چهل حدیث حسینی

https://eitaa.com/joinchat/1418069117Ce7bf0c1754

خلاصه زندگی امام حسین [ع]

نام: حسین

نسب: بنی‌هاشم • قریش

کنیه: اباعبدالله • ابوالشهداء • ابوالاحرار • ابوالمجاهدین

لقب: سیدالشهداء • مصباح الهدی و سَفینةُ النَجاة • ثار الله • قتیل العبرات • وِتْر المَوتُور و...

زادروز: ۳ شعبان، سال ۴ق

زادگاه: مدینه

محل زندگی: مدینه، کوفه

شهادت: ۱۰ محرم، سال ۶۱ق

قاتل: شمر بن ذی‌الجوشن و به نقلی سنان بن انس

محل شهادت: کربلا

آرامگاه: کربلا، حرم امام حسین(ع)

طول عمر: ۵۷ سال

والدین: امام علی(ع) • حضرت فاطمه(س)

همسران: شهربانو • لیلی • ام‌اسحاق • رباب

فرزندان: امام سجاد • علی‌اکبر • علی‌اصغر • سکینه • فاطمه • جعفر

آغاز امامت: ۲۸ صفر، ۵۰ق

پس از: امام حسن مجتبی علیه‌السلام

مدت امامت: حدود ۱۱ سال (۵۰ق تا ابتدای ۶۱ق)

نقش: دومین نوه پیامبر اسلام

فضایل: یکی از پنج‌تن • اصحاب کساء • همراهی با پیامبر در مباهله • آیه اطعام • آیه مودت • آیه تطهیر • سوره فجر • حسین منی و انا من حسین...

حضور در جنگ‌ها: جنگ جمل • جنگ صفین • قیام امام حسین(ع) کربلا

حوادث: رحلت پیامبر(ص) • شهادت حضرت فاطمه(س) • قتل عثمان • حکومت امام علی(ع) • شهادت امام علی(ع) • واقعه کربلا

مخالفان: یزید بن معاویه

یاران برجسته: عباس بن علی • مسلم بن عقیل • میثم تمار • مسلم بن عوسجه • شهدای کربلا • و...

حاکمان هم‌عصر: معاویه • یزید

احادیث مشهور: خطبه در منا • خطبه در روز عاشورا • وصیت به محمد بن حنفیه • خطبه خط الموت • نامه به اشراف بصره و...

زیارت‌نامه: زیارت عاشورا • زیارت وارث • زیارت ناحیه مقدسه • و...

آیین مرتبط: سوگواری محرم • اربعین حسینی • زیارت اربعین • راهپیمایی اربعین • عزاداری طویریج...

چهل حدیث حسینی

۱-پدر و مادر برتر

قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلّىٍ عليه السلام: مَنْ عَرَفَ حَقَّ اَبَوَيْهِ الْأفْضَلَيْنِ: مُحَمَّدٍ وَعَلّىٍ وَاَطاعَهـُما حَقَّ طاعـَتِهِ، قيـلَ لَهُ: تَبَحْبَحْ في اَىِّ جِنانٍ شِئْتَ [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام 590، ح589.]

كسى كه حق دو پدر برتر (از پدر طبيعى) خود يعنى حضرت محمّد صلي الله عليه و آله و على عليه السلام را بشناسد و آنها را آنطور كه شايسته است اطاعت كند به او گفته مى شود: در هر جاى بهشت كه دوست دارى فرود آى و جاى بگير.

۲-گوهرهای گرانبها

قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلّىٍ عليه السلام: نَحْنُ حِزْبُ اللّه ِ الْغالِبُونَ، وَعِتْرَةُ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آلهالاَْقْرَبُونَ، وَاَهْلُ بَيْتِهِ الطَّيِّبُونَ، وَأَحَدُالثَّقَلَيْنِ الَّذينَ جَعَلَنا رَسُولُ اللّه ِ ثانِىَ كِتابِ اللّه ...[احتجاج طبرسى، 229، وسائل الشيعه، ج 18، ص 144.]

ما حزب اللّه پيروزيم، و عترت نزديكتر رسول خدا و خاندان پاك اوييم، و ما يكى از دو وزنه سنگينيم كه رسول خدا ما را همتاى كتاب خدا قرار داده است.

۳-حبّ اهل بیت

قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلّىٍ عليه السلام: مَنْ أحَبَّنا لايُحِبُّنا إلاّ لِلّهِ، جِئْنا نَحْنُ وَهُوَ كَهاتَيْنِ ـ وَقَدَّرَ بَيْنَ سَبّابَتَيْهِ ـ وَمَنْ أَحَبَّنا لايُحِبُّنا إلاّ لِلدُّنْيا، فَإنَّهُ إذا قامَ قائِمُ الْعَدْلِ وَسِعَ عَدْلُهُ الْبِرَّ وَالْفاجِرَ. [محاسن البرقى، ج 1، ص 134 ـ بحارالانوار، ج 27، ص 90]

كسى كه ما را تنها، بخاطر خدا دوست بدارد، ما و او مثل اين دو (اشاره به دو انگشت) مى آييم، و كسى كه ما را بخاطر دنيا هم دوست داشته باشد (باز مفيد است زيرا) هنگامى كه امام زمان عليه السلام ظهور كند، عدالت او شامل خوب و بد مى شود.

۴-شناخت امام

قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلّىٍ عليه السلام: اَيُّهَا النّاسُ! اِنَّ اللّه َ جَلَّ ذِكْرُهُ ماخَلَقَ الْعِبادَ اِلاّ لِيَعْرِفُوهُ، فَاِذا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ، فَإذا عَبَدُوهُ اسْتَغْنُوا بِعِبادَتِهِ عَنْ عِبادَةِ ماسِواهُ. فَقالَ لَهُ رَجُلٌ: يَابْنَ رَسُولِ اللّه ِ بِأَبى أَنْتَ وَاُمّي فَما مَعْرِفَةُ اللّه ِ؟ قالَ: «مَعْرِفَةُ أَهْلِ كُلِّ زَمانٍ إِمامَهُمْ اَلَّذى يَجِبُ عَلَيْهِمْ طاعَتُهُ.» [علل الشرايع، ص 9.]

اى مردم! همانا خداى بزرگ بندگان را نيافريده مگر براى آنكه او را بشناسند، وقتى او را شناختند او را پرستش خواهند كرد، هنگامى كه او را پرستش كردند از بندگى غير او بى نياز مى شوند. مردى گفت: اى فرزند رسول خدا، پدر و مادرم فدايت باد، شناخت خدا چيست؟ فرمود: عبارتست از شناخت مردم هر زمان امامشان را، آن امامى كه اطاعت او بر آنها واجب است.

۵-شناخت منافقین

قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلّىٍ عليه السلام: ما كُنّا نَعْرِفُ الْمُنافِقِينَ عَلى عَهْدِ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله اِلاّ بِبُغْضِهِمْ عـَليـّاً وَوُلْـدَهُ عليه السلام. [عيون اخبارالرضا، ج 2، ص 72 ـ بحارالانوار، ج 39، ص 302.]

مـا زمان رسـول خدا صلي الله عليه و آله، منافقين را فقط با دشمنى با على عليه السلام و فرزندان او مى شناختيم.

۶-ارزش اشک بر اهل بیت علیهما السلام

قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلّىٍ عليه السلام: مَنْ دَمَعَتْ عَيْناهُ فينا دَمْعَةً بِقَطْرَةٍ اَعْطاهُ اللّه ُ تَعالى الْجَـنَّةَ. [ينابيع المودة، ص 228.]

كسى كه چشمانش قطره اى اشك براى ما بريزد، خــداوند بهشت را بـه او عطا خواهـد كـرد.

۷-ظـهور فرزنـد حسـين عليه‏السلام

قالَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلّىٍ عليه السلام: لَوْلَمْ يَبْقَ مِنَ الدُّنْيا إلاّيَوْمٌ واحِدٌ لَطَوَّلَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ ذلِكَ الْيَوْمَ حَتّى يَخْرُجَ رَجُلٌ مِنْ وُلْدى، فَيَمْلاَءُها عَدْلاً وَقِسْطاً كَما مُلِئَتْ جَوْراً وَظُلْماً، كَذلِكَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللّه ِ صلي الله عليه و آلهيَقُول. [كمال الدين، ص317 ـ بحارالانوار، ج51، ص133.]

امام حسين عليه السلام فرمود: اگر از دنيا بجز يك روز باقى نمانده باشد، خـداوند آن روز را طـولانى خواهـد كـرد تا اينكه مردى از خاندان من ظهور كند، و دنـيا را پـر از عـدل و داد كند همانگونه كه از ظلم و ستم پر شده است، از رسول خدا صلي الله عليه و آله چنين شنيدم.

۸-شيـعيان واقـعى

قالَ رَجُلٌ لِلْحُسَيْنِ بْنِ عَلىٍّ عليه السلام: يا ابْنَ رَسُولِ اللّه ِ أَنَا مِنْ شيعَتِكُمْ، قالَ: اتَّـقِ اللّه َ وَ لا تَدّْعِيَنَّ شَيْئاً يَقُولُ اللّه ُ لَكَ كَذِبْتَ وَفَجَرْتَ فِى دَعْواكَ، إِنَّ شيعَتَنا مَنْ سَلُمَتْ قُلُوبُهُمْ مِنْ كُلِّ غِشٍّ وَغِلٍّ وَدَغَلٍ، وَلكِنْ قُلْ أَنَا مِنْ مَوالِيكُمْ وَمُحِبّيكُمْ. [بحارالانوار، ج 68، ص 156.]

مردى به امام حسين عليه السلام گفت: اى فرزند رسول خدا من از شيعيان شمايم، فرمود: از خدا بترس! چيزى را ادّعا نكن كه خدا بگويدت دروغ گفتى و ادّعاى گزافى كردى، شيعيان ما كسانى اند كه دلهايشان از هر نوع غلّ و غشّ و دغلكارى پاك باشد، ولى تو بگو: من از دوستان و علاقه مندان شمايم.

۹-امام حسين عليه‏السلام در زمان معاويه

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: لِيَكُنْ كُلُّ امْرِئٍ مِنْكُمْ حِلْساً مِنْ اَحْلاسِ بَيْتِهِ مـادامَ هذَا الرَّجـُلُ حَيـّاً فَاِنْ يُهْلَكْ وَاَنْتُمْ أحْـياءٌ رَجَوْنا اَنْ يُخَيِّرَاللّه ُ لَنا وَيُؤْتينا رُشْدَنا وَلا يَكِلَنا اِلى انْفُسِنا، «اِنَ اللّه َ مَعَ الَّذينَ اتَّقَوا وَالَّذينَ هُمْ مُحْسِنُون. [نحل، 128] [موسوعة كلمات الامام الحسين ص 205، ح 152.]

امام حسين عليه السلام فرمود: هريك از شما تا زمانى كه اين مرد (معاويه) زنده است خانه نشين در خانه خودش باشد (يعنى حركتى نكند) پس وقتى كه او به هلاكت رسيد و شما زنده بوديد اميد است كه خداوند رشد و رستگارى را براى ما برگزيند و ما را بخودمان وامگذارد، (همانطور كه در قرآن وعده فرموده است كه) خدا با كسانى است كه تقوا پيشه كنند و كار نيكو انجام دهند.

۱۰-امـام حسـين عليه‏السلام و سـكوت

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اِنّا لِلّهِ وَاِنّا اِلَيْهِ راجِعُونَ وَعَلَى الاِْسْلامِ الْسَّلامُ اِذ قَدْ بُلِيَتِ الاُْمَّةُ بِراعٍ مِثْلَ يَزيدَ، وَلَقَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللّه ِ صلي الله عليه و آله يَقُولُ: اَلْخِلافَةُ مُحَرَّمَةٌ عَلى آلِ اَبى سُفيانَ. [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام 285، ح252.]

امام حسين عليه السلام(در پاسخ به پيشنهاد مروان بن حكم كه با يزيد بيعت كن) فرمود: در اين صـورت بايد گفت: انا للّه و انا اليه راجعون و فاتحه اسلام را خواند زيرا امّت اسلام گرفتار چوپانى همانند يزيد شده است و من خودم از رسول خدا صلي الله عليه و آله شنيدم كه مى فرمود: خـلافت بر آل ابوسـفيان حـرام است.

۱۱-خـوارى و ذلّت هـرگز

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: أَلا وَاِنَّ الدَّعِـىَّ ابْنَ الدَّعِـىِّ قـَدْ تَرَكَنى بَيْنَ السِلَّةِ وَالذِّلَةِ، وَهَيْهاتَ لَهُ ذلِكَ مِنّى! هَيْـهاتَ مِنَّـاالذِّلَّـةِ!! أَبَى اللّه ُ ذلِكَ لَنا وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَ حـُجـُورٌ طَهُرَتْ وَ جـُدُودٌ طابَتْ، اَنْ يُؤْثِرَ طاعَةَ اللِّئامِ عَلى مَصارِعِ الْكِرامِ. [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام 425، ح412.]

امام حسين عليه السلام(در روز عاشورا) فرمود: آگاه باشيد اين حرام زاده پسر حرام زاده ما را ميان شمشير كشيده و خوارى (بيعت) قرار داده ولى خوارى و ذلّت از ما بدور است، ما و ذلّت هرگز!! خداوند و پيامبرش و مؤمنان و دامنهاى پاك و دودمان پاكيزه براى ما نپسنديدند كه فرمان بردارى از پست فطرتان را بر جنگ با عزّت برگزينيم .

۱۲-مـرگ برتـر

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: مَوْتٌ في عِزٍّ خَيْرٌ مِنْ حَياةٍ في ذُلٍّ اَلْمَوْتُ اَوْلى مِنْ رُكُوبِ الْعارِ وَالْعارُ اَوْلى مِنْ دُخُولِ النّارِ [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام 499، ح289.]

امام حسين عليه السلام(روز عاشورا) فرمود: مـرگ با عـزّت از زندگى ذليـلانه بـرتر اسـت. مرگ برتر از همراه شدن با عار و خوارى است و خوارى از ورود در آتش برتر است.

۱۳-آزاد مـردى

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: وَيْحَكُمْ يا شِيعَةَ آلِ اَبى سُفْيانَ، اِنْ لَمْ يَكُنْ لَكُمْ دِيْنٌ وَكُنْتُمْ لاتَخافُونَ الْمَعادَ فَكُونُوا اَحْـراراً فِى دُنْيـاكُمْ. [بحارالانوار، ج 45، ص 51 ـ مقتل خوارزمى، ج 2، ص 33.]

امام حسين عليه السلام فرمود: واى بـر شـمااى پيـروان آل سـفيان، اگر دين نداريد و از روز قيامت نمى ترسيد، پس حداقلّ در دنياى خودتان آزادمرد باشيد.

۱۴-امام حسين عليه‏السلام و مرگ و زندگى

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: لَيْسَ شَأْنى شَأنُ مَنْ يَخافُ الْمَوْتَ، ما أَهْوَنَ الْمَوْتِ عَلى سَبيلِ نَيْلِ الْعِزِّ وَاِحْياءِ الْحَقِّ، لَيْسَ الْمَوْتُ في سَبيلِ الْعِزِّ اِلاّ حَياةً خالِدَةً وَلَيْسَتِ الْحَياةُ مَعَ الذُّلِّ اِلاَّالْمَوْتَ الَّذى لاحَياةَ مَعَهُ، اَفَبِالْمَوْتِ تُخَوِّفُنى... وَهَلْ تَقْدِرُونَ عَلى أَكْثَرِ مِنْ قَتْلى؟! مَرْحَباً بِالْقَتْلِ فيسَبيلِ اللّه ِ، وَلكِنَّكُمْ لاتَقْدِروُنَ عَلى هَدْمِ مَجْدى وَمَحْوِ عِزّى وَشَرَفى. [كلمات الامام الحسين عليه السلام، 360، ح 348]

امام حسين عليه السلام فرمود: جايگاه من جايگاه كسى كه از مرگ بترسد نيست مرگ در راه عزّت و احياى حقّ چقدر پيش من آسان است، مرگ در راه عزّت چيزى جز حيات جاودانه نيست و زندگى با ذلّت جز مرگ و نيستى كه هيچ حياتى همراه ندارد نيست، آيا مرا با مرگ مى ترسانيد. آيا بيش از كشتن من مى توانيد؟ آفرين به مرگ در راه خدا، ولى شما نمى توانيد شكوه مرا نابود كنيد و عزّت و شرافتم را از بين ببريد.

۱۵-ادب اســلامى

سُئِلَ الاِمامُ الْحُسَيْنُ عليه السلام عَنِ الاَدَبِ، فَقالَ: هُوَ اَنْ تَخْرُجَ مِنْ بَيْتِكَ، فَلا تُلْقِىَ اَحَداً اِلاّ رَأَيْتَ لَهُ الْفَضْلَ عَلَيْكَ. [ديوان الامام الحسين عليه السلام، ص99، و موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، 910.]

از امام حسين عليه السلاممعناى ادب را پرسيدند؟ امام عليه السلام فرمود: ادب عبارتست از اينكه وقتى كه از خانه خارج مى شوى به هركسى برخورد مى كنى او را برتر از خود بينى. (يعنى هميشه ديگران را از خود بهتر بينى و احترام آنها را نگهدارى)

۱۶-انسـان مفـيد

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: خَمْسٌ مَنْ لَمْ تَكُنْ فِيهِ، لَمْ يَكُنْ فِيهِ كَثيرُ مُسْتَمْتَعٍ: اَلْعَقْلُ، وَالدّينُ وَالْأَدَبُ، وَالْحَياءُ، وَحُسْنُ الْخُلْقِ. [حياة الامام الحسين عليه السلام، ج 1، ص 181.]

امام حسين عليه السلام فرمود: پنـج چيز است اگر در انسـان نباشد، در او بهـره زيادى نخـواهد بود: ۱ـ عقل ۲ ـ دين ۳ ـ ادب ۴ ـ حيا ۵ ـ خوش اخلاقى.

۱۷-معـامله با خشنودى خدا

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: لا اَفْلَحَ قَوْمِ اشْتَرَوْا مَرْضاةَ الْمَخْلُوقِ بِسَـخَطِ الْخـالِقِ. [عوالم، ج 17، ص 234 ـ مقتل خوارزمى، ج 1، ص 239.]

امام حسين عليه السلام فرمود: ملّتى كه خشنودى مردم را با خشم خدا معامله كند هرگز رستگار نخواهد شد.

۱۸-نتـايج كردار نيـك

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اَلصِّدْقُ عِزٌّ، وَالْكِذْبُ عَجْزٌ، وَالسِّرُّ اَمانَةٌ، وَالْجِوارُ قَرابَةٌ، وَالْمَعُونَةُ صَداقَةٌ، وَالْعَمَلُ تَجْرِبَةٌ. [تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 246.]

امام حسين عليه السلام فرمود: راستگويى بزرگوارى است و دروغگويى ناتوانى، رازدارى امانت است، و همسايگى خويشاوندى و كمك كردن صداقت است و كار، تجربه.

۱۹-ثـواب ســلام

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: لِلسَّلامِ سَبْـعُونَ حَسَنَةً تِسْعٌ وَسِتُّونَ لِلْمُبْتَدِى وَواحِدَةٌ لِلرّادِّ. [تحف العقول، ص 177 ـ بحارالانوار، ج 78، ص 120.]

امام حسين عليه السلام فرمود: سلام، هفتاد حسنه دارد، شصت و نه حسنه براى سلام كننده و يكى براى پاسخ دهنده است.

۲۰-اوّل ســلام

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اَلسَّلامُ قَبْلَ الْكَلامِ عافاكَ اللّه ُ، ثُمَّ قالَ عليه السلام : لاتَأْذَنُوا لِأَحَدٍ حَتّى يُسَلِّمَ. [تحف العقول، 175.]

امام حسين عليه السلام در جواب كسى كه ابتدا احوالپرسى كرد فرمود: سلام قبل از گفتار است، خدا به تو عافيت دهد، سپس فرمود: اجازه ندهيد به كسى (سخن بگويد) تا اينكه سلام كند.

۲۱-آثـار صـله رحـم

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: مَنْ سَرَّهُ أَنْ يُنْسَأَ فِى أَجَلِهِ وَيُزادَ فى رِزْقِهِ فَلْيَصِلْ رَحِمَهُ. [عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 48 ـ بحارالانوار، ج 74، ص 91.]

امام حسين عليه السلام فرمود: كسى كه خرسند مى شود اجلش به تأخير افتد و رزقش زياد شود (دوست دارد چنين شود) پس صـله رحـم انجـام دهـد.

۲۲-انـواع عبـادتهـا

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللّه َ رَغْبَةً فَتِلْكَ عِبادَةُ التُّجّارِ، وَاِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللّه َ رَهْبَةً فَتِلْكَ عِبادَةُ الْعَبيدِ، وَاِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللّه َ شُكْراً فَتِلْكَ عِبادَةُ الاَْحْرارِ، وَ هِىَ اَفْضَلُ العِبادَةِ. [بحارالانوار، 78، 117. موسوعه كلمات الامام الحسين 748، ح 906. بلاغة الامام على بن الحسين، ص 171 باب سوم كلمات قصار.]

امام حسين عليه السلام فرمود: گروهى خدا را با علاقه (به پاداش) پرستش مى كنند، اين عبادت تاجران است، گروهى خـدا را از روى تـرس عبادت مى كنند، اين پرستش بردگان است، و گروهى خدا را بخاطر سـپاسگزارى و تشـكّر از او پرستش مى كنند، اين عـبادت آزادمردان است و آن بهترين عبادت است.

۲۳-آثـار عبـادت

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: مَنْ عَبَدَاللّه َ حَقَّ عِبادَتِهِ آتاهُ اللّه ُ فَوْقَ اَمانِيهِ وَ كِفايَتِهِ. [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، 748، ح 906.]

امام حسين عليه السلام فرمود: كسى كه خدا را آنطور كه شايسته اوست عبادت كند خـداوند بيش ازآنچه آرزو وكفايت اوست به اومى دهد.

۲۴-نمـاز و قـرآن

قالَ لَهُ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اِرْجِعْ اِلَيْهِمْ فَاِنْ اسْتَطَعْتَ اَنْ تُؤَخِّرَهُمْ اِلى غَدْوَةٍ وَتَدْفَعَهُمْ عَنّا الْعَشِيَّةَ لَعَلَّنا نُصَلّى لِرَبِّنَا الْلَّيْلَةَ وَنَدْعُوَهُ وَنَسْتَغْفِرَهُ، فَهُوَ يَعْلَمُ اَنِّى قَدْ كُنْتُ اُحِبُّ الصَّلاةَ لَهُ وَتِلاوَةَ كِتابِهِ وَكَثْرَةَ الدُّعاءِ وَالاِسْتِغْفارِ. [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، حديث 392، ح 379.]

امام حسين عليه السلام(شب عاشورا كه لشكر عمرسعد خواست حمله را آغاز كند به برادرش ابوالفضل) فرمود: به طرف آنها برو، اگر توانستى آنرا تا فردا تأخير بينداز و حمله آنها را امشب از ما دفع كن تا اينكه امشب براى پروردگارمان نماز بخوانيم و دعا كنيم و استغفار كنيم، زيرا خـدا مى داند كه نماز براى او و تـلاوت قرآن و دعاى زياد و استغفار را دوست دارم.

۲۵-حـكمت روزه

سُئِلَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: لِمَ افْتَرَضَ اللّه ُ عَزَّوَجّلَ عَلى عَبيدِهِ الصَّوْمَ؟ قالَ:لِيَجِدَ الْغَنىُّ مَسَّ الْجُوعِ فَيَعُودَ بِالْفَضْلِ عَلَى المَساكينَ. [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، ص 692، ح 759.]

از امام حسين عليه السلام سؤال شد: چرا خداوند روزه را بر بندگانش واجب كرد؟ امام عليه السلام فرمود: براى اينكه ثروتمند سختى گرسنگى را بچشد و در نتيجه از زيادى ثروتش به بيچارگان كمك كند.

۲۶-نـاتوانترين مـردم

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اَعْجَزُ النّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ الدُّعاءِ، وَاَبْخَلُ النّاسِ مَنْ بَخِلَ بالسَّلامِ. [بحارالانوار، 93، 294. موسوعه كلمات الامام الحسين عليه السلام، 781، ح 971.]

امام حسين عليه السلام فرمود: ناتوان ترين مردم كسى است كه از دعا عاجز باشد و بخيل ترين مردم كسى است كه درسلام بُخل ورزد.

۲۷-نـامه اعـمال

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام لِمُعاوِيَةَ: وَاعْـلَمْ أَنَّ لِلّهِ تَعالى كِـتاباً لايُغادِرُ صَغيرَةً وَلاكَبيرَةً اِلاّ اَحْصاها وَلَيْسَ اللّه ُ بِناسٍ لِأَخْذِكَ بِالْظِنَّةِ، وَقَتْلِكَ اَوْلِياءَهُ… [رجال كشى، ص 32.]

امام حسين عليه السلام به معاويه فرمود: بدان كه خـداوند داراى كتـابى است كه هيـچ ريز و درشتى را فرو نمى گذارد، و همه آنها را مى نويسد، و خداوند فراموش نمى كند كارهاى تو را كه تنها با گمان، دستگير مى كنى و دوستان خدا را مى كشى.

۲۸-امـام و آزادى مطلق

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اِفْعَلْ خَمْسَةَ أشْياءَ وَاذْنِبْ ماشِئْتَ، فَأَوَّلُ ذلِكَ: لا تَأْكُلْ رِزْقَ اللّه ِ وَاذْنِبْ ماشِئْتَ، وَالثّانى: اُخْرُجْ مِنْ وِلايَةِ اللّه ِ وَاذْنِبْ ما شِئْتَ، وَالثالِثُ:اُطْلُبْ مَوْضِعاً لايَراكَ اللّه ُ وَاذْنِبْ ماشِئْتَ، وَالرّابِعُ: اِذا جاءَ مَلَكُ الْمَوْتِ لِيَقْبضَ رُوحَكَ فَادْفَعْهُ عَنْ نَفْسِكَ وَاذْنِبْ ما شِئْتَ، وَالْخامِسُ: اِذا اَدْخلَكَ مالِكٌ فى النّارِ فَلا تَدْخُلْ فِى النّارِ وَاذْنِبْ ما شِئْتَ. [موسوعة كلمات الامام الحسين عليه السلام، ح 559]

مردى آمد خدمت امام حسين عليه السلام و گفت مردى گناهكارم و نمى توانم از گناه خودارى كنم مرا موعظه كن. امام عليه السلام در پاسخ فرمود: پنج كار انجام بده بعد هر چه خواستى گناه كن: ۱ ـ روزى خدا را نخور هر چه مى خواهى گناه كن؛ ۲ ـ از حكومت و سرپرستى خدا خارج شو، هر چه دلت مى خواهد انجام ده؛ ۳ ـ جايى را انتخـاب كن كه خـدا تـو را نبيند بعـد هر چه مى خواهى گناه مرتكب شو؛ ۴ ـ زمانى كه عزرائيل آمد روح ترا از بدنت بگيرد او را از خودت دور كن هر چه خواستى انجام بده؛ ۵ ـ وقتى كه مالك جهنم خواست تو را وارد آتش كند وارد نشو بعد هرگناهى كه مى خواهى انجام ده .

۲۹-عرضه اعمال در هر روز

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: إِنَّ اَعْمالَ هذِهِ الاُْمَّةِ ما مِنْ صَباحٍ اِلاّ وَتُعْـرَضُ عـَلَى اللّه ِ تَعالى. [بحارالانوار، ج 73، ص 353. عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 48.]

امام حسين عليه السلام فرمود: اعـمال اين امّـت هـر روز بر خداوند متعال عرضه مى شود.

۳۰-هـمه چيز جز خــدا

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اِنَّ سُكّانَ السَّمواتِ يَفْنُونَ وَاَهْلَ الاَْرْضِ يَمُوتُونَ وَجَمِيعُ الْبَرِيَّةِ لا يَبْقُونَ وَكُلَّ شَىْ ءٍ هالِكٌ اِلاّ وَجْهَهُ. [فتوح ابن اعثم، ج 5، ص 94 ـ مقاتل الطالبيين، ص 112.]

امام حسين عليه السلام فرمود: آسمانيان فانى مى شوند و زمينيان مى ميرند، و همه آنها ناپايدارند و همه چيز از بين رفتنى است جـز خـــدا.

۳۱-لـوح موعـظه

عَنِ الْحُسَيْنِ عليه السلام قالَ: وُجِدَ لَوْحٌ تَحْتَ حائِطِ مَدينَةٍ مِنْ الْمَدائِنِ مَكْتُوبٌ فِيهِ: عَجِبْتُ لِمَنْ اَيْقَنَ بِالْمَوْتِ كَيْفَ يَفْرَحُ؟ وَعَجِبْتُ لِمَنْ اَيْقَنَ بِالْقَدَرِ كَيْفَ يَحْزَنُ؟ وَعَجِبْتُ لِمَنِ اخْتَبَرَ الدُّنْيا كَيْفَ يَطْمَئِنُّ اِلَيْها. [عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 48.]

امام حسين عليه السلام فرمود: زير ديوار شهرى از شهرها لوحى پيدا شد كه در آن چنين نوشته شده بود: تعجّب مى كنم براى كسى كه به مرگ يقين دارد چطور شادى مى كند، و در شگفتم از كسى كه سرنوشت را قبول دارد چگونه اندوهگين مى شود، و عجب دارم از كسى كه دنيا را آزمايش كرده، باز چگونه به آن اطمينان پيدا مى كند!

۳۲-عـبرت از گذشـتگان

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: يَابْنَ آدَمَ تَفَكَّرْ وَقُلْ اَيْنَ مُلُوكُ الدُّنْيا وَاَرْبابُهَا الَّذينَ عَمَرُوا وَاحْتَفَرُوا أَنْهارَها وَغَرَسُوا أَشْجارَها وَمَدَنُوا مَدائِنَها، فارَقُوها وَهُمْ كارِهُونَ. [ارشاد القلوب، ج 1، ص 29.]

امام حسين عليه السلام فرمود: اى فرزندآدم! انديشه كن وبگو: كجايند پادشاهان جهان و صاحبان دنيا كه آن را آباد كردند و نهرها كندند و درختان را كاشتند و شهرها را بنا كردند و بعد با ناخرسندى از آنها جدا شدند.

۳۳-فقر و بيـمارى و مرگ

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: لَوْلا ثَلاثَةٌ ما وَضَعَ ابْنُ آدَمَ رَأْسَهُ لِشَىْ ءٍ: اَلْفَقْرُوَ الْمَرَضُ وَالْمَوْتُ. [نزهة الناظر، ص 80.]

امام حسين عليه السلام فرمود: اگر سه چيز نبود انسان در مقابل هيچ چـيز سر فرود نمى آورد: ۱ ـ فقر و تنگدستى ۲ ـ بيـمارى ۳ ـ مـرگ.

۳۴-منـزل تشريفـاتى

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اَخْرَبْتَ دارَكَ، وَعَمَّرْتَ دارَ غَيْرِكَ، غَرَّكَ مَنْ فِى الاَرْضِ، وَمَقَّتَكَ مَنْ فِى السَّماءِ. [تنبيه الخواطر، ج 1، ص 70 .مستدرك الوسائل، ج 3، ص 467.]

امام حسين عليه السلام به كسى كه خانه مجلل ساخته بود و از امام عليه السلامخواست تبرّك كند امام پس از بازديد خانه چنين فرمود: خانه خود را خراب كردى و خانه ديگران را آباد نمودى، كسى كه روى زمين است تو را مغرور كرده وآنكه درآسمان است (خدا) تو را دشمن داشته است.

۳۵-چـرا عـذرخواهى!

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: اِيّاكَ وَما تَعْتَذِرُ مِنْهُ، فَاِنَّ الْمُؤْمِنَ لايُسِى ءُ وَلا يَعْتَذِرُ وَالْمُنافِقَ كُلُّ يَوْمٍ يُسِى ءُ وَيَعْتَذِرُ. [تحف العقول، ص 177 ـ بحارالانوار، ج 78، ص 120.]

امام حسين عليه السلام فرمود: از آنچه موجب عذرخواهى مى شود بپرهيز، زيرا مؤمن بد نمى كند، عذرخواهى هم نمى كند ولى منافق هر روز كار بد مى كند وبعد عذرخواهى مى كند.

۳۶-سـتم بر بی كسان

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: يا بُنَىَّ اِيّاكَ وَظُلْمَ مَنْ لايَجِدُ عَلَيْكَ ناصِراً اِلاَّ اللّه َ. [بحارالانوار، ج 75، ص 308 ـ اعيان الشيعة، ج 1، ص 620.]

امام حسين عليه السلام فرمود: فرزندم! بپرهـيز از سـتم بر كسى كه غير از خدا ياورى در مقابل تو ندارد.

۳۷-بدترين خصلتهاى پادشاهان

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: شَرُّ خِصالِ الْمُلُوكِ: اَلْجُبْنُ مِنَ الاَعْداءِ، وَالْقَسْوَةُ عَلَى الضُّعَفاءِ وَالْبُخْلُ عِنْدَ الاِعْطاءِ. [مناقب ابن شهرآشوب، ج4، ص65 ـ بحارالانوار، ج44، ص189.]

امام حسين عليه السلام فرمود: بدترين خصلت پادشاهان عبارت است از: ۱ ـ ترس در مقابل دشمنان ۲ ـ قساوت در مورد ضعيفان ۳ ـ بخل ورزيدن هنگام بخشش.

۳۸-لبـاس شهـرت

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: مَنْ لَبِسَ ثَوْباً يُشْهِرُهُ كَساهُ اللّه ُ يَوْمَ الْقِيامَةِ ثَوْباً مِنَ النّارِ. [فروع كافى، ج 6، ص 445 ـ وسائل الشيعة، ج 3، ص 354.]

امام حسين عليه السلام فرمود: كسى كه لباسى بپوشد كه او را مشهور (وانگشت نما) كند، خداوند روز قيامت لباسى از آتش بر او خواهد پوشاند.

۳۹-غيـبت، غذاى سگها

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام لِرَجُلٍ اغْتابَ عِنْدَهُ رَجُلاً: يا هَذا كُفَّ عَنِ الْغيبَةِ فَاِنَّها اِدامُ كِلابِ النّارِ. [تحف العقول، ص 175 ـ بحارالانوار، ج 78، ص 117.]

امام حسين عليه السلام به مردى كه پيش او غيبت مرد ديگرى را كرد فرمود: فـلانى! از غيبت بپرهيز زيرا غيبت، خورشت سگهاى دوزخ است.

۴۰-انـكار منـكر

قالَ الْحُسَيْنُ عليه السلام: لا يَنْبَغى لِنَفْسٍ مُؤْمِنَةٍ تَرى مَنْ يَعْصِى اللّه َ فَلا تُنْكِرُ. [كنزالعمال، ج 3، ص 85.]

امام حسين عليه السلام فرمود: براى مؤمن شايسته نيست كه ببيند كسى خدا را معصيت مى كند و از آن جلوگيرى و نهى نكند.

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث سجادی

https://eitaa.com/joinchat/1418724477Ca6a8704aaf

خلاصه زندگی امام سجاد [ع]

نام: علی

لقب: سجاد • سید الساجدین • زین العابدین • ذوالثَّفِنات . سَجّاد . ابن خِیرَتَین و...

نسب: بنی‌هاشم

کنیه: ابوالحسن • ابوالقاسم...

زادروز: ۵ شعبان یا ۱۵ جمادی‌الثانی سال ۳۸ق

محل زندگی: مدینه

شهادت: ۱۲ یا ۲۵ محرم سال ۹۴ یا ۹۵ق

قاتل: به دستور ولید بن عبد الملک

محل شهادت: مدینه

آرامگاه: قبرستان بقیع

طول عمر: ۵۷ سال

والدین: امام حسین علیه‌السلام • شهربانو

همسران: فاطمه دختر امام حسن(ع)

فرزندان: امام محمد باقر • زید • عبدالله...

آغاز امامت: ۱۰ محرم سال ۶۱ قمری

پس از: امام حسین

مدت امامت: ۳۴ سال (۶۱ تا ۹۵ق)

نقش: چهارمین امام شیعیان

فضایل: شهادت دادن حجر الاسود به امامت او

حوادث: واقعه کربلا • واقعه حره • قیام توابین • قیام مختار

مخالفان: ولید بن عبدالملک

یاران برجسته: جابر بن عبدالله انصاری • ابوحمزه ثمالی • ابوخالد کابلی • ابان بن تغلب • سلیم بن قیس • سعید بن مسیب

حاکمان هم‌عصر: یزید بن معاویه • عبدالله بن زبیر • معاویة بن یزید • مروان بن حکم • عبدالملک بن مروان • ولید بن عبدالملک

احادیث مشهور: صحیفه سجادیه • رسالة الحقوق • دعای ابوحمزه • خطبه در شام

چهل حدیث سجادی

۱. خوش‌بختی

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:إنَّ مِن سَعادَةِ المَرءِ أن يَكونَ مَتجَرُهُ في بَلَدِهِ، ويَكونَ خُلَطاؤُهُ صالِحينَ، ويَكونَ لَهُ وُلدٌ يَستَعينُ بِهِم.

از خوش‌بختى مرد، اين است كه محلّ كسب و كارش در شهر خودش باشد و همنشينانش صالح باشند و فرزندانى داشته باشد كه كمكْ‌كار او باشند.

الكافي : ج ۵ ص ۲۵۷ ح ۱ و ۳

۲. عوامل بازدارنده یاد خدا

امام زين العابدين عليه‌‌السلام :ـ فِي الزُّهدِ ـ: وَاعلَم ـ وَيحَكَ ! ـ يَابنَ آدَمَ، أنَّ قَسوَةَ البِطنَةِ، وكِظَّةَ المِلأَةِ، وسُكرَ الشِّبَعِ، وغِرَّةَ المُلكِ، مِمّا يُثَبِّطُ ويُبطِئُ عَنِ العَمَلِ، ويُنسِي الذِّكرَ، ويُلهي عَنِ اقتِرابِ الأَجَلِ، حَتّى كَأَنَّ المُبتَلى بِحُبِّ الدُّنيا بِهِ خَبَلٌ مِن سُكرِ الشَّرابِ.

امام زين العابدين علیه السلام ـ در باره زهد ـ: واى بر تو اى آدميزاد! بدان كه پُرى شكم و سنگينى معده و مستىِ سيرى و غرور قدرت، از عواملى است كه از عمل، باز مى‌دارد و كُند مى‌گردانَد و ياد [خدا] را به فراموشى مى‌سپارد و از نزديك بودن اجل غافل مى‌كند، تا جايى كه گرفتارِ دوستى دنيا، گويى از مستىِ مى، ديوانه است.

تحف العقول : ص ۲۷۳ ، بحار الأنوار : ج ۷۸ ص ۱۲۹ ح ۱ .

۳. استواری بر ولايت، در روزگار غيبت

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:مَن ثَبَتَ عَلى مُوالاتِنا في غَيبَةِ قائِمِنا، أعطاهُ اللّهُ عز و جل أجرَ ألفِ شَهيدٍ مِن شُهَداءِ بَدرٍ واُحُدٍ.

هر كه در روزگار غيبت قائم ما، بر ولايت ما استوار بماند، خداوند، پاداش هزار شهيد مانند شهيدان بدر و اُحُد را به وى عطا مى‌فرمايد.

كمال الدين : ص ۳۲۳ ح ۷

۴. دعای طلب عافیت

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:ـ في دُعائِهِ لِلعافِيَةِ ـ: وأَعِذني وذُرِّيَّتي مِنَ الشَّيطانِ الرَّجيمِ، ومِن شَرِّ السّامَّةِ وَالهامَّةِ وَاللاّمَّةِ وَالعامَّةِ، ومِن شَرِّ كُلِّ شَيطانٍ مَريدٍ، ومِن شَرِّ كُلِّ سُلطانٍ عَنيدٍ، ومِن شَرِّ كُلِّ مُترَفٍ حَفيدٍ .

ـ از دعاى ايشان در طلب عافيت ـ: مرا و فرزندان مرا از شيطان رانده شده و از گزند هر جانور زَهردار كُشنده و غير كُشنده و از چشم بد و از گزند همه چيز و همه كس و از گزند هر شيطان سركش و از گزند هر پادشاه ستمگر و از گزند هر مرفّهِ داراى خَدَم و حَشَم، دور بدار. صحيفه سجاديه : ص ۹۸ دعاء ۲۳ .

۵. درخواست مال و دارایی با شرایط

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:اللّهُمَّ ارزقُني مِن فَضلِكَ مالاً طَيِّبا كَثيرا فاضِلاً لا يُطغيني، وتِجارَةً نامِيَةً مُبارَكَةً لا تُلهيني.

بار خدايا ! از فضل خود، مرا دارايىِ پاك فراوان و سرشار كه به سركشى‌‌ام وا ندارد و داد و ستدى بالنده و بركت‌‌خيز كه غافلم نگردانَد، روزى كن.

بحارالأنوار : ج ۹۴ ص ۱۳۳ ح ۱۹ .

۶. صفات دنیا ..

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:ـ لِأَصحابِهِ ـ: مَعاشِرَ أصحابي ! اُوصيكُم بِالآخِرَةِ ولَستُ اُوصيكُم بِالدُّنيا، فَإِنَّكُم بِها مُستَوصَونَ وعَلَيها حَريصونَ وبِها مُستَمسِكونَ. مَعاشِرَ أصحابي ! إنَّ الدُّنيا دارُ مَمَرٍّ وَالآخِرَةَ دارُ مَقَرٍّ، فَخُذوا مِن مَمَرِّكُم لِمَقَرِّكُم، ولا تَهتِكوا أستارَكُم عِندَ مَن لا يَخفى عَلَيهِ أسرارُكُم، وأَخرِجوا مِنَ الدُّنيا قُلوبَكُم قَبلَ أن تَخرُجَ مِنها أبدانُكُم، أما رَأَيتُم وسَمِعتُم مَا استُدرِجَ بِهِ مَن كانَ قَبلَكُم مِنَ الاُمَمِ السّالِفَةِ وَالقُرونِ الماضِيَةِ ؟ ألَم تَرَوا كَيفَ فُضِحَ مَستورُهُم، واُمطِرَ مَواطِرُ الهَوانِ عَلَيهِم بِتَبديلِ سُرورِهِم بَعدَ خَفضِ عَيشِهِم ولِينِ رَفاهِيَتِهِم، صاروا حَصائِدَ النِّقَمِ ومَدارِجَ المَثُلاتِ ؟

امام زين العابدين علیه السلام ـ به يارانش ـ: اى ياران من! شما را به آخرت، سفارش مى‌كنم و به دنيا، سفارشتان نمى‌كنم ؛ زيرا خود بِدان سفارش شده‌ايد و بِدان آزمنديد و به آن، چسبيده‌ايد.

اى ياران من! دنيا، سراى گذر است و آخرت، سراى ماندن. پس، از گذرگاه خود براى اقامتگاه خود، توشه بر گيريد و پرده‌هاى خود را در پيشگاه كسى كه رازهايتان بر او پوشيده نمى‌ماند، مَدَريد و دل‌هاى خود را از دنيا بيرون كنيد، پيش از آن كه كالبدهايتان از آن بيرون رود. آيا نديده‌ايد و نشنيده‌ايد كه بر سرِ امّت‌ها و نسل‌هاى پيش از شما چه آمد؟ آيا نديديد كه چگونه رسوا شدند و باران‌هاىِ خوارى بر آنان بارانده شد و آن همه شادى [و سرخوشى] كه از زندگى آسوده و پُر ناز و نعمت داشتند، تغيير كرد و با داس‌هاى انتقام [و عذاب الهى] درو شدند و پايمال كيفرها گشتند ؟

الأمالي للصدوق : ص ۲۸۹ ح ۳۲۱

۷. به سوی توبه

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِهِ، وصَيِّرنا إلى مَحبوبِكَ مِنَ التَّوبَةِ، وأَزِلنا عَن مَكروهِكَ مِنَ الإِصرارِ.

بار خدايا ! بر محمّد و خاندانش، درود فرست و ما را به سوى توبه ـ كه محبوب توست ـ، روان بگردان و از پايدارى بر گناه ـ كه منفور توست ـ، بر كنارمان دار.

دانشنامه قرآن و حدیث ج ۱۷ ، ص ۴۶۲

۸. بازگشت به خدا

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:ـ مِن دُعائِهِ في ذِكرِ التَّوبَةِ وطَلَبِها ـ: اللّهُمَّ إن يَكُنِ النَّدَمُ تَوبَةً إلَيكَ فَأَنَا أندَمُ النّادِمينَ، وإن يَكُنِ التَّركُ لِمَعصِيَتِكَ إنابَةً فَأَنَا أوَّلُ المُنيبينَ، وإن يَكُنِ الاِستِغفارُ حِطَّةً لِلذُّنوبِ فَإِنّي لَكَ مِنَ المُستَغفِرينَ.

ـ از دعاى ايشان در بيان توبه و توبه‌خواهى ـ: بار خدايا! اگر پشيمانى، توبه‌اى به درگاه توست، من پشيمان‌ترينِ پشيمانانم و اگر ترك معصيت تو، بازگشتى به سوى توست، من نخستين بازگشت‌كنندگانم و اگر آمرزش‌خواهى، گناهان را مى‌ريزد، من از تو آمرزش مى‌خواهم.

صحيفه سجاديه : ص ۱۲۸ دعاء ۳۱ .

۹. خضوع و تسلیم در برابر خداوند

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:ـ في دُعاءِ يَومِ عَرَفَةَ : فَها أنَا ذا، عَبدُكَ المُقِرُّ بِذَنبي، الخاضِعُ لَكَ بِذُلّي، المُستَكينُ لَكَ بِجُرمي، مُقِرٌّ لَكَ بِجِنايَتي، مُتَضَرِّعٌ إلَيكَ، راجٍ لَكَ في مَوقِفي هذا، تائِبٌ إلَيكَ مِن ذُنوبي ومِنِ اقتِرافي، ومُستَغفِرٌ لَكَ مِن ظُلمي لِنَفسي.

امام زين العابدين علیه السلام ـ در دعاى روز عرفه ـ: اينك منم، بنده تو كه به گناهم معترفم. ذليلانه در برابرت خضوع مى‌كنم. مجرمم و در پيشگاهت سرِ تسليم فرود مى‌آورم و در برابرت به بزهكارى خويش، اقرار مى‌نمايم و به درگاه تو، زارى و التماس مى‌كنم و در اين موقعيّت به تو اميدوارم. از گناهانم و بزهكارى‌ام، به درگاهت توبه مى‌كنم و از ستمى كه به خود كرده‌ام، از تو آمرزش مى‌طلبم.

مصباح المتهجّد : ص ۶۹۳ ح ۷۷۱

۱۰. توبه، احسانِ بزرگ و لطفِ عظيم

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:الحَمدُ للّهِ الَّذي دَلَّنا عَلَى التَّوبَةِ الَّتي لَم نُفِدها إلاّ مِن فَضلِهِ، فَلَو لَم نَعتَدِد مِن فَضلِهِ إلاّ بِها، لَقَد حَسُنَ بَلاوهُ عِندَنا، وجَلَّ إحسانُهُ إلَينا، وجَسُمَ فَضلُهُ عَلَينا، فَما هكَذا كانَت سُنَّتُهُ فِي التَّوبَةِ لِمَن كانَ قَبلَنا، لَقَد وَضَعَ عَنّا ما لا طاقَةَ لَنا بِهِ، ولَم يُكَلِّفنا إلاّ وُسعا، ولَم يُجَشِّمنا إلاّ يُسرا، ولَم يَدَع لِأَحَدٍ مِنّا حُجَّةً ولا عُذرا، فَالهالِكُ مِنّا مَن هَلَكَ عَلَيهِ، وَالسَّعيدُ مِنّا مَن رَغِبَ إلَيهِ.

ستايش، خدايى را كه راه توبه را به ما نماياند و تنها به لطف و فضل او، از آن بهره مند شديم؛ و اگر از الطاف او، تنها از همين يك لطف برخوردار شده بوديم، باز هم در حقّ ما نيكىِ بسيار و احسانِ بزرگ و لطفِ عظيم كرده بود؛ چرا كه روش او در پذيرفتن توبه از امّت‌هاى پيشين، چنين نبود. او آنچه ما توانش را نداشتيم، از عهده ما برداشت و جز به اندازه قدرتمان، به ما تكليف نكرد و جز كارهاى آسان، وظيفه‌اى بر دوش ما ننهاد و براى هيچ يك از ما، جاى عذر و بهانه‌اى باقى نگذاشت. پس هلاك شونده از ما، كسى است كه او را نافرمانى نمايد و خوش‌بخت از ما، كسى است كه به او رو كند.

صحيفه سجاديه : ص ۲۲ دعاء ۱ .

۱۱. گرسنگی همسایگان و غضب خداوند

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:مَن باتَ شَبعاناً وبِحَضرَتِهِ مُوِمنٌ جائِعٌ طاوٍ قالَ اللّهُ عز و جل: مَلائِكَتي، اُشهِدُكُم عَلى هذَا العَبدِ أنَّني أمَرتُهُ فَعَصاني وأَطاعَ غَيري، وَكَلتُهُ إلى عَمَلِهِ، وعِزَّتي وجَلالي لا غَفَرتُ لَهُ أبداً.

كسى كه شب (با شكم) سير بخوابد و در كنارش مؤمنى گرسنه و بى غذا باشد، خداوند عزّ و جلّ فرمايد: اى فرشتگان من! شما گواه باشيد كه من اين بنده را فرمان دادم و او نافرمانى من كرد و از غير من فرمان برد، من او را به كارش وا گذار كردم، به عزّت و جلالم سوگند كه هرگز او را نمى‌بخشم.

ثواب الأعمال : ص ۲۹۸ ح ۱

۱۲. دعای جامع

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِهِ، وقِني مِنَ المَعاصي، وَاستَعمِلني بِالطّاعَةِ، وَارزُقني حُسنَ الإِنابَةِ، وطَهِّرني بِالتَّوبَةِ، وأَيِّدني بِالعِصمَةِ، وَاستَصلِحني بِالعافِيَةِ، وأَذِقني حَلاوَةَ المَغفِرَةِ، وَاجعَلني طَليقَ عَفوِكَ وعَتيقَ رَحمَتِكَ، وَاكتُب لي أمانا مِن سَخَطِكَ، وبَشِّرني بِذلِكَ فِي العاجِلِ دونَ الآجِلِ.

بار خدايا! بر محمّد و خاندان او درود فرست و مرا از گناهان، نگه‌دار و در طاعتت به كار گمار و بازگشتِ درست [به راه تو و به سوى خودت] را روزى‌ام فرما و با توبه، پاكم گردان و مرا در برابر گناه، مصونيت بخش و عافيت، عطايم كن و شيرينى آمرزش را به من بچشان. مرا آزاد شده عفو و رهين رحمتت قرار ده و از خشمت، امان‌نامه‌ام ده و بشارت آن را در همين دنيا و پيش از فرا رسيدن آخرت، به من ده.

صحيفه سجاديه : ص ۷۱ دعاء ۱۶

۱۳. گنهكار توبه‌‌كننده

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:إنَّ اللّهَ يُحِبُّ المُؤمِنَ المُذنِبَ التَّوّابَ.

خداوند، مؤمنِ گنهكار توبه‌‌كننده را دوست دارد.

الطبقات الكبرى : ج ۵ ص ۲۱۹

۱۴. مناجات صغرى

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:ـ مِن مُناجاةٍ لَهُ تُعرَفُ بِالصُّغرى ـ: اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ، وَاجعَلنا مِنَ الَّذينَ غَرَسوا أشجارَ الخَطايا نُصبَ رَوامِقِ القُلوبِ، وسَقَوها مِن ماءِ التَّوبَةِ حَتّى أثمَرَت لَهُم ثَمَرَ النَّدامَةِ، فَأَطلَعَتهُم عَلى سُتورِ خَفِيّاتِ العُلى، وآمَنَتهُمُ المَخاوِفَ وَالأَحزانَ وَالغُمومَ وَالأَشجانَ، ونَظَروا في مِرآةِ الفِكرِ، فَأَبصَروا جَسيمَ الفِطنَةِ، ولَبِسوا ثَوبَ الخِدمَةِ.

ـ در مناجاتش معروف به مناجات صغرى (كوچك‌تر) ـ: بار خدايا ! بر محمّد و خاندانش، درود فرست و ما را از كسانى قرار ده كه درختان گناهان را در برابر ديدگان دل خود نشاندند و با آب توبه، آبيارى‌شان كردند، تا آن كه ميوه پشيمانى برايشان به بار آورْد. در نتيجه، ايشان را از نهان‌هاى عالم بالا، آگاه ساختى و از ترس‌ها و اندوه‌ها و غصه‌ها و غم‌ها ايمنشان گردانيدى تا در آيينه فكر نگريستند. پس به هوشيارى بزرگى دست يافتند و جامه خدمت‌گزارى به تن كردند.

بحار الأنوار : ج ۹۴ ص ۱۲۷ ح ۱۹ .

۱۵. توبه از هر آنچه بوده ام

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:اللّهُمَّ وإنّي أتوبُ إلَيكَ مِن كُلِّ ما خالَفَ إرادَتَكَ، أو زالَ عَن مَحَبَّتِكَ ؛ مِن خَطَراتِ قَلبي، ولَحَظاتِ عَيني، وحِكاياتِ لِساني، تَوبَةً تَسلَمُ بِها كُلُّ جارِحَةٍ عَلى حِيالِها مِن تَبِعاتِكَ، وتَأمَنُ مِمّا يَخافُ المُعتَدونَ مِن أليمِ سَطَواتِكَ.

بار خدايا! من از هر آنچه بر دلم گذشته يا چشمم بر آن افتاده يا بر زبانم رفته است و برخلاف خواست تو بوده يا دوستش نداشته‌اى، به درگاه تو توبه مى‌كنم، چنان توبه‌اى كه به سبب آن، يكايك اعضايم از عقوبت‌هاى تو به سلامت مانند و از ضربات دردناك تو كه تجاوزگران از آن بيمناك‌اند، در امان باشند.

صحيفه سجاديه : ص ۱۲۶ دعاء ۳۱ .

۱۶. استواری در طاعت

امام زين العابدين عليه‌‌السلام ::اللّهُمَّ وثَبِّت في طاعَتِكَ نِيَّتي، وأَحكِم في عِبادَتِكَ بَصيرَتي، ووَفِّقني مِنَ الأَعمالِ لِما تَغسِلُ بِهِ دَنَسَ الخَطايا عَنّي، وتَوَفَّني عَلى مِلَّتِكَ ومِلَّةِ نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ عَلَيهِ السَّلامُ إذا تَوَفَّيتَني.

بار خدايا! نيّت مرا در طاعتت، استوار دار و بينشم را در عبادتت، محكم گردان و به اعمالى موفّقم بدار كه با آنها، آلودگى خطاها را از من بشويى و هر گاه خواستى، جانم را بستانى، مرا بر آيين خودت و آيين پيامبرت محمّد صلى‌‌الله‌‌عليه‌‌و‌‌آله بميران.

صحيفة سجاديه : ص ۱۲۳ دعاء ۳۱ .

۱۷. ببخش آنچه می دانی....

امام زين العابدين عليه‌‌السلام :اللّهُمَّ إنَّكَ أعلَمُ بِما عَمِلتُ فَاغفِر لي ما عَلِمتَ، وَاصرِفني بِقُدرَتِكَ إلى ما أحبَبتَ.

بار خدايا! تو به كارهايى كه من كرده‌ام، داناترى. پس آنچه را مى‌دانى، بر من ببخشاى و با قدرت خويش، مرا به كارهايى كه دوست مى‌دارى، باز گردان.

صحيفه سجاديه : ص ۱۲۳ دعاء ۳۱ .

۱۸. پوزش از نادانی

امام زين العابدين عليه‌‌السلام :اللّهُمَّ إنّي أعتَذِرُ إلَيكَ مِن جَهلي، وأَستَوهِبُكَ سوءَ فِعلي، فَاضمُمني إلى كَنَفِ رَحمَتِكَ تَطَوُّلاً، وَاستُرني بِسِترِ عافِيَتِكَ تَفَضُّلاً.

بار خدايا! من براى نادانى خويش از تو پوزش مى‌خواهم و براى كردار زشتم از تو بخشش مى‌طلبم. پس، به لطف خود، مرا در پناه رحمت خويش گير و به فضل خود، جامه عافيتت را بر من بپوشان.

صحيفه سجاديه : ص ۱۲۳ دعاء ۳۱ .

۱۹. بهشت بدون حسابرسى

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:إذا جَمَعَ اللّهُ عز و جل الأَوَّلينَ وَالآخِرينَ، قامَ مُنادٍ فَنادى يُسمِعُ النّاسَ فَيَقولُ: أينَ المُتَحابّونَ فِي اللّهِ ؟ فَيَقومُ عُنُقٌ مِنَ النّاسِ، فَيُقالُ لَهُم: اِذهَبوا إلَى الجَنَّةِ بِغَيرِ حِسابٍ.

قالَ: فَتَلَقّاهُمُ المَلائِكَةُ فَيَقولونَ: إلى أينَ ؟ فَيَقولونَ: إلَى الجَنَّةِ بِغَيرِ حِسابٍ، قالَ: فَيقولونَ: فَأَيُّ ضَربٍ أنتُم مِنَ النّاسِ ؟ فَيَقولونَ: نَحنُ المُتَحابّونَ فِي اللّهِ، قالَ: فَيَقولونَ: وأَيَّ شَيءٍ كانَت أعمالُكُم ؟ قالوا: كُنّا نُحِبُّ فِي اللّهِ ونُبغِضُ فِي اللّهِ، قالَ: فَيَقولونَ: نِعمَ أجرُ العامِلينَ.

آن گاه كه خداوند عز و جل، اوّلين و آخرين آفريدگان را گِرد آورَد، ندا دهنده‌اى بر مى‌خيزد و با صداى بلند كه مردم [همگى] مى‌شنوند، مى‌گويد: «كجايند كسانى كه دوستى آنان به خاطر خدا بوده است؟».

پس گروه بسيارى از مردم، بر مى‌خيزند. به ايشان گفته مى‌شود: «بدون حسابرسى به بهشت برويد».

فرشتگان، جلوِ آنان را مى‌گيرند و مى‌گويند: كجا؟! مى‌گويند: بدون محاسبه، به بهشت [مى‌رويم]. فرشتگان مى‌گويند: شما كدامين گروه از مردميد؟ مى‌گويند: ما كسانى بوديم كه دوستى ما به خاطر خدا بود.

فرشتگان مى‌گويند: اعمال شما چه بوده است؟

مى‌گويند: ما براى خدا، دوست مى‌داشتيم و براى خدا، دشمنى مى‌ورزيديم. پس فرشتگان مى‌گويند: چه خوب است مزد عمل كنندگان!

الكافي : ج ۲ ص ۱۲۶ ح ۸ ، المحاسن : ج ۱ ص ۴۱۲ ح ۹۴۰

۲۰. دعا در هر روز از ماه رمضان

امام زين العابدين عليه‌‌السلامـكانَ يَدعو بِهذَا دعاء في شَهرِ رَمَضانَ ـ: اللّهُمَّ ارزُقني فيهِ تَمامَ صِيامِهِ، وبُلوغَ الأَمَلِ في قِيامِهِ، وَاستِكمالَ ما يُرضيكَ عَنّي صَبرا وإيمانا ويَقينا وَاحتِسابا، ثُمَّ تَقَبَّل ذلِكَ مِنّي بِالأَضعافِ الكَثيرَةِ وَالأَجرِ العَظيمِ.

امام زين العابدين علیه السلام ـ در هر روز از ماه رمضان، اين دعا را مى‌خواند ـ: خداوندا! در اين ماه، روزه‌‌دارىِ كامل، عبادت در نهايت آرزو، و به كمال رساندن آنچه را خرسندت مى‌سازد، از روى شكيبايى و ايمان و يقين و خلوص، روزى‌ام كن. سپس آن را چندين برابر و با پاداش بزرگ، از ما قبول فرما!

الكافي : ج ۴ ص ۷۶ ح ۷ ، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۲ ص ۱۰۵ ح ۱۸۴۹ .

۲۱. چگونه مردن

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:أمِتنا مُهتَدينَ غَيرَ ضالّينَ، طائِعينَ غَيرَ مُستَكرِهينَ، تائِبينَ غَيرَ عاصينَ ولا مُصِرّينَ ؛ يا ضامِنَ جَزاءِ المُحسِنينَ، ومُستَصلِحَ عَمَلِ المُفسدِينَ.

ما را در حالى بميران كه ره‌‌يافته‌ايم نه گم‌راه، و با رضايت، سر در فرمان تو نهاده‌‌ايم نه با كراهت و از نافرمانى و پايدارى بر گناه، توبه كرده‌ايم. اى ضمانت كننده پاداش نيكوكاران و اى اصلاح كننده عمل تبهكاران.

صحيفه سجاديه : ص ۱۵۴ دعاء ۴۰

۲۲. رشد کار نیک

امام زين العابدين عليه‌‌السلام :يا مَن يُثمِرُ الحَسَنَةَ حَتّى يُنمِيَها، ويَتَجاوَزُ عَنِ السَّيِّئَةَ حَتّى يُعفِيَها

اى آن كه كار نيك را به ثمر مى‌رساند، چنان كه آن را رشد مى‌دهد ! اى آن كه از بدى درمى‌گذرد، چندان كه آن را محو مى‌كند !

صحيفه سجاديه : ص ۱۸۱ دعاء ۴۶ ، المزار الكبير : ص ۴۵۸

۲۳. عاقبت کم فروشی

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:إنَّ أوَّلَ مَن عَمِلَ المِكيالَ وَالميزانَ شُعَيبٌ النَّبِيُّ عليه‌‌السلام، عَمِلَهُ بِيَدِهِ فَكانوا يَكيلونَ ويُوفونَ، ثُمَّ إنَّهُم بَعدُ طَفَّفوا فِي المِكيالِ وبَخَسوا فِي الميزانِ * فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ» فَعُذِّبوا بِها * فَأَصْبَحُواْ فِى دَارِهِمْ جَثِمِينَ»

نخستين كسى كه پيمانه و ترازو به كار گرفت، شعيبِ پيامبر علیه السلام بود. او به دست خويش آن را ساخت. و مردم پيمانه مى‌نهادند، اندازه را نگاه مى‌داشتند. سپس ايشان در پيمانه كم نهادند و ترازو را كم گرفتند، «پس زلزله‌اى شديد، آنان را فرا گرفت» و به آن، عذاب گشتند «و صبحگاهان، در خانه‌‌هايشان به رو در افتادند [و مردند]» .

(۱) الأعراف : ۷۸. (۲) . قصص الأنبياء للراوندي : ص ۱۴۲ ح ۱۵۳

۲۴. بهترينِ مردمان

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:إنَّ أهلَ زَمانِ غَيبَتِهِ القائِلينَ بِإِمامَتِهِ وَالمُنتَظِرينَ لِظُهورِهِ عليه‌‌السلام، أفضَلُ مِن أهلِ كُلِّ زَمانٍ، لِأَنَّ اللّهَ تَبارَكَ وتَعالى أعطاهُم مِنَ العُقولِ وَالأَفهامِ وَالمَعرِفَةِ ما صارَت بِهِ الغَيبَةُ عِندَهُم بِمَنزِلَةِ المُشاهَدَةِ، وجَعَلَهُم في ذلِكَ الزَّمانِ بِمَنزِلَةِ المُجاهِدينَ بَينَ يَدَي رَسولِ اللّهِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله بِالسَّيفِ.

مردمان زمان غيبت كه به امامت او (مهدى) معتقد و منتظر ظهورش باشند، بهترينِ مردمان هستند ؛ زيرا خداوند به اندازه‌اى به آنان فهم و خِرد و شناخت داده كه غيبت در نزد آنها به منزله مشاهده است و مردم آن زمان را مانند كسانى كه در مقابل پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله به جهاد پرداخته باشند، قرار داده است.

كمال الدين : ص ۳۲۰ ح ۲ ، الاحتجاج : ج ۲ ص ۱۵۴ ح ۱۸۸

۲۵. در زمره مجاهدان

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:اللّهُمَّ وأَيُّما مُسلِمٍ أهَمَّهُ أمرُ الإِسلامِ، وأَحزَنَهُ تَحَزُّبُ أهلِ الشِّركِ عَلَيهِم، فَنَوى غَزوا أو هَمَّ بِجِهادٍ، فَقَعَدَ بِهِ ضَعفٌ، أو أبطَأَت بِهِ فاقَةٌ، أو أخَّرَهُ عَنهُ حادِثٌ، أو عَرَضَ لَهُ دونَ إرادَتِهِ مانِعٌ ؛ فَاكتُبِ اسمَهُ فِي العابِدينَ، وأَوجِب لَهُ ثَوابَ المُجاهِدينَ، وَاجعَلهُ في نِظامِ الشُّهَداءِ وَالصّالِحينَ.

بار خدايا! هر مسلمانى كه نگران [سرنوشت] اسلام باشد و بسيج شدگانِ بر ضد مسلمانان، او را اندوهناك سازند و نيّت جنگ يا آهنگ جهاد كند، امّا ناتوانى، او را زمينگير كرده يا فقر و نادارى، از رفتنْ بازش داشته، يا حادثه‌اى، او را از شركت در جنگ و جهاد، مانع گشته و يا پيشامدى مانع خواست او شده است، نامش را در زمره عابدان ثبت فرما و پاداش مجاهدان را برايش واجب شمار و او را در سلك شهيدان و صالحان قرار ده.

صحيفه سجاديه : ص ۱۱۵ دعاء ۲۷ .

۲۶. دعا براى مرزبانان

امام زين العابدين عليه‌‌السلام :ـمِن دُعائِهِ لِأَهلِ الثُّغورِ ـ اللّهُمَّ وأَيُّما مُسلِمٍ خَلَفَ غازِيا، أو مُرابِطا في دارِهِ، أو تَعَهَّدَ خالِفيهِ في غَيبَتِهِ، أو أعانَهُ بِطائِفَةٍ مِن مالِهِ، أو أمَدَّهُ بِعِتادٍ، أو شَحَذَهُ عَلى جِهادٍ، أو أتبَعَهُ في وَجهِهِ دَعوَةً، أو رَعى لَهُ مِنوَرائِهِحُرمَةً، فَأَجرِ لَهُ مِثلَ أجرِهِ وَزنا بِوَزنٍ، ومِثلاً بِمِثلٍ، وعَوِّضهُ مِن فِعلِهِ عِوَضا حاضِرا يَتَعَجَّلُ بِهِ نَفعَ ما قَدَّمَ، وسُرورَ ما أتى بِهِ إلى أن يَنتَهِيَ بِهِ الوَقتُ إلى ما أجرَيتَ لَهُ مِن فَضلِكَ، وأَعدَدتَ لَهُ مِن كَرامَتِكَ.

ـ در دعايش براى مرزبانان ـ: بار خدايا ! هر مسلمانى كه در غياب رزمنده‌اى يا مرزبانى به امور خانه او رسيدگى كند يا از بازماندگانش مراقبت نمايد يا به آن شخص [رزمنده و مرزبان]، كمك مالى كند يا در ساز و برگ، مددش رساند يا به جهادش برانگيزد يا دعاى خيرش را بدرقه راه او كند يا در غياب او حرمتش را پاس بدارد، برايش همانند اجر آن شخص [رزمنده و مرزبان]، جارى گردان، به همان اندازه و به همان سان، و كار او را عوض ده؛ عوضى نقد كه سود آنچه را تقديم كرده و شادمانىِ عملى را كه به جا آورده است، به زودى [در همين دنيا] ببيند، تا آن كه عمرش به سر آيد و به سوى فضلى كه [در آخرت]برايش مقرّر كرده‌اى و كرامتى كه برايش آماده ساخته‌اى، ره‌سپار گردد.

صحيفه سجاديه : ص ۱۱۵ دعاء ۲۷ .

۲۷. فرجامى با آسودگیِ بی‌پایان

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:ألا إنَّ لِلّهِ‌عِباداً... صَبَروا أيّاماً قَليلَةً فَصاروا بِعُقبى راحَةٍ طَويلَةٍ، أمَّا اللَّيلَ فَصافّونَ أقدامَهُم، تَجري دُموعُهُم عَلى خُدودِهِم، وهُم يَجأَرونَ إلىٰرَبِّهم، يَسعَونَ في فَكاكِ رِقابِهِم.

هان! خداى، بندگانى دارد كه... روزهايى اندک را شکیبایی ورزیدند، و به فرجامى با آسودگیِ بی‌پایان، دست يافتند. شب‌هنگام، بر پا [به نماز] مى‌ايستند، اشكشان بر گونه‌هايشان روان مى‌شود، و به درگاه پروردگار خويش پناه مى‌بَرَند، و در رهانيدن خويش [از آتش دوزخ] مى‌كوشند.

الكافي: ج ۲ ص ۱۳۲ ح ۱۵

۲۸. شب‌‌زنده ‌دارى

امام زين العابدين عليه‌‌السلام :ـفي دُعائِهِ يَومَ عَرَفَةَ ـ: وَاعمُر لَيلي بِإيقاظِي فيهِ لِعبادَتِكَ، و تَفَرُّدِي بِالتَّهَجُّدِ لَكَ، و تَجَرُّدي بِسُكوني إلَيكَ، و إنزالِ حَوائجي بِكَ، ومُنازَلَتي إيّاكَ في فَكاكِ رَقَبَتي مِن نارِكَ، وإجارَتي مِمّا فيهِ أهلُها مِن عَذابِكَ.

ـ در دعاى روز عرفه ـ: [خدايا!] شبم را آباد ساز با بيدار كردنم براى عبادتت، و با تنها به شب‌زنده‌دارى براى تو پرداختن، و از همه دل بريدن و به تو آرام گرفتن، و آوردن حاجت‌هايم به درگاه تو، و درخواست‌هاى مكرّرم براى آزاد كردن خود از آتش تو، و پناه بردن به تو از عذابى كه دوزخيان در آن به سر می‌برند.

صحيفه السجاديه: دعاء ۴۷ ، المصباح للکفعمي: ص ۸۹۹

۲۹. اندازه غم و انديشه

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:... و لا تَشغَلني بِالاِهتِمامِ عَن تَعاهُدِ فُروضِكَ، وَاستِعمالِ سُنَّتِكَ .

مرا چنان غمناك و انديشناك مگردان كه بر فريضه‌هايت مواظبت نكنم و سنّت‌هايت را به كار نبندم .

صحيفه سجاديه : ص ۴۴ دعاء ۷ ، المصباح للكفعمي : ص ۳۱۵

۳۰. شش ویژگی برتر ائمه :

امام زين العابدين عليه‌‌السلامـ مِن خُطبَةٍ لَهُ في مَجلِسِ يَزيدَ ـ : أيُّهَا النّاسُ ! اُعطينا سِتّا، وفُضِّلنا بِسَبعٍ : اُعطينَا العِلمَ، وَالحِلمَ، وَالسَّماحَةَ، وَالفَصاحَةَ، وَالشَّجاعَةَ، وَالمَحَبَّةَ في قُلوبِ المُؤمِنينَ . وفُضِّلنا بِأَنَّ مِنَّا النَّبِيَّ المُختارَ مُحَمَّدا صلى اللّه عليه و آله، ومِنَّا الصِّدّيقُ، ومِنَّا الطَيّارُ، ومِنّا أسَدُ اللّهِ وأَسَدُ الرَّسولِ، ومِنّا سَيِّدَةُ نِساءِ العالَمينَ فاطِمَةُ البَتولُ، ومِنّا سِبطا هذِهِ الاُمَّةِ وسَيِّدا شَبابِ أهلِ الجَنَّةِ .

ـ در سخنرانى ايشان در مجلس يزيد ـ : اى مردم ! به ما شش چيز داده شده است و به هفت چيز، برترى داده شده‌ايم : به ما علم، بردبارى، بخشندگى، شيواگويى، شجاعت و محبّت در دل‌هاى مؤمنان داده شده است و هفت برترىِ ما اينهاست : پيامبر برگزيده، محمّد، از ماست، صدّيق[۴]وارث راستين پيامبر صلى اللّه‌ عليه و آله) از ماست، جعفر طيّار از ماست، شير خدا و شير پيامبر او (حمزه) از ماست، سَرور زنان جهان، فاطمه از دنيا بريده از ماست، و دو سبط اين امّت و دو سَرور جوانان بهشت از ما هستند .

مقتل الحسين للخوارزميّ : ج ۲ ص ۶۹

۳۱. راهنمایی حکیم

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:هَلَكَ مَن لَيسَ لَهُ حَكيمٌ يُرشِدُهُ.

آن كه حكيمى براى رهنمايى نيافت، هلاك گشت .

بحارالأنوار : ج ۷۸ ص ۱۵۹ ح ۱۰

۳۲. بنده، چهار چشم دارد

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:ألا إنَّ لِلعَبدِ أربَعَ أعيُنٍ : عَينانِ يُبصِرُ بِهِما أمرَ دينِهِ ودُنياهُ، وعَينانِ يُبصِرُ بِهِما أمرَ آخِرَتِهِ، فَإِذا أرادَ اللَّهُ بِعَبدٍ خَيراً فَتَحَ لَهُ العَينَينِ اللَّتَينِ في قَلبِهِ، فَأَبصَرَ بِهِمَا الغَيبَ في أمرِ آخِرَتِهِ، وإذا أرادَ بِهِ غَيرَ ذلِكَ تَرَكَ القَلبَ بِما فيهِ.

آگاه باشيد كه بنده، چهار چشم دارد : دو چشم كه امر دين و دنيايش را با آنها مى‌بيند و دو چشم كه كار آخرتش را با آنها مى‌نگرد . پس هنگامى كه خدا خير بنده‌اى را مى‌خواهد، دو چشم دلش را مى‌گشايد، تا با آنها امور نهان آخرت را بنگرد و اگر جز اين بخواهد، دل را به همان حال خود، وا مى‌گذارد .

الخصال : ص ۲۴۰ ح ۹۰

۳۳. ظرف فهم

امام زين العابدين عليه‌السلام :العَمَلُ وِعاءُ الفَهمِ.

عمل، ظرف فهم است .

أعلام الدين : ص ۹۶ .

۳۴. تنها راه فهم و رسیدن به دین خدا

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:إنَّ دينَ اللَّهِ عزّ و جلّ لا يُصابُ بِالعُقولِ النّاقِصَةِ وَالآراءِ الباطِلَةِ وَالمقاييسِ الفاسِدَةِ، ولا يُصابُ إلّا بِالتّسليمِ، فَمَن سَلَّمَ لَنا سَلِمَ، ومَنِ اقتَدى‌بِنا هُدِيَ، ومَن كانَ يَعمَلُ بِالقِياسِ وَالرَّأيِ هَلَكَ، ومَن وَجَدَ في نَفسِهِ شَيئاً مِمّا نَقولُهُ أو نَقضي بِهِ حَرَجاً كَفَرَ بِالَّذي أنزَلَ السَّبعَ المَثانِيَ وَالقُرآنَ العَظيمَ، وهُوَ لا يَعلَمُ.

بى‌گمان، دين خداى عزّ و جلّ با خردهاى ناقص و انديشه‌هاى باطل و تشبيه‌هاى نادرست، به دست نمى‌آيد و تنها با تسليم مى‌توان بدان رسيد . پس هر كس در برابر ما تسليم باشد، سالم مى‌مانَد و هر كس به ما اقتدا كند، هدايت مى‌شود و هر كس به تشبيه و انديشه [ى خود] عمل كند، هلاك مى‌گردد و هر كس آنچه را ما مى‌گوييم و يا به آن حكم مى‌كنيم، نمى‌تواند بپذيرد و در خود، انكارى نسبت به آن مى‌يابد، نادانسته، به كسى كفر ورزيده است كه هفت سوره مثانى و قرآن بزرگ را نازل كرده است .

كمال الدّين : ص ۳۲۴ ح ۹ عن ثابت الثمالي، بحارالأنوار : ج ۲ ص ۳۰۳ ح ۴۱ .

۳۵. راه بیداری و هدایت

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:إنَّ الاُمورَ الوارِدَةَ عَلَيكُم في كُلِّ يَومٍ ولَيلَةٍ - مِن مُظلِماتِ الفِتَنِ وحَوادِثِ البِدَعِ وسُنَنِ الجَورِ وبَوائِقِ الزَّمانِ وهَيبَةِ السُّلطانِ ووَسوَسَةِ الشَّيطانِ - لَتُثَبِّطُ القُلوبَ عَن تَنَبُّهِها وتُذهِلُها عَن مَوجودِ الهُدى‌ومَعرِفَةِ أهلِ الحَقِّ إلّا قَليلًا مِمَّن عَصَمَ اللَّهُ، فَلَيسَ يَعرِفُ تَصَرُّفَ أيّامِها وتَقَلُّبَ حالاتِها وعاقِبَةَ ضَرَرِ فِتنَتِها إلّا مَن عَصَمَ اللَّهُ ونَهَجَ سَبيلَ الرُّشدِ وسَلَكَ طَريقَ القَصدِ، ثُمَّ استَعانَ عَلى‌ذلِكَ بِالزُّهدِ فَكَرَّرَ الفِكرَ وَاتَّعَظَ بِالصَّبرِ.

امور وارد بر شما در هر شبانه روز، از فتنه‌هاى تاريك و پيش‌آمدهاى بدعت‌آميز و سنّت‌هاى ستمكارانه و بلاهاى روزگار، تا مهابت پادشاه و وسوسه شيطان، مايه تأخير بيدارى دل‌ها و فراموشى هدايت موجود و شناخت حق‌مداران مى‌شود؛ جز گروهى اندك كه خدا نگاهشان مى‌دارد . پس كسى تحوّلات روزگار و دگرگونى حالات و فرجام زيان فتنه‌ها را نمى‌شناسد، مگر آن كه خداوند، او را حفظ كند و راه راست بپيمايد و ميانه‌روى كند و سپس بر همه اينها از زهد يارى گيرد و پيوسته بينديشد و از شكيبايى پند پذيرد .

الكافي : ج ۸ ص ۱۵ ح ۲

۳۶. ارزش علم آموزی

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:لَو يَعلَمُ النّاسُ ما في طَلَبِ العِلمِ لَطَلَبوهُ ولَو بِسَفكِ المُهَجِ‌وخَوضِ اللُّجَجِ‌، إنَّ اللَّهَ تَبارَكَ وتَعالى‌أوحى‌إلى‌دانِيالَ : إنَّ أمقَتَ عَبيدي إلَيَّ الجاهِلُ المُستَخِفُّ بِحَقِّ أهلِ العِلمِ، التّارِكُ لِلاِقتِداءِ بِهِم . وإنَّ أحَبَّ عَبيدي إلَيَّ التَّقِيُّ الطّالِبُ لِلثَّوابِ‌الجَزيلِ، اللّازِمُ لِلعُلَماءِ، التّابِعُ لِلحُلَماءِ، القابِلُ عَنِ الحُكَماءِ.

اگر مردم مى‌دانستند كه در جستجوى دانش چه چيزى [ نهفته ]است، بى‌گمان، در پى آن مى‌رفتند؛ حتّى اگر خون مى‌دادند و در اعماق دريا فرو مى‌رفتند . خداى - تبارك و تعالى - به دانيال وحى كرد : «منفورترينِ بندگانم نزد من، نادانى است كه حق اهل علم را سبك بشمارد و پيروى از ايشان را رها كند و محبوب‌ترينِ بندگانم نزد من، پرهيزگارى است كه جوياى پاداش فراوان، همراه دانايان، پيرو بردباران و پذيرشگر حكيمان است» .

الكافي : ج ۱ ص ۳۵ ح ۵

۳۷. حقّ دانش

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:حَقُّ العِلمِ أن تُفَرِّغَ لَهُ قَلبَكَ، وتُحَضِّرَ ذِهنَكَ، وتُذَكِّرَ لَهُ سَمعَكَ، وتَشتَحِذَ لَهُ فِطنَتَكَ ؛ بِسَترِ اللَّذّاتِ ورَفضِ الشَّهَواتِ.

حقّ دانش آن است كه با پوشاندن لذّت‌ها و راندن شهوت‌ها دلت را براى آن، فارغ سازى و ذهنت را آماده و گوشت را ياددارنده و هوشت را تيز كنى .

حقاق الحقّ : ج ۱۲ ص ۱۱۷

۳۸. پرسيدن درباره نادانسته‌ها

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:لا تَزهَد في مُراجَعَةِ الجَهلِ، وإن كُنتَ قَد شُهِرتَ بِتَركِهِ.

از پرسيدن درباره نادانسته‌ها كوتاهى مكن؛ هرچند به دانش نامور شده باشى .

نزهة الناظر : ص ۹۲ ح ۱۷

۳۹. مرواريد گران‌بها در ميان زباله‌دانى

امام زين العابدين عليه‌‌السلام:لا تُحَقِّرِ اللُّؤلُؤَةَ النَّفيسَةَ أن تَجتَلِبَها مِنَ الكِبَا الخَسيسَةِ، فَإِنَّ أبي حَدَّثَني قالَ : سَمِعتُ أميرَالمُؤمِنينَ عليه السلام يَقولُ : إنَّ الكَلِمَةَ مِنَ الحِكمَةِ تَتَلَجلَجُ في صَدرِ المُنافِقِ نُزوعاً إلى‌مَظانِّها حَتّى‌يَلفِظَ بِها فَيَسمَعَهَا المُؤمِنُ فَيَكونَ أحَقَّ بِها وأهلَها فَيَلقَفَها.

از اين كه مرواريد گران‌بها را از ميان زباله‌دانى پست برگيرى، دريغ مكن كه پدرم برايم روايت كرد و فرمود : «از اميرمؤمنان عليه السلام شنيدم كه مى‌فرمود : "سخن حكيمانه، در پى جايگاه اصلى‌اش آن قدر در سينه منافق بالا و پايين مى‌رود، تا آن را بر زبان بياورد و مؤمن بشنود ؛ چرا كه وى شايسته آن و بدان سزاوارتر است. پس آن را مى‌رُبايد"» .

الأمالي للطوسي : ص ۶۲۵ ح ۱۲۹۱

۴۰. در پيشگاه خداى عزّ وجلّ

امام زين العابدين عليه السلام :المُصلّي ما دامَ في صَلاتِهِ، فَهُوَ واقِفٌ بَينَ يَدَيِ اللَّهِ عزّ وجلّ .

نمازگزار تا آن گاه كه در نماز است، در پيشگاه خداى عزّ وجلّ ايستاده است.

كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۱ ص ۱۹۹ ح ۶۰۳

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث باقری

https://eitaa.com/joinchat/1420035197C5347afee1b

خلاصه زندگی امام باقر [ع]

نام: محمد

لقب: باقرالعلوم • صادقین

نسب: بنی‌هاشم • قریش

کنیه: ابوجعفر

زادروز: ۱ رجب سال ۵۷ قمری/۱۰ مه ۶۷۷م

زادگاه: مدینه

شهادت: ۷ ذی‌الحجه ۱۱۴ق/۲۸ ژانویه ۷۳۳م

قاتل: به دستور هشام بن عبدالملک

محل دفن: قبرستان بقیع

طول عمر: ۵۷ سال

والدین: امام سجاد • فاطمه دختر امام حسن(ع)

همسران: اُمّ فَروة • ام حکیم

فرزندان: جعفر، عبدالله، ابراهیم، عبیدالله، علی، زینب، ام سلمه

پس از: امام سجاد

مدت امامت: ۱۹ سال (۹۵ تا ۱۱۴ق)

نقش: مبارزه با اسرائیلیات • تربیت شاگرد در علوم مختلف

حوادث: نهضت علمی مسلمانان • مناظره با اسقف مسیحیان • مناظره با حسن بصری • مناظره با هشام بن عبدالملک...

مخالفان: هشام بن عبدالملک

یاران برجسته: زرارة • معروف بن خربوذ • برید بن معاویه • فضیل بن یسار • محمد بن مسلم • ابوبصیر

حاکمان هم‌عصر: ولید بن عبدالملک • سلیمان بن عبدالملک • عمر بن عبدالعزیز • یزید بن عبدالملک • هشام بن عبدالملک

احادیث مشهور: دعای سمات • دعای سحر • زیارت عاشورا • احادیث بنی الاسلام

آثار مرتبط: مسند الامام الباقر(ع) • حیاة الامام محمد الباقر(ع)؛ دراسة و تحلیل

چهل حدیث باقری

۱.اولین سخن امام مهدی(ع) پس از ظهور

الإمام الباقر(ع ) - فی بَیانِ كَلامِ الإِمامِ(ع) بَعدَ ظُهورِهِ - : أوَّلُ ما ینطِقُ بِهِ هذِهِ الآیةَ: «بَقِیتُ اللَّهِ خَیرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِینَ » ، ثُمَّ یقولُ:أنَا بَقِیةُ اللَّهِ فی أرضِهِ، وخَلیفَتُهُ، وحُجَّتُهُ عَلَیكُم، فَلا یسَلِّمُ عَلَیهِ مُسَلِّمٌ إلّا قالَ: السَّلامُ عَلَیكَ یا بَقِیةَ اللَّهِ فی أرضِهِ .

كمال الدین - به نقل از محمّد بن مسلم در باره سخن امام مهدى(ع) پس از ظهور -:امام باقر(ع)فرمود: «اوّلین سخنش، این آیه است: «بقیة اللَّه برایتان بهتر است، اگر باایمان باشید» . مى گوید: من بقیة اللَّه (ذخیره خدا) در زمین اویم، و جانشین او و حجّت بر شما. پس هیچ كس بر او سلام نمى دهد، جز آن كه مى گوید: سلام بر تو، اى ذخیره الهى در زمینش!».

هود : ۸۶ . كمال الدین: ص ۳۳۱ ح ۱ ۶

۲.زکات دانش

الإمام الباقر(ع ) : زَكاةُ العِلمِ أن تُعَلِّمَهُ عِبادَ اللّهِ .

امام باقر(ع ): زكات دانش آموختن آن به بندگان خداست .

الكافی : ۱ / ۴۱ / ۳

۳.هدایت به دست دانشمندان

الإمام الباقر(ع ) : العالِمُ كَمَن مَعَهُ شَمعَةٌ تُضیءُ لِلنّاسِ، فَكُلُّ مَن أبصَرَ بِشَمعَتِهِ دَعا لَهُ بِخَیرٍ .

امام باقر(ع ): دانشمند مانند كسى است كه شمعى به همراه دارد كه به مردم نور مى دهد، پس هر كه در پرتو شمع او ببیند، وى را دعاى خیر گوید.

الاحتجاج : ۱ / ۱۱ / ۶

۴.سکوت مؤدب و تسبیح جاهل

الإمام الباقر(ع ): صَمتُ الأَدیبِ عِندَ اللّهِ أفضَلُ مِن تَسبیحِ الجاهِلِ .

امام باقر(ع ): سكوت ادب آموخته، نزد خدا برتر از تسبیح نادان است .

أعلام الدین : ۹۶ .

۵.اهمیت عالم

الإمام الباقر(ع ): واللّهِ لَمَوتُ عالِمٍ أحَبُّ إلى إبلیسَ مِن مَوتِ سَبعینَ عابِدًا .

امام باقر(ع ): به خدا سوگند، نزد ابلیس مرگ دانشمند از مرگ هفتاد عابد محبوبتر است .

حلیة الأولیاء : ۳ / ۱۸ ۳

۶.ویژگی عالم

الإمام الباقر(ع ) : لا یكونُ العَبدُ عالِمًا حَتّى لا یكونَ حاسِدًا لِمَن فَوقَهُ، ولا مُحَقِّرًا لِمَن دونَهُ .

بنده دانشمند نباشد، مگر آنكه بر بالاتر از خود حسد نورزد و فروتر از خود را خوار نشمرد .

تحف العقول : ۲۹ ۴

۷.سه روز در پیش روی هر انسان

الإمام الباقر(ع ) : یابنَ الأیامِ الثَّلاثِ، یومُكَ الَّذی وُلِدتَ فیهِ، و یومُكَ الَّذی تَنزِلُ فیهِ قَبرَكَ، ویومُكَ الَّذی تَخرُجُ فیهِ إِلى رَبِّكَ، فَیا لَهُ مِن یومٍ عَظیمٍ .

امام باقر(ع ): اى فرزندِ روزهاى سه گانه: آن روز كه در آن زاده شدى، آن روز كه در قبرت فرود مى آیى و آن روز كه به سوى پروردگارت بیرون مى آیى . اى واى بر او از آن روز بزرگ!

تحف العقول: ص ۲۹ ۲

۸.بدترین پدر و بدترین فرزند

الإمام الباقر(ع ) : شَرُّ الآباءِ مَن دَعاهُ البِرُّ إلَى الإِفراطِ، وشَرُّ الأَبناءِ مَن دَعاهُ التَّقصیرُ إلَى العُقوقِ .

امام باقر(ع ): بدترین پدر، كسى است كه نیكى كردن، او را به زیاده روى وا دارد و بدترین فرزند، كسى است كه كوتاهى كردن، او را به نافرمانى و آزردن [ پدر] وا دارد .

تاریخ الیعقوبی: ج ۲ ص ۳۲ ۰

۹.ناسزاگویی

الإمام الباقر(ع ) : إنَّ اللّهَ یبغِضُ الفاحِشَ المُتَفَحِّشَ .

امام باقر(ع ): خداوند شخص ناسزا گوى بد دهن را دشمن دارد.

الكافی : ۲ / ۳۲۴ / ۴ .

۱۰.شگفتی از تکبر متکبران

الإمام الباقر(ع ) : عَجَبا للمُختالِ الفَخورِ! و إنّما خُلِقَ مِن نُطفَةٍ ثمّ یعودُ جِیفَةً، و هُو فیما بینَ ذلكَ لا یدرِی ما یصنَعُ بهِ !

امام باقر(ع ): شگفتا از متكبّرِ فخر فروش! او كه از نطفه اى آفریده شده و آن گاه به مردارى تبدیل مى شود و در این میان نمى داند با او چه خواهد شد!

الكافی : ۲ / ۳۲۹ / ۴ .

۱۱.استفاده از فرصت ها

الإمام الباقر(ع ) : بادِرْ بانتِهازِ البُغیةِ عِندَ إمكانِ الفُرصَةِ، و لا إمكانَ كَالأیامِ الخالِیةِ مَع صِحَّةِ الأبدانِ .

امام باقر(ع ): چون فرصت دست دهد به سوى هدف خود بشتاب، و هیچ فرصتى مانند روزهاى فراغتِ همراه با تندرستى نیست.

تحف العقول : ۲۸۶ .

۱۲.پذیرفتن خواستگار متدین و امانت دار

الإمام الباقر(ع) ـ لَمّا سُئلَ عَنِ النِّكاحِ ـ: مَن خَطَبَ إلَیكُم فَرَضِیتُم دِینَهُ و أمانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ «إلاّ تَفعَلُوهُ تَكُنْ فِتنَةٌ فِی الأَرضِ و فَسادٌ كَبیرٌ» .

امام باقر(ع )ـ در پاسخ به سؤال از ازدواج ـ فرمود: هرگاه كسى از دختر شما خواستگارى كرد و دیندارى و امانتدارى او را پسندیدید، به او همسر دهید كه «اگر چنین نكنید فتنه و فساد بزرگى در روى زمین پدید آید».

الكافی : ۵ / ۳۴۷ / ۱ .

۱۳.نیکی و صدقه پنهانی

الإمام الباقر(ع ) : البِرُّ و صَدقَةُ السِّرِّ ینفِیانِ الفَقرَ .

امام باقر(ع ): نیكى كردن و صدقه نهانى، فقر را از بین مى برند.

بحار الأنوار : ۷۴ / ۸۱ / ۸۳ .

۱۴.رکوع کامل و وحشت قبر

الإمام الباقر(ع ) : مَن أتَمَّ رُكوعَهُ لم تَدخُلْهُ وَحشَةٌ فی قَبرِهِ .

امام باقر(ع ): هر كه ركوع نمازش را كامل انجام دهد، هیچ ترس و وحشتى در قبر به سراغش نمى آید.

ثواب الأعمال : ۵۵ / ۱ .

۱۵.کم کردن خطا

الإمام الباقر(ع ) : تَخَلَّصْ إلى إجمامِ القَلبِ بِقِلَّةِ الخَطَأِ .

امام باقر(ع ): با كم كردن خطا، به آسایش دل دست یاب.

تحف العقول : ۲۸۵ .

۱۶.قناعت

الإمام الباقر(ع ) : مَن قَنِعَ بما رَزَقَهُ اللّهُ فهُو مِن أغنَى الناسِ .

امام باقر(ع ): كسى كه به آنچه خدا روزی اش كرده قانع باشد، از توانگرترین مردمان است.

الكافی : ۲ / ۱۳۹ / ۹ .

۱۷.کبر و نقص عقل

الإمام الباقر(ع ) : ما دَخَلَ قَلبَ امرِئٍ شیءٌ مِن الكِبرِ إلاّ نَقَصَ مِن عَقلِهِ مِثلُ ما دَخَلَهُ مِن ذلكَ، قَلَّ ذلكَ أو كَثُرَ .

امام باقر(ع ): هیچ مقدارى از تكبّر به دل آدمى راه نیابد، مگر این كه به همان اندازه، كم باشد یا زیاد، از خردش كاسته شود.

بحار الأنوار : ۷۸ / ۱۸۶ / ۱۶ .

۱۸.دروغ و ویرانی ایمان

الإمام الباقر(ع ) : إنّ الكذبَ هُو خَرابُ الإیمانِ .

امام باقر(ع ): دروغ، ویران كننده ایمان است.

بحار الأنوار : ۷۲ / ۲۴۷ / ۸ .

۱۹.بر آوردن حاجت برادر دینی

الإمام الباقر(ع ) : مَن قَضیٰ لِأَخیهِ المُؤمِنِ حاجَةً كَتَبَ اللّهُ بِها عَشرَ حَسَناتٍ، ومَحا عَنهُ عَشرَ سَیئاتٍ، ورَفَعَ لَهُ بِها عَشرَ دَرَجاتٍ، وكانَ عِدلَ عَشرِ رِقابٍ وَصَومِ شَهرٍ واعتِكَافِهِ فِی المَسجِدِ الحَرامِ .

امام باقر(ع ): هر کس حاجتی را از برادر دینی اش برآورد، خداوند در برابر آن، ده حسنه برایش می نویسد و ده سیئه را از او پاک می کند و ده درجه او را بالا می برد و برابر با آزاد کردن ده بنده و یک ماه روزه و اعتکاف او در مسجد الحرام است.

المؤمن: ص ۵۰ ح ۱۲۰ ، فرهنگ‌نامه اعتکاف، صفحه: ۴۸ .

۲۰.روزه مستحبی

الإمام الباقر(ع ) : إنَّ الرَّجُلَ لَیصومُ یوماً تَطَوُّعاً یریدُ ما عِندَ اللّهِ عزّ و جلّ، فَیدخِلُهُ اللّهُ بِهِ الجَنَّةَ .

امام باقر(ع ): همانا شخص، یک روز را به خاطر ثواب الهى، روزۀ مستحبّی مى گیرد و خداوند هم او را وارد بهشت مى سازد.

الكافی: ج ۴ ص ۶۳ ح ۵ ، فرهنگ‌نامه اعتکاف، صفحه: ۸۴ .

۲۱.رضایت شوهر

الإمام الباقر(ع ) : لا شَفیعَ لِلمَرأَةِ أنجَحُ عِندَ رَبِّها مِن رِضا زَوجِها .

امام باقر(ع ): براى زن، هیچ شفیعى نزد پروردگارش نجات بخش تر از رضایت شوهرش نیست.

الخصال: ص ۵۸۸ ح ۱۲ ، حكمت نامه فاطمى، صفحه: ۷۰۴ .

۲۲.همنشینی با اغنیا

الإمام الباقر(ع ) : لا تُجالِسِ الأَغنِیاءَ؛ فَإِنَّ العَبدَ یجالِسُهُم وهُوَ یرى أنَّ للّه عَلَیهِ نِعمَةً، فَما یقومُ حَتّى یرى أن لَیسَ للّه عَلَیهِ نِعمَةٌ .

امام باقر(ع ): با توانگران منشین كه بنده، چون با ایشان بنشیند، در آغاز اعتقاد دارد كه خدا به او نعمت بخشیده است و چون برخیزد، گمان دارد كه خدا به وى نعمتى نداده است.

الأمالی للصدوق: ص ۳۲۶ ح ۳۸۱ ، دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۷ صفحه: ۴۱۶ .

۲۳.اهمیت توبه

الإمام الباقر(ع ) : إنَّ اللّهَ تَعالى أشَدُّ فَرَحاً بِتَوبَةِ عَبدِهِ مِن رَجُلٍ أضَلَّ راحِلَتَهُ وزادَهُ فی لَیلَةٍ ظَلماءَ فَوَجَدَها، فَاللّهُ أشَدُّ فَرَحاً بِتَوبَةِ عَبدِهِ مِن ذلِكَ الرَّجُلِ بِراحِلَتِهِ حینَ وَجَدَها .

امام باقر(ع ): شاد شدن خداوند از توبه بنده اش بیشتر است تا شاد شدن مردى كه در شبى تار، شتر و ره توشه خود را گم كند و سپس آن را بیابد. خداوند از توبه بنده خود شادتر مى شود تا شاد شدن آن مرد از پیدا كردن شترش.

الكافی: ج ۲ ص ۴۳۵ ح ۸ ، دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۷ صفحه: ۵۰۲ .

۲۴.پایه گذاری سنت درست

الإمام الباقر(ع ) : أیما عَبدٍ مِن عِبادِ اللّهِ سَنَّ سُنَّةَ هُدىً، كانَ لَهُ أجرٌ مِثلُ أجرِ مَن عَمِلَ بِذلِكَ مِن غَیرِ أن ینقُصَ مِن اُجورِهِم شَیءٌ .

امام باقر(ع ): هر بنده اى از بندگان خدا سنّتى درست بگذارد، اجرش به اندازه اجر كسانى است كه بدان عمل مى كنند، بى آن كه از اجر آنان، چیزى كاسته شود.

ثواب الأعمال: ص ۱۶۱ ح ۱ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۵۴۲ .

۲۵.پایه گذاری سنت بد

الإمام الباقر(ع ) : أَیما عَبدٍ مِن عِبادِ اللّهِ سَنَّ سُنَّةَ ضَلالٍ، كانَ عَلَیهِ مِثلُ وِزرِ مَن فَعَلَ ذلِكَ مِن غَیرِ أن ینقُصَ مِن أوزارِهِم شَیءٌ .

امام باقر(ع ): هر بنده اى از بندگانِ خدا، سنّتى نادرست بگذارد، گناهش به اندازه گناه كسانى است كه به آن رفتار مى كنند، بى آن كه از گناهان ایشان، چیزى كاسته گردد.

ثواب الأعمال: ص ۱۶۱ ح ۱ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۵۴۲ .

۲۶.آثار دنیایی برخی اعمال

الإمام الباقر(ع ) : ثَلاثَةٌ مَعَ ثَوابِهِنَّ فِی الآخِرَةِ: الحَجُّ ینفِی الفَقرَ، وَالصَّدَقَةُ تَدفَعُ البَلِیةَ، وَالبِرُّ یزیدُ فِی العُمُرِ .

امام باقر(ع ): سه چیز است كه علاوه بر پاداش اُخروى [در دنیا نیز آثارى دارد]: حج، فقر را مى زداید، صدقه، بلا را دفع مى كند، و نیكى كردن بر عمر مى افزاید.

الدعوات: ص ۱۲۷ ح ۳۱۴ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۲۳۲ .

۲۷.گواهی به یگانگی خداوند

الإمام الباقر(ع ) : ما مِن شَیءٍ أعظَمُ ثَوابا مِن شَهادَةِ أن لا إلهَ إلاَّ اللّهُ .

امام باقر(ع ): هیچ چیزى ثوابش بزرگ تر از گواهى دادن به یگانگى خدا نیست.

الكافی: ج ۲ ص ۵۱۶ ح ۱ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۲۳۴ .

۲۸.شکیبایی در برابر مصیبت

الإمام الباقر(ع ) : مَن صَبَرَ وَاستَرجَعَ وحَمِدَ اللّهَ عز و جل، فَقَد رَضِی بِما صَنَعَ اللّهُ ووَقَعَ أجرُهُ عَلَى اللّهِ .

امام باقر(ع ): كسى كه [در هنگام مصیبت] شكیبایى كند و «إنا للّه و إنّا إلَیه راجعُون» بر زبان آورد و خداى عز و جل را حمد و سپاس گوید، بى گمان به آنچه خدا كرده، رضایت داده است و اجرش با خداست.

الكافی: ج ۳ ص ۲۲۳ ح ۱ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۴۵۸ .

۲۹.ثواب اعمال در روز جمعه

الإمام الباقر(ع ) : إنَّ الأَعمالَ تُضاعَفُ یومَ الجُمُعَةِ؛ فَأَكثِروا فیهِ مِنَ الصَّلاةِ وَالصَّدَقَةِ .

امام باقر(ع ): در روز جمعه، اعمال، چند برابر محاسبه مى شود. پس در آن روز، بسیار نماز بخوانید و صدقه دهید.

دعائم الإسلام: ج ۱ ص ۱۸۰ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۴۱۰ .

۳۰.تلاش برای رفع نیاز برادر مسلمان

الإمام الباقر(ع ) : مَن مَشى فی حاجَةِ أخیهِ المُسلِمِ أظَلَّهُ اللّهُ بِخَمسَةٍ وسَبعینَ ألفَ مَلَكٍ، ولَم یرفَع قَدَما إلاّ كَتَبَ اللّهُ لَهُ حَسَنَةً، وحَطَّ عَنهُ بِها سَیئَةً، ویرفَعُ لَهُ بِها دَرَجَةً، فَإِذا فَرَغَ مِن حاجَتِهِ كَتَبَ اللّهُ عز و جل لَهُ بِها أجرَ حاجٍّ ومُعتَمِرٍ .

امام باقر(ع ): هر كس براى [رفع] نیاز برادر مسلمانش حركت كند، خداوند با هفتاد و پنج هزار فرشته بر او سایه مى افكند و هر قدمى كه بردارد، خداوند برایش یك كار نیك مى نویسد و یك گناه از او را مى زداید و او را یك درجه بالا مى برد و چون نیاز او را برآورده ساخت [و كارش را انجام داد و مشكل او را حل كرد]، خداوند به ازاى آن برایش اجر حج گزار و عمره گزار را مى نویسد.

الكافی: ج ۲ ص ۱۹۷ ح ۳ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۵۰۲ .

۳۱.هدایت دیگران

الإمام الباقر(ع ) : مَن عَلَّمَ بابَ هُدىً فَلَهُ مِثلُ أجرِ مَن عَمِلَ بِهِ، ولا ینقُصُ اُولئِكَ مِن اُجورِهِم شَیئا .

امام باقر(ع ): هر كس راه هدایتى را [به دیگرى] بیاموزد، به سان پاداش هر كس كه به آن عمل كند، از آنِ او خواهد بود و از پاداش عمل كنندگان، چیزى كاسته نخواهد شد.

الكافی: ج ۱ ص ۳۵ ح ۴ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۱۸ صفحه: ۵۳۴ .

۳۲.نماز شب

الإمام الباقر(ع ) : إنَّ صَلاةَ اللَّیلِ... هِی هَدِیةُ المُؤمِنِ إلى رَبِّهِ، فَأَحسِنوا هَدایاكُم إلى رَبِّكُم یحسِنِ اللّٰهُ جَوائِزَكُم؛ فَإِنَّهُ لا یواظِبُ عَلَیها إلّا مُؤمِنٌ أو صِدِّیقٌ .

امام باقر(ع ): نماز شب... هدیۀ مؤمن است به پروردگارش. پس به پروردگارتان، هدیه هاى نیكو دهید تا خداوند، جایزه هاى نیكو به شما دهد؛ چه این که بر نماز شب، مواظبت نمى كند، مگر مؤمن [کامل] یا صدّیق.

أعلام الدین: ص ۲۶۳ ، فرهنگ نامۀ تهجّد، صفحه: ۱۸۰ .

۳۳.عرضه اعمال بر پیامبر(ص)

الإمام الباقر(ع ) : إنَّ أعمالَ العِبادِ تُعرَضُ عَلى نَبِیكُم كُلَّ عَشِیةِ الخَمیسِ، فَلیستَحی أحَدُكُم أن یعرَضَ عَلى نَبِیهِ العَمَلُ القَبیحُ .

امام باقر(ع ): کارهاى بندگان، غروب هر پنج‌شنبه بر پیامبرتان عرضه مى شود. بنا بر این، هر یک از شما باید شرم کند از این که کار زشت بر پیامبرش عرضه شود.

بصائر الدرجات: ص ۴۲۶ ح ۱۴ ، فرهنگ‌نامه جمعه، صفحه: ۵۰ .

۳۴.بهترین عبادت در روز جمعه

الإمام الباقر(ع ) : ما مِن شَیءٍ یعبَدُ اللّهُ بِهِ یومَ الجُمُعَةِ أحَبُّ إلَی مِنَ الصَّلاةِ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ .

امام باقر(ع ): در روز جمعه هیچ عبادتی نزد من دوست داشتنى تر از صلوات فرستادن بر پیامبر و خاندانش نیست.

الكافی: ج ۳ ص ۴۲۹ ح ۳ ، فرهنگ‌نامه جمعه، صفحه: ۱۱۴ .

۳۵.نزدیک ترین حالت بنده به خدا

الإمام الباقر(ع ) : أقرَبُ ما یكونُ العَبدُ مِنَ اللَّهِ إذا كانَ فِی الصَّلاةِ .

امام باقر(ع ): نزدیك ترین حالت بنده به خدا، هنگامى است كه در نماز است .

دعائم الإسلام: ج ۱ ص ۱۳۴ ، شناخت‌نامه نماز، جلد ۱ صفحه: ۲۰۴ .

۳۶.توجه در نماز

الإمام الباقر(ع ) : إذا قُمتَ فِي الصَّلاةِ فَعَلَيكَ بِالإِقبالِ عَلى صَلاتِكَ، فَإِنَّما يُحسَبُ لَكَ مِنها ما أقبَلتَ عَلَيهِ .

امام باقر(ع ): هنگامى كه به نماز مى ايستى، پيوسته با توجّه باش؛ چرا كه از نماز، آنچه را به آن توجّه دارى، به حساب مى آيد.

الكافي: ج ۳ ص ۲۹۹ ح ۱ ، شناخت‌نامه نماز، جلد ۱ صفحه: ۲۷۸ .

۳۷.هنگام تشییع جنازه

الإمام الباقر(ع ) : إذا كنتَ في جَنازَةٍ فكُنْ كأنّكَ أنتَ المَحمولُ، و كأنّكَ سَألتَ ربَّكَ الرَّجعَةَ إلَى الدُّنيا لِتَعمَلَ عَمَلَ مَن عاشَ؛ فإنّ الدُّنيا عِندَ العُلَماءِ مِثلُ الظِّلِّ .

امام باقر(ع ): هرگاه جنازه اى را تشييع مى كنى، چنان باش كه انگار اين تويى كه بر دوش ها حمل مى شوى و گويى از پروردگارت مى خواهى تو را به دنيا باز گرداند، تا همچون كسى كه زنده است كار كنى؛ زيرا كه دنيا در نظر دانايان مانند سايه است.

الزهد للحسين بن سعيد: ۵۰ / ۱۳۳ ، ميزان الحكمه، جلد ۱۱ صفحه: ۱۳۹ .

۳۸.سخن گفتن به اندازه آگاهی

الإمام الباقر(ع ) : إنّي لَأكْرَهُ أن يكونَ مِقدارُ لِسانِ الرجُلِ فاضِلاً على مِقدارِ عِلمِهِ .

امام باقر(ع ): من خوش ندارم كه اندازه زبان مرد، فزونتر از اندازه دانش او باشد.

شرح نهج البلاغة: ۷ / ۹۲ ، ميزان الحكمه، جلد ۱۰ صفحه: ۱۹۵ .

۳۹.مواظبت بر سخن

الإمام الباقر(ع ) : إنّ هذا اللِّسانَ مِفتاحُ كلِّ خَيرٍ و شَرٍّ، فيَنبَغي للمؤمنِ أن يَختِمَ على لِسانِهِ كَما يَختِمُ على ذَهَبِهِ و فِضَّتِهِ .

امام باقر(ع ): راستى كه اين زبان، كليد هر خوبى و بدى است. پس، سزاوار است كه مؤمن بر زبان خود مهر زند، همان گونه كه بر [كيسه] زر و سيم خويش مهر مى زند.

تحف العقول: ۲۹۸ ، ميزان الحكمه، جلد ۱۰ صفحه: ۲۵۹ .

۴۰.بیماری

الإمام الباقر(ع ) : الجَسَدُ إذا لم يَمرَضْ أشِرَ، و لا خَيرَ في جَسَدٍ يَأشَرُ .

امام باقر(ع ): جسم اگر بيمار نشود، سرمست مى شود و در بدنى كه [به بيمارى دچار نشود و] سرمست شود، خيرى نيست.

مشكاة الأنوار: ۴۸۷ / ۱۶۲۶ ، ميزان الحكمه، جلد ۱۰ صفحه: ۴۹۷ .

وسائل الشّیعة: ج ۱۶، ص ۹۵، ح ۲۱۰۷۴.

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث صادقی

https://eitaa.com/joinchat/1420690557C2407cec50c

خلاصه زندگی امام صادق [ع]

نام: جعفر

لقب: صادق • صادقین • شیخ‌الائمه

نسب: بنی‌هاشم • قریش

کنیه: ابوعبدالله

زادروز: ۱۷ ربیع‌الاول ۸۳ق/۲۰ آوریل ۷۰۲م

زادگاه: مدینه

شهادت: ۲۵ شوال ۱۴۸ق/۱۴ دسامبر ۷۶۵م

قاتل: منصور عباسی

محل شهادت: مدینه

محل دفن: بقیع

آرامگاه: بقیع

طول عمر: ۶۵ سال

والدین: امام محمد باقر علیه ‌السلام • ام ‌فروه

همسران: حمیده • فاطمه

فرزندان: اسماعیل • عبدالله • ام‌فروه • موسی(ع) • اسحاق • محمد • عباس • علی • اسماء • فاطمه

آغاز امامت: ۷ ذی‌الحجه ۱۱۴ق/۲۸ ژانویه ۷۳۳م

پس از: امام محمد باقر

مدت امامت: ۳۴ سال (۱۱۴ تا ۱۴۸ق)

نقش: رئیس مذهب جعفری

حوادث: آتش‌زدن خانه امام صادق(ع) • ظهور فرقه خطابیه

یاران برجسته: زرارة • محمد بن مسلم • برید بن معاویه • جمیل بن دراج • عبدالله بن بکیر و...

حاکمان هم‌عصر: هشام بن عبدالملک • ولید بن یزید • سفاح • منصور دوانیقی

احادیث مشهور: حدیث جنود عقل و جهل • مقبوله عُمَر بن حَنظَله • حدیث عِنوان بَصری • دعای ندبه • دعای عهد • دعای یا علی یا عظیم • زیارت اربعین • زیارت وارث...

آثار مرتبط: الامام الصادق و المذاهب الاربعة • زندگانی امام صادق • پیشوای صادق • سریال امام الفقهاء...

چهل حدیث صادقی

1. چهار بنیان زندگى

قیلَ لِلصـادِقِ علیه السلام: عَلى ماذا بَنَیْتَ أَمْرَکَ؟ فَقالَ علیه السلام: عَلى أَرْبَعَةَ أَشْیاءَ: عَلِمْتُ أَنَّ عَمَلى لایَعْـمَلُهُ غَیرى فَاجْتَهَدْتُ وَ عَلِمْتُ أَنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ مُطَّلِعٌ عَلىَّ فَاسْتَحْیَیْتُ وَ عَلِمْتُ أَنَّ رِزقى لایَاکُلُهُ غَیرى فَا طْمَانَنْتُ وَ عَلِمْتُ أَنَّ اخِرَ أَمْرى الْمَوتُ فَاسْتَعْدَدتُ. [بحار الانوار، 78: 228 ح 100]

به امام صادق علیه السلام گفتند: کار خود را به چه اساسى استوار ساخته اى؟ فرمود: بر چهار بنیان:

[اول] دانستم که عمل مرا کسى دیگر انجام نمى دهد پس تلاش نمودم

[دوم] دانستم که خداى بر من آگاه است پس حیا کردم.

[سوم] دانستم که روزى مرا دیگرى نمى خورد پس آرام گرفتم

[چهارم] دانستم که پایان کار من مرگ است پس براى آن آماده شدم

کیفیت عمل هر کس، بر پایه بینش و باور او استوار است. کسى که به ارتباط عمل و پاداش معتقد باشد و خدا را شاهد بر کارهاى خویش بداند و به روزىِ مقدّر قانع باشد و مرگ را باور داشته باشد، از پستى ها و پلیدى ها و گناهان دورى مى کند و براى سعادت اخروى مى کوشد.

2. ستایش خداى در مصیبت‌ها

کانَ أَبُوُ عَبْدِ اللّه ِ علیه السلام یَقُولُ عِنْد اَلْمُصیبَةِ: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّـذى لَمْ یَجْعَلْ مُصیبَـتى فى دینى وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى لَوْ شاءَ أَنْ یَجْـعَلَ مُصیبَتى أَعـظَمَ مِمّـا کانَتْ وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلَى الاَْمْرِ الَّذى شاءَ أَنْ یَکُونَ فَکانَ. [کافى 3: 262 ح 42، تحف العقول 381]

امام صادق علیه السلام بهنگام مصیبت و مشکلات مى فرمود: سپاس خدایى را که مصیبت مرا در دینم قرار نداد و سپاس خدایى را که اگر مى خواست مصیبت مرا بیش از این قرار دهد

[مى توانست] و ستایش خدایى را بر آنچه که او خواست و همان نیز انجام گرفت.

مصیبت در دین، بدتر و سخت تر از مصیبت در جسم و مال و فرزندان و بستگان است، همچنان که عافیت در دین هم، از همه عافیت ها برتر است. اگر انسان به بلاها و گرفتاریهاى بیشتر و سخت ترى که ممکن بوده براى او پیش آید، ولى به لطف الهى بر سرش نیامده است توجه داشته باشد، همیشه شاکر خواهد بود.

3. تـوسّـل

عَـنْ داوُدِ الـرِّقى قـالَ: اِنّى کُنْتُ أَسْـمَعُ أَباعَبْـدِاللّه ِ علیه السلام أَکْثَرَ ما یُـلِحُّ بِهِ فىالدُّعاءِ عَلَى اللّه ِ بِحَقِّ الْخَمْسَةِ یَعْنى رَسُولَ اللّه ِ وَأَمیرَالْمُومنینَ وَفاطِمَةَ وَالْحَسَنَ وَالْحُسَینَ علیهم السلام. [وسائل الشیعه 4: 139 ح 1]

داود رقى (از اصحاب امام صادق علیه السلام) مى گوید: من از امام صادق علیه السلام مى شنیدم که در هنگام اصـرار دعاهایش بیشتر مواقـع خداى را به حق پنج نفر مى خواند، یعنى رسول خـدا و امیرمؤمنان و فاطـمه زهراء و حسن و حسین (درود خدا بر آنها باد).

توسّل، دستور دینى است. براى حاجت خواستن از درگاه خدا، باید وسیله داشت. توسّل یعنى وسیله آوردن به درگاه الهى (و ابتغوا الیه الوسیله) و بهترین وسیله، اهل بیت عصمت و طهارتند که در پیشگاه خدا قرب و منزلت و آبرو دارند و خدا به حرمت جاه و مقامشان حاجت بندگان را بر مى آورد.

4. عشـق به خــدا

امام صادق علیه السلام فرمود: وَلکِنّى أَعْبُدُهُ حُبّاً لَهُ عَزَّوَجَلَّ وَ تِلْکَ عِبادَةُ الْکِرامِ [وسائل الشیعه 1: 45 ح 2؛ مشکاة الانوار ص 128]

امام صادق علیه السلام فرمود: عبادت کنندگان سه دسته اند گروهى خداى را عبادت مى کنند به امید و برخى عبادت مى کنند از ترس. ولى من او را عبادت مى کنم بواسطه آنکه به او عشق مى ورزم و این عبادت کریمان است.

5. بیـم از خــداوند

قالَ مالِکُ: قَدْ کُنْتُ أَخْتَلِفُ اِلَیْهِ زَمانا فَما کُنْتُ أَراهُ اِلاّ عَلى ثَلاثِ خِصالٍ: اِمّا مُصَـلّیا وَ إمّا صامِتا وَ إمّا یَقْـرَءُ الْقُـرانَ وَ لایَتَکَلَّمُ فیما لایَعْـنیه فَکانَ مِنَ الْعُلَماءِ الْعِـبادِ الَّذینَ یَخْـشَونَ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ. [بحارالانوار 17 : 32 ح 14]

مالک (پیشواى فرقه مالکیه از اهل سنت) مى گوید من مدت زمانى به خدمت امام صادق علیه السلام رفت و آمد داشتم، او را هرگز در غیر این سه حالت ندیدم: یا نماز مى گزارد، یا سکوت مى نمود (در برخى روایات یا به نماز ایستاده بود) یا قرآن تلاوت مى کرد و در آنچه که سودى نداشت سخن نمى راند و او از دانشمندان و بندگان خداى بود آنانکه از خداى در بیم و هراس اند.

حفظ زبان از سخنان بیهوده، از نخستین گام هاى سیر و سلوک است. عادت دادن خود به تلاوت قرآن و ذکر خدا، گام دیگرى در راه خودسازى است. عارفان هرگز فرصت هاى عمر را هدر نمى دهند و «زمان» را با نماز و دعا و ذکر و عبادت و تلاوت پر مى کنند.

6. یـاد سیـدالشـهداء

قالَ الْصّـادِقُ علیه السلام: اِنّى ما شَرِبْتُ ماءً بارِداً اِلاّ ذَکَرْتُ الْحُسَیْنَ علیه السلام. [وسائل الشیعه 17: 216 ح 1]

امام صـادق علیه السلام: من هرگز آب سرد ننوشیدم مگر آنکه از امام حسین علیه السلام یاد نمودم.

یاد ابا عبداللّه علیه السلام و تشنگى آن شهید مظلوم هنگام نوشیدن آب خنک و گوارا، از توصیه هاى مؤکد پیشوایان دین است.

7. در انتـظار مهـدى علیه ‌السلام

عَنْ سُدَیر الصَّیْرَفى عَنْ أَبى عَبْدِاللّه علیه السلام فى حَدیثٍ طَویْلِ أَنَّهُ کانَ یَقُولُ: سَیّدى غَیْبَتُکَ نَفَتْ رُقادى وَضَیَّقَتْ عَلَىَّ مِهادى وَ ابْتَـزَّتْ مِنّى راحَةَ فُؤادى. [اثبات الهداة 6: 414 ح 162]

سدیر صیرفى (یکى از یاران امام صادق علیه السلام) در حدیثى طولانى مى گوید: آن حضرت همواره مى گفت: سرورم (حضرت مهدى علیه السلام) غیبت تو خواب از چشمم ربوده و خوابگاه را بر من تنگ نموده و راحتى قلب را از من گرفته است.

8. نمـاز شب در سـفر

عَنِ الْحَلَبى قالَ: سَأَلْتُ أَبا عَبْدِ اللّه ِ عِنْ صَلاةِ الْلَّیْلِ وَ الْوَتْرِ فى أَوَّلِ الْلَیْلِ فى السَّفَرِ اِذا تَخَوَّفْتُ الْبَرْدَ وَ کَانَتْ عِلَةٌ، فَقالَ: لا بَـأسَ أَنَا أَفْـعَـلُ ذلِکَ. [کافى 3: 441 ح 10، وسائل الشیعه 3: 183 ح 8]

حلبى (یکى از یاران امام صادق علیه السلام) مى گوید: از امام صادق علیه السلام راجع به نماز شب و نماز وتر پرسیدم آیا در هنگام سفر و ترس از سرما و یا وجود بیمارى در ابتداى شب مى توان آن را خواند؟ امام علیه السلام فرمود: آرى اشکالى ندارد و من نیز این چنین مى کنم.

9. لباس نـماز و دعـا

وَ کانَ لَهُ [الصّادِقُ علیه السلام]: ثَوبانِ خَشِنانِ یُصَـلّى فیهِما فى بَیْـتِهِ فَاِذا أَرادَ أَنْ یَسْأَلَ اللّه ُ الْحاجَةَ لَبِسَهُما. [دعائم الاسلام 2: 159 ح 565]

امام صادق علیه السلام را دو لباس خشـن بود که در خانه با آنها نماز مى گذارد و چون مى خواست از خدا حاجتى بخواهد (دعا کند) آن دو لباس را مى پوشید.

این سیره درباره امام باقر علیه السلام هم نقل شده است. چنین لباسى حالت خضوع و فروتنى مى آورد و سبب خشوع در نماز و دعا مى شود.

10. سجده هنگام حاجت خواهى

اِنَّ الصّـادِقَ علیه السلام کانَ اِذا أَلَحَّتْ بِهِ الْحـاجَةُ یَسْجُدُ مِنْ غَیْرِ صَـلاةٍ وَ لارُکُوعٍ یَقُـوُلُ: یـا أَرْحَمَ الرّاحمینَ سَبْعا ثُمَّ یَسأَلُ حاجَتَهُ. [بحارالانوار 95: 164 ح 18]

همانا امام صادق علیه السلام چون حاجتى مهم داشت بدون نماز و رکوع به سجده مى رفت و هفت بار مى گفت یا ارحم الراحمین سپس حاجت خود را از خدا درخواست مى کرد.

11. سـجده بر تربت کربلا

قالَ مُعاویةُ بْنُ عَمارٍّ: کانَ لاَِبى عَبْدِ اللّه ِ علیه السلام خَریطَةُ دیباجٍ صَفْراءَ فیها تُرْبَةُ أبى عَبْدِاللّه ِ علیه السلام فَکانَ اِذا حَضَرَتِ الصَّلاةُ صَبَّهُ عَلى سَجّادَتِهِ وَ سَجَدَ عَلیهِ. [وسائل الشیعه 3: 608 ح 3]

معاویه بن عمار (یکى از اصحاب امام صادق علیه السلام)مى گوید: امام صادق علیه السلام را کیسه اى ابریشمین و زرد بود که در آن خاک کربلاى حسین بود. چون هنگام نماز فرا مى رسید آن خاک را بر سجاده خود مى ریخت و بر آن سجده مى کرد.

فضیلت سجده بر تربت سیّد الشهدا علیه السلام بسیار است. سجده بر تربت و ذکر گفتن با تسبیحى که از تربت قبر آن حضرت تهیّه شده باشد، یادآور آن امام مظلوم و الهام بخش جانبازى و فداکارى در راه دین است. از تربت شهید، بوى خون و جهاد به مشام مى رسد و اینگونه یادآورى از واقعه عاشورا، تجدید میثاق با آن حماسه بزرگ و حماسه آفرینان خدایى است.

12. در کنــار کعـبه

قـالَ جَمْـیلٌ: وَ رَاَیْتُ أَبا عَبْدِاللّه ِ علیه السلام یَسْتَلِمُ الاَرْکانَ کُلَّها. [کافى 4: 408 ح 9]

جمیل (از اصحاب حضرت صادق علیه السلام) مى گوید: امام صادق علیه السلام را دیدم که تمامى گوشه هاى کعبه را استلام مى کرد (به آن ارکان دست مى مالید).

مستحب است هنگام طواف کعبه، وقتى به نزدیک چهار گوشه آن مى رسیم، آن ها را لمس کنیم.

13. اقـرار به گنـاهان

عَنْ أَبى عَبْدِاللّه ِ علیه السلام: اَنَّهُ کانَ اِذا انْتَهى اِلى الْمُلْتَزَمِ قالَ لِمَوالیهِ: أَمیطُوا عَنّى حَتّى اُقِرَّ لِرَبّى بِذُنُوبى فى هذا الْمَکانِ، فِاِنَّ هذا مَکانٌ لَمْ یُقِرَّ عَبْدٌ لِرَبِّهِ بِذُنُوبِهِ ثُمَّ أَسْتَغْفَرَ اللّه َ اِلاّ غَفَرَ اللّه ُ لَهُ. [کافى 4: 401 ح 4، وسائل الشیعه 9: 424 ح 5]

امام صادق علیه السلام چون به ملتزم (قسمتى از دیوار کعبه بین حجر الاسود و در خانه کعبه) مى رسید به غلامانش مى فرمود: از من دور شوید تا در پیشگاه خداوند به گناهانم اعتراف کنم، زیرا این جا مکانى است که هر بنده اى در پیشگاه خدا اقرا به گناهانش کند و از خدا آمرزش بخواهد خدا او را مى بخشاید.

کعبه مقدس، خصوصا نزدیک درِ کعبه، جاى مقدّسى است که سزاوار است بنده گنهکار، در پیشگاه خدا گریه و تضرّع کند و از او مغفرت و رحمت بطلبد. خداى کریم هم پناه آورندگان به درگاهش را ردّ نمى کند و امیدواران رحمتش را محروم نمى سازد.

14. منـاجات آخـر شـب

عَنْ عَبْدِ الرَّحْمنِ بْنِ الْحَجّاجِ قالَ: کانَ أَبا عَبْدِ اللّه ِ علیه السلام اِذا قامَ اخِرَ الْلَّیلِ یَرْفَعُ صَوْتَهُ حَتّى یَسْمَعَ أَهْلُ الدّارِ وَ یَقُولُ: اَللّهْمَّ أَعِنّى عَلى هَوْلِ الْمُطَّلَعْ وَ وَسِّعْ عَلَىَّ ضیقَ الْمَضْجَعِ وَ ارْزُقْنى خَیْرَ ما قَبْلَ الْمَوْتِ وَ ارْزُقْنى خَیْرَ ما بَعْدَ الْمَوْتِ. [کافى 2: 538 ح 13، بحارالانوار 87: 192]

عبدالرحمن بن حجاج (یکى از یاران حضرت) مى گوید: امام صادق علیه السلام چون آخر شب (براى مناجات با خدا) بر مى خاست، صداى خود را (به دعا) بلند مى کرد تا خانواده اش بشنوند و مى گفت: خدایا مرا در بیم قیامت کمک فرما و تنگاى خوابگاه (قبر) را بر من وسیع فرما و خیر قبل از مرگ و پس از مرگ را بر من روزى فرما.

نماز شب، خلوت کردن بنده با خدا و رازگویى عبد با مولاست. آنان که در پى قرب خدایند، از این فرصت بهره مى گیرند و با تضرّع به درگاه الهى، از او مغفرت مى طلبند.

15. مهـر پیـامبر صلى‌ الله ‌علیه‌ و ‌آله

[کانَ الصّـادِقُ علیه السلام] اِذا ذَکَرَ النَّـبِىَّ صلی الله علیه و آله قالَ: بِأَبى وَ أُمّى وَ نَفْسى وَ قَوْمى وَ عِتْرَتى. [تفسیر البرهان 1: 307 ح 4]

امام صـادق علیه السلام چون از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله یاد مى کرد مى گفت: پدرم، مادر، جانم، قبیله و خاندانم فداى او باد.

ارزش وجود پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به حدّى است که کسى چون امام صادق علیه السلام هم خود را فداى آن حضرت مى داند.

16. بـوى خـوش و روزه

کانَ أَبُوعَبْدِاللّه علیه السلام اِذا اصامَ تَطَیَّبَ بِالطّیبِ وَ یُقُولُ: اَلطّـیبُ تُحْـفَةُ الصّـائِم. [کافى 4: 113 ح 3، من لایحضره الفقیه 2: 112 ح 1872]

امام صادق علیه السلام چون روزه مى گرفت بوى خوش به کار مى برد و مى فرمود: بوى خوش هـدیه روزه دار است.

عطر و بوى خوش، نشاط آور است و توصیه شده هنگام نماز و عبادت و زیارت و روزه دارى، از آن استفاده شود. مسلمان خوب است همیشه معطّر و خوشبو باشد.

17. روزه و گیـاهان خوشبو

کانَ أَبُوعَـبْدِاللّه ِ علیه السلام اِذا صـامَ لایَشُّـمُ الرَّیْحانَ فَسَأَلْتُهُ عَنْ ذلِکَ فَقـالَ: اَکـْرَهُ أَنْ أَخْـلِطَ صَوْمى بِلَـذَّةٍ. [من لایحضره االفقیه 2: 114 ح 188، وسائل الشیعه ج 7: 67 ح 15]

امام صادق علیه السلام چون روزه مى داشت گیاهان و گلهاى خوشبو را نمى بویید. از آن حضرت در این باره سوال کردم فرمود: دوست ندارم که روزه خود را با لذت بیامیزم.

[ـ از نظر فقهى نیز بوئیدن گیاهان خوشبو مکروه است ولى استعمال عطر مستحب است. بنابراین بین این روایت و روایت قبلى منافاتى نیست.]

18. احترام مـاه رمضـان

قالَ الصّادِقُ علیه السلام: اِنّی اِذا سـافَرْتُ فى شَـهْرِ رَمَضـانَ ما آکُلُ اِلاّ الْقُوتَ وَ ما أَشْرَبُ کُلَّ الرَّىِّ. [وسائل الشیعه 7: 147 ح 5]

امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه در ماه رمضان به مسافرت مى روم [به احترام ماه رمضان اگر چه مسافرم و روزه بر من واجب نیست ولى] جز به اندازه رمق داشتن غذا نمى خورم و هرگز از آب در حدّ سیراب شدن نمى نوشم.

با آنکه مسافر در ماه رمضان نباید روزه بگیرد و خوردن آب و غذا براى او اشکالى ندارد، ولى براى آنکه از حالت روزه داران فاصله زیادى نداشته باشد و حرمت ماه رمضان هم محفوظ بماند، خوب است که اگر مى خورد و مى آشامد، به اندازه ضرورت باشد، نه آنکه غذا و آب کامل بخورد و بنوشد. این عمل، اثر تربیتى و خودسازى دارد و تسلّط بر نفس را افزایش مى دهد و آدمى را از سیطره شکم رها مى سازد.

19. رسـیدگى به نیازمندان

عَنْ هِشامِ بْنِ سالِمٍ: کانَ أَبُوعَبْدِاللّه ِ علیه السلام اِذا اعتَّمَ وَ ذَهَبَ مِنَ اللَّیْلِ شَـطْرُهُ أَخَـذَ جِرابا فیهِ خُـبْزٌ وَ لَحْمٌ وَ الدَّراهِمُ فَحَمَلَهُ عَلى عُنُقِهِ ثُمَّ ذَهَبَ اِلى اَهْلِ الْحاجَةِ مِنْ أَهْلِ الْمَدینَةِ فَقَسَّـمَهُ فیهِمْ وَ لا یَعْرِفُونَهُ فَلّما مَضى أَبُوعَبـْدِ اللّه ِ علیه السلام فَقَـدُوا ذلِکَ فَعَلِمُوا أَنَّهُ کانَ أَبُوعَـبْدِاللّه ِ علیه السلام. [کافى 4: 8 ح 1، بحار الانوار 47: 38 ح 47]

هشام بن سالم (از یاران امام صادق علیه السلام) مى گوید: چون پاره اى از شب مى گذشت امام صادق علیه السلامکیسه اى انباشته از پول و نان و گوشت بر دوش مى کشید و به سراغ نیازمندان شهر مدینه مى رفت و آن را بین آنان تقسیم مى کرد و آنها هیچگاه او را نمى شناختند و چون امام علیه السلام درگذشت و این بخشش ها قطع شد فهمیدند آن شخص امام صادق علیه السلام بوده است.

کمک خالصانه به محرومان و انفاق به صورت ناشناس، در سیره امامان معصوم وجود داشته است و این روحیه مردمى و نوعدوستى آنان را مى رساند.

20. بخشـش گســترده

قالَ الهِیاجُ بْنُ الْبَسطامِ: کانَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَّمَدٍ یُطْعِمُ حَتّى لایَبْقى لِعَیالِهِ شَىْ ءٌ. [بحارالانوار 47: 33 ح 3، کشف الغمه 2: 157]

هیاج بن بسطام (یکى از راویان حدیث) مى گوید: امام صادق علیه السلام آن قدر مردم را اطعام مى کرد که براى خانواده خودش چیزى باقى نمى ماند.

این نمونه و جلوه اى از ایثار و مقدم داشتن دیگران بر خویش است و درس مهم براى مدّعیان مسلمانى است.

21. کشاورزى براى روزى حلال

قالَ الصّادِقُ علیه السلام: اِنّى لاَعْمَلُ فى بَعْضِ ضِیاعى حَتّى أَعْرَقَ وَ اِنَّ لى مَنْ یَکْفینى لِیَعْلَمَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ أَنّى أَطْلُبُ الرِّزْقَ الْحَلالَ. [وسائل الشیعه 12: 23 ح 8]

امام صادق علیه السلام فرمود: من در برخى زمین هاى کشاورزیم کار مى کنم تا عرق مى کنم، در حالى که افرادى هستند که به جاى من کار کنند و مرا از کار کردن بى نیاز کنند، ولى من کار مى کنم تا خداوند بزرگ بداند که من براى روزى حلال تلاش مى کنم.

در روایات است که عبادت، ده قسم است، نُه قسم آن طلب روزى حلال است. نگاه اسلام به کار و تولید و فعالیت هاى اقتصادى، نگاهى مثبت و جهت دهنده است. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله دست کارگر را مى بوسید، تا نشان دهد که کار و تلاش براى تأمین معاش خود و خانواده از راه حلال امرى مقدس و ستودنى است. کار، عار نیست، بلکه بیکارى و تن پرورى ننگ و عار است. طبق حدیث نبوى، خداوند، جوان بیکار را دشمن مى دارد.

22. دعـوت به پرهـیزکارى

عَنْ غیاثِ بنِ اِبْراهِیمَ: کانَ أَبُو عَبْدِاللّه ِ علیه السلام اِذا مَرَّ بِجَماعَةٍ یَخْتَصِمُونَ لایَجُوزُهُمْ حَتّى یَقُولَ ثَلاثا اِتَّقُوا اللّه َ یَرْفَعُ بِها صَوْتَهُ. [مشکاة الانوار: 55، بحارالانوار 100: 92 ح 86]

غیاث بن ابراهیم (از اصحاب امام صادق علیه السلام) مى گوید: امام صادق علیه السلام هرگاه به گروهى مى گذشت که مشغول دعوا بودند، از آنان نمى گذشت مگر آنکه سه بار با صداى بلند به آنها خطاب مى کرد: از خدا پروا کنید.

نزاع و دعوا میان افراد، اغلب ریشه در بى تقوایى دارد. اگر تقوا حاکم باشد، نه کسى به دیگرى ظلم مى کند، نه فحش و ناسزا مى دهد و نه حق دیگران را ضایع مى کند. در نتیجه، زمینه اى براى خصومت و نزاع باقى نمى ماند. در صورت بروز نزاع، باز هم تقوا سبب مى شود دعوا حل شود و نزاع ادامه نیابد. به این سبب، امام، اهل دعوا را به تقوا دعوت مى کرد، تا خدا را در نظر داشته باشند. رفتار امام، به ما مى آموزد که نسبت به ناهنجاریها بى تفاوت نباشیم و در حدّ توان اصلاح کنیم.

23. حضـور در مسـابقه

عَنْ حَفْصِ الْبُختُرُى عَنْ أَبى عَبْدِ اللّه ِ علیه السلام: اَنَّهُ کانَ یَحْضُرُ الرَّمْىَ وَ الرِهانَ… [وسائل الشیعة ج 13 ص 348 روایت 4]

حفص بخترى (یکى از اصحاب امام صادق علیه السلام) مى گوید: امام صادق علیه السلام در مسابقه تیراندازى و اسب سوارى حاضر مى شد.

ورزش هایى همچون اسب سوارى، تیراندازى و شنا چون جنبه رزمى و دفاعى دارد، مورد ستایش اسلام و ائمّه است و شرط بندى در مسابقات که حرام است، در مورد این سه ورزش استثنا شده است.

24. روزه ‌دارى کــودکان

قَدْرُوینا عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَّمدٍ علیهماالسلام: اَنَّهُ کانَ یَأمُرُ الصَّبِىَّ بِالصَّومِ فى شَهْرِ رَمَضانَ بَعْضَ النَّهارِ فَاِذا رَأى الْجُوعُ وَ الْعَطَشُ غَلَبَ عَلَیهِ أَمَرَهُ فَاَفْطَرَ. [دعائم الاسلام 1: 194]

از امام صادق علیه السلام براى ما نقل شده است: که آن حضرت کودک «نابالغ» را در ماه رمضان به روزه گرفتن فرمان مى داد و چون تشنگى و گرسنگى بر کودک غلبه کرده است به او فرمان مى داد روزه اش را مى گشود.

تربیت دینى کودکان، وظیفه پدران و مادران است. توصیه شده پیش از سنّ تکلیف، فرزندان خود را به نماز و روزه و صدقه و عبادات دیگر دعوت کنید و عادت دهید، تا چنین بار آیند و هنگام بلوغ، انجام وظایف دینى برایشان سنگین نباشد. والدین در مقابل «تربیت دینى» فرزندان خود مسؤولند و تکلیف آنان فقط در تأمین غذا و لباس و لوازم تحصیلى و امکانات رفاهى خلاصه نمى شود و یکى از حقوق فرزندان بر عهده والدین، آموزش دین و قرآن است.

25. سـفارش خـود و دیگران

قالَ الصّادِقُ علیه السلام: اِنّى وَاللّه ِ ما امُرُکُمْ اِلاّ بِما نَأمُرُ بِهِ أَنْفُسَنا فَعَلَیْکُمْ بِالْجِّدِ وَ الاِجْتِهادِ. [وسائل الشیعه ج 12 ص 12 ح 8]

امام صادق علیه السلام (به شیعیان) فرمود: به خدا سوگند من شما را به چیزى دستور نمى دهم مگر که خود را نیز بدان فرمان مى دهم پس بر شما باد که تلاش و کوشش کنید.

نمونه اى از توصیه امام صادق صلی الله علیه و آله که فرمود: «مردم را با عملتان دعوت کنید، نه با زبانتان»، در همین رفتار و گفتار دیده مى شود. مسؤولان و مربیان و مبلّغان باید خودشان پیشتاز در عمل به چیزى باشند که دیگران را به آن فرا مى خوانند. این تبلیغ عملى، بسى مؤثرتر از تبلیغ زبانى است. به قول سعدى: «دو صد گفته، چون نیم کردار نیست».

26. تــأمین نیاز دشـمن

قالَ الصّادِقُ علیه السلام: اِنّى لاُسارِعُ اِلى حاجَةِ عَدُوّى خـَوْفا أَنْ أَرُدَّهُ فَیَستَغْنَى عَنّی. [بحارالانوار 78: 207 ح 64]

امام صادق علیه السلام فرمود: من با شتاب نیاز دشمن را بر آورده مى سازم از بیم آنکه مبادا او را رد کنم و او از من بى نیاز شود.

وقتى انسان نیاز کسى را بر مى آورد و خواسته اش را تأمین مى کند، به نوعى او را مدیون و رهین محبت و احساس خویش ساخته است. به علاوه، چنین کارى ممکن است تأثیر مهمّ اصلاحى بر دیگران داشته باشد. سعدى گوید: نوکر حلقه به گوش در ننوازى برود لطف کن لطف، که بیگانه شود حلقه به گوش از این رو امام، در انجام خواسته دشمن شتاب مى کرد، تا او حاجت خود را به دیگرى نگوید و از لطف و احسان امام، احساس بى نیازى نکند.

27. حـقــگویى

قـالَ الصّـادِقُ علیه السلام: یُریـدُونَنى أَلاّ أَقُـولَ الْحَـقَّ وَاللّه ِ لا أَزالُ أَقُولُ الْحَقَّ حَتّى أَمُوتَ [رجال الکشى: 601 ح 1121]

امام صادق علیه السلام فرمود: از من مى خواهند که حق را نگویم، به خدا سوگند هماره حق را خواهم گفت تا هنگامى که مرگ بسراغم آید.

حقگویى در همه حال پسندیده است و به تعبیر پیامبر صلی الله علیه و آله: برترین جهاد، سخن حق و عدل در برابر پیشواى ستمگر است.

28. سفـارش اصحـاب

عَنْ اِبْنِ سَعْدِ الاَزُدى قالَ: وَ أَکْثَرُ ما کانَ یُوصینا بِهِ أَبُوعَبْدِاللّه ِ علیه السلام اَلْبِـرَّ وَ الصَّـلَةَ. [قرب الاسناد 43 ح 138]

ابن سعد ازدى گوید: بیشترین چیزى که امام صادق علیه السلام ما را بدان سفارش مى نمود نیکوکارى و پیوند با خویشاوندان بود.

نیکى و احسان و صله رحم، رابطه ها را تقویت مى کند و موجب رضاى الهى است، همه پیشوایان دین به این صفات نیک توصیه کرده اند.

29. امــانت دارى

قالَ الصّـادِقُ علیه السلام: اِنَّ ضارِبَ عَلِىٍّ علیه السلام بِالسَّیفِ وَ قاتِلَهُ لَوْ ائْتَمَنَى وَ اسْتَنْصَحَنى وَ اسْتَشارَنى ثُمَّ قَبِلْتُ ذلِکَ مِنْهُ لأَدَّیْتُ اِلَیْهِ الأمانَةَ. [کافى 5: 133 ح 5]

امام صادق علیه السلام فرمود: اگر آنکه با شمشیر به على علیه السلام ضربه زد و او را کشت مرا امین خود بداند و از من خیرخواهى و مشورت جوئى نماید و من حاضر به امانت دارى و مشورت او شوم همانا امانت را نسبت به او رعایت خواهم نمود.

در آموزه هاى دینى آمده است که در مسلمانى یک شخص، به نماز و روزه زیاد او نگاه نکنید، بلکه به صدق و امانت دارى او بنگرید. در واقع، معیار مهم مسلمانى، صداقت و امانت است. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله پیش از بعثت، به «محمد امین» مشهور بود، حتى مشرکان هم به امانت و صداقت او ایمان و اعتماد داشتند و اموال خود را نزد او امانت مى سپردند. اگر امام، امانت دارى خویش را حتى نسبت به قاتل امام على علیه السلام ابراز مى دارد، توجّه دادن به اهمیت این خصلت اخلاقى است.

30. مــزاح و تبـسم

عَنْ مالِکٍ: وَ لَقَدْ کُنْتُ أَرى جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ علیهماالسلام وَ کانَ کَثـیَر الدِّعـابَةِ وَ التَبَـسُّمِ. [بحارالانوار 17: 32 ح 14]

مالک (پیشواى فرقه مالکیه اهل سنت) مى گوید: من هماره امام صادق علیه السلام را مى دیدم و آن حضرت بسیار اهل مزاح و تبسم بود.

مزاح و شوخ طبعى از نگاه دین، امرى پسندیده است و شاد کردن مؤمنان ثواب دارد، به شرط آنکه از حدّ متعادل و معقول نگذرد و توهین و تحقیر نداشته باشد.

31. چـونان بـندگان

عَنْ أَبى خَدیجةَ عَنْ أَبى عَبْدِاللّه ِ علیه السلام: اَنَّـهُ کانَ یَجـْلِسُ جِلْسَـةَ الْعـَبْدِ وَ یَضَعُ یَدَهُ عَلى الاَْرْضِ وَ یَاکُلُ بِثَلاثِ أَصابِعَ. [کافى 6: 297 ح 6]

ابى خدیجه (از راویان حدیث) مى گوید: امام صادق علیه السلام همچون بردگان (با تواضع تمام) مى نشست و دست خویش را بر زمین مى نهاد و با سه انگشت غذا مى خورد.

شیوه یاد شده، نشان و نماد فروتنى و تواضع است.

32. بردبـارى و تسـلیم

امام کاظم علیه السلام فرمود: اِنّا اُصِبْنا بِاِسـماعیلَ فَصَبَرنا فَاصْبِرْ کَما صَبَرْنا اِنّا اِذا أَرَدْنا أَمْرا وَ أَرادَ اللّه ُ أَمْرا سَلَّمْناهُ لاَمْرِاللّه ِ. [مشکاة الانوار: 28]

امام کاظم علیه السلام فرمود: پدرم به من فرمود براى تعزیت و تسلیت گفتن به مفضّل (یکى از یاران حضرت) پیش او بروم و به او بگویم: ما چون با مرگ اسماعیل (فرزند آن حضرت) روبرو شدیم، صبر کردیم. اکنون تو نیز چون ما صبر پیشه کن. ما چون خواهان امرى باشیم و خدا امر دیگرى را بخواهد تسلیم امر خدا مى شویم.

از موارد آزمون الهى، فوت فرزندان و بستگان است و قرآن از ترس و مرگ و گرسنگى و کاهش ثمرات و تلفات جانى به عنوان بلا و امتحان یاد مى کند (بقره، آیه ۱۵۵) و به کسانى که بر این مصیبت ها صبر و شکیبایى کنند، مژده اجر و پاداش مى دهد. روش رهبران الهى همچون یعقوب، ایّوب، ابراهیم، حضرت رسول، امام حسین علیه السلام و... نشان دهنده صبر آنان در برابر این بلاها و آزمایش هاى الهى است و گویاى مقام «رضا و تسلیم» است و آنان دیگران را هم به این خصلت سفارش مى کردند.

33. منـزلت دنــیا

عَنْ حَفْصِ بْنِ غیاثٍ قالَ قالَ أَبُوعَبْدِاللّه ِ علیه السلام: یـا حَفْصُ ما مَنْـزِلَةُ الدُّنـْیا مِنْ نَفـْسى اِلاّ بَمَنْزَلَةِ الْمَیْتَةِ اِذا اضْطَرَرْتُ اِلَیْها أَکَلْتُ مِنها. [وسائل الشیعه 16: 312 ح 6]

حفص بن غیاث مى گوید امام صادق علیه السلام فرمود: اى حفص موقعیّت دنیا در نزد من همانند مردارى است که چون ناچار شوم از آن استفاده مى کنم.

در روایات بسیار، از دنیا به عنوان لاشه و جیفه اى یاد شده که دنیا پرستان همچون سگ هاى ولگرد، براى تصاحب آن با یکدیگر نزاع مى کنند. نگاه آخرت گراى اهل عرفان و ایمان، سبب مى شود که توجه کمترى به دنیا نشان دهند و در حدّ ضرورت و رفع نیاز به آن بنگرند و خود را از وابستگى به آن برهانند. البته اصل دنیا بد و نکوهیده نیست، بلکه دنیا زدگى و اسارتِ دنیا ناپسند و مانع کمال انسان است.

34. دیگر دوسـتى

عَنْ مُفَضَّلٍ سَمِعْتُ أَبا عَبْدِاللّه ِ علیه السلام یَقُولُ: مـا مِنْ طَـعامٍ اکُـلُهُ اِلاّ وَ أَنَا أَشْتَهى أَنْ یُشْرِکَنى فیهِ اِنْسانٌ… [کافى ج 6 ص 353 ح 6]

مفضل (یکى از یاران امام صادق علیه السلام) مى گوید از آن حضرت شنیدم که مى فرمود: هیچ غذایى نمى خورم مگر اینکه دوست دارم انسان دیگرى نیز در خوردن غذا با من همراه شود.

سخاوت و احسان و اطعام، از فضیلتهاى اخلاقى است که در پیامبران و اولیاى الهى تجلّى یافته است. حضرت ابراهیم علیه السلام پیوسته سر سفره خودش مهمان داشت. برخى به خاطر بخل و خسّت نفس، اهل طعام و مهمان نوازى نیستند. بعضى هم دوست دارند همیشه مهمان بر سر سفره آنان بنشینند و میان این دو گروه، فاصله بسیار است. امام صادق علیه السلام از جمله آنان بود که علاقه داشت در غذا و طعام خود دیگرى را شریک کند و از تنها خوردن پرهیز داشت.

35. خـوشـبـویى

عَنْ أَبى الْحَسَنِ علیه السلام: کانَ یُعْرَفُ مَوْضِعُ سُجُودِ أَبیعَبْدِاللّه ِ علیه السلام بِطیـبِ ریحِـهِ. [کافى 6: 511 ح 11]

امام کاظم علیه السلام فرمود: جایگاه سجده امام صادق علیه السلام از بوى خوش آنجا شناخته مى شد.

استفاده از عطر، همیشه به خصوص در نماز مستحب است و ثواب آن را مى افزاید.

36. آراسـتــگى

عَنْ مُعاوِیَةٍ بْنِ عَمّارٍ قالَ: رَأیْـتُ أَبـاعَبْـدِاللّه ِ علیه السلام یَخْتَضِبُ بِالَحنّاءِ خِضابا قانِیا. [بحارالانوار ج 47 ص 46 ح 65]

معاویه بن عمار (از اصحاب امام صادق علیه السلام) مى گوید: امام صادق علیه السلام را دیدم که موى خویش را با حناى پررنگى حنا بسته است.

رنگ زدن به موها، انسان را جوان نشان مى دهد و این براى خود شخص و بستگان او مایه نشاط و امید است.

37. شــانـه زدن

عَنْ أَبى الْحَسَنِ علیه السلام قالَ: کانَ لاَبى عَبْدِاللّه ِ علیه السلام مِشْطٌ فیالْمَسْجِدِ یَتَـمَشَّـطُ بِـهِ اِذا فَـرَغَ مِنْ صَـلاتِهِ. [بحارالانوار 76: 116 ح 2]

امام کاظم علیه السلام فرمود: امام صادق علیه السلام در مسجد شانه اى داشت که چون از نماز فارغ مى شد با آن موى خود را شانه مى زد.

شانه زدن موها و آراستگى، از توصیه هاى دینى است و شانه زدن پس از نماز مستحب است.

38. غـذاى مخـصوص

عَنْ عُبْدِالاَعْلى قالَ أَکَلْتُ مَعَ أَبی عَبْدِاللّه ِ علیه السلام فَقالَ: یا جـارِیَةُ ائْتینا بِطَـعامِنا الْمَعْـرُوفِ فَاُتِىَ بِقَصْعَةٍ فیها خَلٌّ وَ زَیْتٌ فَاَکَلْنا. [بحارالانوار 47 : 41 ح 51]

عبدالاعلى (یکى از یاران حضرت امام صادق علیه السلام)مى گوید: همراه با آن حضرت غذا مى خوردم آن حضرت به کنیز خود فرمود: غذاى معروف ما را بیاور. پس آن کنیز کاسه اى که در آن سرکه و روغن زیتون بود آورد و خوردیم.

در سیره بعضى از امامان، علاقه به غذاى خاصّى ذکر شده که البته بیشتر جنبه شخصى داشته است. سرکه و روغن زیتون از مواد غذایى بسیار سودمند است. زیتون خواص زیادى دارد و در قرآن هم به آن سوگند یاد شده است و روغن زیتون براى تنظیم دستگاه هاضمه و رفع مشکلات گوارشى و لینت مزاج کارساز است و خوب است در برنامه غذایى از این دو ماده استفاده بیشترى شود.

39. شـیوه غـذا خوردن

قالَ الصّادِقُ علیه السلام: مَا اتَّخَمْتُ قَطُّ وَ ذلِکَ أَنّی لَمْ أبْدَأْ بِطَعامٍ اِلاّ قُلْتُ بِسْمِ اللّه ِ وَ لَمْ أَفْرَغْ مِنْ طَعامٍ اِلاّ قُلْتُ أَلْحَمْدُ لِلّهِ. [وسائل الشیعه ج 16 ص 586 ح 7]

امام صادق علیه السلام فرمود: هرگز هضم غذا بر من مشکل نشده است، زیرا هیچ گاه شروع به غذا نکردم مگر اینکه «بسم اللّه »گفتم و هیچ گاه از غذا خوردن فارغ نشدم مگر آنکه «الحمد للّه » گفتم.

شروع غذا با نام خدا و ختم آن با حمد و سپاس پروردگار، از توصیه هاى اخلاقى معصومین علیهم السلام است.

40. شـیوه نشستن

عَنْ حَمّادِ بْنِ عُثمانَ قالَ: رَأَیْتُ أَباعَبْدِاللّه ِ علیه السلام یَجْلِسُ فى بَیْتِهِ عِنْدَ بابِ بَیْـتِهِ قِبـالَةَ الـْقِبْـلَةِ. [مشکاة الانوار: 206]

حماد بن عثمان (از یاران امام صادق علیه السلام) مى گوید: امام صادق علیه السلام را مى دیدم که در خانه اش جلوى درِ اتاق رو به قبله مى نشست.

رو به قبله نشستن مستحب است و توجّه به کعبه در هر حالت، بر معنویت و روحانیّت انسان مى افزاید.

وسائل الشّیعة: ج ۱۶، ص ۹۵، ح ۲۱۰۷۴.

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث کاظمی

https://eitaa.com/joinchat/1421608061Ce823aba225

خلاصه زندگی امام کاظم [ع]

نام: موسی

لقب: کاظم • باب‌الحوائج • عبد صالح

نسب: بنی‌هاشم • قریش

کنیه: ابوالحسن اول • ابوابراهیم

زادروز: ذِی‌الحجه ۱۲۷ق یا ۷ صفر ۱۲۸ق

زادگاه: ابواء، مدینه

محل زندگی: مدینه

شهادت: ۲۵ رجب ۱۸۳ق

قاتل: سِنْدی بن شاهِک به دستور هارون عباسی

محل شهادت: زندان سِنْدی بن شاهِک، بغداد

آرامگاه: حرم کاظمین

طول عمر: ۵۵ سال

والدین: امام صادق • حُمیده بَربریه

همسران: نجمه خاتون

فرزندان: امام رضا(ع) • معصومه • إبراهیم • قاسم • شاهچراغ • حمزه • عبدالله • اِسحاق • حکیمه • زید...

آغاز امامت: سال ۱۴۸ق

پس از: امام صادق(ع)

مدت امامت: ۳۵ سال (۱۴۸ق تا ۱۸۳ق)

حوادث: پیدایش اسماعیلیه، ناووسیه و فطحیه • واقعه فخ

یاران برجسته: علی بن یقطین • هشام بن حکم • هشام بن سالم • صفوان و...

حاکمان هم‌عصر: منصور • مهدی • هادی و هارون عباسی

احادیث مشهور: دعای جوشن کبیر، صغیر و...

آثار مرتبط: مُسنَد الامام الکاظم • حیاة الامام موسی بن جعفر و...

چهل حدیث کاظمی

1-عمل از روی درایت

الإمام الكاظم(ع : قَلیلُ الْعَمَلِ مِنَ الْعاقِلِ مَقْبُولٌ مُضاعَفٌ وَ كَثیرُ الْعَمَلِ مِنْ أهْلِ الْهَوی وَالْجَهْلِ مَرْدُودٌ.

امام كاظم(ع): اعمال شخص عاقل مقبول است و چند برابر أجر خواهد داشت، ولی شخص نادان و هوسران گرچه زیادكار و خدمت و عبادت كند پذیرفته نخواهد بود.

الكافی: ج ۱ ص ۱۷ ح ۱۲.

2-قدرت معنوی

الإمام الكاظم(ع : مَنْ اَرادَ أنْ یكُونَ أقْوی النّاسِ فَلْیتَوَكَّلْ علَی اللّهِ.

امام كاظم(ع):هركس بخواهد (در هر جهتی) قوی ترینِ مردم باشد باید توكّل در همه امور، بر خداوند سبحان نماید.

بحارالا نوار: ج ۷۵، ص ۳۲۷، ضمن ح ۴.

3-اداء امانت و راستگویی

الإمام الكاظم(ع : أداءُالاْمانَةِ وَالصِّدقُ یجْلِبانِ الرِّزْقَ.

امام كاظم(ع):امانت داری و راست گوئی، هر دو موجب توسعه روزی می شوند.

تحف العقول: ص ۲۹۷

4-خسارت دیده

الإمام الكاظم(ع : اَلْمَغْبُونُ مَنْ غَبِنَ عُمْرَهُ ساعَة.

امام كاظم(ع):خسارت دیده و ورشكسته كسی است كه عُمْر خود را هر چند به مقدار یك ساعت هم كه باشد بیهوده تلف كرده باشد.

نزهة الناظر و تنبیه الخاطر حلوانی: ص ۱۲۳، ح ۶.

5-اسباب نورانیت چشم

الإمام الكاظم(ع : ثَلاثَةٌ یجْلُونَ الْبَصَرَ: النَّظَرُ إلَی الخُضْرَةِ، وَالنَّظَرُ إلَی الْماءِ الْجاری، وَالنَّظَرُ إلَی الْوَجْهِ الْحَسَنِ.

امام كاظم(ع):سه چیز بر نورانیت چشم می افزاید: نگاه بر سبزه، نگاه بر آب جاری و نگاه به صورت زیبا.

وسائل الشّیعة: ج ۵، ص ۳۴۰، ح ۳.

6-مشورت

الإمام الكاظم(ع : مَنِ اسْتَشارَ لَمْ یعْدِمْ عِنْدَ الصَّوابِ مادِحا، وَ عِنْدَ الْخَطإ عاذِرا.

امام كاظم(ع):كسی كه در امور زندگی خود با اهل معرفت مشورت كند، چنانچه درست و صحیح عمل كرده باشد مورد تعریف و تمجید قرار می گیرد و اگر خطا و اشتباه كند عذرش پذیرفته است.

نزهة الناظر و تنبیه الخاطر: ص ۱۲۳، ح ۱۳

7-خلاصه علوم

الإمام الكاظم(ع : وَجَدْتُ عِلْمَ النّاسِ فی أرْبَعٍ: أوَّلُها أنْ تَعْرِفَ رَبَّكَ، وَالثّانِیةُ أنْ تَعْرِفَ ما صَنَعَ بِكَ، وَالثّالِثَةُ أنْ تَعْرِفَ ما أرادَ مِنْكَ، وَالرّابِعَةُ أنْ تَعْرِفَ ما یخْرِجُكَ عَنْ دینِكَ.

امام كاظم(ع):تمام علوم جامعه را در چهار مورد شناسائی كرده ام:

اوّلین آن ها این كه پروردگار و آفریدگار خود را بشناسی و نسبت به او شناخت پیدا كنی.

دوّم، این كه بفهمی كه از برای وجود تو و نیز برای بقاء حیات تو چه كارها و تلاش هائی صورت گرفته است.

سوّم، بدانی كه برای چه آفریده شده ای و منظور چه بوده است.

چهارم، معرفت پیدا كنی به آن چیزهائی كه سبب می شود از دین و اعتقادات خود منحرف شوی یعنی راه خوشبختی و بدبختی خود را بشناسی و در جامعه چشم و گوش بسته حركت نكنی.

كافی: ج ۱، ص ۵۰، ح ۱۱،

8-محبوب ترین بنده

الإمام الكاظم(ع) : إنَّ أحَبَّ عِبادِ اللّهِ إلَى اللّهِ المُتَّقِی التّائِبُ.

امام كاظم(ع): محبوب ترینِ بندگان در نزد خداوند، پرهیزگار توبه كننده است.

تفسیر القمّی: ج ۲ ص ۳۷۷، دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۸، صفحه: ۲۰

9-اینگونه باش

الإمام الكاظم(ع : أبْلِغْ خَیرا وَ قُلْ خَیرا وَلاتَكُنْ إمَّعَة.

امام كاظم(ع):نسبت به هم نوع خود خیر و نیكی داشته باش، و سخن خوب و مفید بگو، و خود را تابع بی تفاوت و بی مسئولیت قرار مده.

تحف العقول: ص ۳۰۴

10-طلب روزی حلال مانند جهاد در راه خدا

الإمام الكاظم(ع) : مَن طَلَبَ هذَا الرِّزقَ مِن حِلِّهِ لِیعودَ بِهِ عَلى نَفسِهِ وعِیالِهِ، كانَ كَالمُجاهِدِ فی سَبیلِ اللّهِ عز و جل.

امام كاظم(ع): هر كس این روزى را از حلالش بجوید تا آن را براى خود و خانواده اش فراهم آورَد، مانند مجاهدِ در راه خداوند عز و جل است.

الكافی: ج ۵ ص ۹۳ ح ۳، دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۸، صفحه: ۴۹۴

11-خیانت و دروغ

الإمام الكاظم(ع : الْخِیانَةُ وَالْكِذْبُ یجْلِبانِ الْفَقْرَ وَالنِّفاقَ.

امام كاظم(ع):خیانت در امانت و دروغ گوئی موجب فلاكت و بیچارگی و سبب تیرگی دل می باشد.

تحف العقول: ص ۲۹۷

12-فرق عاقل و جاهل

الإمام الكاظم(ع : ما قُسِّمَ بَینَ الْعِبادِ أفْضَلُ مِنَ الْعَقْلِ، نَوْمُ الْعاقِلِ أفْضَلُ مِنْ سَهَرِالْجاهِلِ.

امام كاظم(ع):چیزی با فضیلت تر و بهتر از عقل، بین بندگان توزیع نشده است، تا جائی كه خواب عاقل بهتر از شب زنده داری جاهل بی خرد است.

تحف العقول: ص ۲۱۳،

13-پذیرایی از مهمان

الإمام الكاظم(ع) : إنَّ رَسولَ اللّهِ(ص) كانَ إذا أتاهُ الضَّیفُ أكَلَ مَعَهُ، ولَم یرفَع یدَهُ مِنَ الخوانِ حَتّى یرفَعَ الضَّیفُ یدَهُ.

امام كاظم(ص): پیامبر خدا(ص) هر گاه برایش مهمان مى آمد، غذایش را با او مى خورد و دست از سفره نمى كشید تا آن كه مهمان، دست مى كشید.

الكافی: ج ۶ ص ۲۸۶ ح ۴، سیره پیامبر خاتم(ص)، جلد۴ صفحه: ۳۰۸

14-برخورد با عالم و جاهل

الإمام الكاظم(ع : عَظِّمِ العالِمَ لِعِلْمِهِ وَدَعْ مُنازَعَتَهُ، وَ صَغِّرِالْجاهِلَ لِجَهْلِهِ وَلاتَطْرُدْهُ وَلكِنْ قَرِّبْهُ وَ عَلِّمْهُ.

امام كاظم(ع):عالم را به جهت عملش تعظیم و احترام كن و با او منازعه منما، و اعتنائی به جاهل مكن ولی طردش هم نگردان، بلكه او را جذب نما و آنچه نمی داند تعلیمش بده.

تحف العقول: ص ۲۰۹

15-ولخرجی و اسراف

الإمام الكاظم(ع : مَن بَذَّرَ و أَسرَفَ زالَت عَنهُ النِّعمَةُ.

امام كاظم(ع):هر كس ولخرجی و اسراف كند، نعمت از او زایل می شود.

تحف العقول: ص ۴۰۳

16-یاد مرگ

الإمام الكاظم(ع) ـ عندَ قَبرٍ ـ: إنّ شیئا هذا آخِرُهُ لَحَقیقٌ أن یزهَدَ فی أوَّلِهِ، و إنّ شیئا هذا أوَّلُهُ لَحَقیقٌ أن یخافَ آخِرُهُ.

امام كاظم(ع)ـ در كنار یك گور ـ فرمود: چیزى كه پایانش این است، سزاست كه از همان آغاز دل از آن بركَنند و چیزى كه آغازش این است، بجاست كه از پایانش بترسند.

معانی الأخبار: ۳۴۳ / ۱، میزان الحكمه، جلد ۹ صفحه: ۲۵۰.

17-اسباب رحمت و برکت الهی

الإمام الكاظم(ع : إنَّ أهْلَ الاْ رْضِ مَرْحُومُونَ ما یخافُونَ، وَ أدُّوا الاْمانَةَ، وَ عَمِلُوا بِالْحَقِّ.

امام كاظم(ع):اهل زمین مورد رحمت ـ و بركت الهی ـ هستند، مادامی كه خوف و ترس (از گناه و معصیت داشته باشند)، ادای امانت نمایند و حقّ را دریابند و مورد عمل قرار دهند.

تهذیب الا حكام: ج ۶، ص ۳۵۰، ح ۹۹۱

18-دنیا مانند مار

الإمام الكاظم(ع : مَثَلُ الدّنیا مَثَلُ الْحَیةِ، مَسُّها لَینٌ وَ فی جَوْفِهَا السَّمُّ الْقاتِلِ، یحْذَرُهَاالرِّجالُ ذَوِی الْعُقُولِ وَ یهْوی اِلَیهَا الصِّبْیانُ بِأیدیهِمْ.

امام كاظم(ع):مَثَل دنیا همانند مار است كه پوست ظاهر آن نرم و لطیف و خوشرنگ، ولی در درون آن سمّ كشنده ای است كه مردان عاقل و هشیار از آن گریزانند و بچّه صفتان و بولهوسان به آن عشق می ورزند.

تحف العقول: ص ۲۹۲

19-پرخوابی و بیکاری

الإمام الكاظم(ع : إنَّ اللّهَ جَلَّ وعَزَّ یبغِضُ العَبدَ النَّوّامَ الفارِغَ.

امام كاظم(ع):خداوند عز و جل بنده پُر خوابِ بیكار را دشمن می دارد.

الكافی: ۵ / ۸۴ / ۲

20-عاقل و دروغگویی

الإمام الكاظم(ع) ـ لِهشامٍ و هُو یعِظُهُ ـ: إنّ العاقِلَ لا یكذِبُ و إن كانَ فیهِ هَواهُ.

امام كاظم(ع)ـ در اندرز به هشام ـ فرمود: خردمند دروغ نمى گوید، اگر چه منافع او در آن باشد.

بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۰۵ /۱، میزان الحكمه، جلد ۱۰ صفحه: ۶۱

21-دنیا مانند آب دریا

الإمام الكاظم(ع : مَثَلُ الدُّنیا مَثَلُ ماءِ الْبَحْرِ كُلَّما شَرِبَ مِنْهُ الْعطْشانُ اِزْدادَ عَطَشا حَتّی یقْتُلُهُ.

امام كاظم(ع): مثَل دنیا (و اموال و زیورآلات و تجمّلات آن) همانند آب دریا است كه انسانِ تشنه، هر چه از آن بیاشامد بیشتر تشنه می شود و آنقدر میل می كند تا هلاك شود.

تحف العقول: ص ۲۹۲

22-دغلکاری و آزار

الإمام الكاظم(ع : لَیسَ مِن أخلاقِ المُؤمِنینَ الغِشُّ ولَا الأَذی.

امام كاظم(ع):دَغَلکاری و آزاررسانی، از اخلاق مؤمنان نیست.

الكافی: ج ۸ ص ۱۲۶ ح ۹۵

23-نوع نگاه به دنیا

الإمام الكاظم(ع) : كُن فِی الدُّنیا كَساكِنِ دارٍ لَیسَت لَهُ، إنَّما ینتَظِرُ الرَّحیلَ.

امام كاظم(ع): در دنیا، مانند كسى باش كه در خانه اى ساكن است كه مال او نیست و منتظر رفتن است.

تحف العقول: ص ۳۹۸، دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث، جلد ۱ صفحه: ۸۲

24-ترک اهل بیت(ع)

الإمام الكاظم(ع : مَنْ تَرَكَ أهْلَ بَیتِ نَبیهِ ضَلَّ.

امام كاظم(ع):هركس اهل بیت پیغمبر(ص) را رها كند گمراه می گردد.

اصول كافی: ج ۱ ص ۷۲ ح ۱۰.

25-انسان های دو چهره و دو زبان

الإمام الكاظم(ع : بِئْسَ الْعَبْدُ یكُونُ ذاوَجْهَینِ وَ ذالِسانَینِ.

امام كاظم(ع):بد شخصی است آن كه دارای دو چهره و دو زبان می باشد، ـ كه در پیش رو چیزی گوید و پشت سر چیز دیگر ـ.

تحف العقول: ص ۲۹۱

26-باارزش ترین مردم

الإمام الكاظم(ع) : إنَّ أعظَمَ النّاسِ قَدرا الَّذی لا یرَى الدُّنیا لِنَفسِهِ خَطَرا.

امام كاظم(ع): با ارزش ترینِ مردم، كسى است كه براى دنیا ارزشى قائل نباشد.

الكافی: ج ۱ ص ۱۹ ح ۱۲، دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث، جلد ۲ صفحه: ۹۴

27-امانت داری

الإمام الكاظم(ع : رَأسُ السَّخاءِ أداءُ الأَمانَةِ.

امام كاظم(ع):سرآمد سخاوت، بازگرداندن امانت است.

نزهة الناظر: ص ۱۹۰ ح ۴۰۶

28-ادخال سرور

الإمام الكاظم(ع) : مَن أدخَلَ عَلى مُؤمِنٍ سُروراً فَرَّحَ اللَّهُ قَلبَهُ یومَ القیامَةِ.

امام كاظم(ع): هر كس مؤمنى را شاد كند، خداوند در روز رستاخیز، او را بسیار دل شاد خواهد كرد.

الكافی: ج ۲ ص ۱۹۷ ح ۲، الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث، جلد ۱ صفحه: ۳۹۰

29-نیکی به برادران و خانواده

الإمام الكاظم(ع : مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِإخْوانِهِ وَ أهْلِهِ مُدَّ فی عُمْرِهِ.

امام كاظم(ع):هر كه به دوستان و خانواده اش نیكی و احسان كند، عمرش طولانی خواهد شد.

تحف العقول: ص ۳۸۸، س ۱۷

30-مشقت در کودکی

الإمام الكاظم(ع : یسْتَحَبُّ غَرامَةُ الْغُلامِ فی صِغَرِهِ لِیكُونَ حَلیما فی كِبَرِهِ.

امام كاظم(ع):بهتر است پسر را در دوران كودكی به كارهای مختلف و سخت، وادار نمائی تا در بزرگی حلیم و بردبار باشد.

وسائل الشّیعة: ج ۲۱، ص ۴۷۹، ح ۲۷۸۰۵.

31-غیبت

الإمام الكاظم(ع) : مَلعونٌ مَنِ اغتابَ أخاهُ.

امام كاظم(ع): ملعون است كسى كه از برادرش غیبت كند.

بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۳۳ /۹، میزان الحكمه، جلد ۸ صفحه: ۵۷۷

32-عمل به وعده به کودکان

الإمام الكاظم(ع) : إذا وَعَدتُمُ الصِّغارَ فأوفُوا لَهُم.

امام كاظم(ع): هرگاه به كودكان و عده اى دادید به آن عمل كنید.

بحار الأنوار: ۱۰۴ / ۷۳ /۲۳، میزان الحكمه، جلد ۱۳ صفحه: ۲۵۲

33-راهنمای عاقل

الإمام الكاظم(ع : لِكُلِّ شَیءٍ دَلیلٌ وَ دَلیلُ الْعاقِلِ التَّفَكُّر.

امام كاظم(ع):برای هر چیزی، دلیل و راهنمائی است و راهنمای شخص عاقل، تفكّر و اندیشه می باشد.

تحف العقول: ۳۸۶

34-حسن نیت

الإمام الكاظم(ع : مَنْ حَسُنَتْ نیتُهُ زیدَ فی رِزْقِهِ.

امام كاظم(ع):هر كه فكر و نیتش نیك باشد در روزی اش توسعه خواهد بود.

تحف العقول: ص ۳۸۸، س ۱۷

35-جهاد زن

الإمام الكاظم(ع) : جِهادُ المَرأةِ حُسنُ التَّبَعُّلِ.

امام كاظم(ع): جهاد زن، خوب شوهردارى كردن است.

الكافی: ۵ / ۵۰۷ /۴، میزان الحكمه، جلد ۵ صفحه: ۱۰۰

36-عزت در گرو حفظ زبان

الإمام الكاظم(ع) : اِحفَظْ لِسانَكَ تَعِزَّ.

امام كاظم(ع): زبانت را نگه دار تا عزیز گردى.

الكافی: ۲ / ۱۱۳ /۴، میزان الحكمه، جلد ۷ صفحه: ۳۷۰

37-خوب خرج کردن برای خانواده

الإمام الكاظم(ع : ینْبَغی لِلرَّجُلِ أنْ یوَسِّعَ عَلی عَیالِهِ لِئَلاّ یتَمَنَّوْا مَوْتَهَ.

امام كاظم(ع):سزاوار است مرد نسبت به اهل منزل خود دست و دل باز باشد و در حدّ توان رفع نیاز كند تا آرزوی مرگش را ننمایند.

وسائل الشّیعة: ج ۲۱، ص ۴۷۹، ح ۲۷۸۰۵.

38-در صورت ناتوانی از زیارت قبور اهل بیت(ع)

الإمام الكاظم(ع) : مَن لَم یستَطِعْ أن یزُورَ قُبُورَنا فَلْیزُرْ قُبُورَ صُلَحاءِ إخوانِنا.

امام كاظم(ع): هر كه نتواند قبرهاى ما را زیارت كند، قبور برادرانِ صالح ما را زیارت نماید.

بحار الأنوار: ۷۴ / ۳۱۱ /۶۵، میزان الحكمه، جلد ۵ صفحه: ۱۲۹

39-نخستین احسان به فرزند

الإمام الكاظم(ع) : أوَّلُ ما یبَرُّ الرَّجُلُ وَلَدَهُ أن یسَمِّیهُ بِاسمٍ حَسَنٍ.

امام كاظم(ع): نخستین احسانى كه مرد به فرزند خود مى كند، این است كه نام نیكویى برایش انتخاب كند.

الكافی: ۶ / ۱۸ /۳، میزان الحكمه، جلد ۵ صفحه: ۴۰۶

40-محاسبه نفس

الإمام الكاظم(ع : لَیسَ مِنّا مَنْ لَمْ یحاسِبْ نَفْسَهُ فی كُلِّ یوْمٍ، فَإِنْ عَمِلَ حَسَنا إسْتَزادَ اللّهَ، وَ إنْ عَمِلَ سَیئا اسْتَغْفَرَ اللّهَ وَ تابَ اِلَیهِ.

امام كاظم(ع):از شیعیان و دوستان ما نیست، كسی كه هر روز محاسبه نَفْس و بررسی اعمال خود را نداشته باشد، كه اگر چنانچه اعمال و نیاتش خوب بوده، سعی كند بر آن ها بیفزاید و اگر زشت و ناپسند بوده است، از خداوند طلب مغفرت و آمرزش كند و جبران نماید.

وسائل الشّیعة: ج ۱۶، ص ۹۵، ح ۲۱۰۷۴.

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث رضوی

https://eitaa.com/joinchat/1422066813C0b0d42bc43

خلاصه زندگی امام رضا [ع]

نام: علی بن موسی

کنیه: ابوالحسن (ثانی)

زادروز: ۱۱ ذوالقعده، سال ۱۴۸ق

زادگاه: مدینه

مدت امامت: ۲۰ سال (۱۸۳ق تا ۲۰۳ق)

شهادت: آخر ماه صفر، سال ۲۰۳ق

علت شهادت: مسمومیت توسط زهر

قاتل: مأمون عباسی لعنه الله

مدفن: مشهد

محل زندگی: مدینه، مرو

لقب(ها): رضا، عالم آل محمد، رضا، عالِمِ آلِ محمّد، صابِر، فاضِل، رَضیّ، زَکیّ، وَلیّ، وَفیّ، صِدّیق، سِراجُ‌الله، قُرَّةُ عَیْنُ الْمُؤْمِنین، مَکیدَةُالْمُلْحِدین، ثامِنُ الْاَئِمّه، ضامنِ آهو، امامِ غریب، سُلطان، غریبُ الغرباء، رِئابُ التَّدبیر، رَبُّ السَّریر، کافِی الْخَلق، کُفْوُ الْمَلِک، نورُ الْهُدی، وَفیّ، شمس الشموس، انیس النفوس، معین الضعفاء

پدر: امام کاظم(ع)

مادر: نجمه‌خاتون

همسر: سَبیکه (خیزران) و امّ‌حبیبه

فرزند(ان): امام جواد(ع) محمد، موسی، حسین، حسن، جعفر، ابراهیم و فاطمه

طول عمر: ۵۵ سال

آثار: صحیفة الإمام الرضا‌ علیه‌السلام ، طب الرضا، طب و بهداشت از امام علی بن موسی الرضا علیه‌السلام ، مسند الرضا علیه‌السلام

دوران امامت وی با سه خلیفهٔ عباسی شامل هارون الرشید، امین و مأمون مقارن بود.

چهل حدیث رضوی

۱. كمـال ايمـان

قال الرضا عليه السلام: لا يَسْتَكْمِلُ عَبْدٌ حَقيقَةَ الايمـانِ حَتّى تَكُونَ فيهِ خِصالٌ ثـَلاثٌ: اَلتـَفـَقـُّهُ فى الدّينِ، وَ حُسْنُ التَّقْديرِ فِى الْمَعيشَةِ وَالصَّبْرُ عَـلَى الرَّزايا.

امام رضا عليه السلام فرمود: هيـچ بنده اى به كمال حقيقى ايمان نمى رسد، تا اينكه اين سه خصلت در او باشد: دين شـناسى. اندازه و برنامه ريزى در زندگى. شكيبايى بر سختيها و ناملايمات.

[تحف العقول، ص 446.]

۲.ایمان

الامام الرضا (علیه‌السلام): الإیمانُ: عَقدٌ بِالقَلبِ؛ ولَفظٌ بِاللِّسانِ؛ وعَمَلٌ بِالجَوارِحِ، لا یکونُ الإیمانُ إلاّ هکذا.

امام رضا (علیه السلام) :ایمان، عبارت است از: باور قلبى، اظهار به زبان و عمل با اندام ها. ایمان، جز این گونه نیست.

(معانی الأخبار: ص ۱۸۶ ح ۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۸۰)

۳.بهـترين بنـدگان

سُئِلَ عَنْ خِيارِ الْعِبادِ، فَقالَ عليه السلام: اَلَّذينَ اِذا اَحْسَنُوا اسْتَبْشَرُوا، وَاِذا اَساؤُوا اسْتَغْفَرُوا، وَ اِذا اُعْطُوا شَكَرُوا، وَ اِذَا ابْتَلَوْا صَبَرُوا، وَ اِذا غَضِبُوا عَفَوا.

از حضرت رضا عليه السلام درباره بهترين بندگان پرسيدند. حضـرت فـرمــود: آنان كه هرگاه نيكى مى كنند، خوشحال مى شوند، هرگاه بدى مى كنند، استغفار مى كنند، هرگاه چيزى به آنان داده مى شود، سپاس مى گويند، هرگاه مبتلا و گرفتار مى شوند، شكيبايى مى كنند، و هرگاه خشمگين مى شوند، عفو و گذشت مى كنند.

[مسند الامام الرضا عليه السلام، ج 1 ص 284.]

۴.نـكوهش مـال انـدوزى

عَنِ الرِّضا عليه السلام: لا يَجْتَمِعُ الْمالُ اِلاّ بِخِصالٍ خَمْسٍ: بِبُخْلٍ شَديدٍ وَ اَمَلٍ طَويلٍ وَ حِرْصٍ غالِبٍ وَقطيعَةِ الرَّحِمِ وَ ايثارِ الدُّنْيا عَلَى الآخِرَةِ.

از سخنان امام رضا عليه السلام: هـرگز ثروت جمع و اندوخته نمى گردد، مگر بـا پنـج خـصلت: بخـل شـديد، آرزوى دور و دراز، حـرصِ غالب، قطع رحـم و برگزيدن دنيا بر آخـرت.

[كشف الغمّه، ج 3، ص 84.]

۵.سه ويژگى برجسته مؤمن

عَنِ الرِّضا عليه السلام: لا يَكُونُ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِنًا حَتّى تَكُونَ فيهِ ثَلاثُ خِصال:1ـ سُنَّةٌ مِنْ رَبِّهِ. 2ـ وَ سُنَّةٌ مِنْ نَبِيِّهِ. 3ـ وَ سُنَّةٌ مِنْ وَلِيِّهِ. فَأَمَّا السُّنَّةُ مِنْ رَبِّهِ فَكِتْمانُ سِرِّهِ. وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ نَبِيِّهِ فَمُداراةُ النّاسِ. وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ وَلِيِّهِ فَالصَّبْرُ فِى الْبَأْساءِ وَ الضَّرّاءِ.

مؤمن، مؤمن واقعى نيست، مگر آن كه سه خصلت در او باشد:سنّتى از پروردگارش و سنّتى از پيامبرش و سنّتى از امامش. امّا سنّت پروردگارش، پوشاندن راز خود است،امّا سنّت پيغمبرش، مدارا و نرم رفتارى با مردم است،امّا سنّت امامش، صبر كردن در زمان تنگدستى و پريشان حالى است.

(تحف العقول،ج2 ، ص308 - اصول کافی ، ج 3 ، ص (339)

۶.بسم الله

الامام الرضا (علیه‌ السلام): (بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ) أقرَبُ إلَى الاِسمِ الأَعظَمِ مِن سَوادِ العَینِ إلى بَیاضِها.

امام رضا (علیه السلام) :(بِسمِ اللَّهِ الرَّحمَنِ الرَّحیمِ)، به اسم اعظم خدا، نزدیک تر از سیاهىِ چشم به سفیدى آن است. (عیون أخبار الرضا(علیه السلام): ج۲ ص۵ ح۱۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۱۰۴)

۷. نقش انگشتر حضرت موسی(علیه السلام)

الامام الرضا (علیه‌السلام): کانَ نَقشُ خاتَمِ موسى(علیه السلام) حَرفَینِ اشتَقَّهُما مِنَ التَّوراةِ: اصبِر تُؤَر، اُصدُق تَنجُ.

امام رضا (علیه السلام) :نقش انگشتر موسى(علیه السلام) دو جمله بود که آنها را از تورات گرفته بود: شکیبا باش تا مزد بگیرى، راستگو باش تا بِرَهى.

(عیون أخبار الرضا(علیه السلام): (ج ۲ ص ۵۵ ح ۲۰۶، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۱۸۶)

۸.نقش انگشتر حضرت عیسی(علیه السلام)

الامام الرضا (علیه‌السلام): کانَ نَقشُ خاتَمِ عیسى(علیه السلام) حَرفَینِ اشتَقَّهُما مِنَ الإِنجیلِ: طوبى لِعَبدٍ ذُکرَ اللّهُ مِن أجلِهِ، ووَیلٌ لِعَبدٍ نُسِی اللّهُ مِن أجلِهِ.

امام رضا (علیه السلام) :نقش انگشتر عیسى(علیه السلام) این دو جمله بود که آنها را از انجیل برگرفته بود:خوشا به حال بنده اى که موجب یاد خدا شود و واى به حال بنده اى که باعث فراموشى خدا گردد.

(عیون أخبار الرضا(علیه السلام): ج ۲ ص ۵۵ ح ۲۰۶، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۱۹۸)

۹.نماز شب

الامام الرضا (علیه‌السلام): عَلَیکم بِصَلاةِ اللَّیلِ! فَما مِن عَبدٍ یقومُ فی آخِرِ اللَّیلِ فَیصَلّی ثَمانِی رَکعاتٍ ورَکعَتَینِ لِلشَّفعِ ورَکعَةً لِلوَترِ؛ ثُمَّ قَنَتَ وَاستَغفَرَ اللّهَ فی قُنوتِهِ سَبعینَ مَرَّةً، إلاّ اُجیرَ مِن عَذابِ القَبرِ وعَذابِ النّارِ.

امام رضا (علیه السلام) :بر شما باد خواندن نماز شب؛ زیرا هیچ بنده اى نیست که در آخرِ شب بر خیزد و هشت رکعت “نماز” و دو رکعت “نماز” شَفع و یک رکعت “نماز” وَتر بگزارد، سپس قنوت بخواند و در قنوتش هفتاد بار از خدا آمرزش بخواهد، مگر آن که از عذاب قبر و از عذاب آتش “دوزخ”، پناه داده مى شود.

(الدعوات: ص۲۷۲ ح۷۷۸، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۴۰)

۱۰. تفاوت مؤمن و کافر در قیامت

دَخَلَ رَجُلٌ مِنَ الزَّنَادِقَةِ عَلَى أَبِی الحَسَنِ(علیه السلام) وَ عِندَهُ جَمَاعَةٌ، فَقَالَ أَبُو الحَسَنِ(علیه السلام): أَیهَا الرَّجُلُ! أَ رَأَیتَ إِن کانَ القَولُ قَولَکم ـ وَ لَیسَ هُوَ کمَا تَقُولُونَ ـ أَ لَسنَا وَ إِیاکم شَرَعاً سَوَاءً؛ لاَ یضُرُّنَا مَا صَلَّینَا وَ صُمنَا وَ زَکینَا وَ أَقرَرنَا ؟ فَسَکتَ الرَّجُلُ. ثُمَّ قَالَ أَبُو الحَسَنِ(علیه السلام): وَ إِن کانَ القَولُ قَولَنَا ـ وَ هُوَ قَولُنَا ـ أَلَستُم قَد هَلَکتُم وَ نَجَونَا؟!

جماعتى در خدمت امام رضا(علیه السلام) بودند که زندیقى وارد شد. امام(علیه السلام) به او فرمود: ) اگر سخن شما درست باشد ـ که نیست ـ، در این صورت، آیا نه این است که ما و شما یکسان هستیم و نماز و روزه و زکات و ایمان ما زیانى به ما نمى رسانَد؟(. آن زندیق، خاموش مانْد. سپس امام رضا(علیه السلام) فرمود: واگر سخن ما درست باشد ـ که هست ـ آیا شما به هلاکت درنیفتاده اید و ما نجات نیافته ایم؟!.

(الکافی: ج۱ ص۷۸ ح۳، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۴۴)

۱۱. طلب بهشت بدون عمل!

الامام الرضا (علیه‌السلام): مَن سَأَلَ اللّهَ الجَنَّةَ وَلَم یصبِر عَلَى الشَّدائِدِ، فَقَدِ استَهزأَ بِنَفسِهِ.

امام رضا (علیه السلام) :کسى که از خدا بهشت بخواهد، امّا در برابر سختى ها شکیبا نباشد، خود را ریشخند کرده است.

(کنز الفوائد: ج۱ ص۳۳۰، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۴۸)

۱۲.پاداش کمترین آزار برای زیارت امام رضا(علیه السلام)

الامام الرضا (علیه‌السلام): ما مِن مؤمن یزورُنی فَیصیبُ وَجهَهُ قَطرَةٌ مِنَ الماءِ، إلاّ حَرَّمَ اللّهُ تَعالى جَسَدَهُ عَلَى النّارِ.

امام رضا (علیه السلام) :هیچ مؤمنى نیست که مرا زیارت کند و قطره اى از آسمان بر چهره اش بیفتد، مگر آن که خداوند متعال، بدن او را بر آتش، حرام مى گردانَد.

(عیون أخبار الرضا(علیه السلام): ج ۲ ص۲۲۷ ح۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۵۰)

۱۳.تبسم به برادر مؤمن

الامام الرضا (علیه‌السلام): مَن تَبَسَّمَ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ کتَبَ اللّهُ لَهُ حَسَنَةً؛ ومَن کتَبَ اللّهُ لَهُ حَسَنَةً لم یعَذِّبهُ.

امام رضا (علیه السلام) :هر کس به روى برادر مؤمنش لبخند بزند، خداوند، برایش یک ثواب مى نویسد و کسى که خدا برایش ثوابى بنویسد، عذابش نمى کند.

(مصادقة الإخوان: ص۱۵۷ ح۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۵۰.)

۱۴. نجات موحدان گناه کار

الامام الرضا (علیه‌السلام): مُذنِبو أهلِ التَّوحیدِ لا یخَلَّدونَ فِی النّارِ ویخرُجونَ مِنها، وَالشَّفاعَةُ جائِزَةٌ لَهُم.

امام رضا (علیه السلام) :گنه کارانِ یکتاپرست، در آتش، جاویدان نمى مانند؛ بلکه “سرانجام” از آن، رهایى مى یابند و شفاعت در حقّ آنان، رواست.

(عیون أخبار الرضا(علیه السلام): ج ۲ ص۱۲۵ ح۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۵۲)

۱۵.کسی که امامی ندارد

الامام الرضا (علیه‌السلام): مَن ماتَ ولَیسَ لَهُ إمامٌ ماتَ میتَةً جاهِلیةً.

امام رضا (علیه السلام) :کسى که بمیرد و امامى نداشته باشد، به مرگ جاهلى مُرده است.

(کمال الدین: ص۶۶۸ ح۱۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۷۰)

۱۶.مراد از اهل ذکر در قرآن

الامام الرضا(علیه السلام) ـ فی قَولِهِ تَعالى: فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکرِ إِنْ کنْتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ ـ: نَحنُ أهلُ الذِّکرِ، ونَحنُ المَسؤولونَ.

امام رضا(علیه السلام)ـ در باره آیه شریفِ: پس اگر نمى دانید، از اهل ذکر بپرسید ـ: اهل ذکر، ما هستیم و از ما باید پرسیده شود.

(الکافی: ج ۱ ص ۲۱۰ ح ۳، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۷۸)

۱۷. دین امامان(علیه السلام)

الامام الرضا (علیه‌السلام): إنَّ مِن دینِهِم “أی الأَئِمَّةِ(علیه السلام)”: الوَرَعَ، وَالعِفَّةَ، وَالصِّدقَ، وَالصَّلاحَ، وَالاِجتِهادَ، وأداءَ الأَمانَةِ إلَى البَرِّ وَالفاجِرِ، وطولَ السُّجودِ، وَالقیامَ بِاللَّیلِ، وَاجتِنابَ المَحارِمِ، وَانتِظارَ الفَرَجِ بِالصَّبرِ، وحُسنَ الصُّحبَةِ، وحُسنَ الجِوارِ، وبَذلَ المَعروفِ، وکفَّ الأَذی، وبَسطَ الوَجهِ، وَالنَّصیحَةَ، وَالرَّحمَةَ لِلمؤمنینَ.

امام رضا(علیه السلام): از دینِ آنان ـ یعنى امامان(علیه السلام) ـ است: پارسایى، پاک دامنى، راستى، درستى، سخت کوشى، باز گرداندن امانت به نیکوکار و تبه کار، سجده طولانى، عبادت شبانه، دورى از حرام، انتظار فرج با شکیبایى، حُسن همنشینى، حُسن همسایگى، نیکى کردن، بى آزارى، گشاده رویى، خیرخواهى و مهربانى با مؤمنان.

(تحف العقول: ص ۴۱۶، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۸۰)

۱۸. کمال دین

الامام الرضا (علیه‌السلام): کمالُ الدّینِ: وَلایتُنا، وَالبَراءَةُ مِن عَدُوِّنا.

امام رضا (علیه السلام) :کمال دین، “پذیرفتن” ولایت ما و برائت جستن از دشمن ماست.

(مستطرفات السرائر: ص ۱۴۹ ح ۳، بحار الأنوار: ج ۲۷ ص ۵۸ ح ۱۹. گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۸۲)

۱۹.دست کشیدن از غذا پیش از سیری کامل

الامام الرضا (علیه‌السلام): اِرفَع یدَیک مِنَ الطَّعامِ وبِک إِلَیهِ بَعضُ القَرَمِ؛ فإنَّهُ أصَحُّ لِبَدَنِک، وأذکى لِعَقلِک، وأخَفُّ عَلى نَفسِک إن شاءَ اللّهُ.

امام رضا (علیه السلام) :در حالى که هنوز اندک اشتهایى دارى، دست از غذا بکش؛ زیرا این کار، به خواست خدا جسم تو را سالم تر، فکرت را تیزتر و روانت را سبک تر مى دارد.

(طبّ الامام الرضا(علیه السلام): ص ۱۴، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۵۰۰)

۲۰. گریه بر أهلبیت (علیهم‌السلام)

الامام الرضا (علیه‌السلام): مَن تَذَکرَ مُصابَنا وبَکى لِما ارتُکبَ مِنّا کانَ مَعَنا فی دَرَجَتِنا یومَ القیامَةِ.

امام رضا (علیه السلام) :هر کس مصیبت ما را به یاد آورد و براى ستم هایى که بر ما رفته است، بگِرید، روز قیامت، با ما در یک درجه خواهد بود.

(الأمالی للصدوق: ص ۱۳۱ ح ۱۱۹، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۹۲)

۲۱. گریستن و گریاندن بر أهلبیت (علیهم‌السلام)

الامام الرضا (علیه‌السلام): مَن ذَکرَ بِمُصابِنا فَبَکى وأبکى لَم تَبک عَینُهُ یومَ تَبکی العُیونُ.

امام رضا (علیه السلام) :هر کس مصیبت ما را یاد کند و بگِرید و بگریانَد، در آن روزى که چشم ها مى گِریند، چشم او نمى گِرید.

(الأمالی للصدوق: ص ۱۳۱ ح ۱۱۹، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۹۲)

۲۲.شرکت در مجلس أهلبیت (علیهم‌السلام)

الامام الرضا (علیه‌السلام): مَن جَلَسَ مَجلِساً یحیى فیهِ أمرُنا لَم یمُت قَلبُهُ یومَ تَموتُ القُلوبُ.

امام رضا (علیه السلام) :هر کس در مجلسى بنشیند که یاد و نام ما در آن زنده مى شود، در آن روزى که دل ها مى میرند، دل او نمى میرد.

(الأمالی للصدوق: ص ۱۳۱ ح ۱۱۹، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۹۲)

۲۳. همسایه ‌داری

الامام الرضا (علیه‌السلام): لَیسَ مِنّا مَن لمَ یأمَن جارُهُ بَوائِقَهُ.

امام رضا (علیه السلام) :از ما نیست کسى که همسایه اش، از بدى هاى او در امان نباشد.

(عیون أخبار الرضا(علیه السلام): ج ۲ ص ۲۴ ح ۳، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۹۴)

۲۴. ویژگی های شیعیان

الامام الرضا (علیه‌السلام): شیعَتُنا: المُسَلِّمونَ لِأَمرنا، الآخِذونَ بِقَولِنا، المُخالِفونَ لِأَعدائِنا؛ فَمَن لَم یکن کذلِک فَلَیسَ مِنّا.

امام رضا (علیه السلام) :شیعیان ما، تسلیم فرمان ما هستند، از سخن ما پیروى مى کنند و با دشمنان ما مخالف اند. پس هر که چنین نباشد، از ما نیست.

(صفات الشیعة: ص ۸۲ ح ۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۹۶)

۲۵. امامان بعد از امام رضا(علیه السلام)

الامام الرضا (علیه‌السلام): الإمامُ بَعدی مُحَمَّدٌ ابنی، وبَعدَ مُحَمَّدٍ ابنُهُ عَلی، وبَعدَ عَلی ابنُهُ الحَسَنُ، وبَعدَ الحَسَنِ ابنُهُ الحُجَّةُ القائِمُ المُنتَظَرُ فی غَیبَتِهِ، المُطاعُ فی ظُهورِهِ.

امام رضا (علیه السلام) :امامِ پس از من، پسرم محمّد است، و پس از محمّد، پسرش على است و پس از على، پسرش حسن و پس از حسن، پسرش حجّت قائم که در غیبتش منتظر او هستند و در ظهورش، همه فرمان بردارش .

(کمال الدین: ص۳۷۲ ح۶، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۷۰)

۲۶.قائم(علیه السلام)

الامام الرضا (علیه‌السلام): إنَّ القائِمَ هُوَ الَّذی إذا خَرَجَ کانَ فی سِنِّ الشُّیوخِ ومَنظَرِ الشُّبّانِ، قَویاً فی بَدَنِهِ، حَتَّى لَو مَدَّ یدَهُ إلَى أعظَمِ شَجَرَةٍ عَلَى وَجهِ الأَرضِ لَقَلَعَها! ولَو صاحَ بَینَ الجِبالِ لَتَدَکدَکت صُخورُها! یکونُ مَعَهُ عَصا موسَى وخاتَمُ سُلَیمانَ علیهماالسلام، ذاک الرّابِعُ مِن وُلدی، یغَیبُهُ اللّهُ فی سِترِهِ ما شاءَ، ثُمَّ یظهِرُهُ فَیملأُ بِهِ الأَرضَ قِسطاً وعَدلاً کما مُلِئَت جَوراً وظُلماً.

امام رضا (علیه السلام) :قائم، کسى است که وقتى ظهور مى کند، در سنّ پیران و سیماى جوانان است، بدنى چنان نیرومند دارد که اگر دستش را به طرف بزرگ ترین درخت روى زمین ببرد، آن را از ریشه در مى آورد و اگر در کوهستان فریاد زند، صخره ها در هم مى ریزند. عصاى موسى و انگشتر سلیمان را با خود دارد. او چهارمین از نسل من است، خداوند براى مدّتى او را در پس پرده خود پنهان مى سازد، سپس آشکارش مى گرداند و به وسیله او زمین را همچنان که از ظلم و ستم آکنده شده است، از عدل و داد پر مى کند.

(کمال الدین: ص۳۷۶ ح۷، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۷۲)

۲۷. اگر مردم زیبایی های کلام أهلبیت (علیهم‌السلام) را می دانستند

الامام الرضا (علیه‌السلام): إِنَّ النّاسَ لَو عَلِموا مَحاسِنَ کلامِنا لاَتَّبَعونا.

امام رضا (علیه السلام) :اگر مردم زیبایى هاى سخنان ما را مى دانستند، از ما پیروى مى کردند.

(معانی الأخبار: ص۱۸۰ ح۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۸۴)

۲۸. اطاعت از خدا حتی بدون وعده به بهشت و جهنم

الامام الرضا (علیه‌السلام): لَو لَم یخَوِّفِ اللّهُ النّاسَ بِجَنّةٍ ونارٍ، لَکانَ الواجِبُ أن یطیعوهُ ولا یعصوهُ؛ لِتَفَضُّلِهِ علَیهِم وإحسانِهِ إلَیهِم، وما بَدأهُم بهِ مِن إنعامِهِ الَّذی ما استَحَقّوهُ.

امام رضا (علیه السلام) :اگر خداوند، مردم را به بهشت و دوزخى هم وعده و وعید نمى داد، باز واجب بود که از او اطاعت کنند و نافرمانى اش نکنند؛ زیرا به آنان تفضّل و نیکى فرموده و نعمت هایش را در اختیارشان گذاشته است، بى آن که “به سبب انجام عملى،” استحقاق آن را داشته باشند.

(عیون أخبار الرضا(علیه السلام): ج ۲ ص ۱۸۰ ذیل ح ۴، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۸۶)

۲۹. گناهان کوچک، راهی به سوی گناهان بزرگ

الامام الرضا (علیه‌السلام): الصَّغائرُ مِنَ الذنوبِ طُرُقٌ إلى الکبائرِ، ومَن لَم یخَفِ اللّهَ فِی القَلیلِ لَم یخَفهُ فِی الکثیرِ.

امام رضا (علیه السلام) :گناهان کوچک، راه هایى به سوى گناهان بزرگ اند و کسى که از خداوند در اندک، ترس نداشته باشد، در زیاد نیز از او نمى ترسد.(عیون أخبار الرضا(علیه السلام): ج۲ ص۱۸۰ ح۴، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۸۴)

۳۰. اهمیت اذان و اقامه برای نماز

الامام الرضا (علیه‌السلام): مَن أذَّنَ وأقامَ صَلّى وَراءَهُ صَفّانِ مِنَ المَلائِکةِ، وإن أقامَ بِغَیرِ أذانٍ صَلّى عَن یمینِهِ واحِدٌ وعَن شِمالِهِ واحِدٌ.

امام رضا (علیه السلام) :هر کس اذان و اقامه بگوید، دو صف از فرشتگان، پشت سرش نماز مى گزارند و هر کس اقامه بگوید و اذان نگوید، تنها یک فرشته در سمت راست او و یکى در سمت چپ او مى ایستد.

(کتاب من لا یحضره الفقیه: ج ۱ ص ۲۸۷ ح ۸۸۸، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۹۲)

۳۱. دست کشیدن از غذا پیش از سیری کامل

الامام الرضا (علیه‌السلام): اِرفَع یدَیک مِنَ الطَّعامِ وبِک إِلَیهِ بَعضُ القَرَمِ؛ فإنَّهُ أصَحُّ لِبَدَنِک، وأذکى لِعَقلِک، وأخَفُّ عَلى نَفسِک إن شاءَ اللّهُ.

امام رضا (علیه السلام) :در حالى که هنوز اندک اشتهایى دارى، دست از غذا بکش؛ زیرا این کار، به خواست خدا جسم تو را سالم تر، فکرت را تیزتر و روانت را سبک تر مى دارد.

(طبّ الامام الرضا(علیه السلام): ص ۱۴، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۵۰۰)

۳۲. سجده شکر بعد از نماز

الامام الرضا(علیه السلام) : السَّجدَةُ بَعدَ الفَریضَةِ شُکراً للّهِ ـ تَعالى ذِکرُهُ ـ عَلى ما وَفَّقَ العَبدَ مِن أداءِ فَرضِهِ، وأدنى ما یجزی فیها مِنَ القَولِ أن یقالَ: )شُکراً للّهِ، شُکراً للّهِ(، ثَلاثَ مَرّاتٍ.

امام رضا (علیه السلام) :سجده شکر گزاردن پس از نماز واجب، در برابر توفیقى است که خداوند متعال به بنده داده تا واجبش را انجام دهد و کمترین چیزى که از گفتار در آن کفایت مى کند، این است که سه مرتبه “شکرا للّه ” گفته شود.

(علل الشرائع: ص۳۶۰ ح ۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۰۰)

۳۳. زیارت امام رضا(علیه السلام)

الامام الرضا (علیه‌السلام): ألا وإنّی لَمَقتولٌ بِالسَّمِّ ظُلماً، ومَدفونٌ فی مَوضِعِ غُربَةٍ، فَمَن شَدَّ رَحلَهُ إلى زِیارَتی استُجیبَ دُعاؤهُ وغُفِرَ لَهُ ذَنبُهُ.

امام رضا (علیه السلام) :بدانید که من با زهر ستم، کشته خواهم شد و در خاک غربت، دفن خواهم شد. پس هر که براى زیارت من بارِ سفر بربندد، دعایش مستجاب و گناهانش آمرزیده مى شود.

(الخصال: ص۱۴۴ ح۱۶۷، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۳۲)

۳4. دوری از آتش بدون عمل

الامام الرضا (علیه‌السلام): مَن تَعَوَّذَ بِاللّهِ مِنَ النّارِ ولَم یترُک الشَّهَواتِ، فَقَدِ استَهزَأَ بِنَفسِهِ.

امام رضا (علیه السلام) :هر که از آتش دوزخ به خدا پناه ببرد، امّا ترک شهوات نکند، در واقع، خود را ریشخند کرده است.

(کنز الفوائد: ج۱ ص۳۳۰، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۴۰)

۳5. صلوات بر پیامبر و خاندان او زائل کننده گناهان

الامام الرضا (علیه‌السلام): مَن لَم یقدِر عَلى ما یکفِّرُ بِهِ ذُنوبَهُ، فَلیکثِر مِنَ الصَّلاةِ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِهِ؛ فإِنَّها تَهدِمُ الذُّنوبَ هَدماً.

امام رضا (علیه السلام) :هر کس توانایى دادن کفّاره براى گناهانش را نداشت، بر محمّد و خاندان او فراوان صلوات بفرستد؛ زیرا صلوات، گناهان را به کلّى از بین مى برد.

(عیون أخبار الرضا(علیه السلام): ج۱ ص۲۹۴ ح۵۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۴۲)

۳6. اهمیت زیارت أهلبیت (علیهم‌السلام)

الامام الرضا (علیه‌السلام): إنّ لِکلِّ إمامٍ عَهداً فی عُنُقِ أولِیائهِ وشیعَتِهِ، وإنَّ مِن تَمامِ الوَفاءِ بالعَهدِ وحُسنِ الأداءِ زیارَةَ قُبورِهِم، فَمَن زارَهُم رَغبَةً فی زیارَتِهِم وتَصدیقاً بما رَغِبوا فیهِ کانَ أئمَّتُهُم شُفَعاءَهُم یومَ القِیامَةِ.

امام رضا (علیه السلام) :هر امامى به گردن دوستان و شیعیان خود، عهدى دارد که وفاى کامل به این عهد، و به جا آوردن نیکوى آن، با زیارت قبر آنان است. پس کسانى که با رغبت و علاقه به زیارت ایشان و باور داشتن به آنچه آنان ترغیب کرده اند، زیارتشان کنند، امامانِ آنها در روز قیامت، شفیعشان خواهند بود.

(الکافی: ج۴ ص۵۶۷ ح۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۴۶)

۳7. اهمیت زیارت حضرت معصومه (سلام الله علیها)

الامام الرضا(علیه السلام) ـ لمَّا سَأَلَهُ سَعدُ بنُ سَعیدٍ عَن قَبرِ فاطِمَةَ بِنتِ موسَى بنِ جَعفَرٍ(علیه السلام) ـ: مَن زارَها فَلَهُ الجَنَّةُ.

امام رضا(علیه السلام) ـ در پاسخ سؤال سعد بن سعید، در باره “ثواب زیارت” قبر فاطمه دختر موسى بن جعفر(علیه السلام) ـ: هر کس او را زیارت کند، پاداشش بهشت است.

(ثواب الأعمال: ص۱۲۴ ح۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۴۶)

۳8. اطاعت از پدر و مادر

الامام الرضا (علیه‌السلام): بِرُّ الوالِدَینِ واجِبٌ وإن کانا مُشرِکینِ، ولا طاعَةَ لَهُما فی مَعصیةِ الخالِقِ.

امام رضا (علیه السلام) :اطاعت از پدر و مادر واجب است، اگر چه مشرک باشند؛ ولى در معصیت خالق، از آنان نباید اطاعت کرد.

(عیون أخبار الرضا(علیه السلام): ج۲ ص۱۲۲ ح۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۵۴)

39. رفاه برای خانواده

الامام الرضا (علیه‌السلام): صاحِبُ النِّعمَةِ یجِبُ عَلَیهِ التَّوسِعَةُ عَلى عِیالِهِ.

امام رضا (علیه السلام) :برخوردارِ از نعمت، باید خانواده اش را در رفاه قرار بدهد.

(الکافی: ج۴ ص۱۱ ح۵، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۶۰)

۴0. تشکر در قبال خوبی مردم

الامام الرضا (علیه‌السلام): مَن لَم یشکرِ المُنعِمَ مِنَ المَخلوقینَ لَم یشکرِ اللَهَ عزوجل.

امام رضا (علیه السلام) :هر که در قبال خوبى مردم تشکر نکند، از خداوند عز و جل هم تشکر نکرده است.(عیون أخبار الرضا(علیه السلام): ج۲ ص۲۴ ح۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۶۶)

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث جوادی

https://eitaa.com/joinchat/1422591101C731e8b088d

خلاصه زندگی امام جواد [ع]

نام: محمد بن علی بن موسی

لقب(ها): جواد، تقی، ابن الرضا

کنیه: ابوجعفر و ابوعلی

زادروز: ۱۰ رجب، ۱۹۵ق.

زادگاه: مدینه

مدت امامت: ۱۷ سال ( ۲۰۳ تا ۲۲۰ق)

شهادت: آخر ذی‌القعده، ۲۲۰ق یا ۶ ذی‌الحجه۲۲۰ق.

علت شهادت: مسمویت توسط زهر

مدفن: کاظمین

محل زندگی: مدینه، بغداد

پدر: علی بن موسی بن جعفر

مادر: سبیکه

همسر(ان): سمانه مغربیه، ام فضل

فرزند(ان): علی، موسی، حکیمه، زینب، فاطمه، امامه

طول عمر: ۲۵ سال

قاتل: معتصم عباسی لعنه الله

مدت امامت: ۱۷ سال.

خلفای هم‌عصر: مامون و معتصم عباسی.

چهل حدیث جوادی

۱. نیازمندی مؤمن به سه خصلت

قالَ الإمام محمد تقی الجواد(ع ) : الْمُؤمِنُ یَحْتاجُ إلی ثَلاثِ خِصال: تَوْفیق مِنَ اللهِ عَزَّ وَجَلَّ وَواعِظ مِنْ نَفْسِهِ وَقَبُول مِمَّنْ یَنْصَحُهُ .

امام جواد (ع):مؤمن در هر حال نیازمند به سه خصلت است: توفیق از طرف خداوند متعال واعظی از درون خود قبول و پذیرش نصیحت كسی كه او را نصیحت نماید.

بحارالأنوار، ج ۷۲ ، ص ۶۵ ، ح ۳

۲. ملاقات با دوستان

قالَ الامام الجواد(ع ) : مُلاقاةُ الاْخوانِ نَشْرَةٌ، وَتَلْقیحٌ لِلْعَقْلِ وَإنْ كانَ نَزْراً قَلیلاً .

امام جواد (ع):ملاقات و دیدار با دوستان و برادران، موجب صفای دل و نورانیّت آن می گردد و سبب شكوفایی عقل و درایت خواهد گشت، گرچه در مدّت زمانی كوتاه انجام پذیرد.

امالی شیخ مفید، ص ۳۲۸ ، ح ۱۳

۳. اتکال به خداوند

قالَ الإمام الجواد (علیه السلام): كَیْفَ یُضَیَّعُ مَنِ اللهُ كافِلُهُ، وَكَیْفَ یَنْجُو مَنِ الله طالِبُهُ؟ وَمَنِ انْقَطَعَ إلی غَیْرِاللهِ وَكَّلَهُ!

چگونه گمراه و درمانده خواهد شد كسی كه خداوند سَرپرست و متكفّل اوست ، چطور نجات می یابد كسی كه خداوند طالبش می باشد؟ و هر كه از خدا قطع امید كند و به غیر او پناهنده شود، خداوند او را به همان شخص واگذار می كند!

[بحارالأنوار، ح 68، ص 155، ح 69]

۴. گوش سپردن به سخنران

قالَ الامام الجواد(ع ) : مَن أصغى إلى ناطِقٍ فَقَد عَبَدَهُ فَإن كانَ النّاطِقُ عَنِ اللّه ِ فَقَد عَبَدَ اللّه َ وإن كانَ النّاطِقُ يَنطِقُ عَن لِسانِ إبليسَ فَقَد عَبَدَ إبليسَ .

امام جواد (ع):هر كه گوش به گفته سخنگويى دهد ، در واقع او را پرستيده است . اگر [آن سخنگو] از خدا بگويد ، خدا را پرستيده ، و اگر از شيطان بگويد ، شيطان را پرستيده است.

تحف العقول، ص۴۵۶

۵. پذیرفتن خواستگار متدین و امانت دار

قالَ الامام الجواد(ع ) : مَنْ خَطَبَ إلَیْكُمْ فَرَضیتُمْ دینَهُ وَأمانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ، إِلاَّ تَفْعَلُوهُ تَكُن فِتْنَةٌ فِی الأَرْضِ وَفَسَادٌ كَبِیرٌ .

امام جواد (ع):هر كه به خواستگاری دختر شما آید و به تقوا و تدیّن و امانتداری او مطمئن می باشید با او موافقت كنید و گرنه فتنه و فساد بزرگی در روی زمین پدید خواهد آمد.

تهذیب الأحكام، ج ۷ ، ص ۳۹۶ ، ح ۹

۶. سفارش به سکوت جاهل

قالَ الامام الجواد(ع ) : لَوْسَكَتَ الْجاهِلُ مَااخْتَلَفَ النّاسُ .

امام جواد (ع):چنانچه افراد جاهل، ساكت باشند، مردم دچار اختلافات نمی شوند.

كشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۹

۷. تحسین کار زشت

قالَ الامام الجواد(ع ) : مَنِ اسْتَحْسَنَ قَبیحاً كانَ شَریكاً فیهِ .

امام جواد (ع):هر كه كار زشتی را تحسین و تأیید كند، در آن کار شریک می باشد.

كشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۹

۸. بی نیازی به وسیله خدا

قالَ الامام الجواد(ع ) : مَنِ اسْتَغْنی بِاللهِ افْتَقَرَ النّاسُ إلَیْهِ .

امام جواد (ع):هر كه خود را به وسیله خداوند بی نیاز بداند مردم محتاج او خواهند شد.

بحارالأنوار، ج ۷۵ ، ص ۷۹ ، ح ۶۲

۹. آموزش امام علی(ع) به دست پیامبر(ص)

قالَ الامام الجواد(ع ) : عَلَّمَ رَسُولُ اللهِ(ص) عَلّیاً(ع) ألْفَ كَلِمَة، كُلُّ كَلِمَة یَفْتَحُ ألْفُ كَلِمَة .

امام جواد (ع):حضرت رسول(ص)، یک هزار كلمه به امام علی(ع) تعلیم نمود كه از هر كلمه ای هزار باب علم و مسأله فرعی باز می شود.

خصال، ج ۲ ، ص ۶۵۰ ، ح ۴۶

۱۰. خودداری از شکر نعمت

قالَ الامام الجواد(ع ) : نِعْمَةٌ لاتُشْكَرُ كَسِیَّئَة لاتُغْفَرُ .

امام جواد (ع):خدمت و نعمتی كه مورد شكر و سپاس قرار نگیرد همانند خطای غیرقابل بخشش است.

بحارالأنوار، ج ۶۸ ، ص ۵۳ ، ح ۶۹

۱۱. گناه سبب مرگ

قالَ الامام الجواد(ع ) : مَوْتُ الاْنْسانِ بِالذُّنُوبِ أكْثَرُ مِنْ مَوْتِهِ بِالاْجَلِ .

امام جواد (ع):فرا رسیدن مرگ انسان ها، به جهت معصیت و گناه، بیشتر است تا مرگ طبیعی و عادی.

كشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۵۰

۱۲. راه درک حقیقت ایمان

قالَ الامام الجواد(ع ) : لَنْ یَسْتَكْمِلَ الْعَبْدُ حَقیقَةَ الاْیمانِ حَتّی یُؤْثِرَ دینَهُ عَلی شَهْوَتِهِ .

امام جواد (ع):بنده ای حقیقت ایمان را نمی یابد مگر آن كه دین و احكام الهی را در همه جهات بر تمایلات و هواهای نفسانی خود مقدّم دارد.

بحارالأنوار، ج ۷۵ ، ص ۸۰ ، ح ۶۳

۱۳. پنهان نماندن از دید خداوند

قالَ الامام الجواد(ع ) : اعْلَمْ أنَّكَ لَنْ تَخْلُو مِنْ عَیْنِ اللهِ، فَانْظُرْ كَیْفَ تَكُونُ .

امام جواد (ع):بدان كه تو از چشم خدا پنهان نیستى. پس، بنگر كه چگونه‌اى.

تحف العقول: ۴۵۵

۱۴. تکمیل رکوع

قالَ الامام الجواد(ع ) : مَنْ أتَمَّ رُكُوعَهُ لَمْ تُدْخِلْهُ وَحْشَةُ الْقَبْرِ .

امام جواد (ع):هر كس ركوعش را كامل بگزارد، گرفتار وحشت قبر نمى‌شود.

الكافی، ج ۳ ، ص ۳۲۱ ، ح ۷

۱۵. خشوع در نماز

قالَ الامام الجواد(ع ) : الْخُشُوعُ زینَةُ الصَّلاةِ .

امام جواد (ع):خشوع و خضوع زینت بخش نماز خواهد بود.

بحارالأنوار، ج ۷۵ ، ص ۸۰

۱۶. همنشینی با بی خردان

قالَ الامام الجواد(ع ) : فَسادُ الاْخْلاقِ بِمُعاشَرَةِ السُّفَهاءِ .

امام جواد (ع):معاشرت و همنشینی با بی خردان و افراد لااُبالی سبب تباهی اخلاق خواهد شد.

كشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۹

۱۷. اسباب جلب محبت

قالَ الامام الجواد(ع ) : ثَلاثُ خِصالٍ تُجتَلبُ بِهِنَّ المَحَبَّةُ: الإِنصافُ فِی المُعاشَرَةِ، وَالمُؤاساةُ فِی الشِّدَّةِ وَالانطِواعِ، وَالرُّجوعُ إلى قَلبٍ سَلیمٍ .

امام جواد (ع):با سه خصلت، دوستى را به دست مى‌آورند: انصاف در معاشرت، همدردى [با دیگران‌] در خوشى و ناخوشى، و داشتن قلبى پاك [از گناهان‌].

كشف الغمّة: ۳/ ۱۳۹

۱۸. ارکان توبه

قالَ الامام الجواد(ع ) : التَّوبَةُ عَلى أربَعِ دَعائِمَ: نَدَمٍ بِالقَلبِ، وَاستِغفارٍ بِاللِّسانِ وعَمَلٍ بِالجَوارِحِ، وعَزمٍ أن لا یعودَ .

امام جواد (ع):توبه، بر چهار ستونْ استوار است: پشیمانى در دل، آمرزش‌خواهى به زبان، تحقّق بخشیدن [به آن‌] در عمل، و تصمیم گرفتن به تكرار نكردن [گناه‌].

ارشاد القلوب دیلمی، ص ۱۶۰

۱۹. کارهای نیکان

قالَ الامام الجواد(ع ) : ثَلاثٌ مِنْ عَمَلِ الاْبْرارِ: إقامَةُ الْفَرائِض وَاجْتِنابُ الْمَحارِم واحْتِراسٌ مِنَ الْغَفْلَةِ فِی الدّین .

امام جواد (ع):سه چیز از كارهای نیكان است: انجام واجبات الهی، دوری از گناهان،دورى جستن از غفلت در دین‌.

بحارالانوار، ج۵، ص۸۱

۲۰. زیارت حضرت معصومه(س)

قالَ الامام الجواد(ع ) : مَنْ زارَ قَبْرَ عَمَّتی بِقُمْ، فَلَهُ الْجَنَّةُ .

امام جواد (ع):هركس قبر عمّه ام را در قم زیارت كند، اهل بهشت خواهد بود.

كامل الزیارات، ص ۵۳۶ ، ح ۸۲۷

۲۱. شریکان ظلم

قالَ الامام الجواد(ع ) : الْعامِلُ بِالظُّلْمِ وَالْمُعینُ لَهُ وَالرّاضی بِهِ، شُرَكاءٌ .

امام جواد (ع):انجام دهنده ظلم و كمک دهنده ظلم و كسی كه راضی به ظلم باشد، هر سه شریک خواهند بود.

كشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۸

۲۲. تواضع

قالَ الامام الجواد(ع ) : التَّواضُعُ زینَةُ الْحَسَب .

امام جواد (ع):تواضع و فروتنی زینت بخش حسب و شرف است

كشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۷ .

۲۳. زینت بخش های علم و عقل و حلم

قالَ الامام الجواد(ع ) : خَفْضُ الْجَناحِ زینَةُ الْعِلْمِ، وَ حُسْنُ الاْدَبِ زینَةُ الْعَقْلِ، وَ بَسْطُ الْوَجْهِ زینَةُ الْحِلْمِ .

امام جواد (ع):تواضع و فروتنی زینت بخش علم و دانش است؛ ادب داشتن و اخلاق نیک زینت بخش عقل می باشد؛ خوش رویی با افراد زینت بخش حلم و بردباری است.

كشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۷

۲۴. زیارت امام رضا(ع)

قالَ الامام الجواد(ع ) : إنَّ بَیْنَ جَبَلَی طُوس قَبْضَةٌ قُبِضَتْ مِنَ الْجَنَّةِ، مَنْ دَخَلَها كانَ آمِناً یَوْمَ الْقِیامَةِ مِنَ النّار .

امام جواد (ع):همانا بین دو سمت شهر طوس قطعه ای می باشد كه از بهشت گرفته شده است، هر كه داخل آن شود (و با معرفت زیارت كند)، روز قیامت از آتش در امان خواهد بود.

عیون اخبارالرّضا - علیه السلام -، ج ۲ ، ص ۲۵۶ ، ح ۶

۲۵. انتظار فرج، برترین عمل

قالَ الامام الجواد(ع ) : اَفضَلُ اعمالِ شیعتنا انتظارُ الفَرَج .

امام جواد (ع):برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج است.

كمال الدین ج ۲ باب ۳۶ ح ۱

۲۶. همنشینی با شرور

قالَ الامام الجواد(ع ) : إیّاكَ وَ مُصاحَبَةُ الشَّریرِ، فَإنَّهُ كَالسَّیْفِ الْمَسْلُولِ، یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ یَقْبُحُ أثَرُهُ .

امام جواد (ع):از مصاحبت با شخص شریر بپرهیز، كه چون شمشیرِ برهنه است؛ منظره‌اش نیكو و اثر (زخم) آن زشت است.

أعلام الدّین، ص ۳۰۹

۲۷.بی توجهی به اموال دیگران

قالَ الامام الجواد(ع ) : عِزُّ الْمُؤْمِنِ غِناه عَنِ النّاسِ .

امام جواد (ع):عزّت و شخصیّت مؤمن در بی نیازی از دیگران است.

بحارالأنوار، ج ۷۲ ، ص ۱۰۹ ، ح ۱۲

۲۸.نتیجه تقوای الهی

قالَ الامام الجواد(ع ) : مَنِ اتَّقَی اللهَ أحَبَّهُ النّاسُ وَ إنْ كَرِهُوا .

امام جواد (ع):هر كه تقوای الهی را پیشه خود كند خواه ناخواه، مورد محبّت مردم قرار می گیرد گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند.

بحارالأنوار، ج ۷۵ ، ص ۷۹ ، ح ۶۲

۲۹. ترک امور بی فایده

قالَ الامام الجواد(ع ) : تَرْكُ ما لا یُعْنی زینَةُ الْوَرَعِ .

امام جواد (ع):رها كردن آنچه سودمند نباشد زینت بخش ورع و تقوای انسان می باشد.

بحارالأنوار، ج ۷۵ ، ص ۸۰

۳۰. معاشرت با خردمندان

قالَ الامام الجواد(ع ) : صَلاحُ الاْخلاقِ بِمُنافَسَةِ الْعُقَلاءِ .

امام جواد (ع):معاشرت و رفاقت با خردمندان هوشیار، موجب رشد و كمال اخلاق می باشد.

كشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۹

۳۱. اهمیت ادب

قالَ الامام الجواد(ع ) : بِالاْدَبِ یَبْلُغُ الرَّجُلُ مَكارِمَ الاْخْلاقِ فِی الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، وَیَصِلُ بِهِ اِلَی الْجَنَّةِ .

امام جواد (ع):انسان به وسیله ادب به كمالات اخلاقی می رسد; و نیز با رعایت ادب به بهشت دست می یابد.

ارشاد القلوب دیلمی، ص ۱۶۰

۳۲. زینت بخش ایمان

قالَ الامام الجواد(ع ) : الْعَدْلُ زینَةُ الاْیمانِ .

امام جواد (ع):عدالت زینت بخش ایمان است.

كشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۷

۳۳.زینت بخش عبادت

قالَ الامام الجواد(ع ) : السَّكینَةُ زینَةُ الْعِبادَةِ .

امام جواد (ع):وقار و ادب زینت بخش عبادات است.

كشف الغمّه، ج ۲ ، ص ۳۴۷

۳۴. امید به غیر خدا

قالَ الامام الجواد(ع ) : مَنِ انقَطَعَ إلى غَیرِ اللّهِ وَكَلَهُ اللّهُ إلَیهِ .

امام جواد (ع):هر كه به غیر خدا رو كند، خداوند او را به همان وا گذارد.

الدرّة الباهرة: ۳۹

۳۵. انتظار فرج

الامام الجواد(ع ): أفضَلُ أعمالِ شیعَتِنَا انتِظارُ الفَرَجِ .

امام جواد (ع):برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج [ظهور امام زمان(ع)] است.

كمال الدین، ص ۳۷۷ ، آینه یادها، جلد ۱ صفحه: ۲۲۵

۳۶. به سوی خدا با دل

الامام الجواد(ع ): القَصدُ إلَى اللّهِ تَعالى بِالقُلوبِ أبلَغُ مِن إتعابِ الجَوارِحِ بِالأعمالِ .

امام جواد (ع):با دلها به سوى خداوند متعال رهسپار شدن رساننده تر به مقصد است تا با خسته كردن اعضا و جوارح با اعمال.

الدرّة الباهرة: ۳۹ ، میزان الحكمه، جلد ۸ صفحه: ۱۷۳

۳۷. سرآغاز کار

الامام الجواد(ع ): مَن لَم یعْرِفِ المَوارِدَ أعْیتْهُ المَصادِرُ .

امام جواد (ع):هر كس نداند كارى را از كجا آغاز كند، از به سرانجام رساندن آن درماند.

بحار الأنوار: ۷۱ / ۳۴۰ /۱۳ ، میزان الحكمه، جلد ۳ صفحه: ۵۴

۳۸. تأخیر توبه

الامام الجواد(ع ): تأخِیرُ التَّوبةِ اغْتِرارٌ .

امام جواد (ع):به تأخیر افكندن توبه فریب و غفلت است.

تحف العقول: ۴۵۶ ، میزان الحكمه، جلد ۲ صفحه: ۱۳۶

۳۹. امروز و فردا کردن

الامام الجواد(ع ): طُولُ التّسْویفِ حَیرَةٌ .

امام جواد (ع):طولانى شدن و امروز و فردا كردن، مایه حیرت و سرگشتگى.

تحف العقول: ۴۵۶ ، میزان الحكمه، جلد ۲ صفحه: ۱۳۶

۴۰. از ما نیست مگر کسی که...

الامام الجواد(ع ): ما مِنّا إلّا وهُوَ قائِمٌ بِأَمرِ اللّهِ عز و جل، وهادٍ إلى دینِ اللّهِ .

امام جواد (ع):از ما نیست، مگر كسى كه به امر خداوند عز و جل كمر بسته و به سوى دین خدا هدایت مى كند.

كمال الدین: ص ۳۷۸ ح ۲ ، دانشنامه قرآن و حدیث، جلد ۹ صفحه: ۵۵۶

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث نقوی

https://eitaa.com/joinchat/1422918781C6409b9fef8

خلاصه زندگی امام علی النقی [ع]

نام: علی بن محمد(ع)

کنیه: ابوالحسن ثالث

زادروز: ۱۵ ذی‌الحجه، سال ۲۱۲ق

زادگاه: صریا • مدینه

یکی از محله‌های نزدیک مدینه به نام صریا (روستایی که توسط موسی کاظم بنا شده بود)

مدت امامت: ۳۴ سال (۲۲۰ تا ۲۵۴ق)

شهادت: ۳ رجب ۲۵۴ق

مدفن: سامرا • عراق

محل زندگی: مدینه • سامرا

لقب(ها): هادی • نَقی

هادی، نقی، مرتضی، فقیه، امین، طیب، نجیب، عالم، متقی، عسکری ناصح

پدر: امام جواد(ع)

مادر: سمانه مغربیه

همسر: حُدیث

فرزند(ان): حسن • محمد • حسین • جعفر

طول عمر: ۴۲ سال

علت شهادت: مسمویت توسط زهر

قاتل: معتز یا معتمد عباسی لعنه الله

امامت امام‌ هادی (علیه‌السّلام) همزمان با خلافت ۶ خلیفه عباسی بود. مقارن بود با ۷ سال باقیمانده از خلافت معتصم برادر مامون، واثق پسر معتصم به مدت ۵ سال، متوکل برادر واثق ۱۶ سال، منتصر پسر متوکل به مدت ۶ ماه، مستعین پسر عموی منتصر ۴ سال و معتز پسر دیگر متوکل که سه سال خلافت کرد.

چهل حدیث نقوی

۱. هفتادودوحرف اسم اعظم نزد اهل بیت(ع)

الإمام الهادی(ع) : اِسمُ اللّهِ الأَعظَمُ ثَلاثَةٌ وسَبعونَ حَرفا، کانَ عِندَ آصَفَ حَرفٌ فَتَکلَّمَ بِهِ فَانخَرَقَت لَهُ الأَرضُ فیما بَینَهُ وبَینَ سَبَأٍ، فَتَناوَلَ عَرشَ بِلقیسَ حَتّی صَیرَهُ إلی سُلَیمانَ(ع)، ثُمَّ انبَسَطَتِ الأَرضُ فی أقَلَّ مِن طَرفَةِ عَینٍ، وعِندَنا مِنهُ اثنانِ وسَبعونَ حَرفا، وحَرفٌ عِندَ اللّهِ مُستَأثَرٌ بِهِ فی عِلمِ الغَیبِ.

امام هادی(ع): اسم اعظم خداوند، هفتاد و سه حرف دارد که آصف، تنها یک حرف از آن را می دانست و آن را بر زبان جاری ساخت و زمینِ میان او و سبأ شکافته شد و او تخت بلقیس را بر گرفت و آن را به سلیمان(ع) رساند. سپس زمین در مدّتی کمتر از یک چشم بر هم زدن، هموار گشت، و هفتاد و دو حرفِ آن، نزد ماست و خداوند، یک حرف را در علم غیب به خود، اختصاص داده است.

الکافی: ج ۱ ص ۲۳۰ ح ۳. دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۰ صفحه: ۵۰

۲. سبب نوع اعجاز بعضی انبیا

الإمام الهادی(ع) ـ فی جَوابِ ابنِ السِّکیتِ عَن عِلَّةِ بَعثِ موسی بِالعَصا ویدِهِ البَیضاءِ وآلَةِ السِّحرِ، وبَعثِ عیسی بِآلَةِ الطِّبِّ، وبَعثِ مُحَمَّدٍ، صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وآلِهِ وعَلی جَمیعِ الأَنبِیاءِ، بِالکلامِ وَالخُطَبِ ـ: إنَّ اللّهَ لَمّا بَعَثَ موسی(ع) کانَ الغالِبُ عَلی أهلِ عَصرِهِ السِّحرَ، فَأَتاهُم مِن عِندِ اللّهِ بِما لَم یکن فی وُسعِهِم مِثلُهُ، وما أبطَلَ بِهِ سِحرَهُم، وأَثبَتَ بِهِ الحُجَّةَ عَلَیهِم.

وإنَّ اللّهَ بَعَثَ عیسی(ع) فی وَقتٍ قَد ظَهَرَت فیهِ الزَّماناتُ وَاحتاجَ النّاسُ إلَی الطِّبِّ، فَأَتاهُم مِن عِندِ اللّهِ بِما لَم یکن عِندَهُم مِثلُهُ، وبِما أحیا لَهُمُ المَوتی، وأَبرَأَ الأَکمَهَ وَالأَبرَصَ بِإِذنِ اللّهِ، وأَثبَتَ بِهِ الحُجَّةَ عَلَیهِم.

وإنَّ اللّهَ بَعَثَ مُحَمَّدا(ص) فی وَقتٍ کانَ الغالِبُ عَلی أهلِ عَصرِهِ الخُطَبَ وَالکلامَ ـ وأَظُنُّهُ قالَ: والشِّعرَ ـ فَأَتاهُم مِن عِندِ اللّهِ مِن مَواعِظِهِ وحِکمِهِ ما أبطَلَ بِهِ قَولَهُم، وأَثبَتَ بِهِ الحُجَّةَ عَلَیهِم.

امام هادی(ع) ـدر پاسخ ابن سِکیت که پرسیده بود: سبب برانگیخته شدن موسی(ع) با عصا، ید بیضا و ابزار سحر، و عیسی(ع) با ابزار طبابت، و محمّد(ص) با گفتار و خطابه چیست؟ ـ: خداوند، هنگامی موسی(ع) را برانگیخت که جادو بر مردم عصر او غلبه داشت. از این رو، برای آنان از جانب خداوند، معجزه ای آورد که نظیر آن در توان آنان نبود، تا با آن، جادوی آنان را باطل سازد و حجّت را بر ایشان تمام نماید.

و خداوند متعال، عیسی(ع) را در زمانی به رسالت برانگیخت که در میان مردم، بیماری های مُزمن پدید آمده بود، مردم به طب نیاز داشتند و عیسی(ع) از جانب خداوند، برای آنان معجزه ای آورد که نظیر آن، نزد ایشان وجود نداشت. او مردگان را برای ایشان زنده می کرد، و کور مادرزاد و مبتلا به پیسی را با اذن الهی شفا می داد و با این معجزات، حجّت را بر آنان تمام می کرد.

خداوند، محمّد(ص) را در زمانی به رسالت برانگیخت که خطابه و سخنوری ـ و به گمانم امام(ع) افزود: و شعر ـ بر مردم عصر ایشان غلبه داشت. از این رو، او از جانب خداوند، برای ایشان موعظه ها و حکمت هایی آورد تا با آنها، ادّعای آنان را باطل و حجّت را بر ایشان تمام نماید.

الکافی: ج ۱ ص ۲۴ ح ۲۰. دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۵ صفحه: ۱۶۲

۳. یاد مرگ مانع گناه

الإمام الهادی(ع) : اُذکرْ مَصرَعَک بینَ یدَی أهلِک؛ و لا طَبیبَ یمنَعُک، و لا حَبیبَ ینفَعُک.

امام هادی(ع) :به یادآور آن هنگامی را که پیش روی خانواده ات در بستر مرگ افتاده ای و نه طبیبی می تواند جلو مردنت را بگیرد و نه دوستی به کارت می آید.

بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۷۰ /۴. میزان الحکمه جلد ۱۱ صفحه: ۱۰۸

۴. دوراندیشی

الإمام الهادی(ع) : اُذکرْ حَسَراتِ التَّفریطِ بأخذِ تَقدیمِ الحَزمِ.

امام هادی(ع): افسوسهای ناشی از کوتاهی نمودن در کار را به یاد آر و دوراندیشی را در پیش گیر.

بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۷۰ /۴. میزان الحکمه جلد ۹ صفحه: ۱۱۱

۵. حواس جمعی در دنیا

الإمام الهادی(ع) : الدُّنیا سوقٌ، رَبِحَ فیها قَومٌ وخَسِرَ آخَرونَ.

امام هادی(ع): دنیا، بازاری است که قومی در آن سود بُردند و شماری دیگر، زیان کردند.

تحف العقول: ص ۴۸۳. دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث جلد ۱ صفحه: ۱۱۸

۶. انتظار معقول

الإمام الهادی(ع) : لا تَطلُبِ الصَّفاءَ مِمَّن کدَرتَ عَلَیهِ، ولاَ الوَفاءَ مِمَّن غَدَرتَ بِهِ، ولاَ النُّصحَ مِمَّن صَرَفتَ سوءَ ظَنِّک إلَیهِ؛ فَإِنَّما قَلبُ غَیرِک (لَک) کقَلبِک لَهُ.

امام هادی(ع): صفای دوستی را از آن که دوستی‌اش را برآشفتی، مخواه. وفاداری از آن که به او نیرنگ زدی، مطلب، و خیرخواهی را از آن که بدگمانی‌ات را متوجّه او کردی، مجو؛ چرا که دل دیگری نسبت به تو، همچون دل تو نسبت به اوست.

أعلام الدین: ۳۱۲. دوستی در قرآن و حدیث - جلد ۱ صفحه: ۳۳۴

۷. اجابت دعا در بارگاه امام حسین(ع)

الإمام الهادی(ع) : إنَّ للّهِ مَواطِنَ یحِبُّ أن یدعی فیها فَیجیبَ، وإنَّ حائِرَ الحُسَینِ(ع) مِن تِلک المَواطِنِ.

امام هادی(ع): اماکنی هست که خدا دوست دارد در آنها به درگاهش دعا شود تا اجابت کند و حائر حسین(ع) یکی از این اماکن است.

المزار للمفید: ص ۲۰۹ ح ۲. نهج الدّعا (با ترجمه فارسی) جلد ۱ صفحه: ۳۷۸

۸. حاجت خواهی در جوار بارگاه امام رضا(ع)

الإمام الهادی(ع) : مَن کانَت لَهُ إلَی اللّهِ حاجَةٌ، فَلیزُر قَبرَ جَدِّی الرِّضا(ع) بِطوسٍ وهُوَ عَلی غُسلٍ، وَلیصَلِّ عِندَ رَأسِهِ رَکعَتَینِ، وَلیسأَلِ اللّهَ حاجَتَهُ فی قُنوتِهِ؛ فَإِنَّهُ یستَجیبُ لَهُ ما لَم یسأَل فی مَأثَمٍ أو قَطیعَةِ رَحِمٍ.

امام هادی(ع): هر کس از خداوند حاجتی داشت، غسل کند و به زیارت جدّم رضا(ع) در توس برود و بالاسرِ آن حضرت دو رکعت نماز بگزارد و در قنوتش حاجت خود را از خداوند بخواهد، حاجتش را، در صورتی که درخواست گناه یا بُریدن پیوند خویشاوندی نباشد، برآورده خواهد ساخت.

عیون أخبار الرضا(ع): ج ۲ ص ۲۶۲ ح ۳۲. نهج الدّعا (با ترجمه فارسی) جلد ۱ صفحه: ۳۷۸

۹. اهمیت زیارت امام رضا(ع)

الإمام الهادی(ع) ـ فی الامام الرضا(ع) ـ: إنَّ مَوضِعَ قَبرِهِ لَبُقعَةٌ مِن بِقاعِ الجَنَّةِ، لا یزورُها مُؤمِنٌ إلاّ أعتَقَهُ اللّهُ مِنَ النّارِ وأحَلَّهُ إلی دارِ القَرارِ.

امام هادی(ع)ـ در باره امام رضا(ع) ـ: محل قبر آن امام، قطعه ای از خاک بهشت است و هیچ مؤمنی آن را زیارت نمی کند، جز آن که خداوند، او را از آتش دوزخ آزاد می سازد و در سرای جاودانی جایش می دهد.

عیون أخبار الرضا(ع): ج ۲ ص ۲۶۲ ح ۳۲. نهج الدّعا (با ترجمه فارسی) جلد ۱ صفحه: ۳۷۸

۱۰. شرایط اجابت دعا

الإمام الهادی(ع) : إذا أخلَصتَ فی طاعَةِ اللّهِ، وَاعتَرَفتَ بِرَسولِ اللّهِ(ص) وبِحَقِّنا أهلَ البَیتِ، وسَأَلتَ اللّهَ ـ تَبارَک وتَعالی ـ شَیئا لَم یحرِمک.

امام هادی(ع): هر گاه مخلصانه خدا را اطاعت کردی و به [حقّانیت ]پیامبر خدا و به حقّ (حقّانیت) ما اهل بیت اعتراف نمودی و از خداوند ـ تبارک و تعالی ـ چیزی خواستی، تو را محروم نخواهد کرد.

الأمالی للطوسی: ص ۲۸۶ ح ۵۵۵. نهج الدّعا (با ترجمه فارسی) جلد ۱ صفحه: ۴۳۸

۱۱. لودگی

الإمام الهادی(ع) : الهَزلُ فُکاهَةُ السُّفَهاءِ، وصَناعَةُ الجُّهالِ.

امام هادی(ع): لودگی، شوخی نابخردان و پیشه جاهلان است.

أعلام الدین: ص ۳۱۱. الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث - جلد ۱ صفحه: ۴۱۶

۱۲. تفاوت دنیا و آخرت

الإمام الهادی(ع) : النّاسُ فِی الدّنیا بِالأموالِ، و فی الآخِرَةِ بِالأعمالِ.

امام هادی(ع): مردم در دنیا با اموال سر و کار دارند و در آخرت با اعمال.

الدرّة الباهرة: ۴۱. میزان الحکمه جلد ۸ صفحه: ۱۴۴

۱۳. اهمیت بردباری

الإمام الهادی(ع) : إنَّ المُحِقَّ السَّفِیهَ یکادُ أن یطفِئَ نُورَ حَقِّهِ بِسَفَهِهِ.

امام هادی(ع): مُحِقّ نا بردبار، با نا شکیبی خود نور حقانیتش را خاموش کند.

بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۶۵ /۳. میزان الحکمه جلد ۵ صفحه: ۳۲۵

۱۴. وضو با خشیت

الإمام الهادی(ع) : لَمّا کلَّمَ اللّهُ عَزَّ و جلَّ موسَی بنَ عِمرانَ(ع)... قالَ: إلهی، فما جَزاءُ مَن أتَمَّ الوُضوءَ مِن خَشیتِک؟ قالَ: أبعَثُهُ یومَ القِیامَةِ و لَهُ نُورٌ بَینَ عَینَیهِ یتَلألأُ.

امام هادی(ع): زمانی که خداوند عزّ و جلّ با موسی بن عمران(ع) سخن گفت......... موسی عرض کرد: خدایا! پاداش کسی که از خشیت تو وضو را کامل به جا آورد چیست؟ خداوند فرمود: روز قیامت او را در حالی مبعوث می کنم که در پیشانیش نوری می درخشد.

الأمالی للصدوق: ۲۷۷ / ۳۰۷. میزان الحکمه جلد ۱۳ صفحه: ۲۳۱

۱۵. دنیا سرای آزمایش

الإمام الهادی(ع) : إنَّ اللّهَ جَعَلَ الدُّنیا دارَ بَلوی، و الآخِرَةَ دارَ عُقبی، و جَعَلَ بَلوَی الدُّنیا لِثَوابِ الآخِرَةِ سَبَبا، و ثَوابَ الآخِرَةِ مِن بَلوَی الدُّنیا عِوَضا.

امام هادی(ع): خداوند دنیا را سرای آزمایش قرار داده است و آخرت را سرای فرجام؛ آزمایش و بلای دنیا را وسیله پاداش آخرت کرده است و پاداش آخرت را عوض بلا و آزمایش های دنیا.

تحف العقول: ۴۸۳. میزان الحکمه جلد ۱۳ صفحه: ۳۱۵

۱۶. نتیجه نافرمانی والدین

الإمام الهادی(ع) : العُقوقُ یعقِبُ القِلَّةَ، و یؤَدّی إلَی الذِّلَّةِ.

امام هادی(ع): نافرمانی والدین، تنگدستی می آورد و به ذلّت می کشاند.

بحار الأنوار: ۷۴ / ۸۴ /۹۵. میزان الحکمه جلد ۱۳ صفحه: ۵۰۰

۱۷. خودپسندی و غرور

الإمام الهادی(ع) : العُجبُ صارِفٌ عَن طَلَبِ العِلمِ، داعٍ إلَی الغَمْطِ و الجَهلِ.

امام هادی(ع): خودپسندی و غرور، از دانش طلبی باز می دارد و به تحقیر دیگران و جهل فرا می خواند.

بحار الأنوار: ۷۲ / ۱۹۹ /۲۷. میزان الحکمه جلد ۷ صفحه: ۵۰

۱۸. اهمیت شکرگزاری

الإمام الهادی(ع) : الشاکرُ أسعَدُ بالشُّکرِ مِنهُ بِالنِّعمَةِ التی أوجَبَتِ الشُّکرَ؛ لأنَّ النِّعَمَ مَتاعٌ، و الشُّکرَ نِعَمٌ و عُقبی.

امام هادی(ع): خوشبختی شکرگزاری برای شاکر، بیشتر از خوشبختی او به نعمتی است که موجب شکر شده است؛ زیرا نعمت متاعی [فانی] است اما شکر، نعمت و عاقبت است.

تحف العقول: ۴۸۳. میزان الحکمه جلد ۶ صفحه: ۹

۱۹. وظیفه شیعیان

الإمام الهادی(ع) ـ لِشیعَتِهِ ـ: اِتَّقُوا اللّهَ و کونُوا زَینا و لا تَکونوا شَینا، جُرُّوا إلَینا کلَّ مَوَدَّةٍ، وَ ادفَعُوا عَنّا کلَّ قَبِیحٍ.

امام هادی(ع) ـبه شیعیان خود ـ فرمود: از خدا بترسید و مایه آبرو باشید نه مایه بدنامی. محبّتها را به سوی ما جلب کنید و هر گونه زشتی را از ما دور سازید.

تحف العقول: ۴۸۸. میزان الحکمه جلد ۶ صفحه: ۱۲۴

۲۰. جدالگری

الإمام الهادی(ع) : المِراءُ یفسِدُ الصَّداقَةَ القَدیمَةَ، و یحَلِّلُ العُقدَةَ الوَثِیقَةَ، و أقَلُّ ما فیهِ أن تَکونَ فیهِ المُغالَبَةُ، و المُغالَبَةُ اُسُّ أسبابِ القَطیعَةِ.

امام هادی(ع): جدالگری، دوستی دیرپا را نابود می‌کند و پیمان‌های استوار را از هم می‌گسلد و کمترین نتیجه آن، پیروزی برطرف مقابل است و پیروزی، سبب اصلی جدایی است.

أعلام الدین: ۳۱۱. گفتگوی تمدن ها در قرآن و حدیث، ص: ۹۰

۲۱. اطاعت از خدا و ناخوشنودی دیگران

الإمام الهادی(ع) : مَن أطاعَ الخالِقَ لَم یبالِ بسَخَطِ المَخلوقِ.

امام هادی(ع): هر که آفریدگار را فرمان برد، از خشم و ناخشنودی مخلوق پروایی به دل راه ندهد.

بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۶۶ /۲. میزان الحکمه جلد ۶ صفحه: ۵۰۶

۲۲. گمان خوب و بد در زمان های متفاوت

الإمام الهادی(ع) : إذا کانَ زَمانٌ، العَدلُ فیهِ أغلَبُ مِن الجَورِ فَحَرامٌ أن تَظُنَّ بأحَدٍ سُوءا حتّی یعلَمَ ذلک مِنهُ. و إذا کانَ زَمانٌ، الجَورُ أغلَبُ فیهِ مِن العَدلِ فلیسَ لأحَدٍ أن یظُنَّ بأحَدٍ خَیرا ما لَم یعلَمْ ذلک مِنهُ.

امام هادی(ع): هر گاه روزگاری بود که عدالت در آن بر ستم غالب باشد، حرام است که به کسی گمان بد بری، مگر این که بدی او بر تو معلوم شود و هرگاه روزگاری بود که در آن بیداد بر دادگری غالب باشد، هیچ کس نباید به کسی گمان نیک برد، مگر این که خوبی او بر وی معلوم شود.

أعلام الدین: ۳۱۲. میزان الحکمه جلد ۶ صفحه: ۵۷۵

۲۳. ارزش قائل شدن برای خود

الإمام الهادی(ع) : مَن هانَتْ علَیهِ نَفسُهُ فلا تَأمَنْ شَرَّهُ.

امام هادی(ع): هر که برای خود ارزشی قائل نباشد، از شرّش ایمن مباش.

تحف العقول: ۴۸۳. میزان الحکمه جلد ۴ صفحه: ۲۵۷

۲۴. نتیجه فرمانبری از خداوند

الإمام الهادی(ع) : مَن أطاعَ اللّهَ یطاعُ.

امام هادی(ع): هرکه خدا را فرمان برد، مردم از او فرمان برند.

بحار الأنوار: ۷۱ / ۱۸۲ /۴۱. میزان الحکمه جلد ۴ صفحه: ۴۸۹

۲۵. نتیجه ناخشنود ساختن خداوند

الإمام الهادی(ع) : مَن أسخَطَ الخالِقَ فَقَمِنٌ أن یحِلَّ بِهِ سَخَطُ المَخلوقینَ.

امام هادی(ع): هر که آفریدگار را ناخشنود کند، سزاوار است که مورد خشم و ناخشنودی آفریدگان قرار گیرد.

بحار الأنوار: ۷۱ / ۱۸۲ /۴۱. میزان الحکمه جلد ۴ صفحه: ۴۸۹

۲۶. اظهار ناراحتی بهتر از کینه به دل گرفتن

الإمام الهادی(ع) : العِتابُ خَیرٌ مِن الحِقْدِ.

امام هادی(ع): سرزنش کردن بهتر است از کینه به دل گرفتن.

بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۶۹ /۴. میزان الحکمه جلد ۳ صفحه: ۱۳۷

۲۷. پیروی از عابد خالص

الإمام الهادی(ع) : لو سَلَک النّاسُ وادِیا و شِعْبا لسَلَکتُ وادی رجُلٍ عَبَدَ اللّهَ وحْدَهُ خالِصا.

امام هادی(ع): اگر مردمان هر یک به وادی و درّه ای روند، من در وادی آن مردی قدم می گذارم که خدای یگانه را مخلصانه عبادت می کند.

تنبیه الخواطر: ۲ / ۱۰۹. میزان الحکمه جلد ۳ صفحه: ۳۷۳

۲۸. نیکوکار

الإمام الهادی(ع) : خَیرٌ مِن الخَیرِ فاعِلُهُ.

امام هادی(ع): از خوبی بهتر، کسی است که خوبی می کند.

بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۷۰ /۴. میزان الحکمه جلد ۳ صفحه: ۵۶۹

۲۹. زیباگو

الإمام الهادی(ع) : أجمَلُ مِن الجَمیلِ قائلُهُ.

امام هادی(ع): از زیبایی زیباتر، کسی است که زیبا می گوید.

بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۷۰ /۴. میزان الحکمه جلد ۳ صفحه: ۵۶۹

۳۰. توبه نصوح

الإمام الهادی(ع) ـ و قد سُئلَ عنِ التّوبةِ النَّصُوحِ ـ: أنْ یکونَ الباطِنُ کالظّاهِرِ و أفْضَلَ مِن ذلک.

امام هادی(ع) ـدر پاسخ به سؤال از توبه نصوح ـ فرمود: توبه نصوح این است که باطن، همچون ظاهر، و بهتر از آن شود.

بحار الأنوار: ۶ / ۲۲ /۲۰. میزان الحکمه جلد ۲ صفحه: ۱۳۵

۳۱. امامان بعد از امام هادی(ع)

الإمام الهادی(ع) : الإمامُ بَعدی الحسَنُ، و بعدَ الحسنِ ابنُه القائمُ، الّذی یملأُ الأرضَ قِسْطا و عدلاً کما مُلِئتْ جَورا و ظُلما.

امام هادی(ع): امام پس از من، حسن است و پس از حسن فرزندش قائم؛ همو که زمین را پر از عدل و داد می کند، همچنان که از بیدادگری و ستم پر شده است.

بحار الأنوار: ۵۰ / ۲۳۹ / ۴. میزان الحکمه جلد ۱ صفحه: ۳۷۶

۳۲. پاداش بی آزار و نیکوکار

الإمام الهادی(ع) : لَمّا کلَّمَ اللّه‌ موسَی بنَ عِمرانَ(ع) قالَ موسی:... إلهی ! فَما جَزاءُ مَن کفَّ أذاهُ عَنِ النّاسِ، وبَذَلَ مَعروفَهُ لَهُم؟ قالَ: یا موسی ! تُنادیهِ النّارُ یومَ القِیامَةِ: لا سَبیلَ لی عَلَیک.

امام هادی(ع): چون خدا با موسی بن عمران(ع) سخن گفت، موسی(ع) گفت:... معبودا ! پاداش کسی که آزار خویش را از مردم باز دارد و به آنان نیکی کند، چیست؟

خدا فرمود: «ای موسی! در روز قیامت، آتش، او را بانگ می‌زند که: مرا به تو دسترس نیست».

الأمالی للصدوق: ص ۲۷۶ ح ۳۰۷. بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث - جلد ۲ صفحه: ۵۱۴

۳۳. دانشمند و دانشجو

الإمام الهادی(ع) : إنَّ العالِمَ وَالمُتَعَلِّمَ شَریکانِ فِی الرُّشدِ.

امام هادی(ع): دانشمند و دانشجو در هدایت، شریک ‌اند.

کشف الغُمّة: ج ۳ ص ۱۷۷. علم و حکمت در قرآن و حدیث (ویراست دوم) - جلد ۱ صفحه: ۳۹۶

۳۴. سبب جذب انسان به شیاطین

الإمام الهادی(ع) : قالَ إبلیسُ ـ لِنوحٍ(ع) ـ: إذا وَجَدنَا ابنَ آدَمَ شَحیحا، أو حَریصا، أو حَسودا، أو جَبّارا، أو عَجولاً تَلَقَّفناهُ تَلَقُّفَ الکرَةِ، فَإِنِ اجتَمَعَت لَنا هذِهِ الأَخلاقُ، سَمَّیناهُ شَیطانا مَریدا.

امام هادی(ع): ابلیس، به نوح(ع) گفت: ما هر گاه فرزند آدم را تنگ نظر یا آزمند یا حسود یا متکبّر و یا شتابکار بیابیم، او را چون گوی می رُباییم، و اگر همه این خصلت ها در وجود او برای ما گِرد آید، او را شیطانِ گردنکش می نامیم.

قصص الأنبیاء للراوندی: ص ۸۵ ح ۷۷. دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۱ صفحه: ۳۳۶

۳۵. بخل

الإمام الهادی(ع) : البُخلُ أذَمُّ الأَخلاقِ.

امام هادی(ع) :بخل، نکوهیده ترینِ خوی هاست.

الدرّة الباهرة: ص ۴۲. دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۱ صفحه: ۳۴۰

۳۶. چند ویژگی پیامبر اسلام(ص)

الإمام الهادی(ع): نَبِینا أفضَلُ الأَنبِیاءِ... أشَدُّ النّاسِ تَواضُعا، أعظَمُهُم حِلما، وأَنداهُم کفّا، وأَمنَعُهُم کنَفَا.

امام هادی(ع): پیامبر ما، برترینِ پیامبران...، فروتن‌ترینِ مردم، بردبارترینِ ایشان، بخشنده و دست و دلبازترینِ آدمیان و دلاورترینِ آنان در حمایت از وابستگان خود بود.

کشف الغمة: ج ۴ ص ۲۶. سیره پیامبر خاتم(ص) جلد۲ صفحه: ۱۲۴

۳۷. دوستی و دشمنی با اهل بیت(ع)

الإمام الهادی(ع) ـ فِی الزِّیارَةِ الجامِعَةِ الَّتی یزارُ بِهَا الأَئِمَّةُ علیهم السلام ـ: مَن والاکم فَقَد والَی اللّهَ، ومَن عاداکم فَقَد عادَی اللّهَ، ومَن أحَبَّکم فَقَد أحَبَّ اللّهَ، ومَن أبغَضَکم فَقَد أبغَضَ اللّهَ.

امام هادی(ع) ـ در زیارت جامعه که امامان علیهم السلام را بِدان زیارت می کنند ـ: هر که با شما دوستی کند، با خدا دوستی کرده و هر که با شما دشمنی کند، با خدا دشمنی نموده است. هر که شما را دوست بدارد، خدا را دوست داشته است و هر که شما را دشمن بدارد، خدا را دشمن داشته است.

تهذیب الأحکام: ج ۶ ص ۹۷ ح ۱۷۷. دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۰ صفحه: ۴۰۰

۳8. معنای توانگری

الإمام الهادی(ع) : الغِنی قِلَّةُ تَمَنّیک، وَالرِّضا بِما یکفیک.

امام هادی(ع): توانگری، در این است که تمنّایت اندک باشد و به آنچه تو را بسنده می کند، خرسند باشی.

الدرّة الباهرة: ص ۴۱. دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۶ صفحه: ۱۵۲

39. دلیل خلیل بودن حضرت ابراهیم(ع)

الإمام الهادی(ع) : إنَّمَا اتَّخَذَ اللّهُ عز و جل إبراهیمَ خَلیلاً لِکثرَةِ صَلاتِهِ عَلی مُحَمَّدٍ وأهلِ بَیتِهِ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِم.

امام هادی(ع): خداوند عز و جل به این دلیل، ابراهیم(ع) را خلیل خود کرد که بر محمّد و خاندان او ـ که درودهای خدا بر ایشان باد ـ زیاد درود می فرستاد.

علل الشرائع: ص ۳۴ ح ۳. نهج الذکر با ترجمه فارسی جلد ۴ صفحه: ۳۴۲

۴0. تأثیر حکمت در طبیعتهای فاسد

الإمام الهادی(ع) : الحِکمَةُ لا تَنجَعُ فِی الطِّباعِ الفاسِدَةِ.

امام هادی(ع): حکمت در طبیعت های فاسد، سودی نمی بخشد.

أعلام الدین: ص ۳۱۱. دانش نامه عقاید اسلامی جلد ۲ صفحه: ۵۳۶

صدکلمه قصار امام علی علیه السلام

https://eitaa.com/joinchat/1440220286Cd8cbc7d15c

صدکلمه قصارامام علی علیه السلام

https://hedayat.blogfa.com/category/479

چهل حدیث عسکری

https://eitaa.com/joinchat/1423311997Ccae52121e0

خلاصه زندگی امام عسکری [ع]

نام: حسن بن علی بن محمد

کنیه: ابومحمد

زادروز: ۸ ربیع‌الثانی و به قولی ۱۰ ربیع‌الثانی، ۲۳۲ق

زادگاه: مدینه

مدت امامت: ۶ سال (از ۲۵۴ تا ۲۶۰ق)

شهادت: ۸ ربیع‌الاول، ۲۶۰ق

مدفن: سامرا، عراق (حرم عسکریین)

محل زندگی: سامرا

لقب(ها): ابن‌الرضا، صامت، هادی، رفیق، زکی، عسکری و نقی

پدر: امام هادی(ع)

مادر: حُدیث یا سلیل

همسر: نرجس

فرزند: امام مهدی(عج)

طول عمر: ۲۸ سال

علت شهادت: مسمومیت توسط زهر

قاتل: معتمد عباسی لعنت الله علیه

امام حسن عسکری (علیه‌السلام) در زمان امامتش، با سه خلیفه عباسی هم عصر بود: معتز عباسی (۲۵۲ـ ۲۵۵ق)، مهتدی (۲۵۵ـ۲۵۶ق) و معتمد (۲۵۶ـ ۲۷۹ق)

چهل حدیث عسکری

1: نشـانه تـواضـع

قالَ الاْءمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: مِنَ التَواضُعِ السَّلامُ عَلى كُلِّ مَنْ تَمُرُّ بِهِ، وَ الْجُلُوسُ دُونَ شَرَفِ الْمَجْلِسِ.

[بحارالانوار 78: 372 ح 9]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: سـلام كردن به هر كس كه بر او مى گذرى و نشستن در جايى كه پايين تر از جايگاه (توست) نشانه تواضـع و فـروتنى اسـت.

2: بـركات فـروتنى

قالَ الاِمامُ الْعَسكَرىّ عليه السلام: مَنْ رَضِىَ بِدُونِ الشَّرَفِ مِنَ المَجْلِسِ لَمْ يَزَلِ اللّه ُ وَمَلائِكَتُهُ يُصَلُّونَ عَلَيْهِ حَتّى يَقُومَ.

[تحف العقول: 486]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: كسى كه در مجلس به پايين تر از جايگاه خود راضى شود، همواره خدا و فرشتگان الهى بر او درود مى فرستند تا وقتى كه برخيزد.

3: سـخن حـكيم

قالَ الاِمامُ الْعَسكَرىّ عليه السلام: قَلْبُ الاَحْـمَقِ فى فَـمِهِ وَ فَمُ الْحَـكيمِ فى قَـلْبِهِ.

[بحارالانوار 78: 374 ح 21]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: قلب و دل احمق در دهان اوست و دهان انسان حكيم در (اختيار) قلب اوست. (يعنى انسان نادان نسنجيده حرف مى زند وانسان خردمند وحكيم پس از انديشه صحبت مى كند.)

4: عاقبت بى‏ پروايى فرزند

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: جُرأَةُ الْوَلَدِ عَلى والِدِهِ فى صِغَرِهِ تَـدْعُو إلَى العُـقُوقِ فى كِـبَرِهِ.

[بحارالانوار، 78: 374 ح 27]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: پررويى و گستاخى فرزند در مقابل پدر در كودكى موجـب نافرمانى و آزار او در بزرگى مى شـود.

5: زيبـايى ظاهرى و باطنى

قال اَبُو مُحمَّدِ الْعَسْكرىّ عليه السلام: حُسْنُ الصُّـورَةِ جَمالٌ ظاهِرٌ، وَ حَسْنُ الْعَـقْلِ جَمالٌ باطِنٌ.

[بحارالانوار 1: 95 ح 27]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: زيبايى چهره، زيبايى ظاهرى است و خوبى انديشه زيبايى باطنى است.

6: آثـار اخـلاق و رفتـار

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: مَنْ كانَ الْوَرَعُ سَجيَّتَهُ، وَ الْكَرَمُ طَبيعَتَهُ، وَ الْحِلْمُ خُلَّتَهُ، كَثُرَ صَديقُهُ وَ الثَّناءُ عَلَيْهِ، وَ انْتَصَرَ مِنْ أَعْدائِهِ بِحُسْنِ الثَّناءِ عَلَيْهِ.

[اعلام الدين 314]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: كسى كه پارسايى جزء سرشت او وجود و سخاوت جزء طبيعت او و بردبارى دوست او گردد دوستانش و تعريف او زياد خواهد شد و از دشمنانش با ستايش كردن بر او انتقام مى گيرد.

7: عـارف سـپاسـگزار

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: لايَعْرِفُ النِّعْـمَةَ اِلاَّ الشاكِرُ، وَ لا يَشْكُرُ النِّعْمَةَ اِلاَّ الْعارِفُ.

[اعلام الدين 313]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: نعمت را جـز سپاسگزار كسى نمى شـناسد و جز عارف و دانا نعمت را سپاسگزارى نمى كند.

8: برتـرين خصـلت

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: خِـصْلَتانِ لَيْسَ فَوْقَـهُما شَـيْءٌ: أَلايمـانُ بِاللّهِ وَ نَفـْعُ الإخـوانِ.

[بحارالانوار 78: 374 ح 26]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: دو خصلت است كه بالاتر از آنها چيزى نيست: ۱ ـ ايمان به خدا ۲ ـ سود رسانى به برادران دينى.

9: كلـيد زشتـيها

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: اَلْغَضَبُ مِفتاحُ كُلِّ شَرٍّ.

[تحف العقول: 488]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: خشم، كليد هر بدى و زشتى است.

10: كلـيد پلـيديها

قال الاِمامُ الزَّكىُّ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: جُعِلَتِ الْخَبائِثُ كُلُّها فى بَيْتٍ، وَ جُعِلَ مِفْتاحُها الْكِذْبُ.

[جامع الاخبار ص 418 ح 1162]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: تـمام پليديها در خـانه اى گردآمـده و كليد آنها دروغگويى قرار داده شده است.

11: برتـرين انسـانها

قال ابُو مَحمَّد الْعَسْكَرى عليه السلام: اَعْرَفُ النّاسَ بِحُقُوقِ إخوانِهِ وَ أشَدُّهُمْ قَضاءً لَها أعْظَـمُـهُمْ عِنْدَ اللّهِ شَـاَنا، وَ مَنْ تَواضَعَ فى الدُّنيا لاِءخوانِهِ فَهُوَ عِنْدَاللّه ِ مِنَ الصِّدّيقينَ وَمِنْ شيعَةِ عَلىِ بْنِ أبى طالِبٍ عليه السلامحَقّا.

[بحارالانوار 41: 55 ح 5]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: برترين مردم پيش خدا كسى است كه نسبت به حقوق برادرانش آشناتر و در اداى آن حقوق كوشاتر باشد، و كسى كه در دنيا براى برادرانش فروتنى كند، او پيش خدا از صديقين و از شيعيان راستين على بن ابى طالب عليه السلام به شمار مى آيد.

نكته: شناخت حقوق متقابل در ميان افراد، به تحكيم و سلامت روابط كمك مى كند.

12: نتيـجه شوخى و جـدال

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: لاتُـمارِ فَيـَذْهَبَ بَهاءُكَ وَ لاتُمازِحْ فَيُجْتَرَءَ عَلَيْكَ.

[بحارالانوار 78: 370 ح 1]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: ستيزه و جدال مكن كه آبرويت مى رود، و شـوخى نكن كه بر تـو گسـتاخ شوند.

13: بنــده بـد

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: بِئْسَ الْعَبْدُ عَبْدٌ يَكُونُ ذاوَجْهَيْنِ وَذالِسانَيْنِ، يُـطرى أَخاهُ شاهِـدا وَ يأْكُـلُهُ غائبا إنْ اُعْطِىَ حَسَدَهُ، وَ إِن اُبْتُلِىَ خانَهُ.

[بحارالانوار 78: 373 ح 14]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: انسانى كه دو رو و دو زبانه باشد بد بنده اى است، در روبـرو از برادرش تعـريف مى كـند و پشت سر گوشتش را (با غيبت) مى خـورد، اگر نعمتى به او داده شود حسد مى ورزد و اگر گرفتار شود به او خيانت مى كند.

نكته : نفاق و دورويى، موجب سلب اعتماد در جامعه مى گردد. اى جان فداى آنكه دلش با زبان يكى است.

14: بهـترين دوسـت

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: خَيْرُ إخْوانِكَ مَنْ نَسِىَ ذَنْبَكَ وَ ذَكَـرَ إحسـانَكَ اِلَـيْهِ.

[اعلام الدّين: 313]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: بهترين برادر تو كسى است كه: خـطاى تـو را فراموش كـند و نيكى تو را نسبت به خودش يادآورى كند.

15: موعـظه دوسـتانه

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: مَنْ وَعَظَ أخاهُ سِرّا فَقَدْ زانَهُ وَ مَنْ وَعَظَهُ عَلانِيَةً فَقَدْ شانَهُ.

[بحارالانوار 78: 374 ح 33]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: كسى كه دوستش را در خلوت موعظه كند او را آراســته اسـت، و كسى كه آشكارا او را موعظه كند عيبهاى او را بر مـلا كرده است.

16: نشـانه جـهل

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: مِنَ الْجَهْلِ الضِّحْكُ مِنْ غَيْرِ عَجَبٍ.

[تحف العقول 487]

امام يازدهم عليه السلام فرمود: خنده بى جهت و بدون تعجّب نشـانه جـهل و نـادانى اسـت.

17: آييـن هـمدردى

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: لَـيْسَ مِـنَ الْأَدَبِ إِظْهارُ الْفَرَحَ عِنْدَ الْمَحْزُونِ.

[تحف العقول : 489]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: شادى كردن در حضور انسان غمناك از ادب انسـانى نيسـت.

18: گرفتـارى كمرشـكن

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: مِنَ الْفَواقِرِ التّىِ تَقْصِمُ الظَّهْرَ، جـارٌ إنْ رَأى حَسَنَةً أَطْفَأَها وَ اِنْ رَأى سَيِّئةً أَفشاها.

[تحف العقول: 487]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: يكى از مصيبتهاى كمرشكن، همسايه اى است كه: چون خوبى را ببيند روى آن سرپوش مى گذارد و اگر بدى ببيند آن را افشا مى كند.

19: رنـج كيـنه ‏تـوزان

قال الاِمامُ أبى مُحَمَّد عليه السلام: أَقَـلُّ النّاسِ راحَـةً الحَـقُودُ.

[تحف العقول: 488]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: كم آسايش ترين مــردم، انسـان كينه توز است.

20: محـبت خـوبان و بـدان

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: حُبُّ الأبْـرارِ لِلأبْـرارِ ثَوابٌ لِلأبْـرارِ، وَ حُبُّ الفُـجّارِ لِلأبْرارِ فَضِيلَةٌ لِلأبْـرارِ، وَ بُغْضُ الفُـجّارِ لِلأبْرارِ زَيْنٌ لِلأبْـرارِ، وَ بُغْضُ اْلأبْرارِ لِلْفُجّارِ خِزْىٌ عَلَى الفُجّارِ .

[بحارالانوار 78: 372 ح 8]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: محبت خوبان با همديگر براى خوبان پاداش دارد، و محبت تبهكاران نسبت به خوبان براى خوبان فضيلت است، و دشمنى تبهكاران با خوبان زينت براى خوبان است و دشمنى نيكان با تبهكاران مايه خوارى تبهكاران است.

نكته : دوستى معيار شخصيّت انسانهاست. انسانهاى مكتبى، در دوستى و دشمنى هاى خود، ارزشهاى دينى را معيار قرار مى دهند.

21: عـزّت حـق طلبان

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: ما تَرَكَ الحّقَ عَزيزٌ إلاّ ذَلَّ وَ لاأَخَـذَ بِهِ ذَليلٌ إلاّ عَـزَّ.

[بحارالانوار 78: 374 ح 24.]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: هيچ با عزّتى حق را رها نكرد مگر اينكه خوار و ذليل شد، و هيچ خوار و ذليل حق را نگرفت مگر اين كه عزّت يافت.

22: شـيوه احـترام

قال ابُو مَحمَّد الْعَسْكَرى عليه السلام: لاتُكْرِمِ الرَّجُلَ بِما يَشُقُّ عَلَيْهِ.

[بحارالانوار 78: 374 ح 34]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: هيچ كس را به گونه اى احترام نكن كه او را به رنج و مشقّت بيفكند.

نكته : تكلّف، زندگيها را تلخ و رابطه ها را غير صميمى مى سازد.

23: ميـانه‏ روى در زنـدگى

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: عَلَيْكَ بِالإقْتِصادِ وَ إيّاكَ وَ الإسْرافَ.

[احقاق الحق 12 ص 467]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: بر تو باد به ميانه روى و اعتدال و پرهيز از ولخرجى و اسراف.

نكته : اقتصاد، حدّ اعتدال ميانه اسراف و بخل است.

24: مـرز خصـلتها

قال الاِمامُ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: وَاعْلَمْ اَنَّ لِلسَّخاءِ مِقْدارا، فَاِنْ زادَ عَلَيْهِ فَهُوَ سَرَفٌ، وَاَنَّ لِلْحَزْمِ مِقدارا، فَاِنْ زادَ عَلَيْهِ فَهُوَ تَهَوُّرٌ…

[اعلام الدين 313.]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: جود و بخشش حدّ و مرزى دارد. اگر از آن حد بگذرد اسراف به شمار مى آيد، و دور انديشى و احتياط هم اندازه اى دارد، اگر از آن تجاوز كند بى باكى است.

25: عبـادت حـقيـقى

قال ابُو مُحَمَّدٍ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: لَيْسَتِ الْعِبادَةُ كَثْرَةَ الصِّيامِ وَ الصَّلاةِ، وَ إنَّما اَلْعِبادَةُ كَثْرَةُ التَّفَكُّرِ فِى أمْرِ اللّهِ.

[بحارالانوار 78: 373 ح 13]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: عبادت به روزه و نماز زياد نيست، بلكه عبادت، زياد فكر و انديشه كردن درباره كار و امر خداست.

26: پارسـاترين فـرد

قال ابُو مُحَمَّدٍ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: اَوْرَعُ النّاسِ مَنْ وَقَفَ عِنْدَ الشُّبْهَةِ، اَعْبَدُ النّاسِ مَنْ أقامَ عَلَى الْفرائِضِ، أزْهَدُ النّاسِ مَنْ تَرَكَ الْحَرامَ، أشَدُّ النّاسِ إجْتِهادا مَنْ تَرَكَ الذُّنُوبَ.

[بحارالانوار 78: 373 ح 18]

امام عسكرى عليه السلام فرمود: پارساترين مردم كسى است كه در موارد شبهه توقف كند، عابدترين مردم كسى است كه در برپايى واجبات، استوار باشد، زاهدترين مردم كسى است كه حرام را ترك كند، كوشاترين مردم شخصى است كه گناهان را رها كند.

27: يـاد خـدا و مرگ

قال ابُو مُحَمَّدٍ الْعَسْكَرىّ عليه السلام: أكْثِرُوا ذِكْرَ اللّهِ وَ ذِكْرَ الْمَوْتِ وَ تِلاوَةَ الْقُرآنِ وَ الصَّلاةَ عَلَى النبىِّ صلي الله عليه و آله، فَإنَّ الصَّلاةَ عَلى رَسُولِ اللّه صلي الله عليه و آله عَشْرُحَسَناتٍ.