درهر ماه رمضان شبی است که در آن امور سال آینده تقدیر می‌ شود/ رازهای پنهان شب‌قدر

مراد از قدر، تقدیر و اندازه ‌گیری است و شب قدر شب اندازه‌ گیری است و خداوند متعال دراین شب حوادث یک سال را تقدیر می‌کند و زندگی، مرگ، رزق، سعادت و شقاوت انسانها و اموری ازاین قبیل را دراین شب مقدر می‌گرداند.

مراد از قدر، تقدیر و اندازه‌ گیری است و شب قدر شب اندازه‌ گیری است و خداوند متعال دراین شب حوادث یک سال را تقدیر می‌کند و زندگی، مرگ، رزق، سعادت و شقاوت انسانها و اموری ازاین قبیل را دراین شب مقدر می‌ گرداند.

در روایات اصرار بر این بوده از ناحیه پیامبر و اهلبیت علیهم السلام که شب قدر را بین دیگر شبها اخفاء کنند، در روایات شیعه و روایات سنی و چه در روایات منقول از پیامبر اکرم و چه در روایات اهلبیت علیهم السلام مشترکند و آن اینست که تلاش شده تا شب قدر در حاله ای از ابهام بماند و بطور خاص تعیین نشود که ایشان بطور یقین شب قدر را می شناسند چون شب قدر شبی است که در عصر هر امامی بر آن امام نازل می شده و معنی نداشته که امام شب قدر را نشناسد، ولی اصرار داشتند که مخفی بماند.

ما چند دسته روایات داریم که در دسته ای از روایات آمده است که شب یکی از شبهای دهه پایانی شب قدر است، در دسته ای دیگر از روایات سه شب را تعیین کرده اند نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم، و در بعضی دیگر دو شب تعیین شده است، از امامان ما پرسیدند آیا ممکن است آن شب را بطور خاص برای ما تعیین کنید، امام صادق علیه السلام فرموند: مگر چه می شود که شما دو شب را نتوانی احیاء کنی چرا این کار را نمی خواهی بکنی، ولی با این حال حاضر نشده بودند که شب را تعیین کنند، ولی حکمتش اینست که می خواستند این شب را به لحاظ اینکه شبی منحصر به فرد است یک شب بسیار ویژه است که از هزار ماه، هزار ماه می فرمایند بیش از هشتاد سال است یعنی یک عمر آدمی، شب قدر چون از یک عمر ادمی ارزشمندتر است به این جهت اخفا کرده اند که مردم تلاش بیشتری در دو یا سه شب داشته باشند، و احیا کنند تا آمادگی لازم را از جهت نفسانی و روحانی پیدا کنند که تا آن عظمت شب قدر را با آمادگی بیشتری دریافت بکنند اگر یک شب خاص بود طبیعتاً آمادگی ها کمتر بود، و اگر سه شب باشد انسان در هر سه شب تلاش بکند در مجموع می تواند امیدوارتر باشد به اینکه آن شب را دریافت کرده و حق آن شب را درک کرده است، به این جهت خاندان رسالت سعی کرده اند این شب مخفی بماند.

در همین زمینه مرحوم علامه طباطبایی ذیل تفسیر شریف المیزان در دو سوره «قدر» و «دخان» مطالبی را مطرح کرده اند که در ادامه از نظرتان می گذرد.

شب قدر یعنی چه؟

مراد از قدر، تقدیر و اندازه ‌گیری است و شب قدر شب اندازه‌ گیری است و خداوند متعال دراین شب حوادث یک سال را تقدیر می‌کند و زندگی، مرگ، رزق، سعادت و شقاوت انسانها و اموری ازاین قبیل را دراین شب مقدر می‌گرداند.

شب قدر کدام شب است؟

در قرآن کریم آیه ‌ای که به صراحت ‌بیان کند شب قدر چه شبی است دیده نمی‌شود. ولی از جمع‌بندی چند آیه از قرآن کریم می‌توان فهمید که شب قدر یکی از شب‌های ماه مبارک رمضان است. قرآن کریم از یک سو می‌ فرماید: «انا انزلناه فی لیله مبارکه.»(دخان / ۳ ) این آیه گویای این مطلب است که قرآن یکپارچه در یک شب مبارک نازل شده است و از سوی دیگر می‌فرماید: «شهررمضان الذی انزل فیه القرآن.»(بقره / ۱۸۵) و گویای این است که تمام قرآن در ماه رمضان نازل شده است. و در سوره قدر می‌فرماید: «انا انزلناه فی لیله القدر.» (قدر/۱) از مجموع این آیات استفاده می‌شود که قرآن کریم در یک شب مبارک در ماه رمضان که همان شب قدر است نازل شده است. پس شب قدر در ماه رمضان است. اما این که کدام یک از شب‌های ماه رمضان شب قدر است، در قرآن کریم چیزی برآن دلالت ندارد. و تنها از راه اخبار می‌توان آن شب را معین کرد.

در بعضی از روایات منقول از ائمه اطهار علیهم السلام شب قدر مردد بین نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم ماه رمضان است و در برخی دیگر از آنها مردد بین شب بیست و یکم و بیست و سوم و در روایات دیگری متعین در شب بیست و سوم است. (۱) وعدم تعین یک شب به جهت تعظیم امر شب قدر بوده تا بندگان خدا با گناهان خود به آن اهانت نکنند.

پس از دیدگاه روایات ائمه اهل بیت علیهم السلام شب قدر از شب‌های ماه رمضان و یکی از سه شب نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم است. اما روایات منقول از طرق اهل سنت‌ به طورعجیبی با هم اختلاف داشته و قابل جمع نیستند ولی معروف بین اهل سنت این است که شب بیست و هفتم ماه رمضان شب قدر است (۲) و در آن شب قرآن نازل شده است.

تکرار شب قدر در هر سال

شب قدر منحصر در شب نزول قرآن و سالی که قرآن درآن نازل شد نیست ‌بلکه با تکرار سالها، آن شب نیز تکرار می‌شود. یعنی درهر ماه رمضان شب قدری است که درآن شب امور سال آینده تقدیر می‌شود. دلیل براین امر این است که:

اولا: نزول قرآن به طور یکپارچه در یکی از شب‌های قدر چهارده قرن گذشته ممکن است ولی تعیین حوادث تمامی قرون گذشته و آینده درآن شب بی‌ معنی است.

ثانیا: کلمه «یفرق» در آیه شریفه «فیها یفرق کل امر حکیم.» (دخان / ۶ ) در سوره دخان به خاطر مضارع بودنش، استمرار را می‌رساند و نیز کلمه «تنزل» درآیه کریمه «تنزل الملئکه والروح فیها باذن ربهم من کل امر» (قدر / ۴ ) به دلیل مضارع بودنش دلالت ‌بر استمرار دارد.

ثالثا: از ظاهر جمله «شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن.»(بقره / ۱۸۵ ) چنین برمی‌آید که مادامی که ماه رمضان تکرار می‌شود آن شب نیز تکرار می‌شود. پس شب قدر منحصر در یک شب نیست ‌بلکه درهر سال در ماه رمضان تکرار می‌شود.

در این خصوص در تفسیر برهان از شیخ طوسی از ابوذر روایت‌ شده که گفت: به رسول خدا (ص) عرض کردم یا رسول الله آیا شب قدر شبی است که درعهد انبیاء بوده و امر به آنان نازل می‌شده و چون از دنیا می‌رفتند نزول امر درآن شب تعطیل می‌شده است؟ فرمود: «نه بلکه شب قدر تا قیامت هست. ‌» (۳)

عظمت‌ شب قدر

در سوره قدر می‌خوانیم: «انا انزلناه فی لیله القدر وما ادریک ما لیله القدر لیله القدر خیر من الف شهر.» خداوند متعال برای بیان عظمت ‌شب قدر با این که ممکن بود بفرماید: «وما ادریک ما هی هی خیر من الف شهر» یعنی با این که می‌توانست در آیه دوم و سوم به جای کلمه «لیله القدر» ضمیر بیاورد، خود کلمه را آورد تا بر عظمت این شب دلالت کند. و با آیه «لیله القدر خیر من الف شهر» عظمت این شب را بیان کرد به این که این شب از هزار ماه بهتر است. منظور از بهتر بودن این شب از هزار ماه، بهتر بودن از حیث فضیلت عبادت است. چه این که مناسب با غرض قرآن نیز چنین است. چون همه عنایت قرآن دراین است که مردم را به خدا نزدیک و به وسیله عبادت زنده کند. و احیاء یا عبادت آن شب از عبادت هزار ماه بهتر است.

از امام صادق علیه السلام سؤال شد: چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟ (با این که در آن هزار ماه درهر دوازده ماهش یک شب قدر است).

حضرت فرمود: «عبادت در شب قدر بهتر است از عبادت درهزار ماهی که در آن شب قدر نباشد.» (۴)

وقایع شب قدر

الف- نزول قرآن

ظاهر آیه شریفه «انا انزلناه فی لیله القدر» این است که همه قرآن در شب قدر نازل شده است و چون تعبیر به انزال کرده که ظهور در یکپارچگی و دفعی بودن دارد نه تنزیل، که ظاهر در نزول تدریجی است.

قرآن کریم به دو گونه نازل شده است:

۱- نزول یکباره در یک شب معین.

۲- نزول تدریجی در طول بیست و سه سال نبوت پیامبر اکرم (ص).

آیاتی چون «قرانا فرقناه لتقراه علی الناس علی مکث ونزلناه تنزیلا.»(اسراء / ۱۰۶ ) نزول تدریجی قرآن را بیان می‌کند.

در نزول دفعی (و یکپارچه)، قرآن کریم که مرکب از سوره‌ها و آیات است ‌یک دفعه نازل نشده است ‌بلکه به صورت اجمال همه قرآن نازل شده است چون آیاتی که درباره وقایع شخصی و حوادث جزیی نازل شده ارتباط کامل با زمان و مکان و اشخاص و احوال خاصه‌ای دارد که درباره آن اشخاص و آن احوال و درآن زمان و مکان نازل شده و معلوم است که چنین آیاتی درست در نمی‌آید مگر این که زمان و مکانش و واقعه‌ای که درباره‌اش نازل شده رخ دهد به طوری که اگر از آن زمان‌ها و مکان‌ها و وقایع خاصه صرف نظر شود و فرض شود که قرآن یک باره نازل شده، قهرا موارد آن آیات حذف می‌شود و دیگر بر آنها تطبیق نمی‌کنند، پس قرآن به همین هیئت که هست دوبار نازل نشده بلکه بین دو نزول قرآن فرق است و فرق آن در اجمال و تفصیل است. همان اجمال و تفصیلی که درآیه شریفه «کتاب احکمت ایاته ثم فصلت من لدن حکیم خبیر.»(هود / ۱) به آن اشاره شده است. و در شب قدر قرآن کریم به صورت اجمال و یکپارچه بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد و در طول بیست و سه سال به تفصیل و به تدریج و آیه به آیه نازل گردید.

ب- تقدیر امور

خداوند متعال در شب قدر حوادث یک سال آینده را از قبیل مرگ و زندگی، وسعت ‌یا تنگی روزی، سعادت و شقاوت، خیر و شر، طاعت و معصیت و... تقدیر می‌کند.

در آیه شریفه «انا انزلناه فی لیله القدر» (قدر / ۱ ) کلمه «قدر» دلالت‌ بر تقدیر و اندازه‌گیری دارد و آیه شریفه «فیها یفرق کل امر حکیم. ‌» (دخان / ۶ ) که در وصف شب قدر نازل شده است‌ بر تقدیر دلالت می‌کند. چون کلمه «فرق» به معنای جدا سازی و مشخص کردن دو چیز از یکدیگر است. و فرق هر امر حکیم جز این معنا ندارد که آن امر و آن واقعه‌ای که باید رخ دهد را با تقدیر و اندازه‌گیری مشخص سازند. امور به حسب قضای الهی دارای دو مرحله‌اند، یکی اجمال و ابهام و دیگری تفصیل. و شب قدر به طوری که از آیه «فیها یفرق کل امر حکیم. ‌» برمی‌آید شبی است که امور از مرحله اجمال و ابهام به مرحله فرق و تفصیل بیرون می‌آیند.

ج- نزول ملائکه و روح

بر اساس آیه شریفه «تنزل الملئکه والروح فیها باذن ربهم من کل امر.»(قدر / ۴) ملائکه و روح در این شب به اذن پروردگارشان نازل می‌شوند. مراد از روح، آن روحی است که از عالم امر است و خدای متعال درباره‌اش فرموده است «قل الروح من امر ربی.»(اسراء / ۸۵ ) دراین که مراد از امر چیست؟ بحث‌های مفصلی در تفسیر شریف المیزان آمده است که به جهت اختصار مبحث ‌به دو روایت در مورد نزول ملائکه و این که روح چیست ‌بسنده می‌شود.

۱- پیامبر اکرم (ص) فرمود: وقتی شب قدر می‌شود ملائکه‌ای که ساکن در «سدره المنتهی» هستند و جبرئیل یکی از ایشان است نازل می‌شوند در حالی که جبرئیل به اتفاق سایرین پرچم‌هایی را به همراه دارند.

یک پرچم بالای قبر من، و یکی بر بالای بیت المقدس و پرچمی در مسجد الحرام و پرچمی بر طورسینا نصب می‌کنند و هیچ مؤمن و مؤمنه‌ای دراین نقاط نمی‌ماند مگر آن که جبرئیل به او سلام می‌کند، مگر کسی که دائم الخمر و یا معتاد به خوردن گوشت ‌خوک و یا زعفران مالیدن به بدن خود باشد. (۵)

۲- از امام صادق علیه السلام در مورد روح سؤال شد. حضرت فرمودند: روح از جبرئیل بزرگتر است و جبرئیل از سنخ ملائکه است و روح ازآن سنخ نیست. مگر نمی ‌بینی خدای تعالی فرموده: «تنزل الملئکه والروح» پس معلوم می‌شود روح غیر از ملائکه است. (۶)

د- سلام و امنیت

قرآن کریم در بیان این ویژگی شب قدر می‌فرماید: «سلام هی حتی مطلع الفجر.»(قدر / ۵ ) کلمه سلام و سلامت ‌به معنای عاری بودن از آفات ظاهری و باطنی است. و جمله «سلام هی» اشاره به این مطلب دارد که عنایت الهی تعلق گرفته است‌ به این که رحمتش شامل همه آن بندگان بشود که به سوی او روی می‌آورند و نیز به این که در خصوص شب قدر باب عذابش بسته باشد. به این معنا که عذابی جدید نفرستد. و لازمه این معنا این است که دراین شب کید شیطان‌ها هم مؤثر واقع نشود چنانکه در بعضی از روایات نیز به این معنا اشاره شده است.

البته بعضی از مفسرین گفته ‌اند: مراد از کلمه «سلام» این است که در شب قدر ملائکه از هر مؤمن مشغول به عبادت بگذرند، سلام می‌دهند.

توصیه هایی برای آداب شب قدر

برای شب قدر در روایات آداب متعددی اعمال متعددی ذکر کرده اند، از جمله گفته اند برای یکایک شبهای قدر شایسته است انسان غسل بکند بعنوان اولین ادب و عمل شب قدر است، علمای ما گفته اند در مفاتیح الجنان مرحوم شیخ عباس قمی این بحث را آورده است که در هر سه شب انسان دمادم غروب قبل از غروب و در آستانه مغرب هر سه شب غسل بکند البته درباره شب بیست و سوم مستحب است انسان دو بار غسل بکند که یکی در غروب و یکی قبل از اذان صبح، که این خود شاهدی برای شب بیست و سوم باز بطور خاص تر و کار را با اهتمام بیشتری که این خود شاهدی است، دوم احیاء توصیه شده است، که انسان آن شبها را با بیدار بودن خود تا صبح احیاء کند که هر بار بیدار ماندنی احیاء نیست بیدار ماندنی که انسان با کیفیت از آن بهره برداری بکند احیاء محسوب می شود، حالا چه کار کند؟ گفتند شب را دعاهای متعدد، نمازهایی بطور خاص، دعاهائی وارد شده و علماء ما همین ادعیه ایی که امروزه مرسوم شده شیعیان در شبهای قدر می خوانند دعای جوشن کبیر دعای مجیر و سایر ادعیه اینها یا بطور خاص در روایات ما اشاره شده است یا اگر بطور خاص نیست مصداقی از آن عنوان کلی است به این معنا که در روایات ما آده دعا بخوانید و علماء ما دعای جوشن کبیر را بعنوان مصداقی از آن دستور خواندن دعا تعیین کرده اند.

پی‌ نوشت‌ها:

۱- مجمع البیان، ج ۱۰، ص‌۵۱۹ .

۲- تفسیر الدرالمنثور، ج‌۶ .

۳- تفسیر البرهان، ج‌۴، ص‌۴۸۸، ح‌۲۶ .

۴- فروع کافی، ج‌۴، ص‌۱۵۷، ح‌۴ .

۵- مجمع البیان، ج‌۱۰، ص‌۵۲۰ .

۶- تفسیر برهان، ج‌۴، ص‌۴۸۱، ح‌۱.

دعای جوشن کبیر

دعای جوشن کبیر صد فصل است و هرفصلى مشتمل برده اسم الهى است ودر آخر هر فصل باید گفت : سُبْحَانَكَ یا لا إِلَهَ إِلّا أَنْتَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ خَلِّصْنَا مِنَ النَّارِ یا رَبّ .

اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا كَرِيمُ يَا مُقِيمُ يَا عَظِيمُ يَا قَدِيمُ يَا عَلِيمُ يَا حَلِيمُ يَا حَكِيمُ سُبْحَانَكَ يَا لا إِلَهَ إِلّا أَنْتَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ خَلِّصْنَا مِنَ النَّارِ يَا رَبِّ«1» يَا سَيِّدَ السَّادَاتِ يَا مُجِيبَ الدَّعَوَاتِ يَا رَافِعَ الدَّرَجَاتِ يَا وَلِىَّ الْحَسَنَاتِ يَا غَافِرَ الْخَطِيئَاتِ يَا مُعْطِىَ الْمَسْأَلاتِ يَا قَابِلَ التَّوْبَاتِ يَا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ يَا عَالِمَ الْخَفِيَّاتِ يَا دَافِعَ الْبَلِيَّاتِ «2» يَا خَيْرَ الْغَافِرِينَ يَا خَيْرَ الْفَاتِحِينَ يَا خَيْرَ النَّاصِرِينَ يَا خَيْرَ الْحَاكِمِينَ يَا خَيْرَ الرَّازِقِينَ يَا خَيْرَ الْوَارِثِينَ يَا خَيْرَ الْحَامِدِينَ يَا خَيْرَ الذَّاكِرِينَ يَا خَيْرَ الْمُنْزِلِينَ يَا خَيْرَ الْمُحْسِنِينَ «3» يَا مَنْ لَهُ الْعِزَّةُ وَ الْجَمَالُ يَا مَنْ لَهُ الْقُدْرَةُ وَ الْكَمَالُ يَا مَنْ لَهُ الْمُلْكُ وَ الْجَلالُ يَا مَنْ هُوَ الْكَبِيرُ الْمُتَعَالِ يَا مُنْشِئَ السَّحَابِ الثِّقَالِ يَا مَنْ هُوَ شَدِيدُ الْمِحَالِ يَا مَنْ هُوَ سَرِيعُ الْحِسَابِ يَا مَنْ هُوَ شَدِيدُ الْعِقَابِ يَا مَنْ عِنْدَهُ حُسْنُ الثَّوَابِ يَا مَنْ عِنْدَهُ أَمُّ الْكِتَابِ «4» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ يَا دَيَّانُ يَا بُرْهَانُ يَا سُلْطَانُ يَا رِضْوَانُ يَا غُفْرَانُ يَا سُبْحَانُ يَا مُسْتَعَانُ يَا ذَا الْمَنِّ وَ الْبَيَانِ«5»يَا مَنْ تَوَاضَعَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِعَظَمَتِهِ يَا مَنِ اسْتَسْلَمَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِقُدْرَتِهِ يَا مَنْ ذَلَّ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِعِزَّتِهِ يَا مَنْ خَضَعَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِهَيْبَتِهِ يَا مَنِ انْقَادَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ مِنْ خَشْيَتِهِ يَا مَنْ تَشَقَّقَتِ الْجِبَالُ مِنْ مَخَافَتِهِ يَا مَنْ قَامَتِ السَّمَاوَاتُ بِأَمْرِهِ يَا مَنِ اسْتَقَرَّتِ الْأَرَضُونَ بِإِذْنِهِ يَا مَنْ يُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ يَا مَنْ لا يَعْتَدِى عَلَى أَهْلِ مَمْلَكَتِهِ «6» يَا غَافِرَ الْخَطَايَا يَا كَاشِفَ الْبَلايَا يَا مُنْتَهَى الرَّجَايَا يَا مُجْزِلَ الْعَطَايَا يَا وَاهِبَ الْهَدَايَا يَا رَازِقَ الْبَرَايَا يَا قَاضِىَ الْمَنَايَا يَا سَامِعَ الشَّكَايَا يَا بَاعِثَ الْبَرَايَا يَا مُطْلِقَ الْأُسَارَى «7» يَا ذَا الْحَمْدِ وَ الثَّنَاءِ يَا ذَا الْفَخْرِ وَ الْبَهَاءِ يَا ذَا الْمَجْدِ وَ السَّنَاءِ يَا ذَا الْعَهْدِ وَ الْوَفَاءِ يَا ذَا الْعَفْوِ وَ الرِّضَاءِ يَا ذَا الْمَنِّ وَ الْعَطَاءِ يَا ذَا الْفَصْلِ وَ الْقَضَاءِ يَا ذَا الْعِزِّ وَ الْبَقَاءِ يَا ذَا الْجُودِ وَ السَّخَاءِ يَا ذَا الآلاءِ وَ النَّعْمَاءِ «8» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا مَانِعُ يَا دَافِعُ يَا رَافِعُ يَا صَانِعُ يَا نَافِعُ يَا سَامِعُ يَا جَامِعُ يَا شَافِعُ يَا وَاسِعُ يَا مُوسِعُ «9» يَا صَانِعَ كُلِّ مَصْنُوعٍ يَا خَالِقَ كُلِّ مَخْلُوقٍ يَا رَازِقَ كُلِّ مَرْزُوقٍ يَا مَالِكَ كُلِّ مَمْلُوكٍ يَا كَاشِفَ كُلِّ مَكْرُوبٍ يَا فَارِجَ كُلِّ مَهْمُومٍ يَا رَاحِمَ كُلِّ مَرْحُومٍ يَا نَاصِرَ كُلِّ مَخْذُولٍ يَا سَاتِرَ كُلِّ مَعْيُوبٍ يَا مَلْجَأَ كُلِّ مَطْرُودٍ «10» يَا عُدَّتِى عِنْدَ شِدَّتِى يَا رَجَائِى عِنْدَ مُصِيبَتِى يَا مُونِسِى عِنْدَ وَحْشَتِى يَا صَاحِبِى عِنْدَ غُرْبَتِى يَا وَلِيِّى عِنْدَ نِعْمَتِى يَا غِيَاثِى عِنْدَ كُرْبَتِى يَا دَلِيلِى عِنْدَ حَيْرَتِى يَا غَنَائِى عِنْدَ افْتِقَارِى يَا مَلْجَئِى عِنْدَ اضْطِرَارِى يَا مُعِينِى عِنْدَ مَفْزَعِى «11» يَا عَلامَ الْغُيُوبِ يَا غَفَّارَ الذُّنُوبِ يَا سَتَّارَ الْعُيُوبِ يَا كَاشِفَ الْكُرُوبِ يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ يَا طَبِيبَ الْقُلُوبِ يَا مُنَوِّرَ الْقُلُوبِ يَا أَنِيسَ الْقُلُوبِ يَا مُفَرِّجَ الْهُمُومِ يَا مُنَفِّسَ الْغُمُومِ «12» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا جَلِيلُ يَا جَمِيلُ يَا وَكِيلُ يَا كَفِيلُ يَا دَلِيلُ يَا قَبِيلُ يَا مُدِيلُ يَا مُنِيلُ يَا مُقِيلُ يَا مُحِيلُ«13» يَا دَلِيلَ الْمُتَحَيِّرِينَ يَا غِيَاثَ الْمُسْتَغِيثِينَ يَا صَرِيخَ الْمُسْتَصْرِخِينَ يَا جَارَ الْمُسْتَجِيرِينَ يَا أَمَانَ الْخَائِفِينَ يَا عَوْنَ الْمُؤْمِنِينَ يَا رَاحِمَ الْمَسَاكِينِ يَا مَلْجَأَ الْعَاصِينَ يَا غَافِرَ الْمُذْنِبِينَ يَا مُجِيبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّينَ «14» يَا ذَا الْجُودِ وَ الْإِحْسَانِ يَا ذَا الْفَضْلِ وَ الامْتِنَانِ يَا ذَا الْأَمْنِ وَ الْأَمَانِ يَا ذَا الْقُدْسِ وَ السُّبْحَانِ يَا ذَا الْحِكْمَةِ وَ الْبَيَانِ يَا ذَا الرَّحْمَةِ وَ الرِّضْوَانِ يَا ذَا الْحُجَّةِ وَ الْبُرْهَانِ يَا ذَا الْعَظَمَةِ وَ السُّلْطَانِ يَا ذَا الرَّأْفَةِ وَ الْمُسْتَعَانِ يَا ذَا الْعَفْوِ وَ الْغُفْرَانِ «15» يَا مَنْ هُوَ رَبُّ كُلِّ شَىْ‏ءٍ يَا مَنْ هُوَ إِلَهُ كُلِّ شَىْ‏ءٍ يَا مَنْ هُوَ خَالِقُ كُلِّ شَىْ‏ءٍ يَا مَنْ هُوَ صَانِعُ كُلِّ شَىْ‏ءٍ يَا مَنْ هُوَ قَبْلَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ يَا مَنْ هُوَ بَعْدَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ يَا مَنْ هُوَ فَوْقَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ يَا مَنْ هُوَ عَالِمٌ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ يَا مَنْ هُوَ قَادِرٌ عَلَى كُلِّ شَىْ‏ءٍ يَا مَنْ هُوَ يَبْقَى وَ يَفْنَى كُلُّ شَىْ‏ءٍ «16» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا مُؤْمِنُ يَا مُهَيْمِنُ يَا مُكَوِّنُ يَا مُلَقِّنُ يَا مُبَيِّنُ يَا مُهَوِّنُ يَا مُمَكِّنُ يَا مُزَيِّنُ يَا مُعْلِنُ يَا مُقَسِّمُ «17» يَا مَنْ هُوَ فِى مُلْكِهِ مُقِيمٌ يَا مَنْ هُوَ فِى سُلْطَانِهِ قَدِيمٌ يَا مَنْ هُوَ فِى جَلالِهِ عَظِيمٌ يَا مَنْ هُوَ عَلَى عِبَادِهِ رَحِيمٌ يَا مَنْ هُوَ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ عَلِيمٌ يَا مَنْ هُوَ بِمَنْ عَصَاهُ حَلِيمٌ يَا مَنْ هُوَ بِمَنْ رَجَاهُ كَرِيمٌ يَا مَنْ هُوَ فِى صُنْعِهِ حَكِيمٌ يَا مَنْ هُوَ فِى حِكْمَتِهِ لَطِيفٌ يَا مَنْ هُوَ فِى لُطْفِهِ قَدِيمٌ «18» يَا مَنْ لا يُرْجَى إِلّا فَضْلُهُ يَا مَنْ لا يُسْأَلُ إِلّا عَفْوُهُ يَا مَنْ لا يُنْظَرُ إِلّا بِرُّهُ يَا مَنْ لا يُخَافُ إِلّا عَدْلُهُ يَا مَنْ لا يَدُومُ إِلّا مُلْكُهُ يَا مَنْ لا سُلْطَانَ إِلّا سُلْطَانُهُ يَا مَنْ وَسِعَتْ كُلَّ شَىْ‏ءٍ رَحْمَتُهُ يَا مَنْ سَبَقَتْ رَحْمَتُهُ غَضَبَهُ يَا مَنْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ عِلْمُهُ يَا مَنْ لَيْسَ أَحَدٌ مِثْلَهُ «19» يَا فَارِجَ الْهَمِّ يَا كَاشِفَ الْغَمِّ يَا غَافِرَ الذَّنْبِ يَا قَابِلَ التَّوْبِ يَا خَالِقَ الْخَلْقِ يَا صَادِقَ الْوَعْدِ يَا مُوفِىَ الْعَهْدِ يَا عَالِمَ السِّرِّ يَا فَالِقَ الْحَبِّ يَا رَازِقَ الْأَنَامِ«20» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا عَلِىُّ يَا وَفِىُّ يَا غَنِىُّ يَا مَلِىُّ يَا حَفِىُّ يَا رَضِىُّ يَا زَكِىُّ يَا بَدِىُّ يَا قَوِىُّ يَا وَلِىُّ «21» يَا مَنْ أَظْهَرَ الْجَمِيلَ يَا مَنْ سَتَرَ الْقَبِيحَ يَا مَنْ لَمْ يُؤَاخِذْ بِالْجَرِيرَةِ يَا مَنْ لَمْ يَهْتِكِ السِّتْرَ يَا عَظِيمَ الْعَفْوِ يَا حَسَنَ التَّجَاوُزِ يَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ يَا بَاسِطَ الْيَدَيْنِ بِالرَّحْمَةِ يَا صَاحِبَ كُلِّ نَجْوَى يَا مُنْتَهَى كُلِّ شَكْوَى «22» يَا ذَا النِّعْمَةِ السَّابِغَةِ يَا ذَا الرَّحْمَةِ الْوَاسِعَةِ يَا ذَا الْمِنَّةِ السَّابِقَةِ يَا ذَا الْحِكْمَةِ الْبَالِغَةِ يَا ذَا الْقُدْرَةِ الْكَامِلَةِ يَا ذَا الْحُجَّةِ الْقَاطِعَةِ يَا ذَا الْكَرَامَةِ الظَّاهِرَةِ يَا ذَا الْعِزَّةِ الدَّائِمَةِ يَا ذَا الْقُوَّةِ الْمَتِينَةِ يَا ذَا الْعَظَمَةِ الْمَنِيعَةِ «23» يَا بَدِيعَ السَّمَاوَاتِ يَا جَاعِلَ الظُّلُمَاتِ يَا رَاحِمَ الْعَبَرَاتِ يَا مُقِيلَ الْعَثَرَاتِ يَا سَاتِرَ الْعَوْرَاتِ يَا مُحْيِىَ الْأَمْوَاتِ يَا مُنْزِلَ الآیَاتِ يَا مُضَعِّفَ الْحَسَنَاتِ يَا مَاحِىَ السَّيِّئَاتِ يَا شَدِيدَ النَّقِمَاتِ «24» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا مُصَوِّرُ يَا مُقَدِّرُ يَا مُدَبِّرُ يَا مُطَهِّرُ يَا مُنَوِّرُ يَا مُيَسِّرُ يَا مُبَشِّرُ يَا مُنْذِرُ يَا مُقَدِّمُ يَا مُؤَخِّرُ«25» يَا رَبَّ الْبَيْتِ الْحَرَامِ يَا رَبَّ الشَّهْرِ الْحَرَامِ يَا رَبَّ الْبَلَدِ الْحَرَامِ يَا رَبَّ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ يَا رَبَّ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ يَا رَبَّ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ يَا رَبَّ الْحِلِّ وَ الْحَرَامِ يَا رَبَّ النُّورِ وَ الظَّلامِ يَا رَبَّ التَّحِيَّةِ وَ السَّلامِ يَا رَبَّ الْقُدْرَةِ فِى الْأَنَامِ «26» يَا أَحْكَمَ الْحَاكِمِينَ يَا أَعْدَلَ الْعَادِلِينَ يَا أَصْدَقَ الصَّادِقِينَ يَا أَطْهَرَ الطَّاهِرِينَ يَا أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ يَا أَسْرَعَ الْحَاسِبِينَ يَا أَسْمَعَ السَّامِعِينَ يَا أَبْصَرَ النَّاظِرِينَ يَا أَشْفَعَ الشَّافِعِينَ يَا أَكْرَمَ الْأَكْرَمِينَ«27» يَا عِمَادَ مَنْ لا عِمَادَ لَهُ يَا سَنَدَ مَنْ لا سَنَدَ لَهُ يَا ذُخْرَ مَنْ لا ذُخْرَ لَهُ يَا حِرْزَ مَنْ لا حِرْزَ لَهُ يَا غِيَاثَ مَنْ لا غِيَاثَ لَهُ يَا فَخْرَ مَنْ لا فَخْرَ لَهُ يَا عِزَّ مَنْ لا عِزَّ لَهُ يَا مُعِينَ مَنْ لا مُعِينَ لَهُ يَا أَنِيسَ مَنْ لا أَنِيسَ لَهُ يَا أَمَانَ مَنْ لا أَمَانَ لَهُ «28» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا عَاصِمُ يَا قَائِمُ يَا دَائِمُ يَا رَاحِمُ يَا سَالِمُ يَا حَاكِمُ يَا عَالِمُ يَا قَاسِمُ يَا قَابِضُ يَا بَاسِطُ «29» يَا عَاصِمَ مَنِ اسْتَعْصَمَهُ يَا رَاحِمَ مَنِ اسْتَرْحَمَهُ يَا غَافِرَ مَنِ اسْتَغْفَرَهُ يَا نَاصِرَ مَنِ اسْتَنْصَرَهُ يَا حَافِظَ مَنِ اسْتَحْفَظَهُ يَا مُكْرِمَ مَنِ اسْتَكْرَمَهُ يَا مُرْشِدَ مَنِ اسْتَرْشَدَهُ يَا صَرِيخَ مَنِ اسْتَصْرَخَهُ يَا مُعِينَ مَنِ اسْتَعَانَهُ يَا مُغِيثَ مَنِ اسْتَغَاثَهُ«30» يَا عَزِيزًا لا يُضَامُ يَا لَطِيفًا لا يُرَامُ يَا قَيُّومًا لا يَنَامُ يَا دَائِمًا لا يَفُوتُ يَا حَيًّا لا يَمُوتُ يَا مَلِكًا لا يَزُولُ يَا بَاقِيًا لا يَفْنَى يَا عَالِمًا لا يَجْهَلُ يَا صَمَدًا لا يُطْعَمُ يَا قَوِيًّا لا يَضْعُفُ «31» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا أَحَدُ يَا وَاحِدُ يَا شَاهِدُ يَا مَاجِدُ يَا حَامِدُ يَا رَاشِدُ يَا بَاعِثُ يَا وَارِثُ يَا ضَارُّ يَا نَافِعُ «32» يَا أَعْظَمَ مِنْ كُلِّ عَظِيمٍ يَا أَكْرَمَ مِنْ كُلِّ كَرِيمٍ يَا أَرْحَمَ مِنْ كُلِّ رَحِيمٍ يَا أَعْلَمَ مِنْ كُلِّ عَلِيمٍ يَا أَحْكَمَ مِنْ كُلِّ حَكِيمٍ يَا أَقْدَمَ مِنْ كُلِّ قَدِيمٍ يَا أَكْبَرَ مِنْ كُلِّ كَبِيرٍ يَا أَلْطَفَ مِنْ كُلِّ لَطِيفٍ يَا أَجَلَّ مِنْ كُلِّ جَلِيلٍ يَا أَعَزَّ مِنْ كُلِّ عَزِيزٍ «33» يَا كَرِيمَ الصَّفْحِ يَا عَظِيمَ الْمَنِّ يَا كَثِيرَ الْخَيْرِ يَا قَدِيمَ الْفَضْلِ يَا دَائِمَ اللُّطْفِ يَا لَطِيفَ الصُّنْعِ يَا مُنَفِّسَ الْكَرْبِ يَا كَاشِفَ الضُّرِّ يَا مَالِكَ الْمُلْكِ يَا قَاضِىَ الْحَقِّ «34» يَا مَنْ هُوَ فِى عَهْدِهِ وَفِىٌّ يَا مَنْ هُوَ فِى وَفَائِهِ قَوِىٌّ يَا مَنْ هُوَ فِى قُوَّتِهِ عَلِىٌّ يَا مَنْ هُوَ فِى عُلُوِّهِ قَرِيبٌ يَا مَنْ هُوَ فِى قُرْبِهِ لَطِيفٌ يَا مَنْ هُوَ فِى لُطْفِهِ شَرِيفٌ يَا مَنْ هُوَ فِى شَرَفِهِ عَزِيزٌ يَا مَنْ هُوَ فِى عِزِّهِ عَظِيمٌ يَا مَنْ هُوَ فِى عَظَمَتِهِ مَجِيدٌ يَا مَنْ هُوَ فِى مَجْدِهِ حَمِيدٌ «35» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا كَافِى يَا شَافِى يَا وَافِى يَا مُعَافِى يَا هَادِى يَا دَاعِى يَا قَاضِى يَا رَاضِى يَا عَالِى يَا بَاقِى «36» يَا مَنْ كُلُّ شَىْ‏ءٍ خَاضِعٌ لَهُ يَا مَنْ كُلُّ شَىْ‏ءٍ خَاشِعٌ لَهُ يَا مَنْ كُلُّ شَىْ‏ءٍ كَائِنٌ لَهُ يَا مَنْ كُلُّ شَىْ‏ءٍ مَوْجُودٌ بِهِ يَا مَنْ كُلُّ شَىْ‏ءٍ مُنِيبٌ إِلَيْهِ يَا مَنْ كُلُّ شَىْ‏ءٍ خَائِفٌ مِنْهُ يَا مَنْ كُلُّ شَىْ‏ءٍ قَائِمٌ بِهِ يَا مَنْ كُلُّ شَىْ‏ءٍ صَائِرٌ إِلَيْهِ يَا مَنْ كُلُّ شَىْ‏ءٍ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ يَا مَنْ كُلُّ شَىْ‏ءٍ هَالِكٌ إِلّا وَجْهَهُ «37» يَا مَنْ لا مَفَرَّ إِلّا إِلَيْهِ يَا مَنْ لا مَفْزَعَ إِلّا إِلَيْهِ يَا مَنْ لا مَقْصَدَ إِلّا إِلَيْهِ يَا مَنْ لا مَنْجَى مِنْهُ إِلّا إِلَيْهِ يَا مَنْ لا يُرْغَبُ إِلّا إِلَيْهِ يَا مَنْ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلّا بِهِ يَا مَنْ لا يُسْتَعَانُ إِلّا بِهِ يَا مَنْ لا يُتَوَكَّلُ إِلّا عَلَيْهِ يَا مَنْ لا يُرْجَى إِلّا هُوَ يَا مَنْ لا يُعْبَدُ إِلّا اِیّاهُ «38» يَا خَيْرَ الْمَرْهُوبِينَ يَا خَيْرَ الْمَرْغُوبِينَ يَا خَيْرَ الْمَطْلُوبِينَ يَا خَيْرَ الْمَسْئُولِينَ يَا خَيْرَ الْمَقْصُودِينَ يَا خَيْرَ الْمَذْكُورِينَ يَا خَيْرَ الْمَشْكُورِينَ يَا خَيْرَ الْمَحْبُوبِينَ يَا خَيْرَ الْمَدْعُوِّينَ يَا خَيْرَ الْمُسْتَأْنِسِينَ «39» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا غَافِرُ يَا سَاتِرُ يَا قَادِرُ يَا قَاهِرُ يَا فَاطِرُ يَا كَاسِرُ يَا جَابِرُ يَا ذَاكِرُ يَا نَاظِرُ يَا نَاصِرُ«40» يَا مَنْ خَلَقَ فَسَوَّى يَا مَنْ قَدَّرَ فَهَدَى يَا مَنْ يَكْشِفُ الْبَلْوَى يَا مَنْ يَسْمَعُ النَّجْوَى يَا مَنْ يُنْقِذُ الْغَرْقَى يَا مَنْ يُنْجِى الْهَلْكَى يَا مَنْ يَشْفِى الْمَرْضَى يَا مَنْ أَضْحَكَ وَ أَبْكَى يَا مَنْ أَمَاتَ وَ أَحْيَا يَا مَنْ خَلَقَ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَ الْأُنْثَى «41» يَا مَنْ فِى الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ سَبِيلُهُ يَا مَنْ فِى الآفَاقِ آيَاتُهُ يَا مَنْ فِى الآيَاتِ بُرْهَانُهُ يَا مَنْ فِى الْمَمَاتِ قُدْرَتُهُ يَا مَنْ فِى الْقُبُورِ عِبْرَتُهُ يَا مَنْ فِى الْقِيَامَةِ مُلْكُهُ يَا مَنْ فِى الْحِسَابِ هَيْبَتُهُ يَا مَنْ فِى الْمِيزَانِ قَضَاؤُهُ يَا مَنْ فِى الْجَنَّةِ ثَوَابُهُ يَا مَنْ فِى النَّارِ عِقَابُهُ «42» يَا مَنْ إِلَيْهِ يَهْرُبُ الْخَائِفُونَ يَا مَنْ إِلَيْهِ يَفْزَعُ الْمُذْنِبُونَ يَا مَنْ إِلَيْهِ يَقْصِدُ الْمُنِيبُونَ يَا مَنْ إِلَيْهِ يَرْغَبُ الزَّاهِدُونَ يَا مَنْ إِلَيْهِ يَلْجَأُ الْمُتَحَيِّرُونَ يَا مَنْ بِهِ يَسْتَأْنِسُ الْمُرِيدُونَ يَا مَنْ بِهِ يَفْتَخِرُ الْمُحِبُّونَ يَا مَنْ فِى عَفْوِهِ يَطْمَعُ الْخَاطِئُونَ يَا مَنْ إِلَيْهِ يَسْكُنُ الْمُوقِنُونَ يَا مَنْ عَلَيْهِ يَتَوَكَّلُ الْمُتَوَكِّلُونَ «43» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا حَبِيبُ يَا طَبِيبُ يَا قَرِيبُ يَا رَقِيبُ يَا حَسِيبُ يَا مَهِيبُ [مُهِيبُ‏] يَا مُثِيبُ يَا مُجِيبُ يَا خَبِيرُ يَا بَصِيرُ «44» يَا أَقْرَبَ مِنْ كُلِّ قَرِيبٍ يَا أَحَبَّ مِنْ كُلِّ حَبِيبٍ يَا أَبْصَرَ مِنْ كُلِّ بَصِيرٍ يَا أَخْبَرَ مِنْ كُلِّ خَبِيرٍ يَا أَشْرَفَ مِنْ كُلِّ شَرِيفٍ يَا أَرْفَعَ مِنْ كُلِّ رَفِيعٍ يَا أَقْوَى مِنْ كُلِّ قَوِىٍّ يَا أَغْنَى مِنْ كُلِّ غَنِىٍّ يَا أَجْوَدَ مِنْ كُلِّ جَوَادٍ يَا أَرْأَفَ مِنْ كُلِّ رَءُوفٍ «45» يَا غَالِبًا غَيْرَ مَغْلُوبٍ يَا صَانِعًا غَيْرَ مَصْنُوعٍ يَا خَالِقًا غَيْرَ مَخْلُوقٍ يَا مَالِكًا غَيْرَ مَمْلُوكٍ يَا قَاهِرًا غَيْرَ مَقْهُورٍ يَا رَافِعًا غَيْرَ مَرْفُوعٍ يَا حَافِظًا غَيْرَ مَحْفُوظٍ يَا نَاصِرًا غَيْرَ مَنْصُورٍ يَا شَاهِدًا غَيْرَ غَائِبٍ يَا قَرِيبًا غَيْرَ بَعِيدٍ «46» يَا نُورَ النُّورِ يَا مُنَوِّرَ النُّورِ يَا خَالِقَ النُّورِ يَا مُدَبِّرَ النُّورِ يَا مُقَدِّرَ النُّورِ يَا نُورَ كُلِّ نُورٍ يَا نُورا قَبْلَ كُلِّ نُورٍ يَا نُورا بَعْدَ كُلِّ نُورٍ يَا نُورا فَوْقَ كُلِّ نُورٍ يَا نُورًا لَيْسَ كَمِثْلِهِ نُورٌ «47» يَا مَنْ عَطَاؤُهُ شَرِيفٌ يَا مَنْ فِعْلُهُ لَطِيفٌ يَا مَنْ لُطْفُهُ مُقِيمٌ يَا مَنْ إِحْسَانُهُ قَدِيمٌ يَا مَنْ قَوْلُهُ حَقٌّ يَا مَنْ وَعْدُهُ صِدْقٌ يَا مَنْ عَفْوُهُ فَضْلٌ يَا مَنْ عَذَابُهُ عَدْلٌ يَا مَنْ ذِكْرُهُ حُلْوٌ يَا مَنْ فَضْلُهُ عَمِيمٌ «48» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا مُسَهِّلُ يَا مُفَصِّلُ يَا مُبَدِّلُ يَا مُذَلِّلُ يَا مُنَزِّلُ يَا مُنَوِّلُ يَا مُفْضِلُ يَا مُجْزِلُ يَا مُمْهِلُ يَا مُجْمِلُ «49» يَا مَنْ يَرَى وَ لا يُرَى يَا مَنْ يَخْلُقُ وَ لا يُخْلَقُ يَا مَنْ يَهْدِى وَ لا يُهْدَى يَا مَنْ يُحْيِى وَ لا يُحْيَى يَا مَنْ يَسْأَلُ وَ لا يُسْأَلُ يَا مَنْ يُطْعِمُ وَ لا يُطْعَمُ يَا مَنْ يُجِيرُ وَ لا يُجَارُ عَلَيْهِ يَا مَنْ يَقْضِى وَ لا يُقْضَى عَلَيْهِ يَا مَنْ يَحْكُمُ وَ لا يُحْكَمُ عَلَيْهِ يَا مَنْ لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوا أَحَدٌ «50» يَا نِعْمَ الْحَسِيبُ يَا نِعْمَ الطَّبِيبُ يَا نِعْمَ الرَّقِيبُ يَا نِعْمَ الْقَرِيبُ يَا نِعْمَ الْمُجِيبُ يَا نِعْمَ الْحَبِيبُ يَا نِعْمَ الْكَفِيلُ يَا نِعْمَ الْوَكِيلُ يَا نِعْمَ الْمَوْلَى يَا نِعْمَ النَّصِيرُ «51» يَا سُرُورَ الْعَارِفِينَ يَا مُنَى الْمُحِبِّينَ يَا أَنِيسَ الْمُرِيدِينَ يَا حَبِيبَ التَّوَّابِينَ يَا رَازِقَ الْمُقِلِّينَ يَا رَجَاءَ الْمُذْنِبِينَ يَا قُرَّةَ عَيْنِ الْعَابِدِينَ يَا مُنَفِّسَ عَنِ الْمَكْرُوبِينَ يَا مُفَرِّجَ عَنِ الْمَغْمُومِينَ يَا إِلَهَ الْأَوَّلِينَ وَ الآخِرِينَ «52» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا رَبَّنَا يَا إِلَهَنَا يَا سَيِّدَنَا يَا مَوْلانَا يَا نَاصِرَنَا يَا حَافِظَنَا يَا دَلِيلَنَا يَا مُعِينَنَا يَا حَبِيبَنَا يَا طَبِيبَنَا «53» يَا رَبَّ النَّبِيِّينَ وَ الْأَبْرَارِ يَا رَبَّ الصِّدِّيقِينَ وَ الْأَخْيَارِ يَا رَبَّ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ يَا رَبَّ الصِّغَارِ وَ الْكِبَارِ يَا رَبَّ الْحُبُوبِ وَ الثِّمَارِ يَا رَبَّ الْأَنْهَارِ وَ الْأَشْجَارِ يَا رَبَّ الصَّحَارِى وَ الْقِفَارِ يَا رَبَّ الْبَرَارِى وَ الْبِحَارِ يَا رَبَّ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ يَا رَبَّ الْأَعْلانِ وَ الْأَسْرَارِ «54» يَا مَنْ نَفَذَ فِى كُلِّ شَىْ‏ءٍ أَمْرُهُ يَا مَنْ لَحِقَ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ عِلْمُهُ يَا مَنْ بَلَغَتْ إِلَى كُلِّ شَىْ‏ءٍ قُدْرَتُهُ يَا مَنْ لا تُحْصِى الْعِبَادُ نِعَمَهُ يَا مَنْ لا تَبْلُغُ الْخَلائِقُ شُكْرَهُ يَا مَنْ لا تُدْرِكُ الْأَفْهَامُ جَلالَهُ يَا مَنْ لا تَنَالُ الْأَوْهَامُ كُنْهَهُ يَا مَنِ الْعَظَمَةُ وَ الْكِبْرِيَاءُ رِدَاؤُهُ يَا مَنْ لا تَرُدُّ الْعِبَادُ قَضَاءَهُ يَا مَنْ لا مُلْكَ إِلّا مُلْكُهُ يَا مَنْ لا عَطَاءَ إِلّا عَطَاؤُهُ «55» يَا مَنْ لَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلَى يَا مَنْ لَهُ الصِّفَاتُ الْعُلْيَا يَا مَنْ لَهُ الآخِرَةُ وَ الْأُولَى يَا مَنْ لَهُ الْجَنَّةُ الْمَأْوَى يَا مَنْ لَهُ الآيَاتُ الْكُبْرَى يَا مَنْ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى يَا مَنْ لَهُ الْحُكْمُ وَ الْقَضَاءُ يَا مَنْ لَهُ الْهَوَاءُ وَ الْفَضَاءُ يَا مَنْ لَهُ الْعَرْشُ وَ الثَّرَى يَا مَنْ لَهُ السَّمَاوَاتُ الْعُلَى «56» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا عَفُوُّ يَا غَفُورُ يَا صَبُورُ يَا شَكُورُ يَا رَءُوفُ يَا عَطُوفُ يَا مَسْئُولُ يَا وَدُودُ يَا سُبُّوحُ يَا قُدُّوسُ «57» يَا مَنْ فِى السَّمَاءِ عَظَمَتُهُ يَا مَنْ فِى الْأَرْضِ آيَاتُهُ يَا مَنْ فِى كُلِّ شَىْ‏ءٍ دَلائِلُهُ يَا مَنْ فِى الْبِحَارِ عَجَائِبُهُ يَا مَنْ فِى الْجِبَالِ خَزَائِنُهُ يَا مَنْ يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ يَا مَنْ إِلَيْهِ يَرْجِعُ الْأَمْرُ كُلُّهُ يَا مَنْ أَظْهَرَ فِى كُلِّ شَىْ‏ءٍ لُطْفَهُ يَا مَنْ أَحْسَنَ كُلَّ شَىْ‏ءٍ خَلَقَهُ يَا مَنْ تَصَرَّفَ فِى الْخَلائِقِ قُدْرَتُهُ «58» يَا حَبِيبَ مَنْ لا حَبِيبَ لَهُ يَا طَبِيبَ مَنْ لا طَبِيبَ لَهُ يَا مُجِيبَ مَنْ لا مُجِيبَ لَهُ يَا شَفِيقَ مَنْ لا شَفِيقَ لَهُ يَا رَفِيقَ مَنْ لا رَفِيقَ لَهُ يَا مُغِيثَ مَنْ لا مُغِيثَ لَهُ يَا دَلِيلَ مَنْ لا دَلِيلَ لَهُ يَا أَنِيسَ مَنْ لا أَنِيسَ لَهُ يَا رَاحِمَ مَنْ لا رَاحِمَ لَهُ يَا صَاحِبَ مَنْ لا صَاحِبَ لَهُ «59» يَا كَافِىَ مَنِ اسْتَكْفَاهُ يَا هَادِىَ مَنِ اسْتَهْدَاهُ يَا كَالِىَ مَنِ اسْتَكْلاهُ يَا رَاعِىَ مَنِ اسْتَرْعَاهُ يَا شَافِىَ مَنِ اسْتَشْفَاهُ يَا قَاضِىَ مَنِ اسْتَقْضَاهُ يَا مُغْنِىَ مَنِ اسْتَغْنَاهُ يَا مُوفِىَ مَنِ اسْتَوْفَاهُ يَا مُقَوِّىَ مَنِ اسْتَقْوَاهُ يَا وَلِىَّ مَنِ اسْتَوْلاهُ «60» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا خَالِقُ يَا رَازِقُ يَا نَاطِقُ يَا صَادِقُ يَا فَالِقُ يَا فَارِقُ يَا فَاتِقُ يَا رَاتِقُ يَا سَابِقُ يَا سَامِقُ «61» يَا مَنْ يُقَلِّبُ اللَّيْلَ وَ النَّهَارَ يَا مَنْ جَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَ الْأَنْوَارَ يَا مَنْ خَلَقَ الظِّلَّ وَ الْحَرُورَ يَا مَنْ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ يَا مَنْ قَدَّرَ الْخَيْرَ وَ الشَّرَّ يَا مَنْ خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَيَاةَ يَا مَنْ لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ يَا مَنْ لَمْ يَتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لا وَلَدا يَا مَنْ لَيْسَ لَهُ شَرِيكٌ فِى الْمُلْكِ يَا مَنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ «62» يَا مَنْ يَعْلَمُ مُرَادَ الْمُرِيدِينَ يَا مَنْ يَعْلَمُ ضَمِيرَ الصَّامِتِينَ يَا مَنْ يَسْمَعُ أَنِينَ الْوَاهِنِينَ يَا مَنْ يَرَى بُكَاءَ الْخَائِفِينَ يَا مَنْ يَمْلِكُ حَوَائِجَ السَّائِلِينَ يَا مَنْ يَقْبَلُ عُذْرَ التَّائِبِينَ يَا مَنْ لا يُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِينَ يَا مَنْ لا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ يَا مَنْ لا يَبْعُدُ عَنْ قُلُوبِ الْعَارِفِينَ يَا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِينَ «63» يَا دَائِمَ الْبَقَاءِ يَا سَامِعَ الدُّعَاءِ يَا وَاسِعَ الْعَطَاءِ يَا غَافِرَ الْخَطَاءِ يَا بَدِيعَ السَّمَاءِ يَا حَسَنَ الْبَلاءِ يَا جَمِيلَ الثَّنَاءِ يَا قَدِيمَ السَّنَاءِ يَا كَثِيرَ الْوَفَاءِ يَا شَرِيفَ الْجَزَاءِ «64» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا سَتَّارُ يَا غَفَّارُ يَا قَهَّارُ يَا جَبَّارُ يَا صَبَّارُ يَا بَارُّ يَا مُخْتَارُ يَا فَتَّاحُ يَا نَفَّاحُ يَا مُرْتَاحُ «65» يَا مَنْ خَلَقَنِى وَ سَوَّانِى يَا مَنْ رَزَقَنِى وَ رَبَّانِى يَا مَنْ أَطْعَمَنِى وَ سَقَانِى يَا مَنْ قَرَّبَنِى وَ أَدْنَانِى يَا مَنْ عَصَمَنِى وَ كَفَانِى يَا مَنْ حَفِظَنِى وَ كَلانِى يَا مَنْ أَعَزَّنِى وَ أَغْنَانِى يَا مَنْ وَفَّقَنِى وَ هَدَانِى يَا مَنْ آنَسَنِى وَ آوَانِى يَا مَنْ أَمَاتَنِى وَ أَحْيَانِى «66» يَا مَنْ يُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ يَا مَنْ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ يَا مَنْ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ يَا مَنْ لا تَنْفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلّا بِإِذْنِهِ يَا مَنْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ يَا مَنْ لا مُعَقِّبَ لِحُكْمِهِ يَا مَنْ لا رَادَّ لِقَضَائِهِ يَا مَنِ انْقَادَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ لِأَمْرِهِ يَا مَنِ السَّمَاوَاتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمِينِهِ يَا مَنْ يُرْسِلُ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَىْ رَحْمَتِهِ «67» يَا مَنْ جَعَلَ الْأَرْضَ مِهَادًا يَا مَنْ جَعَلَ الْجِبَالَ أَوْتَادًا يَا مَنْ جَعَلَ الشَّمْسَ سِرَاجًا يَا مَنْ جَعَلَ الْقَمَرَ نُورًا يَا مَنْ جَعَلَ اللَّيْلَ لِبَاسًا يَا مَنْ جَعَلَ النَّهَارَ مَعَاشًا يَا مَنْ جَعَلَ النَّوْمَ سُبَاتًا يَا مَنْ جَعَلَ السَّمَاءَ بِنَاءً يَا مَنْ جَعَلَ الْأَشْيَاءَ أَزْوَاجًا يَا مَنْ جَعَلَ النَّارَ مِرْصَادًا «68» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا سَمِيعُ يَا شَفِيعُ يَا رَفِيعُ يَا مَنِيعُ يَا سَرِيعُ يَا بَدِيعُ يَا كَبِيرُ يَا قَدِيرُ يَا خَبِيرُ يَا مُجِيرُ «69» يَا حَيّا قَبْلَ كُلِّ حَىٍّ يَا حَيّا بَعْدَ كُلِّ حَىٍّ يَا حَىُّ الَّذِى لَيْسَ كَمِثْلِهِ حَىٌّ يَا حَىُّ الَّذِى لا يُشَارِكُهُ حَىٌّ يَا حَىُّ الَّذِى لا يَحْتَاجُ إِلَى حَىٍّ يَا حَىُّ الَّذِى يُمِيتُ كُلَّ حَىٍّ يَا حَىُّ الَّذِى يَرْزُقُ كُلَّ حَىٍّ يَا حَيّا لَمْ يَرِثِ الْحَيَاةَ مِنْ حَىٍّ يَا حَىُّ الَّذِى يُحْيِى الْمَوْتَى يَا حَىُّ يَا قَيُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ «70» يَا مَنْ لَهُ ذِكْرٌ لا يُنْسَى يَا مَنْ لَهُ نُورٌ لا يُطْفَى يَا مَنْ لَهُ نِعَمٌ لا تُعَدُّ يَا مَنْ لَهُ مُلْكٌ لا يَزُولُ يَا مَنْ لَهُ ثَنَاءٌ لا يُحْصَى يَا مَنْ لَهُ جَلالٌ لا يُكَيَّفُ يَا مَنْ لَهُ كَمَالٌ لا يُدْرَكُ يَا مَنْ لَهُ قَضَاءٌ لا يُرَدُّ يَا مَنْ لَهُ صِفَاتٌ لا تُبَدَّلُ يَا مَنْ لَهُ نُعُوتٌ لا تُغَيَّرُ «71» يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ يَا مَالِكَ يَوْمِ الدِّينِ يَا غَايَةَ الطَّالِبِينَ يَا ظَهْرَ اللاجِينَ يَا مُدْرِكَ الْهَارِبِينَ يَا مَنْ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ يَا مَنْ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ يَا مَنْ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ يَا مَنْ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ يَا مَنْ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ «72» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا شَفِيقُ يَا رَفِيقُ يَا حَفِيظُ يَا مُحِيطُ يَا مُقِيتُ يَا مُغِيثُ يَا مُعِزُّ يَا مُذِلُّ يَا مُبْدِئُ يَا مُعِيدُ «73» يَا مَنْ هُوَ أَحَدٌ بِلا ضِدٍّ يَا مَنْ هُوَ فَرْدٌ بِلا نِدٍّ يَا مَنْ هُوَ صَمَدٌ بِلا عَيْبٍ يَا مَنْ هُوَ وِتْرٌ بِلا كَيْفٍ يَا مَنْ هُوَ قَاضٍ بِلا حَيْفٍ يَا مَنْ هُوَ رَبٌّ بِلا وَزِيرٍ يَا مَنْ هُوَ عَزِيزٌ بِلا ذُلٍّ يَا مَنْ هُوَ غَنِىٌّ بِلا فَقْرٍ يَا مَنْ هُوَ مَلِكٌ بِلا عَزْلٍ يَا مَنْ هُوَ مَوْصُوفٌ بِلا شَبِيهٍ «74» يَا مَنْ ذِكْرُهُ شَرَفٌ لِلذَّاكِرِينَ يَا مَنْ شُكْرُهُ فَوْزٌ لِلشَّاكِرِينَ يَا مَنْ حَمْدُهُ عِزٌّ لِلْحَامِدِينَ يَا مَنْ طَاعَتُهُ نَجَاةٌ لِلْمُطِيعِينَ يَا مَنْ بَابُهُ مَفْتُوحٌ لِلطَّالِبِينَ يَا مَنْ سَبِيلُهُ وَاضِحٌ لِلْمُنِيبِينَ يَا مَنْ آيَاتُهُ بُرْهَانٌ لِلنَّاظِرِينَ يَا مَنْ كِتَابُهُ تَذْكِرَةٌ لِلْمُتَّقِينَ يَا مَنْ رِزْقُهُ عُمُومٌ لِلطَّائِعِينَ وَ الْعَاصِينَ يَا مَنْ رَحْمَتُهُ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ «75» يَا مَنْ تَبَارَكَ اسْمُهُ يَا مَنْ تَعَالَى جَدُّهُ يَا مَنْ لا إِلَهَ غَيْرُهُ يَا مَنْ جَلَّ ثَنَاؤُهُ يَا مَنْ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُهُ يَا مَنْ يَدُومُ بَقَاؤُهُ يَا مَنِ الْعَظَمَةُ بَهَاؤُهُ يَا مَنِ الْكِبْرِيَاءُ رِدَاؤُهُ يَا مَنْ لا تُحْصَى آلاؤُهُ يَا مَنْ لا تُعَدُّ نَعْمَاؤُهُ «76» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا مُعِينُ يَا أَمِينُ يَا مُبِينُ يَا مَتِينُ يَا مَكِينُ يَا رَشِيدُ يَا حَمِيدُ يَا مَجِيدُ يَا شَدِيدُ يَا شَهِيدُ«77» يَا ذَا الْعَرْشِ الْمَجِيدِ يَا ذَا الْقَوْلِ السَّدِيدِ يَا ذَا الْفِعْلِ الرَّشِيدِ يَا ذَا الْبَطْشِ الشَّدِيدِ يَا ذَا الْوَعْدِ وَ الْوَعِيدِ يَا مَنْ هُوَ الْوَلِىُّ الْحَمِيدُ يَا مَنْ هُوَ فَعَّالٌ لِمَا يُرِيدُ يَا مَنْ هُوَ قَرِيبٌ غَيْرُ بَعِيدٍ يَا مَنْ هُوَ عَلَى كُلِّ شَىْ‏ءٍ شَهِيدٌ يَا مَنْ هُوَ لَيْسَ بِظَلامٍ لِلْعَبِيدِ «78» يَا مَنْ لا شَرِيكَ لَهُ وَ لا وَزِيرَ يَا مَنْ لا شَبِيهَ لَهُ وَ لا نَظِيرَ يَا خَالِقَ الشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ الْمُنِيرِ يَا مُغْنِىَ الْبَائِسِ الْفَقِيرِ يَا رَازِقَ الطِّفْلِ الصَّغِيرِ يَا رَاحِمَ الشَّيْخِ الْكَبِيرِ يَا جَابِرَ الْعَظْمِ الْكَسِيرِ يَا عِصْمَةَ الْخَائِفِ الْمُسْتَجِيرِ يَا مَنْ هُوَ بِعِبَادِهِ خَبِيرٌ بَصِيرٌ يَا مَنْ هُوَ عَلَى كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَدِيرٌ «79» يَا ذَا الْجُودِ وَ النِّعَمِ يَا ذَا الْفَضْلِ وَ الْكَرَمِ يَا خَالِقَ اللَّوْحِ وَ الْقَلَمِ يَا بَارِئَ الذَّرِّ وَ النَّسَمِ يَا ذَا الْبَأْسِ وَ النِّقَمِ يَا مُلْهِمَ الْعَرَبِ وَ الْعَجَمِ يَا كَاشِفَ الضُّرِّ وَ الْأَلَمِ يَا عَالِمَ السِّرِّ وَ الْهِمَمِ يَا رَبَّ الْبَيْتِ وَ الْحَرَمِ يَا مَنْ خَلَقَ الْأَشْيَاءَ مِنَ الْعَدَمِ «80» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا فَاعِلُ يَا جَاعِلُ يَا قَابِلُ يَا كَامِلُ يَا فَاصِلُ يَا وَاصِلُ يَا عَادِلُ يَا غَالِبُ يَا طَالِبُ يَا وَاهِبُ «81» يَا مَنْ أَنْعَمَ بِطَوْلِهِ يَا مَنْ أَكْرَمَ بِجُودِهِ يَا مَنْ جَادَ بِلُطْفِهِ يَا مَنْ تَعَزَّزَ بِقُدْرَتِهِ يَا مَنْ قَدَّرَ بِحِكْمَتِهِ يَا مَنْ حَكَمَ بِتَدْبِيرِهِ يَا مَنْ دَبَّرَ بِعِلْمِهِ يَا مَنْ تَجَاوَزَ بِحِلْمِهِ يَا مَنْ دَنَا فِى عُلُوِّهِ يَا مَنْ عَلا فِى دُنُوِّهِ «82» يَا مَنْ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ يَا مَنْ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ يَا مَنْ يَهْدِى مَنْ يَشَاءُ يَا مَنْ يُضِلُّ مَنْ يَشَاءُ يَا مَنْ يُعَذِّبُ مَنْ يَشَاءُ يَا مَنْ يَغْفِرُ لِمَنْ يَشَاءُ يَا مَنْ يُعِزُّ مَنْ يَشَاءُ يَا مَنْ يُذِلُّ مَنْ يَشَاءُ يَا مَنْ يُصَوِّرُ فِى الْأَرْحَامِ مَا يَشَاءُ يَا مَنْ يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ يَشَاءُ «83» يَا مَنْ لَمْ يَتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لا وَلَدًا يَا مَنْ جَعَلَ لِكُلِّ شَىْ‏ءٍ قَدْرًا يَا مَنْ لا يُشْرِكُ فِى حُكْمِهِ أَحَدًا يَا مَنْ جَعَلَ مِنَ الْمَلائِكَةِ رُسُلًا يَا مَنْ جَعَلَ فِى السَّمَاءِ بُرُوجًا يَا مَنْ جَعَلَ الْأَرْضَ قَرَارًا يَا مَنْ خَلَقَ مِنَ الْمَاءِ بَشَرًا يَا مَنْ جَعَلَ لِكُلِّ شَىْ‏ءٍ أَمَدًا يَا مَنْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ عِلْمًا يَا مَنْ أَحْصَى كُلَّ شَىْ‏ءٍ عَدَدًا «84» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا أَوَّلُ يَا آخِرُ يَا ظَاهِرُ يَا بَاطِنُ يَا بَرُّ يَا حَقُّ يَا فَرْدُ يَا وِتْرُ يَا صَمَدُ يَا سَرْمَدُ«85» يَا خَيْرَ مَعْرُوفٍ عُرِفَ يَا أَفْضَلَ مَعْبُودٍ عُبِدَ يَا أَجَلَّ مَشْكُورٍ شُكِرَ يَا أَعَزَّ مَذْكُورٍ ذُكِرَ يَا أَعْلَى مَحْمُودٍ حُمِدَ يَا أَقْدَمَ مَوْجُودٍ طُلِبَ يَا أَرْفَعَ مَوْصُوفٍ وُصِفَ يَا أَكْبَرَ مَقْصُودٍ قُصِدَ يَا أَكْرَمَ مَسْئُولٍ سُئِلَ يَا أَشْرَفَ مَحْبُوبٍ عُلِمَ «86» يَا حَبِيبَ الْبَاكِينَ يَا سَيِّدَ الْمُتَوَكِّلِينَ يَا هَادِىَ الْمُضِلِّينَ يَا وَلِىَّ الْمُؤْمِنِينَ يَا أَنِيسَ الذَّاكِرِينَ يَا مَفْزَعَ الْمَلْهُوفِينَ يَا مُنْجِىَ الصَّادِقِينَ يَا أَقْدَرَ الْقَادِرِينَ يَا أَعْلَمَ الْعَالِمِينَ يَا إِلَهَ الْخَلْقِ أَجْمَعِينَ«87» يَا مَنْ عَلا فَقَهَرَ يَا مَنْ مَلَكَ فَقَدَرَ يَا مَنْ بَطَنَ فَخَبَرَ يَا مَنْ عُبِدَ فَشَكَرَ يَا مَنْ عُصِىَ فَغَفَرَ يَا مَنْ لا تَحْوِيهِ الْفِكَرُ يَا مَنْ لا يُدْرِكُهُ بَصَرٌ يَا مَنْ لا يَخْفَى عَلَيْهِ أَثَرٌ يَا رَازِقَ الْبَشَرِ يَا مُقَدِّرَ كُلِّ قَدَرٍ «88» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا حَافِظُ يَا بَارِئُ يَا ذَارِئُ يَا بَاذِخُ يَا فَارِجُ يَا فَاتِحُ يَا كَاشِفُ يَا ضَامِنُ يَا آمِرُ يَا نَاهِى «89» يَا مَنْ لا يَعْلَمُ الْغَيْبَ إِلّا هُوَ يَا مَنْ لا يَصْرِفُ السُّوءَ إِلّا هُوَ يَا مَنْ لا يَخْلُقُ الْخَلْقَ إِلّا هُوَ يَا مَنْ لا يَغْفِرُ الذَّنْبَ إِلّا هُوَ يَا مَنْ لا يُتِمُّ النِّعْمَةَ إِلّا هُوَ يَا مَنْ لا يُقَلِّبُ الْقُلُوبَ إِلّا هُوَ يَا مَنْ لا يُدَبِّرُ الْأَمْرَ إِلّا هُوَ يَا مَنْ لا يُنَزِّلُ الْغَيْثَ إِلّا هُوَ يَا مَنْ لا يَبْسُطُ الرِّزْقَ إِلّا هُوَ يَا مَنْ لا يُحْيِى الْمَوْتَى إِلّا هُوَ«90» يَا مُعِينَ الضُّعَفَاءِ يَا صَاحِبَ الْغُرَبَاءِ يَا نَاصِرَ الْأَوْلِيَاءِ يَا قَاهِرَ الْأَعْدَاءِ يَا رَافِعَ السَّمَاءِ يَا أَنِيسَ الْأَصْفِيَاءِ يَا حَبِيبَ الْأَتْقِيَاءِ يَا كَنْزَ الْفُقَرَاءِ يَا إِلَهَ الْأَغْنِيَاءِ يَا أَكْرَمَ الْكُرَمَاءِ «91» يَا كَافِيًا مِنْ كُلِّ شَىْ‏ءٍ يَا قَائِمًا عَلَى كُلِّ شَىْ‏ءٍ يَا مَنْ لا يُشْبِهُهُ شَىْ‏ءٌ يَا مَنْ لا يَزِيدُ فِى مُلْكِهِ شَىْ‏ءٌ يَا مَنْ لا يَخْفَى عَلَيْهِ شَىْ‏ءٌ يَا مَنْ لا يَنْقُصُ مِنْ خَزَائِنِهِ شَىْ‏ءٌ يَا مَنْ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَىْ‏ءٌ يَا مَنْ لا يَعْزُبُ عَنْ عِلْمِهِ شَىْ‏ءٌ يَا مَنْ هُوَ خَبِيرٌ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ يَا مَنْ وَسِعَتْ رَحْمَتُهُ كُلَّ شَىْ‏ءٍ «92» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا مُكْرِمُ يَا مُطْعِمُ يَا مُنْعِمُ يَا مُعْطِى يَا مُغْنِى يَا مُقْنِى يَا مُفْنِى يَا مُحْيِى يَا مُرْضِى يَا مُنْجِى «93» يَا أَوَّلَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ آخِرَهُ يَا إِلَهَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ مَلِيكَهُ يَا رَبَّ كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ صَانِعَهُ يَا بَارِئَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ خَالِقَهُ يَا قَابِضَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ بَاسِطَهُ يَا مُبْدِئَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ مُعِيدَهُ يَا مُنْشِئَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ مُقَدِّرَهُ يَا مُكَوِّنَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ مُحَوِّلَهُ يَا مُحْيِىَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ مُمِيتَهُ يَا خَالِقَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ وَارِثَهُ «94» يَا خَيْرَ ذَاكِرٍ وَ مَذْكُورٍ يَا خَيْرَ شَاكِرٍ وَ مَشْكُورٍ يَا خَيْرَ حَامِدٍ وَ مَحْمُودٍ يَا خَيْرَ شَاهِدٍ وَ مَشْهُودٍ يَا خَيْرَ دَاعٍ وَ مَدْعُوٍّ يَا خَيْرَ مُجِيبٍ وَ مُجَابٍ يَا خَيْرَ مُونِسٍ وَ أَنِيسٍ يَا خَيْرَ صَاحِبٍ وَ جَلِيسٍ يَا خَيْرَ مَقْصُودٍ وَ مَطْلُوبٍ يَا خَيْرَ حَبِيبٍ وَ مَحْبُوبٍ «95» يَا مَنْ هُوَ لِمَنْ دَعَاهُ مُجِيبٌ يَا مَنْ هُوَ لِمَنْ أَطَاعَهُ حَبِيبٌ يَا مَنْ هُوَ إِلَى مَنْ أَحَبَّهُ قَرِيبٌ يَا مَنْ هُوَ بِمَنِ اسْتَحْفَظَهُ رَقِيبٌ يَا مَنْ هُوَ بِمَنْ رَجَاهُ كَرِيمٌ يَا مَنْ هُوَ بِمَنْ عَصَاهُ حَلِيمٌ يَا مَنْ هُوَ فِى عَظَمَتِهِ رَحِيمٌ يَا مَنْ هُوَ فِى حِكْمَتِهِ عَظِيمٌ يَا مَنْ هُوَ فِى إِحْسَانِهِ قَدِيمٌ يَا مَنْ هُوَ بِمَنْ أَرَادَهُ عَلِيمٌ «96» اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا مُسَبِّبُ يَا مُرَغِّبُ يَا مُقَلِّبُ يَا مُعَقِّبُ يَا مُرَتِّبُ يَا مُخَوِّفُ يَا مُحَذِّرُ يَا مُذَكِّرُ يَا مُسَخِّرُ يَا مُغَيِّرُ «97» يَا مَنْ عِلْمُهُ سَابِقٌ يَا مَنْ وَعْدُهُ صَادِقٌ يَا مَنْ لُطْفُهُ ظَاهِرٌ يَا مَنْ أَمْرُهُ غَالِبٌ يَا مَنْ كِتَابُهُ مُحْكَمٌ يَا مَنْ قَضَاؤُهُ كَائِنٌ يَا مَنْ قُرْآنُهُ مَجِيدٌ يَا مَنْ مُلْكُهُ قَدِيمٌ يَا مَنْ فَضْلُهُ عَمِيمٌ يَا مَنْ عَرْشُهُ عَظِيمٌ «98» يَا مَنْ لا يَشْغَلُهُ سَمْعٌ عَنْ سَمْعٍ يَا مَنْ لا يَمْنَعُهُ فِعْلٌ عَنْ فِعْلٍ يَا مَنْ لا يُلْهِيهِ قَوْلٌ عَنْ قَوْلٍ يَا مَنْ لا يُغَلِّطُهُ سُؤَالٌ عَنْ سُؤَالٍ يَا مَنْ لا يَحْجُبُهُ شَىْ‏ءٌ عَنْ شَىْ‏ءٍ يَا مَنْ لا يُبْرِمُهُ إِلْحَاحُ الْمُلِحِّينَ يَا مَنْ هُوَ غَايَةُ مُرَادِ الْمُرِيدِينَ يَا مَنْ هُوَ مُنْتَهَى هِمَمِ الْعَارِفِينَ يَا مَنْ هُوَ مُنْتَهَى طَلَبِ الطَّالِبِينَ يَا مَنْ لا يَخْفَى عَلَيْهِ ذَرَّةٌ فِى الْعَالَمِينَ «99» يَا حَلِيمًا لا يَعْجَلُ يَا جَوَادًا لا يَبْخَلُ يَا صَادِقًا لا يُخْلِفُ يَا وَهَّابًا لا يَمَلُّ يَا قَاهِرًا لا يُغْلَبُ يَا عَظِيمًا لا يُوصَفُ يَا عَدْلًا لا يَحِيفُ يَا غَنِيّا لا يَفْتَقِرُ يَا كَبِيرًا لا يَصْغُرُ يَا حَافِظًا لا يَغْفُلُ «100» سُبْحَانَكَ یا لا إِلَهَ إِلّا أَنْتَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ خَلِّصْنَا مِنَ النَّارِ یا رَبّ.

اعمال مشترک شبهای قدر 19 و 21 و 23 که در هر سه شب انجام میشود

اوّل : غسل مقارن غروب آفتاب. دوّم : دو ركعت نماز در هر ركعت بعد از حمد هفت مرتبه قل هوالله احد بخواند و بعد از سلام نماز هفتاد مرتبه أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَیهِ بگوید در روایت نبوى صلّى اللّه علیه و آله است كه از جاى خود برنخیزد تا حق تعالى او را و پدر و مادرش را بیامرزد. سوّم : قرآن مجید را بگشاید و بگذارد در مقابل خود و بگوید : اَللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِكِتَابِكَ الْمُنْزَلِ وَ مَا فِیهِ وَ فِیهِ اسْمُكَ الْأَكْبَرُ وَ أَسْمَاؤُكَ الْحُسْنَى وَ مَا یُخَافُ وَ یُرْجَى أَنْ تَجْعَلَنِى مِنْ عُتَقَائِكَ مِنَ النَّارِ. پس هر حاجت كه دارد بخواهد. چهارم : آنكه مصحف شریف را بگیرد و بر سر بگذارد و بگوید : اَللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذَا الْقُرْآنِ وَ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِهِ وَ بِحَقِّ كُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فِیهِ وَ بِحَقِّكَ عَلَیهِمْ فَلا أَحَدَ أَعْرَفُ بِحَقِّكَ مِنْكَ. پس بگوید : ده مرتبه بِكَ یا اللَّهُ. و ده مرتبه بِمُحَمَّدٍ. و ده مرتبه بِعَلِىٍّ. و ده مرتبه بِفَاطِمَةَ. و ده مرتبه بِالْحَسَنِ. و ده مرتبه بِالْحُسَینِ. و ده مرتبه بِعَلِىِّ بْنِ الْحُسَینِ. و ده مرتبه بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ. و ده مرتبه بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ. و ده مرتبه بِمُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ. و ده مرتبه بِعَلِىِّ بْنِ مُوسَى. و ده مرتبه بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ. و ده مرتبه بِعَلِىِّ بْنِ مُحَمَّدٍ. و ده مرتبه بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِىٍّ. و ده مرتبه بِالْحُجَّةِ. «پس هر حاجت كه دارى طلب كن». پنجم : زیارت كند امام حسین علیه السّلام را. ششم : احیا بدارد این شبها را (همانا روایت شده: هر كه احیا كند شب قدر را گناهان او آمرزیده شود هر چند به عدد ستارگان آسمان و سنگینى كوه‏ ها و كیل دریاها باشد). هفتم: صد ركعت نماز كند كه فضیلت بسیار دارد و افضل آن است كه در هر ركعت بعد از حمد ده مرتبه توحید بخواند. هشتم : بخواند : اَللَّهُمَّ إِنِّى أَمْسَیتُ لَكَ عَبْدًا داخِرًا لا أَمْلِكُ لِنَفْسِى نَفْعًا وَ لا ضَرّا وَ لا أَصْرِفُ عَنْهَا سُوءًا أَشْهَدُ بِذَلِكَ عَلَى نَفْسِى وَ أَعْتَرِفُ لَكَ بِضَعْفِ قُوَّتِى وَ قِلَّةِ حِیلَتِى فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْجِزْ لِى مَا وَعَدْتَنِى وَ جَمِیعَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ مِنَ الْمَغْفِرَةِ فِى هَذِهِ اللَّیلَةِ وَ أَتْمِمْ عَلَىَّ مَا آتَیتَنِى فَإِنِّى عَبْدُكَ الْمِسْكِینُ الْمُسْتَكِینُ الضَّعِیفُ الْفَقِیرُ الْمَهِینُ اَللَّهُمَّ لا تَجْعَلْنِى نَاسِیا لِذِكْرِكَ فِیمَا أَوْلَیتَنِى وَ لا [غَافِلًا] لِإِحْسَانِكَ فِیمَا أَعْطَیتَنِى وَ لا آیسًا مِنْ إِجَابَتِكَ وَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَنِّى فِى سَرَّاءَ [كُنْتُ‏] أَوْ ضَرَّاءَ أَوْ شِدَّةٍ أَوْ رَخَاءٍ أَوْ عَافِیةٍ أَوْ بَلاءٍ أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْمَاءَ إِنَّكَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ.

اعمال مخصوصه شب نوزدهم

اعمال مخصوصه شب نوزدهم

علاوه بر اعمال مشترک سه شب 19 و 21 و 23 اعمال مخصوص شب نوزدهم اینهاست.

اول صد مرتبه أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّى وَ أَتُوبُ إِلَیهِ. دوم صد مرتبه اَللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ. سوم بخواند دعارا : یا ذَا الَّذِى كَانَ قَبْلَ كُلِّ شَىْ‏ءٍ ثُمَّ خَلَقَ كُلَّ شَىْ‏ءٍ ثُمَّ یَبْقَى وَ یَفْنَى كُلُّ شَىْ‏ءٍ یا ذَا الَّذِى لَیسَ كَمِثْلِهِ شَىْ‏ءٌ وَ یا ذَا الَّذِى لَیسَ فِى السَّمَاوَاتِ الْعُلَى وَ لا فِى الْأَرَضِینَ السُّفْلَى وَ لا فَوْقَهُنَّ وَ لا تَحْتَهُنَّ وَ لا بَینَهُنَّ إِلَهٌ یُعْبَدُ غَیرُهُ لَكَ الْحَمْدُ حَمْدًا لا یقْوَى عَلَى إِحْصَائِهِ إِلّا أَنْتَ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلاةً لا یقْوَى عَلَى إِحْصَائِهَا إِلا أَنْتَ. چهارم بخواند: اَللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِى وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَكِیمِ فِى لَیلَةِ الْقَدْرِ وَ فِى الْقَضَاءِ الَّذِى لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ أَنْ تَكْتُبَنِى مِنْ حُجَّاجِ بَیتِكَ الْحَرَامِ اَلْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ اَلْمَشْكُورِ سَعْیهُمْ اَلْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ اَلْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَیئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِى وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِى وَ تُوَسِّعَ عَلَىَّ فِى رِزْقِى وَ تَفْعَلَ بِى كَذَا وَ كَذَا «و بجاى این كلمه حاجت خود را ذكر كند».

اعمال مخصوصه شب بیست و یكم

علاوه براعمال مشترک سه شب 19 و 21 و 23 اعمال مخصوص شب بیست و یکم

كفعمى از سید بن باقى نقل كرده كه در شب بیست و یكم مى‏خوانى : اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اقْسِمْ لِى حِلْمًا یَسُدُّ عَنِّى بَابَ الْجَهْلِ وَ هُدًى تَمُنُّ بِهِ عَلَىَّ مِنْ كُلِّ ضَلالَةٍ وَ غِنًى تَسُدُّ بِهِ عَنِّى بَابَ كُلِّ فَقْرٍ وَ قُوَّةً تَرُدُّ بِهَا عَنِّى كُلَّ ضَعْفٍ وَ عِزّا تُكْرِمُنِى بِهِ عَنْ كُلِّ ذُلٍّ وَ رِفْعَةً تَرْفَعُنِى بِهَا عَنْ كُلِّ ضَعَةٍ وَ أَمْنا تَرُدُّ بِهِ عَنِّى كُلَّ خَوْفٍ وَ عَافِیةً تَسْتُرُنِى بِهَا عَنْ كُلِّ بَلاءٍ وَ عِلْمًا تَفْتَحُ لِى بِهِ كُلَّ یقِینٍ وَ یَقِینًا تُذْهِبُ بِهِ عَنِّى كُلَّ شَكٍّ وَ دُعَاءً تَبْسُطُ لِى بِهِ الْإِجَابَةَ فِى هَذِهِ اللَّیلَةِ وَ فِى هَذِهِ السَّاعَةِ السَّاعَةِ السَّاعَةِ السَّاعَةِ یا كَرِیمُ وَ خَوْفًا تَنْشُرُ [تُیسِّرُ] لِى بِهِ كُلَّ رَحْمَةٍ وَ عِصْمَةً تَحُولُ بِهَا بَینِى وَ بَینَ الذُّنُوبِ حَتَّى أُفْلِحَ بِهَا عِنْدَ الْمَعْصُومِینَ عِنْدَكَ بِرَحْمَتِكَ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.

دعای شب بیست ویكم : و از جمله این دعاها است كه در كافى مسندا و در مقنعه و مصباح مرسلا نقل شده كه مى‏گویى در شب بیست و یكم یا مُولِجَ اللَّیلِ فِى النَّهَارِ وَ مُولِجَ النَّهَارِ فِى اللَّیلِ وَ مُخْرِجَ الْحَىِّ مِنَ الْمَیتِ وَ مُخْرِجَ الْمَیتِ مِنَ الْحَىِّ یا رَازِقَ مَنْ یَشَاءُ بِغَیرِ حِسَابٍ یا اللَّهُ یا رَحْمَانُ یا اللَّهُ یا رَحِیمُ یا اللَّهُ یا اللَّهُ یا اللَّهُ لَكَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْیا وَ الْكِبْرِیاءُ وَ الآلاءُ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِى فِى هَذِهِ اللَّیلَةِ فِى السُّعَدَاءِ وَ رُوحِى مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِى فِى عِلِّیینَ وَ إِسَاءَتِى مَغْفُورَةً وَ أَنْ تَهَبَ لِى یقِینًا تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِى وَ إِیمَانَا یُذْهِبُ الشَّكَّ عَنِّى وَ تُرْضِینِى بِمَا قَسَمْتَ لِى وَ آتِنَا فِى الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِى الآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِیقِ وَ ارْزُقْنِى فِیهَا ذِكْرَكَ وَ شُكْرَكَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَیكَ وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمُ السَّلامُ.

اعمال مخصوصه شب بیست و سوّم

علاوه بر اعمال مشترک سه شب 19 و 21 و 23 اعمال مخصوص شب بیست وسوّم

اوّل ودوم : خواندن سوره عنكبوت و روم و حم دخان. سوّم : خواندن سوره قدر هزار مرتبه. چهارم : تكرار كند در این شب بلكه در تمام اوقات این دعا را : اَللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِیكَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَوَاتُكَ عَلَیهِ وَ عَلَى آبَائِهِ فِى هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِى كُلِّ سَاعَةٍ وَلِیًّا وَ حَافِظًا وَ قَائِدًا وَ نَاصِرًا وَ دَلِیلًا وَ عَینًا حَتَّى تُسْكِنَهُ أَرْضَكَ طَوْعًا وَ تُمَتِّعَهُ فِیهَا طَوِیلًا. پنجم : بخواند: اَللَّهُمَّ امْدُدْ لِى فِى عُمُرِى وَ أَوْسِعْ لِى فِى رِزْقِى وَ أَصِحَّ لِى جِسْمِى وَ بَلِّغْنِى أَمَلِى وَ إِنْ كُنْتُ مِنَ الْأَشْقِیاءِ فَامْحُنِى مِنَ الْأَشْقِیاءِ وَ اكْتُبْنِى مِنَ السُّعَدَاءِ فَإِنَّكَ قُلْتَ فِى كِتَابِكَ الْمُنْزَلِ عَلَى نَبِیِّكَ الْمُرْسَلِ صَلَوَاتُكَ عَلَیهِ وَ آلِهِ یمْحُو اللَّهُ مَا یشَاءُ وَ یثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَابِ. ششم : بخواند: اَللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِى وَ فِیمَا تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَكِیمِ فِى لَیلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِى لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ أَنْ تَكْتُبَنِى مِنْ حُجَّاجِ بَیتِكَ الْحَرَامِ فِى عَامِى هَذَا اَلْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ اَلْمَشْكُورِ سَعْیهُمْ اَلْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ اَلْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَیئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِى وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِى وَ تُوَسِّعَ لِى فِى رِزْقِى. هفتم : بخواند این دعا را كه در اقبال است : یا بَاطِنًا فِى ظُهُورِهِ وَ یا ظَاهِرًا فِى بُطُونِهِ وَ یا بَاطِنًا لَیسَ یخْفَى وَ یا ظَاهِرًا لَیسَ یُرَى یا مَوْصُوفًا لا یَبْلُغُ بِكَینُونَتِهِ مَوْصُوفٌ وَ لا حَدٌّ مَحْدُودٌ وَ یا غَائِبًا غَیرَ مَفْقُودٍ وَ یا شَاهِدًا غَیرَ مَشْهُودٍ یَطْلَبُ فَیُصَابُ وَ لا یَخْلُوا مِنْهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ مَا بَینَهُمَا طُرْفَةَ عَینٍ لا یُدْرَكُ بِكَیفٍ وَ لا یُؤَینُ بِأَینٍ وَ لا بِحَیثٍ أَنْتَ نُورُ النُّورِ وَ رَبُّ الْأَرْبَابِ أَحَطْتَ بِجَمِیعِ الْأُمُورِ سُبْحَانَ مَنْ لَیسَ كَمِثْلِهِ شَىْ‏ءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ هَكَذَا وَ لا هَكَذَا غَیرُهُ. پس دعا مى‏كنى به آنچه بخواهى. هشتم : آنكه غیر از غسل اول شب غسلى نیز در آخر شب كند و بدان كه از براى غسل و احیاء این شب و زیارت امام حسین علیه السلام و صد ركعت نماز فضیلت بسیار و تاكید شده است. شیخ در تهذیب روایت كرده از ابو بصیر از حضرت صادق علیه السّلام كه فرمود: در شبى كه امید مى‏رود شب قدر باشد صد ركعت نماز كن بخوان در هر ركعت قل هو اللّه أحد را ده مرتبه گفت گفتم فدایت شوم اگر قوت نداشته باشم ایستاده بجا آورم فرمود نشسته بجا آور گفتم اگر قوت نداشته باشم نشسته بجا آورم فرمود بجا آور به همان حالى كه به قفا خفته ‏اى در فراش خود.

دعاى شب بیست و سوم : یا رَبَّ لَیلَةِ الْقَدْرِ وَ جَاعِلَهَا خَیرًا مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ وَ رَبَّ اللَّیلِ وَ النَّهَارِ وَ الْجِبَالِ وَ الْبِحَارِ وَ الظُّلَمِ وَ الْأَنْوَارِ وَ الْأَرْضِ وَ السَّمَاءِ یا بَارِئُ یا مُصَوِّرُ یا حَنَّانُ یا مَنَّانُ یا اللَّهُ یا رَحْمَانُ یا اللَّهُ یا قَیّومُ یا اللَّهُ یا بَدِیعُ یا اللَّهُ یا اللَّهُ یا اللَّهُ لَكَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْیا وَ الْكِبْرِیاءُ وَ الآلاءُ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِى فِى هَذِهِ اللَّیلَةِ فِى السُّعَدَاءِ وَ رُوحِى مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ إِحْسَانِى فِى عِلِّیِّینَ وَ إِسَاءَتِى مَغْفُورَةً وَ أَنْ تَهَبَ لِى یقِینًا تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِى وَ إِیمَانًا یذْهِبُ الشَّكَّ عَنِّى وَ تُرْضِینِى بِمَا قَسَمْتَ لِى وَ آتِنَا فِى الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِى الآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِیقِ وَ ارْزُقْنِى فِیهَا ذِكْرَكَ وَ شُكْرَكَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَیكَ وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْبَةَ وَ التَّوْفِیقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ عَلَیهِمُ السَّلامُ.

ومى‏خوانى این دعا را : یا مُدَبِّرَ الْأَمُورِ یا بَاعِثَ مَنْ فِى الْقُبُورِ یا مُجْرِىَ الْبُحُورِ یا مُلَیِّنَ الْحَدِیدِ لِدَاوُدَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ افْعَلْ بِى كَذَا وَ كَذَا «و بجاى این كلمه حاجات خود را بخواهد» اَللَّیلَةَ اَللَّیلَةَ.

شب قدر (عربی: لیلة القدر، به معنای شب سرنوشت)[الف] نام شبی است که در قرآن، به خصوص سوره قدر، از آن نام برده شده‌است. اغلب مسلمانان اعتقاد دارند قرآن برای اولین بار در شب قدر از سوی خدا بر محمد نازل شد.[۱]

در قرآن دربارهٔ شب قدر چنین آمده‌است:

به راستی که ما آن را در شب قدر فرو فرستادیم؛ و چه تو را به شب قدر آگاه تواند کرد. شب قدر از هزار ماه برتر است. در این شب فرشتگان و روح به اذن پروردگارشان از هر امر فرود می‌آیند. این شب تا صبحگاه «سلام» است. (سوره قدر آیات ۱ تا ۵)[۷]

و نیز در سوره دخان آمده‌است:

سوگند به کتاب روشنگر. به راستی ما آن را در شبی مبارک فرو فرستادیم زیرا که به حقیقت هشداردهنده بودیم. در آن شبی که هر امری با حکمت معین و ممتاز و جدا می‌گردد. تعیین آن امر البته از سوی ما خواهد بود، که ما رسولان را فرستنده بودیم؛ و این البته از رحمت و مهربانی پروردگار توست، به راستی او شنونده داناست. (سوره دخان آیات ۱ تا ۶)[۸]

شب ۱۹ رمضان یکی از شب‌هایی است که شیعیان احتمال می‌دهند شب قدر باشد. شیعیان در این شب، اعمال شب قدر را انجام می‌دهند و برای امام علی(ع) عزاداری می‌کنند. یکی از اعمال خاص شب ۱۹ رمضان، صد بار تکرار کردن این جمله است: اللهم الْعَنْ قَتَلَةَ اَمیرِالمؤمنین (ترجمه: خدایا قاتلان امیرالمؤمنین را لعنت کن) .[۱۳]

برای این روز، علاوه بر اعمال مشترک همه روزهای ماه رمضان، برخی دعاها و اعمال اختصاصی نیز نقل شده است:

غسل

دو رکعت نماز، در هر رکعت بعد از حمد، هفت مرتبه سوره توحید خوانده می‌شود و نمازگزار بعد از اتمام نماز هفتاد مرتبه اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَاَتُوبُ اِلَیهِ می‌گوید.

احیا داشتن (بیدار ماندن و عبادت کردن) در این شب‌ها.

صد رکعت نماز (هر دو رکعت به یک سلام)

خواندن دعای «اَللهمَّ اِنّی اَمسیتُ لَکَ عَبداً...»

قرائت دعای جوشن کبیر

زیارت امام حسین(ع)

قرآن به سر گرفتن

و چهارده معصوم سوگند دادن

اعمال مخصوصه شبهاى قدر

اعمال شب نوزدهم

و امّا دوّم یعنى اعمال مخصوصه این شبها پس اعمال شب نوزدهم چند چیز است :

اوّل صد مرتبه اَسْتَغْفِرُاللّهَ رَبّى وَ اَتُوبُ اِلَیهِ .

دوّم صد مرتبه اَللّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ .

سوّم بخواند دعاء یا ذَاالَّذى کانَ را که در قسم چهارم گذشت .

چهارم بخواند:

اَللّهُمَّ اْجْعَلْ فیما تَقْضى وَتُقَدِّرُ مِنَ الاْمْرِ الْمَحْتُومِ

خدایا قرار ده در آنچه حکم کرده و مقدر فرموده اى از سرنوشت حتمى

وَفیما تَفْرُقُ مِنَ الاْمْرِ الحَکیمِ فى لَیلَةِ الْقَدْرِ وَفِى الْقَضاَّءِ الَّذى لا

و در آنچه جدا کنى از فرمان حکیمانه ات در شب قدر و در آن قضا و قدرى که برگشت و

یرَدُّ وَلا یبَدَّلُ اَنْ تَکتُبَنى مِنْ حُجّاجِ بَیتِک الْحَرامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ

تغییر و تبدیلى ندارد که نام مرا در زمره حاجیان خانه محترمت (کعبه ) بنویسى آنان که حجشان

الْمَشْکورِ سَعْیهُمُ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمُ الْمُکفَّرِ عَنْهُمْ سَیئاتُهُمْ وَاجْعَلْ

مقبول و سعیشان مورد تقدیر و گناهانشان آمرزیده و کردار بدشان بخشوده شده است و قرار ده

فیما تَقْضى وَتُقَدِّرُ اَنْ تُطیلَ عُمْرى وَتُوَسِّعَ عَلَىَّ فى رِزْقى

در آنچه مقدر فرموده اى که عمر مرا طولانى کرده و روزیم را وسیع گردانى

وَتَفْعَلَ بى کذا وَکذا و به جاى این کلمه حاجت خود را ذکر کند

و درباره ام چنین و چنان کنى

اعمال مشترکه شبهاى قدر

شب نوزدهم اوّل شبهاى قدر است و شب قدر همان شبى است که در تمام سال شبى به خوبى و فضیلت آن نمى رسد و عمل در آن بهتر است از عمل در هزار ماه و در آن شب تقدیر امور سال مى شود و ملائکه و روح که اعظم ملائکه است در آن شب به اذن پروردگار به زمین نازل مى شوند و به خدمت امام زمان علیه السلام مشرّف مى شوند و آنچه براى هرکس مقدّر شده است بر امام زمان علیه السلام عرض مى کنند و اعمال شبهاى قدر بر دو نوع است یکى آنکه در هر سه شب باید کرد و دیگر آنکه مخصوص است به هر شبى امّا اوّل پس ‍ آن چند چیز است :

اوّل غسل است علاّمه مجلسى فرموده که غسل این شبها را مقارن غروب آفتاب کردن بهتر است که نماز شام را باغسل بکند .

دوّم دو رکعت نماز است در هر رکعت بعد از حمد هفت مرتبه توحید بخواند و بعد از فراغ هفتاد مرتبه اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَاَتُوبُ اِلَیهِ بگوید در روایت نبوى صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله است که از جاى خود برنخیزد تا حقّ تعالى او را و پدر و مادرش را بیامرزد ((الخبر))

سوّم قرآن مجید را بگشاید و بگذارد در مقابل خود و بگوید:

اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُک بِکتابِک

خدایا از تو خواهم به حق کتاب

الْمُنْزَلِ وَما فیهِ وَفیهِ اسْمُک الاْکبَرُ وَاَسْماَّؤُک الْحُسْنى وَما یخافُ

فرستاده شده ات و آنچه در آنست که در آن است نام بزرگت و نامهاى نیکویت و آنچه بدانها ترس

وَیرْجى اَنْ تَجْعَلَنى مِنْ عُتَقاَّئِک مِنَ النّارِ

و امید شود که قرارم دهى از زمره آزاد شدگانت از دوزخ

پس هر حاجت که دارد بخواهد .

چهارم آنکه مُصحَف شریف رابگیرد و بر سر بگذارد و بگوید :

اَللّهُمَّ بِحَقِّ هذَا الْقُرْآنِ وَبِحَقِّ مَنْ اَرْسَلْتَهُ بِهِ وَبِحَقِّ کلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فیهِ وَبِحَقِّک عَلَیهِمْ

خدایا به حق این قرآن و بحق آنکس که او را بدان فرستادى و بحق هر مؤ منى که در این قرآن مدحش کرده اى و بحقى که تو بر ایشان

فَلا اَحَدَ اَعْرَفُ بِحَقِّک مِنْک پس ده مرتبه بگوید بِک یا اَللّهُ و ده مرتبه بِمُحَمَّدٍ

دارى زیرا کسى نیست که حق تو را بهتر از خودت بشناسد* * * * * * * * بحق خودت اى خدا * * * * * * بحق محمدصلى الله علیه و آله

و ده مرتبه بِعَلی و ده مرتبه بِفاطِمَةَ و ده مرتبه بِالْحَسَنِ و ده مرتبه بِالْحُسَینِ

* * * * بحق على علیه السلام * * * * بحق فاطمه سلام الله علیها * * * *بحق حسن علیه السلام * * * * بحق حسین علیه السلام

و ده مرتبه بِعَلِىّ بْنِ الْحُسَینِ و ده مرتبه بُمَحَمَّدِ بْنِ عَلِی و ده مرتبه بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ

* * * * بحق على بن الحسین علیه السلام * * * * بحق محمد بن على علیه السلام * * * * بحق جعفر بن محمدعلیه السلام

و ده مرتبه بِمُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ و ده مرتبه بِعَلِىِّ بْنِ مُوسى و ده مرتبه

* * * * * بحق موسى بن جعفرعلیه السلام * * * * * * بحق على بن موسى علیه السلام * * * *

بِمُحَمَّدِبْنِ عَلِی و ده مرتبه بِعَلِىِّ بْنِ مُحَمَّدٍ و ده مرتبه بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِی

بحق محمد بن على علیه السلام * * * * بحق على بن محمدعلیه السلام * * * * بحق حسن بن على علیه السلام

و ده مرتبه بِالْحُجَّةِ

* * * * به حق حضرت حجت علیه السلام

پس هر حاجت که دارى طلب کن .

پنجم زیارت کند امام حسین علیه السلام را در خبر است که چون شب قدر مى شود منادى از آسمان هفتم ندا مى کند از بُطنان عرش که حقّ تعالى آمرزیده هر که را که به زیارت قبر حُسین علیه السلام آمده .

ششم احیا بدارد این شبها را همانا روایت شده هرکه احیا کند شب قدر را گناهان او آمرزیده شود هرچند به عدد ستارگان آسمان و سنگینى کوهها وکیل دریاها باشد .

هفتم صد رکعت نماز کند که فضیلت بسیار دارد و افضل آنست که در هر رکعت بعد از حمد ده مرتبه توحید بخواند هشتم بخواند:

اَللّهُمَّ اِنّى اَمْسَیتُ لَک عَبْداً داخِراً لا اَمْلِک لِنَفْسى نَفْعاً وَلا ضَرّاً وَلا

خدایا من شام کردم در حالى که بنده خوارى هستم که مالک سود و زیانى براى خویش نیستم و نتوانم

اَصْرِفُ عَنْها سُوَّءاً اَشْهَدُ بِذلِک عَلى نَفْسى وَاَعْتَرِفُ لَک بِضَعْفِ

از خویشتن پیش آمد ناگوارى را بازگردانم و این مطلبى است که من آن را بر خویش گواهى دهم و به ناتوانى

قُوَّتى وَقِلَّةِ حیلَتى فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاَنْجِزْ لى ما

خود و بیچارگیم در برابرت اعتراف دارم پس درود فرست بر محمد و آل محمد و وفا کن برایم بدانچه

وَعَدْتَنى وَجَمیعَ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ مِنَ الْمَغْفِرَةِ فى هذِهِ اللَّیلَةِ

بر من و همه مؤ منین و مؤ منات وعده فرمودى از آمرزش در این شب

وَاَتْمِمْ عَلَىَّ ما اتَیتَنى فَاِنّى عَبْدُک الْمِسْکینُ الْمُسْتَکینُ الضَّعیفُ

و تمام کن بر من آنچه را به من دادى زیرا که من بنده بینواى مستمند ناتوان تهیدست

الْفَقیرُ الْمَهینُ اَللّهُمَّ لا تَجْعَلْنى ناسِیاً لِذِکرِک فیما اَوْلَیتَنى وَلا [غافِلاً]

خوار توام خدایا قرار مده مرا فراموشکار از یاد خویش در آنچه به من انعام فرمودى و نه غافل از

لاِِحْسانِک فیما اَعْطَیتَنى وَلا ایساً مِنْ اِجابَتِک وَاِنْ اَبْطَاَتْ عَنّى

احسانت در آنچه به من عطا کردى و قرارم مده ناامید از اجابت خویش و اگرچه دیرزمانى طول کشد

فى سَرّاَّءَ اَوْ ضَرّاَّءَ اَوْ شِدَّةٍ اَوْ رَخاَّءٍ اَوْ عافِیةٍ اَوْ بَلاَّءٍ اَوْ بُؤْسٍ اَوْ

چه در خوشى و چه در سختى در دشوارى یا در آسایش در تندرستى یا گرفتارى در تنگدستى یا

نَعْماَّءَ اِنَّک سَمیعُ الدُّعاَّءِ

در نعمت براستى تو شنواى دعایى

و این دعا را کفعمى از امام زین العابدین علیه السلام روایت کرده که در این شبها مى خوانده در حال قیام و قعود و رکوع و سجود و علاّمه مجلسى (ره ) فرموده که بهترین اعمال در این شبها طلب آمرزش و دعا از براى مطالب دنیا و آخرت خود و پدر و مادر و خویشان خود و برادران مؤ من زنده و مرده ایشان است و اَذْکار و صلوات بر محمد و آل محمدعَلیهمُ السلام آنچه مقدور شود و در بعضى از روایات وارد شده است که دعاء جوشن کبیر را در این سه شب بخوانند فقیر گوید که دعاء جوشن در سابِقْ گذشت و روایت شده که خدمت حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله عرض شد که اگر من درک کنم شب قدر را چه از خداوند خودبخواهم فرمود عافیت را .

دلیل این همه فضیلت برای شب قدر چیست؟

شب قدر از شب‌های با عظمت و با اهمیت سال بوده که قلم‌ها در وصفش ناتوان، زبان‌ها در توصیفش قاصرند و عقل در فهم آن مبهوت و درمانده است.

جوان آنلاین: شب قدر، شب نعمت و رحمت فراوان خدا برای بندگانش در روی زمین است، خداوند متعال گناهان بندگانش را می‌آمرزد و دعا را قبول می‌کند، خدا از فرشتگان خواسته تا این فرمان را همان طور که دستور دارند انجام دهند.

به گزارش باشگاه خبرنگاران، مسئول اداره تبلیغات اسلامی شهرستان کرمان گفت: شب نوزدهم، نخستین شب از شب‌های با فضیلت قدر است، شب قدر یا لیلة القدر، شبی باارزش و پرفضیلت نزد مسلمانان و شب نزول قرآن و شب مقدر شدن امور انسان‌ها است.

حجت الاسلام مهدی حسنی افزود: این شب‌ها با فضیلت‌ترین شب‌های سال است که با امور مهم و باعظمتی همانند نزولِ اجمالی قرآن، پیدایش افاضات باطنی و فضای خاصّ معنوی، تقدیر و تعیین سرنوشت‌ها، تدبیر و برنامه‌ریزی‌های جدید و نزول جبرئیل و فرشته‌ها همراه است و شب نزول رحمت الهی و آمرزش گناهان بوده و در این شب‌ها فرشتگان بر زمین فرود می‌آیند. طبق برخی از روایات شیعه، مقدرات انسان‌ها به امام زمان (علیه‌السلام) عرضه می‌شود.

وی بیان داشت: شب‌ها و روز‌های ماه مبارک رمضان سه ویژگی مهم دارند که از جمله آنها رحمت خدا، برکت و مغفرت و بخشیده شدن گناهان در این ماه است.

حجت الاسلام حسنی گفت: یکی از شاخص‌ترین شب‌های ماه رمضان متفاوت بودن این سه شب قدر است که مقدرات انسان در طول سال در این شب‌ها نوشته می‌شود.

وی گفت: در شب نوزدهم مقدرات انسان مشخص می‌شود و در شب بیست ویکم که ویژگی خاصی دارد، قدر و اندازه و شخصیت انسان مشخص می‌شود و شب بیست و سوم تاثیر بسیار زیادی در فردا‌های انسان دارد.

شب قدر یا شب احیا، یعنی شب زنده نگه داشتن قلب و دل انسان

مسئول اداره تبلیغات اسلامی شهرستان کرمان گفت: طبق روایات که ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم که نزول قرآن در شب‌های قدر به طور یکباره بر قلب پیامبر نازل شده و نزول تدریجی در طول ۲۳ سال در مناسبت‌ها و آیه‌های مختلف نازل شده است.

بک کارشناس مذهبی در ارتباط با فضیلت شب قدر گفت: شب قدر، از شب‌های باعظمت و با اهمیت سال بوده که قلم‌ها در وصفش ناتوان، زبان‌ها در توصیفش قاصرند و عقل در فهم آن مبهوت و درمانده است.

حجت الاسلام احمد شیخ بهایی افزود: شبی شکوهمند به سبب نزول قرآن: «إِنَّآ أَنزَلْنَهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ، قدر ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم.» و شبی بزرگ که پیامبر خدا (ص) آن را چنین ستوده است: «شَهرُ رَمَضانَ سَیِّدُ الشُّهورِ، و لَیلَةُ القَدرِ سَیِّدَةُ اللَّیالی؛ ماه رمضان، سرور ماه‌ها و شب قدر، سرور شب‌هاست.» و امام صادق (ع) آن را «قلب» این ماه نامیده است: «قَلبُ شَهرِ رَمَضانَ لَیلَةُ القَدرِ؛ قلب ماه رمضان، شب قدر است.»



وی بیان داشت:بی شک دلیل فضیلت این شب بر شب‌های دیگر به اعتبار اموری است که در این شب رقم می‌خورد و گرنه اجزای زمان یا مکان، درجه و رتبه وجودیشان یکی است و بین آنها تفاوتی وجود ندارد؛ که در احادیث اسلامی نیز به صراحت بیان شده که در تمام سال شبی به خوبی و فضیلت شب قدر نمی‌رسد.

ویژگی شب‌های قدر

این کارشناس مذهبی گفت:در بسیاری از احادیث، به عنوان یکی از ویژگی‌های شب قدر، بر این نکته تأکید شده است که تقدیر امور مردم و سامان بخشی اوضاع و احوال آنان در طول سال، در این شب‌ها رقم زده می‌شود؛ شب‌هایی که سرنوشت و فیصله یافتن همه کار‌هایی که تا سال آینده پیش خواهد آمد، در این شب‌ها فرود می‌آید.

حجت الاسلام شیخ بهایی افزود:البته سرنوشت انسان در شب قدر و رقم خوردن آنچه در یک سال آینده بر او خواهد گذشت، به معنای آن نیست که او به طور کامل در برابر این سرنوشت، بی اختیار باشد، بدان سان که برای تغییر آن، هیچ کاری از او بر نیاید؛ بلکه او می‌تواند در سایه دعا و توسّل و با انجام دادن کار‌های شایسته، مقدّرات حتمی خود را که در شب قدر، رقم خورده‌اند، تغییر دهد.

وی افزود:امام رضا (علیه‌السلام) فرموده است: خداوند در شب قدر آن‌چه را که از این سال تا سال بعد پیش خواهد آمد، مقدّر می‌فرماید؛ از زندگی یا مرگ، از خوب یا بد یا روزی. پس آن‌چه خداوند در این شب مقرر می‌کند، به حتم واقع خواهد شد.


این کارشناس مذهبی بیان داشت:این شب‌های قدر اهمیت زیادی دارند که شب قدر از هزار ماهی که شب قدر در آن‌ها نباشد افضل‌تر خواهد بود.

حجت الاسلام شیخ بهایی گفت:عمل، عبادت و اطاعت از فرمان الهی در این شب‌ها واجب است و شب قدر، شب ولایت است.

وی افزود: جایگاه نزول فرشتگان در قلب امام زمان (عج) در این شب‌ها است پس تمام الطاف از طلوع فجر در این شب‌ها است.

دلیل این همه فضیلت برای این شب‌ها چیست؟

حجت الاسلام شیخ بهایی تصریح کرد: برکات الهی در این شب‌ها زیاد و بسیار نزدیک است، در این شب ها، رحمت و فضل الهی بر بندگان خدا نازل می‌شود، هم شب قرآن است و هم شب عترت.

وی گفت:در حقیقت، ما در این شب‌های منحصر به فرد و در مناجات خود با پروردگار، دو ثقل عالَم هستی، یعنی قرآن حکیم و اهل بیت عصمت و طهارت (ع) را در نزد حضرت حق شفیع قرار می‌دهیم. به همین دلیل است که قرآن به سر گرفتن و اشاره به نام‌های معصومین (ع) از اعمال مشترک شب‌های قدر و خواندن مُکرّر برخی سوره‌های قرآن و دعای سلامتی آقا امام زمان (ارواحنافداه) و زیارت امام حسین (ع) از اعمال ویژه شب‌های قدر است.

استفاده از این فرصت طلایی

این کارشناس مذهبی گفت:انسان‌هایی که قدر زمان و فرصت‌های زندگی را می‌دانند، هیچ موقعیتی را بیهوده و به واسطه کاهلی یا بی توجهی از دست نمی‌دهند؛ چنین افرادی قدر و ارزش شب‌های قدر را نیز دانسته و برای کسب خیرات و برکات این فرصت معنوی تلاش می‌کنند.

حجت الاسلام شیخ بهایی افزود:در این شب‌ها از اذان مغرب تا اذان صبح را نخوابید و احیا بدارید این شب‌ها را که هر چه دعا و قرآن در این شب‌ها بخوانید زیاد است.
وی گفت:نماز، و تلاوت دعای افتتاح، دعای ابوحمزه ثمالی، دعای مجیر، دعای جوشن کبیر وخواندن زیارت امام حسین در این شب‌ها ...

وی افزود:طبق روایات، عبادت در آن شب، بالغ بر هشتاد سال ارزش و قابل قیاس با سایر شب‌ها نیست. از جمله اعمال شب قدر، غسل، احیا و شب زنده‌داری، خواندن قرآن، خواندن دعا‌های ماثور مثل دعای جوشن کبیر، توبه و استغفار و صدقه‌دادن را می‌توان بیان کرد.

حجت الاسلام شیخ بهایی بیان داشت:در این شب‌ها برای تمام مؤمنین و در گذشتگان و مردم غزه و تمام مشکلات مردم دعا کنیم.

وی گفت:همچنین توجه به خطبه‌های نهج البلاغه امیر المومنین در این شب‌ها است که حق مظلوم از ظالم در راهپیمایی روز قدس گرفته شود.

این کارشناس مذهبی افزود:در روایات در این شب‌ها و روز‌های ماه رمضان اعمال زیادی در مفاتیح الجنان آمده است که مردم بتوانند بهترین استفاده را داشته باشند.

برگزاری مراسم شب قدر در ۴ هزار مسجد استان کرمان

معاون فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی استان کرمان گفت:برنامه‌های شب‌های قدر در ۴ هزار مسجد استان برگزار می‌شود.

حجت الاسلام عارفی با اشاره به اینکه ۳ هزارو۶۰۰ مسجد در سراسر استان وجود دارد، گفت:در تمام تکایا و هیئت‌ها نیز این مراسمات برگزار می‌شود.

وی افزود:در مجموع در ۴ هزار مسجد، تکایا و هئیت‌ها مراسمات شب قدر برگزار می‌شود.

حجت الاسلام عارفی به عمده برنامه‌های شب‌های قدر اشاره کرد و بیان داشت:از مهمترین برنامه‌ها قرآن بر سر گرفتن، سخنرانی، روضه خوانی، عزاداری، مناجات ودعا خواندن است.

شب قدر از نگاه آیت الله جوادی آملی/ اعمال شب نوزدهم ماه رمضان

تا چشم به هم زدیم، نخستین شب احیا از راه رسید، همان شبی که ارزش آن بیش از ۸۰ سال است و آیت الله «جوادی آملی» گفت که شب قدر آن است که انسان دست هزارها نفر را بگیرد و به بهشت ببرد.

جوان آنلاین: اساتید اخلاق سفارش می‌کنند تا با احیای شب‌های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه مبارک رمضان سرنوشت یک سال را با رستگاری رقم بزنیم و غفلت از این شب‌ها باعث ورشکستگی انسان می‌شود و امشب، دهم فروردین مصادف با شب نوزدهم ماه مبارک رمضان و اولین شب از شب های احیاء و به روایتی شب قدر است.

شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان درباره اعمال شب های قدر می نویسد: شب نوزدهم اوّل شب های قدر است و شب قدر همان شبی است که در تمام سال شبی به خوبی و فضیلت آن نمی رسد و عمل در آن بهتر از عمل در هزار ماه است و در آن شب، تقدیر امور سال می شود و ملائکه و روح که اعظم ملائکه است در آن شب به اذن پروردگار به زمین نازل می شوند و به خدمت امام زمان (عج) مشرّف می شوند و آنچه برای هرکس مقدّر شده است بر امام زمان عرضه می کنند.

اعمال مشترک شب های قدر

اعمال مشترک این سه شب، یعنی شب های ۱۹، ۲۱ و ۲۳ عبارت است از غسل، دو رکعت نماز که در هر رکعت بعد از حمد هفت مرتبه توحید بخواند و بعد از نماز ۷۰ مرتبه بگوید استغفرالله و اتوب الیه و همچنین قرآن مجید را بگشاید و در مقابل خود بگذارد و بگوید اللهم انی اسالک بکتابک المنزل و ما فیه و فیه اسمک الاکبر و اسماؤک الحسنی و ما یخاف و یرجی ان تجعلنی من عتقائک من النار یعنی خدایا از تو می خواهم به حق کتاب فرستاده شده ات و آنچه در آنست که در آن نام بزرگت و نام های نیکویت قرار دارد و آنچه بدانها ترس و امید شود که مرا از زمره آزادشدگانت از دوزخ قرار دهی.

یکی دیگر از اعمال این شب ها قرآن بر سر گرفتن است و در همان حال بگوید اللهم بحق هذا القرآن و بحق من ارسلته به و بحق کل مومن مدحته فیه و بحقک علیهم فلا احد اعرف بحقک منک یعنی خدایا به حق این قرآن و به حق آنکس که او را بدان فرستادی و بحق هر مؤمنی که در این قرآن مدحش کرده ای و بحقی که تو بر ایشان داری زیرا کسی نیست که حق تو را بهتر از خودت بشناسد.

پس ۱۰ مرتبه بگوید بک یا الله، بمحمد، بعلی، بفاطمه، بالحسن، بالحسین، بعلی بن الحسین، بمحمد بن علی، بجعفر بن محمد، بموسی بن جعفر، بعلی بن موسی، بمحمد بن علی، بعلی بن محمد، بالحسن بن علی و بالحجه و هر حاجتی که داری بیان کن. زیارت امام حسین (ع)، صد رکعت نماز و شب زنده داری از دیگر اعمال این شب هاست که به طور مفصل در مفاتیح الجنان آمده است.

سخن مفسر قرآن درباره شب قدر

آیت الله عبدالله جوادی آملی گفت: در شب قدر، سخن از «لَیلَة القَدرِ خِیر مِنْ ألفِ شَهر» است که انسان یک شبه ره ۸۰ ساله می‌رود، این راه دشوار نیست. اگر دشوار بود ما را امر نمی‌کردند، دعوت نمی‌کردند. دشواری مال کسی است که کوله بار خود را بر دوش دارد. اگر بار خودبینی را به زمین بگذارد، سبک می‌شود. وقتی سبک شد، پروازش آسان است! این پرکشیدن با سنگین بال و سنگین بار بودن ممکن نیست.

این مفسر قرآن کریم افزود: اگر قرآن به سر می‌گذاریم، هدف تنها این نباشد که خدا گناهان ما را بیامرزد، ما را به جهنم نبرد، ما را به بهشت ببرد. اینها ریخت و پاش سفره شب قدر است. وقتی یک دوستی سفره‌ای پهن می‌کند، مائده الهی می‌چیند، مهمان‌های خود را به بهترین وجه پذیرایی می‌کند. وقتی مهمان‌ها برخاستند، سفره برچیده می‌شود، آن ریزه‌های سفره را می‌ریزند؛ مرغ‌ها آن ریزه‌های سفره را می‌چینند.

وی اضافه کرد: ریزه سفره شب قدر این است که کسی نسوزد، به جهنم نرود. اینها شب قدر نیست. شب قدر آن است که انسان طیّار گونه دست هزارها نفر را بگیرد و به بهشت ببرد. در دنیا رفتار او، گفتار او، سیرت او، سریرت او، سنّت او آموزنده باشد. هزارها نفر را زنده کند و در آخرت هم هزارها نفر را به همراه خود به بهشت ببرد.

این مرجع تقلید اضافه کرد: اگر ما بتوانیم در کنار سفره الهی و دولت قرآن بنشینیم، چرا در ته صفوف قرار بگیریم به دنبال آن ریزه‌های سفره تکان‌ها باشیم که از سفره تکانده شده چیزی به ما برسد؟!

جوادی آملی تاکید کرد: به ما گفتند هر کسی به اندازه قدر خود شب قدر را درک می‌کند و قدر هر کسی هم به اندازه قدر همت اوست. اگر ما به اندازه همت مان دولت قرآن را و دولت قدر را می‌توانیم ادراک کنیم، چرا همت نطلبیم ما قبل از اینکه از خدا مظروف بخواهیم، ظرف و ظرفیت هم طلب بکنیم. هرگز نمی‌توان گفت چون ما ظرفیت‌مان اینقدر بود، خدا به ما اینقدر داد. این سخن نیمی از ثواب است، نه هر ثوابی و همه ثواب.

حالا نگاهی به دعای ۴۵ صحیفه می اندازیم که امام سجاد (ع) هنگام وداع با ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند: درود بر تو ای ماهی که بدی های بسیار به واسطه تو از ما برطرف شد و خیرات و برکات فراوان به وسیله تو بر ما نازل گردید. درود بر تو و بر شب قدر تو که از هزار ماه بهتر است.

۸۰ سال را در یک شب طی کنیم

آیت الله حسن ممدوحی که در ایام کرونا جان به جان آفرین تسلیم کرد، در جلد اول کتاب شهود و شناخت و در شرح دعای ۴۵ صحیفه نوشت: امام سجاد (ع) بر اساس آموزه قرآنی، شب قدر را از هزار ماه بهتر برمی شمارد. این مساله از معجزه های باهره نظام تربیتی اسلام است که می تواند پرورده های خود را چنان اوج دهد که یک شبه راه صد ساله را بپیمایند. زیرا هر شب مساوی با ۸۳ سال و چهار ماه است که یک عمر انسان عادی به شمار می آید. البته این شتاب حیرت زا فقط درصورتی ممکن است که زمینه رشد از راه انجام مجموعه دستورهای اسلامی برای امت فراهم آید تا بتوانند این چنین تیزپرواز باشند.

ممدوحی تاکید کرد: اگر در امت های پیشین، حضرت سلیمان با بادی که صبحگاهان مسیر یک ماهه و نیمه دوم روز، مسیر یک ماه دیگر را می پیمود (سوره سبا آیه ۱۲) در امت اسلامی در شب قدر یک شبه ره صد ساله طی می شود و لیله القدر این امت از عبادت هزار ماه امت های دیگر برتر است.

وی اضافه کرد: البته این سرعت در حرکت از آن هر کس که وقت نجومی شب قدر را تشخیص بدهد، نیست بلکه از آن کسی است که حقیقت لیله القدر یعنی رابطه عالم ملک و ملکوت و نزول فرشتگان را برای تدبیر تمامی امور عالم دریابد. زیرا همیشه فرشتگان و روح به اذن الهی در حال نزول و تدبیر امور عالم هستند. بنابراین اگر کسی این حقیقت را در شب قدر دریافت کند، اگرچه در یک لحظه چنین رابطه ای را دریابد، یک لحظه او از عبادت هشتاد و چند سال بالاتر است.

روزه بگیرید لَعَلَّکُم تَتَّقون و لَعَلَّکُم تَشکُرون
خداوند در باب فلسفه وجوب روزه میفرماید : ((لعلکم تتقون))
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنوا کُتِبَ عَلَیکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِن قَبلِکُم لَعَلَّکُم تَتَّقونَ﴿بقره۱۸۳﴾
ای افرادی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما (واجب) نوشته شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند (واجب) نوشته شده بود؛ (پس روزه بگیرید) تا با تقوا و پرهیزکار شوید.
روزه بگیرید تا بر اثر روزه گرفتن روحیه تقوا در شما بوجود آید
و چشم و گوش و زبان و دست و پا و دل و جسم و روح شما با تقوا عجین شود .
یعنی این روزه، پلکانی به سمت تقوا و وسیله‌یی برای تأمین آن در وجود و دل و جان شماست. تقوا این است که انسان در همه‌ی اعمال و رفتار خود مراقب باشد که آیا این کار مطابق رضای خدا و امر الهی است، یا نه. این حالت مراقبت و پرهیز و برحذر بودن دایمی، اسمش تقواست.
لعلکم تتقون یعنى تشریع این حکم, براى این است که شما پرهیزگار شوید, نه اینکه پروردگار به روزه گرفتن شما نیازمند باشد. کسى که ماه رمضان را روزه مى گیرد و در این یک ماه از ارتکاب گناه و اخلاق زشت اجتناب مى کند, مى تواند بعد از ماه مبارک رمضان نیز همین حال ترک گناه را ادامه دهد.
تقوا، از مصدر وقایه، در لغت به معنای «حفظ کردن و نگاه داشتن از بدی و گزند» است. مصدر اتّقاء از همین ریشه به معنای «ترسیدن و حذر کردن» است. اسم فاعل آن، تقیّ و متّقی به معنای «صاحب تقوا» است. همچنین گفته شده است که تقوا یعنی «مصون داشتن خویش از آنچه خوف آسیب و گزند آن وجود دارد».
در قرآن کریم واژه «تقوی '» هفده بار و مشتقات آن بیش از دویست بار آمده است...
تقوا نوعی حالت قلبی و ملکه نفسانی است که مایه بصیرت انسان به طاعت و معصیت (در مقام نظر) و پس از آن، محرک اراده او به رعایت اوامر و نواهی خداوند (در مقام عمل) است. حصول این معنا، منوط به تبعیت از اوامر و نواهی خداوند و مداومت بر آن است تا، به اصطلاح اخلاقیون، آن حال به ملکه (در عرفان : «مقام») تبدیل شود. به این ترتیب، عمل به طاعت و اجتناب از معصیت، شرط لازم برای رسیدن به تقواست. تعبیر «لَعلَّکُمْ تَتَّقُونَ» یا «لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ»، در پایان آیاتی که احکام و حدود الاهی را بیان می‌کنند و مراقبت بر آن‌ها توصیه می‌شود،
توصیه به تقوا در آیات بسیاری از قرآن کریم تکرار شده است، اما دو آیه، از نظر تأکید و وسعت و شمول حکم، از اهمیت ویژه‌ای بر خور دارند. آیه ۱۰۲ سوره آل عمران، مؤمنان را به تقوای خداوند، آنگونه که حقِ تقوای اوست، توصیه کرده است : «... اتَّقُوا اللّهَ حَقَّ تُقاتِه»، و آیه ۱۶ سوره تغابن، به مؤمنان امر کرده که به قدر استطاعتشان تقوا بورزند: «فَـاتَّقُوا اللّهَ مَاسْتَطَعْتُمْ».
به نظر آیة الله طباطبائی مفسر المیزان ره :
در آیه اول، حقِ تقوا آخرین مرتبه تقواست؛ یعنی، عبودیتی بری از اِنّیت و غفلت، طاعتی بدون معصیت و شکری بدون کفران. اما آیه دوم شامل تمام مراتب تقواست؛ یعنی، خداوند نخست همه مردم را به حقِ تقوا دعوت کرده و سپس فرموده است که هرکس به قدر استطاعت خویش در طی مراتب تقوا بکوشد.
تعبیر «مَااسْتَطَعْتُم» در جایی دیگر برای تأکید به کار رفته است. در این صورت آیه دوم را باید چنین معنا کرد: تا می‌توانید نسبت به خداوند تقوا پیشه کنید.
در مجموع، مفهوم تقوا اهمیت و منزلت ویژه‌ ای در قرآن کریم دارد. در آیه ۱۳ سوره حجرات آمده که (ان اکرمکم عند الله اتقیکم) گرامی‌ترین شما نزد پروردگار، باتقواترین شماست . و بدین ترتیب، تقوا موجب برتری انسانی بر انسان دیگر نزد خداست. خداوند، متقین را دوست دارد و یار و مددرسان آنهاست...

خداوند در باب فلسفه وجوب روزه میفرماید : ((لعلکم تشکرون))
شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَ مَنْ كانَ مَرِيضاً أَوْ عَلى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَ لِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلى ما هَداكُمْ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿بقره ۱۸۵﴾
ماه رمضان [ماهی است‌] که در آن، قرآن به عنوان هدایت مردم و نشانه‌های روشن هدایت و معیار تمیز [حق از باطل‌] نازل شده است؛ پس هر که از شما در این ماه حضور داشت،(در وطن و محل زندگیش، و صحیح و سالم هم بود) روزه بگیرد؛ و هر که بیمار یا در سفر باشد، (روزه نگیرد و) به همان تعداد (روزهایی که روزه نگرفته) از روزهای دیگر (غیر ماه مبارک رمضان قضا کند) [روزه‌داری کند‌]. خدا برای شما آسانی می‌خواهد نه مشقّت؛ [این حکمِ قضای روزه را مقرّر کرد‌] تا [کار را بر شما آسان گیرد‌] و شما نیز تعداد آن را (که روزه نگرفته اید) کامل نمایید و خدا را به پاس اینکه شما را هدایت کرده است به عظمت یاد کنید، و بسا که با روزه گرفتن شکر گزار باشید...
روزه بگیرید تا بر اثر روزه گرفتن روحیه شکر گزاری در شما بوجود آید
و چشم و گوش و زبان و دست و پا و دل و جسم و روح شما با شکر گزاری عجین شود .
یعنی این روزه، پلکانی به سمت شکر گزاری و وسیله‌یی برای تأمین آن در وجود و دل و جان شماست
شكر به معنای ثناگوئى در مقابل نعمت یا شكر اعتراف به نعمت است توأم با نوعى تعظیم یا اظهار نعمت است.
راغب گوید: شكر تصور نعمت و اظهار آن است و نقطه مقابل آن كفر است كه فراموشی نعمت و پوشاندن آن است.
خداوند متعال در قرآن کریم در موارد متعددی پس از بیان نعمت‌های مادی و معنوی كه به بندگان عنایت فرموده است، سخن از شكر به میان می‌آورد تا همگان بدانند كه هر نعمتی را شكری لازم است.
((و بقول استاد سخن سعدی ره : هر نفسی که فرو می‌رود ممدّ حیات است و چون بر می‌آید مفرّح ذات. پس در هر نفسی دو نعمت موجود است و بر هر نعمتی شکری واجب. از دست و زبان که بر آید-کز عهدهٔ شکرش به در آید, اِعملوا آلَ داودَ شکراً وَ قلیلٌ مِن عبادیَ الشکور))
شكر بر سه قسم است؛ شکر زبانی، شکر قلبی، شکر عملی
حقیقت شكر آن است كه، نعمت در آن راهی كه برای آن آفریده شده است استفاده شود. شکر منعم از امور عقلی است و هر عاقلی حكم به آن می‌نماید، خداوند متعال نیز به بندگان دستور می‌دهد كه شكر نعمت‌ها را به‌جای آورند و از طرف دیگر از بندگان شكور، تعریف و تمجید نموده بندگان غیر شكور را مورد سرزنش قرار می‌دهد، شكر را موجب زیاد شدن نعمت و كفران را موجب حرمان نعمت می‌داند
توفیق شکرگزاری خودش نعمتی از جانب خداوند است .
• «قال رب اوزعنی ان اشکر نعمتک التی انعمت علی و علی والدی؛ حضرت سلیمان به خداوند عرض می‌کند: پروردگارا به من توفیق بده که شکر نعمت‌های تو را که به من و پدر و مادرم عطا فرمودی به جای آورم.»
شكر باعث زیاد شدن نعمت و بازگشت‌ آثار آن به خود انسان است.
• «واذ تاذن ربکم لـئن شکرتم لازیدنکم ولـئن کفرتم ان عذابی لشدید
و (به خاطر آرید) زمانى كه پروردگارتان اعلام كرد كه اگر شكر گزارید حتما بر (نعمت‌هاى) شما مى‌افزایم، و اگر کافر شدید یا ناسپاسى كردید البته عذاب من بسیار سخت است.»
• «و من شکر فانما یشکر لنفسه و من کفر فان ربی غنی کریم؛
هرکس سپاس گذار باشد، نفع شکر برای خودش می‌باشدو هرکس ناسپاسی کند، پروردگارم بی نیاز و بخشنده است.»
• «و من یشکر فانما یشکر لنفسه و من کفر فان لله غنی حمید؛
هرکس سپاس گذار باشد فائده شکر به خودش بازگشت دارد و هرکس ناسپاسی کند به درستی‌ که خداوند بی‌نیاز و ستوده است.»

در ماه رمضان چقدر قرآن بخوانیم؟

خواندن قرآن نباید آنقدر کُند باشد که آیات کمی خوانده شود، نه آنقدر سریع خوانده شود که عجولانه از آیات عبور کنیم و تلاوتمان همراه با تدبیر نباشد. به همین دلیل بهترین روش قرآن خواندن با سرعت مناسب بود.

بی تردید در ماه نزولِ قرآن کریم، تلاوت این کتاب آسمانی ثواب بیشتری نسبت به دیگر ایام سال دارد. کمااینکه در روایات متعدد به این موضوع اشاره شده است و ائمه اطهار (ع) مومنان را به تلاوت هر چه بیشتر قرآن کریم توصیه کرده اند. فضیلت قرائت قرآن کریم ، در ماه‌های دیگر سال، بار‌ها از طرف اهل بیت (ع) بیان شده است، اما در «شهر رمضان» این فضیلت چندین و چند برابر است.

در بحارالانوار، جلد ۹۶، صفحه ۳۴۰ - ۳۴۱ از امام رضا (ع) روایتی نقل شده است که صحه بر این ادعا می‌گذارد. ضامن آهو (ع) فرموده اند: «نیکى‌ها در ماه رمضان پذیرفته و بدی‌ها در این ماه آمرزیده می‌شود. کسى که در ماه رمضان آیه اى از کتاب خداوند را بخواند، مانند کسى است که در ماه‌هاى دیگر، کل قرآن را ختم کرده است...»

شیخ صدوق در کتاب معانى الاخبار و امالى به سندش از امام باقر (ع) روایت کرده که ایشان فرمودند: «هر چیزى را بهارى است و بهار قرآن ماه رمضان است.» همچنین امام صادق (ع) در روایتی دیگر فرمودند: «به راستى که در کتاب خدا، ماه‌ها نزد خدا دوازده ماه است. روزى که خداوند آسمان‌ها و زمین را آفرید، پس نور و روشنى ماه‌ها ماه رمضان شد و قلب ماه رمضان، شبِ قدر است ؛ قرآن در ماه رمضان نازل شده است، پس با قرآن از این ماه استقبال کنید.»

روایات این چنینی بسیار است. حالا نکته‌ای که باید به آن توجه کرد، شیوه تلاوت قرآن کریم است. آیا درباره چگونگی قرائت قرآن هم توصیه‌ای به ما شده است یا خیر؟ سید محسن موسوی بلده قاری برجسته و مدرس قرآن کریم در این خصوص توضیحاتی ارائه کرد و به خبرنگار ما گفت: شیوه قرائت قرآن، ارتباطی به ماه رمضان و غیر ماه رمضان ندارد. در روایات به ما توصیه شده است که به صورت ترتیل قرآن بخوانیم. قرآن به شکل ترتیل نازل شده است و بهتر است با همان کیفیت خوانده شود.

این قاری قرآن ادامه داد: قاریان، وقتی می‌خواهند آیاتِ کلام الله مجید را تلاوت کنند، این کار را به شیوه ترتیل انجام می‌دهند. اگر به تاریخ تلاوتِ قرآن کریم توجه کنیم، متوجه می‌شود سه نوع تلاوت قرآن کریم داریم؛ تحقیق، تدویر و تحدیر یا حدر. تفاوت این سه نوع تلاوت، در سرعت خواندن است. تحقیق شیوه‌ای از قرائت قرآن است که معمولا در مجالسِ قرآنی خوانده می‌شود. این شیوه در قرون بعد از نزول قرآن متداول شده است.

وی افزود: تحقیق به معنای خواندن کلام الله مجید، با سرعت بسیار آرام است. تحقیق در ابتدا، کاربردش آموزش بوده است. مثلا بچه‌ای که می‌خواست قرآن خواندن یاد بگیرد، ابتدا باید با سرعت کم، قرآن را گوش می‌داد و به آرامی آیات را تکرار می‌کرد؛ همان گونه که یک شناور با سرعت کم شنا کردن در آب را شروع می‌کند. بنابراین هدف تحقیق این بود که فردِ قاری، مهارت ابتدایی تلاوت را پیدا کند. در مقابل شیوه تحقیق، حدر است. حدر، یعنی تلاوت قرآن با سرعت بالا. حدر یک نوع قرائت است که برای تمرین حفظ به وجود آمده است. حافظان قرآن کریم، معمولا برای مرور کردن محفوضاتشان به این شیوه، قرآن می‌خوانند. البته برخی برای اینکه بتوانند با خواندن تعداد زیادی از آیات ثواب بیشتری ببرند، از این شیوه استفاده می‌کنند.

موسوی بلده در ادامه به بهترین شیوه قرائت قرآن اشاره کرد و گفت: اصل تلاوت قرآن کریم، به شکل تدویر یا همان ترتیل بوده که امروز به همان ترتیل مشهور است. دو نوع خواندن تُند و کُند قرآن کریم یا همان تحقیق و حدر، سفارش خداوند متعال نبوده است. سرعت ترتیل قرآن، بین حدر و تحقیق است. این شیوه از صدر اسلام بوده و در قرآن کریم به این شیوه قرائت، توصیه شده است. خواندن قرآن نباید آنقدر کُند باشد که آیات کمی خوانده شود، نه آنقدر سریع خوانده شود که عجولانه از آیات عبور کنیم و تلاوتمان همراه با تدبیر نباشد. به همین دلیل بهترین روش قرآن خواندن با سرعت مناسب بود.

این مدرس قرآن کریم در ادامه به نکته‌ای دیگر درباره تلاوت قرآن اشاره و بیان کرد: طبیعی است که همه مردم نمی‌تواند قرآن را صحیح و با سرعت ترتیل بخوانند. بهترین زمان یادگیری و فراگیری قرآن، ماه رمضان است، اما خیلی‌ها فرصت آموزش را ندارند و می‌خواهند بیشتر وقت خود را به تلاوت قرآن اختصاص دهند. باید هر کس در حد توان خود قرآن را تلاوت کند. اگر استمرار در تلاوت قرآن اتفاق بیفتد، همه می‌توانند به مرور زمان ترتیل خوانی کنند.

وی در ادامه، روایتی درباره قرائت قرآن کریم در ماه رمضان بیان کرد و گفت: شخصی نزد امام صادق (ع) آمد و پرسید، چقدر در ماه رمضان قرآن بخواند. امام صادق (ع) به این شخص فرمودند؛ ما ائمه اطهار (س) در ایام غیر از ماه رمضان، هر ۱۰ روز یکبار قرآن را می‌خوانیم و دوره می‌کنیم؛ بنابراین در هر ماه، سه بار قرآن را دوره می‌کنیم. البته شما توان این کار را ندارید. ما به شما توصیه می‌کنیم که در ماه یکبار قرآن کریم را بخوانید. این روایت نشان می‌دهد که امام صادق (ع) به توانایی انسان، برای قرائت قرآن توجه می‌کنند. در ادامه امام صادق (ع) فرمودند، اما در ماه رمضان که ماه نزول قرآن است، سه روز یکبار ختم قرآن می‌کنیم؛ باز هم شما توانایی انجام این کار را ندارید. شما در ماه رمضان ۱۰ روز یکبار قرآن را دوره کنید.

موسوی بلده در پایان اضافه کرد: بنابراین هر چه بتوانیم بیشتر قرآن بخوانیم بهره بیشتری برده ایم. با توجه به این که همه توانایی قرائت ترتیل قرآن را ندارند، اگر در ماه رمضان یک بار قرآن دوره شود عالی است. خوشبختانه در سال‌های اخیر تلاوت قرآن کریم به صورت ترتیل در تمام سال به ویژه ماه مبارک رمضان از رسانه ملی پخش می‌شود. بسیاری از قاریان مشهور در جلسات مختلف به مناسبت ماه مبارک رمضان، روزانه یک جزء را قرائت می‌کنند و مردم هم آیات را با آن‌ها زمزمه می‌کنند. این شیوه بسیار خوبی است که همه بتوانند قرآن را بخوانند. این بهترین روش خواندن قرآن است.

فضیلت تلاوت قرآن در ماه رمضان

ثواب و فضیلت تلاوت قرآن در ماه رمضان

اهمیّت و فضیلت تلاوت قرآن در ماه رمضان

ثواب قرائت یک آیه از قرآن در ماه رمضان

تلاوت قرآن کریم در ماه مبارک رمضان دقیقا چقدر ثواب دارد؟

اهمیّت و فضیلت تلاوت قرآن در ماه رمضان از منظر آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدّ ظلّه العالی

ثواب هزاربرابری قرائت قرآن بر بلندای رمضان

تهران - ایرنا - برکت ماه مبارک رمضان به اندازه‌ای است که خداوند فرموده حتی اگر یک آیه از قرآن کریم بخوانید، ثواب آن را هزاران برابر است؛ خواندن قرآن کریم و ختم کردن این کتاب آسمانی علاوه بر تأثیرات مثبت در زندگی دنیوی فرد، در زندگی اخروی او نیز تأثیرات مطلوبی دارد.

برای قرائت قرآن، در کلمات گهربار پیشوایان معصوم (ع) فضایل و آثاری بیان شده که موجب رشد و پرورش روح و روان آدمی می‌شود. سعادتمندی، باروری ایمان، استجابت دعا، نورانیت و افزودن خیر و برکت در خانه، غفران گناهان پدر و مادر، صفای دل، بخشش گناهان و همچنین آمیخته شدن قرآن با گوشت و خون قرائت کننده قرآن از مهمترین فضائل تلاوت قرآن است.
قرائت قرآن در زندگی مسلمان، آثار زیادی دارد که مهمتر از همه چراغ روشنایی بخش برای زندگی است.
ثواب اعمال در ماه مبارک رمضان از یک به هزار می‏رسد، بنا بر نص حدیث، هر حرف قرآن در روزهای عادی، 10 ثواب دارد و 10 حسنه محسوب می‏شود و 10 میوه بهشتی را در بردارد؛ اما ثواب هر حرف آن در ماه مبارک رمضان 1000 است و هر حرف بعضی از آیه­ ها هم‏چون آیت الکرسی 1000 است و ثواب آن در روزهای جمعه ماه رمضان، خیلی بیش­تر از این‏هاست. در شب قدر نیز 30 هزار حسنه محسوب می‏شود.
قرآن حکیمی که هرحرف آن 30­ هزار میوه باقی را دربردارد، حکم شجره طوبی نورانی را به خود می‏گیرد و به مؤمنان در ماه مبارک رمضان، سودی برابر با میلیون­ها میوه باقی می‏دهد.
براین اساس در کتاب بحار الانوار امام صادق (ع ) از رسول خدا (ص ) روایت کرده: ماه رمضان ماه خدای عزوجل و ماهی است که خداوند کارهای نیک را در آن دو چندان کند و بدی‌ها را در آن محو سازد. ماه برکت و ماه انابه و بازگشت و آزادی از آتش دوزخ و کامیاب شدن به بهشت است، در این ماه از هر حرامی خودداری کنید، و تلاوت قرآن را زیاد کنید. حاجات خود را بخواهید، و به یاد پروردگارتان سرگرم باشید. ماه رمضان نزد شما نباید همانند ماه‌های دیگر باشد، زیرا برای این ماه در پیشگاه خداوند حرمت و برتری بر دیگر ماه‌‎هاست.
امام باقر(ع ) فرمود: هر چیزی را بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است.
همچینین از امام هشتم (ع) روایت شده: الحسنات فی شهر رمضان مقبولة، والسیئات فیه مغفورة، من قرا فی شهر رمضان آیة من کتاب الله عزوجل کان کمن ختم القرآن فی غیره من الشهور، و من ضحک؛ نیکی ها در ماه رمضان پذیرفته و بدی ها در آن آمرزیده است. کسی که در ماه رمضان آیه ای از کتاب خداوند بخواند همانند کسی است که در ماه های دیگر قرآن را ختم کرده و کسی که در این ماه در روی برادر ایمانی خود بخندد (و او را خوشحال کند) در روز قیامت او را دیدار نکند جز آنکه در روی او بخندد (و او را خوشحال کند) و به بهشت مژده اش دهد، کسی که در این ماه به مؤمنی کمک می کند، خدای تعالی در هنگام عبور بر صراط کمکش کند در آن روزی که گام‌ها بلغزد، کسی که خشمش را در این ماه نگهدارد خداوند خشمش را در روز قیامت از او باز دارد.
و کسی که درمانده اندوهگینی را دستگیری و نجات دهد، خداوند در روز قیامت او را از هراس بزرگ آن روز در امان دارد، کسی که ستمدیده ای را در این ماه یاری کند، خدایش در دنیا بر دشمنانش یاری دهد و در روز قیامت نیز هنگام حساب و در کنار میزان یاریش کند.

رمضان بهار قرآن
شیخ صدوق در کتاب معانی الاخبار و امالی به سند از امام باقر (ع ) روایت کرده که فرمود: لکل شیء ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان؛ هر چیزی را بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است.
همچنین از امام صادق (ع ) روایت شده: ان الشهور عندالله اثناعشر شهرا فی کتاب الله یوم خلق السماوات و الارض فغرة الشهور شهر الله شهر رمضان، و قلب شهر رمضان لیلة القدر، و نزل القرآن فی اول لیلة من شهر رمضان، فاستقبل الشهر بالقرآن. به راستی که در کتاب خدا ماه ها نزد خدا 12 ماه است. روزی که خداوند آسمان ها و زمین را آفرید، پس نور و روشنی ماه ها ماه رمضان است و قلب ماه رمضان شب قدر است، و قرآن در شب اول ماه رمضان نازل گشته، پس با قرآن از این ماه استقبال کن.
بنابراین مطالعه، تفکر، نشر و عمل به احادیث معصومان (ع) امری ارزشمند و بافضیلت است و همه‌ ما با گفتار و رفتار نیک و پسندیده‌ خود، باید مایه‌ افتخار و مباهات اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) باشیم.
امام رضا (علیه السلام) می‌فرمایند: هرکس در ماه رمضان یک آیه از کتاب خدای عزّوجل بخواند، مثل کسی است که در غیر آن ختم قرآن کرده باشد. مومنان و روزه داران باید با در ماه پر فیض و با برکت رمضان انس خود با قرآن را هرچه بیشتر کنند؛ زیرا انس با این کتاب الهی و آسمانی نجات بخش انسان هاست.
از این رو ماه مبارک رمضان در درون خود سه عنصر دعا، قرآن و روزه را دارد که باید از این سه عنصر به خوبی استفاده کنیم تا به اهداف و افق های ترسیم شده خود برسیم.

اهمیت دعا کردن در ماه رمضان

یکی از سختترین کارها، برای بسیاری از ما، درخواست چیزی از دیگران است، آنقدر گاهی این درخواست ها سخت می شوند که حتی حاضر نیستیم از پدر و مادرمان هم، ‌چیزی طلب کنیم، چرا که یک حس منفی ناتوانی به ما دست می دهد، که از برآوردن نیاز خود عاجزیم.

و این حس واقعا عذاب آور است، چرا که ما خودمان شاهد هستیم که وقتی کسی مرتبا از ما چیزی میخواهد ، به طور مکرر پول قرض می خواهد، یا مدام از وقت و انرژی ما مطالبه دارد، و هر خواسته دیگری به مرور زمان ارزش و اعتبار آن شخص برای ما زیر سوال می رود، دیگر احترام سابق را برای او قائل نیستیم و این یک واکنش ناخودآگاه است.

به همین خاطر خداوند متعال ما را از درخواست از دیگران و زیر پا گذاشتن عزّت نفسمان بر حذر داشته است،

بحار الأنوار: قالَ النبیُّ صلى الله علیه و آله یَوما لِأصحابِهِ: تُبایِعونی على أن لا تَسألُوا الناسَ شَیئا ، فكانَ بعدَ ذلك تَقَعُ المِخْصَرَةُ مِن یَدِ أحَدِهِم فَیَنزِلُ لَها، و لا یَقولُ لأحَدٍ: ناوِلْنِیها .( بحار الأنوار: 96/158/37)؛

بحار الأنوار: روزى رسول خدا صلى الله علیه و آله به اصحاب خود فرمود: با من بیعت كنید بر این كه چیزى از مردم نخواهید. از آن پس، اگر چوبدست كسى از دستش مى افتاد، خودش [از مركب] پیاده مى شد و آن را بر مى داشت و به كسى نمى گفت: آن را به من بده.

(البته این ها به معنی این نیست که اگر کسی چیزی از ما خواست دریغ کنیم، این هشدار برای این است که بیاموزیم عزّت نفسمان را به هر قیمتی حفظ کنیم.)

اما در این عالم خاکی، و در این زمانه مرگ معرفت ها و مرام ها ، کسی هست که دست رد به سینه هیچ کس نمی زند، هم توانش را دارد، هم ثروتش را، هم قدرت و هم مهربانی و دلسوزی لازم را ....او ثروتی دارد که هرگز تمامی ندارد، قدرتی دارد، که هیچ قدرتی بالاتر از او نیست.

از او هر چه خواسته شود اجابت می شود هر چه در توان کسی از بنی بشر نیست از او بر می آید، و مهمتر از همه اینست که اگر هزاران بار از او درخواست کنیم، نه تنها ارزشمان را از دست نمی دهیم، بلکه برای او عزیزتر و محترمتر خواهیم شد.

در جایی که می فرماید: «قُلْ مَا یَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاوُكُمْ .....» (الفرقان، 77)؛ بگو اگر دعاى شما نباشد پروردگارم هیچ اعتنایى به شما نمى‏كند.

خداوند کلید گنجینه ها(ی رحمتش) را در دستان تو قرار داده است، که به تو اجازه داده از او درخواست کنی تا هر گاه بخواهی، درهای نعمتش را با دعا بگشایی و بارش باران رحمتش را طلب نمایی؛ پس اگر اجابت دعایت به تأخیر افتاد، این تأخیر تو را ناامید نسازد»

و این ارزش گرفتن از دعا، به خاطرایمانو توجهی است که ما به آفریدگارمان داریم، از خلق او روی گردانیم، و به او رو می کنیم، این دعا به ما ارزش می دهد، چون نمادی است از ایمان ، بنابراین، دعا نه تنها نیاز ما را برطرف می کند که به ما ارزش هم می دهد.

مراتب دعا

گفتیم دعا یک عبادت است ، عبادتی از روی عجز و نیاز ، اما این عبادت مراتبی دارد ، که اگر ما بدانیم، باعث رشد معنویمان خواهد شد، وقتی ما بیاموزیم که در این عالم برگی بدون اجازه خداوند از جای خود نمی جنبد، و هیچ مخلوقی توان این را ندارد که بدون خواست و اراده خداوند برای ما قدمی بردارد ، این اولین مرتبه ایمان است، که ما از خلق بر می گردیم و به سوی خالق رو می کنیم.

مرتبه بالاتر این است که ما از حاجت خواهی های مادی فراتر می رویم و از خداوند طلب معنویات می کنیم، طلب معرفت و بینش می کنیم، این خواسته ها یعنی ما رشد کرده ایم و دنیا و ما فیها برای ما کوچک شده اند. نه اینکه نخواهیم، بلکه ارزش دلبستگی برای ما ندارند ما می خواهیم به بالاتر از دنیا برسیم، می خواهیم خود را و خدای خود را بشناسیم.

این دعا ارزشمندترین دعاهاست، دعایی که برای شناخت و معرفت و در نتیجه عاقبت به خیری باشد.

بهترین فرصت برای دعا کردن

ماه رمضان ماه گشوده شدن درهای رحمت خداوند است، در ماه رمضان دعاها مستجاب می شود، ماه رمضان ،ماه هم صحبتی عبد با معبود است، ماه خواستن ها و اجابت هاست، هنگامه ای که حجاب ها و موانع میان ما و خدایمان برداشته می شود.

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: درهاى آسمان در شب اوّل ماه رمضان گشوده مى شود و تا آخرین شب این ماه بسته نمى شود. (بحار الأنوار:96/344/8 )

تمام حجب از طرف خداوند نسبت به بندگانش برداشته می شود ، هیچ حجابی نیست ، تمام درب ها باز است، هر تقاضایی که متناسب با دری باشد، به خداوند متعال می رسد، چه مادی چه معنوی ....و نتیجه آن اینست که این تقاضاها بی جواب نمی ماند، به تعبیری امروزی به بایگانی نمی رود، مستقیم به خود خداوند می رسد. ...»

آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی(ره): در شرح این حدیث فرمودند: «...در روایت تعبیر به "ابواب "شده است ... یعنی تمام حجب از طرف خداوند نسبت به بندگانش برداشته می شود، هیچ حجابی نیست، تمام درب ها باز است، هر تقاضایی که متناسب با دری باشد، به خداوند متعال می رسد، چه مادی چه معنوی ....و نتیجه آن اینست که این تقاضاها بی جواب نمی ماند، به تعبیری امروزی به بایگانی نمی رود، مستقیم به خود خداوند می رسد. ...».

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در خطبه شعبانیه فرمودند: «.....اعمال شما در آن (ماه رمضان) پذیرفته است و دعاهای شما مستجاب، پس، از پروردگار خویش با نیت های راستین و دلهای پاک، بخواهید كه توفیق روزه این ماه و تلاوت قرآن در آن را به شما عنایت فرماید.» (وسائل ‏الشیعة ج: 10 ص : 314)

در این خطبه رسول خدا صلی الله علیه و آله خطاب به ما می فرمایند دعای شما مستجاب است، بنابر مقدماتی که گفتیم نتیجه می گیریم که ماه مبارک رمضان فرصت طلایی دعا کردن و جواب گرفتن است.

حاجات ما به آسمان می روند و مستجاب شده بر می گردند، اگر تأخیری در استجابت دیدیم ناامید نشویم چرا که خداوند حکیم بهتر می داند که صلاح ما چیست، به هر حال چک دعا امضا شده است، استجابت دعاها حتمی است، پس در این ماه عزیز، از هر فرصتی برای دعا کردن استفاده کنیم، چه در طلب حاجات مادی چه معنوی.

امام علی علیه السلام می فرماید:

«خداوند کلید گنجینه ها(ی رحمتش) را در دستان تو قرار داده است، که به تو اجازه داده از او درخواست کنی تا هر گاه بخواهی، درهای نعمتش را با دعا بگشایی و بارش باران رحمتش را طلب نمایی؛ پس اگر اجابت دعایت به تأخیر افتاد، این تأخیر تو را ناامید نسازد».( نهج البلاغه ، نامه 31)

رمضان ماه دعا و نیایش و صلوات رمز استجابت دعاست

رمضان، زمینه ساز آرامش

شرح و تفسیر خطبه پیامبر در استقبال از ماه رمضان

نام‌ های ماه مبارک رمضان و معانی آنها

چهل حدیث روزه

ماه رمضان ماه توبه و انابه

عظمت و برکات ماه رمضان

شش فضیلت ویژه ماه رمضان!

ضیافت الهی

ماه نزول قرآن

ماه رمضان ماه توبه و انابه

خطبه پیامبر اکرم (ص)

چهل حدیث روزه

ماه مبارک رمضان با آیات و روایات و مطالب و مقالات و اشعار

اشعار ماه مبارک رمضان

ماه رمضان، بهار قرآن

تعداد بازدید : 10854 تاریخ درج : 1399/02/09

رمضان، که «ماه خدا» و «بهار قرآن» نام گرفته، فصل جدیدی در عبادات سالانه انسان های مؤمن و ماه نزول آیات شریفه قرآن است که خداوند به آن اشاره دارد: «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِیَ أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًی لِلنَّاسِ»[1]؛ [ماهِ رمضان، ماهی است که قرآن، برای راهنمایی مردم، در آن نازل شده است.] چنان که در آیه دیگری می فرماید: «اِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ»[2] [ما آن (قرآن) را در شب قدر نازل کردیم!]

«قدر»، از لیالی ماه مبارک رمضان، که نزول قرآن در آن واقع شده و از آن به «لیلة مبارکة» نیز تعبیر گردیده،[3] شب تعالی و صعود به قلّه کمال انسانی است که خداوند آن را برای انابه همه حق جویان، بخصوص پیروان اهل بیت علیهم السلام، فراهم آورده و تلاوت قرآن را در آن شب و در دیگر ایّام به همراه دیگر اعمال صالح، تجارتی بدون ضرر و زیان برای انسان های مؤمن می داند که سبب رستگاری آنان می گردد؛ چنان که می فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ یَتْلُونَ کِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِیَةً یَرْجُونَ تِجَارَةً لَن تَبُورَ»[4] [کسانی که کتاب الهی را تلاوت می کنند و نماز را برپا می دارند و از آنچه به آنان روزی داده ایم پنهان و آشکار انفاق می کنند، تجارتی(پرسود و) بی زیان و خالی از کساد را امید دارند.

مقصود از «تلاوت آیات» از منظر امام صادق علیه السلام فهم مراد خدا و عمل بدان ها و امید به وعده های الهی است؛ چنان که در روایت تفسیری از آن حضرت در ذیل آیه

«الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاَوَتِه»[5]

[کسانی که کتاب آسمانی به آنها داده ایم آن را چنان که شایستۀ آن است می خوانند]

آمده است که:

«یُرتّلونَ آیاتَهُ و یَتفهَّمونَ معانیَه و یَعملونَ بِاَحکامِهِ و یِرجونَ وعدَه و یَخشونَ عذابَهُ و یَتمثَّلونَ قِصصَهُ.»[6] [آيات آن را صحيح مى‏ خوانند و مراعات وقف و وصل و ساير آداب قراءت را مى‏ نمايند. و در معانى آن دقّت مى‏ كنند و به احكام آن عمل مى‏ كنند. و به وعده‏ هاى آن اميدوارند و از عذاب های آن مى‏ ترسند. از قصّه ‏هاى آن عبرت مى‏ گيرند.]

منبع: شیعه شناسی، پاییز 1384 - شماره 11؛ مودب، سید رضا

امام باقر(علیه‌السلام) : «لِكُل شَيْءٍ رَبِيعٌ وَ رَبِيعُ الْقُرْآنِ شَهْرُ رَمَضَان» هر چیز بهاری دارد و بهار قرآن، ماه رمضان است. 📗 الکافی، ج۲، ص۶۳۰
در ماه خدا که فصل ایمان باشد - باید دل عاشقان، گل‌افشان باشد - فرمود که: هرچیز بهاری دارد - ماه رمضان، بهارِ قرآن باشد

چرا به ماه رمضان، ماه «بهار قرآن» گفته می شود؟

نزول كتاب های آسمانی در ماه مبارك رمضان

نزول قرآن مجید در ماه مبارك رمضان

نزول قرآن در شب قدر

نظر علامه طباطبایی(ره) درباره نزول قرآن

آداب تلاوت قرآن

ختم قرآن

انس با قرآن در سیره علما و بزرگان

انس با قرآن در كلام مقام معظم رهبری

السلام ای ماه پنهان پشت استهلال ما
ما به دنبال تو می‌گردیم و تو دنبال ما

ماهِ پیدا، ماه پنهان، ماه روشن، ماه گم
رؤیت این ماه یعنی نامۀ اعمال ما

خاصه این شب‌ها که ابر و باد و باران با من است
خاصه این شب‌ها که تعریفی ندارد حال ما

کاش در تقدیر ما باشد همه شب‌های قدر
کاش حَوِّل حالَنایی‌تر شود احوال ما

این سحرها در زلال ربّنا گم می‌شویم
این سحرها آسمان گم می‌شود در بال ما

ما به استقبال ماه از خویش تا بیرون زدیم
ماه با پای خودش آمد به استقبال ما

گوشۀ چشمی به ما بنمای ای ابروهلال
تا همه خورشید گردد روزی امسال ما

علیرضا قزوه

دغدغه‌ها و نگرانی هایی که والدین برای روزه گرفتن کودکان دارند

گروه همسایه| شاید تجربه نخستین روزه داری تان را به یاد داشته باشید، شاید هم از آن روزها زمان زیادی گذشته باشد و دیگر چیزی از آن شیرینی یا سختی را که پشت سر گذاشته اید، به خاطر نیاورید. ولی حتم داریم اگر روزه اولی در خانه داشته باشید، شما هم دغدغه و نگرانی شایع بین همه والدین را در ذهن دارید. اینکه آیا فرزندتان با آن جثه ریزش توانایی گرفتن روزه را دارد؟ چه تدابیری باید بیندیشید تا فرزندتان سختی کمتری برای روزه داری تحمل کند؟ اگر این طور است توصیه می کنیم حتما گزارش امروز ما را که به همین موضوع پرداخته است، بخوانید.

به تغذیه بچه‌ها بیشتر از قبل فکر کنیم
بااینکه ماه رمضان به فصل های سرد سال رسیده ، ولی همچنان طول روز بلند است و بچه ها باید بیش از سیزده ساعت روزه بگیرند، ازاین رو باید به تغذیه آن ها بیش از هرچیز دیگری فکر کنیم. این موضوع برای دیگر روزه داران هم مهم است ولی چون بچه ها در سن رشد قرار دارند، از اهمیت بیشتری برخوردار است.

افطاری
فاصله زیاد بین سحر و افطار سبب می شود تا قند خون اُفت کند، در نتیجه اشتها یا ولع بچه ها برای خوردن غذا بیشتر شود، بنابراین خوب است که سر سفره های افطاری، مواد قندی که سریع جذب می شوند، مانند خرما و عسل قرار بدهیم. نه فقط بچه ها که بزرگ ترها هم بهتر است روزه شان را با یک نوشیدنی ولرمی مانند شیر که با کمی قند ساده و طبیعی شیرین شده است باز کنند . به طورکل توصیه می کنیم:
افطاری بچه‌ها از نظر کیفیت غذایی مانند وعده صبحانه سبک، زود هضم و پرکالری باشد، مانند شیربرنج، فرنی و سوپ.
مراقب پرخوری بچه‌ها در وعده افطار باشید و اجازه ندهید همه حجم معده شان را در یک وعده پر کنند.
افطار زمان خوردن تنقلات نیست. این خوراکی‌ها، دیرهضم هستند و سبب پرشدن معده و در نتیجه، بی اشتهایی بچه ها می شوند.
قندهای مصنوعی مانند زولبیا و بامیه را کمتر تهیه کنید تا بچه ها کمتر خودشان را با این نوع تنقلات سیر کنند.

شام
بهتر است وعده شام و افطاری کودکان، دو وعده مجزا و با رعایت فاصله زمانی نیم تا یک ساعته باشد. البته به شرطی که افطاری که خورده اند، مختصر و سبک بوده باشد. یادتان باشد، شام بچه‌های روزه‌دار باید پرانرژی تر از وعده افطارشان باشد و کمبودهای بدنشان را جبران کند. به طور کل توصیه می کنیم:
برای وعده شام بچه ها از انواع گوشت های سفید مانند ماهی و بوقلمون یا گوشت های قرمز کم چرب استفاده کنید که آسان هضم می شوند.
در کنار شام بچه‌ها حتما سبزی، سالاد و دوغ یا ماست را بگنجانید تا ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی به بدنشان برسد.
در فاصله افطار تا سحر از نوشاندن آب و مایعات کافی به بچه ها نباید غافل شد. چای کم رنگ، آب میوه تازه کم شکر یا بدون شکر، دوغ رقیق و کم نمک و شیر، انتخاب های مناسبی برای این منظور هستند.

سحری
وعده سحری بیش از دو وعده دیگر برای بچه ها اهمیت دارد و باید شامل یک وعده غذایی کامل باشد، یعنی ویژگی‌های یک وعده ناهار را داشته باشد. از آنجایی که بیدارشدن در وعده سحر کمی برای بچه ها سخت است و خیلی از بچه ها ترجیح می دهند با خوردن شام روزه داری شان را آغاز کنند، تدابیری بیندیشید که این اتفاق نیفتد. برای داشتن یک سحری کامل توصیه می کنیم:
همه گروه‌های غذایی مانند لبنیات، گوشت، میوه‌ها و سبزیجات و نان و غلات را سر سفره آماده کنید.
سرخ کردنی‌ها، غذاهای سنگینی مانند آش و آبگوشت و غذاهای آماده‌ای مانند سوسیس و کالباس، انتخاب خوبی برای وعده سحری کودکان نیستند. به جای آن ها بهتر است از خورش‌های کم چرب و غذاهای آب پز یا بخارپز استفاده کنید.
مصرف قندهای پیچیده، نان‌های سبوس دار و حبوبات در وعده سحر سبب می شوند تا بچه ها در طول روز کمتر احساس گرسنگی کنند و راحت تر روزه بگیرند.
آب، شیر و دیگر مایعات در وعده سحری باید در حد اعتدال مصرف شود تا بچه‌ها در طول روز با مشکل کم آبی روبه رو نشوند.
مصرف میوه‌ها برای بچه‌ها در وعده سحری اهمیت زیادی دارد و سبب می شود تا از یبوست پیشگیری شود، ازاین رو خوردن یکی، دو واحد میوه بعد از سحری توصیه می شود.

همراه و همدل فرزندانمان باشیم
مهم ترین عاملی که باعث می شود روزه اولی ها به روزه گرفتن ترغیب شوند، همراهی پدر و مادر در طول ماه مبارک رمضان است. نزدیک ترین اعضای خانواده می توانند شور و شوق روزه داری را برای فرزندان کوچک خود که اولین تجربه روزه داری در ماه رمضان را دارند با راهکارهای تشویقی جذاب تر کنند.

صندوق نیکی: یکی از راه‌هایی که فرزندان به روزه گرفتن ترغیب می شوند به کار بستن راهکارهای جذاب و نو از سوی پدرها و مادرهاست. پدرها و مادرها با ایجاد صندوق نیکی می توانند تعالیم دینی مرتبط با این ماه را به کودکانشان غیر مستقیم آموزش دهند. به عنوان نمونه با انجام هر کار مثبت مثل خواندن قرآن و نماز اول وقت، کمک به نیازمندان از پول تو جیبی، حفظ چند آیه از قرآن و... روزانه به او امتیاز بدهند و پاداش روزه اولی آن ها را در صندوقی تا پایان ماه رمضان نگه داری کنند و در آخر ماه به نسبت کارهای خوبی که انجام داده است به او هدیه بدهند.
بازیگری: نقش بازی کردن اعضای خانواده در جهت ترغیب روزه اولی ها کمک زیادی به هموار کردن مسیر می کند. بر کسی پوشیده نیست که بچه ها عاشق بازی هستند و از این روش استقبال می کنند. به عنوان نمونه می توان آن ها را در کارهای خانه مثل پخت و پز غذاهای مورد علاقه شان مشارکت داد تا سرگرم نقششان شوند و ضعف کمتری را تحمل کنند.
الگوبرداری: به خاطر بسپاریم که فرزندانمان از رفتارهای بزرگ ترها الگوبرداری می کنند. وقتی می بینند پدر و مادر ، خواهر و برادر و دیگر نزدیکان مثل پدربزرگ ها و مادر بزرگ ها در ماه رمضان روزه می گیرند و در این ماه سبک زندگی شان تغییر می کند، بی تردید خودشان را با شرایط منطبق می کنند. به عنوان نمونه دسته جمعی نماز خواندن یا دعا کردن به مرور زمان آن ها را به صورت خودجوش به فعالیت‌های دینی ترغیب می کند.
صبوری: بچه هایی که برای اولین بار امسال روزه گرفتن را تجربه می کنند نباید به هیچ عنوان دغدغه نخوردن خوراکی و ننوشیدن مایعات را در ذهنشان بزرگ کنند. این ماه فرصت خوبی است تا بزرگ ترها صبوری را به آن ها آموزش دهند. اینکه می توانند جلو هوس های نفسانی خود را بگیرند و به یاد آن هایی باشند که در تمام طول سال چنین شرایطی را دارند. هدف از نخوردن غذا، در ذهن کودکانمان باید ایجاد حس همدردی با گرسنگان یا ننوشیدن آب، درک شرایط سخت مثل واقعه کربلا را برایشان تداعی کند . این آموزش ها بهتر است با چاشنی قصه گویی، دیدن فیلم یا انیمیشن همراه باشد.
کمک کردن: والدین باید لحظه به لحظه ماه رمضان را یک فرصت بدانند. در این ایام پربرکت پدرها و مادرها می توانند آموزش های دینی و اخلاقی را پررنگ تر دنبال کنند. به عنوان نمونه به همراه بچه هایی که روزه داری را برای نخستین بار تجربه می کنند به سراغ نیازمندان بروند. در این گونه مراودات بچه‌ها با مفهوم همراهی و همدلی و مهربانی آشنا می شوند.
آموزش اخلاق: دعاها و مناجاتی که در این ماه انجام می دهید شاید برای بچه ها کمی طاقت فرسا باشد، اما با قصه گویی و صحبت کردن درباره مسائل دینی مثل گفتن داستان های قرآنی، علاوه بر آنکه وقت فرزندانتان را پر می کنید و حواسشان را  هم پرت می کنید به آن ها آموزش می دهید که هر داستان یک نتیجه اخلاقی دارد. به عنوان نمونه مراقبت از رفتار و گفتار، صبوری و گذشت، دستگیری از نیازمندان و...
تشویق بدون اطلاع: قرار نیست برای هر روزی که فرزند روزه اولی تان روزه می گیرد دست به جیب شوید. لازم است طبق یک برنامه از پیش تعیین شده با مشورت همسرتان تدریجی و بدون اطلاع قبلی فرزندتان را ترغیب و او را تشویق کنید. به عنوان نمونه:
اگر برنامه افطاری دادن دارید به او انگیزه بدهید که این مهمانی به خاطر اوست و در جمع مهمانان از او قدردانی کنید.
پیام تبریک به او بدهید و عنوان کنید که خدا را شاکریم که این فرصت را برایش مهیا کرده است.
با گذشت روزهای متوالی از ماه رمضان برای روزه داری مستمر او، با هدایای هر چند معمولی خواه یک جلد کتاب یا رفتن به پارک و محل های تفریحی بعد از افطار او را خوش حال کنید.

مراقب خواب و استراحت بچه‌ها باشیم
خوبی ماه رمضان امسال این است که بچه ها در تعطیلات پایانی و ابتدایی سال هستند و نیازی نیست که خیلی نگران درس و مدرسه رفتنشان باشیم، ازاین رو باید تمرکزمان را روی خواب و استراحتشان بیشتر کنیم، به ویژه اینکه ماه رمضان امسال با برنامه های نوروز و عید دیدنی هم هم زمان شده است و خیلی از بچه ها تا دیروقت در میهمانی یا پای برنامه های تلویزیون می نشینند. برای این منظور هم توصیه می کنیم:

کم خوابی یا بی‌خوابی بچه‌ها را بداخلاق و سطح هوشیاری و عملکرد مغزشان را پایین می آورد. لازم است برنامه هایتان را طوری بچینید که در فاصله زمانی دست کم 9شب تا 3صبح بچه ها حتما خواب باشند.
از تهیه غذاهای تُند در وعده های سحر و افطار خودداری کنید، چون سبب سوزش معده و احتمالا رفلاکس معده می شود و خواب را مختل می کند.
بلافاصله پس از خوردن سحری نباید خوابید ولی باید با ایجاد کردن فضایی آرام از بچه ها بخواهید که کمی استراحت کنند و با توجه به تعطیلی مدرسه ها قدری بخوابند.
مصرف موادغذایی چرب، سنگین، پُرکالری و قندی را در وعده سحر و پیش از خواب شبانه محدود کنید تا بدن برای هضم آن ها، کیفیت خواب را با اختلال روبه رو نکند.
اجازه ندهید بچه ها بیش از حد چای یا نوشیدنی های کافئین دار بخورند. این نوشیدنی ها، حس خواب آلودگی را از سر آن ها می پراند.
مطمئن باشید بچه ها پیش از خواب حتما دست شویی بروند و با مثانه خالی بخوابند.
اگر به هردلیلی بچه ها خواب شبانه کافی نداشتند، عصر اجازه بدهید یک ساعتی بخوابند.
ایجاد کردن فضایی آرام با شرایط محیطی مناسب برای خواب ضروری است، اگر تا دیروقت برنامه ای دارید، حواستان به خواب بچه ها در محیطی مناسب باشد.
انجام ورزش یا فعالیت های سنگین در ساعت های نزدیک به خواب را برای بچه ها ممنوع کنید

آداب روزه‌داری، احوال روزه‌داران

گزیده‌ای از مجموعه توصیه‌ها، نصایح، تحلیل‌ها و مواعظ رمضانی رهبر انقلاب

رمضان ماه ضیافت است. ضیافتی که میزبانش خالق هستی است و مهربانترین مهربانان. ماهی که همه در آن دعوت شده‌اند، نه مانند حج است که تنها بر مستطیعان واجب باشد؛ نه خمس و زکات است که بر میزان خاصی از اضافه سود و مانده درآمد و محصولات اختصاص یابد و نه حتی چون نماز است که در تمامی ایام و حالات، تکلیف آن بر مسلمانان وظیفه باشد.

و دیگر بار، رمضان فرا میرسد. ماهی که از نظر توصیف در قرآن کریم، بیانات رسول گرامی اسلام صلى‌الله علیه و آله و سلم و ائمه اطهار علیهم السّلام بر همه‌ی ماهها فضیلت و برتری دارد. کافی است تنها به یک نام آن توجه شود: شهرالله؛ ماه خدا.

همه ماهها از آن خداوندند؛ اما فقط یک ماه را شهرالله خوانده‌اند، همه‌ی شبها از آن خداوندند اما فقط یک شب را شب قدر دانسته‌اند، و آن شب عزیز در همین ماه شریف نهان است.

رمضان ماه ضیافت است. ضیافتی که میزبانش خالق هستی است و مهربانترین مهربانان. ماهی که همه در آن دعوت شده‌اند، نه مانند حج است که تنها بر مستطیعان واجب باشد؛ نه خمس و زکات است که بر میزان خاصی از اضافه سود و مانده درآمد و محصولات اختصاص یابد و نه حتی چون نماز است که در تمامی ایام و حالات، تکلیف آن بر مسلمانان وظیفه باشد.

قرنهاست که علما و متفکران و عابدان ناصح، خَلق را به تکالیف و وظایفشان در این ماه توصیه می‌کنند و آنان را به درک هرچه بهتر و بیشتر این فرصت بی‌نظیر فرامی‌خوانند. آثار بسیار معتنابهی از علمای دینی، مربیان اخلاق و حتی ادبا و شعرا در فضیلت ماه رمضان در دسترس طالبان معرفت این مغتنم‌ترین فرصتها قرار دارد.

کتابی که پیش رو دارید نیز در زمره‌ی همین آثار قرار می‌گیرد اما با خصوصیات و ویژگیهایی که آن را از دیگر آثار مشابه در این موضوع متفاوت و متمایز می‌گرداند که به برخی از آنها اشاره می‌شود.

[۱]
کتاب حاضر گزیده‌ای از مجموعه توصیه‌ها، نصایح، تحلیل‌ها و مواعظی است که در ماههای رمضان در طول ۲۲ سال گذشته ـ از سال ۱۳۶۹ تا ۱۳۹۰ ـ در بیانات حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ارائه شده است.

مخاطبان این مواعظ عموم مردم بوده‌اند هرچند گاه این سخنان در دیدار جمعی از قاریان قرآن کریم، کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، نمازگزاران نماز جمعه، اساتید دانشگاهها، دانشجویان، شاعران و.... بیان شده اند.

بنابراین در انتخاب مطالب این کتاب دو ویژگی مورد توجه قرار گرفته است:

نخست؛ موضوع بیانات ماه مبارک رمضان، معارف دینی مربوط به روزه‌داری، آداب دعا، تکالیف مؤمنان در این ماه از نظر فردی، اجتماعی و سیاسی و نظایر آن باشد.

دوم؛ صرفاً در محدوده‌ی زمانی از حلول ماه مبارک رمضان تا پایان روز عید سعید فطر هر سال بیان شده باشد. خواننده‌ای که با دقت این کتاب را مطالعه کند درخواهد یافت که فضای معنوی خاصی در این مجموعه احساس می‌شود که دلیل آن بر زبان گوینده‌ی عظیم‌الشأن آن نیز جاری شده که در ماه رمضان فضای معنوی و ملکوتی بر عالم و به خصوص بر جامعه اسلامی و مؤمنین اهل عبادت حکمفرماست و بر همه‌ی افعال و بیانات و روحیات مسلمانان تأثیر می گذارد.

[۲]
یکی از وجوه چشمگیر بیانات معظم‌له در طول ۲۲ سال گذشته پیوستگی و انسجام مطالب در موضوعات مختلف است. البته با این ویژگی که حتی اگر موضوعی واحد چندبار آن هم در طول سالهای مختلف مورد تأکید قرار گرفته، هر بار یا از زوایه‌ای جدید به موضوع نگریسته شده و یا نکته‌ای جدید به ابعاد موضوع یا تحلیل آن افزوده شده است.

برای نمونه به موضوع تقوا یا استغفار که ترجیع‌بند مهم این کتاب است بنگرید.

[۳]
توصیف ماه مبارک رمضان به تعابیر و صفتهای مختلف که هر یک حاکی از توجهی به محتوای آن وصف در معارف اسلامی خصوصاً گنجینه‌ی ارزشمند احادیث اهل عصمت و طهارت علیهم السّلام می‌باشد؛ از دیگر ویژگیهای بیانات معظم‌له است؛ تعبیراتی چون: رمضان؛ ماه رحمت و مغفرت الهی، ماه ضیافت الهی، ماه خودسازی و تقوا، ماه استغفار و توبه و بازگشت، ماه ذخیره‌سازی تقوا، ماه عبادت و دعا و مناجات و...

نمونه دیگر:
استفاده از تقارن سال جدید شمسی و فرا رسیدن بهار طبیعت که در چند سال رخ داده فرصتی ایجاد کرده است که ایشان از تعبیر بهار در ترکیباتی چون بهار دعا و قرآن، بهار خودسازی و عبادت، بهار انس با خدا، بهار توجه و ذکر و استغفار و استغاثه به خدا استفاده کرده‌اند؛ اما این تعابیر از محدوده‌ی تقارن بهار طبیعت و ماه رمضان درمی‌گذرد و آنگاه با تحلیلی جامع سخن از بهار واقعی بودن رمضان ـ صرف نظر از تقارن یا عدم تقارن با بهار طبیعت ـ به میان می‌آید و رمضان مبدأ سال حقیقی برای مؤمنان شناخته می‌شود و سال ایمانی مسلمانان با رمضان آغاز می‌شود و عبادات ماه رمضان، به عنوان سرمایه‌ای برای گذران یازده ماه بعدی تا فرارسیدن ماه رمضان بعد قلمداد می شود. بدین ترتیب بهار حقیقی مسمانان به معنی تحول و نوسازی و بازسازی درونی مورد تأکید قرار می‌گیرد.

[۴]
عدم غفلت از جنبه‌های اجتماعی توصیه‌های دینی، از دیگر مشخصات بیانات معظم‌له درباره‌ی ماه رمضان و آداب روزه‌داری است. در مجموعه‌ی این بیانات به معروف‌هایی همچون اطلاع از وضع محرومان، رسیدگی به مستضعفان، محبت به ایتام، و دستگیری از ضعفا، امر می‌شود و منکراتی چون اسراف، تبذیر، تفرقه و امثال آن مورد نهی قرار می‌گیرد و بدین ترتیب توصیه به کسب فضایل و پرهیز از رذائل اخلاقی از محدوده‌ی شخصی و فردی خارج شده و به مشخصه‌ای برای جامعه‌‌ی مطلوب اسلامی تبدیل می‌شود و تفاوت میان مواعظی که اصلاح فرد و محدوده‌ی شخصی و حداکثر خانوادگی مسلمانان را در نظر می‌گیرد با دیدگاهی که علاوه بر اصلاح محیط فردی و خانوادگی، اصلاح محیط عمومی جامعه را به عنوان جامعه‌ی آرمانی اسلامی هدف می‌گیرد به روشنی آشکار می‌گردد. پرداختن به مسائل اجتماعی خواه‌ناخواه به بحث آسیهای جامعه‌ی دینی از نظر سیاسی می‌انجامد و آفات و خطراتی که جامعه‌ی اسلامی را مورد خدشه و خطر قرار می‌دهد مورد تحلیل قرار می‌گیرد، در این مباحث با استفاده از معارف اسلامی و عبرتهای تاریخ پرفراز و نشیب اسلام، عوامل انحطاط مسلمین مورد بررسی واقع شده و بصیرت و صبر به عنوان پادزهر همه‌ی غفلتها، دنیادوستی، قدرت طلبی، منیت و خودبرتربینی و فساد اقتصادی و اخلاقی ـ که از مهمترین عوامل سقوط شخصیتهایی تأثیر گذار و کارگزاران اسلامی می‌باشد ـ مورد تأکید قرار میگیرد.

[۵]
علاوه بر نکته‌ی فوق، باید به توجه به سرنوشت مسلمانان سراسر جهان و ملتهای تحت ستم و خصوصاً ملت مظلوم فلسطین اشاره کرد. تأکید و توصیه به تداوم حضور در راهپیمایی روز قدس ـ که به ابتکار حضرت امام خمینی(ره) ـ رهبر کبیر انقلاب اسلامی ـ در آخرین جمعه‌ی ماه رمضان صورت می‌گیرد ـ دایره‌ی نصایح و مواعظ مربوط به آداب ماه مبارک رمضان را با توجه به شرایط و مقتضیات زمان و مکان از محدوده‌ی جامعه و کشور نیز فراتر می‌برد و در سطح جهان اسلام گسترش می‌دهد. خواننده‌ی فهیم این مجموعه خواهد دید که واژه‌ی پرمعنای رایج این روزها یعنی بیداری اسلامی در ماههای رمضان سالها قبل بارها به عنوان واقعیت مسلم و مورد انتظار مورد تأکید قرار گرفته است. واقعیتی که امروزه هیچکس قادر به انکار آن نیست و امواج گستره آن - که منبعث از حرکت اسلامی رهبران علمای دینی و به خصوص انقلاب اسلامی ایران می‌باشد - هر روز مناطق تازه‌ای از جهان اسلام را دربرمی‌گیرد و ابعاد انسانی و عدالت‌طلبانه و استکبارستیزانه آن حتی به جوامع و کشورهای غیرمسلمان نیز سرایت کرده و محرومان و مستضعفان جهان را به حرکتی تازه برانگیخته است.

[۶]
اما نقطه‌ی اصلی و قلب همه‌ی مباحث رمضانی که در این کتاب جمع‌آوری شده، همانا معارف اسلام ناب محمدی صلى‌الله علیه و آله و سلّم است که بر اساس دو منبع پایان‌ناپذیر و ذخیره‌ی آسمانی مسلمانان ـ یعنی کتاب خدا و عترت ـ با بیانی شیوا و شیرین و به صورتی مدوّن و البته به تدریج و در طول بیست و دو گذشته تنظیم و ارائه شده است. مهمترین این مباحث را می‌توان چنین برشمرد:

الف) توصیه بر قرائت، فهم و انس با قرآن کریم به عنوان نسخه درمان همه‌ی دردهای فردی و اجتماعی بشریت

ب) تبیین دقیق و جامع مفاهیمی چون تقوا، دعا و مناجات، استغفار و توبه براساس معارف قرآن کریم و احادیث معصومین علیهم السلام خصوصاً نهج‌البلاغه‌ی امیرالمؤمنین على علیه السلام.

ج) تحلیل زندگی شخصیت بی‌نظیر امام علی علیه السلام به عنوان الگوی شجاعت، تقوا، عدالت و اسوه‌ی زمامداری الهی

[۷]
از مطالعه‌ی مطالب این کتاب و توجه به تاریخ و مخاطبان هر مطلب، نکات مهمی از سیره‌ی رفتاری معظم‌له در ماه مبارک رمضان به دست می آید

از جمله:
۱. توجه به برپایی مجالس تلاوت قرآن کریم
۲. محور قرار گرفتن مباحث مربوط به خودسازی ایمانی و اخلاقی
۳. میزبانی اقشار مختلف همچون اساتید، دانشجویان و... و به سخنان و نظرات آنان گوش فرادادن و با آنها به گفتگو نشستن
۴. حضور در جمع روزه‌داران نمازگزار ماه رمضان و اقامه‌ی نماز جمعه به امامت معظم‌له
۵. توجه دادن به اهمیت شبهای قدر و ایام شهادت امیرالمؤمنین علی علیه السّلام
۶. تبیین وضع جهان اسلام تأکید بر راهپیمایی هرچه عظیم‌تر روز جهانی قدس

[۸]
از آنچه درباره‌ی محور قرارگرفتن مباحث مربوط به قرآن کریم، نهج البلاغه، تاریخ اسلام، فلسطین و قدس شریف، و مباحث معرفتی همچون دعا و ... گفته شد، نباید پنداشت که همه‌ی مطالب بیان شده از سوی معظم‌له در این موضوعات در این کتاب گرد آمده است. زیرا ایشان در مناسبتها و موقعیتهای مختلف در طول سال به مباحث مهمی از جمله مباحث ذکر شده پرداخته‌اند که مجموعه‌ی مطالب موضوعی را باید در کتب مستقل جستجو کرد و بر اساس آنچه در بند ۱ گفته شد در این کتاب تنها مطالبی از این مباحث جمع‌آوری شده که در ماه رمضان سالهای گذشته بیان شده باشد.

[۹]
کتاب حاضر بر اساس ترتیب تاریخی بیانات تنظیم شده و برای راهنمایی خوانندگان به مطالعه موضوعی، فهرست راهنمای موضوعی در صفحات پس از این مقدمه ارائه شده است.
امید که این مجموعه مؤمنان را هدایتی و یاوری باشد در آداب روزه‌داری مبتنی بر معرفت، بصیرت و مقدمه‌ای برای خودسازی و نوسازی دینی و معنوی جامعه‌ی اسلامی. انشاء‌الله

سی روز سی دعا-دعای روزهای ماه مبارک رمضان

http://hedayat.blogfa.com/category/407

اعمال شب و روز اول ماه مبارک رمضان/ دعای رویت هلال

برای شب و روز اول ماه مبارک رمضان اعمال مستحبی فراوانی در مفاتیح الجنان و کتب روایی توصیه شده است.

جوان آنلاین: ماه رمضان ماه میهمانی، ماه رحمت و مغفرت خداوند است. حضرت محمد (ص) در رابطه با ماه رمضان فرمودند ماهی است که ابتدایش رحمت، میانه‌اش مغفرت و پایانش اجابت و آزادی از آتش جهنم است. برای شب و روز اول ماه مبارک رمضان اعمال مستحبی فراوانی توصیه شده است.

فضیلت ماه رمضان

به گزارش مهر، پیامبر (ص) درباره فضائل ماه مبارک رمضان می‌فرماید: از روز نخست ماه مبارک رمضان، در‌های رحمت الهی باز می‌شود و هر ساعت و هر ثانیه آن هزاران هزاران نفر کسانی که جرم کردند مورد عنایت و بخشش خداوند قرار می‌گیرند.

دعای رؤیت هلال ماه رمضان

در شب اول ماه رمضان به جست و جوی هلال ماه بپردازید و پس از رؤیت هلال رو به قبله بایستید و دست‌ها را به سوی آسمان بلند و هلال را خطاب کرده و بگویید:

«رَبِّی وَ رَبُّکَ اللّهُ رَبُّ الْعالَمِینَ. اللّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنا بِالْأَمْنِ وَالْإِیمانِ وَالسَّلامَةِ وَالْإِسْلامِ وَالْمُسارَعَةِ إِلی مَا تُحِبُّ وَتَرْضی. اللّهُمَّ بارِکْ لَنا فِی شَهْرِنا هذَا، وَارْزُقْنا خَیْرَهُ وَعَوْنَهُ، وَاصْرِفْ عَنَّا ضُرَّهُ وَشَرَّهُ وَبَلاءَهُ وَفِتْنَتَهُ.»

روایت شده: زمانی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) هلال ماه رمضان را رؤیت می‌کرد، روی شریفش را به جانب قبله می‌گرداند و می‌گفت:

اللّٰهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنا بِالْأَمْنِ وَالْإِیمانِ وَالسَّلامَةِ وَالْإِسْلامِ وَالْعافِیَةِ الْمُجَلَّلَةِ وَدِفاعِ الْأَسْقامِ وَالْعَوْنِ عَلَی الصَّلاةِ وَالصِّیامِ وَالْقِیامِ وَتِلاوَةِ الْقُرْآنِ. اللّٰهُمَّ سَلِّمْنا لِشَهْرِ رَمَضانَ، وَتَسَلَّمْهُ مِنّا، وَسَلِّمْنا فِیهِ حَتَّیٰ یَنْقَضِیَ عَنَّا شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدْ عَفَوْتَ عَنَّا وَغَفَرْتَ لَنا وَرَحِمْتَنا.

خدایا، این ماه را بر ما نو کن به ایمنی و ایمان و سلامت و اسلام و عافیت بزرگ و دفاع در برابر بیماری‌ها و یاری بر نماز و روزه و شب‌زنده‌داری و تلاوت قرآن. خدایا، ما را برای ماه رمضان سالم گردان و ماه رمضان را از ما سالم دریافت کن و ما را در آن تا از ما بگذرد به‌سلامت دار درحالی‌که از گناهان ما درگذشته و ما را مورد آمرزش و رحمت خویش قرار داده باشی.

دعای رؤیت هلال ماه رمضان امام صادق (ع)

از حضرت صادق (علیه السلام) روایت شده:، چون رؤیت هلال کردی بگو: اللّٰهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدِ افْتَرضْتَ عَلَیْنا صِیامَهُ، وَأَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدیً لِلنّاسِ وَبَیِّناتٍ مِنَ الْهُدیٰ وَالْفُرْقانِ. اللّٰهُمَّ أَعِنَّا عَلَیٰ صِیامِهِ، وَتَقَبَّلْهُ مِنّا، وَسَلِّمْنا فِیهِ، وَسَلِّمْنا مِنْهُ، وَسَلِّمْهُ لَنا فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَعافِیَةٍ، إِنَّکَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ، یَا رَحْمٰنُ یَا رَحِیمُ.

خدایا، ماه رمضان آمد و تو روزه آن را بر ما واجب کرده‌ای و قرآن را در آن برای هدایت و دلایلی روشن از هدایت وسیله تشخیص حق از باطل نازل کرده‌ای. خدایا، ما را بر روزه‌اش یاری کن و آن را از ما بپذیر و ما را در آن و از آن سالم بدار و آن را برای ما سالم گردان، در آسانی و عافیت از جانب خویش، همانا تو بر هر چیز توانایی،‌ای بخشنده،‌ای مهربان.

دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه برای رؤیت هلال ماه رمضان‌

سیدبن طاووس روایت کرده: روزی حضرت سجّاد (علیه السلام) در راهی می‌گذشت که به هلال ماه رمضان نظر کرد، پس ایستاد و گفت:

أَیُّهَا الْخَلْقُ الْمُطِیعُ، الدَّائِبُ السَّرِیعُ، الْمُتَرَدِّدُ فِی مَنازِلِ التَّقْدِیرِ، الْمُتَصَرِّفُ فِی فَلَکِ التَّدْبِیرِ، آمَنْتُ بِمَنْ نَوَّرَ بِکَ الظُّلَمَ، وَأَوْضَحَ بِکَ الْبُهَمَ، وَجَعَلَکَ آیَةً مِنْ آیاتِ مُلْکِهِ، وَعَلامَةً مِنْ عَلاماتِ سُلْطانِهِ، فَحَدَّ بِکَ الزَّمانَ، وَامْتَهَنَکَ بِالْکَمالِ وَالنُّقْصانِ، وَالطُّلُوعِ وَالْأُفُولِ وَالْإِنارَةِ وَالْکُسُوفِ فِی کُلِّ ذٰلِکَ أَنْتَ لَهُ مُطِیعٌ، وَ إِلیٰ إِرادَتِهِ سَرِیعٌ، سُبْحانَهُ مَا أَعْجَبَ مَا دَبَّرَ مِنْ أَمْرِکَ! وَأَلْطَفَ مَا صَنَعَ فِی شَأْنِکَ! جَعَلَکَ مِفْتاحَ شَهْرٍ حادِثٍ لِأَمْرٍ حادِثٍ‌ای آفریده فرمان‌بردار، رونده کوشا و شتابان، رفت‌وآمدکننده در منزلگاه‌های معین،‌ای متصرف در چرخ گردان تدبیر، ایمان آوردم به آن کس که با تو تاریکی‌ها را روشن کرد و آنچه را به‌سختی می‌توان یافت آشکار ساخت و تو را نشانه‌ای از نشانه‌های چیرگی و علامتی از علائم قدرت خود قرار داد، پس زمان را به تو محدود کرد و گاهی تو را به نقص و گاهی به کمال وقتی به طلوع و زمانی به غروب و حالتی پرنور و حالتی گرفته، مسخّر خویش کرد، تو در تمام این حالات مسخّر اویی و به‌سوی اراده‌اش شتابانی، منزّه است او، چه عجیب است تدبیری که در حق تو به‌کار برده و چه دقیق است آنچه درباره تو انجام داده، تو را کلید ماهی نو برای کار‌هایی نو ساخته.

فَأَسْأَلُ اللّٰهَ رَبِّی وَرَبَّکَ، وَخالِقِی وَخالِقَکَ، وَمُقَدِّرِی وَمُقَدِّرَکَ، وَمُصَوِّرِی وَمُصَوِّرَکَ؛ أَنْ یُصَلِّیَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ یَجْعَلَکَ هِلالَ بَرَکَةٍ لَاتَمْحَقُهَا الْأَیَّامُ، وَطَهارَةٍ لَاتُدَنِّسُهَا الْآثامُ، هِلالَ أَمْنٍ مِنَ الْآفاتِ، وَسَلامَةٍ مِنَ السَّیِّئاتِ، هِلالَ سَعْدٍ لَانَحْسَ فِیهِ، وَیُمْنٍ لَانَکَدَ مَعَهُ، وَیُسْرٍ لَایُمازِجُهُ عُسْرٌ، وَخیْرٍ لَایَشُوبُهُ شَرٌّ، هِلالَ أَمْنٍ وَإِیمانٍ، وَ نِعْمَةٍ وَ إِحْسانٍ، وَسَلامَةٍ وَ إِسْلامٍ

پس از پروردگار که پروردگار من‌وتوست و آفریننده من‌وتوست و مهار مقدّرات من و تو در کف قدرت اوست و صورتگر من‌وتوست می‌خواهم؛ که بر محمّد و خاندانش درود فرستد و تو را ماه برکتی قرار دهد که گذشت روزگاران آن را از بین نبرد و ماه پاکی که گناهان آن را آلوده نگرداند، هلال ایمنی از آفات و سلامتی از زشتی‌ها، هلال خوش‌طالعی برکنار از بدیمنی و مبارکی بدون گرفتاری و آسایش بدون دشواری، و خیر بدون شرّ، هلال ایمنی و امان و نعمت و احسان و سلامت و اسلام

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنا مِنْ أَرْضیٰ مَنْ طَلَعَ عَلَیْهِ؛ وَأَزْکیٰ مَنْ نَظَرَ إِلَیْهِ، وَأَسْعَدَ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ فِیهِ، وَوَفِّقْنَا اللّٰهُمَّ فِیهِ لِلطَّاعَةِ وَالتَّوْبَةِ، وَاعْصِمْنا فِیهِ مِنَ الْآثامِ وَالْحَوْبَةِ، وَأَوْزِعْنا فِیهِ شُکْرَ النِّعْمَةِ، وَأَلْبِسْنا فِیهِ جُنَنَ الْعافِیَةِ، وَأَتْمِمْ عَلَیْنا بِاسْتِکْمالِ طاعَتِکَ فِیهِ الْمِنَّةَ، إِنَّکَ أَنْتَ الْمَنّانُ الْحَمِیدُ، وَصَلَّی اللّٰهُ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّیِّبِینَ، وَاجْعَلْ لَنا فِیهِ عَوْناً مِنْکَ عَلَیٰ مَا نَدَبْتَنا إِلَیْهِ مِنْ مُفْتَرَضِ طاعَتِکَ وَتَقَبَّلْها إِنَّکَ الْأَکْرَمُ مِنْ کُلِّ کَرِیمٍ، وَالْأَرْحَمُ مِنْ کُلِّ رَحِیمٍ، آمِینَ آمِینَ رَبَّ الْعالَمِینَ.

خدایا، بر محمّد و خاندانش درود فرست و ما را از پسندیده‌ترین کسانی قرار ده که این ماه بر آنان طلوع کرده؛ و پاکیزه‌ترین کسانی که به آن‌ها نظر کرده و خوشبخت‌ترین کسانی که در آن به بندگی تو گردن نهاده‌اند و ما را در این ماه توفیق توبه عنایت کن و از گناه حفظ فرما و از انجام نافرمانی‌ات بازدار و ادای شکر نعمتت را به ما ارزانی کن و لباس‌های عافیت را بر ما بپوشان و به‌سبب انجام طاعت کامل، نعمتت را در این ماه بر ما تمام کن، زیرا که تو بس بخشنده و ستوده‌ای و درود خدا بر محمّد و خاندان پاکش و برای ما از جانب خود در این ماه مددی برسان، بر انجام آنچه ما را به آن خوانده‌ای از طاعت واجبت و آن را بپذیر، همانا تو کریم‌تر از هر کریمی و مهربان‌تر از هر مهربانی، آمین آمین‌ای پروردگار جهانیان.

غسل شب اول ماه رمضان

غسل کردن به نیت اول ماه رمضان توصیه شده است.

توصیه شده اگر بتواند در نهر جاری غسل کند و سی کف آب بر سر بریزد که تا ماه رمضان آینده با طهارت معنوی باشد.

زیارت امام حسین (ع)

روایت شده است: هر که امام حسین (ع) را زیارت کند، گناهانش بخشیده شود و ثواب حجاج و معتمران آن سال را دریابد. دلدادگان امام حسین (ع) که امکان حضور در کربلا را ندارند می‌توانند زیارتنامه‌های معتبر امام حسین (ع) را در این شب مبارک بخوانند.

نماز شب اول ماه رمضان

اقامه دو رکعت نماز که در هر رکعت سوره «حمد» و سوره «انعام» خوانده شود و از خدا درخواست شود که ما را کفایت کند و از آنچه از درد‌ها می‌ترسد حفظ کند.

نماز ماه رمضان

از این شب شروع شود کند به خواندن هزار رکعت نماز ماه رمضان به شرح زیر: در دهه اول و دوم ماه رمضان، در هر شب ۲۰ رکعت خوانده شود، هر «دو رکعت» به یک سلام، به این صورت که «هشت رکعت» آن را پس از نماز مغرب و «۱۲ رکعت» دیگر را بعد از نماز عشا انجام دهد و در دهه آخر ماه در هر شب «۳۰ رکعت» بخواند، «هشت رکعت» آن را پس از نماز مغرب و «۲۲ رکعت» دیگر را بعد از نماز عشا بخواند که مجموع این نماز‌ها «۷۰۰ رکعت» می‌شود و باقی آن را که «۳۰۰ رکعت» است در شب‌های قدر بخواند: شب نوزدهم ۱۰۰ رکعت و شب بیست و یکم ۱۰۰ رکعت و شب بیست و سوم نیز ۱۰۰ رکعت که در جمع هزار رکعت می‌شود.

دعای شب اول ماه رمضان و شب آخر ماه شعبان

اللّٰهُمَّ إِنَّ هٰذَا الشَّهْرَ الْمُبارَکَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ وَجُعِلَ هُدیً لِلنَّاسِ وَبَیِّناتٍ مِنَ الْهُدیٰ وَالْفُرْقانِ قَدْ حَضَرَ فَسَلِّمْنا فِیهِ وَسَلِّمْهُ لَنا وَتَسَلَّمْهُ مِنّا فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَعافِیَةٍ، یَا مَنْ أَخَذَ الْقَلِیلَ وَشَکَرَ الْکَثِیرَ اقْبَلْ مِنِّی الْیَسِیرَ.

خدایا، این ماه مبارک که قرآن در آن نازل شده و هدایتی برای مردم و دلایل روشنی از هدایت و تمیز میان حق و باطل قرار داده شده است، فرا رسید، پس ما را در آن به‌سلامت بدار و آن را برایمان سالم نگه دار و از سوی خویش در حال آسانی و سلامت کامل از ما تحویل بگیرش،‌ای آن‌که اندک را بپذیرد و بسیار را قدر نهد، از من اندک را بپذیر.

اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تَجْعَلَ لِی إِلیٰ کُلِّ خَیْرٍ سَبِیلاً، وَمِنْ کُلِّ مَا لَاتُحِبُّ مانِعاً یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، یَا مَنْ عَفا عَنِّی وَعَمَّا خَلَوْتُ بِهِ مِنَ السَّیِّئاتِ، یَا مَنْ لَمْ یُؤاخِذْنِی بِارْتِکابِ الْمَعاصِی، عَفْوَکَ عَفْوَکَ عَفْوَکَ، یَا کَرِیمُ.

خدایا از تو درخواست می‌کنم برای من به‌سوی هر خیری راهی و از هرچه نمی‌پسندی مانعی قرار دهی،‌ای مهربان‌ترین مهربانان،‌ای آن‌که از من درگذشت و از آنچه از زشتی‌ها در پنهان انجام دادم چشم‌پوشی کرد،‌ای آن‌که مرا به سبب ارتکاب گناهان سرزنش نکرد، عفوت، عفوت، عفوت را خواهم،‌ای کریم.

إِلٰهِی وَعَظْتَنِی فَلَمْ أَتَّعِظْ، وَزَجَرْتَنِی عَنْ مَحارِمِکَ فَلَمْ أَنْزَجِرْ، فَما عُذْرِی، فَاعْفُ عَنِّی یَا کَرِیمُ، عَفْوَکَ عَفْوَکَ.

خدایا پندم فرمودی، پندپذیر نشدم و از حرام‌هایت بازم داشتی، باز نایستادم، پس مرا چه عذری است؟ از من درگذر‌ای کریم، عفوت، عفوت را خواهم.

اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ الرَّاحَةَ عِنْدَ الْمَوْتِ، وَالْعَفْوَ عِنْدَ الْحِسابِ، عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِکَ فَلْیَحْسُنِ التَّجاوُزُ مِنْ عِنْدِکَ، یَا أَهْلَ التَّقْویٰ وَ یَا أَهْلَ الْمَغْفِرَةِ، عَفْوَکَ عَفْوَکَ.

خدایا! آسودگی به گاه مرگ و عفو هنگام حساب را از تو می‌خواهم، گناه از بنده‌ات بزرگ شده، پس شایسته است گذشت از جانب تو نیکو باشد،‌ای پروا پذیر و شایسته آمرزش، عفوت، عفوت را خواهم.

اللّٰهُمَّ إِنِّی عَبْدُکَ بْنُ عَبْدِکَ بْنُ أَمَتِکَ ضَعِیفٌ فَقِیرٌ إِلیٰ رَحْمَتِکَ، وَأَنْتَ مُنْزِلُ الْغِنیٰ وَالْبَرَکَةِ عَلَی الْعِبادِ، قاهِرٌ مُقْتَدِرٌ أَحْصَیْتَ أَعْمالَهُمْ، وَقَسَمْتَ أَرْزاقَهُمْ، وَجَعَلْتَهُمْ مُخْتَلِفَةً أَلْسِنَتُهُمْ وَأَلْوانُهُمْ خَلْقاً مِنْ بَعْدِ خَلْقٍ، وَلَا یَعْلَمُ الْعِبادُ عِلْمَکَ، وَلَا یَقْدِرُ الْعِبادُ قَدْرَکَ، وَکُلُّنا فَقِیرٌ إِلیٰ رَحْمَتِکَ، فَلا تَصْرِفْ عَنِّی وَجْهَکَ، وَاجْعَلْنِی مِنْ صالِحِی خَلْقِکَ فِی الْعَمَلِ وَالْأَمَلِ وَالْقَضاءِ وَالْقَدَرِ.

خدایا! من بنده تو، فرزند بنده تو، فرزند کنیز توأم، ناتوانم، به رحمتت نیازمندم، تو فرود آورنده دارایی و برکت بر بندگانت هستی، چیره و توانایی، کار‌های بندگان را شمرده‌ای و روزی‌شان را قسمت کرده‌ای و زبان‌ها و رنگ‌هایشان را مختلف قرار دادی، آفرینشی از پس آفرینش دیگر، بندگان کرانه‌های دانشت را نمی‌دانند و جایگاهت را اندازه ندارند و همه ما نیازمند به رحمت توییم، روی از من برمتاب و مرا در عمل و آرزو و قضا و قدر از شایستگان بندگانت قرار ده.

اللّٰهُمَّ أَبْقِنِی خَیْرَ الْبَقاءِ، وَأَفْنِنِی خَیْرَ الْفَناءِ عَلَیٰ مُوالاةِ أَوْلِیائِکَ، وَمُعاداةِ أَعْدائِکَ وَالرَّغْبَةِ إِلَیْکَ، وَالرَّهْبَةِ مِنْکَ، وَالْخُشُوعِ وَالْوَفاءِ وَالتَّسْلِیمِ لَکَ، وَالتَّصْدِیقِ بِکِتابِکَ، وَاتِّباعِ سُنَّةِ رَسُولِکَ.

خدایا، مرا باقی بدار به بهترین بقا و بمیران به بهترین مرگ، بر پایه دوستی دوستانت و دشمنی با دشمنانت و میل به سویت و ترس از حضرتت و خشوع و وفا و تسلیم در آستانت و تصدیق به کتابت و پیروی از روش پیامبرت

دعای امام جواد علیه‌السلام

بعد از نماز مغرب، دست‌ها را به سوی آسمان بلند کنید و دعای وارده از امام جواد علیه السّلام را بخوانید که می‌فرماید: اللّٰهُمَّ یَا مَنْ یَمْلِکُ التَّدْبِیرَ وَهُوَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ، یَا مَنْ یَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْیُنِ وَمَا تُخْفِی الصُّدُورُ وَتُجِنُّ الضَّمِیرُ وَهُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ. اللّٰهُمَّ اجْعَلْنا مِمَّنْ نَویٰ فَعَمِلَ، وَلَا تَجْعَلْنا مِمَّنْ شَقِیَ فَکَسِلَ، وَلَا مِمَّنْ هُوَ عَلَیٰ غَیْرِ عَمَلٍ یَتَّکِلُ.

(خدایا!‌ای آن‌که مالک تدبیر است و او بر هر کاری تواناست،‌ای آن‌که خیانت دیده‌ها را می‌داند و آنچه را سینه‌ها پنهان می‌کنند و خاطر و ذهن پوشیده می‌سازد و او مهربان و آگاه است. خدایا ما را از کسانی قرار ده که تصمیم گرفتند آنگاه انجام دادند و از کسانی قرار مده که تیره‌بخت شدند و در نهایت تنبلی کردند و از آنانی قرار مده که بر غیر عمل صالح تکیه زدند.)

اللّٰهُمَّ صَحِّحْ أَبْدانَنا مِنَ الْعِلَلِ، وَأَعِنّا عَلَیٰ مَا افْتَرَضْتَ عَلَیْنا مِنَ الْعَمَلِ، حَتّیٰ یَنْقَضِیَ عَنَّا شَهْرُکَ هٰذَا وَقَدْ أَدَّیْنا مَفْرُوضَکَ فِیهِ عَلَیْنا. اللّٰهُمَّ أَعِنّا عَلَیٰ صِیامِهِ، وَوَفِّقْنا لِقِیامِهِ، وَنَشِّطْنا فِیهِ لِلصَّلاةِ، وَلَا تَحْجُبْنا مِنَ الْقِراءَةِ، وَسَهِّلْ لَنا فِیهِ إِیتاءَ الزَّکاةِ. اللّٰهُمَّ لَاتُسَلِّطْ عَلَیْنا وَصَباً وَلَا تَعَباً وَلَا سَقَماً وَلَا عَطَباً؛

خدایا بدن‌های ما را از بیماری‌ها سلامتی بخش و ما را بر انجام آنچه از عمل بر ما واجب کرده‌ای یاری ده تا این ماه از ما سپری شود؛ در حالی‌که آنچه را در این ماه بر ما واجب نموده‌ای ادا کرده باشیم. خدایا ما را بر روزه‌اش یاری ده و برای شب‌زنده‌داری‌اش موفق بدار و برای نماز در این ماه، ما را شاداب گردان و از قرائت قرآن محروم مساز و پرداخت زکات را در این ماه بر ما آسان کن. خدایا درد مُزمن، خستگی، بیماری، هلاکت را بر ما چیره مکن؛»

اللّٰهُمَّ ارْزُقْنا الْإِفْطارَ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلالِ. اللّٰهُمَّ سَهِّلْ لَنا فِیهِ مَا قَسَمْتَهُ مِنْ رِزْقِکَ، وَیَسِّرْ مَا قَدَّرْتَهُ مِنْ أَمْرِکَ، وَاجْعَلْهُ حَلالاً طَیِّباً نَقِیّاً مِنَ الْآثامِ، خالِصاً مِنَ الْآصارِ وَالْأَجْرامِ.

«خدایا! افطار از روزی حلالت را روزی ما کن. خدایا آنچه از روزی‌ات در این ماه نصیب ما کردی دست یافتن به آن را برای ما هموار کن و آنچه را از فرمانت برای ما تقدیر کرده‌ای آسان کن و آن را حلال و پاک و پاکیزه از گناهان و خالص از شفاف و بی‌آلایش و بزهکاری‌ها قرار ده.»

اللّٰهُمَّ لَاتُطْعِمْنا إِلّا طَیِّباً غَیْرَ خَبِیثٍ وَلَا حَرامٍ، وَاجْعَلْ رِزْقَکَ لَنا حَلالاً لَایَشُوبُهُ دَنَسٌ وَلا أَسْقامٌ، یَا مَنْ عِلْمُهُ بِالسِّرِّ کَعِلْمِهِ بِالْأَعْلانِ، یَا مُتَفَضِّلاً عَلَیٰ عِبادِهِ بِالْإِحْسانِ، یَا مَنْ هُوَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ، وَبِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ خَبِیرٌ، أَلْهِمْنا ذِکْرَکَ، وَجَنِّبْنا عُسْرَکَ، وَأَنِلْنا یُسْرَکَ، وَاهْدِنا لِلرَّشادِ، وَوَفِّقْنا لِلسَّدادِ، وَاعْصِمْنا مِنَ الْبَلایا، وَصُنَّا مِنَ الْأَوْزارِ وَالْخَطایا،

«خدایا! به ما مخوران جز غذای پاک که نه پلید باشد و نه حرام و روزی‌ات را برای ما حلال گردان که آلودگی‌ها و درد‌ها با آن در نیامیزد،‌ای که دانایی‌اش به امور پنهان، همانند دانایی‌اش به امور آشکار است،‌ای بخشنده لطف و محبت بر بندگانش به سبب احسان،‌ای آن‌که بر هر کاری تواناست و به هر چیز دانا و آگاه است، یادت را به ما الهام کن و از سخت گرفتن به ما، ما را برکنار دار و به آسانی‌ات ما را برسان و به راستی راهنمایمان باش و به استواری توفیقمان ده و از بلا نگاهمان بدار و ما را از بار‌های گران گناهان و خطا‌ها حفظ کن»

یَا مَنْ لَایَغْفِرُ عَظِیمَ الذُّنُوبِ غَیْرُهُ، وَلا یَکْشِفُ السُّوءَ إِلّا هُوَ، یَا أَرْحَمَ الرّاحِمِینَ وَ أَکْرَمَ الْأَکْرَمِینَ؛ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیْتِهِ الطَّیِّبِینَ، وَاجْعَلْ صِیامَنا مَقْبُولاً، وَبِالْبِرِّ وَالتَّقْویٰ مَوْصُولاً، وَکَذٰلِکَ فَاجْعَلْ سَعْیَنا مَشْکُوراً، وَقِیامَنا مَبْرُوراً، وَقُرْآنَنا مَرْفُوعاً، وَدُعاءَنا مَسْمُوعاً، وَاهْدِنا لِلْحُسْنیٰ، وَجَنِّبْنا الْعُسْریٰ، وَیَسِّرْنا لِلْیُسْریٰ،

«ای آن‌که گناهان بزرگ را جز او نیامرزد و احدی بدی را جز او برطرف نکند،‌ای مهربان‌ترین مهربانان و کریم‌ترین کریمان؛ بر محمّد و اهل‌بیت پاکش درود فرست و روزه ما را پذیرفته بدار و به نیکی و تقوا پیوندش ده و همچنین کوشش ما را مورد قدردانی و شب‌زنده‌داری ما را پذیرفته و قرائتمان را بالا رفته و دعایمان را اجابت شده قرار ده و ما را به عاقبت به خیری هدایت کن و از دشواری برکنارمان بدار و ما را برای آسانی آماده ساز»

وَأَعْلِ لَنَا الدَّرَجاتِ، وَضاعِفْ لَنَا الْحَسَناتِ، وَاقْبَلْ مِنَّا الصَّوْمَ وَالصَّلاةَ، وَاسْمَعْ مِنَّا الدَّعَواتِ، وَاغْفِرْ لَنَا الْخَطِیئاتِ، وَتَجاوَزْ عَنَّا السَّیِّئاتِ، وَاجْعَلْنا مِنَ الْعامِلِینَ الْفَائِزِینَ، وَلَا تَجْعَلْنا مِنَ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَلَا الضَّالِّینَ، حَتَّیٰ یَنْقَضِیَ شَهْرُ رَمَضانَ عَنَّا وَقَدْ قَبِلْتَ فِیهِ صِیامَنا وَقِیامَنا، وَزَکَّیْتَ فِیهِ أَعْمالَنا، وَغَفَرْتَ فِیهِ ذُنُوبَنا، وَأَجْزَلْتَ فِیهِ مِنْ کُلِّ خَیْرٍ نَصِیبَنا، فَإِنَّکَ الْإِلٰهُ الْمُجِیبُ، وَالرَّبُّ الْقَرِیبُ، وَأَنْتَ بِکُلِّ شَیْءٍ مُحِیطٌ.

«و درجاتمان را بالا بر و کار‌های خوبمان را دوچندان کن و روزه و نماز ما را بپذیر و دعاهایمان را شنوا باش، خطاهایمان را بیامرز و از گناهمان درگذر و ما را از عمل کنندگان و رستگاران قرار ده و از آنان‌که مورد خشم تواند و از گمراهان قرار مده تا ماه رمضان از ما سپری شود چنان‌که روزه‌ها و شب‌زنده‌داری‌مان را در آن پذیرفته باشی و کردارمان را در آن پاکیزه و گناهانمان را در آن مورد آمرزش قرار داده و سهم ما را در آن از هر خیری فراوان ساخته باشی، به یقین تویی معبود اجابت‌کننده دعا‌ها و پروردگار نزدیک به بندگان و تویی احاطه‌کننده بر هر چیز.»

آی رمضون الله الله رمضون

رمضان آمده با مهرووقار - دَرِ هر خونه میگه روزه بدار

رمضان آمده با لطف و صفا - رمضان آمده با مهرو وفا

رمضان آمده از راهِ دراز - رمضان آمده با راز و نیاز

رمضان آمده اون ماهِ خدا - میهمانش میشه هر شاه وگدا

همه مهمانِ خدا در رمضان - مرد و زن، دُختُ وپسر، پیروجوان

میزبان هست خداوندِ کریم - سفره اش هست پر از نورو نعیم

مؤمنان بندگی آغاز کنید - راه را بر رمضان باز کنید

بنمائید همه استقبال - رمضان را همگی تا صد سال

باقری گوی مبارک بادا - رمضان بر همه از شاه و گدا

سروده شده توسط حجت الاسلام باقری پور بهار سال 1401

این شعر یاد آور خاطره ای است از شصت سال پیش دوران کودکی ما که شب اول ماه مبارک رمضان در بعضی از محله های مشهد بچه ها دسته دسته راه میافتادند درِ خانه ها و باهم میخواندند : آی رمضون الله الله رمضون - آی رمضون الله الله رمضون . رمضون آمده با سیصد سوار-چوبکی بردست وگفت روزه بدار . اگر روزه بگیرُم لاغر میشُم- اگر نگیرُم کافر میشُم ... اهالی خانه هم تحفه ای مثل نخودکشمش یا قیسی یا شکلات یا ده شاهی یا یک قران پول میدادن بخاطر یاد آوری ماه مبارک رمضان ودر آخر بچه ها باهم تقسیم میکردن آخرای شب میرفتن خانه شون

شعربالا را با وزن همان شعر شصت سال پیش سروده ام تقدیم به تمامی روزه داران و شب زنده داران

ماه، ماهِ رمضانِ

شعر-يارب بحق روزه و هم روزه داران

رمضان ماهِ خدا آمده است

شعر-آی رمضون الله الله رمضون

شعر-ماهِ صیام از ره رسید

شعر-آی رمضون الله الله رمضون

ماه، ماهِ رمضانِ

ماه، ماهِ رمضانِ - با صَفا، زان دِل و جانِ

ماهِ رَفتَن به مَساجِد - که شَوِی عابِد و زاهِد

ماهی اَست که هَر مُسلمان - مِیخوانَد هَر روزَه قُرآن

ماهی اَست که در سَحَرها - بِخوانیم نمازِ شب را

سحری خُوردَنِ هَر شَب - صَلَوات و ذِکرِ یارَب

لُطفی اَز خُدایِ غَفّار - شادِیِ مَوقعِ اِفطار

رَمَضان ماهِ خدا یِ - ماهِ خوب و با صفایِ

رَمَضان ماهِ عِبادت - ماهِ خوب و با طَراوَت

رَمَضان ماهِ نمازِ - ماهی که آدم میسازِ

رَمَضان ماهِ شریفِ - دوری از چیزای کثیفِ

واجِب است روزه گرفتن - دوری از هَر چی شُنُفتَن

دوری اَز سیگار کشیدن - اَز داد و هَوار کَشیدَن

دوری از دروغ و غَیبت - دوری از دَعوا و تُهمت

دوری از هَر ناسزایی - از بَدی و نا رسایی

پس تُو اَی پَیروِ قرآن - اَی عزیزم، اَی مُسلمان

بَندَه یِ خُدایِ غَفّار - پیروی نَکُن زِ کُفّار

دوری کن از روزه خواری - دوری از ذِلَّت و خواری

تویِ کوچه وخیابان - پیروی نَکُن زِ شیطان

روزه خواری اِشتباهِ - عَلَنی اش خیلی گُناهِ

وَعدَه یِ عَذابِ یَزدان - شُدَه بَهرِ روزه خواران

هرکسی که روزه خوارِ - نَزدِ حَق ذَلیل و خوارِ

اونهایی که روزه خوارَند - دورَن از لُطفِ خداوَند

روزه خوار میشَه بی ایمان - دُور میشَه از لُطف یزدان

اگر دین را دوست میداری - دوری کُن از روزه خواری

بادین و یَقین و اِیمان - پَیروِی نَما زِ قُرآن

شُکرِ نِعمتِ خدا کُن - باقری را هَم دُعا کُن

سروده شده ماه مبارک رمضان اَیّام عیدنوروز سال 1402

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ ۚ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ ۖ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ۗ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ . (سوره بقرة آیه 185)

یاأَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ ، أَیَّامًا مَّعْدُودَاتٍ فَمَن کَانَ مِنکُم مَّرِیضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِّنْ أَیَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فِدْیَهٌ طَعَامُ مِسْکِینٍ فَمَن تَطَوَّعَ خَیْرًا فَهُوَ خَیْرٌ لَّهُ وَأَن تَصُومُواْ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ . (سوره بقره آیه ۱۸۳و۱۸۴)

أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَآئِکُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَّکُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ عَلِمَ اللّهُ أَنَّکُمْ کُنتُمْ تَخْتانُونَ أَنفُسَکُمْ فَتَابَ عَلَیْکُمْ وَعَفَا عَنکُمْ فَالآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُواْ مَا کَتَبَ اللّهُ لَکُمْ وَکُلُواْ وَاشْرَبُواْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّواْ الصِّیَامَ إِلَى الَّلیْلِ وَلاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنتُمْ عَاکِفُونَ فِی الْمَسَاجِدِ تِلْکَ حُدُودُ اللّهِ فَلاَ تَقْرَبُوهَا کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللّهُ آیَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ. (سوره بقره آیه ۱۸۷)

اَللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ، الَّذى اَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرْآنَ در دعای هر شبه ماه مبارک رمضان «اَللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ الَّذى اَنْزَلْتَ فيهِ الْقُرْآنَ وَافْتَرَضْتَ على عِبادِكَ فيهِ الصِّيامَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

وَ ارْزُقْنى حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرامِ فى عامى هذا وَ فى كُلِّ عامٍ وَ اغْفِرْ لى تِلْكَ الذُّنُوبَ الْعِظامَ فَاِنَّهُ لا يَغْفِرُها غَيْرُكَ يا رَحْمنُ يا عَلاّمُ»

اَللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ، الَّذى اَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرْآنَ در دعای هر روزه ماه مبارک رمضان «اللَّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضَانَ الَّذِي أَنْزَلْتَ فِيهِ الْقُرآنَ وَ افْتَرَضْتَ عَلَى عِبَادِكَ فِيهِ الصِّيَامَ‏ اُرْزُقْنِي حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرَامِ فِي هَذَا الْعَامِ وَ فِي كُلِّ عَامٍ‏ وَ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الْعِظَامَ فَإِنَّهُ لاَ يَغْفِرُهَا غَيْرُكَ يَا ذَا الْجَلاَلِ وَ الْإِكْرَامِ‏»

وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرانَ هُدی لِلنّاسِ و بَیناتٍ مِنَ الْهُدی و الْفُرْقانِ در دعای «یا عَلِی یا عَظیمُ یا غَفُورُ یا رحیمُ أنْتَ الرَّبُّ العظیمُ الَذی لیس کَمِثْلِهِ شَی ءٌ و هُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ وَ هذا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ و کَرَّمْتَهُ و شَرَّفْتَهُ و فَضَّلْتَهُ عَلَی الشُّهُورِ و هُوَ الشَّهْرُ الَّذی فَرَضْتَ صِیامَهُ عَلَی وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرانَ هُدی لِلنّاسِ و بَیناتٍ مِنَ الْهُدی و الْفُرْقانِ و جَعَلْتَ فیهِ لَیلَةَ الْقَدْرِ و جَعَلْتَها خَیرا من أَلْفِ شَهْرٍ فَیاذَ الْمَنِّ و لا یمَنُّ عَلَیکَ مُنَّ عَلَی بِفَکاکِ رَقَبَتی مِنَ النّارِ فیمَنْ تَمُنُّ عَلَیه وَ أَدْخِلْنی الْجَنَّة بِرَحْمتِکَ یا أرْحَم الرّاحِمِینَ»

در حدیث حضرت رضا علیه السلام است «مَنْ قَرَأَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ آیَهً مِنْ کِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ کَانَ کَمَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِی غَیْرِهِ مِنَ الشُّهُور» (فضائل الاشهر الثلاثه ص97 ، ح82 و بحارالانوارج93، ص341)

در حدیث امام علی علیه السلام است «شَهرُ رَمَضانَ شَهرُ اللهِ، و شَهرُ شَعبانَ شَهری؛ شَعبانُ المُطَهِّرُ، و رَمَضانُ المُکَفِّرُ» (وسائل الشیعه ج7 ص266 ح23)

در حدیث پیامبر صلی الله علیه و آله «شَهرُ رَمَضانَ شَهرُ اللّه عَزَّوَجَلَّ وَ هُوَ شَهرٌ یُضاعِفُ اللّه‏ فیهِ الحَسَناتِ وَ یَمحو فیهِ السَّیِّئاتِ وَ هُوَ شَهرُ البَرَکَةِ» (بحارالأنوارج96ص340، ح 5)

در حدیث رسول خدا (صلی الله علیه و آله است «لَوْ یَعْلَمُ الْعَبْدُ مَا فِی رَمَضَانَ لَوَدَّ أَنْ یَکُونَ رَمَضَانُ السَّنَة» (بحارالانوار ج 93ص346 )

در حدیث حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم است «الصَّوْمُ جُنَّةٌ مِنَ النَّار» (اصول کافی ج4 ص62 )

در حدیث رسول خدا (صلی الله علیه و آله است «هُوَ شَهْرٌ أَوَّلُهُ رَحْمَةٌ وَ أَوْسَطُهُ مَغْفِرَةٌ وَ آخِرُهُ الْإِجَابَةُ وَ الْعِتْقُ مِنَ النَّار» (بحارالانوار ج93ص342)

درحدیث نبى اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلم است «مَا مِنْ مُؤْمِنٍ يَصُومُ شَهْرَ رَمَضَانَ احْتِسَاباً إِلَّا أَوْجَبَ اللَّهُ لَهُ سَبْعَ خِصَالٍ أَوَّلُهَا يَذُوبُ الْحَرَامَ مِنْ جَسَدِهِ وَ الثَّانِيَةُ يَقْرُبُ مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ وَ الثَّالِثَةُ يَكُونُ قَدْ كَفَّرَ خَطِيئَةَ أَبِيهِ آدَمَ ع وَ الرَّابِعَةُ يُهَوِّنُ اللَّهُ عَلَيْهِ سَكَرَاتِ الْمَوْتِ وَ الْخَامِسَةُ أَمَانٌ مِنَ الْجُوعِ وَ الْعَطَشِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ السَّادِسَةُ يُعْطِيهِ اللَّهُ بَرَاءَةً مِنَ النَّارِ وَ السَّابِعَةُ يُطْعِمُهُ اللَّهُ مِنْ طَيِّبَاتِ الْجَنَّةِ» (علل الشرائع ج‏2 ص231)

در حدیث امام صادق علیه السلام است «مَن اَفطَرَ یَوماً مِن شَهرِ رَمضان خَرَجَ رُوحُ الایمانِ مِنه» (وسائل الشیعه ج7 ص181، ح4و5 و من لا یحضره الفقیه ج2 ص73، ح 9)

از امام باقر (علیه السّلام) در باره مردى که روزه خواری کرده سؤال کردند «سُئِلَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ رَجُلٍ شَهِدَ عَلَیْهِ شُهُودٌ أَنَّهُ أَفْطَرَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ ثَلَاثَهَ أَیَّامٍ‏ قَالَ یُسْأَلُ هَلْ عَلَیْکَ فِی إِفْطَارِکَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ إِثْمٌ فَإِنْ قَالَ لَا فَإِنَّ عَلَى الْإِمَامِ أَنْ یَقْتُلَهُ‏ وَ إِنْ قَالَ نَعَمْ فَعَلَى الْإِمَامِ أَنْ یَنْهَکَهُ ضَرْبا» (ترجمه من لا یحضره الفقیه ج‏۲ص۴۴۹) و (اصول کافی ج۴ص۱۰۳) . «عِیسَى عَنْ سَمَاعَهَ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ وُجِدَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ وَ قَدْ أَفْطَرَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ قَدْ رُفِعَ إِلَى الْإِمَامِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ قَالَ یُقْتَلُ فِی الثَّالِثَهِ» (اصول کافی ج۴ ص۱۰۳)

فضیلت ماه رمضان

در بین ماه‌های قمری ماه رمضان برای مسلمانان از اهمیت بیشتری بر خوردار است. ماه رمضان در روایات اسلامی برترین ماه[۷] و ماه خدا[۸] و ماه میهمانی خدا[۹] دانسته شده است. شب قدر که برترین شب سال است در این ماه قرار دارد[۱۰]. و قرآن کریم در این ماه به صورت دفعی بر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا) (ص)|رسول خدا (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] نازل شده است: شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ ... [بقره–185] ‎؛ «ماه رمضان، ماهی است که قرآن به‌عنوان راهنمای مردم و نشانه‌های هدایت و فرق میان حق و باطل در آن، نازل شده است». همچنین در این ماه «روزه» بر مسلمانان واجب شده است يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ [بقره–183] ‎؛ «ای افرادی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما نوشته شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید». ماه رمضان ماه رحمت، مغفرت و اجابت دعاست. روزهای این ماه بهترین روزها و شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعات آن بهترین ساعات است. نفس‌های مؤمنان روزه‌دار در این ماه تسبیح خدا و خواب ایشان عبادت و عملشان مورد قبول خداوند است[۱۱] و پاداش آن در این ماه بسیار بیشتر از ماه‌های دیگر است[۱۲].

سوره بقره آیه ۱۸۵: ماه رمضان، ماهی است که قرآن در آن نازل شده‌است. (قرآن کتابی است که) هدایتگر مردم همراه با دلائل روشنِ هدایت و وسیله تشخیص حق از باطل است، پس هر کس از شما که این ماه را دریابد، باید روزه بگیرد؛ و آنکس که بیمار یا در سفر باشد، روزهای دیگری را به همان تعداد روزه بگیرد. خداوند برای شما آسانی می‌خواهد و برای شما دشواری نمی‌خواهد (این قضای روزه) برای آن است که شماره مقرر روزها را تکمیل کنید و خدا را بر اینکه شما را هدایت کرده، به بزرگی یاد کنید، باشد که شکرگزار گردید.

رمضان المبارک یا ‌ماه رمضان ماهی از ماه‌هاى قمرى که بین شعبان و شوال قرار گرفته است و بنابر قولی آغاز سال قمری است. از احکام و آداب آن در باب‌هاى طهارت، صلات، صوم، نکاح و حدود سخن گفته‌اند.

رمضان نهمین ماه در تقویم اسلامی است. مسلمانان این ماه را ماه روزه داری نماز، مراقبه و حضور در جمع مؤمنان میگویند.[۱] مسلمانان بر این باور اند قرآن در این ماه بر محمد نازل شده‌است. در قرآن، مستقیماً به کسانی که ایمان آورده‌اند دستور داده شده که در این ماه روزه بگیرند. هر سال ماه رمضان از رویت هلال ماه آغاز و تا رویت هلال ماه دیگر به مدت بیست و نه تا سی روز ادامه دارد.[۲] روزه گرفتن از اذان صبح تا اذان مغرب، بر هر مسلمان مکلف که توانایی روزه گرفتن دارد و مسافر نیست، واجب است.

به وعده غذایی که پیش از روزه در هنگام سحر اطعام می‌شوند سحری و به وعده‌ای که در هنگام غروب آفتاب روزه خود را با آن می‌گشایند؛ اِفطار اطلاق می‌شود.[۳]

در طول زمان روزه داری، مسلمانان غیر از خوردن و آشامیدن، از سیگار و قلیان کشیدن و انجام گناه نیز نهی شده و به نماز و قرآن خواندن و دعا کردن توصیه شده‌اند.[۴]

این ماه به عنوان خجسته‌ترین و بهترین ماه در اسلام شناخته می‌شود. مسلمانان از این ماه به عنوان ماه میهمانی خدا نیز نام می‌برند.

رمضان یکی از چهار ماهی است که الله جنگ را در آن حرام کرده‌است. (مگر جنبه دفاع داشته باشد)[۹]

مسلمانان اعتقاد دارند در این ماه کتاب‌های قرآن‏، انجیل، تورات، صحف و زبور نازل شده‌است.[۱۰]

مسلمانان «شب قدر» را مهم‌ترین شب سال می‌باشد، یکی از سوره‌های قرآن بنام سوره قدر به توصیف این شب پرداخته‌است ولی در قرآن به‌طور صریح به شماره شب آن در ماه رمضان اشاره نشده‌است.

در شب ۱۹ این ماه علی به دست یکی از خوارج یعنی ابن ملجم مرادی زخمی شد و بعد از سه شب در ۲۱ رمضان در گذشت.[۱۱]

هم‌ترین پرهیز این ماه روزه داری، است. روزه داران از اذان صبح تا اذان مغرب از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کنند البته لزومی ندارد افراد بیمار روزه بگیرند. برخی اعمال روزه داری در قرآن طی آیه‌های ۱۸۳ الی ۱۸۸ سوره بقره اشاره شده‌است.

مسلمانان معتقدند که در ماه رمضان سزاواراست، قرآن را بخوانند.

روایت اول: در کتاب بحارالانوار از جعفرصادق و او از محمد روایت کرده‌است که گفته‌است: «ماه رمضان ماه خدای عزوجل می‌باشد، و آن ماهی است که خداوند کارهای نیک را در آن دو چندان کند و بدی‌ها را در آن محو سازد، ماه برکت، و ماه انابه و بازگشت، و ماه توبه و ماه آمرزش و ماه آزادی از آتش دوزخ، و کامیاب شدن به بهشت است. هان که در این ماه از هر حرامی خودداری کنید، و تلاوت قرآن را زیاد کنید؛ و حاجات خود را بخواهید، و به یاد پروردگارتان سرگرم باشید، و ماه رمضان نزد شما نباید همانند ماه‌های دیگر باشد، چرا که برای این ماه در پیشگاه خداوند حرمت و برتری بر دیگر ماه‌ها است، و نباید در ماه رمضان روز روزه شما مانند روز غیر روزه شما باشد.»[پانویس ۱]

روایت دوم: و از علی بن موسی الرّضا روایت کرده که گفته‌است: «نیکی‌ها در ماه رمضان پذیرفته، و بدیها در آن آمرزیده‌است، کسی که در ماه رمضان آیه‌ای از کتاب خداوند بخواند همانند کسی است که در ماه‌های دیگر قرآن را ختم کرده و کسی که در این ماه در روی برادر ایمانی خود بخندد (و او را خوشحال کند) در روز قیامت او را دیدار نکند جز آنکه در روی او بخندد (و او را خوشحال کند) و به بهشت مژده‌اش دهد، و کسی که در این ماه به مؤمنی کمک می‌کند، خدای تعالی در هنگام عبور بر صراط کمکش کند در آن روزی که گام‌ها بلغزد، و کسی که خشمش را در این ماه نگهدارد خداوند خشمش را در روز قیامت از او بازدارد؛ و کسی که درمانده اندوهگینی را دستگیری و نجات دهد، خداوند در روز قیامت او را از هراس بزرگ آن روز در امان دارد، و کسی که ستمدیده‌ای را در این ماه یاری کند، خدایش در دنیا بر دشمنانش یاری دهد، و در روز قیامت نیز هنگام حساب و در کنار میزان یاریش کند. ماه رمضان ماه برکت، ماه رحمت، ماه مغفرت، ماه توبه و ماه انابه و بازگشت به درگاه الهی است، کسی که در ماه رمضان آمرزیده نشود در چه ماهی می‌خواهد آمرزیده شود؟ از خدا بخواهید در این ماه روزه‌تان را بپذیرد، و آخرین سال عمر شما قرار ندهد، و توفیق اطاعت خود را به شما دهد، و از نافرمانیش شما را نگهدارد، که براستی خداوند بهترین کسی است که از او درخواست کنند.»[پانویس ۲]

روایت سوم: شیخ صدوق در کتاب معانی الاخبار و آمالی به سندش از جعفر صادق روایت کرده که گفته‌است: «هر چیزی را بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است .»[پانویس ۳]

روایت چهارم: و از مجالس شیخ از جعفر صادق روایت شده که گفته‌است: «براستی که در کتاب خدا ماه‌ها نزد خدا دوازده ماه است. روزی که خداوند آسمانها و زمین را آفرید، پس نور و روشنی ماه‌ها ماه رمضان است، و قلب ماه رمضان شب قدر است، و قرآن در شب اول ماه رمضان نازل گشته، پس با قرآن از این ماه استقبال کن .»[پانویس ۴]

پیامبر خطاب به جابر می‌فرماید: «ای جابر! در ماه رمضان، هر کسی، روز آن را روزه بدارد و جزیی از شبش را به عبادت بپردازد، و شکم و شرمگاه خویش را، پاک نگه دارد، و زبانش را حفظ کند، همان طوری که از این ماه، خارج می‌شود از گناهان خویش خارج می‌شود. جابر عرض کرد:‌ ای رسول خدا! این حدیث، چه زیباست! رسول خدا فرمود: و رعایت شروط آن، چه سخت است!»[۱۵].

امام سجاد (علیه‌السلام) در دعای خود، هنگام حلول ماه مبارک رمضان، این گونه مناجات می‌کند: «به وسیله روزه این ماه، یاریمان ده؛ تا اندام خود را، از معاصی تو، نگه داریم و آنها را به اعمالی واداریم که خشنودی تو را فراهم می‌آورد، تا با گوش‌هایمان، سخنان بیهوده نشنویم و با چشمانمان به دیدن چیز‌های لهو نشتابیم و دستانمان را به سوی حرام، نگشاییم و با پاهایمان به سوی آنچه منع شده، ره نسپاریم و با شکم‌هایمان، جز آنچه را، تو حلال کرده‌ای، در خود جای ندهیم و زبان‌هایمان، جز به آنچه، تو خبر داده‌ای و بیان فرموده‌ای، گویا نشود، و رنج نکشیم، جز برای آنچه به پاداش تو، نزدیک می‌کند و به جا نیاوریم، مگر چیزی را که از کیفر تو، نگه می‌دارد»[۱۶]. آنچه از مجموع احادیث و روایات به دست می‌آید، این است که انسان روزه‌دار برای بهره‌مند شدن از غفران و رحمت خداوند و استفاده بهتر از ضیافت الهی، علاوه بر خودداری و امساک از خوردن و آشامیدن و دوری از اموری که روزه را باطل می‌کند، امور دیگری را نیز باید رعایت نماید، تا بتواند در زمره روزه‌داران واقعی قرار گیرد؛ چشم، گوش، زبان، دست و پا و سایر اعضای خود را از ارتکاب به گناه حفظ کند و در چهارچوب موازین شرعی، از نعمت‌های بزرگ خدا استفاده کند.

پیامبر اکرم (ص) در خطبه شعبانیه فضایلی را برای ماه رمضان برشمردند که برخی از آنها عبارتند از:

• مردم در این ماه به مهمانی خدا دعوت شده‌اند.
• شب قدر که برتر از هزار ماه است در این ماه قرار دارد.
• احیا و نمازگزاردن در هر یک شب‌های آن برابر با نماز هفتاد شب در ماه‌های دیگر است.
• این ماه، ماه صبر است و پاداش صبر، بهشت است.
• ماه همدردی است.
• ماهی است که روزی بندگان مؤمن افزون می‌شود.

به فرموده پیامبر (ص)، این ماه، ماهی است که اگر ارزش آن شناخته شود، انسان آرزو می‌کند تمام سال رمضان باشد.[۱۴] بنا بر روایت پیامبر(ص)، ماه رمضان، ماه بسته‌شدن درهای جهنم و گشوده‌شدن درهای بهشت و ماه به زنجیرکشیده شدن شیاطین است.[۱۵]

• در زمان پیامبر(ص) ماه رمضان، مرزوق[یادداشت ۱] نامیده می‌شد.[۱۶]

همچنین در روایات معصومان، ماه رمضان به ماه خدا،[۱۷] ماه رحمت و بخشایش الهی،[۱۸] ماه برکت و مضاعف شدن حسنات و پاک شدن گناهان[۱۹] و ماهی که اگر بنده‌ای در آن بخشیده نشود امیدی به آمرزش او در سایر ماه‌ها نیست.[۲۰] توصیف شده است.

در ماه رمضان روزه بر مسلمانان واجب است[۲۱] روزه، خودداری از انجام برخی کارها از جمله خوردن و آشامیدن از اذان صبح تا اذان مغرب است.[۲۲] دستور روزه گرفتن در ماه رمضان و بخشی از احکام مربوط به آن در قرآن[۲۳] و کتاب‌های فقهی مسلمانان آمده است. به فتوای فقها اگر کسی به دلیل عذر شرعی از گرفتن روزه معاف باشد نباید در انظار عمومی روزه‌خواری کند.[۲۴]

خواندن دعاهای سحر از جمله دعای بهاء و دعای ابوحمزه ثمالی،[۲۵] و نیز دعای افتتاح در شب‌ها،[۲۶] دعای «یا عَلِی یا عَظیمُ»، «اَللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلی اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ» و «اَللّهُمَّ ارْزُقْنی حَجَّ بَیتِک الْحَرامِ» پس از نمازهای واجب[۲۷] از اعمال مشترک این ماه هستند.

در برخی روایات، ماه رمضان بهار قرآن معرفی شده است.[۲۸] همچنین ثواب قرائت یک آیه از قرآن در این ماه، معادل ثواب ختم قرآن در ماه‌های دیگر بیان شده است.[۲۹]در برخی از کشورهای اسلامی، مسلمانان از ابتدای این ماه روزانه یک جزء قرآن تلاوت کرده و تا پایان ماه یک ختم قرآن انجام می‌دادند. این ختم‌ها بیشتر در مساجد و دیگر اماکن مذهبی به صورت گروهی انجام می‌شود. همچنین در ایران، جزءخوانی از رادیو و تلویزیون نیز پخش می‌شود.[۳۰]

مسلمانان کشورهای مختلف در ماه رمضان در اماکن مذهبی و... سفره افطاری پهن می‌کنند.[۴۵] همچنین مردم ایران یکدیگر را برای صرف افطاری به منازل خود دعوت نموده و در اماکن مذهبی به هنگام افطار، نذری توزیع می‌کنند.[۴۶] بنا بر روایتی از پیامبر(ص) پاداش کسی که در ماه رمضان مؤمنی را افطار دهد هرچند با جرعه‌ای آب یا دانه‌ای خرما، برابر با آزادکردن بنده است.[۴۷] در برخی مناطق، بلافاصله پس از اذان مغرب خوانده می‌شود و در برخی پس از صرف افطار اقامه شده و بعد از آن برنامه‌های سخنرانی و مناجات برگزار می‌گردد.

۱ - تعریف رمضان
۲ - وجه تسمیه رمضان
۳ - معنای لغوی رمضان
۴ - رمضان از نامهای خداوند
۵ - فضیلت ماه مضان در قرآن
۶ - ماه رمضان در روایات
۷ - ایام ماه رمضان
۸ - وجوب روزه در ماه رمضان
۹ - مستحبات ماه رمضان

دستورالعمل‌های نبوی برای ماه خدا

حجت‌الاسلام «سرلک» از راهکارهای عملی پیامبر(ص) در خطبه شعبانیه می‌گوید تا بتوانیم با آمادگی‌ کامل برای بهره‌بردن از فیوضات ماه رمضان وارد آن شویم

مجید حسین زاده | روزنامه‌نگار - پیامبر اکرم(ص) در آخرین جمعه ماه شعبان و در خطبه‌ای مشهور درباره ارزش و جایگاه ماه مبارک رمضان، راهکارهای عملی را برای بهره‌بردن از این ماه عزیز و پربرکت بیان فرمودند. هر ساله مضامین گهربار خطبه شعبانیه قبل از ورود به ماه مبارک رمضان، مورد توجه روزه‌داران قرار می‌گیرد. در پرونده امروز زندگی‌سلام به سراغ حجت‌الاسلام «علی سرلک»، استاد حوزه و دانشگاه و پژوهشگر دینی رفتیم که در زمینه‌های تعلیم و تربیت اسلامی، مشاوره ازدواج و خانواده چهره‌ای آشناست و بارها او را در برنامه‌های تلویزیونی دیده‌ایم. او برای ما از اهمیت توجه به این خطبه و کسب آمادگی برای ورود به ماه مبارک رمضان می‌گوید و فرازهایی از خطبه شعبانیه را شرح می‌دهد که باید سرلوحه‌‌مان در تمام مراحل زندگی قرار بگیرد.

غفلت انسان از مهمان‌خدا بودنش در دنیا

حجت‌الاسلام «سرلک» درباره اهمیت ماه رمضان و فرازهای ابتدایی این خطبه برای جلب توجه مردم به عظمت ماه مبارک رمضان می‌گوید: «ما که به این عالم آمدیم، یک نسبت مهمی با خداوند متعال داریم که از آن غفلت کردیم و آن نسبت، مهمان بودن ما و صاحبخانه‌بودن خداوند است. این نسبت که ما مهمان بزم آفرینش هستیم که خداوند مهیا کرده و برای ما تدارک دیده و ما را دعوت کرده است و ما به واقع مهمان خداوند هستیم. پیامبر(ص) در فرازی از این خطبه شعبانیه می‌فرمایند: «وَ هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیافَةِ ا...» یعنی ما در ماهی هستیم که ما را به ضیافت و مهمانی خدا دعوت کرده است. ما به دنیا، به اختیار خودمان نیامدیم و در حکمت او، آدم‌ها به واقع با همه ویژگی‌های مثبت و منفی، فضایل و رذایلی که دارند، مدعو و دعوت‌شده خداوند هستند.»

چرا به این مهمانی دعوت شدیم؟

«خداوندی که بنابر آیات قرآن می‌فرماید: «وَ ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا یَعْلَمُها»؛ یعنی برگی از هیچ درختی نمی‌افتد مگر این‌که خداوند حساب و کتاب آن را دارد؛ چنین خدایی ما را به این مهمانی دعوت کرده اما چرا دعوت کرده است؟» این استاد حوزه و دانشگاه با این مقدمه ادامه می‌دهد: «ما به مهمانی خداوند دعوت شدیم برای این‌که در فرصت این ضیافت، کم‌کم مایل شویم که با خود صاحبخانه انس بگیریم. در آیات قرآن، ما تعابیر درخشان و زیبایی داریم که قند را در دل انسان آب می‌کند و خداوند متعال در آیه‌ای می‌فرماید: «إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَةَ الدّاعِ إِذا دَعانِ» یعنی زمانی که بندگان من سراغ من را می‌گیرند و از تو (یعنی رسول‌ا...) ما را می‌خواهند، بگو ما خیلی نزدیکیم به آن‌ها. این ماه ضیافت، تجلی مهمانی اصلی در بزم آفرینش است یعنی ما نه فقط در ماه رمضان که در این عالم، مهمان خدا هستیم و او صاحبخانه است. هستی ضیافت‌کده است و او از ما پذیرایی می‌کند. بنابراین ما باید براساس خطبه شعبانیه که این ماه را فرصتی برای دعوت شدن ما به سمت خداوند معرفی کرده، یاد بگیریم که مهمان خوبی در دنیا باشیم. به قول شاعر: «گر شبی در خانه جانانه مهمانت کنند / گول نعمت را مخور، مشغول صاحبخانه باش». شما زمانی که می‌خواهید امام زمان(عج) را در زیارت آل یاسین خطاب کنید، اولین اسمی که به کار می‌برید این است که سلام بر کسی که ما را به سمت خدا دعوت می‌کند. بزرگ‌ترین درس برای انسان در ماه رمضان این است که حواسش باشد که توسط خود خداوند پذیرایی می‌شود. بنابراین در حدیث قدسی فرمود که «الصَّوْمُ لِی وَ أَنَا أجْزَی به» یعنی‏ روزه برای من است و خود من پاداش روزه‌ام. یعنی انسان روزه‌دار در ضیافتی که توسط خود خداوند مورد پذیرایی قرار می‌گیرد، حاضر شده است. تا این‌جا گفتیم که اولا ماه رمضان یادآور اصل حضور ما در مهمانی عالم است که خداوند صاحبخانه است و دوما، ما از این پذیرایی و از این سفره معنوی پر از نعمت که جای خالی ندارد، باید بتوانیم نهایت استفاده را ببریم و کم‌کم به خود خداوند مایل شویم و خود او را بخواهیم و خود او را طلب کنیم.»

قرآن جلوه ارتباط مستقیم ما با خداست

ماه رمضان به‌عنوان بهار قرآن شناخته می‌شود و در فرازی دیگر از این خطبه می‌خوانیم که خدایا به ما توفیق بده که در این ماه، قرآن بخوانیم. این پژوهشگر دینی در این باره می‌گوید: «امام صادق(ع) می‌فرماید که خداوند در کلمات‌شان متجلی شده است و این یعنی قرآن واسطه رابطه مستقیم انسان با خداست. انسان با توجه به باطن و حقیقت قرآن است که به ملاقات با او می‌رسد و به عبارت ساده، می‌فهمد که خداوند چه انتظاراتی از او در این عالم دارد. در ماه مبارک رمضان گفتند که تلاوت یک آیه قرآن برابری می‌کند با ختم قرآن، چرا؟ چون قرآن رابطه بین ما و خداست، رابطه ای که خداوند تمام معیارها و اصول آن را تعیین کرده است. تمام واژه‌ها و کلمات قران، منتخب خداوند و مد نظر و تایید او هستند بنابراین کلمات قرآن پنجره‌ای دلگشا رو به چهره وجهه الهی حضرت حق است. به همین خاطر، انس با قرآن در این ماه شیوه و مسلک اولیای خداوند بوده است. التزام انس با قرآن در این ماه بستری است تا آن را در همه روزهای دیگر سال مورد توجه قرار دهیم. قرآن دعوت نامه خداست و رابطه ما را با او از طریق واسطه‌ها قرار نمی‌دهد. امام حسین(ع) در دعای عرفه تعبیری دارند که می‌فرمایند من می‌خواهم در آثار به دنبال تو نگردم بلکه مستقیم با خودت روبه‌رو شوم و قرآن جلوه ارتباط مستقیم ما با خداست.»

توبه در این ماه یعنی توجه به اقبال خداوند

توبه هم به‌طور خاص در یکی از فرازهای این خطبه سفارش شده است و پیامبر(ص) می‌فرمایند که از گناهان خود به سوی خدا توبه و بازگشت کنید اما چطور از فرصت ماه رمضان برای توبه استفاده کنیم؟ حجت‌الاسلام سرلک پاسخ می‌دهد: «توبه به معنای بازگشت است، بازگشت از مسیر غلطی که رفتیم. رسول خداص(ص) در خطبه شعبانیه می‌فرمایند: «أَیهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیکمْ شَهْرُ اللَّهِ بالْبَرَکةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ» یعنی مردم، ماه خدا به سمت شما آمد. جالب است که می‌فرمایند ماه خدا به سمت شما آمد یعنی ربوبیت خدا به گونه‌ای است که این ماه را به دنبال ما فرستاده است. این فراز از خطبه یعنی این ماه مبارک به سمت ما چرخیده و توبه به همین خاطر در این ماه، توصیه شده است. توبه در این ماه یعنی توجه به اقبال خداوند. در همین خطبه داریم که با نیت‌های صادق او را بخواهید و توبه به معنای برقراری یک رابطه عاشقانه و صحیح با خالق است که با ما غفلت آن را برهم زدیم و با امید به رحمت و مغفرت الهی می‌توانیم دوباره آن را برقرار کنیم».

تقرب به خداوند با صله رحم

صله رحم و ثواب افطاری‌دادن به روزه‌داران در این ماه بنابر یکی از فرازهای خطبه شعبانیه، آمرزیده شدن گناهان گذشته فرد است. این استاد حوزه و دانشگاه در این باره می‌گوید: «اگر تقرب به خدای متعال را به قله تشبیه کنیم، دامنه آن به رابطه درست با مخلوقات اختصاص داده می‌شود. البته مخلوقات دارای مراتبی هستند و یک بخشی از مخلوقات، ارحام ما هستند یعنی شبکه خویشاوندی. ارتباط با این شبکه خویشاوندی از نظر خداوند اهمیت بسیار زیادی دارد چون رابطه ما با خداوند یک ارتباط خیالی نیست بلکه یک ارتباطی است در دل ارتباط‌های جاری‌مان. به این معنا که در دل سرزندن به بزرگان است، در دل کارمان است، در دل مطالعه‌ کردن و .... نقل است یک نفر به شیخ رجبعلی گفته بود که یک ذکری به من یاد بدهید برای انس بیشتر با خداوند. این مرد بزرگ به او گفته بود که تو یک عمه پیر داری، برو به او سر بزن که تقرب تو از آن طریق حاصل می‌شود. به هر حال، این صله‌رحم که در همین خطبه شعبانیه مور د تاکید پیامبر(ص) قرار گرفته است، یکی از مواقفی است که تقرب ما را به خداوند رقم می‌زند. البته باید مراقب باشم در صله رحم، با اسرف و حرف‌های لغو و بیهوده و به‌طور کلی با گناه آن را آلوده نکنیم چون هر چیزی که می‌تواند در یک جاده ما را به مقصد برساند، می‌تواند خطر تصادف یا نابود شدن‌مان را در خودش داشته باشد. باید مراقب باشیم که از صله رحم برای شاد کردن دل بستگان استفاده کنیم.»

مراقب باشید مهمانی را با گناه برهم نزنیم

«درباره پرسشی که حضرت علی(ع) در انتهای این خطبه از پیامبر اکرم(ص) درباره برترین اعمال این ماه می‌پرسند و ایشان می‌فرمایند که پرهیز از محرمات است، من این‌طور برداشت می‌کنم که در این ماه باید انسان خیلی مراقب باشد که این مهمانی بزرگ و بزم را برهم نزند». حجت الاسلام سرلک ادامه می‌دهد: «همان طور که در خطبه اشاره شده، خوابیدن در این ماه عبادت است، نفس کشیدن روزه‌دار تسبیح محسوب می‌شود، یعنی گویا ساده‌ترین کارهای ما در این ماه مبارک، پرستش خداوند به حساب می‌آید. بنابراین در این شرایطی که این اقبال و محبت و لطف و امتیازات ویژه‌ای برای تک به تک لحظات این ماه قائل شده‌اند، باید حواس‌مان باشد که مبادا مرتکب گناه شویم. درست است که طبق روابات دست و پای شیطان در این ماه به غل و زنجیر بسته می‌شود اما به این معنا نیست که انسان مرتکب گناه نخواهد شد. درست است که شیطان نیست اما بعضی‌ها میل شیطانی در وجودشان ریشه دوانده است. به همین دلیل است که گفته می‌شود بهترین عمل در این ماه همین است که حرمت این مهمانی بزرگ شکسته نشود. این ماه اقتضائاتی دارد و انسان باید با ترک محرمات مراقب باشد که این مهربانی خداوند را ناسپاسی نکند. انسان هر کار خیر یا شری که در گوشه‌ای از این دنیا، هرچند بسیار کوچک باشد، انجام بدهد، این در تمام ابدیت فرد جاری می‌شود. چه آن فرد بداند و چه نداند، چه متوجه این اتفاق بشود و چه نشود. گاهی نورانیت یا ظلمت یک رفتار، مسیر سعادت شما را همواتر و روشن‌تر می‌کند یابرعکس، شما را از مسیر درست و حق دور می‌کند». حجت الاسلام سرلک در پایان می‌گوید: «نکته دیگری هم که لازم است در ماه مبارک رمضان توجه کنیم، کمک به مستضعفین و نیازمندان است و کسانی که گرفتاری دارند. در همین خطبه هم حضرت رسول(ص) به اطعام و کمک به دیگران سفارش کردند که اهمیت آن را می‌رساند.»

فرازهایی از خطبه شعبانیه

این خطبه را امام رضا(ع) با سلسله سندی که از طریق امامان قبلی به امام علی(ع) می‌رسد، نقل کرده‌اند که روزی، پیامبر خدا(ص) برای ما خطبه خواندند و فرمودند:

ای مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به سوی شما رو کرده است. ماهی که نزد خدا، بهترین ماه‌هاست و روزهایش بهترین روزها و شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعت‌هایش بهترین ساعت‌هاست.

در این ماه باگرسنگی و تشنگی خود، گرسنگی و تشنگی روز قیامت را به یاد آورید. به فقیران و درماندگان کمک و یاری کنید. به پیران و کهن‌سالان احترام و به کودکان‌تان ملاطفت و مهربانی کنید و با خویشاوندان رفت و آمد داشته باشید.

زبان خود را از گفتار ناشایست نگاه دارید. دیدگان خود را از دیدن ناروا و حرام بپوشانید و گوش‌های خود را از شنیدن آن‌چه نادرست است، باز دارید. با یتیمان مردم مهربانی کنید تا بعد از شما با یتیمان شما مهربانی کنند. از گناهان خود به سوی خدا توبه و بازگشت کنید.

در اوقات نماز، دست‌های خود را به دعا بردارید، زیرا که وقت نماز بهترین ساعت هاست و در این اوقات، حق تعالی با رحمت، به بندگانش می نگرد و اگر با او مناجات کنند، پاسخ‌شان دهد و چنان‌چه او را ندا کنند لبیک‌شان گوید و اگر از او بخواهند عطا کند و چون او را بخوانند مستجاب‌شان گرداند.

ای مردم! جان‌هایتان در گرو اعمال شماست. پس با طلب آمرزش از خدا، آن‌ها را از گرو، خارج کنید. پشت شما از بار گناهان سنگین است، پس با طولانی کردن سجده‌ها، آن را سبک گردانید و بدانید که حق تعالی به عزت خود سوگند یاد کرده است که نمازگزاران و سجده کنندگان در این ماه را عذاب نکند و در روز قیامت آن‌ها را از آتش دوزخ در امان دارد.

ای مردم! هرکه از شما روزه دار مؤمنی را در این ماه افطار دهد، نزد خدا پاداش بنده آزاد کردن و آمرزش گناهان گذشته‌اش را خواهد داشت....

ای مردم! هرکس اخلاق خود را در این ماه نیکو کند، از صراط آسان بگذرد، آن روز که قدم‌ها، بر آن بلغزد. هرکس در این ماه کارهای غلامان و مستخدمان خود را سبک گرداند، خدا در قیامت حساب او را آسان کند. هرکس در این ماه از آزار رساندن به مردم خودداری کند، حق تعالی روز قیامت، خشم خود را از او بازدارد. هرکس در این ماه یتیم بی پدری را گرامی دارد، خدا او را در قیامت عزیز گرداند.

هرکس در این ماه صله رحم کند و با خویشان بپیوندد، خدا او را در قیامت به رحمت خود واصل گرداند و هرکس در این ماه رابطه اش را با خویشان خود قطع کند، خداوند در قیامت رحمت خود را از او دریغ کند.

هرکس در این ماه بسیار بر من صلوات فرستد، خداوند کفه سبک اعمال او را سنگین گرداند و هر کس که در این ماه یک آیه از قرآن تلاوت کند، ثواب کسی را دارد که در ماه‌های دیگر قرآن را ختم کرده باشد.

ای مردم! درهای بهشت در این ماه گشوده است، از پروردگار خود بخواهید که آن‌ها را روی شما نبندد و درهای جهنم در این ماه بسته است، از خدا بخواهید که آن‌ها را روی شما نگشاید.

سپس علی (ع) می‌فرماید: در این حال از جا برخاستم و عرض کردم، ای پیامبر خدا! برترین اعمال در این ماه چیست؟ حضرت فرمود: ای ابا الحسن! برترین اعمال در این ماه پرهیز از محرمات است. سپس گریست.

(وسائل ‏الشیعه، ج10، ص: 314)

فطریه و کفاره روزه ۱۴۰۲

یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُم (بقره183)

حضرت سلیمان(ع)در اول ماه سه روز، وسط ماه سه روز و آخر ماه نیز سه روز، روزه می‏گرفت.حضرت داود(ع)نیز یک روز در میان و حضرت عیسی(ع)نیز دائم روزه می‏گرفت(روزه دهر داشت).حضرت مریم(ع)دو روز، روزه بود و یک روز افطار می‏کرد.

روایت شده است، وقتی کشتی حضرت نوح(ع)بر خشکی نشست، نوح یک صد و پنجاه روز روزه گرفت و حضرت موسی(ع)نیز در سال سی‏روز روزه می‏گرفت.

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ...﴿بقره۱۸۵﴾

أَيَّامًا مَعْدُودَاتٍ ۚ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ۚ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ...(بقره ۱۸۴)

زکات فطره امسال (1402) به قیمت گندم برای هر نفر، «شصت هزار تومان» اعلام شده است.

آیت‌الله العظمی خامنه‌ای

آیت‌الله العظمی سیستانی

آیت الله العظمی مکارم شیرازی

آیت الله العظمی وحید خراسانی

آیت الله العظمی نوری همدانی

آیت الله العظمی سبحانی

آیت الله العظمی مظاهری

کفاره غیرعمدی روزه‌های ماه مبارک رمضان نیز اعلام کرد، کفاره باید به صورت طعام پرداخت شود که این مورد در سال جاری بر اساس نظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به ازای هر روز ۱۲ هزار تومان است.

آیت الله مکارم شیرازی : کفاره روزه غیر عمد مبلغ دوازده هزار تومان است که باید به صورت نان تهیه و پرداخت شود، همچنین کفاره روزه عمد مبلغ هفتصد و بیست هزار تومان

آیت الله نوری همدانی : کفاره غیر عمد برای هر روز ۱۲ هزار تومان و کفاره عمد برای هر روز ۷۲۰ هزار تومان

آیت الله سیستانی همچنین میزان کفاره غیرعمدی و عمدی روزه‌های ماه مبارک رمضان سال جاری را به ترتیب ۱۶ و ۹۶۰ هزار تومان اعلام کرد.

آیت الله وحید خراسانی : کفاره غیرعمدی و عمدی روزه نیز برای هر روز، به ترتیب ۱۵ و ۹۰۰ هزار تومان

آیت‌الله شبیری زنجانی، مبلغ ۷۲ هزار تومان را بابت زکات فطره هر نفر (به‌حساب قیمت گندم) و مبلغ ۱۸ هزار تومان را برای کفاره افطار عذری

آیت الله جوادی آملی : کفاره غیر عمد، به ازای هر روز ۱۲ هزار تومان و کفاره عمدی روزه به ازای هر روز ۷۲۰ هزار تومان

آیت‌الله سیستانی نیز اعلام کرد از آن جا که میزان زکات فطره برای هر فرد سه کیلوگرم است، بدل از برنج ایرانی ۳۶۰ هزار تومان و بدل از برنج غیرایرانی ۱۰۵ هزار تومان

آیت الله مکارم شیرازی، زکات فطره بر مبنای قوت غالب برنج، مبلغ دویست و چهل هزار تومان

آیت الله نوری همدانی : زکات فطریه با قیمت قوت غالب برنج ۲۴۰ هزارتومان

آیت‌الله جعفر سبحانی نیز اعلام کرد زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب برنج، مبلغ ۳۰۰ هزار تومان

کفاره غیر عمد برای هر 1 روز 12.000 تومان و کفاره عمد برای هر 1 روز 720.000 تومان می باشد، به عبارتی اگر کل ماه رمضان روزه نگرفته باشید و شرعا بر شما روزه واجب بوده باید 21.600.000 تومان برای 30روز کفاره پرداخت نمایید. و اگر به دلایلی روزه بر شما ممکن نبود و عمدی نبوده باشد برای 30روز کامل مبلغ 360000 تومان کفاره باید پرداخت کنید.

اعلام نظر مراجع تقلید درباره فطریه و کفاره روزه ۱۴۰۲ - باشگاه خبرنگاران

اعلام مبلغ فطریه سال 1402 از سوی رهبر انقلاب | پایگاه خبری جماران

مبلغ زکات فطریه و کفاره 1402 از سوی دفتر رهبری اعلام شد - رکنا

دفتر مقام معظم رهبری مبلغ فطریه و کفاره سال ۱۴۰۲ را اعلام کرد

نظر مراجع تقلید درباره مبلغ فطریه رمضان 1402 - خبرگزاری تسنیم

دفتر رهبر انقلاب مبلغ فطریه سال ۱۴۰۲ را اعلام کرد - خبرآنلاین

میزان فطریه و کفاره روزه از سوی مراجع تقلید اعلام شد - الف

اعلام مبلغ فطریه سال 1402 از سوی رهبر انقلاب - شرق

فطریه ۱۴۰۲ چقدر است؟ + فتوای مراجع تقلید - ایمنا

مبلغ فطریه ۱۴۰۲ اعلام شد - تجارت نیوز

سی روز سی دعا-دعای روزهای ماه مبارک رمضان

http://hedayat.blogfa.com/category/407

عيد فطر يكى از دو عيد بزرگ در سنت اسلامى است كه درباره آن احاديث و روايات بيشمار وارد شده است. مسلمانان روزه دار كه ماه رمضان را به روزه دارى به پا داشته و از خوردن و آشاميدن و بسيارى از كارهاى مباح ديگر امتناع ورزيده اند، اكنون پس از گذشت ماه رمضان در نخستين روز ماه شوال اجر و پاداش خود را از خداوند مى‏طلبند، اجر و پاداشى كه خود خداوند به آنان وعده داده است

عید فطر و درسی که باید آموخت/ پیوند عبادت و انفاق - ...

رده:عیدهای اسلامی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

رده:عیدهای اسلامی - ويکی شيعه

فلسفه اعیاد اسلامی - خبرآنلاین

مهمترین اعیاد اسلامی | گروه اینترنتی رهروان ولایت

فلسفه اعیاد اسلامی - شهرداری مشهد

عید فطر - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

آداب و رسوم کشورهای مختلف در عید فطر - خبرگزاری برنا

عید فطر - ويکی شيعه - نماز عید فطر - ویکی فقه

نماز عید - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نماز عید فطر + متن دعای قنوت و صوت آن | شهرآرانیوز

نحوه خواندن نماز عید فطر + متن عربی قنوت - خبرگزاری آنا

وداع با ماه مبارک رمضان

امام صادق علیه السلام مَن وَدَّعَ شَهرَ رَمَضانَ في آخِرِ لَيلَةٍ مِنهُ وقالَ: اللّهُمَّ لاتَجعَلهُ آخِرَ العَهدِ مِن صِيامي لِشَهرِ رَمَضانَ، وأعوذُ بِكَ أن يَطلُعَ فَجرُ هذِهِ اللَّيلَةِ إلاّ وقَد غَفَرتَ لي. غَفَرَ اللّهُ تَعالى لَهُ قَبلَ أن يُصبِحَ ورَزَقَهُ الإِنابَةَ إلَيهِ .

هر كس در شب آخر ماه رمضان با آن وداع كند و بگويد : «خداوندا! اين ماه را آخرين روزه دارىِ من در ماه رمضان قرار مده! پناه به تو مى‌برم از اين كه سپيده اين شب بدمد مگر آن كه مرا آمرزيده باشى»، خداوند متعال پيش از صبح او را مى‌آمرزد و توفيق توبه به درگاهش به او روزى مى‌كند. الإقبال : 1 / 436

اللَّهُمَّ إِنَّكَ قُلْتَ فِي كِتَابِكَ الْمُنْزَلِ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ وَ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدْ تَصَرَّمَ فَأَسْأَلُكَ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ وَ كَلِمَاتِكَ التَّامَّةِ إِنْ كَانَ بَقِيَ عَلَيَّ ذَنْبٌ لَمْ تَغْفِرْهُ لِي أَوْ تُرِيدُ أَنْ تُعَذِّبَنِي عَلَيْهِ أَوْ تُقَايِسَنِي بِهِ أَنْ لا يَطْلُعَ فَجْرُ هَذِهِ اللَّيْلَةِ أَوْ يَتَصَرَّمَ هَذَا الشَّهْرُ إِلا وَ قَدْ غَفَرْتَهُ لِي يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ بِمَحَامِدِكَ كُلِّهَا أَوَّلِهَا وَ آخِرِهَا مَا قُلْتَ لِنَفْسِكَ مِنْهَا وَ مَا قَالَ الْخَلائِقُ الْحَامِدُونَ الْمُجْتَهِدُونَ الْمَعْدُودُونَ [الْمُعَدِّدُونَ ] الْمُوَفِّرُونَ [الْمُؤْثِرُونَ ] ذِكْرَكَ وَ الشُّكْرَ لَكَ الَّذِينَ أَعَنْتَهُمْ عَلَى أَدَاءِ حَقِّكَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِكَ مِنَ الْمَلائِكَةِ الْمُقَرَّبِينَ وَ النَّبِيِّينَ وَ الْمُرْسَلِينَ وَ أَصْنَافِ النَّاطِقِينَ وَ الْمُسَبِّحِينَ لَكَ مِنْ جَمِيعِ الْعَالَمِينَ، ادامه دعا دعای وداع ماه مبارک رمضان

در محاورات عربی، چه بسا در آداب شرعیه ما هم این‌طور باشد؛ هم در هنگام ورود به شخص سلام می‌کنند و هم هنگام خروج و وداع؛ یعنی دو نفر وقتی که به هم می‌رسند، به هم سلام می‌کنند و وقتی که می‌خواهند از هم جدا شوند نیز سلام می‌کنند. ولی ما«فارسی زبانها» در محاورات، هنگام برخورد «سلام» می‌کنیم و هنگامی که می‌خواهیم جدا شویم، می‌گوییم: «خداحافظ» . عرب زبانان به جای «خداحافظ» مثل هنگام برخورد، می‌گویند: «السلام علیک». لذا امام زین العابدین میفرمایند : «السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا شَهْرَ اللَّهِ الْأَکْبَرَ وَ یَا عِیدَ أَوْلِیَائِهِ الْأَعْظَمَ»، یعنی خداحافظ! خداحافظ ای ماه بزرگ خدا و عید بزرگ اولیای خدا!

السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا شَهْرَ اللَّهِ الْأَكْبَرَ ، وَ يَا عِيدَ أَوْلِيَائِهِ . سلام بر تو ای بزرگ ترین ماه خدا! و ای عید دوستانش! مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَكْرَمَ مَصْحُوبٍ مِنَ الْأَوْقَاتِ ، وَ يَا خَيْرَ شَهْرٍ فِي الْأَيَّامِ وَ السَّاعَاتِ . سلام بر تو ای گرامی‌ترین همنشین از میان اوقات! و ای بهترین ماه، در ایّام و ساعات! مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ قَرُبَتْ فِيهِ الآْمَالُ ، وَ نُشِرَتْ فِيهِ الْأَعْمَالُ . سلام بر تو، ماهی که در آن، آرزوها و حاجات، به برآورده شدن نزدیک است؛ و اعمالی که موجب خشنودی خداست، در آن پخش شده. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ قَرِينٍ جَلَّ قَدْرُهُ مَوْجُوداً ، وَ أَفْجَعَ فَقْدُهُ مَفْقُوداً ، وَ مَرْجُوٍّ آلَمَ فِرَاقُهُ . سلام بر تو، ای هم‌نشینی که هنگام موجود بودن، منزلتش بزرگ؛ و وقت مفقود شدن، فقدانش دردناک؛ و مایۀ امیدی که دوری‌اش، رنج‌آور است. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ أَلِيفٍ آنَسَ مُقْبِلًا فَسَرَّ ، وَ أَوْحَشَ مُنْقَضِياً فَمَضَّ. سلام بر تو همدمی که چون رو کند، مونس گردد و مسرور و شاد کند؛ و زمانی که سپری شود، به وحشت اندازد و دل‌ها را به درد آورد. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ مُجَاوِرٍ رَقَّتْ فِيهِ الْقُلُوبُ ، وَ قَلَّتْ فِيهِ الذُّنُوبُ . سلام بر تو، همسایه‌ای که دل‌ها در آن نرم و گناهان در او کم شد. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ نَاصِرٍ أَعَانَ عَلَى الشَّيْطَانِ ، وَ صَاحِبٍ سَهَّلَ سُبُلَ الْإِحْسَانِ. سلام بر تو یاوری که ما را در مبارزۀ با شیطان، یاری داد؛ و رفیقی که راه‌های احسان را، هموار و آسان ساخت. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا أَكْثَرَ عُتَقَاءَ اللَّهِ فِيكَ ، وَ مَا أَسْعَدَ مَنْ رَعَى حُرْمَتَكَ بِكَ. سلام بر تو؛ چه بسیارند آزادشدگان خدا در تو و چه خوشبخت است کسی که احترامت را برای وجود خودت، رعایت کرد. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَمْحَاكَ لِلذُّنُوبِ ، وَ أَسْتَرَكَ لِأَنْوَاعِ الْعُيُوبِ. سلام بر تو؛ چه بسیار گناهان را محو کردی و چه بسیار عیب‌ها را پوشاندی. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَطْوَلَكَ عَلَى الُْمجْرِمِينَ ، وَ أَهْيَبَكَ فِي صُدُورِ الْمُؤْمِنِينَ. سلام بر تو؛ چه طولانی بودی بر گناهکاران و چه با هیبت بودی در قلوب اهل ایمان. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ لَا تُنَافِسُهُ الْأَيَّامُ . سلام بر تو؛ ماهی که تمام زمان‌ها، قدرت رقابت با او را ندارند. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ هُوَ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ. سلام بر تو؛ ماهی که نسبت به هر کاری، مایۀ سلامتی است. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ غَيْرَ كَرِيهِ الْمُصَاحَبَةِ ، وَ لَا ذَمِيمِ الْمُلَابَسَةِ. سلام بر تو؛ که مصاحبت و هم‌نشینی‌اش ناپسند و معاشرتش نکوهیده نیست. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ كَمَا وَفَدْتَ عَلَيْنَا بِالْبَرَكَاتِ ، وَ غَسَلْتَ عَنَّا دَنَسَ الْخَطِيئَاتِ. سلام بر تو، چنانکه با برکات بر ما وارد شدی؛ و چرک خطاها را از ما شستی. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ غَيْرَ مُوَدَّعٍ بَرَماً وَ لَا مَتْرُوكٍ صِيَامُهُ سَأَماً. سلام بر تو که وداع با تو، نه از باب خستگی و فراغت از روزه‌ات، نه به خاطر ملالت است. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ مَطْلُوبٍ قَبْلَ وَقْتِهِ ، وَ مَحْزُونٍ عَلَيْهِ قَبْلَ فَوْتِهِ. سلام بر تو که قبل از آمدنش خواستارش بودیم و پیش از رفتنش بر او اندوهگینیم. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ كَمْ مِنْ سُوءٍ صُرِفَ بِكَ عَنَّا ، وَ كَمْ مِنْ خَيْرٍ أُفِيضَ بِكَ عَلَيْنَا. سلام بر تو؛ چه بدی‌ها که به سبب تو از ما برطرف شد؛ و چه خوبی‌ها که به وسیلۀ تو بر ما فرو ریخت. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ وَ عَلَى لَيْلَةِ الْقَدْرِ الَّتِي هِيَ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ. سلام بر تو و بر شب قدری که از هزار ماه بهتر است. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَحْرَصَنَا بِالْأَمْسِ عَلَيْكَ ، وَ أَشَدَّ شَوْقَنَا غَداً إِلَيْكَ. سلام بر تو که دیروز، نسبت به تو چه خواستار و آرزومند بودیم؛ و فردا به سوی تو، چه بسیار شوق داریم. مشاهده شرح های این فراز >

السَّلَامُ عَلَيْكَ وَ عَلَى فَضْلِكَ الَّذِي حُرِمْنَاهُ ، وَ عَلَى مَاضٍ مِنْ بَرَكَاتِكَ سُلِبْنَاهُ. سلام بر تو و بر فضیلتت که از آن محروم شدیم؛ و بر برکات گذشته‌ات که از ما گرفته شد. مشاهده شرح های این فراز >

اعمال شب آخر ماه رمضان+دعای وداع صحیفه سجادیه

دعای وداع ماه مبارک رمضان + عکس، صوت و فیلم | شبکه قرآن

اعمال شب آخر ماه رمضان+دعای وداع صحیفه سجادیه - تابناک جوان

دعای 45 - دعا به هنگام وداع با ماه مبارک رمضان - صحیفه سجادیه ...

صوت/ دعای وداع ماه رمضان با نوای مهدی سماواتی+متن - مشرق نیوز

شرح دعای وداع با ماه مبارک رمضان در بیان آیت الله العظمی جوادی آملی

متن خداحافظی با ماه رمضان | اس ام اس خداحافظی با ماه رمضان و ...

اشعاروداع با ماه رمضان - رباعی وداع با ماه رمضان - شعر مذهبی-حلما

اشعار | وداع با ماه مبارک رمضان - پایگاه اطلاع رسانی هیات ...

شعر خداحافظی با ماه رمضان؛ کوتاه، دوبیتی و بلند - نمناک

اشعار وداع با ماه مهمانی خدا «رمضان» - خراسان رضوی

اشعار وداع با ماه رمضان - انجمن راسخون

اشعار وداع با ماه رمضان - امام هشت

ادعيه و اعمال روز آخر ماه مبارك رمضان و شب عيد فطر

نماز عيد فطر و قربان-نماز عید-عید فطر-عید فطر-استهلال

ره توشه ‏هايى از عيد فطر

خداحافظ ای ماه غفران و رحمت

احکام نماز عید فطر و قربان-نماز عيد فطر و قربان

علت اختلاف بین مجتهدان در اعلام عید فطر

یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُم (بقره183)

حضرت سلیمان(ع)در اول ماه سه روز، وسط ماه سه روز و آخر ماه نیز سه روز، روزه می‏گرفت.حضرت داود(ع)نیز یک روز در میان و حضرت عیسی(ع)نیز دائم روزه می‏گرفت(روزه دهر داشت).حضرت مریم(ع)دو روز، روزه بود و یک روز افطار می‏کرد.

روایت شده است، وقتی کشتی حضرت نوح(ع)بر خشکی نشست، نوح یک صد و پنجاه روز روزه گرفت و حضرت موسی(ع)نیز در سال سی‏روز روزه می‏گرفت.

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ...﴿بقره۱۸۵﴾

أَيَّامًا مَعْدُودَاتٍ ۚ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ۚ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ...(بقره ۱۸۴)

زکات فطره امسال (1402) به قیمت گندم برای هر نفر، «شصت هزار تومان» اعلام شده است.

آیت‌الله العظمی خامنه‌ای

آیت‌الله العظمی سیستانی

آیت الله العظمی مکارم شیرازی

آیت الله العظمی وحید خراسانی

آیت الله العظمی نوری همدانی

آیت الله العظمی سبحانی

آیت الله العظمی مظاهری

کفاره غیرعمدی روزه‌های ماه مبارک رمضان نیز اعلام کرد، کفاره باید به صورت طعام پرداخت شود که این مورد در سال جاری بر اساس نظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به ازای هر روز ۱۲ هزار تومان است.

آیت الله مکارم شیرازی : کفاره روزه غیر عمد مبلغ دوازده هزار تومان است که باید به صورت نان تهیه و پرداخت شود، همچنین کفاره روزه عمد مبلغ هفتصد و بیست هزار تومان

آیت الله نوری همدانی : کفاره غیر عمد برای هر روز ۱۲ هزار تومان و کفاره عمد برای هر روز ۷۲۰ هزار تومان

آیت الله سیستانی همچنین میزان کفاره غیرعمدی و عمدی روزه‌های ماه مبارک رمضان سال جاری را به ترتیب ۱۶ و ۹۶۰ هزار تومان اعلام کرد.

آیت الله وحید خراسانی : کفاره غیرعمدی و عمدی روزه نیز برای هر روز، به ترتیب ۱۵ و ۹۰۰ هزار تومان

آیت‌الله شبیری زنجانی، مبلغ ۷۲ هزار تومان را بابت زکات فطره هر نفر (به‌حساب قیمت گندم) و مبلغ ۱۸ هزار تومان را برای کفاره افطار عذری

آیت الله جوادی آملی : کفاره غیر عمد، به ازای هر روز ۱۲ هزار تومان و کفاره عمدی روزه به ازای هر روز ۷۲۰ هزار تومان

آیت‌الله سیستانی نیز اعلام کرد از آن جا که میزان زکات فطره برای هر فرد سه کیلوگرم است، بدل از برنج ایرانی ۳۶۰ هزار تومان و بدل از برنج غیرایرانی ۱۰۵ هزار تومان

آیت الله مکارم شیرازی، زکات فطره بر مبنای قوت غالب برنج، مبلغ دویست و چهل هزار تومان

آیت الله نوری همدانی : زکات فطریه با قیمت قوت غالب برنج ۲۴۰ هزارتومان

آیت‌الله جعفر سبحانی نیز اعلام کرد زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب برنج، مبلغ ۳۰۰ هزار تومان

کفاره غیر عمد برای هر 1 روز 12.000 تومان و کفاره عمد برای هر 1 روز 720.000 تومان می باشد، به عبارتی اگر کل ماه رمضان روزه نگرفته باشید و شرعا بر شما روزه واجب بوده باید 21.600.000 تومان برای 30روز کفاره پرداخت نمایید. و اگر به دلایلی روزه بر شما ممکن نبود و عمدی نبوده باشد برای 30روز کامل مبلغ 360000 تومان کفاره باید پرداخت کنید.

اعلام نظر مراجع تقلید درباره فطریه و کفاره روزه ۱۴۰۲ - باشگاه خبرنگاران

اعلام مبلغ فطریه سال 1402 از سوی رهبر انقلاب | پایگاه خبری جماران

مبلغ زکات فطریه و کفاره 1402 از سوی دفتر رهبری اعلام شد - رکنا

دفتر مقام معظم رهبری مبلغ فطریه و کفاره سال ۱۴۰۲ را اعلام کرد

نظر مراجع تقلید درباره مبلغ فطریه رمضان 1402 - خبرگزاری تسنیم

دفتر رهبر انقلاب مبلغ فطریه سال ۱۴۰۲ را اعلام کرد - خبرآنلاین

میزان فطریه و کفاره روزه از سوی مراجع تقلید اعلام شد - الف

اعلام مبلغ فطریه سال 1402 از سوی رهبر انقلاب - شرق

فطریه ۱۴۰۲ چقدر است؟ + فتوای مراجع تقلید - ایمنا

مبلغ فطریه ۱۴۰۲ اعلام شد - تجارت نیوز

شب قدر، شبی برای عروج

دلهای خود را برای اتّصال و ارتباط با حضرت حق آماده کنید
امروز روز نوزدهم ماه رمضان است و دیشب یکی از شبهایی بود که احتمال لیلةالقدر در آن وجود دارد. به‌طور کلّی ایّامِ بسیار عزیز و مبارکی است و دو شبِ طرفِ احتمال لیلةالقدر پیش روی ماست. مردم عزیز و مؤمن تهران در این اجتماع معنوی و روحانی دلهای خود را برای اتّصال و ارتباط با حضرت حق (جلّت عظمته و عظّم شأنه) آماده کنند و در شبهای قدری که باقی مانده است، آنچه را که خدای متعال از رحمت الهی در این ایّام و شبها برای مؤمنان وعده فرموده است، برای خود تأمین کنند. پروردگارا! توفیق درک لیلةالقدر و استفاده از برکات آن را به همه ما عنایت کن. ۱۳۸۲/۰۸/۲۳

استفاده از شب‌های قدر برای عروج معنوی
در ماه رمضان - در همۀ روزها و شبها - دلهایتان را هرچه می‌توانید با ذکر الهی نورانیتر کنید، تا برای ورود در ساحت مقدس لیلةالقدر آماده شوید؛ که "لیلةالقدر خیر من الف شهر تنزّل الملائکةوالرّوح فیها باًّذن ربّهم من کل امر". شبی که فرشتگان، زمین را به آسمان متصل می‌کنند، دلها را نورباران و محیط زندگی را با نور فضل و لطف الهی منور می‌کنند. شب سِلم و سلامت معنوی - سلام هی حتّی مطلع الفجر - شب سلامت دلها و جانها، شب شفای بیماریهای‌ اخلاقی، بیماریهای معنوی، بیماریهای مادی و بیماریهای عمومی و اجتماعی؛ که امروز متأسفانه دامان بسیاری از ملتهای جهان، از جمله ملتهای مسلمان را گرفته است! سلامتی از همۀ اینها، در شب قدر ممکن و میسّر است؛ به شرطی که با آمادگی وارد شب قدر بشوید. ۱۳۷۶/۰۹/۰۵

می‌بینیم که مردم ما، جوانهای ما، زن و مرد ما با این شبها حقیقتاً قصد پالایش خود را دارند؛ دلها نرم می‌شود، چشم‌ها اشکبار می‌شود، روح‌ها لطیف می‌شود؛ روزه هم کمک کرده است. ما باید امیدوار باشیم، دعا کنیم و بکوشیم از این شبها برای عروج معنوی خود استفاده کنیم؛ چون نماز معراج و وسیله ی عروج مؤمن است. دعا هم معراج مؤمن است، شب قدر هم معراج مؤمن است. کاری کنیم عروج کنیم و از مزبله مادی که بسیاری از انسانها در سراسر دنیا اسیر و دچار آن هستند، هرچه می‌توانیم، خود را دور کنیم. دلبستگی‌ها، بدخلقی‌ها - خلقیات غیرانسانی، ضدانسانی - روحیات تجاوزگرانه، افزون خواهانه و فساد و فحشا و ظلم، مزبله‌های روح انسانی است. این شبها باید بتواند ما را هرچه بیشتر از اینها دور و جدا کند. ۱۳۸۳/۰۸/۱۵

در قیامت به ما اجازه عذرخواهی نخواهند داد
شب قدر، فرصتی برای مغفرت و عذرخواهی است. از خدای متعال عذرخواهی کنید. حال که خدای متعال به من و شما میدان داده است که به سوی او برگردیم، طلب مغفرت کنیم و از او معذرت بخواهیم، این کار را بکنیم، والّا روزی خواهد آمد که خدای متعال به مجرمین بفرماید: «لایؤذن لهم فیعتذرون». خدای نکرده در قیامت، به ما اجازه عذرخواهی نخواهند داد. به مجرمین اجازه نمی‌دهند که زبان به عذرخواهی باز کنند؛ آن‌جا جای عذرخواهی نیست. این‌جا که میدان هست، این‌جا که اجازه هست، این‌جا که عذرخواهی برای شما درجه می‌آفریند، گناهان را می‌شوید و شما را پاک و نورانی می‌کند، از خدای متعال عذرخواهی کنید. این‌جا که فرصت هست، خدا را متوجّه به خودتان و لطف خدا و نگاه محبّت الهی را متوجّه و شامل حال خودتان کنید. «فاذکرونی اذکرکم»؛ مرا به یاد آورید، تا من شما را به یاد آورم.
امروز که خدای متعال اجازه داده است که شما به زاری، تضّرع و گریه بپردازید، دست ارادت به سوی او دراز کنید، اظهار محبّت نمایید و اشک صفا و محبّت را از دل گرم خودتان به چشمهایتان جاری سازید. این فرصت را مغتنم بشمارید، والّا روزی هست که خدای متعال به مجرمین بفرماید: «لاتجأروا الیوم»؛ بروید، زاری و تضّرع نکنید، فایده‌ای ندارد: «انّکم منّا لاتنصرون». این فرصت، فرصت زندگی و حیات است که برای بازگشت به خدا در اختیار من و شماست و بهترین فرصتها ایامی از سال است که از جمله آنها ماه مبارک رمضان است و در میان ماه مبارک رمضان، شب قدر! ۱۳۷۶/۱۰/۲۶

بهترین اعمال در این شب، دعاست
فرمود «لیلةالقدر خیر من الف شهر»؛ شبی که به عنوان لیلةالقدر شناخته شده است و مردد است بین چند شب در ماه رمضان، از هزار ماه برتر و بالاتر است. در ساعت‌های کیمیایی لیلةالقدر، بنده‌ی مؤمن باید حداکثر استفاده را بکند. بهترین اعمال در این شب، دعاست. درباره‌ی دعا هم امروز مطالبی را به شما برادران و خواهران عرض می‌کنم. احیاء هم برای دعا و توسل و ذکر است. نماز هم - که در شب‌های قدر یکی از مستحبات است - در واقع مظهر دعا و ذکر است. در روایت وارد شده است که دعا «مخّ العبادة»؛ مغز عبادت، یا به تعبیر رایج ماها، روح عبادت، دعاست. دعا یعنی چه؟ یعنی با خدای متعال سخن گفتن؛ در واقع خدا را نزدیک خود احساس کردن و حرف دل را با او در میان گذاشتن. دعا یا درخواست است، یا تمجید و تحمید است، یا اظهار محبت و ارادت است؛ همه‌ی اینها دعاست. دعا یکی از مهمترین کارهای یک بنده‌ی مؤمن و یک انسان طالب صَلاح و نجات و نجاح است. دعا در تطهیر روح چنین نقشی دارد. ۱۳۸۴/۰۷/۲۹

در شب‌های قدر برای مسائل خود، کشور و مسلمین دعا کنید
شب قدر هم در میان این سه شب است. طبق روایتی که مرحوم «محدّث قمی» نقل می‌کند، سؤال کردند که کدام یک از این سه شب - یا دو شب بیست‌ویکم و بیست‌وسوم - شب قدر است؟ در جواب فرمودند: چقدر آسان است که انسان، دو شب - یا سه شب - را ملاحظه شب قدر کند. چه اهمیت دارد بین سه شب مردّد باشد. مگر سه شب چقدر است؟ کسانی بوده‌اند که همه ماه رمضان را از اول تا آخر، شب قدر به حساب می‌آوردند و اعمال شب قدر را انجام می‌دادند! قدر بدانید.
این روزها را قدر بدانید. شبهای قدر را حقیقتاً قدر بدانید. قرآن صریحاً می‌فرماید: «خیر من الف شهر»؛ یک شب بهتر از هزار ماه است! این خیلی ارزش دارد. شبی است که ملائکه نازل می‌شوند. شبی است که روح نازل می‌شود. شبی است که خدای متعال آن را به عنوان سلام دانسته است. سلام، هم به معنی درود و تحیّت الهی بر انسانهاست، هم به معنای سلامتی، صلح و آرامش، صفا میان مردم، برای دلها و جانها و جسمها و اجتماعات است. از لحاظ معنوی، چنین شبی است! شبهای قدر را قدر بدانید و برای مسائل کشور، مسائل خودتان، مسائل مسلمین و مسائل کشورهای اسلامی دعا کنید. ۱۳۷۶/۱۰/۲۶

تفکّر و تأمّل در آیات خلقت و تأمّل در سرنوشت انسان در شبهای قدر
از اوّل شب بیست وسوم، از هنگام غروب آفتاب، سلام الهی -«سلام هی حتّی مطلع الفجر» - شروع می‌شود، تا وقتی که اذان صبح آغاز می‌گردد. این چند ساعتِ این وسط، سلامِ الهی و امن الهی و خیمه‌ی رحمت خداست که بر سراسر آفرینش زده شده است. آن شب، شب عجیبی است؛ بهتر از هزار ماه، نَه برابر آن؛ «خیرٌ من ألف شهر». هزار ماه زندگی انسان، چقدر می‌تواند برکات به وجود آورد و جلب رحمت و خیر کند! این یک شب، بهتر از هزار ماه است. این، خیلی اهمیّت دارد. این شب را قدر بدانید و آن را به دعا و توجّه و تفکّر و تأمّل در آیات خلقت و تأمّل در سرنوشت انسان و آنچه که خدای متعال از انسان خواسته است و بی‌اعتباری این زندگی مادّی و این‌که همه‌ی این چیزهایی که می‌بینید، مقدّمه‌ی آن عالمی است که لحظه‌ی جان دادن، دروازه‌ی آن عالم است، بگذرانید.
عزیزان من! لحظه‌ی جان دادن، ما وارد عالم دیگری می‌شویم. برای آن روز، خودمان را باید آماده کنیم. همه‌ی این دنیا، همه‌ی این ثروتها، همه‌ی این انرژیهایی که خدای متعال در وجود شما در این عالم به ودیعه گذاشته است، همه‌ی آنچه که خدا برای بشر خواسته است - حکومت عادلانه، زندگی مرفّه، چه و چه و چه - برای این است که انسان فرصت پیدا کند تا خود را برای نشئه‌ی آن عالم آماده نماید. خود را آماده کنید، با خدا اُنس بگیرید، با خداوند مناجات کنید، ذکر بگویید و استغفار کنید. ۱۳۷۵/۱۱/۱۲

به برکت امام زمان خواسته‌هایتان را از خدای متعال بگیرید
من به همه شما مردم عزیزمان توصیه می‌کنم، امشب را که شب قدر است، قدر بدانید. دعا، تضرّع، توبه و انابه و توجّه به پروردگار،جزو وظایف همه ماست. مشکلات عمومی مسلمین، مشکلات کشور، مشکلات شخصی‌تان و مشکلات دوستان و برادرانتان را با خدای خودتان مطرح کنید. از خدای متعال توجّه بخواهید؛ از خدای متعال مغفرت بخواهید؛ از خدای متعال انابه و حال و توجّه بخواهید.
امشب را قدر بدانید. شب بسیار مهمی است؛ شب بسیار عزیزی است. به ولیّ‌عصر، ارواحنافداه، توجّه کنید؛ به در خانه خدا - مسجد - بروید و به برکت امام زمان از خدای متعال خواسته‌هایتان را بگیرید. بنده هم از همه شما ملتمس دعا هستم. ۱۳۷۱/۰۱/۰۷

معانی کلمات را در این دعاها مورد توجه قرار بدهید
و من خواهش میکنم جوانان عزیز ما سعی کنند معانی این کلمات و این فقرات را در این دعاها مورد توجه قرار بدهند. الفاظ دعا، الفاظ فصیح و زیبائی است؛ لیکن معانی، معانی بلندی است. در این شبها با خدا باید حرف زد، از خدا باید خواست. اگر معانی این دعاها را انسان بداند، بهترین کلمات و بهترین خواسته‌ها در همین دعاها و شبهای ماه رمضان و شبهای احیاء و دعای ابی‌حمزه و دعاهای شبهای قدر است. اگر کسی معانی این دعاها را نمیداند، با زبان خودتان دعا کنید؛ خودتان با خدا حرف بزنید. بین ما و خدا حجابی وجود ندارد؛ خدای متعال به ما نزدیک است؛ حرف ما را میشنود. بخواهیم با خدا حرف بزنیم؛ خواسته‌های خودمان را از خدای متعال بخواهیم. این انس با خدای متعال و ذکر خدای متعال و استغفار و دعا خیلی تأثیرات معجزآسائی بر روی دل انسان دارد؛ دلهای مرده را زنده میکند. ۱۳۸۷/۰۶/۳۰

نسخه چاپی

برچسب‌ها: دعا؛ ماه مبارک رمضان؛ لیلة القدر؛ انس با خدا

اعمال شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان/ تاکید بر صد رکعت نماز

اعمال شب قدر + دعای شب بیست‌وسوم ماه رمضان ۱۴۰۲ - ایمنا

اعمال مخصوص شب بیست و سوم ماه رمضان - ایسنا

اعمال ویژه شب ۲۳ رمضان - خبرگزاری مهر

اعمال شب بیست و سوم ماه رمضان

ویژه نامه روز قدس

روز جهانی قدس

اخبارقدس وفلسطین

رژیم صهیونیستی و مداوای تروریستها

پهباد ساخت حماس

دانش آموزان فلسطینی روپوش ندارند

حملات وحشیانه صهیونیست ها درغزه

"سطل شن" نمونه فلسطینی از چالش سطل یخ

شهدای فلسطینی

امام خمینی (ره) و روز قدس

جهاد اسلامی فلسطین

رابطه خاندان آل سعود و اسرائیل

سلاحهای اسراییلی

خودکشی صهیونیستها

پاسخهای حزب الله به اسرائیل

فاجعه فلسطین

مقاومت در غزه،فلسطین ولبنان

وضعیت كودكان فلسطيني

دیوار حائل غیر قانونی

سرزمین قدس شریف و مسجد الاقصی

تاریخ قدس

اسرائیل و سلاح هسته ای

گالری تصاویرروزقدس

روز قدس و مقاومت علیه صهیونیست ها

حفاری های غیرقانونی

یونسکو و سکوت در برابر جنایات اسرائیل

روز قدس نماد ظلم ستیزی ملل مستضعف

چرا روز قدس مهم است؟

روز قدس، روز اسلام است

ویژه نامه روز قدس

مقام معظم رهبری و روزقدس

شعرا و روز قدس

روز قدس روز آرمانهای اسلامى

روز قدس نهضت بیداری ملل

مراجع عظام تقلید و روزقدس

روز قدس سمبل مبارزه با جنایت علیه بشریت

شرکت در راهپیمایی روز قدس

الـــــــــقـــــــــدس لــــنــــــا

تصاویر دلخراش از جنایات صهیونیست‌ها

تظاهرات مردم دنیا در حمایت از فلسطین

خشم جهانی از وحشی‌گری‌های اسرائیل

کلیپهای صوتی روزقدس

جنایات صهیونیست ها

شعارهای روز جهانی قدس

پیدایش قوم یهود

اسرائیل یگانه مشکل جهان

یهودی‌ سازی قدس

قدس شریف، پاره تن اسلام

قدس و فلسطین در تاریخ

سخنان سید حسن نصرالله درباره روز قدس

روزقدس دربیانات امام خمینی(ره)ومقام معظم رهبری

شبهای قدر و شهادت و دفن امام علی علیه السلام

تصميم خوارج بر قتل على ، معاويه و عمروعاص بعد از جنگ نهروان

نامه ۴۷ نهج البلاغه ـ وصيّت امام علی (ع) پس از ضربت ابن ملجم

​ ضربت خوردن امام علي(ع) به دست "عبدالرحمن ابن ‏ملجم مرادي" (19رمضان40 ق)

​ شهادت مظلومانه‏ ی حضرت اميرالمؤمنين امام علی(ع) در كوفه(21رمضان40 ق)

وقایع پس از شهادت حضرت امیرالمومنین (علیه السّلام) و خاکسپاری شبانه و مخفیانه ایشان

در تشییع پیکر امام علی(ع) چه کسانی حضور داشتند

​ ویژه نامه حضرت امام علی علیه السلام

نُوزدهِ ماهِ مُبارک چون رسید - خون زِ فرقِ حَضرتِ مولا چکید

امروز فرقِ حضرتِ مولا شکسته - زان قلبِ ما تا آدم و حوّا شکسته

شعر-علي شيرِ خدا خفته است در خاكِ نجف امشب

کوفه گشته غرقِ ماتَم

ویژه نامه شبهای قدر

شب قدر، شبی برای عروج

شب قدر است و امشب هجر مولاست - دلم از عشق او پر شور و غوغاست

نماهنگ | ایام قدر، قله ماه رمضان

​ شب قدر (19 و 21 و 23 رمضان المبارک)

​ شب بیست ویکم ماه مبارک رمضان دومين شب قدر دومين شب قدر

اِنّا اَنزَلناهُ، فی لَیلَةِ القدر اَست

تفسیر سوره انا انزلناه فی لیله القدر

لیلة القدر مساوي است به هشتادوچهار – سالِ عُمر از دي و پائيز و زمستان و بهار

ویژه نامه ماه رمضان المبارک