه ناامنی و بلوا، انسجام ملی را به عنوان یکی از ارکان مهم باردارندگی تخریب می‌کند. مورد دوم بر فروکاست توان فکری و دفاعی حاکمیت دلالت دارد، زیرا درگیر کردن قوای حاکمیت با عوامل تهدیدزای داخلی می‌تواند بر تمرکز کشور بر بازدارندگی و بازسازی قدرت نظامی در دوران پساجنگ تأثیر بگذارد و با ایجاد چالش‌های متوالی آن را تضعیف کند. این موضوع زمانی که جرقه‌هایی برای ایجاد آشوب خیابانی زده شود، برجسته‌تر می‌شود. دشمن به دنبال بهانه است تا همسو با فعالیت‌های کانون‌های تروریستی، کانون‌های آشوب وابسته را نیز به حرکت درآورد. آنها می‌کوشند با تحریک مردم و اعتراضات موجود به ویژه در بخش معیشت، بحران امنیتی و اجتماعی تولید و این اعتراضات را سوخت موتور آشوب خود کنند، به این ترتیب که ادغام آشوب‌های خیابانی با فعالیت‌های تروریستی، با انتشار ناامنی و ناآرامی در تمام سطوح جامعه و حاکمیت به بازدارندگی کشور آسیب وارد کند.
از منظر امریکا مرحله پس از تخریب بازدارندگی و تضعیف قدرت درونی، آغاز جنگی فراگیر علیه ایران خواهد بود. این البته همان تکرار طرح‌های نخ‌نماشده قبلی است که با هوشمندی مردم و نیرو‌های امنیتی و نظامی و در نهایت وحدت ملی مهار خواهد شد. همان طور که مقام معظم رهبری همواره با تأکید بر ضرورت حفظ انسجام میان مردم، مسئولان و نیرو‌های مسلح، اتحاد ملی را «سپر پولادین» کشور در برابر تهدیدات داخلی و خارجی توصیف کرده‌اند.

«پلن تکراری» همیشه شکست خواهد خورد
فارغ از گروه‌های نام‌آشنای تروریستی، حمایت تمام‌قد پهلوی از تجاوز و جنایات رژیم‌صهیونیستی در حق مردم ایران و دادن فراخوان در دوران جنگ و پس از آن، درست همسو با جنایات گروهک‌های تروریستی برای مبارزه با ایران، این گزاره را تأیید می‌کند که تمامی جریان‌های برانداز کنونی ایران، تروریست‌هایی هماهنگ‌شده هستند، حتی اگر با این نام کمتر خوانده شده باشند.
به هر حال، فعالیت‌های گروه‌های تروریستی در داخل کشور چه از طریق راه‌اندازی آشوب‌های خونین و دادن بیانیه‌های متعدد از سوی سلطنت‌طلبان باشد و چه از طریق اقدامات مسلحانه گروه‌های دیگر تروریستی دنبال شود، همچون سال‌های گذشته محکوم به شکست خواهد بود.
این شکست از جنبه‌های مختلفی صورت می‌گیرد. مورد اول به ماهیت وجودی گروه‌های تروریستی و عدم‌مقبولیت آنها نزد مردم برمی‌گردد. تجربه شکست‌های متعدد آنها به همگان ثابت کرده است آنها فاقد پایگاه اجتماعی، توان و ظرفیت درونی برای مقابله با ایران و همچنین فاقد اتحاد و برنامه مشترک و صرفاً متکی بر حمایت‌های خارجی و آشوبگری هستند، به همین دلایل بود که در جریان فتنه ۱۴۰۱ برخی اپوزیسیون خارج از کشور، تجزیه‌طلبان، سلطنت‌طلبان و تروریست‌ها با نمایش ائتلاف و با مشارکت رضا ربع پهلوی، شوی تبلیغاتی راه انداختند، اما خیلی زود از درون فروپاشیدند.
در طول جنگ ۱۲ روزه هم با وجود آنکه سلطنت‌طلبان به طور فشرده با فراخوان‌های متعدد تلاش می‌کردند ناآرامی را از داخل کلید بزنند، اما عدم‌استقبال مردم و انسجام آنها این توطئه را به مرز نابودی کشاند و شکستی دیگر را در پرونده آنها ثبت کرد.
علاوه بر مورد فوق، هوشیاری نیرو‌های امنیتی و مسلح ایران، مانعی برای پیشرفت عملیاتی آنها خواهد بود. نیرو‌های مسلح با اشراف اطلاعاتی کامل، کوچک‌ترین تحرکی از گروه‌های تروریستی را تحت نظر دارند و در صورت بروز تهدیدی دیگر پاسخ قاطع خواهند داد، در واقع بیش از آنکه اقدامات‌آن‌ها عملیاتی شود، با ضربه توانمند نیرو‌های انتظامی و امنیتی مانند گذشته زمینگیر خواهند شد.
مورد سوم هم به تکراری بودن راهبرد و پروژه‌های موساد و امریکا برمی‌گردد. تجهیز و حمایت‌های همه‌جانبه از گروهک‌های تروریستی، حملات پراکنده مسلحانه و تروریستی علیه مردم و حتی ایجاد اغتشاش و ناآرامی از داخل با بهانه‌های مختلف همواره برنامه ضدایرانی امریکا و رژیم‌صهیونیستی از ابتدای انقلاب بوده است. گرچه این اقدامات ضدامنیتی از نظر مبدأ پیدایش، از ابتدای انقلاب باهم متفاوت بوده، اما از نظر محتوا، عملکرد و نتیجه همواره یکسان بوده و با عدم‌استقبال مردمی به شکست منجر شده است، به همین ترتیب این اقدامات مسلحانه بیش از اینکه موقعیتی جدید برای تروریست‌ها و پدران معنوی آنها (امریکا و رژیم‌صهیونیستی) رقم بزند، نشانه‌ای از بن‌بست فکری و فقدان راهبرد علیه جمهوری اسلامی است.

· فوری| زلزله نسبتا شدید در کرمان

· اطلاعات۱ دقيقه پيش

· زمان قرعه‌کشی فروش ایران خودرو اعلام شد / شانس برنده شدن کدام خودرو بیشتر است؟

· اقتصاد آنلاین۱ دقيقه پيش

· تکلیف قیمت آجیل و شیرینی یلدا ۱۴۰۴ روشن شد / بالاتر از این قیمت ها نخرید

· خودرویک۱ دقيقه پيش

· قبول استعفای رئیس فدراسیون ورزش‌های ناشنوایان/ شنبه؛ معرفی سرپرست

· خبرگزاری تسنیم۲ دقيقه پيش

· قیمت میوه‌های یلدایی اعلام شد/ هر کیلو هنداونه چند؟

· دنیای اقتصاد۲ دقيقه پيش

· بازیگر سینما: از مردم ایران به خاطر لخت شدنم عذرخواهی می‌کنم + ویدئو

· همشهری آنلاین۲ دقيقه پيش

· مکاتبه فراکسیون اصناف با قالیباف درباره مشکلات کسب‌وکارهای خُرد در سامانه مؤدیان

· خبرگزاری تسنیم۲ دقيقه پيش

· آغاز فرآیند انتخابات هفتمین دوره شوراهای اسلامی شهر از امروز

· خبرگزاری تسنیم۲ دقيقه پيش

· کارت سوخت با آیین نامه انتقال سهمیه به کارت بانکی حذف نمی‌شود

· دنیای اقتصاد۵ دقيقه پيش

· خانواده ترامپ از حضور در کاخ سفید چقدر به جیب زدند؟

· دنیای اقتصاد۶ دقيقه پيش

· گیاه سواحل برزیل درد مفاصل را تسکین می‌دهد

· بهداشت نیوز۶ دقيقه پيش

· پیامی شوکه کننده بر روی گوشی‌های موبایل صهیونیست‌ها/ از همکاری شما با سازمان‌های اطلاعاتی ایران خوشحال می‌شویم!

· مشرق نیوز۶ دقيقه پيش

· روایت روحانی اصلاح طلب از جلسه سیاسیون با پزشکیان/ گفتم حناق میگیرم اگر در مورد فیلترینگ حرف نزنم/ پزشکیان گفت ما که مذاکره میکردیم اما...

· اقتصاد نیوز۷ دقيقه پيش

· تلاش انگلیس برای تغییر مالکیت جزایر سه گانه ایران

· افکار نیوز۷ دقيقه پيش

· هزینه هر جلسه شورای شهر ۷ میلیارد تومان است/ نطق انتخاباتی در صحن ممنوع

· مشرق نیوز٩ دقيقه پيش

· آخرین وضعیت سامان فلاح؛ مدافع کلیدی استقلال به بازی بعدی می‌رسد؟

· خبرورزشی٩ دقيقه پيش

· نامه کمیسیون عمران به رئیس‌جمهور جهت فعال‌سازی فوری سامانه ثبت‌نام مسکن حمایتی

· خبرگزاری تسنیم٩ دقيقه پيش

· قبول استعفای رئیس فدراسیون ورزش‌های ناشنوایان

· خبرگزاری تسنیم۱٣ دقيقه پيش

· مرغ کیلویی ۱۶۸ هزار تومان شد + جدول قیمت کالاهای اساسی

· پارس نیوز۱۵ دقيقه پيش

· خلاصه بازی پاری‌سن‌ژرمن ۱ (۲) - فلامینگو ۱ (۱)+فیلم

· افکار نیوز۱۵ دقيقه پيش

· فیلم/ بارش برف در برخی نقاط تهران

· مشرق نیوز۱۶ دقيقه پيش

· تندیس والرین در ورودی فرودگاه مهرآباد قرار گرفت

· دنیای اقتصاد۱۶ دقيقه پيش

· فیلم/ پزشکیان: ماهانه ۸ میلیون تومان به هر باک بنزین یارانه می‌دهیم

· مشرق نیوز۱۷ دقيقه پيش

· طلای جهانی درجا زد/ قیمت هر اونس طلا چند؟

· اقتصاد نیوز۱۷ دقيقه پيش

· بارش برف پاییزی تهرانی‌ها را خوشحال کرد +ویدیو

· اطلاعات۱۷ دقيقه پيش

· جریمه نقدی آلومینیوم، فولاد و فراز کمالوند

· خبرگزاری تسنیم۱۸ دقيقه پيش

· در ۲۱ ساعت به اندازه ۲ سال باران بارید؛ این نقطه از کشور مدت‌ها چنین بارشی اتفاق نیفتاده بود

· همشهری آنلاین۱٩ دقيقه پيش

· کنگره آمریکا تحریم‌های سوریه را به طور دائم لغو کرد

· دنیای اقتصاد۲۰ دقيقه پيش

· طلای جهانی از صعود بیشتر بازماند

· دنیای اقتصاد۲۰ دقيقه پيش

· اجرای طرح جدید یارانه سلامت / چه کسانی مشمول هستند؟

· اقتصاد آنلاین۲۱ دقيقه پيش

· پزشکیان: ماهانه ۸ میلیون تومان به هر باک بنزین یارانه می‌دهیم

· مشرق نیوز۲۱ دقيقه پيش

· ناگفته‌های سرمربی الریان در مورد صابر کاظمی

· خبرورزشی۲۱ دقيقه پيش

· آمارهای تکان دهنده از اضمحلال روحی صهیونیست‌ها/ اپیدمی خودکشی در ارتش اسرائیل رکورد زد

· اقتصاد نیوز۲۲ دقيقه پيش

· اسکورت نفتکش‌ها زیر سایه تهدید؛ رویای نفتی ترامپ نقش بر آب می‌شود؟

· اکوایران۲۲ دقيقه پيش

· ویدیو| از بغل پا به سبک روبن تا کروس!/ ۱۰ گل برتر مارتین اودگارد به مناسبت تولدش

· خبرورزشی۲٣ دقيقه پيش

· طالبان: به افغانستان نباید به عنوان یک مشکل نگاه شود

· خبرگزاری تسنیم۲۴ دقيقه پيش

· پزشکیان : من برای ماندن باج نمی دهم

· نامه نیوز۲۵ دقيقه پيش

· آمریکا بی‌خیال نمی‌شود؛ یک کشتی دیگر مورد هدف قرار گرفت +ویدیو

· اطلاعات۲۵ دقيقه پيش

· ماجرای جریمه سرمربی استقلال؛ تقلید صدا یا عصبانیت مخصوص ساپینتو

· همشهری آنلاین۲۵ دقيقه پيش

· ببینید/ بازدید لیونل مسی از مرکز حفاظت از حیات‌وحش امبانی‌ها

· صد آنلاین۲۶ دقيقه پيش

· پزشکیان: بنزین ۵ هزار تومانی هم مشکل را حل نمی‌کند | ماهانه ۸ میلیون تومان به هر خودرو یارانه بنزین می‌دهیم

· همشهری آنلاین۲۶ دقيقه پيش

· تراکتور - پرسپولیس؛ نبرد حیثیتی

· همشهری آنلاین۲۷ دقيقه پيش

· گاز و برق زیاد مصرف کنید از یارانه خط می‌خورید / اعلام شرایط جدید

· سرانه٣۰ دقيقه پيش

· پزشکیان حرف آخر را درباره اصلاح قیمت بنزین زد / همه مردم بخوانند

· خودرویک٣۰ دقيقه پيش

· نقش پیوند ارگانیک اپستین و موساد در هدایت «سیاست» غربی/ وقتی قاچاق دختران نوجوان و صادرات نظامی اسراییل در هم می آمیزد +تصاویر

· مشرق نیوز٣۱ دقيقه پيش

· پزشکیان: برای اینکه رئیس‌جمهور بمانم باج نمی‌دهم + فیلم

· دنیای اقتصاد٣۲ دقيقه پيش

· آخرین وضعیت مصدومان استقلال در آستانه نبرد حساس آسیایی

· خبرورزشی٣٣ دقيقه پيش

· پزشکیان: از روز اول نامردها آمدند و ... | وضعیت سختی که پیش آمد نعمتی بود برای ما

· همشهری آنلاین٣۴ دقيقه پيش

· رئیس جدید ناسا منصوب شد/ او کیست؟

· اقتصاد نیوز٣۴ دقيقه پيش

· عکس/ حال و هوای برفی حرم امام رضا (ع)

• مشرق نیوز٣۵ دقيقه پيش

برف، کولاک و مه مهمان جاده‌های خراسان رضوی

رئیس مرکز مدیریت راه های اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی گفت: بارش برف و باران و وقوع کولاک برف و مه از بامداد امروز چهارشنبه جاده های اصلی و فرعی استان را فرا گرفته است.

زمان مطالعه: ۱ دقیقه

به گزارش قدس، یوسف بنی اسدی در این خصوص افزود: در حال حاضر کولاک برف در جاده مشهد - کلات در محدوده گردنه گوجگی تردد در این مسیر را تحت تاثیر قرار داده است.

وی اضافه کرد: بارش برف نیز سطح بزرگراه ها و جاده های باغچه - نیشابور در محدوده «ابرش»، کاشمر - نیشابور در گردنه «اکبرآباد»، تربت حیدریه - باغچه در گردنه های «خماری و رباط سفید» و درگز - قوچان در گردنه تیوان را لغزنده کرده است.
رئیس مرکز مدیریت راه های اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای خراسان رضوی ادامه داد: تداوم بارش باران نیز بر تردد جاده ای در نیشابور، فریمان، تایباد، صالح آباد، بجستان، زاوه، مه ولات، رشتخوار، خواف، کاشمر، کلات، چناران، قوچان، طرقبه شاندیز، مشهد، سرخس، احمدآباد، تربت جام و جاده سبزوار - بردسکن تاثیر گذاشته است.

بنی اسدی ادامه داد: وقوع مه غلیظ نیز در بزرگراه باغچه - تربت حیدریه در محدوده «اسلام قلعه» و جاده های سرخس - مشهد در گردنه مزداوند، تایباد - خواف در محدوده کرات، مشهد - کلات در گردنه گوجگی و درگز - قوچان در محدوده تیوان موجب کاهش دید افقی رانندگان شده است.

هواشناسی خراسان رضوی در خصوص فعال شدن سامانه بارشی قوی از امروز چهارشنبه تا اواخر روز شنبه هفته آینده هشدار نارنجی صادر کرد.

بر این اساس بارش برف سنگین در نقاط کوهستانی به ۵۰ سانتیمتر می رسد، همچنین وزش باد شدید و کولاک برف، کاهش میدان دید و کاهش شدید دما، تشکیل مه، یخزدگی و لغزندگی جاده ها، احتمال یخ‌زدگی تاسیسات و شبکه های آبرسانی و خسارت در بخش کشاورزی و دامداری از مخاطرات بارش های پیش رو عنوان شده است.

· پاسخ صریح ارمنستان به نگرانی ایران درباره طرح‌ قفقاز

· اکوایران۲ دقيقه پيش

· رهبر انقلاب: با همه سختی‌ها و تنگ‌دستی‌‌ها و مشکلات، نقاط مثبت فراوانی در کشور داریم+ فیلم

· دنیای اقتصاد۴ دقيقه پيش

· صبح نیمه‌روشن بازار سهام/ رشد محتاط زیر ابرهای هراس + فیلم

· دنیای اقتصاد۴ دقيقه پيش

· دیکته وزیر خارجه لبنان به کشورهای غربی درباره ایران!

· همشهری آنلاین۴ دقيقه پيش

· بارش برف در بام کویر ایران | ببینید

· همشهری آنلاین۵ دقيقه پيش

· قیمت یک گرم طلا گران‌تر از حقوق ماهانه کارگران شد

· اقتصاد آنلاین۵ دقيقه پيش

· نگرانی اسرائیل از خرید جت‌های اف-۳۵ توسط یک کشور عربی

· همشهری آنلاین۷ دقيقه پيش

· پرنده‌ها چگونه با هم دوست می‌شوند؟

· همشهری آنلاین۸ دقيقه پيش

· رقیب ترسناک ایران در جام جهانی چشم خورد!

· خبرورزشی۸ دقيقه پيش

· همکاری همه‌جانبه تهران و مسکو/ مبادلات میلیاردی در راه است؟

· اکوایران٩ دقيقه پيش

· سال ۲۰۲۶ چه در انتظار ماست؟

· اکوایران٩ دقيقه پيش

· اوسمار هدیه‌اش را استوری کرد؛ طلایه‌دارِ هشت سرخ‌پوش‌ها

· خبرورزشی٩ دقيقه پيش

· رهبر انقلاب: جوانان ما جوانان خوبی هستند؛ لزوم تبیین هنرمندانه ارزش‌های دفاع مقدس برای آنان

· خبرگزاری تسنیم۱۲ دقيقه پيش

· رهبر انقلاب: جوانان ما خوب هستند/رفتار برخی دستگاه‌ها انتقال ارزش‌های شهدا را نشان نمی‌دهد

· افکار نیوز۱٣ دقيقه پيش

· رئیس دفتر کاخ سفید: دونالد ترامپ الکلی است

· خبرگزاری تسنیم۱۴ دقيقه پيش

· فوری/ گرانی بنزین باعث کاهش مصرف سوخت توسط مردم شد؟

· خودرویک۱۴ دقيقه پيش

· این ویتامین برای بدن شما معجزه می کند از آن غافل نشوید

· صد آنلاین۱۵ دقيقه پيش

· فیلم/ برخورد خشونت‌آمیز پلیس برلین با فرد حامی فلسطین

· مشرق نیوز۱۸ دقيقه پيش

· ۲ عامل سقوط قیمت طلا | کاهش ٣ میلیون و ۶۰۰ هزار تومانی قیمت سکه در روز حراج بانک مرکزی

· اقتصاد نیوز۲۰ دقيقه پيش

· سامانه‌های ساتنا و پایا، بدون اختلال آماده ارائه خدمات هستند

· دنیای اقتصاد۲۰ دقيقه پيش

· خودکفایی کاغذ در دولت سیزدهم دروغ از آب درآمد +سند

· اطلاعات۲۰ دقيقه پيش

· ایران برای مبارزه با مواد افیونی هزینه‌های سنگینی متحمل می‌شود

· باشگاه خبرنگاران۲۰ دقيقه پيش

· قیمت جدید انواع ماشین ظرفشویی ۲۶ آذر ۱۴۰۴ / قیمت ماشین ظرفشویی ال جی، بوش، دوو، اسنوا و...چقدر افزایش یافت؟ + جدول

· اقتصاد آنلاین۲۰ دقيقه پيش

· استقلال منتظر بازگشت مهره کلیدی/ غیبت طولانی بازیکن مورد علاقه ساپینتو

· خبرورزشی۲٣ دقيقه پيش

· ببینید/ رهبر انقلاب: با همه سختی‌ها و تنگ‌دستی‌‌ها و مشکلات، نقاط مثبت فراوانی در کشور داریم

· اکوایران۲۵ دقيقه پيش

· آغاز مراسم اختتامیه نوزدهمین جشنواره سینما حقیقت با اجرای فرزاد حسنی

· خبرگزاری تسنیم۲۶ دقيقه پيش

· ادعای جدید و جنجالی بابک زنجانی

· افکار نیوز۲٩ دقيقه پيش

· بیانیه وزارت خارجه روسیه درباره دیدار عراقچی و لاوروف

· مشرق نیوز٣۰ دقيقه پيش

· پشت پرده عذرخواهی سروش رفیعی از آنتونیو آدان

· خبرورزشی٣۰ دقيقه پيش

· بازگشت دلار به کانال ۱۲۹ هزار تومان/ آیا روند نزولی ادامه دارد؟

· اکوایران٣۰ دقيقه پيش

· ادامه تعطیلی‌ها در کشور؛ مدارس این استان هم غیرحضوری شد

· تازه نیوز٣۰ دقيقه پيش

· کلوب| استقلال دست از تساوی برنمی‌دارد یا برعکس؟

· خبرورزشی٣۲ دقيقه پيش

· حمله اسرائیل به لبنان/ ادعای رژیم صهیونیستی درباره ترور یکی از نیروهای حزب الله

· دنیای اقتصاد٣۴ دقيقه پيش

· رهبر انقلاب: با همه سختی‌ها و تنگ‌دستی‌‌ها و مشکلات، نقاط مثبت فراوانی در کشور داریم + فیلم

· اقتصاد نیوز٣۴ دقيقه پيش

· ویدیو| انتخاب بهترین هواداران سال فوتبال جهان/ عراقی‌ها برنده جایزه ویژه the best

· خبرورزشی٣۵ دقيقه پيش

· عراق| اعلام زمان برگزاری اولین جلسه پارلمان جدید و تشکیل کمیته عالی

· خبرگزاری تسنیم٣۸ دقيقه پيش

· ببینید/ رهبر انقلاب: جوان امروز در مقابل موج عظیم رسانه‌ها هویت دینی خودش را حفظ کرده است

· اکوایران۴۰ دقيقه پيش

· رهبر انقلاب: جوانان ما توانسته‌اند هویت دینی خود را حفظ کنند

· نامه نیوز۴۰ دقيقه پيش

· فوری| مدارس یک استان دیگر فردا چهارشنبه ۲۶ آذر تعطیل شد

· اطلاعات۴۰ دقيقه پيش

· مدارس سراسر این استان فردا چهارشنبه ۲۶ آذر تعطیل شد | بارش برف و باران ادامه دارد

· همشهری آنلاین۴۲ دقيقه پيش

· مدارس کرمان فردا غیرحضوری است/ علت چیست؟

· دنیای اقتصاد۴۲ دقيقه پيش

· درخششی که برنامه نقل و انتقالاتی پرسپولیس را تغییر داد

· خبرورزشی۴۴ دقيقه پيش

· غریب‌آبادی از برگزاری کنفرانس «جنبش جهانی حمایت از خانواده» در ایران خبر داد

· خبرگزاری تسنیم۴۴ دقيقه پيش

· رهبر انقلاب: شوق به لقاءالله و احساس تکلیف دینی، انگیزه‌های شهدا برای حضور در میدان خطر بوده است+ فیلم

· اقتصاد نیوز۴۵ دقيقه پيش

· اعلام نامزدی دونالد جوان و بتینا اندرسون در مراسم کریسمس کاخ سفید

· اقتصاد نیوز۴۵ دقيقه پيش

· تصاویر دیدار دست‌اندرکاران کنگره بزرگداشت شهدای استان البرز با رهبر انقلاب

· نامه نیوز۴۵ دقيقه پيش

· ببینید/ اسکله شهید رجایی زیر آب رفت

· اکوایران۴۵ دقيقه پيش

· اعتراف شبکه موساد: نفرت از اسرائیل جهانی شده است

· مشرق نیوز۴۶ دقيقه پيش

· فیلم/ رونمایی از ۵ دستگاه اتوبوس برقی داخلی در تهران

· مشرق نیوز۴۶ دقيقه پيش

· ایران می‌خواست کلر سمی را وارد شبکه آب کند | آنها سامانه آب‌رسانی ما را هک کردند | تهدیدات سایبری ایران بسیار بزرگ‌تر از حد اعلام شده است

• همشهری آنلاین۴۶ دقيقه پيش

صد وزن پرکاربرد شعر فارسی 1

صد وزن پرکاربرد شعر فارسی 2

صد وزن پرکاربرد شعر فارسی 3

صد وزن پرکاربرد شعر فارسی 4

صد وزن پرکاربرد شعر فارسی 5

صد وزن پرکاربرد شعر فارسی

کتاب نوحه‌های سینه زنی (به اقسام مختلفه و لحنهای متنوع و مخصوصه)

شعر(که پيامبر صلي الله عليه و آله فرموده : إنَّ مِنَ الشِّعرِ لَحِكمَةً ؛ كتاب من لايحضره الفقيه، ج 4 ، ص 379 برخى از شعرها حكمت است . امام صادق عليه السلام فرموده است : ما قالَ فِينا قائلٌ بَيتا مِن الشِّعرِ حتّى يُؤَيَّدَ بِرُوحِ القُدُسِ . هيچ سراينده اى درباره ما بيت شعرى نگفت ، جز آن كه روح القدس كمكش كرد [عيون أخبار الرِّضا : 1/7/ 2]. هر کس درباره ما بیت شعری بسراید، روح القدس او را یاری می کند ]عیون الاخبار الرضا، شیخ صدوق 7/1،ح1 [. و نیز فرموده است : من قال فینا بیت شعر بنی الله له بیتا فی الجنه ، هر کس درباره ما بیت شعری بسراید خداوند خانه ای برایش در بهشت می سازد . ]عیون الاخبار الرضا،شیخ صدوق 7/1،ح2 [. امام رضا علیه ‌السلام ‌فرمودند: مَا قَالَ فِینَا مُؤْمِنٌ شِعْراً یَمْدَحُنَا بِهِ إِلاَّ بَنَى اَللَّهُ تَعَالَى لَهُ مَدِینَةً فِی اَلْجَنَّةِ أَوْسَعَ مِنَ اَلدُّنْیَا سَبْعَ مَرَّاتٍ یَزُورُهُ فِیهَا کُلُّ مَلَکٍ مُقَرَّبٍ وَ کُلُّ نَبِیٍّ مُرْسَلٍ (عیون أخبار الرضا علیه السلام ، جلد ۱ ، صفحه ۷)) یکی ازصناعات خمس است (صناعات خمس عبارت ‌اند از : صناعت برهان، جدل، خطابه، مغالطه و شعر) که درکتابهای منطق (الحاشیة علی تهذیب المنطق معروف به «حاشیه ملا عبدالله یکی از کتابهای درسی حوزه»، المنطق مظفر یکی از کتابهای درسی حوزه ، النجاة ابن سینا ، شرح منظومه ملاهادی سبزواری یکی از کتابهای درسی حوزه ، التحصیل بهمنیار بن مرزبان ، جوهر النضید حلی از آن بحث میشود. و انواع شعر پارسی عبارتند از قصیده: شعری است بر یک وزن و قافیه که هر دو مصرع بیت اول آن هم قافیه هستند. مثنوی: اشعاری است طولانی دارای یک وزن که هر بیت قافیه خاص خود را دارد. رباعی: شعری است دارای چهار مصراع با یک مفهوم که وزن آن لاحول ولا قوة الا بالله است. غزل: اشعاری است بر یک وزن و قافیه که دو مصرع بیت اول آن هم قافیه‌ اند. فرق آن با قصیده در وحدت موضوع کل غزل است. مسمط: مجموعه اشعاری است مرکب از بخش‌های کوچک با مصراع‌های مساوی و هم وزن اما با قافیه ‌های مختلف. قطعه: مجموعه‌ شعری است دارای یک وزن که فقط مصراع‌های دوم آن دارای قافیه است و بیت‌ها مصرّع نیستند. ترجیح ‌بند و ترکیب ‌بند: اشعاری هستند متشکل از چند قسمت مجزی به نام «بند»، بندها از لحاظ وزن و تعداد بیت با هم برابرند اما دارای قافیه مستقل. در ترجیح بند در پایان هر بند یک بیت واحد تکرار می‌شود اما در ترکیب بند در پایان هر بند تک بیت‌های مختلف با قافیه‌های متفاوت می‌آید. مستزاد: شعری است که پس از هر مصراع آن جمله‌ ای کوتاه و موزون بیاید که اگر حذف شود به وزن اصلی شعر لطمه‌ ای نمی‌خورد. دوبیتی: مانند رباعی است که دارای وزن «مفاعیلُن، مفاعیلُن، مفاعیل» می‌باشد.[۱] [۲] [۳] [۴] .

اشعاری که در مجالس ... خوانده میشود ازقبیل سرود و مدح و موسیقی و ترانه و تصنیف و مصیبت و مرثیه و نوحه و ... ، هرکدام که باشد مُقَفّی است و یک ضرب آهنگی دارد و دارای قافیه است و با یکی از قالبها و وزنهای شعری مطابقت دارد ، و اشعار اکثر شعرا و نوحه سرایان و مرثیه سرایان اینچنین است ، و چنین اشعار «مدح و غزل و مرثیه و نوحه و ...» را هر مدّاحی با اندکی تمرین می‌تواند بخواند ، ولی بعضی از مدح ها و مرثیه ها و نوحه ها را فقط خود سراینده آن می‌تواند بخواند ، چرا؟ چون دارای قافیه نیست، و با هیچ‌ یک از قالبها و وزنهای شعری مطابقت ندارد! خُب چگونه سراینده آن میخواند؟ سراینده با صدا و آهنگ خودش آن را تنظیم می‌کند! نه از باب اینکه شعر و دارای وزن و قافیه است! لذاست که هر سراینده مدح، غزل، مرثیه، نوحه، و ... باید شعرش را با یکی از قالبها و وزنهای شعری مطابقت دهد که همگان بتوانند از آن استفاده کنند ، و ...

منظور از قالب یک شعر، شکل آرایش مصراع ها و نظام قافیه آرایی آن است - در قالبهای کهن، شعر از تعدادی مصراع هم وزن تشکیل می شود. موسیقی کناری نیز همواره وجود دارد و تابع نظم خاصی است. هر قالب، فقط به وسیله نظام قافیه آرایی خویش مشخص می شود و وزن در این میان نقش چندانی ندارد. از میان بی نهایت شکلی که می توان برای قافیه آرایی داشت، فقط حدود چهارده شکل باب طبع شاعران فارسی قرار گرفته و به این ترتیب، قالبهای شعری رایج را پدید آورده است

انواع شعر در قالبهای مختلف : قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، ترجیع بند، ترکیب بند، مسمط، مستزاد، رباعی، دوبیتی، تصنیف، چهارپاره، مفرد، تضمین. قصیده ، مثنوی ، غزل ، قطعه ، ترجیع بند ، ترکیب بند ، مسمط ، مستزاد ، رباعی ، دو بیتی ، تصنیف ، چهارپاره ، مفرد ، تضمین ، رباعی ، دوبیتی ، غزل ، قافیه ، ترانه ، تصنیف .

وزن و قافیه شعری هم اجزائی دارد که هر سراینده باید با اجزای آن آشنا باشد .

اگر بخواهیم اجزاء قافیه را بطور خلاصه مرور کنیم شاید بتوانیم جدول زیر را ترسیم کنیم : 1- حرف متحرک که به آن حرف دخیل گویند مثل : ذاکر، ناظر، طاهر، آخر، محکم، منعم، مرهم، محکم، منعم، مرهم . 2- یکی از صداهای کشیده باشد که به آن رِدْف اصلی گویند مثل : خواب، تاب، ناب، دریاب، خویش، پیش، نیش ، ریش، شین، روی ، جوی، خوی، بوی . 3ـ ساکن بعد ازصداهای کشیده که به آن رِدْف زاید گویند وباید حرف عیناً تکرارشود مثل : شناخت، انداخت، نتاخت، پرداخت، آمیخت، ریخت، انگیخت، افروخت، دوخت، سوخت، اندوخت . 4ـ حرف ساکن به تنهائی که قید است و باید حرف عیناً تکرار شود مثل : دست، مست، بست، رخت، تخت، سخت، رشت،

هر کدام ازکلمات داخل پرانتز ها (غَم، سَم، خَم) (خُم، دُم، سُم) (دَشت، هَشت، رَشت) (کِشت، خِشت، زِشت) (جوان ، زبان، کمان) رِدف و با یکدیگر هم قافیه هستند.

ردیف : آخرین کلمه ای ست که در پایان هر مصرع یا بیت (بعد از کلمه قافیه) می آید وعیناً تکرار می شود. مثلاً در شعر زیر کلمه اهل بیت ردیف است : چشمی که هست محو تماشای اهل بیت - بیند جـمال دوست به سیمای اهل بیت - نور خدا که موسیِ عمران طلب کند - شد جلوه گر به سینۀ سینای اهل بیت . نکته : بیت یا شعری را که دارای ردیف باشد را مردّف گویند. شعر با ردیف دو کلمه ای که کلمات «روی نیزه ها» ردیف است : کربلا را می ‌سرود این بار، روی نیزه‌ ها - با دو صد ایهام معنی‌دار، روی نیزه‌ ها - نینوایی شعر او از نای هـفـتاد و دو نی - مثل یک ترجیع شد تکرار، روی نیزه‌ ها - چوب خشک نی به هفتاد و دو گل آذین شده ست – لاله ‌ها را سر به سر بشمار، روی نیزه‌ ها - زخمی داغند این گل‌های پرپر، ای نسیم! - پـای خود آرام ‌تر بگـذار روی نیـزه‌ ها - یا بر این نیزار خون امشب متاب ای ماهتاب - یا قـدم آهـسـته ‌تر بـردار روی نیـزه‌ ها - قافله در رجعت سرخ است و جاده فتنه جوش - چـشم میر کاروان، بیدار روی نیزه‌ ها - زنگیان آئینه می‌بندند بر نی، یا خـدا - پرده بر می ‌دارد از رخسار روی نیزه‌ ها؟ - صوت قرآن است این؟ یا با خدا در گفت ‌و گوست - رو به رو، بی‌پرده، در انظار روی نیزه‌ها - یاد داری آسمان؟ با اختران، خورشید گفت: - وعدۀ دیدارمان: این بار روی نیزه‌ ها؟! - با برادر گفت زینب: راه دین هموار شد - گر چه راه توست ناهموار روی نیزه‌ ها - ای دلیل کاروان! لختی بران از کوچه ‌ها - بلکه افـتـد سـایـۀ دیـوار روی نـیزه‌ ها - صحنۀ اوج و عروج است و طلوع روشنی - سیر کن سیـر تجـلّی زار روی نیزه‌ ها - چشم ما آئینه آسا غرق حیرت شد چو دید - آن همه خورشید اختربار روی نیزه‌ ها . محمد علی مجاهدی . شعر با ردیف سه کلمه ای که کلمات چرا قران نمی خوانی ردیف هستند : برادر تو مسلمانی، چرا قرآن نمی خوانی؟ - همانا اهل قرآنی، چرا قرآن نمی خوانی؟ - خدا “یا ایّها الانسان” خطابت کرده درقرآن - عزیز من! تو انسانی، چرا قرآن نمی خوانی؟ ...

شعر با ردیف دو کلمه ای که کلمات زینب است ردیف هستند : زلف عفاف، رشتۀ دامان زینب است - آیات صبر، پایۀ ایمان زینب است - ایثار و پـاکـدامنی و عزم واقتدار - این چار، درسِ طفلِ دبستان زینب است ...

شعر با ردیف سه کلمه ای که کلمات اگر زینب نبود ردیف هستند : کعبه بی نام و نشان می ماند اگرزینب نبود - بی امان دار الأمان می ماند اگر زینب نبود - گرچه دادند انبـیاء هریک نشان از کربلا - کربلا هم بی نشان می ماند اگر زینب نبود ...

ای کاروان آهسته ران کارام جانم می‌رود وان دل که با خود داشتم با دلستانم می‌رود (سعدی) : ای کاروان = مستفعلن، آهسته ران = مستعفلن *** کارام جا = مستفعلن، نم می‌رود= مستفعلن *** وان دل که با= مستفعلن، خود داشتم= مستفعلن *** با دل ستا = مستفعلن، نم می‌رود= مستفعلن .

ای داده شرف زینب تو کرببلا را *** مظلوم حسینم (مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)

رفتی و بردی ز دل تاب و توانم علی *** داغ فراق تو زد شعله به جانم علی *** تازه جوانم علی سرو روانم علی (مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)

ای عمو بر سر قاسم ز وفا کن گذری *** تا به روی تو کنم در دم آخر نظری *** آمده جان عمو جان شیرین به گلو (فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)

جان بابا تشنگی زد شعله بر جان العطش *** ای پدر جان العطش (فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)

ای صبا برگو به خاتون جنان اندر جنان با غم و آه و فغان *** کی به جنت سرور و سر خیل خیرات حسان از جفای آسمان (فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)

ای اهل حرم علی اصغر *** سیر آب شده ز آب آمد (مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)

امروز عاشوراست یا عید قربان است *** کرب و بلا یکسر از خون گلستان است (مستفعلن فعلن مستفعلن فعلن (بسیط مخبون)

چون شد به دشت کربلا آواره زینب *** وقت اسیری با دل صد پاره زینب (مستفعلن مستفعلن مستفعلن فع)

ای خسرو بی‌سر ای باب گرامم *** بردند ز کویت آخر سوی شامم (قالب شعری: چند بندی)

کوفیان آخر من لب تشنه مهمان شمایم *** شهریار ملک یثرب تشنه کام کربلایم (فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن (رمل مثمن سالم)

رفتی ای جان پدر سوی سفر از بر صغرا *** سوختی از شرر دوری خود پیکر صغرا (فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن (رمل مثمن مخبون)

ای نام تو زینت زبانها *** احوال تو زیب داستانها (مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)

مرو ای جان برادر سوی میدان ز بر من *** منما تیره چو شب روز بمد نظر من (فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن (رمل مثمن مخبون)

چون دید زینب شمر را به میدان *** بر سینه شاهنشه شهیدان (مفعول مفاعیل مفاعیل فعل وزن چندبندی)

ای کشته غلتان به خون ای علمدارم *** بردی ز دل صبر و سکون ای علمدارم (چند بندی)

ای داده شرف زینب تو کرببلا را *** مظلوم حسینم (مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)

زد قاصد بزم عزا با قامت خم *** از نو به عالم بیرق ماه محرم (مستفعلن مستفعلن مستفعلن فع)

چون به صف کرب و بلا بخت وهب یار شد *** آمد و یار پسر احمد مختار شد (مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)

جان به قربان وفایت یا حبیب‌بن مظاهر *** با سر از تن جدایت یا حبیب‌بن مظاهر (فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن (رمل مثمن سالم)

چون آل طاها از جور ایام *** گشتند وارد در کشور شام (مستفعلن فع مستفعلن فع (متقارب مثمن اثلم)

نیست ممکن که شود از دلی شاد فلک *** بشنود چون ز غم قاسم داماد فلک (فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)

ای شمر دون بهر خدا صوابی *** تر کن لب خشکم ز جرعه آبی (مستفعلن مستفعلن فعولن)

داد که از رخ حسین شمر حیا نمی‌کند *** تا نکشد دست ز دامنش رها نمی‌کند (مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)

آمد مه غم بهر عزاداری زینب *** شد موسم غمخواری بی‌یاری زینب (مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)

گفت شه تشنه لبان زیر تیغ *** آب ز شمشیر مرا آرزوست (مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)

ای به محراب عبادت کشته از شمشیر کین یا امیرالمومنین *** شد سیه پوش از غم داغ تو جبریل امین یا امیرالمومنین (فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فعولن فاعلن)

زینت دوش نبی خاک سیه جای تو نیست *** خیز کاین جای تو نیست (فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)

آه که صد پاره جگر شد حسن *** داد ز زن داد ز بیداد زن (مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)

ای مسیب ز جهان سوی جنان در سفرم *** شده پرخون جگرم (فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)

هر شب جمعه به خروش و نوا *** فاطمه طاهره خیرالنسا (مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)

امروز بود وقت عزای علی‌اکبر *** سوزد دل عالم ز برای علی‌اکبر (مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)

الظلیمه الظلیمه امت بیدادگر *** سر بریدند از تن نوباوه خیرالبشر (فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)

لم یا قوم تریدون ببغی و فساد *** لم تسعون بقتلی بلجاج و عناد (فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن (رمل مثمن مخبون

مُسَمَّط : مجموعه جدید مصراع هم قافیه (بند مسمط) ویک مصراع که قافیه آن مستقل است ، رشته مسمط یا مصراع تسمیط - و این شکل چند بار با قافیه های متفاوت تکرار می شود ، مجموعه جدید مصراع هم قافیه (بند مسمط) و یک مصراع که قافیه آن مستقل است ، رشته مسمط یا مصراع تسمیط - و این شکل چند بار با قافیه های متفاوت تکرار می شود : و اما مصراع های جدا با هم قافیه دارند، بدین نحو: مسمط هایی که بند مسمط و رشته مسمط آنها مجموعه سه مصراع باشد مانند: گویی بط سپید جامه به صابون زده است - کبک دری ساق پای در قدح خون زده است - بر گل تر دلیب، گنج فریدون زده است - لشگر چین در بهار، خیمه به هامون زده است - لاله سوی جویبار خرگه بیرون زده است - خیمه آن سبزگون خرگه این آتشین

چهارپاره : مجموعه ای از دو بیتی هایی است که در کل یک شعر را می سازند : دو بیتی های تشکیل دهنده چهارپاره از لحاظ قافیه با هم تفاوت دارند - نمونه ای از چهارپاره: کند وی آفتاب به پهلو فتاده بود - زنبورهای نور زگردش گریخته - در پشت سبزه های لگدکوب آسمان - گلبرگ های سرخ شفق تازه ریخته

مفرد: پای ملخی نزد سلیمان بردن - زشت است ولیکن هنر است از موری

تضمین : به طور کلی به این معنی است که قطعاتی از شعر شاعر دیگری را در داخل شعر خود بیاورند. در بین شاعران قدیمی چون حافظ و سعدی و ... تضمین به این معنا بوده است که با ذکر اسم شاعر، مصراع یا بیتی از شعر او را در میان غزل یا قصیده خود بیاورند. مثلاً سعدی غزلی دارد که این گونه شروع می شود: من از آن روز که در بند تو ام آزادم - پادشاهم که به دست تو اسیر افتادم . و حافظ در غزلی مصراع اول این غزل را به این صورت تضمین کرده است: زلف بر باد مده تا ندهی بر بادم - ناز بنیاد مکن تا نَکَنی بنیادم

در یک شعر سه وزن مختلف به کار گرفته شده است : لاله فاطمه در خون نشسته - یک گل و این همه نیزه شکسته - ای سکینه گریه کن از بهر بابا - وا شهیدا . نخل سرخ نبی در خون تپیده - ساربان شاخه او را بریده - کرده زهرا بر حسینش ناله بر پا - وا شهیدا . بلبل از داغ گل دارد ترانه - می زنندش چرا با تازیانه - لاله در خون ناله بلبل کرده بر پا - وا شهیدا . دختر فاطمه از شش برادر - برده یک پیرهن برای مادر . در این شعر نیز بیت اول ، دوم ، سوم ، پنجم و هفتم به وزن “فاعلاتن فعولن فاعلاتن ” و بیت دوم و چهارم به وزن “فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن” سروده شده اند . که اولی در بحر مقتضب و دومی بحر رمل کامل است .

یا در این بحر، بیت‌های دیگری را از مولوی با حالت شور، وجد و هیجان مشاهده می‌کنیم : مرده بدم، زنده شدم، گریه بدم، خنده شدم - دولت عشق آمد و من دولت پاینده شدم . لازم به ذکر است که این وزن، از اختیار وزنی جا به جایی هجای کوتاه و بلند در وسط مصراع پیروی می‌کند، که در اصطلاح به آن قلب گفته می‌شود.

این بحر، جزء بحور خیزابی محسوب شده و طنطنۀ کلام و ضرب و تأکید را حفظ می‌کند که متناسب با مضامین مدح و منقبت است : دختر فکر بکر من، غنچۀ لب چو وا کند - از نمکین کلامِ خود حقِ نمک ادا کند . علامه غروی اصفهانی . فاطمه ‌ای که عقل‌ها، محو عبادتش بود - نقش به چهر دوستان، مُهر ارادتش بود . سیدرضا مؤید .

وزن‌هایی مانند وزن «مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن» با نام وزن‌های جویباری، خاصیت بینابین دارند و قابلیت ارائۀ مفاهیم مختلف عارفانه، غنایی، مرثیه، و حماسی را دارند که در مجموع غزل‌های حافظ و سعدی فراوان به چشم می‌خورند : آنان که خاک را به نظر کیمیا کنند - آیا بود که گوشۀ چشمی به ما کنند . حافظ . باز این چه شورش است که در خلق عالم است - باز این نوحه و چه عزا و چه ماتم است . محتشم کاشانی . این آستان که هست فلک سایه ‌افکنش - خورشید شبنمی ‌ست به گلبرگ گلشنش . خسرو احتشامی . هرکس هر آن چه دیده اگر هر کجا، تویی - یعنی که ابتدا تویی و انتها تویی . مرتضی امیری‌اسفندقه .

بخشی از وزن‌هایی هستند که در ضرب‌ آهنگ حالت حزن و غم را به ذهن متبادر و احساس و عاطفه را تداعی می‌کنند . مثل : «مستفعلن فاعلاتن، مستفعلن فاعلاتن» دل بردی از من به یغما، ای تُرک غارت‌گر من - دیدی چه آوردی ای دوست، از دست دل بر سر من . صفای اصفهانی . از آسمان می‌رسی تا در خاک پهلو بگیری - خورشید من باید اما، با سایه‌ها خو بگیری . سیداکبر میرجعفری .

و مانند این وزن: «مستفعلن مستفعلن، مستفعلن مستفعلن» ای ساربان آهسته ران کآرام جانم می‌رود - وآن دل که با خود داشتم، با دلستانم می‌رود . سعدی . بیرون ببار ای آسمان، از محفل من ماه را - کز آتش دل کرده ‌ام روشن چراغ آه را . غلامرضا سازگار .

بحر رجز کامل: «مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن» : ای ساربان منزل مکن جز در دیاریارمن(امیرمعزی) . «مستف علن مستف علن مستف علن مستف علن» : ای ساربان آهسته ران کارام جا نم می‌رود(سعدی) . «مستف علن مستف علن مستف علن مستف علن» ای یْو سْفِ خوش نامِ ما خوش میروی بر بام ما(شمس)

«فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن» رمل مسدس سالم نام دارد. «فاعلاتن فاعلاتن فاعلن» رمل مسدس محذوف نام دارد. «فاعلاتن فاعلاتن فاعل» رمل مسدس محذوف نام دارد. « مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن» هزج مسدس سالم نام دارد. «مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل» هزج مسدس محذوف نام دارد.

اي که مهجوري عشاق روا مي داري - عاشقان راز بر خويش جدا مي داري = فعلاتُن فعلاتُن فعلاتُن فعلن

به صحرا بنگرم صحراتوبينم - به دريا بنگرم درياتوبينم = مفاعلين مفاعلين فعولن

دل به يار بي وفاي خويشتن - دادم و ديدم سزاي خويشتن = فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

وزن «مفتعلن مفاعلن، مفتعلن مفاعلن» از وزن‌هایی است که در غزلیات مولوی متعدد از آن استفاده شده است . مثل : بی‌همگان به سر شود بی تو به سر نمی‌شود - داغ تو دارد این دلم جای دگر نمی‌شود

و غیره.....

بحر رجز کامل : «مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن» ای ساربان منزل مکن جز در دیار یارمن(امیر معزی) . «مستف علن مستف علن مستف علن مستف علن» ای ساربان آهسته ران کارام جا نم می‌رود(سعدی) . ای یْو سْفِ خوش نامِ ما خوش میرُوی بر بام ما(شمس) .

ای ساربان منزل مکن جز در دیاریارمن(امیر معزی) = بحر رجز کامل: مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن

ای ساربان آهسته ران کارام جا نم میرود(سعدی) . ای یْو سْفِ خوش نامِ ما خوش میرُوی بر بام ما(شمس) = مستف علن مستف علن مستف علن مستف علن

بلغ العلی بکماله، کشف الدجی بجماله - حسنت جمیع خصاله، صلّوا علیه و آله . (سعدی) . متفاعلن متفاعلن، متفاعلن متفاعلن

دختر و خورشید و ماه، زهرۀ زهرا - آن‌که کرامات او گذشته ز احصا . (محمدرضا طهماسبی) . مفتعلن فاعلات مفتعلن فع

در زیر به اوزان و تقسیم بندی آنها اشاره میکنیم.

گروه اول :

۱ـ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن

روزگار است این كه گه عزت دهد گه خوار دارد - چرخ بازیگر ازین بازیچه ها بسیار دارد

۲ ـ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن‌‌ . شاهد کل الجمال ایـــزد یکتـــا علیست - پرتو اشـــراق آن پیدای ناپیـــدا علیست . معنی فرقان فروغ ملک جان فخرجهان - شاهد ایمان شه امکان مه بطحا علیست (الهی قمشه ای)

۳ ـ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن یا « فاعلاتن فاعلاتن فاعلات» . در دل محراب خون جای من است - نغمۀ تکـبیر آوای من است - روزه ام را در سحر قاتل گشود - زان بخون آغشته لب های من است (سید رضا موید)

گروه دوم :

۱ـ فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن

شب يلداي فراق تو دگر آخر شد - سوختم از غم هجر تو وليكن سر شد - فـاطمه ياس بخون خفته نيلوفريم - شومهيا كـه مهياي سفرحيدرشد (ناصر زارعی)

۲ ـ فاعلاتن مفاعلن فعلن

وقت پرواز آسمان شده بود - گوئیا آخر جهان شده بود - کعبه می رفت در دل محراب - لحظه ی گریه ی اذان شده بود .

۳ ـ فاعلاتن مفاعلن فعلن فاعلاتن مفاعلن فعلن

مَردمِ كوچه‌های خواب‌آلود، چشم بیدار را نفهمیدند - مرد شب ‌گریه‌های نخلستان، مرد پیكار را نفهمیدند – وصله ‌های لباس و پاپوش‌ اش، و یتیمان مست آغوش ‌اش - راز آن كیسه‌ های بر دوش ‌اش، در شب تار را نفهمیدند ( علوی)

گروه سوم :

۱ ـ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن

نظرآوردم و بردم كه وجودی به تو ماند -همه اسمند و تو جسمی،همه جسمند و تو روحی

۲ ـ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن

تا که بر گنبد تو دیده ام از دور افتاد - ناگهان در دل آلوده ی من شور افتاد - اولین بار که دیدم حرمت را گفتم: - ای سلیمان به سرایت گذر مور افتاد (قاسم نعمتی)

۳ ـ فعلاتن فعلاتن فعلن

بت خود را بشكن خوار و ذلیل - نامور شو به فتوت چو خلیل

گروه چهارم:

۱ ـ مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن

در دل خود كشیده ام نقش جمال یار را - پیشه خود نموده ام حالت انتظار را - سوزم وسازم از غمش روز وشبان بخون دل - تا كه مگر ببینم آن طرّه مشكبار را (محمد حسین میر جهانی)

۲ ـ مفتعلن مفتعلن فاعلن

كرده گلو پر ز باد قمری سنجاب پوش - كبك فرو ریخته مشك به سوراخ گوش

۳ ـ مفتعلن فاعلات مفتعلن فاعلات

عالم و آدم کند گریه برای علی - حیف که در خاک رفت قد رسای علی - نخل بوَد منتظر چاه بوَد بی ‌قرار - حیف که خاموش شد صوت دعا ی علی (غلامرضا سازگار)

گروه پنجم :

۱ـ مستفعل مستفعل مستفعل مستف

تا كی به تمنای وصال تو یگانه - اشكم شود ازهر مژه چون سیل روانه - مقصود من از کعبه و بتخانه تویی تو - مقصود تویی کعبه و بتخانه بهانه (شیخ بهائی)

۲ ـ مستفعل مستفعل مستفعل فع

وقتی که با نان ونمک افطار می کرد - انگار که با فاطمه دیدار می کرد - هی شیر را از پیش خود می زد کنارو - هی دخترش باچشم تر اصرار می کرد (مهدی نظری)

۳ ـ مستفعل مفعولن مستفعلن مفعولن

وقتی دل سودایی می رفت به بستا ن - بی خویشتنم كردی بوی گل و ریحان ها

گروه ششم :

۱ ـ مستفعلن مفاعل مستفعلن فعل

امروز روز شادی و امسال سال گل - نیكوست حال ما، كه نكوباد حال گل

۲ ـ مستفعل مفاعل مفعولن

ای آن كه غمگنی و سزا وا ری - واندر نهان سرشك همی باری

۳ ـ مستفعلن فعولن مستفعلن فعولن

ای باد بامدادی خوش می روی به شادی - پیوند روح كردی پیغام دوست دادی

۴ـ مستفعلن فعلن مستفعلن فعلن

اي سوره نامت تـفـسـير اعطينا - زهرا ترين زينب ، زينب ترين زهرا - خير کثيرتو، آئـيـنه کوثر - نامت سرآغازتکثيرخوبي ها (محمد جواد شرافت)

گروه هفتم :

۱ـ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن

خدایا مشکل از کار منِ مشکل گشا وا کن - بُوَد درمان من زهرا، مرا مهمان زهرا کن - اجل از بعد زهرا منتظر بودم که برگردی - بیا امشب علی را بین شهر کوفه پیدا کن (سعید خرازی)

۲ـ مفاعیل مفاعیلن مفاعیل مفاعیلن

بریز آب روان اسما، ولی آهسته آهسته - به جسم اطهر زهرا ولی آهسته آهسته - بریز آب روان تا من، بشویم مخفی از دشمن - تنش از زیر پیراهن، ولی آهسته آهسته (غلامرضا سازگار)

۳ـ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل

حسن را باید ازقرآن شناسیم - به بطنِ کهف و الرحمن شناسیم - حسن را باید ازکوثر، نباء، نور - ز بسم الله تا پایان شناسیم (جواد حیدری)

گروه هشتم :

۱ـ فعولن فعولن فعولن فعولن

به سبزه درون لاله ی نو شكفته - عقیق است گویی به پیروزه اندر

۲ ـ فعولن فعولن فعولن فعل

مدینه حسینت کجا می‌رود؟ - اگر می‌رود شب چرا می‌رود؟ - غریب وطن نیمه ‌شب از وطن - غریبانه پیش خدا می‌رود (ژولیده نیشابوری)

گروه نهم :

۱ـ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن

گرم عذاب نمایی به داغ و درد جدایی - شكنجه صبر ندارم بریز خونم و رستی

۲ ـ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن

تو ای تجلی سبز ظهور خواهی کرد - به جام لاله، شرابا طهور خواهی کرد - تو قلب سوته دلان را به هم کنی نزدیک - به یک اشاره که از راه دور خواهی کرد (محمد جواد غفور زاده)

گروه دهم :

۱ ـ مستفعل فاعلات مستفعل

از كرده ی خویشتن پشیمانم - جز توبه ره دیگر نمی دانم

۲ ـ مستفعل فاعلات فع لن

لاف از سخن چو در توان زد - آن خشت بود كه پر توان زد

گروه یازدهم :

۱ـ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن

امشب غمت به صفحه ی دل جا نمیشود - با خود مرا ببر، که فردا نمیشود - گفتند رفته ای به سفرتا شوم خموش - این دل بدین ترانه تسلاّ نمیشود (ناصر زارعی)

۲ـ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن

بین من و تو، جز منِ من فاصله ای نیست - تو پیش منی، من ز تو دورم، گله ای نیست - ما مدعی و نفس پرستیم و صد افسوس - در خیل مریدان که دل یکدله ای نیست (حسین ایزدی)

۳ ـ (مفعول مفاعلن مفاعیلن فع) یا (لاحول ولا قوه الا بالله)

زخمی به جگر داشت وَ در تب می سوخت - از دوری دلبرش مرتب می سوخت - هر جا که سرِ درد دلش وا می شد - می گفت: امان از دل زینب، می سوخت (محمود مریوبی) . این وزن مختص قالب شعری رباعی است البته وزن دیگر رباعی لاحول و لا قوه الا بالله است

وزان شعر فارسی متجاوز از ۲۵۰ وزن است، اما ۲۹ وزنِ آن بسیار پرکاربردند.[۳]

روزگار است این كه گه عزت دهد گه خوار دارد - چرخ بازیگر ازین بازیچه ها بسیار دارد

فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن - رمل مثمن سالم

ای مسلمان فغان از جور چرخ چنبری - وز نفاق تیر و قصد ماه و كید مشتری

فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن‌‌ - رمل مثمن محذوف

هر كسی از ظن خود شد یار من - از درون من نجست اسرار من

فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

نظر آوردم و بردم كه وجودی به تو ماند - همه اسمند و تو جسمی،همه جسمن و تو روحی

فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن - رمل مثمن مخبون

نه من خام طمع عشق تو می ورزم و بس - كه چو من سوخته در خیل تو بسیاری هست

فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن - رمل مثمن مخبئن محذوف

بت خود را بشكن خوار و ذلیل - نامور شو به فتوت چو خلیل

فعلاتن فعلاتن فعلن

عشق تو بر بود ز من مایه ی مایی و منی - خود نبود عشق تو را چاره ز بی خویشتنی

مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن - رجز مثمن مطوی

كرده گلو پر ز باد قمری سنجاب پوش - كبك فرو ریخته مشك به سوراخ گوش

مفتعلن مفتعلن فاعلن - منسرح مثمن مطوی مكشوف . این وزن دوری است

تا كی به تمنای وصال تو یگانه - اشكم شود ازهر مژه چون سیل روانه

مستفعل مستفعل مستفعل مستف - هزج مثمن اخرب مكوف محذوب

تقدیر كه بر آن كشتنت آزرم نداشت - بر حسن جوانیت دل نرم نداشت

مستفعل مستفعل مستفعل فع - هزج مثمن اخرب مكوف مجبوب . این وزن رباعی است

وقتی دل سودایی می رفت به بستا ن - بی خویشتنم كردی بوی گل و ریحان ها

مستفعل مفعولن مستفعلن مفعولن - هزج مثمن اخرب

امروز روز شادی و امسال سال گل - نیكوست حال ما، كه نكوباد حال گل

مستفعلن مفاعل مستفعلن فعل - مضارع مثمن اخرب مكفوف محذوب

ای آن كه غمگنی و سزا وا ری - واندر نهان سرشك همی باری

مستفعل مفاعل مفعولن - مضارع مسدس اخرب مكفوف

ای باد بامدادی خوش می روی به شادی - پیوند روح كردی پیغام دوست دادی

مستفعلن فعولن مستفعلن فعولن - مضارع مثمن اخرب

مرا در منزل جانان چه امن عیش چون هر دم - جرس فزیاد می دارد كه بر بندید محمل ها

مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن - هزج مثمن سالم

الهی سینه ای ده آتش افروز - در آن سینه دلی وان دل همه سوز

مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن - هزج مسدس محذوف

به سبزه درون لاله ی نو شكفته - عقیق است گویی به پیروزه اندر

فعولن فعولن فعولن فعولن - متقارب مثمن سالم

مگردان سر از دین از راستی - كه خشم خدا آورد كاستی

فعولن فعولن فعولن فعل - متقارب مثمن محذوف

گرم عذاب نمایی به داغ و درد جدایی - شكنجه صبر ندارم بریز خونم و رستی

مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن - مجتث مثمن مخبون

به حسن خلق و وفا کس به یار ما نرسد - تو را درین سخن انكار كار ما نرسد

مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن - مجنث مثمن مخبون محذوف

از كرده ی خویشتن پشیمانم - جز توبه ره دیگر نمی دانم

مستفعل فاعلات مستفعل - هزج مسدس اخرب مقبوض

لاف از سخن چو در توان زد - آن خشت بود كه پر توان زد

مستفعل فاعلات فع لن - هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف

الا یا ایها الساقی ادر کاسا و ناولها - که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها "حافظ"

مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن - بحر هزج مثمن سالم

روزگار است این که گه عزّت دهد گه خوار دارد - چرخ بازیگر از این بازیچه‌ها بسیار دارد "قائم مقام فراهانی"

فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن - بحر رمل مثمن سالم

ای ساربان آهسته ران کارام جانم می‌رود - وان دل که با خود داشتم با دلستانم می‌رود "سعدی"

مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن - بحر رجز مثمن سالم

سلامی چو بوی خوش آشنایی - بر آن مردم دیدهٔ روشنایی "حافظ"

فعولن فعولن فعولن فعولن - بحر متقارب مثمن سالم

ای صبا صبحدم چون رسی سوی او - حال من عرضه ده با سگ کوی او "مشتاق اصفهانی"

فاعلن فاعلن فاعلن فاعلن - بحر متدارک مثمن سالم

چه شود به چهرهٔ زرد من نظری برای خدا کنی - که اگر کنی همه درد من به یکی کرشمه دوا کنی "هاتف اصفهانی"

متفاعلن متفاعلن متفاعلن متفاعلن - بحر کامل مثمن سالم

چه شد صنما که سوی کسی به چشم رضا نمی‌نگری - ز رسم جفا نمی‌گذری طریق وفا نمی‌سپری "عروض سیفی"

مفاعلتن مفاعلتن مفاعلتن مفاعلتن - بحر وافر مثمن سالم

نه می پایی عهد خود را، نه می‌مانی یک دو روزی - درافتادم از پی تو، به افغان و آه و سوزی

مفاعیلن فاعلاتن| مفاعیلن فاعلاتن - بحر مضارع مثمن سالم

ز دل نالهٔ مرغی، شنیدم سحرگاهی - که بر یاد معشوقی، کشید از جگر آهی "مهدی الهی قمشه‌ای"

فعولن مفاعیلن| فعولن مفاعیلن - بحر طویل مثمن سالم

یار ما دلدار ما، عالم اسرار ما - یوسف دیدار ما، رونق بازار ما "مولوی"

فاعلاتن فاعلن| فاعلاتن فاعلن - بحر مدید مثمن سالم

دل بردی از من به یغما، ای ترک غارتگر من - دیدی چه آوردی ای دوست، از دست دل بر سر من "صفای اصفهانی"

مستفعلن فاعلاتن مستفعلن فاعلاتن - بحر مجتث مثمن سالم

سلسلهٔ موی دوست، حلقهٔ دام بلاست - هر که در این حلقه نیست، فارغ از این ماجراست "حافظ"

مفتعلن فاعلن| مفتعلن فاعلن - بحر منسرح مثمن مطوی مکشوف

یارم اگر بوسه را، از لطف ارزان کند - شاید که یک بوسه اش، ارزانتر از جان کند "مهدی الهی قمشه ای"

مستفعلن فاعلن| مستفعلن فاعلن - بحر بسیط مثمن سالم

ای نگارین روی دلبر، کم کن ستم - کاین دل من بی رخ تو، پر شد ز غم "المعجم"

فاعلاتن فاعلاتن مستفعلن - بحر جدید مسدس سالم

تو نوحِ روزگاری و ما چو اهل کشتی - چو نوح رفت کشتی کجا رهد ز طوفان "مولانا"

مفاعلن فعولن| مفاعلن فعولن - بحر عریض مثمن مقبوض

الا یا ایها الساقی ، ادر کاسأ و ناولها - که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها "حافظ"

مفاعيلن مفاعيلن مفاعيلن مفاعيلن - هزج مثمن سالم

هر که چیزی دوست دارد جان و دل بر وی گمارد - هر که محرابش تو باشی سر زخلوت بر نیارد "سعدی"

فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن - ‌رمل مثمن سالم

ای ساربان آهسته ران کآرام جانم می رود - وان دل که با خود داشتم با دلستانم می رود "سعدی"

مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن - رجز مثمن سالم

مرده بدم زنده شدم گریه بدم خنده شدم - دولت عشق آمد و من دولت پاینده شدم "مولوی"

مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن - ‌رجز مثمن مطوي

همه کس را تن و اندام و جمالست و جوانی - وین همه لطف ندارد تو مگر سرو روانی "سعدی"

فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن - رمل مثمن مخبون

نکوهش مکن چرخ نیلوفری را - برون کن ز سر باد خیره سری را "ناصر خسرو"

فعولن فعولن فعولن فعولن - متقارب مثمن سالم

واعظان کین جلوه بر محراب و منبر می کنند - چون به خلوت می روند آن کار دیگر می کنند "حافظ"

فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن - رمل مثمن محذوف

سعدیا مرد نکونام نمیرد هرگز - مرده آنست که نامش به نکویی نبرند "سعدی"

فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن -‌ رمل مثمن مخبون محذوف

آنچه مرا آرزوست ، دیر میسر شود - وین چه مرا در سر است ، عمر در این سر شود "سعدی"

مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن - منسرح مطوي مكشوف

دل می‌رود ز دستم صاحب دلان خدا را - دردا که راز پنهان ،خواهد شد آشکارا "حافظ"

مفعولُ فاعلاتن مفعولُ فاعلاتن -‌ مضارع مثمن اخرب

بی همگان به سر شود ، بی تو به سر نمی شود - داغ تو دارد این دلم ، جای دگر نمی شود "مولوی"

مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن - رجز مثمن مطوي مخبون

ای پادشه خوبان ، داد از غم تنهایی - دل بی تو به جان آمد ،وقت است که باز آیی "حافظ"

مفعولُ مفاعيلن مفعولُ مفاعيلن -‌ هزج مثمن اخرب

به قرار تو او رسد که بود بی‌قرار تو - که به گلزار تو رسد دل خسته به خار تو "مولوی"

فعلاتن مفاعلن فعلاتن مفاعلن - غريب مثمن مخبون = شعری مشهور

در آن نفس که بمیرم در آرزوی تو باشم - بدان امید دهم جان که خاک کوی تو باشم" سعدی"

مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن - مجتث مثمن محذوف = بیتی مشهور

ز دو دیده خون فشانم ، ز غمت شب جدایی - چه کنم که هست اینها گل باغ آشنایی "عراقی"

فعلاتُ فاعلاتن فعلاتُ فاعلاتن - رمل مثمن مشكول

عیشم مدام است ، از لعل دلخواه - کارم به کام است ، الحمداللّه "حافظ"

فع لن فعولن فع لن فعولن - متقارب مثمن اثلم = بیتی مشهور

از بس که در نظرم خوب آمدی صنما - هر جا که می‌نگرم گویی که در نظری "سعدی"

مستفعلن فعلن مستفعلن فعلن - ‌بسيط مخبون = بیتی مشهور

بسی رنج بردم در این سال سی - عجم زنده کردم بدین پارسی" فردوسی"

فعولن فعولن فعولن فعل - ‌متقارب مثمن محذوف

شاهنامه ی فردوسی که کلا بر این وزن است

ز گریه مردم چشمم نشسته در خون است - ببین که در طلبت حال مردمان چون است "حافظ"

مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن - ‌مجتث مثمن مخبون محذوف

بنمای رخ که باغ و گلستانم آرزوست - بگشای لب که قند فراوانم آرزوست "مولوی"

مفعولُ فاعلاتُ مفاعيل فاعلن - ‌مضارع مثمن اخرب مكفوف محذوف

تا کی به تمنای وصال تو یگانه - اشکم شود از هر مژه چون سیل روانه "شیخ بهایی"

مفعولُ مفاعيلُ مفاعيلُ فعولن - هزج مثمن اخرب مكفوف ومحذوف

زهی عشق زهی عشق که ماراست خدایا - چه نغزست و چه خوبست و چه زیباست خدایا "مولوی"

مفاعيلُ مفاعيلُ مفاعيلُ فعولن - هزج مثمن مكفوف محذوف = غزلی زیبا

از کشت عمل بس است یک خوشه مرا - در روی زمین بس است یک گوشه مرا "فروغی بسطامی"

مفعولُ مفاعيلُ مفاعيلُ فعل - هزج مثمن اخرب مكفوف مجبوب = بیتی مشهور

این وزن جزء وزنهای مشهور برای رباعیات نیز هست.

گویند کسان بهشت با حور خوش است - من می گویم که آب انگور خوش است "خیام"

مفعولُ مفاعیلُ مفاعیلن فع - و یا - لا حول و لا قوه الا بالله

رایج ترین وزن رباعی .کل دیوان عمرخیام نیشابوری بر این وزن است.

بر سر آنم كه گر زدست بر آيد - دست به كاري زنم كه غصّه سر آيد "حافظ"

مفتعلن فاعلات مفتعلن فع - ‌منسرح مثمن مطوي منحور = بیتی مشهور

بشنو از نی چون حکایت می کند - وز جداییها شکایت می کند "مولوی"

فاعلاتن فاعلاتن فاعلن - رمل مسدس محذوف

مثنوی معنوی بر این وزن سروده شده است.

ای نام تو بهترین سرآغاز - بی نام تو نامه کی کنم باز" نظامی

مفعولُ مفاعلن فعولن - هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف

لیلی و مجنون نظامی بر این وزن سروده شده است.

ز دست دیده و ُ دل هر دو فریاد - که هرچه دیده بیند دل کند یاد" بابا طاهر عریان "

مفاعيلن مفاعيلن فعولن - هزج مسدس محذوف

دوبیتی های قدیم غالبا بر این وزن است

ای نفس خرم باد صبا - از بر یار آمده ‌ای مرحبا "سعدی"

مفتعلن مفتعلن فاعلن - سريع مطوي مكشوف

درد عشقی کشیده ‌ام که مپرس - زهر هجری چشیده‌ ام که مپرس "حافظ"

فعلاتن مفاعلن فعلن - خفیف مسدس مخبون محذوف= غزلی بسیار مشهور

ما دُرد فروش هر خراباتیم - نه عشوه فروش هر کراماتیم" عطار نیشابوری"

مفعولُ مفاعلن مفاعيل - هزج مسدس اخرب مقبوض صحيح عروض و ضرب = شعری مشهور

که زندگانی بی‌عشق زندگانی نیست "رهی معیری"

مفاعلُن فَعَلاتُن مفاعِلُن فَعْلُن

با عاشقان نشین و همه عاشقی گزین "رودکی"

مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلُن

باد نوروزی زمین را جامه از دیبا کند "قطران تبریزی"

فاعلاتُن فاعلاتُن فاعلاتُن فاعِلُن

ای خردمند نگه کن که جهان بر گذر است "ناصرخسرو"

فَعَلاتُن فَعَلاتُن فَعَلاتُن فَعْلُن

خرد و داد و راستی، کرم است "ملک‌الشعرا بهار"

فَعَلاتُن مفاعِلُن فَعْلُن

نگارینا دلم بردی، خدایم بر تو داور باد "سنایی"

مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن

خیزید و خز آرید که هنگام خزان است "منوچهری"

مفعولُ مفاعیلُ مفاعیلُ فَعولُن

که صد دشمن نمی‌ارزد به یک دوست "صابر همدانی"

مفاعیلُن مفاعیلُن فَعولُن

به دردم به دردم که اندیشه دارم "سنایی"

فَعولُن فَعولُن فَعولُن فَعولُن

به نام خداوند جان و خرد "فردوسی"

فَعولُن فعولُن فَعولُن فَعَل

من ز مِی ننگی ندارم، می‌پرستم می‌پرستم "عطار"

فاعِلاتُن فاعِلاتُن فاعِلاتُن فاعِلاتُن

محتسب مستی به ره دید و گریبانش گرفت "پروین اعتصامی"

فاعِلاتُن فاعِلاتُن فاعِلاتُن فاعِلُن

ملکا ذکر تو گویم که تو پاکی و خدایی "سنایی"

فَعَلاتُن فَعَلاتُن فَعَلاتُن فَعَلاتُن

ای خرد در طلب غایت تو "ظهیر فاریابی"

فَعَلاتُن فَعَلاتُن فَعْلُن

به کسم مکن حواله، که به جز تو کس ندارم "ابوسعید ابوالخیر"

فَعَلاتُ فاعِلاتُن فَعَلاتُ فاعِلاتُن

حاشا که مرا جز تو در دیده کسی باشد "خاقانی"

مفعولُ مفاعیلُن مفعولُ مفاعیلُن

صد بار اگر توبه شکستی بازآ "ابوسعید ابوالخیر"

مفعولُ مفاعیلُ مفاعیلُ فَعَل

ای خواجه دل تو شادمان باد "مسعود سعد سلمان"

مفعولُ مفاعِلُن فَعولُن

دود از دل و جان من برانگیزد "عسجدی"

مفعولُ مفاعِلُن مفاعیلُن

ای ساربان آهسته ران کآرام جانم می‌رود "سعدی"

مُستَفعِلُن مُستَفعِلُن مُستَفعِلُن مُستَفعِلُن

هرجا روم با من روی با من روی "مولانا"

مُستَفعِلُن مُستَفعِلُن مُستَفعِلُن

از عقل و دین بیگانه‌ ام "حبیب خراسانی"

مستفعلُن مستفعلُن

تا اثر جهان بوَد، باد جهان به نام تو "فلکی شروانی"

مُفتَعِلُن مَفاعِلُن مُفتَعِلُن مَفاعِلُن

ز من مپرس که بی من زمانه چون گذرانی "انوری"

مَفاعِلُن فَعَلاتُن مَفاعِلُن فَعَلاتُن

به عشق زنده شدم تا که جاودان مانم "شهریار"

مَفاعِلُن فَعَلاتُن مَفاعِلُن فَعْلُن

تا زنده ‌ای چنین کن، دل‌های ما حزین کن "کسایی"

مَفعولُ فاعِلاتُن مَفعولُ فاعِلاتُن

مستی کنیم از پی مستوری "ایرج میرزا"

مَفعولُ فاعِلاتُ مَفاعیلُن

چون تو نمودی جمال، عشق بتان شد هوس "میبدی"

مُفتَعِلُن فاعِلُن مُفتَعِلُن فاعِلُن

جان من از عشق تو لرزان شده "ادیب صابر"

مُفتَعِلُن مُفتَعِلُن فاعِلُن

تازه جوانم ز غصه شدم پیر "میرزاده عشقی"

مُفتَعِلُن فاعِلاتُ مُفتَعِلُن فَع

خسته از دست روزگار شدم "عارف قزوینی"

فَعَلاتُن مَفاعِلُن فَعْلُن

بحور شعر فارسی - هزج مفاعیلن - رمل فاعلاتن - رجز مستفعلن - متقارب فعولن - متدارک فاعلن - وافر مفاعلتن - کامل متفاعلن - مُضارِع مفاعیلن فاعلاتن - طویل فعولن مفاعیلن - مدید فاعلاتن فاعلن - بسیط مستفعلن فاعلن - جدید فاعلاتن فاعلاتن مستفعلن - قریب مفاعیلن مفاعیلن فاعلاتن - مُشاکِل فاعلاتن مفاعیلن مفاعیلن - مُقْتَضَب مفعولاتُ مستفعلن - مُجْتَثّ مستفعلن فاعلاتن - سریع مستفعلن مستفعلن مفعولاتُ - خفیف فاعلاتن مستفعلن فاعلاتن - مُنْسَرِح مستفعلن مفعولاتُ - بحور ناشناخته: عمیق (فاعلن غاعلاتن) - عریض (مفاعیلن فعولن)

ترصیع از آرایه ‌های ادبی است. ترصیع زمانی پدید می‌آید که یا کلمات دو قرینه سجعِ متوازی باشند یا یکسان باشند. ترصیع خوش‌ وزن‌تر از موازنه است. ترصیع ابزاری برای موسیقی درونی شعر است و در اشعار مسعود سعد سلمان، سعدی و رشیدالدین وطواط بسیار دیده می‌شود.

در تمامی ابیات قصیده سروده رشیدالدین وطواط آرایه ترصیع بکار برده شده است: ای منور به تو نجوم جمال - وی مقرر به تو رسوم کمال ...

ردیف و قافیه یکی از تفاوت‌های ردیف و قافیه آن است که ردیف واژه‌ ایست که عیناً (بدون تغییر) تکرار می‌شود، اما قافیه واژه‌هایی هستند که وزن هجاهای آخرشان مشابه است اما معمولاً با هم مطابق نیستند. با این حال، از دیرباز اشعاری وجود داشته که در آن‌ها یک واژه عیناً تکرار می‌شده و نقش قافیه را ایفا می‌کرده است.[ب][۱۹] .

ردیف واژه‌های عیناً تکراری در پایان مصرع‌های یک بیت است. قافیه نیز، واژه‌های تکراری با معنای متفاوت یا واژه‌های با حروف آخر یکسان در انتهای مصرع‌های یک بیت است. برای مثال در بیت «خمی که ابروی شوخ تو در کمان انداخت * به قصد جان من زار ناتوان انداخت» از «حافظ»، واژه‌ «انداخت»، ردیف بیت است و «کمان» و «ناتوان»، قافیه‌های این بیت هستند.

ردیف در شعر فارسی به واژه یا واژه‌هایی اشاره می‌کند که به ‌صورت مکرر و بدون هیچ تغییری در آخر بیت‌ها یا مصراع‌های شعر و پس از قافیه می‌آیند. بیشتر غزل‌های شناخته شده دارای ردیف (یا اصطلاحاً «مُرَدَّف») هستند

ردیف واژه یا واژه‌هایی است که که پیوسته یا گسسته، در یک یا چند معنی، پس از قافیه در پایان مصراع‌ها یا بیت‌های شعر می‌آیند. برای مثال، در بیت زیر از غزلی از حافظ، واژه‌های «کیمیا» و «ما» قافیه هستند و واژهٔ «کنند» ردیف است:[۳][الف] آنان که خاک را به نظر کیمیا کنند - آیا بود که گوشهٔ چشمی به ما کنند؟

در شعر زیر از حافظ، فعل «خواهد شد» در برخی مصراع‌ها فعل خاص) به معنای «خواهد رفت») و در برخی دیگر فعل عام است:[۱۵] نفس باد صبا مشک‌فشان خواهد شد - عالم پیر دگرباره جوان خواهد شد - گل عزیز است،غنیمت شمریدش صحبت - که به باغ آمد ازین راه و از آن خواهد شد

در بیت زیر از سعدی، واژهٔ «بس» نقش ردیف میانی دارد:[۲۸] تا چند گویی ما و بس، کوته کن ای رعنا و بس - نه خود تویی زیبا و بس، ما نیز هم بد نیستیم

در قصیدهٔ زیر از خاقانی که در مرثیهٔ رشیدالدین وطواط سروده شده است، شاعر با استفاده از واژهٔ «بگشایید» به عنوان ردیف، به گشودن عقده‌های دل خود می‌پردازد که این رابطه به زیبایی کلام کمک می‌کند:[۳۴] صبحگاهی سر خوناب جگر بگشایید - ژالهٔ صبحدم از نرگس تر بگشایید – دانه ‌دانه گهر اشک ببارید چنانک - گره رشته تسبیح ز سر بگشایید - خاک لب تشنهٔ خون است ز سرچشمهٔ دل - آب آتش زده چون چاه سقر بگشایید

بیش از نیمی از ابیات مخزن الأسرار مرّدف هستند.[۵۵] تا کرمش در تتق نور بود - خار ز گل نی ز شکر دور بود - چون که به جودش کرم آباد شد - بند وجود از عدم آزاد شد - با جبروتش که دو عالم کم است - اول ما آخر ما یکدم است - روضه ترکیب ترا حور ازوست - نرگس بینای ترا نور ازوست - کشمکش هر چه در و زندگیست - پیش خداوندی او بندگیست .

در بیت‌های زیر از غزلی از عطار که عبارت «ما را» ردیف آن است و حاوی دو مصوت «آ» است، شاعر با استفادهٔ مکرر از همین مصوت در باقی واژه‌های شعر، به زیبایی آن افزوده است:[۱۰۴] چون نیست هیچ مردی در عشق یار، ما را - سجاده زاهدان را، درد و قمار ما را - جایی که جان مردان باشد چو گوی گردان - آن نیست جای رندان، با آنچه کار ما را - گر ساقیان معنی با زاهدان نشینند - می زاهدان ره را، درد و خمار ما را

در شعر زیر از انوری، قافیه‌ها به «آر» ختم می‌شوند و ردیف که «روزگار» است نیز به همین صدا ختم می‌شود و این باعث زیبایی شعر می‌شود:[۱۰۷] ای در نبرد حیدرِ کرّارِ روزگار - وی راست کرده خنجرِ تو کارِ روزگار - معمور کرده از پی امنِ جهانیان - معمار حُرمِ تو در و دیوارِ روزگار

این غزل از مولوی است که اگر چه در بیت اول «مایی» و «چرایی» را به صورت قافیه و بدون ردیف استفاده می‌کند اما در تمام بیت‌های بعدی شعر مردّف می‌شود:[۱۳۰] چه جمال جان فزایی که میان جان مایی - تو به جان چه می‌نمایی، تو چنین شکر چرایی - چو بدان تو راه‌یابی چو هزار مه بتابی - تو چه آتش و چه آبی، تو چنین شکر چرایی - غم عشق تو پیاده شده قلعه‌ها گشاده - به سپاه نور ساده تو چنین شکر چرایی

یک نمونهٔ شاخص از تغییر ردیف در شعری از کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی رخ می‌دهد و ردیف از «می‌آمد» به «می‌آید» تغییر می‌کند و شاعر در خودِ شعر به این تغییر ردیف اشاره می‌کند و به نوعی بابت آن پوزش می‌طلبد:[۱۳۳] سپیده دم که نسیم بهار می‌آید - نگاه کردم و دیدم که یار می‌آمد - چو برگ گل که به یاد صبا درآویزد - به باد پای روان بر سوار می‌آمد - ز بهر فال ز ماضی شدم بمستقبل - که نقل‌های چنین خوشگوار می‌آید - زهی رسیده به جایی که پیش دانش تو - همه نهان سپهر آشکار می‌آید

قافیه به کلمات یا حروفی اطلاق می‌شود که با تکرار آن‌ها می‌توان به شعر ساختار و نظم بخشید. برای این منظور، لازم است که قسمت تکرارشونده به‌گونه‌ای باشد که مانند مثال‌های زیر عمل کند: {خداوند نام و خداوند جای|خداوند روزی ده رهنمای}. در اینجا، «جای» و «رهنمای» به عنوان دو قافیه شناخته می‌شوند و باید توجه داشت که این قافیه‌ها جزئی از کلمه اصلی هستند و به آن‌ها افزوده نشده‌ اند.

همچنین، اگر کل یک کلمه به معنایی مشابه و از یک ریشه واحد تکرار شود، به آن ردیف گفته می‌شود. حرف آخر قافیه را روى می‌نامند؛ به عنوان مثال، در کلمات «جام»، «وام»، «دام»، «نام» و «آرام»، حرف «م» روى است.

معین در فرهنگ لغت خود در مورد «قافیه» چنین نوشته است: ای نرگس پرخمار تو مست [/] دل‌ها ز غم تو رفت از دست.» در اینجا قافیه از آخر کلمه آغاز می‌شود و تا نخستین حرکتی که پیش از حروف ساکن آن وجود دارد ادامه می‌یابد. بنابراین، قافیه این شعر تنها شامل دو حرف و حرکتی است که عبارتند از «س» و «ت» و حرکت ماقبل آن. اما اگر حرف آخر قافیه به‌ طور طبیعی بخشی از خود کلمه نباشد و به دلیل خاصی به آن افزوده شده باشد، مانند مثال زیر: «برخی چشم مستشان [/] و آن زلف همچون شستشان.» در اینجا، کلمات اصلی در پایان شعر «مست» و «شست» هستند و «شان» به دلیل اضافت جمع به آن‌ها ملحق شده است. بنابراین قافیه باید از آخر کلمه شروع شده و تا نخستین حرکتی که پیش از حروف ساکن کلمه وجود دارد ادامه یابد.

انواع قافیه در شعر فارسی، بر اساس تقطیع، به پنج دسته تقسیم می‌شود که این تقسیم ‌بندی مورد توافق شاعران عرب و فارسی‌زبان است: مترادف، متدارک، متکاوس، متواتر و متراکب. برخی از اهل فن این اصطلاحات را «القاب قوافی» نامیده و برخی دیگر به آن‌ها حدود قافیه می‌گویند.

1- مترادف: این نوع قافیه به معنای تکرار پیوسته است و شامل دو حرف ساکن متوالی و یک حرف ساکن در انتها می‌باشد. به‌عنوان مثال، واژه «یار» نمونه ‌ای از این قافیه است (که در آن، قدما حروف صدادار بلند را ساکن به حساب می‌آوردند)

2- متدارک: این واژه به معنای دریابنده ودریافت‌ کننده است وقافیه ‌ای است که شامل دوحرف متحرک ویک حرف ساکن درانتهاست. نمونه ‌ای ازاین نوع قافیه،کلمه«خِرَد»است.

3 - متکاوس: این اصطلاح به معنای انبوه است و در شعر به قافیه ‌ای اطلاق می‌شود که شامل چهار حرف متحرک و یک حرف ساکن در انتها باشد. مثالی از این نوع قافیه، واژه «بزنمش» است.

4- متواتر: تواتر به معنای تکرار پیوسته است و این نوع قافیه دارای یک حرف ساکن در دو طرف خود می‌باشد. مانند واژه «درکش»

5- متراکب: این واژه به معنای برهم ‌نشسته است وقافیه ‌ای است که شامل سه حرف متحرک ویک حرف ساکن درانتها باشد. نمونه ‌ای ازاین نوع قافیه، کلمه«فِکَنَد» است.

ذوقافتین: زمانی که یک یا چند کلمه بعد از قافیه تکرار شوند و دارای معانی متفاوت اما تلفظ مشابه باشند، این کلمات به‌عنوان ردیف محسوب نمی‌شوند بلکه قافیه به شمار می‌آیند و در این صورت، بیت را ذوقافتین می‌نامند. به عبارت دیگر، چنین بیتی به نوعی دو قافیه دارد.

قافیه‌ها در شعر فارسی به چند نوع مختلف تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و قواعد خاص خود را دارند. در زیر به انواع قافیه اشاره می‌شود:

1- قافیه‌های ساده: این قافیه‌ها معمولاً شامل یک یا چند حرف آخر یک کلمه هستند که در انتهای بیت تکرار می‌شوند. مثلاً در کلمات «دل» و «بلبل»، حرف «ل» قافیه است.

2- قافیه‌های مرکب: این قافیه‌ها شامل ترکیبی از چند کلمه یا ترکیب‌های لفظی هستند. مثلاً در شعر«دلم گرفته، دلم تنگ است»، قافیه «گرفته» و «تنگ» به‌ صورت مرکب استفاده شده است.

3- قافیه‌های متنوع: این نوع قافیه‌ها شامل حروف و حرکات مختلفی هستند که ممکن است در انتهای کلمات مختلف وجود داشته باشند. مثلاً در کلمات «آسمان» و «دوران»، قافیه «ان» مشترک است.

4- قافیه‌های مکرر: در این نوع، قافیه یکسان در چندین بیت تکرار می‌شود. این نوع قافیه معمولاً برای ایجاد انسجام و هماهنگی در شعر استفاده می‌شود.

5- قافیه‌های غیرمستقیم: در این نوع، قافیه‌ها به ‌طور مستقیم مشابه نیستند، اما از نظر معنایی یا آوایی به هم نزدیک هستند. مثلاً کلمات «شاعر» و «خواب» می‌توانند به‌عنوان قافیه‌های غیرمستقیم در نظر گرفته شوند.

6- ردیف: ردیف به تکرار یک یا چند کلمه مشخص در انتهای هر بیت گفته می‌شود. این کلمات معمولاً ثابت هستند و به شعر انسجام بیشتری می‌بخشند.

هر یک از این انواع قافیه‌ها می‌توانند برای ایجاد زیبایی و تنوع در شعر استفاده شوند و شاعر با توجه به موضوع و احساس خود، نوع مناسب را انتخاب می‌کند.

احمد شاملو در مصاحبه با ناصر حریری دراین‌باره می‌گوید: «می‌توان از قافیه توقع ارجاع‌ دهندگی داشت؛ یعنی خواننده را بی‌درنگ ازطریق قافیه به کلمهٔ خاصی که مورد نظر است توجه داد. حضور نامنتظَرش می‌تواند در القاء موسیقایی شعر هم بسیار کارساز باشد. حتی در پاره‌ای موارد، تمام بارِ ساختاریِ شعر را به دوش می‌کشد»

نمونه

نشود فاش کسی آنچه میان من و توست - تا اشارات نظر نامه رسان من و توست - گوش کن با لب خاموش سخن می گویم - پاسخم گو به نگاهی که زبان من و توست - روزگاری شد و کس مرد ره عشق ندید - حالیا چشم جهانی نگران من و توست - گرچه در خلوت راز دل ما کس نرسید - همه جا زمزمه ی عشق نهان من و توست . هوشنگ ابتهاج

کاش می شد عشق را آغاز کرد - با هزاران گل یاس آن را ناز کرد - کاش می شد شیشه غم را شکست - دل به دست آورد نه این که دل شکست - ز یاران کینه هرگز در دل یاران نمی ماند - به روی آب جای قطره ی باران نمی ماند - ز خاک کوی تو هر خار سوسنی است مرا - به زیر زلف تو هر موی مسکنی است مرا . خاقانی

زندگی یعنی همین لبخند تو - عشق یعنی یک نفر مانند تو - مرحبا بر عشق تفسیرش تویی - آفرین بر آسمان ماهش تویی - ای عشق همه بهانه از توست - من خامشم این ترانه از توست - من اندوه خویش را ندانم - این گریه‌ی بی‌بهانه از توست - من می‌گذرم خموش و گمنام آوازه ‌ی جاودانه از توست - چون سایه مرا ز خاک برگیر کاینجا سرو آستانه از توست - هوشنگ ابتهاج

نگارینا دل و جانم ته داری - همه پیدا و پنهانم ته داری‌ - نمی‌دونم که این درد از که دارم - همی دونم که درمانم ته داری - خوشا دردی که درمانش تو باشی - خوشا راهی که پایانش تو باشی - خوشا آن دل که دلدارش تو باشی - خوشا جانی که جانانش تو باشی - خوشی و خرمی و کامرانی - کسی دارد که خواهانش تو باشی - چه خوش باشد دل امیدواری

که امید دل و جانش تو باشی . عراقی

کی بوده ‌ای نهفته که پیدا کنم تو را - غیبت نکرده ‌ای که شوم طالب حضور - پنهان نگشته ‌ای که هویدا کنم تو را - با صد هزار جلوه برون آمدی که من - با صد هزار دیده تماشا کنم تو را - زیبا شود به کارگه عشق، کار من - هرگه نظر به صورت زیبا کنم تو را . فروغی بسطامی

ای نور دل و دیده و جانم! چونی؟ - وی آرزوی هر دو جهانم! چونی؟ - من بی لب لعل تو چنانم که مپرس - تو بی رخ زرد من، ندانم چونی؟

تو سرنوشت منی از تو من کجا بگریزم - کجا رها شوم از این طلسم تا بگریزم - به جز تو نیست هر آن کس که دوست داشته بودم - اگر هر آینه سوی گذشته‌ ها بگریزم - به هر کجا که روم آسمان من این است - سیاه مثل دو چشم تو، پس چرا بگریزم . حسین منزوی